TAP CHl KHOA HQC XA HQI so 7 (251) 2019
HIEU QUA GIAM SAT VIEC THU'C THI QUYfeN LyC NHA NU-aC CUA MAT TRAN T 6 Q U 6 C VA CAC T 6 CHU'C CHlNH TR! - XA HOI O VIET NAM HIEN NAY
NGUYEN T U A N A N H '
Giam sat viec thi/c thi quyen li/c nha nuac la chu'C nang quan trong cua Mat tran To quae va cac to chuc chinh tri - xa hgi a Viet Nam nhdm dam bao quyin luc nha nuac thuoc vi nhan dan, bao ve quyin va Igi ich chinh dang cua nhan dan, gdp phan kiem soat de ngan chan nguy ca tha hda quyin luc nha nuac. Qua tu llgu thu thap dugc (2013 - 201B), bai viet lam ro hoat dgng giam sat cua Ma( tran To quoc va cac to chuc chinh tri - xa hgi da phat huy tac dung tren thuc te, gdp phan dam bao hoat dgng thuc thi quyin luc nha nuac dugc tien hanh dung muc dich va cd hidu qua trong thdi gian qua. Tuy nhien ben canh dd, van con cd nhieu han che, yeu kem can phai khac phuc de nang cao hieu qua giam sat cua cac to chirc nay, dac biet trong diiu kien day manh xay dung nha nudc phap quyen xa hoi chu nghia g nuac ta hien nay.
Td khda: Mat tran To quoc Viet Nam, cac to chuc chinh trj - xa hoi. giam sat viec thuc thi quyen luc nha nudc
Nhan bai ngay: 23/7/2019; dua vao bien tap: 25/7/2019; phan bien: 26/7/2019;
duygtdang: 10/8/2019
1. CHIJ'C NANG GIAM SAT VIEC tran To quoc Viet Nam va eac to chdc THU'C THI Q U Y S N L I / C NHA HUOC chinh trj - xa hdi la viec "theo ddi, xem COA MAT TRAN T 6 Q U 6 C VA CAC xet. danh gia. kiln nghj d l i vdi hoat T 6 CHLCC C H I N H TR! - XA HOI 0 ddng cua ca quan, to chdc, dgi bieu VIET NAM HIEN NAY dan cd. can bp. cdng chdc. vien chdc Chdc nang giam sat viee thdC thi nha nude trcng viec thuc hien chinh quyen luc nha nude cua Mat tran Ta sach. phap luat" (Qudc hdi. 2015: 24).
quIc Vi$t Nam va cae to chdc ehinh Qf,jj the giam sat ia Mat tran To qudc trj - xa hdi dugc quy djnh trgng Hien yjg, i^gm va eac to chdc chinh trj - xa phap nam 2013, dugc cu the hda hpi td trung uang d i n ea sd. bao gdm:
trong Luat t/lat Iran To quoc Viet Nam -|-«„g |_|g„ .jogn Lao dgng Viet Nam, va nhilu van ban phap luat cd lien Q^^^ Thanh nien Cpng san Hd Chi quan. D i l u 25, Luat h/lat tran To quoc ^^^^^ ^ ^ j ^ g ^ g (jgp viet Nam, Hpi Wef Warn neu rd: giam sat cua Mat y.^^^ ^^^^ py^^^ PQ, vj§t ^gm, Hpi Cuu
chiln binh Viet Nam (Qudc hpi. 2015:
Tru-ono Oai hoc Ouv Nhn-n 2 4 - 2 5 ) .
NGUY£N TUAN ANH - HlgU QUA GlAM SAT VIEC THJfjjJIil:.
Boi tugng giam sat ciia Mat tran To quoe Viet Nam va eac to chuc chinh trj - xa hpi la oSc ca quan nha nudc. to chdc, dai bleu nhan dan, can fad, cdng chdc. vien chdc (Qudc hpi. 2015: 25).
Ngi dung giam sat cua Mat tran To quoc Viet Nam va cac to chuc chinh trj - xa hdi la viee thue hien chinh sach.
phap luat cd lien quan d i n quyin va Igi Ieh hgp phap, ehinh dang cda Nhan dan. quyin va trach nhiem cua Mat tran To quoc Viet Nam (QuIc hpi.
2015:25).
Hinh thuc giam sat cua Mat tran To quIc Viet Nam va cac to chuc chinh trj - xa hdi la: 1) Nghien cdu, xem xet van ban cua ea quan ed t h i m quyin lien quan den quyin va Igi ich hgp phap, ehinh danh eua nhan dan; 2) To chuc doan giam sat; 3) Thdng qua hoat dgng cua Ban Thanh tra nhan dan dugc thanh lap d d p xa. Ban Giam sat d i u t u eua cdng ding; 4) Tham gia giam sat vdi eg quan. to chdc ed t h i m quyin (Quoc hgi, 2015: 26).
iWuc dich cua hogt dpng giam sat la nham gdp p h i n xay dung va thuc hien ddng cac chinh sach va phap luat ciJa Nha nudc. cac chuang trinh kinh t l , van hda, xa hdi, qudc phdng. an ninh va ddi ngogi; kjp thdi phat hien nhung sai sdt, khuylt dilm, y l u kem va kiln nghj sua doi. bo sung eac chinh sach cho phii hgp; phat huy quyin lam ehu cua nhan dan, gdp p h i n xay dung Nha nude treng sgch.
vung manh (Qudc hgi, 2015: 24).
