Kinh nghiem phat trien cong nghiep ben vtog cua Thai Lan va bai hoc kinh nghiem cho Viet Nam
HodngXudnLdm
Trudng Dai hpc Cflng nghd va Quan iy HOu Nghi PhimgVanNhu
HQC vidn Ky thu^t quan su
Kinh Id ThAi Lan IA mOt ndn kinh td thi trudng edng nghidp mdi phg thupe vao xuAt khAu vdi kim nggeh xuAt khAu chidm khoang 60% GDP. Tang trudng cOng nghiep nhanh vdi viee khai thac triet dd cac ngudn lAi nguyen thien nhien 1^ nguyen nhan chii ydu lam cho ngudn tai nguyen thien nhien bj vAi kiei vA mdi tmdng bt 0 nhidm ngng n4. Day la nhirng cai gia rAt dAt phAi ha cho cdng eudc edng nghiep hoa nhanh, ehl ehu trpng tdi sg tang trudng vk mgt lupng, ma thidu quan lam Idi mgt mdi trudng va xa hpi. Do vay, viee nghien eiiu kinh nghiem phat hidn cOng nghidp bdn vdng ciia ThAi Lan va bai hpc kinh nghidm cho Viet Nam hien nay la rAt cAp thiei
1. Kinh nghiem phat trien ben vimg cong nghiep cua Thai Lan*
1.1. CAc chfnh sAch thiic dAy tAng tnidng cdng nghidp
- PhAt bidn mgnh edng nghiep hd tra san xuAl edng nghidp ndi ehung va cong nghiep h6 IK) ciia ThAi Lan da ed su but phA An tucmg trong thap ky qua, dua nude nay trd thanh mdt trong nhung didm sAng vd sAn xuAl edng nghidp tai ehau A va tham chi dAn dAu tgi DOng Nam A. Tu nhung nSm 2000, Chinh phu ThAi Lan da thgc hien khd dong bp eae ehinh sSch va glAi phAp nhAm phAl tridn nang lue cAc doanh nghiep cdng nghidp d td, dien tu, det may trong nude, ling cudng mdi lien kdl thuong ngudn - hg ngudn giua c^c cOng ly Nhat BAn va cAc cong ly Thai Lan nhAm phat tridn san xuAt linh kien, phu kien va chuydn giao c6ng nghd dd phAt hidn CNHT. CAc sAn pham va cdng do^n mye lieu eiia ngAnh CNHT bao gom: tgo khuon, gti, cAn, diic cdng eg eOng nghiep, eat, mai, due ngupi, Sacdng nhidt, gia edng bd mat, gia cong tmng lam, pic cAm didn, pin xgc Ni-Cd, va nhua co khi. Nhd dAy rn^nh phAl Uidn edng nghiep hd trp, gia Irl gia tang san phSm cdng nghidp va kim ngaeh xuai khAu edng ngWdp da tang len nhanh chdng. Cae mat hAng xuAt khiu ehd ydu la d Id, mAy tinh va Iinh kien may tinh, tnSy didu hoA khdng khi, TV mau. Nam 2000 kim ng^ch xuAl khAu hang didn tu da dai gAn 20 ti USD, chidm iren 30% tdng glA In xuAt khau eua Thai Lan.
Nganh cdng nghidp d td la mpt linh vue quan hpng ddi
«ii nen kinh te ThAi Lan, vdi nhung dong gdp rAt Idn choxuAi khAu vA ddng chAy thuong mai. Day la nganh
xuAl khAu Idn thii hai eua Thai Lan, sau nhdm sAn phAm dien tu va linh kien. Nhd nhihig ehinh sAeh hieu quAe ua chinh phii va sg nang dOng eua cAe doanh nghidp, nganh 6 16 da khAng djnh dupe v\ ihd egnh tranh eua minh va egnh tranh dupe vdi cA cae nha san xuai thiet bi ngudn. Mpt Irong nhung chia khda cho sg IhAnh cdng nay la mOt mgng ludi rpng Idn cac nganh cong nghiep ho trp va sg kdl ndi hieu quA giira nganh dien lu va nganh co khi chd tgo. Ngdnh edng nghidp ho Irp dien tii va he thdng didn tir da cai thidn mdt logl cae yeu td u-ong ngAnh 6 td bao gdm: an loan, hieu suAt nhien lieu, hieu suAt va sg thoAi mAi. Hon nua, xu hudng hien tal eiia cAc logi nhien lieu thay thd, tang hieu suat nhien lieu va tieu chuAn khi thai ehat ehe hem, ngay cang lam tang nhu eAu vd thidt bj dien tir cho nganh 6 td. Gia tri eiia nganh thidt bl dien lu eho 6 td loan eau dupc dg bdo dgt 314,4 ty USD hong nam 2020, dupc hd hp t)di xu hudng phat tridn cAe ddng xe
"thong minh".
