TH| TRUONG
c y - Ky trd thdnh dffl tffc XK ldn nhdt cfia Vifit Nam. Tuy nhiffn. Hoa Ky. Nh$t Bdn vd Han Qudc vdn sfi la nhifng th) trtfdng XK chinh cua Vifit Nam.
TUTp tvc ddm ph&n k t ktft FTA vdi cfic nulflc
HSBC ddnh gia kff hogch md rffng Hifip djnh Thtfdng mgi ti/
do ASEAN. Uffn tdi xoa bd rdo cdn thuff quan d tdt cd cfic m^t hdng vao nam 2015 se lfi mfft nhdn td hfi tn; ntfa cho m^u dich gltfa Vlfit Nam va cfic ntfdc trong kliu vT/c vfi trung hgn.
Cdc chuyen gia thtfdng mgi nhan dinh. vdl dtfdng ldi dffl ngogl rffng md. da phtfdng hoa.
da dgng hoa trong Hnh vi/c kinh tff thtfdng mgi. tiffp nffl thanh cffng cfia cac FTA da phtfdng va song phtfdng ky kfft trtfdc dd.
Viet Nam da va dang ddy manh dam phan FTA vdi nhieu ddi tac tren thff gldi.
Vipc ddm phan FTA xuyen Tliai Binh Dtfdng, FTA vdl EU, vdi Lien mlnh Thuff quan Nga - Kazakhstan - Belarus, vdi Han Quoc... dang dtfpc Vifit Nam triln khai vdi myc tieu tgo ra nhtJng btfdc dot pha mdi trong vific md rdng thi trtfdng XK vd tham gia vao qua trinh hffi nhap kinh tff va thtfdng mgi.
Tgi Hpi thdo "Hipp djnh thtfdng mai ti/ do (FTA): T^n dyng cac tfu dai va cd hpi mS rdng thi trtfdng XK" do Cyc Xuc tien Thtfdng mai (Bff COng Thtfdng) tff chtfc mdl ddy, Gidm ddc Tnmg tam ho trp XK, Cyc Xuc Uffn Thtfdng mai, Lfi Xuan Dtfdng cho rfing: V10c ky kfft va tham gla cac FTA da tgo cho Viet Nam nhtfng cd hdi thuan lpi d l phat trien kinh te va tdng trtfdng XK, nhtfng cung ddt ra nhieu thach thtfc cho nfin kinh
461 nmiCIIIISff 3+4/2013
tff. nhtf md cfia cho hang NK va dtch vy cfia ntfdc ngodl. hang Vl^t Nam cff t h l bJ gldm stfc cgnh tranh ngay tgi thj trtfdng trong ntfdc.
VI vay. cfic DN cdn ndm bdt dtfi?c nhflng thu$n Iffl vd khal thac trifit d l cdc cd hffi vd Idl thff md cfia cfia thj tnfdng XK. cac tfu dai vk cdt gidm thuff quan vd rdo cdn thuff quan, cQng nhtf ndm dtfpc nhtfng thdch thtfc trong khl thi/c hlfin cac FTA, ttf dff chfi dffng djnh ra chlffn itfdc tiffp c$n thj trtfdng trong. ngoai ntfdc mfft each phu hpp.
Tiiy nhifin. nhiJng thach thtfc dffl vdl cac DN Vifft Nam la chtfa hllu blfft nhifiu vk FTA va cfic each tan dyng FTA. Mfft sff DN mac dii cd hilu blfft vk quy tdc xudt xtf nhtfng vi^c ap dyng vdo thi/c tff cdn lung tung. DN cung chtfa cap nhat ddy du vk cam kfft cdt gidm thuff quan hdng nam cfia cac dffi tac trong cac FTA vdi Vifit Nam nhtf Nhfit Bdn.
Australia. Han Quffc...
Cung vdi dd, hdu hfft DN chtfa ndm bdt dtf(?c. hay cfip nhgt ddy dfi cfic thdng tin vfi hang rao 1^ thufit va cfic bifin phap kilm djch dffng thi/c vfit.
DN chtfa nghifin cifu cy t h l vk quy tdc xufft xtf. mtfc cdt gidm thue quan tnfdc khi Ifip kff hogch sdn xudt. kinh doanh, XK.
Difiu nay ddn dffn nhiJng rfil ro cd t h l phfit sinh khi XK.