Hieu qua giam sat eua Mat tran To quoc Viet Nam va cae to chdc chinh
trj - xa hdi la nhdng k i t qua^thgc te dgt dugc t u cac phat hien. kiln nghj.
d l xuit sau giam sat cua Mat tran To quIc Viet Nam va cae to chdc ehinh trj - xa hpi trong m l i quan he tugng quan vdi muc tieu dugc xae dinh.
Do ludng hieu qua giam sat viee thuc thi quyin lue nha nudc eua Mat tran To quoc Viet Nam va cac to chue chinh trj - xa hgi dua tren cac tieu ehi djnh tinh va djnh lugng. Tieu chi djnh lugng ed t h i xae djnh thdng qua sd lugng nhung phat hien. kiln nghj. d l xuit duge tilp thu va cac k i t qua cu the tren thuc t l bao gom nhung thay doi chinh sach va eac chuyen b i l n v l kinh t l . chinh trj. van hda. xa hdi do hogt dpng giam sat mang lai. Tieu chi djnh tinh r i t da dgng, ed t h i la nhung chuyen biln tich cue ve mat nhan thuc cua ehu t h i , cua d l i tugng dugc giam sat va cua ngudi dan; muc dp tang eudng s u tham gia cua nhan dan va nang cao tinh cdng khai, minh bach, traeh nhiem giai trinh trpng tp chuc va hogt dpng eua cac eg quan nha nudc.
2. THU'C TRANG HIEU QUA GIAM SAT VIEC THLfC THI QUY^N LLfC NHA NU'OC cCiA MAT TRAN T 6 QU6C VA CAC T 6 CHLfC CHINH T R ! - X A H 0 l 6 ' V l E T N A M
2.1. Hieu qua giam sat cong tac xay dirng chinh sach, phap luat ciia Nha nu'O'C
Mat trgn To quoc va cac to chdc chinh trj - xa hpi ngay cang phat huy t i t vai trd giam sat cdng tac xay dung phap luat. Hoat ddng giam sat nay dugc thuc hien thdng qua nhilu hlnh thdc
TAP CHl KHOA HQC XA HQI 50 7 (251) 2019
CU the. t d vi?e tham gia gdp y; tham gia cac ban scan thap. tp bien tap cae dy an xay dung chinh sach. phap luat din viec xem xet kiln nghj. sda del. bp sung cac van ban quy pham phap luat.
Trong nhung nam g i n day. Mat tran To quIe va cae to chuc chinh trj - xa hgi da tao ra nhilu d i l n dan de cac ting Idp nhan dan. cac nha nghien cuu. cac nha khoa hoc, cae thanh vien. hgi vien tham gia gdp y cho d u thao Hien phap va eac van ban phap luat. Trpng cupc van dpng gdp y cho Dtr thao sua doi Hien Phap nam 1992, cd tong sd 3.181.529 lugt ngudi tham gia ^ k i l n tai eac Hdi nghj do Mgt tran To quoc cac d p to chue va 2.216.504 lugt ngudi tham gia ^ kiln vdi 5 to chdc chinh trj - xa hpi (Nguyln Quang Minh, 2017: 38). Giai dogn 2014 2019. Oy ban Trung uong Mat tran To qudc Viet Nam da thanh lap 7 hdi ddng t u v i n , vdi s u tham gia cua nhilu nha khoa hpe.
nhilu ehuyen gia tren eac ITnh vuc d l h i trg, tu v i n cho Mat tran To qudc gop y. phan bien cae ehinh sach, phap lugt eua nha nude; trung binh mdi nam Mgt tran Ta qudc gdp y t d 30 d i n 50 du thao lugt (Nguyln Quang Minh.
2017:37).
Bai dien cua Cly ban Trung uang Mat Iran To qudc duge mdi tham gia eac Ban soan thao va To bien tap cac d u an luat, phap lenh quan trpng'". Mat tran To quoc the hien dugc vai trd.
chdc nang dgi dien cho q u y i n . Igi ich chinh dang cua cae tang Idp nhan dan Jron.a viec ado v chn cac d u an luat.
dpng thdi giam sat hoat dpng xay dung phap lugt nham gdp phin dam bao cac quy dinh cua phap luat phii hgp vdi thue t i i n cupc s i n g va Igi ich eua nhan dan.
Mat tran Tc quIc Viet Nam va cae tc chuc chinh trj - xa hpi d dja phuang cung to chuc nhilu hdi nghj gdp y xay dung va kiln nghj sda doi nhilu du thao van ban phap lugt quan trpng cija nha nudc va eua dja phuang. Su tham gia cua Mat tran va eac to chuc thanh vien da gdp p h i n giam thieu sai sdt.
sg hd. tang tinh thuc t l , tinh kha thi cua cae van ban quy pham phap luat.
T d nam 2015. Mgt tran To qudc trien khai thuc hien giam sat thdng qua viec nghien cuu. xem xet cae van ban phap luat da cd hieu luc thi hanh lien quan d i n quyin va Igi ich hgp phap.
ehinh dang eua nhan dan. Cho d i n nay da thue hien giam sat dugc 2 van ban phap lugt'^'. phat hien nhilu v i n d l hgn che. b i t cap, d l nghj sua doi.
bo sung cho phu hgp. Cac kiln nghj d i u dugc Chinh phu t i l p thu va chi dgo cac bd. nganh lien quan nghien cuu va ed van ban tra Idi (Oy ban Trung uong Mat tran To quIe Viet Nam, 2018: 10).