- Co eau Iai san xuAl cdng nghiep
Tir nam 1992, Thai Lan bat dAu tgp hung vao phat trien manh cdr^ nghiep chd lAc phge vg chidn lupc phat trien kinh Ee dmh hudng xuAl khAu. Ty trpng hAng edng nghiep xuat khau ciia Thai Lan chiem tren 70%
kim ngach xuAl khAu ea nude nam 2017. De khAe phuc Unh trang phan bd eo cAu edng nghiep theo lanh thd mAl can ddi, Chinh phu Thai Lan da bat dAu thgc hidn cac bien phAp nham "giam tgp tmng" c6ng nghiep di ddi vdi khuydn khich phAt Uidn cae doanh nghiep \-ua \ a nhd. Chinh phu Thai Lan cung giam bdt sg phan bd ngudn lge uu dai eho cae nganh cdng
_ ,.,.„„.„.= „„....-.=.=> 97
NGHliNCUU
nghidp chd tgo, la nhdng ngAnh lAmiangsgcAch biei ngAnh san xuAl cAc sAn P ^ ' " f^ " ^
su, sAn xuAt glda IhAnh th) va ndng ihdn. Khu vqc tu nhan duprc
thira nhAn ehinh Ihiic la ddng Igc phAt tridn ndn kinh td qude dAn va dupe khuydn khich dAu tu.
NhAm duy tri \a phat Uidn kn thd so sanh cua dat nude, Chinh phii Thai Lan dua ra ehuong uinh nAng eao khA nang cgnh hanh eiia hAng edng r^hiep xuAt khAu, Chuong trinh bao gdm: (i) Thiie dAy sg ehuydn d|eh eo cAu cdng nghiep tu sii dgng ham lupng lao dOng cao sang su dgng ham iupng cPng nghd cao, (ii) Khuydn khieh sg phAi uidn va ap dgng cdng nghd hidn dgi nhAm lAm tang phAn gia td gia tang trong cAe ngAnh edng nghiep sir dgng ham lupng lao ddng eao.
- Phat tridn ngudn ntiAn Igc vA tang cudng dAu lu cho R&D
xuai cac ioji H"*"" • ,.x-.,„HiinQCU ceramic, sti, kinh vi sin phim ti. '^'^•^'fJTp^u N h u v , y , e d t h ^ n d i T l ^ U n l i m O ' n ^ c d ^ S j X ^ ^ biin edng nghidp khi nhanh, 6n dmh "* «• f ' ' iin tinh b*n vung. Chinh su phit thin niy di giup I h i . Lan nhanh chdng uo thinh con nJng ehiu A.
1.2. Cic bi«n p h i p b i o vf mdi trmrtrg cflng nghiep
Bi bio vi mOi tnrdng, han chi khai ttiic q u i muc tii nguySn thifn nhiSn hudmg Idi muc ueu phil UlSn bin vung kinh t^ ndi ehung vi phil thin cOng nghidp ndi rieng, Chinh phCi Thii Lan di i p dung mOt s«
chinh sich vi biin phip sau diy:
- Xiy dung vi thuc hi$n chiSn lut7C phit triSn bin vong: Bi dim bio phit tri«n bSn vilng, Chinh phu ThAi Lan dgc biet chu y tdi dAu lu phai tridn edng Thai Lan da kdt hpp cAc vAn dd kinh td vA vAn dd mdi nghd, nhAt la cac hogl dOng R&D, tgo lAp mdl eo ehd tmdng ngay lir khau lap kd hogeh, lap trung chu ydu khuydn khich khu vgc lu nhan mgnh dgn dAu lu vao vAo cae vAn dd mdi imdng quan hpng nhu bAo tdn tAi R&D nhAm nang cao hieu qua cua cAc chi sd TFP. nguyen da dgng sinh hpe, hgn ehd 6 nhidm cdng Mgc tieu ehinh saeh eua Chfnh phCi Thai Lan IA phgt nghiep, hd trp doanh nghiep thge hidn cae ydu eAu vd Iridn lien lge va bdn vdng sg tang Uudng kinh id va mdi tardng, khuydn khich lieu diing theo hudng thAn thidn vdi mdi trudng. sii dgng cae edng eg kinh td trong quAn ly mdi trudng.