Vy trtfdng Vy XNK (Bff Cdng Thtfdng) Phan Van Chlnh nhffn manh. bfin cgnh vific Uffp tyc tai cd cffu sdn phdm hang hoa XK d l dgt gia trj gla tdng cao, cac DN XK cdn tfin dyng trifit d l Cd hffi tfu dai cfia FTA d l md rffng thj titfdng XK. Dfiy chinh la chia khoa tIffn tdl thanh cffng cfia DN •
N
hang ndm qua, d$c sau khi gia nh$p chLfc Tht/dng m g i ' gi6i (WTO), nhOng vSin 66 I quan d€in bSo v$ quySn sd h(}t tu$ (SHTT) a Vi$t Nam da du^c quan tdm vd ung hQ ci^a cdc quan cff th^m quySn cung nht/(cdc DN trong vd ngodi nu6c. 1 nhidn, tlnh trgng xdm p h ^ ; ^ quygn nhU thUdng hi$u, k l ^ f l cffng nghi$p, cdng n g h $ . . | | ySu biSu hj$n qua cdc hlnh th hdng gid, hdng nhdi dang c6 hi/dng tdng cao, tCr Idn lijt d<
cffng khai vd cff vd nhu ngdy|
VUpt ra ngodi tdm ki^m sodLTi thMc t ^ nhtirc nh5i ndy, nhu c&i<
bdo v$ quydn SHTT dd trt ni cdp thiSt hon bao gid h^t, ddclil trong bffi cdnh h$i nhdp vd C9i tranh cua qud trlnh todn cdu Ix hi$n nay.
Mi^c Qdu cua bdo v$ quyf SHTT Id bdo (3dm quydn v d | k hqp phdp cua chu sd hQu t h ^ q i djnh cua phdp iudI, nhdm (901 cdngt)SngvA diOci^ysgS^b Chung cua xa hOi vd cOng dfingf
Bdng vi$c c6ng bl5 thffng tinv cac phdt minh, sdng ch^ vd (A sdn ph^m la kSt qud c£ia qt^
sang tao, nhd nudc cdp bi chg cho cdc tdc gid cua sdn pti^
trt tu$. d6ng thdi c^p chftig i cdng nh$n quydn SHTT c h o j chu sd hOu 0 . Nhu vdy cd vM mgc tidu (^fnh cua bdo v$ w SHTT td ddm bdo cdc quydnjB ich hpp phdp cho nhOng dPm sd hQu cdc tdi sdn trt H d a ^ cdng nh§n. Theo dd, t H cd nMj
\8 chUc, ca nhdn ndo khai t h l ^ tdi san trt tu$ da ddng k ^ q t i j hOu vdi bdt ky mgc d f c h ^ khdng dupc sg cho phdp cila cij sd hOu d€u dupc coi Id b&\4 phdp, phdi ch|u cdc difii tai, M chl bj truy cOu hinh sg the<^
d|nh cOa phdp ludt hidn hdnit
THITRUiilNG EB
BAO VE QUYEN sD
TS. HOANG VAN HOAN 0^
Vl$n Nghifin cUa. ThiAmg mgi
Chij thS bao v# quy^n SHTT" Id ic cd quan dgi di^n cho phdp ludt, )ng do bao g6m cdc cd quan chUc ing cdc cdp nhU trpng tdi kinh t£f.
a an (kinh tg, ddn sg va hlnh sg) ic cdp ci^a cac quffc gia, vung lanh 6 hodc cao hon nOa la cdp qu6c te ) th^m quydn.
Doi tupng duac bao v$ quyin H I T chinh la nhi3ng chd sd hOu ic tai san trt tud (chO thg cua HIT) da duoc thUa nhdn. ChCi t h l HIT CO thg la (nhQng) tdc gia cua ic tai sdn trt tud, cung cd thg la hQng) td chitc, ca nhan khdng trgc
!p 'san sinh' ra nhQng tai san tri g do, ma hp phai bo tidn ra mua j quyen sd hQu. Chu t h l SHTT ing CO t h l la nhQng nha tai trp )^c dong sd hQu cdc tai san trt tug 'SO thod thudn giQa cdc bdn va IPC phap ludt cong nhan trong mdi jan he vdi tai sdn trt tug dd.