Tuy nhien. viec giam sat hoat dpng xav dung phap lugt cua Mat tran Te quoc Viet Nam va eac to chdc ehinh trj - xa hpi v i n edn nhilu han c h l . Cac to chue nay chua thuc su chu dpng xay dung k i hpach va triln khai thuc hien cac heat dpng tham gia xay dung phap lugt, p h i n Idn cac hoat dpng chi dugc to chdc khi cae eg quan nha
NGUYEN TUAN ANH - HIEU QUA GIAM SATVIgCTHl/CJH!::!
nudc cd van ban d l nghj gdp y. Nhilu npi dung gdp y chi ddng lai d viec sua cau ehu. ldi trinh bay, ehua quan tam d l cap sau d i n npi dung, dac biet la cac v i n d l cp lien quan d i n Igi ieh cua eac t i n g Idp nhan dan (Oy ban Trung ugng Mat tran To quIc Viet Nam, 2018: 16-17)
2.2. Hieu qua giam sat viec t d chirc thi hanh phap luat ciia cac ccr quan nha nu'O'C
Thd nhat, to chirc cac doan giam sat vi thuc hien chinh sach, phap luat lien quan din quyin va Igi ich cua ngugi dan
Trong 5 nam (2013 - 2018), Mat tran To quIc cac d p d dja phuang phdi hgp vdi cae to chuc chinh trj - xa hgi to chdc dugc 657.019 cude giam sat d 63 tinh thanh. C i p tinh chu tn va tham gia giam sat lien nganh ddge 4.093 cude; d p huyen. ehu tri giam sat dugc 22.679 cude; c i p xa. chd fri giam sat dugc 466.012 cude (Oy ban Trung uang Mat trgn To quIc Viet Nam. 2018: 8-9). Ngi dung giam sat ehu y l u tgp trung vgp viec thuc hien eac chinh sach, phap luat lien quan d i n quyin va igi ich cua ngudi dan.
Ket qua giam sat da phat hien nhilu sai pham va cd kiln nghj vdi ca quan chdc nang xem xet, giai quylt nham bao ve quyin igi cua nhan dan d nhilu iinh vuc: d i n bu, giai phpng mat bing, tai djnh cu; cdng tac tiep dan, giai quyet khiiu nai, to cao; ve sinh an toan thuc p h i m ; kham chda benh, bao h i l m ; cong tac xda ddi giam ngheo; ehinh sach uu dai ddi vdi
ngudi cd cong vdi each mgng... (UV ban Trung uang Mgt tran To quoe Viet Nam. 2018: 9).
Ngoai viec tham gia phdi hgp vdi Mat trgn To qudc d l thuc hien cac cupc giam sat, cac to chdc chinh frj - x a hpi cac c i p cung thudng xuyen chu ddng to chuc cac hoat dpng giam sat lien quan d i n quyin Igi va frach nhiem cua mlnh'^'. Qua dd. gdp p h i n bao ve quyin va Igi ich hgp phap cua cae thanh vien. hdi vien.
Thu hai, giam sat viec thi hanh phap luat vi khiiu nai, to cao eua eg quan nha nude cd t h i m quyin duge Mat trgn To qudc va to chuc chinh trj - xa hgi quan tam thuc hien va phat huy hieu qua thuc te. Trong 5 nam (2014 - 2018). to chue dugc 10 cude giam sat d trung uang va 187 cude giam sat a dja phuang (Oy ban Trung uang Mgt tran To quoc Viet Nam. 2018: 5). Sau m l i dgt giam sat deu cd bad cao tdng hgp va van ban d l xuit. k i l n nghj gdi cac eg quan cd tham q u y i n d l xem xet. giai quylt. Ngoai ra, Oy ban Mat trgn To qudc va eac to chdc ehinh trj - xa hpi cac e l p cung tham gia vdi cae ca quan. to chdc. ca nhan cd t h i m quyin gdp p h i n giai quylt nhilu vu viec khiiu nai, t l cao phuc tgp, keo dai d cac dja phuang tren ca nude (Nguyln Quang Minh, 2017: 52).
ThCr ba, giam sat viec thuc hien chinh sach, phap luat ve phdng, chong tham nhung
- Mat tran To qude eu dai dien tham gia giam sat. thanh tra. kiem tra viee thuc hien phap luat v l cdng khai
TAP CHl KHOA HQC XA HQI so 7 (251) 2019
minh bach trong hoat dpng eua cae ea quan. ta ehuc. dan vj; giam sat viee ke khai tai san. thu nhgp cua can bd.
eong chuc, dang vien, nhdng ngudi cd chuc vu. quyin hgn trong eac ca quan nha nudc. Thu thap thdng tin, tilp nhan cac y k i l n , phan anh t d ngudi dan vS kiln nghj vdi cac ca quan nha nude ed t h i m q u y i n xem xet. xu ly hanh vi vi pham phap luat.