- Ap dgng nhidu bidn phAp dd bAo vd mdi trudng.
Nhdng bien phap ehu ydu dupe Ap dgng la nang cao hidu bidt vd mdl irudng eho doanh nghidp vA cac nhA quan 1^; xky dgng hd Ihdng tieu chuAn qudc gia phu hpp vdi tieu chuan qudc td, ban hanh cac quy djnh vd bao bi ddng gdi, nhan sinh thai, ap dyng cAc phucmg phap san xuAt sgch, sir dgng cac cdng cg kinh td nhu thud, le phi mdi Uxrdng; ehinh saeh hd trp eAc doanh nghidp nhu tin dung (quy mdi Irudng), cung eAp thdng Un, ky thuat va chuyen mdn, khuydn khieh Ap dgng cAc ueu chuAn mdi hudng nhu ISO 14000...
- Hgn ehd vA xu ly 0 nhidm mdi dudng. Cdng nghiep ddt eua Thai Lan IA mdt ngAnh duqc dAu tu ph^t Iridn tu rAt sdm. Mgc du nganh nay da mang lgi hidu qua kinh td eao nhung tAe hgi mdi trudng cua nd cung rAt Idn. D6 la 6 nhidm bgi, d nhidm nude do sd dgng nhidu logi hoa chAt dOc hai d khau nhudm. Dd hgn chd 6 nhidm mdi tmdng va vupt qua rAo cAn | thuong mgi do viee su dgng thude nhupm Azo, tu nAm cdng nghiep vdi lde dp cao (tang GDP 8 V nam), ngay
mdt eAn nhidu ngudi lao ddng lAnh nghd vA nhiing eAn bd ed Ui thde, dgc biet vi KH&CN Ui bAc trung (nhu cAe nhA khoa hpc va ky su cd bAng cir nhan) tdi bde eao (nhu nhtmg nhA nghien euu ed bAng Ihge si vA tidn si). Thai Lan khuydn khieh cAc bien phap phgt Iridn ngudn nhan Igc mdt each hieu qua dd dap ung ngay nhu cAu thj trudng Iao dOng, dupc thge hien qua nhidu phuong dien, nhu cung cAp du hpc tidng. nhgp khAu eAc nhA cdng nghe id nude ngoai va khuydn khfch cAc vidn nghien ciiu dAo tgo nhting ngudi Idl nghiep Ihge si va Udn si v.v .
- Nang cao chAt lupng quy hogch phai Uidn khu edng nghiep
VAn dd cung cAp dAy dii co sd hg tAng co bAn ed ipi cho cae khu edng nghiep (KCN) dupc quan tam ngay lir dAu ddn, nhAl la d cae thanh phd mdi; phan phdi lgi thu nhap ciing vdi cac didu kien vgt chAl khae; vAn dd 6 nhidm mdl Irudng trong cae KCN dupc xir ly mdt cAeh cd hd thdng va ddng bd, hgn che thanh igp eac KC\ tgi cae khu tmng lam du l|eh; edng nhan lAm ^.iee U^ong
cae KCN dupe dao tgo dAn va ngay cang nang cao tay 1996 Thai Lan da ap dgng nhidu bien ohao dd xu ii, nghd. cae edng nghe dug-e tgp hung vAo mdt sd KCN la mdi tmdng trong nganh det nhu su dune thudc nhuAm didu kien eho sg chuydn giao khoa hpe eong ngh? giua khOng chiia Azo. Dap ung yeu eAu nay hang det may ih ^T^rn^'^t''^.'"'' ^^"^ ''^^'^ "^^t'^ thi h ^ g thudc EU, dac biei la Diic.