I N$i dung cOa bao vd quyen jjTiT bao gom nhQng vdn dg chinh iliu nhu: xdy dung cac vdn bdn (dp quy ve quyen SHTT; xac ldp 'li tupng bdo hp va can cQ xac ldp (lyen SHTT vd t l chQc thgc hign, [i ly cac tranh chd'p v l quygn
^TT..,
s^ TTiyc trgng bdo v$ quySn SHTT
^ N a m
'' Nhi3ng van bin phap quy t h l
W A
HUD TRI TUE
hi$n quan diem chung cCia Nha nudc Vi#t Nam la tuan thO ch^t che va dSy du cao quy dmh cua lu^t phap quffc thtrong khudn kho WTO v6 cac v^n dg li§n quan den ban quySn va SHTT. Cg thg la:
Luit SHTT 2005
Tai Ky hpp thd Tam, Qudc hoi khoa XI, Quoc hOI nudc Cpng hoa Xa hpi chu nghTa V l « Nam da thdng qua Luat SHTT vao ngay 29/11/2006, bSng vSn b^n Lu$t sfi 5a/2006/QH11, gdm cd 18 chUdng, 222 dieu, trong do co quy djnh ro cac sSn pham trl tue thupe pham vl diSu chinh cCia LuSt nhu: Quyen tac
gla va quyen iidn quan; Quyen sd hQu Cdng nghigp va Quyen doi vdl gifing cSy trong. Lu$t SHTT 2005 da xac dmh ro nhQng quy d|nh cy the v§ bao v§ quySn SHTT va cac digu khoan thl hanh.
Luat SHU 2009, Luat sfi 36/2009/QH12 cua Qufic hdi Viet Nam, thdng qua ngay 19/6/2009, de si!(a doi, bd sung mpt sfi didu cua Lupt SHTT Vidt Nam 2005. Ludt nay cd hieu ii/ctQ ngay 1/1/2010.
Ve cd ban, Luat co sQa ddi, bo sung mOt sfi dl§u trong LuSt SHTT nam 2005 cho phu hop vdl dieu kidn thMo tai. Ngoai hai " ^
mniCIMISS3«4/2013 i47
a ^ a ^ ^ " THjTRUDNG
Cf van bSn phap quy quan trpng nhd't, cd tlnh bao trum ndu trdn, cdn cd ra't nhidu vdn b^n phap quy khac dupc ban hanh tai Vi$t Nam thdi gian qua.
Cicdnoaxic lip quySn SHTT va dCii tupng bJo vg quySn SHTT d Vigt Nam vd CO b i n , da duoc quy dmh rd trong Lugt SHTT vg cdc vSn bgn phdp quy khac nhu da ndu d phan trdn. Tuy nhign, cd thg thSy rfi cac cgn cQ dg xde igp quygn SHTT cung nhu dfii tuong cQa bdo vg quygn SHTT dgu cgn cQ theo quy dinh trong cdc digu lugt vg SHTT cua WTO.
Vl^ td chiic thiJc hlin va glil quySt Imnh o M p vg quygn SHTT d Vigt Nam mgc du da cd nhQng bade dl cp thg, song thpc tg nhQng nam qua cho thdy day Id khdu ydu nhdt va cung chfnh ia su ap dung khdng thdnh cdng Lugt SHTT d Vigt Nam.
Cd thfi chi ra mgt so nhQng vgn de noi cdm sau ddy:
Cac DN, chu ygu la DN trong nudc chua thyc hien nghidm chinh Lugt SHTT. VIgc danh mgt thuong higu cua mlnh vao tay cdc dfii tdc, cac DN nudc ngoai da thg hign khg ngng bao vg quyen SHTT cua chung ta cdn qua yeu. Cd rgt nhlgu thuong hieu Idn cua ta bj mdt thuong hidu, thgm chi ngay ca nhQng quygn rgt cd bdn. Id ra khdng thg ddnh mgt nhu thuong higu c a phd Budn Md Thudt (thupe dea tupng dupc b i p hg vdp loal chat chg nhdt), la chi ddri dja ly ma vgh dg rpl vgp tay dfii tdc Tmng Qufic...
Wdc bao vi cac quyin SHTT khac nhu cdc sang tdc vdn hpc, cac nhac phim, cdc phat minh sang chg cung khong dupc thpc hign tfit, dg x i y ra hign tupng mdt bdn quygn vdp tay nudc ngodl. Ngupc ipi, cac DN trong nudc vi thigu hifiu bifit da tigp tay cho cdc DN nudc ngoai
48 i nMMIIISS3*4/2013
hpgc tryc tifip vi phpm bdn quygn cua cdc DN khde, dnh hudng xdu ddn uy tin ciJa Vigt Nam trong cfing ddng qufic tfi. NhOng vl phpm mdc phdi phdn Idn trong cgc linh vyc nhu may mgc, thdi trang. ddng hd, kinh mdt, hoa my phgm...