Thue hien Phap lenh v l thuc hien dan chu d xa. phudng. thj t r i n . djnh ky hai nam mgt l l n , Oy ban Mat tran To quoc c i p xa to chdc i i y philu tin nhiem eho Chu tieh. Phd Chu tjch Hpi dong nhan dan; Chu tjch, Phd Chu tjch Oy ban Nhan dan d p xa. Nhung trudng hgp cd philu tin nhiem dudi 50%. Oy ban Mat tran To qudc d i u ed van ban d l xuit. kiln nghj vdi d p uy Dang, Hpi dong Nhan dan xem xet, x u ly theo quy djnh. Thdng qua viec l l y philu tin nhiem. vai trd giam sat cua lily ban Mat tran To qudc duge nang cao. gdp p h i n kiem seat heat ddng cua can bd. cdng chuc n h i m xay dung chinh quyen eg sd trong sach.
vung mgnh. phat huy q u y i n lam ehu cua nhan dan.
- Hoat dpng t i l p xuc eu tri, phan anh y kiln, kiln nghj cua c d tri va nhan dan tgi cae ky hep ciJa Qudc hpi dat dugc nhilu k i t qua quan trpng. nhilu v i n d l ndng thu hut s u quan tam cua d d luan da duge cae eg quan eua Qudc hgi kip thdi to chdc khao sat thuc t l . to chdc cac phien giai trinh tai eac Oy ban d l lam can c u k i l n nghi vdi cae CO niian r.n th^m niiv&n Tren CO Sa
cae kiln nghj. phan anh cua eu tri, trpng 9 thang d i u nam 2018. Thanh tra Chinh phu, eac be, nganh da to chdc 5.500 cude thanh tra hanh ehinh, tren 180.000 cupc thanh tra, kilm tra chuyen nganh, chuyen ca quan dilu tra xem xet 65 vu, 75 d l i tugng. Trong dd cd nhilu vu viee sai pham, tham nhung dgc biet nghiem trpng dugc phat hien va x u ly kjp thdi (Oy ban Thugng vu QuIc hpi, 2017: 6).
Thu tu, giam sat viec thuc hien chinh sach, phap luat g eg sd thong qua hoat dong cua Ban Thanh tra nhan dim giam sat chinh quyin co sg va Ban Giam sat dau tu cua cong dong giam sat dau tu cong
Ban Thanh tra nhan dan la to chUe cua q u i n chung nhan dan d co sg do Oy ban Mat tran To qudc d p xa to chdc. ehl dao hogt dgng. Bgn Thanh tra nhan dan la ehu t h i thue hien quyIn giam sat ddng thdi la phuang tien d l nhan dan tham gia giam sat hogt dpng eua eac ea quan. cdng chdc nha nddc. He thing Ban Thanh tra nhan dan ddge ehu trgng phat trien. d i n nam 2018. ea nude ed 10.956 Ban Thanh tra nhan dan c i p phudng, xa, vdi tong sd uy vien la 94.184 ngudi (Oy ban Trung uang Mat tran To quIe Viet Nam, 2018: 10).
Hogt ddng giam sat eua Ban Thanh tra nhan dan tap trung vao eac npi dung ehu yeu: giam sat viec thuc hien chinh sach, phap luat d eg sd; giam sat viec giai quylt khiiu ngi. t l cao eua Oy ban Nhan dan xa, phudng, thj t r i n ; giam sat viee thuc hien Quy c h l
NGUYEN TUAN ANH - HIEU QUA GlAM SAT VIEC TWCJTii;
dan chu g eg sd. Trong 5 nam (2014 - 2018). tong so cude giam sat do Ban Thanh tra nhan dan phudng. xa t i l n hanh la 189.461 eupc. gia trj t i l n thu hoi cho Nha nude la 6.100.125.000 dong (Oy ban Trung uang Mat tran To qudc Vl#t Nam. 2018:10).
T u nam 2006, thuc hien Quy e h l giam sat d i u t u cdng d i n g cua Thu tudng Chinh phu. Oy ban Trung uang Mat tran To quIe Viet Nam ehu truang thanh Igp them cac Ban Giam sat d i u t u cpng ddng d l tang cudng hoat dpng giam sat cua nhan dan.
D i n nam 2018. h i u h i t eac dja phuang d i u thanh lap Ban Giam sat d i u t u cdng d i n g , vdi tong sd 12.946 ban. tong so uy vien la 92.285 ngudi.
T d nam 2014 d i n nam 2018. Ban Giam sat d i u tu cdng dong da tiln hanh 173.929 euge giam sat. tong gia trj t i l n thu h l l la 11.883.943.000 dong (Oy ban Trung uang Mgt trgn To qudc Viet Nem. 2018:10).
Thdng qua hogt dpng eug minh. Ban Thanh tra Nhan dan va Ban Giam sat d i u tu cdng d i n g da phat huy dugc vai tre trong viee kiem soat chinh quyin eg sg; la cdng cu, phugng tien d l nhan dan tham gia quan 1^ nha nudc va xa hdi, thuc hien quyin "dan kilm tra" trong Quy e h l dan ehu ca sd. Qua viec thanh tra, giam sat da phat hien nhilu sai pham trong qua trinh hoat dpng eua ehinh quyin eg sd, d l xuit. kiln nghj xu ly, gdp p h i n bao ve quyin Igi eua nhan dan, gidp chinh quyin dja phugng khae phuc nhdng thilu sdt. hgn e h l , ngng cad
hieu qua hoat ddng d l phuc vg nhSn dan.