eae nha cdng nghidp. Ben cgnh dd, Chinh phii Thai Lan thgc thi cAe phucmg an qu>' hogeh KCN thdng qua ehinh sAch uu dai khae nhau Iheo tung viing. CJ Thai Lan, cac KCN dupc chia IhAnh 3 viing: viing 1 bao gdm Bang ede vA 5 tinh Idn eAn; viing II bao g ^ 12 tinh tidp theo vA viing 111 bao gdm 58 tinh edn lgi. CAe uu dai lAi
1.3. Cac bien phfip giai quygt cAc vAn dd xa hdi
trong phAt tridn cdng nghiep "
l ^ ' ^ i ^ ^ " . ^ . V - . " ^ . ^ ^'^^^.^•'^n nhidu ehinh sAeh ehinh dupc tap Uung nhidu nhAl cho viing IlL Nhidu y^ "T^ ''"*^ ^"^^''^ *^^*i ^W' "^^^m khAe phuc nhuna nganh cdng nghiep khdng dupc phep dAu Ur vAo vimg 1 '^"^^ f^ ''''"S ^^"'^^ ^ach tang tmdng qua thien vd mat mA chi dupe phdp dAu hr vAo viing 11 va IlL Vi dg nhu "^'"^ '^' ^^ " ''^^ ^ ^'^ ^^^ ^^ cgnh xa hOJ. Trong sd
T O t.MM Tt C M * U A • TMAI OIMM OLnrHii ITHAHO 6 / ZO >
<](i, cAe chinh sAch va bi$n phAp chii ydu nhir. Duy ui mirc Igm phAt hong nude khdng eao hon mue Igm ph4t qudc id; TrAnh dd ndn kinh td phAt trien qua ndng hoAc quA Ignh; ChQ hpng phAt tridn can bAng;
Hsn chd thdm hgt vA tidn tdi can bang cae eAn can k>n nhu tAi chfnh, tAi khoAn vang lai, xuAt nhAp khAu;
Giim sat cAc thd ehd tAi ehinh, ngAn hang dd tang cudng sg minh bgeh hong quan tri edng ty; Thyc hien nhdng ehinh sAch phan phdi thu nhgp nham xoa ddi
^am nghdo va tgo lap sg binh dAng hon trong phdn phdi thu nhAp.
Thai Lan thde dAy phAt hidn eAe nganh edng t^Wdp sii dyng nhidu lao ddng san xuAt hAng xuAt khSu, hgn chd bdt sg dAu tu quA mue vao cac ngAnh dii hdi vdn Idn va cAc nganh "sdt ndng", bdi vi dd IA nhang nganh cd thd lAm tang su bAt binh dAng trong xa hdi vA tgo nen tinh trgng phAt hidn kinh id kidu
•bong bdng".
2. Bai hoc kinh nghiem cho Viet Nam Nghidn cihi kinh nghidm cOa ThAi Lan eho IhAy, vJin dd khdng thd lAn trAnh ddi vdi cAe nude dang phat Irifin, trong dd c6 Yiil Nam, dd la lam thd nao bAo dim sg bdn vOng trong phdt tridn kinh td ndi chung va ph4t Uidn cdng nghidp ndi rieng, khdng vi quA tap tmng tang trudng nhanh dd mAt dn dinh xa hdi, gay 6 nhidm, suy thoAi mdi Uiidng quA mue vA cung khdng vi quS tap trung vAo duy tri dn dinh xA hdi, bAo vd mdi tnrdng dd dAn ddn tang Uiidng cham, tgt hau so VOT cic nude phAt hidn. MOt sd bai hpe kinh nghiem cd thg nil ra IA:
Phai coi trpng ngay tii dAu viee bdo dAm hai hoa giila cAc mat kinh td, xA hOi, mdi trudng trong quA trinh phAt hidn edng nghidp thdng qua viec xay dgng quy hogch phAt tridn vA xAy dgng chidn lupe phAt tridn Wnvimg; chii hpng phAt tridn cAc ngAnh edng nghidp moi nhpn, ed nAng suAt lao dOng eao hon, ed ddng gdp Idn hon eho tang trudng, than thidn vdi mdi Irudng; coi hpng viee giai quyet thoa dang vAn dd nSng cao chAt lupng tang tmdng edng nghidp, bao gimphat tridn nhdn lge, khoa hpe - cdng nghd, tai ea cSu ngAnh edng nghiep; phat uidn mgnh eong nghiep h6tn?.