Vdi cic quyin sd hQu cdng nghiip la khau md chung ta Id nhflng ngudi vi phpm hogc tigp tay cho cac hdnh vi vi phpm d mClc dfi phfi bIgn hdn cd. Bifiu hign ro ngt nhdt cilia sy vi pham Id vIgc sdn xufit vg tigu thy hdng nhdi kifiu ddng cfing nghigp, sO dyng cgc ky higu.
cym tfl ggy nhdm Igii vdl cdc hang nfii tigng, n h i m iUa dfii khdch hdng, thu 101 bgt chinh vg gay thlgt hpi Idn cho cdc DN idm gn chgn chlnh.
VIgc xiJI ly cdc tranh chgp vg quygn SHTT 6 Vigt Nam nhOng ngm qua cung da bge Ig nhQng yfiu kdm CO b i n , nhu ehua gidi quygt dClt difim nhOng khifiu kign keo ddi vg quygn SHTT, nhgt Id quygn tde gid trong cdc ITnh vyc vdn hpc, nghfi thugt, vg quygn sd hQu cfing nghigp, quygn sd hQu vg chi dgn dia ly, hfi' trp trong vIgc ddng kJ ode phdt
mlnh, sdng chfi...
NhOng thanh cfing, h ^ cM nguygnnhdn
NhOng thinh dng cabintii bdo vg quygn SHTT d Vigt N thdi glan qua la khd rd net. dl dupc ghi nhgn. Thep dd, til mOti kinh t f i khdp kin, sdn x u l ) v i thfing hgng hpa thep md hinh edp ty tue, khl chuyfin sang Idi^
th| tnidng da nhanh chdng tigp dupc nhOng kien thdc, trong quan trpng nhfit Id cdc vgn thufie vg quy udc qufic tfi.
Sau khl ctiinh thdc gla nl WTO, Vigt Nam dd quyfit tSm 1 hign dgy dd eac cam kfit trong I phdn trude ddy, thfi hlfin ro sli th| vd nghifim tue. Cy thfi ia dSi ra ddl hgng lopt cdc vdn bdn pi quy ed lidn quan dgn vfin de b^
quygn SHTT thep quy d|nli i WTO phye vy cho ode ho?t * sdn xufit kinh doanh, dfing tiiJI cd nhOng hopt dfing tuydn ^ phfi bign cdc vdn b i n nay mS"
sdu r«ng vd thifit thyc. Tti8iig i dd, ede tfi chdc kinh doanli^
mfii ngudl ddn cung da h|gulj|
THITRUdlNG
lUc dffl vdi nghTa vg va quygn Ipi ong vi§c bao vg quyen SHTT d ipi ITnh vyc hogt dgng cue ddi sffng a hgi.
^ S l v g n nhSn ca bdn cua nhOng ldnh cdng nay ohtnh la sg quydt im cda Nhd nUdc va cac cd quan Qu quan trong vigc thgc hign cdc am k i t tu khi gia nhgp WTO. Ngoai 3, nhgn thUc cCia DN va nggdi ddn
$ vdn dd nay cung Id mgt trong sff hOng nguygn nhdn khac ddn ddn ldnh cdng.
NhOr^ h^n dtff, y&u k6m cOa lgt Nam p h i bidn d nhDng vdn dd ihu: khdng b i l t tg bdo vg quydn iHTT cua chlnh minh cung nhu
|lgc vd tinh hay hQu y* vi phgm uydn SHTT cua cdc dffi tdc, DN hac d nhidu khia cgnh khac nhau.
>u nhu the nao chdng nQa, nhQng eu kem nay cung gay anh hudng
^dng tdt ddn hidu qua sdn xudt - inh doanh cung nhU uy tin cua Vidt jam tren trudng quoc t d , gay
^Udng hgi trudc het den ngudi tieu p g trong nudc, giam sUc mgnh .anh tranh vd lam giam gia tri jUdng higu quoc gia.
I Nguyen nhSn chinh khdng chi tU
;jita cac DN (khffng tg bao vd dupc
^inh, tnjc tiep h o | c gidn tiep vi .pgm quydn SHTT), ma cdn ttf phia Jc CO quan hQu quan (thieu quan
fc
,m, coi nhe vdn dd, xCf ly khdng tridt^...). Ngay ca ngudi tidu dung cung
" tinh hodc hQu y) tidp tay cho cdc inh vi vi pham quyen SHTT (tieu u cac sdn phdm cd dau hi$u vi 'iam quyen SHTT...).