Mac du hoat ddng giam sat cda Mat tran To qudc va eac to chdc chinh tri - xa hpi dpi vdi viec to chdc thi hanh phap luat d i n di vao n l n i p . phat huy tac dung nhit dinh trcng kilm seat quyen lue nha nude, nhung thuc te hieu luc, hieu qua giam sat viec thuc thi quyin luc nha nudc ehua cao. Mat trgn va cae to chdc ehinh trj - xa hgi ehua cd nhilu nd luc trong viee da dang hda eac hinh thdc giam sat;
chua triln khai giam sat toan dien cae d l i tugng theo quy djnh cua phap luat.
Hieu luc phap ly. hieu qua cua heat ddng giam sat ehua cap, so phat hien, kiln nghj d l xuit chua nhilu. s l t i l n thu hdi cho Nha nude edn t h i p . Nhilu d l xuit. k i l n nghj khdng duge eac eg quan chdc nang xem xet. giai quylt hoae cd tinh tri hoan (Nguyln Quang Minh. 2017:72).
2.3. Hieu qua giam sat ddi vo'i hoat ddng cua cac c a quan tu* phap Bgi dien cua Mat tran To qudc Viet Nam cac e l p tham gia Hpi dong tuyen chpn t h i m phan Tda an Nhan dan, kiem sat vien ehe Vien K i l m sat Nhan dan. Nhiem vu cda Mat tran To quIc la nghien cdu h i sg, danh gia. t h i m djnh va cho y k i l n doi vdi h i sa cua ngddi dugc d l nghj. lam ca sd cho Hpi ddng ra quylt djnh bo nhiem. Nam 2015, Oy ban Trung uang Mgt tran To quIc da tham gia xet. de nghj bo nhiem, bo nhiem Igi 5 k i l m sgt vien Vien K i l m sat Nhan dan toi eao; Ban Thudng true Oy ban Mat tran To qudc
TAP CHl KHOA HOC XA HOI so 7 (251) 2019
c i p tinh d§ tham gia xet va de nghj bo nhidm, bo nhiem lai doi vdi 371 kiem sat vien trung c i p , sa c i p (Nguyln Quang Minh, 2017:48).
Dai dien Ban Thudng true Mat tran To quoc Viet Nam cac e l p la thanh vien Hgi dong thi tuyin kiem sat vien cao d p . trung c i p , sg d p , vdi nhiem vu la cho y kiln vao danh sach d l nghj thi tuyen k i l m sat vien va danh sach d l nghj dugc bo nhiem kiem sat vien cao c i p . Dong thdi. thuc hien vai trd giam sat cdng tac thi tuyen n h i m dam bao qua trinh nay d i l n ra khach quan, dung quy djnh eua phap luat.
Nam 2015. cho y k i l n phe duyet danh sach de nghj bo nhiem d l i vdi 603 kiem sat vien. nam 2016, cho j kiln de nghj thi t u y i n d l i vdi 1.828 ngudi kiem sat vien (Nguyln Quang Minh. 2017: 48).
Mat tran To quIc Viet Nam cac d p phoi hgp vdi cae to chue thanh vien to chuc hiep thugng. lua chpn, gidi thieu ngudi d l Hpi ddng Nhan dan cdng cip b i u lam Hdi t h i m Nhan dan.
Nhdng nam qua, vai trd nay dugc Mat tran To qudc thuc hien kha tdt, gdp phan dam bap hoat ddng b i u chpn Hgi t h i m Nhan dan dien ra khaeh quan, dung quy djnh eua phap lugt.
lua chgn dugc nhung nhan s u xdng dang tham gia vap hoat dong cua ITnh vuc/nganh t u phap de bap ve q u y i n va Igi ich hgp phap cua nhan dan.
Ngpai ra, Oy ban Mat tran To qudc tham gia cac hpi d i n g t u v i n dac xa, giam sat viec thi hanh quylt djnh dae .%^. V.4 .iA «A« .,«» u A — u A „ lygt Q5 Ijen
quan. Trong qua trinh tham gia da phat hien nhilu trudng hgp dugc d l nghj dac xa chua du d i l u kien, tieu chuin. kjp thgi kiln nghj giai quylt thep quy djnh cua phap luat, dam bao
•j nghia ehinh trj. xa hpi cua cong tac nay. T u nam 2009 d i n nam 2017. Mat tran da gdp p h i n xem xet, giai quylt cho 87.000 ngudi duge hugng c h l dp dac xa.
Sir tham gia cua Mat tran To quoc Viet Nam vao viec tuyen dung nhan su eho nganh t d phap da gdp phin tang cudng su giam sat t u phia xa hdi d l dam bao cae hogt dpng nay duge thuc hien dung quy djnh cua phap luat, cdng khai. minh bgch. Tuy nhien, hieu qug va hieu luc phap ly giam sat quyen lue nha nddc trong ITnh vuc nay eung edn nhilu han e h l . Trudc hit, chu t h i tham gia tuyen chpn nhan su chp nganh t u phap va qua dd kilm tra, giam sat cae heat dgng nay chi mdi gidi han d Mat trgn To quIe cac c i p , trong khi eac to chdc ehinh trj - xa hgi vdi s l lugng thanh vien ddng dao, heat ddng d nhilu ITnh vuc cua ddi s i n g xa hdi thi chua dugc tao died kien tham gia de the hien the manh cda minh. Hon nda. su tham gia cua Mat tran To qudc vao viec tuyin chpn, thi tuyin nhan su eho ca quan hanh phap cdng chi mdi dUng Igi d viee nghien cdu h i sa. danh gia, tham djnh, eho y kiln ehu chua duge tham gia bd philu quylt djnh, chua cd cd e h l cu the budc cae eg quan cd t h i m quyin phai cd trach nhiem coi trpng, t i l p thu nghiem tuc cac y kien
NGUYEN TUAN ANH - HlEU QUA GIAM SAT VI£C THU^THLi
cua Mat tran To qu6c (Nguyin Quang Minh. 2017:72).