Trong Iinh vge edng nghiep che bidn, cAn tap tmng gia quydt Gnh hgng "da nhung khdng tinh" eua eae s^phlm chd bidn, dAc bidt la vAn dd ve sinh, an loan lln;c phSm. CAe ehlnh sAeh cAn lAp hung h6 trp cae M sAn xuAt ddi mdi cdng nghe, dinh hudng phat tri^n vAo cAe thi hudng khd tinh, ddi hoi chAt lupng cao; Bdp hjc dua cAc dy an eo khi ndng nghidp, co khf did bidn vAo danh mgc dupc hudng uu dai cua Chuong trinh co khi hpng didm, nhung can ed cAc chfrih sAch h6 hp thge sg hid" quA. CAc hoat dpng h6
^ UiAe, ngoAi eAe hogt ddng xiic tidn thuong mgi
thdng Ihudng, edn rAt eAn sy trp giiip eua Nha nude trong viee dam phan dd ky kdt cac hidp djnh thuong mgi song phuong va da phuong vdi cAe qudc gia, tgo didu kien eho hang hda Viet Nam ndi ehung vA hang edng nghidp chd bidn ndi rieng c6 didu kidn tham nhAp vAo th| trudr^ thd gidi; kjp thdi trp gliip phAp if eho doanh nghidp khi xAy ra cac tranh chAp Ihuong mgi. Tang cudng thgc hien chidn lupc phat tridn bdn viing, ap dyng nhidu bidn phAp bAo ve, hgn chd va xu ly d nhidm mdi uudng cOng nhu dAy mgnh phAt tridn cdng nghidp mdi hudng vA khai thAe, su dgng lAl nguyen hieu qua, hpp If.
cac chinh saeh phat tridn cdng nghidp c^ can nhAc dAy dii eAc ydu id vd xa hOi nhu lang eudng giai quydl viee lam, md rdng an sinh xa hdi; cd chfnh sAch tidn luong phil hpp vdi cdng nhan edng nghidp. Thge hidn nhOng chinh sAch phan phdi thu nhgp nhAm xoA ddi giAm nghdo vA tgo lap sg binh dAng hon hong phan phdi thu nhap.
Trong llnh vgc lien kdl ngAnh, cAn phAl huy sue mgnh tdng thd ciia cae thanh phAn kinh Id, khai thac mpi ngudn Ige eho phAt tridn. Tang cudng hpp tac, lien kdt giiia eae doanh nghidp trong nganh va ngoai nganh, gitra cAe doanh nghidp trong nude va doanh nghiep FDI, lidn kdt glOa cac nganh dd khai IhAc tdi da Igri the eiia nhau eiing phat tridny.
Tal lieu tham khao
Cdng nghiep hd Irp cua ThAi Lan: Chia khda eho sg but pha eua ngAnh 6 16 va dien tu. https://congth- uong.vn/cong-nghiep-ho-tro-eua-lhai-lan-ehia-khoa- c h o - s u - b u t - p h a - e u a - n g a n h - o - t o - v a - d i e n - l u - 107510.hUnl (2018).
Cgc Thong tin KH&CN Qude gia (2010), Nhung tidn bp mdi day hong cai each he thdng NC&PT d mdt sd nude, Tdng luan 11.
TrAn Dinh Thien (2012), PhAt tridn edng nghidp hd U^p, dAnh gia tiigc trang va hidu qua, Nxb Khoa hpc xa hpi. HA Npi.
Cgc Thdng Un KH&CN Qude gia (2008), Phat tridn ben vung va sde cgnh hanh ciia Thai Lan dga vAo khoa hpc va cdng nghe. Tdng lugn 04.
Td Hien Tha (2013), "Kinh nghidm phat hidn cdng nghidp theo hudng bdn vimg ciia mdt sd nude va ham y chinh sach eho Yidt Nam", Tgp chf Chau Phi vA Tmng Ddng, sd 06 (94).
D U d N e n-HAMO 6 ' zQ