NhUvay, ben cgnh nhQng thdnh i l dgt dupc trong bdo vd quydn jHTT d Vigt Nam, da ndy sinh jOng hgn chd cdn dUdc khde phgc Jmva tridt d l . C g t h i l a : . Th/dcm^tcdnphdixacdinhcho ypc cac muc tidu cd ban cdn dgt jjpc trong ngdn hgn, cdng sdm
cdng tdt, xdy dgng mdi quan hg tdt vd ch$t chd vdi cac t l chUc thgc thi lugt vd bdo vg quydn SHTT quffc td, dgc bigt Id WTO;
VS iiu ddi, cdn cd quan d i l m , d|nh hudng ro rgt giup mpi t l chUc, cd nhdn du Id cd quan qudn ly, DN hay ngudi tidu dung nhgn thUc ro vd quydn Ipi vd nghTa vy cQa mdi thdnh vidn trong vigc bdo vg quySn SHTT.
Mgt sd^ khuySn ngh| v d bdo vg quyfin SHTT d Vigt Nam hign nay Bdo vg quydn SHTT vUa Id quydn Ipi, vifa Id nghTa vg cua mdi thdnh vidn WTO. Sd dT cd t h l kh^ng djnh nhu vgy la vl mffi quffc gia thdnh vidn trong t l chQc kinh td Idn nhdt hanh tinh ndy ddu cd nhQng quygn Ipl va nghTa vu cd Hdn quan mgt thiet va dan xen ldn nhau. Ndi mdt cdch Chung nhdt, mdi thanh vidn deu vQa dtfpc thg hudng quydn dupc bao vg, vQa phdi thgc hign nghTa vu vdi cdc thanh vign khac trong cung khoi, cung hudng tdi muc tidu chung Id thuc day sU phat triln cua nen kinh td chung mgt each lanh mgnh vd bdn vQng.
Vigt Nam dang trong qud trlnh hdi nhap ngay mpt sdu rpng vao ngdi nha chung WTO, dupc hudng cdc quyen Ipi vd phai thuc hidn cac nghTa vg trong vigc bao vg quyen SHTT. Trdn thuc td, ddy id mdt vdn dd kha hdc bua ma ban thdn mdi to chQc, ca nhdn du vdi tU each la cac CO quan hQu quan, cac DN hogc ngudi tidu dung ddu phdi trang b;
cho minh ddy du cac kidn thCic cdn thidt, vi theo xu the chung ciia thdi dgi, vigc lam ndy cd Ipi trUdc hdt cho chtnh cho mdi ngUdi ddn Vidt Nam.
Do ch!u nhidu anh hudng cila tU tudng dn x i i , chyp giat cOa cac ddi tac d mdt sd quffc gia, vCing lanh t h l ldn cgn Vidt Nam, sg phdt t r i l n kinh t d cua Chung ta thidu bdn vOng vd kem hieu qud. Didu nay cdn sdm
dupc khde phgc bdi chlnh chung ta, d$c bigt d cdc cd quan hQu quan, rdi mdi ddn cdc DN vd ngudi tidu dung.
Co chd kinh td th| tn/dng vQa Id cd hgi Idn d l cdi thign ndn kinh td, vUa Id thdch thUc cd t h l ddn d i n syp d l bdt ky IUc ndo, ndu chung ta khdng bidt tim ra cho minh mgt hudng phdt triln khoa hpc vd bdn vOng.
Vdi nhOng nhgn thUc hidn cd, tdc gid mgnh dgn dUa ra mgt so khuydn nghj sau ddy, nhdm gdp phdn thuc ddy vd tdng cudng vide thuc hign cac quydn Ipi va nghTa vu ddi vdi vigc bdo vg quydn SHTT d nudc ta hi$n nay:
Hoan thi$n hon nOa h$ thong cic vSn bdn phap quy vS bio ve quyin SHTT, ip dijing trong dieu l<ien hiin nay, phu h0p vdi thdng le va iuit quoc tivi bao vi quyin SHTT;
To chOc van dong, tuyin tmyin sau rdng trong dan chung ve quyen lpi va nghfa vu tmng viec bao ho quyin SHTT;
Xay dijng cic bo tiiu chuan chit iU0ng cy the, iap hang rao ky thuat dingin ch$n hang hoa, dich vy vi pham quyin SHTT, d$c biet iuu y trong giao djCh biin m$u;
Phii CO cac che tai du manh de quan ly vi dHu tiit cac hanh vi vi ph^m quyin SHTT, thiit lip cac dudng diy nong trong nudc va xuyen qu6c gia nhim (hu thap thing tin de ngin chin kfp thdi tO trong tn^g nudc moi hanh vi nghi ngd co vi pham quyin SHTT •
(1)http://en. wikipedia. org/vi/ikt/lnt ellectuai_property
(2) Chd sd hOu co thi la chinh nhi sang cheho$c ngudi mua i^i cac phat minh, sang chicOa ngudi khac(TG)
IS63't'4/2013 1 4 9