2.4. Nguyen nhan cua nhipng han c h i trong giam sat viec thyc thi quyen lyc nha nu'O'C cua Mat tran T6 quoc va cac t6 chipc chinh tri - xa hoi
NhQ-ng han c h l trong hoat dpng giam sat viec thi/c thi quy§n lire nha nu'O'C cua Mat tran To qu6c Viet Nam va cac to chu'C chinh tn - xa hoi bat ngu6n tu' nhi§u nguyen nhan l<hach quan va chu quan.
ThO" nhat, nhan thu-c ve vai tro cua cua Mat tran To qu6c Viet Nam va cac to chu'C chinh trj - xa hoi trong giam sat viec thyc thi quy^n lyc nha nu-ac con han ch§, chu'a day du va chu-a khach quan, dpc lap trong hoat dpng giam sat viec thyc thi quyen lyc nha nu'oc, cho r&ng sy giam sat nay chi c6 tac dung h6 trp", bo sung cho hoat dpng kiem spat cua cac co quan quyen lyc nha nu'oc. TCF han c h i v i mat nhan thu-c dan den cham the c h i hoa cac phu-ang thu-c de to chiJc thyc hien, qua trinh trien khai nhiiu khi mang tinh hinh thuc, cac d i xuit, kiin nghi sau giam sat khong du'p'c coi trpng de tiip thu thyc hien.
Thiy hai, c h i t lu-gng to chu-c va hoat dpng cua Mat tran To q u i c Viet Nam va cac to chu-c chinh trj - xa hpi chu-a dap u-ng du-p-c yeu c i u cua hoat dpng giam sat viec thyc thi quyin lyc nha nu-oc. Chat lu-p-ng dpi ngQ can bp cua cac to chu-c nay con nhiiu han che, nhit la dpi ngu can bp chu c h i t va dpi ngu can bp c i p co so". Nhiiu can bp
chu-a ngang t i m voi nhiem vu du'p'c giao, nang lyc phat hien, phan tich v i n d i , danh gia va k i t luan trong qua trinh giam sat quyin lyc nha nyc-c con nhiiu han c h i .
Thu- ba, c c c h i phap Iy cho hoat dgng giam sat viec thyc thi quyin lyc nha nu-oc cua Mat tran To q u i c va cac to chLfc chinh trj - xa hpi hien v§n chu-a dL^yc quy djnh ro rang, cu t h i va phan tan trong nhiiu van ban phap luat nen cac to chu-c nay gap nhieu kho khan trong viec trien khai cac chu-ong trinh, k i hoach giam sat. Hien chu-a co quy djnh bat buoc va bien phap c h i tai ve trach nhiem phan h i i , giai trinh cua cac ca quan nha nu-ffc sau khi t i i p nhan nhijng d i xuat, kiin nghi tCr hpat dpng giam sat cua Mat tran To q u i c va cac to chiJc chinh tn - xa hpi. D i i u nay khiin cho hoat dgng giam sat viec thyc thi quyin lyc nha nu-ac cua cac to chifc nay nhiiu khi mang tinh mot chieu, khong xac djnh ro du-yc mu-c dp tiip thu cua cac ca quan chCfc nang va hieu lyc phap ly, hieu qua cua hoat dpng giam sat.
3. MOT S 6 GIAI PHAP NANG CAO HIEU QUA GIAM SAT VIEC THU'C THI QUY^N L y c NHA NU'O'C CCiA MAT TRAN T 6 Q U 6 C VA CAC T 6 CHU'C CHINH TR! - XA HOI 0? VIET NAM HIEN NAY
Mot la, c i n thay doi quan diem cho rang hoat dpng giam sat cua cac tc chCi-c chinh trj - xa hgi chi c6 tac dung h i tra bo sung cho hoat dpng kiem soat cua cac ca quan quyen lyc nha nu-ac Nhan thu-c nay khiin cho hoat dpng
TAP CHl KHOA HOC XA HOI so 7 (251) 2019
giam sat q u y i n lue nha nudc cda cac to chdc chinh trj - xa hpi thugng y l u thi, cd the bj xem nhe hoae cham dap ung. phan hoi. C i n t h i y rang, giam sat cua cae to chuc chinh trj - xa hdi la giam sat cOa nhan dan. cua xa hpi, la yeu c i u khach quan khcng t h i thay thi. t i n tai dgc lap. song hanh vdi cac the c h l kilm soat quyin luc ciJa Dang va Nha nude. Trong d i l u kien mdt dang lanh dao thing nhit, giam sat quyin luc cua cae to chuc chinh trj - xa hpi cang eo vai trp, vj tri quan trpng tranh xu hudng chuyen q u y i n , dgc doan. Thuc t l cho t h i y nhilu vu an tham nhung Idn, nhilu sai pham nghiem trpng eua nha nudc duge phat hien t u he thing giam sat eua nhan dan va xa hdi ma giam sat cua cac to chdc chinh trj - xa hdi la mgt bg phgn hgp thgnh. D P dd. c i n chd trong tao dung ea s d phap ly. nhan luc, vat luc d l cac to chue nay thuc hien tot vai trd cua minh trong giam sat viec thuc thi q u y i n lue nha nude, gop phin xay dung nha nude thuc s u cua nhan dan, do nhan dan va vi nhan dan.
Hai la, xay dung ca c h l dam bao eho Mat tran To qudc va cac to chue chinh tri - xa hpi thep hudng tang cudng tinh ddc lap, t u chd. Xac djnh dung vai trd, vj trf ciia Mat trgn To qude vg cac to chdc chinh trj - xa hpi va m i l quan he giua cac to chuc nay vdi Dang va Nha nudc se "gdp p h i n xac djnh re ranh gidi quyen luc nha nude, han chl pham vi q u y i n luc nha nude"
(Trinh Thi Xiiuln 9nna- 019). Deng
thdi, tap d i l u kien d l eac to chue nay dpc lap, t d chu hoat dpng nhim bap ve quyin Igi cho nhan dan. phat huy dan chu; bo sung, thay t h i cho Nha nudc g nhung ITnh vuc khdng giai quylt dugc; kilm e h l . d l i trpng, han e h l lam quyen. tham nhung de dam bao Nha nude phat triln vung manh theo hudng "phap quyin, dan chu va nhan van".
Ba la, tang cudng su lanh dgo ciJa Dang doi vdi cdng tac giam sat viec thuc thi quyin luc nha nude cua Mat tran To qudc va eac t l chuc chinh trj - xa hpi. Dang e i n quan tam xay dung cac d i l u kien c i n thilt d l eac tc chdc nay thuc hien heat ddng giam sat thuc thi quyin luc nha nude nhu: chi dao Nha nude hoan thien ca sd phap ly cho heat ddng giam sat quyin lue;
chu trpng doi mdi cdng tac to chdc.
can bd nham nang cao nang luc hogt ddng cua Mat tran To qudc va cac to chuc chinh trj - xa hdi; phat huy vai trd tien phpng. guang m i u cua can bp.
dang vien tham gia hoat dpng giam sat eua Mat trgn va cac to chuc chinh tri - xa hdi; tang cudng kilm tra. giam sat t u phia Dang n h i m nang cae hieu qua heat ddng giam sat eua Mat tran va cac to chdc chinh tri - xa hdi.
Bon la, hoan thien ca c h l phap ly giam sat eua Mgt trgn To quoc va cge to chdc ehinh trj - xa hpi ddi vdi viec thuc thi quyin lue nha nude. D i y manh viee xay dung eac luat ddc Igp v l hoat dpng giam sat va phan bien xa hpi. k h i c phuc tinh trang cac quy djnh phan tan trong nhilu van ban
NGUYEN TUAN ANH - HI£U QUAGIAM SAT V I | C T W £ ™ ! : ; phap luat nhu hien nay. Cac quy djnh
cua phap luat d n xae djnh rd pham vi, ndi dung, phuang thuc. trinh t u t i l n hanh, quy trinh, hieu luc phap ly cua hogt ddng giam sat mpt each ro rang, cu the d l tao d i l u kien eho cac to chdc nay thuc hien vai trd cua minh.
Xac djnh rd phgm vi. chdc nang. t h i m quyin. trinh t u . thu tue va hieu luc phap ly hogt ddng giam sat cua Mat tran To quoc Viet Nam va eac to chuc thanh vien nham han c h l su chlng cheo trong viec triln khai hoat ddng va nang cao hieu luc. hieu qua. Xay dung ca c h l t i l p thu, giai trinh cua cae ea quan duge giam sat ddi vdi cac d l xuit. k i l n nghj sau giam sat cua Mat tran To q u i c va eac to chdc ehinh trj - xa hgi. Trong dd. c i n quy djnh rd trach nhiem, thdi han gui van ban d l nghj giam sat va van ban giai trinh. t i l p thu hoac phan hdi cua cac CO quan nha nudc. Cd c h l tai xu ly du mgnh eac ca quan cham hoac khdng phan hdi. giai tnnh d l i vdi cae d l xuit. kiln nghj sau giam sat eua Mat tran To qudc Viet Nam va cae to chdc chinh trj - xa hpi.
Bo sung, hoan thien eac quy djnh cua phap luat cd tae dung hd trg cho hoat dgng giam sat viec thuc thi quyin luc nha nudc cua Mat tran va cac to chdc chinh trj - xa hgi v l quyin tilp cgn thdng tin; tren ca sd phap luat v l t u do tu tudng, t u do ngdn luan, t u do bao chl... d l nhan dan n i m b i t ehinh xac thdng tin va thdng qua eac to chdc chinh trj - xa hdi bay td quan
d i l m . the hien chinh kiln, giam sat, phan bien xa hdi, gdp phin nang eao trach nhiem cua chinh quyin.
Nam la, doi mdi to chuc va hogt ddng eua Mat tran To quoc va cac to chue chinh trj - xa hpi dap dng yeu cau heat dgng giam sat. Kien toan. s i p x I p lai cac to chuc chinh trj - xa hgi theo hudng tinh gpn bp may to chdc. nang cao c h i t lugng va hieu qua hoat dgng.
Doi mdi boat ddng theo hugng thuc hien dung chdc nang, vai trd cua cac to chuc chinh trj - xa hpi. Cap to chuc nay e i n quan triet chdc nang, nhiem vu ca ban cua minh trong qua trinh hoat ddng la vua bao ve Igi ich chinh dang cua eac thanh vien; vda to chdc.
van dpng nhan dan tham gia xay dung nha nudc, giam sat quyen lue eua nha nudc nham dam bac dan chu.
D i y mgnh viec dao tao. b l i dddng nang cao c h i t lugng dpi ngu can bp chu chdt cac cap. dac biet la d p ea sd. Thudng xuyen to chuc cae hogt dpng tap h u i n , xay dung cac ehuyen de b l i dudng ehuyen mdn. nghiep vu giam sat eho dpi ngu can bp Mat tran va eac to chue ehinh tri - xa hgi d cae c i p . Tdng budc hinh thanh dpi ngu can bd cd pham c h i t , dgo due, nang luc hoat dgng thuc t i l n , nhay ben, chuyen nghiep.
Sau la, c i n xay dung ca c h l phdi hgp.
thing nhit hanh ddng gida Mat tran To qude va cac t l chdc ehinh tri - xa hdi d l chu ddng xay dung k l hogch to chuc eac hoat ddng giam sat Da dgng hda hinh thue tap hgp luc lugnq xay dung ca c h l phat huy vai trd cua'
TAP CHl KHOA HOC XA HOI so 7 (251) 2019
cac to ehdc thanh vien trong lien minh chinh trj do Mat'tran To quoc ddng diu tham gia hoat ddng giam sat quyin lue nha nude. Chu trgng viee thu hut ngSy cang nhilu cac chuyen gia tren cae ITnh vuc chuyen mdn khac nhau tham gia vao hoat ddng giam sat viec thuc thi q u y i n lue nha nude nham nang cao tinh khoa hpe, hieu
qua cua cac nhgn xet. kiln nghj. d l xuit. Xay dung, hpan thien eg c h l huy ddng s u tham gia rdng rai eua cac t i n g Idp nhan dan, k i t hgp vdi sdc manh cua bao chi va d u lugn xa hdi d l nang cao hieu lue. hieu qua hoat dpng giam sat viec thuc thi quyin luc nha nudc eua Mat tran To qudc va cac to chdc ehinh trj - xa hgi. •
CHU THiCH
'''Luat Quoc tich, Lu§t Bau cd dgi bieu Quoc hgi vS dai bieu H6i dong Nhan dan, Bp iuat Hinli SLI, Bp lugt DSn su, Bo lugt To tung hlnh su, BO Iu5t To tyng dan sy, LuSt To chdc T6a dn, LuSt H6n nhan va gia dinh.
'^'Van ban ph^p lu§t lien quan den viec u-u dai thue doi vo'i doanh nghidp khoa hoc va cong nghe; Nghi dinh so 84/2015/ND-CP ngay 30/9/2015 cOa Chinh phu ve giam sat va dSnh gia dau tu' lien quan den Ban giam sat dau tu cua c6ng a6ng
'^' Tong Lien do^n Lao dgng Viet Nam to chdc cac hoat ddng giam sat viec chap hanh phap iuat va an toan thuc pham. viec thuc hien phap luat ve bao hiem xa hgi trong cac doanh nghiep. Hpi Lien hiep Phu nd Viet Nam to chdc giam sat viec thuc hien cac quy dinh rieng doi vtji tao dpng nd trong Bo iuat Lao dpng; viec thyc hien chinh sach, phap luat ve phong ctlong bao luc gia dinh; va an loan thyc pham, ve giai quyat cac vu viec lien quan den xam hgi tre em cua cac co quan to tung. Hgi Nong dan Viet Nam to chdc giam sat viec thyc hien phap iugt ve san xuat, kinh doanh vat tu nong nghipp; Hgi Ciru chien binh Viet Nam to chirc giam sat viec thyc hien chl dp. chinh sach ddi voi quan nhan. Doan Thanh nien Cpng san Ho Chi [yilnh to chdc giam sat viec thuc hien chinh sach, phap luat doi vol thanh nien (Oy ban Trung uong Mat tran To quoc Viet Nam, 2018: 7-10).
TAI LIEU TRICH DAN
1. NguySn Quang Minh (chu nhigm). 2017. Sao cao tong hgp de tai khoa hoc cap Bo:
Thito trang va giai phap nang cao hieu qua cdng tac giam sat xa hgi cda Mat Iran Td quoc Viet Nam. Ha Ngi.
2. Quoc hgi nudc Cgng hda Xa hgi Chu nghTa Vipt Nam. 2015. Luat Mat trin To quoc Vi$tNam. Ha Ngi: Nxb. Chinh tri Quoc gia.
3. Trjnh Thj Xuyln. 2008. Kiim soat quyen iuc nha nuac - mgt so van de ly luan va thuc tiin d Vidt Nam hien nay. Ha Ngi: Nxb. Chinh trj Qugc gia.
4. Oy ban Thudng vu Quic hpi. 2017. Sao cao kit qua giam sat viec giai quyet, tra Idi kien nghi Ciia cu tri gdi din ky hgp thd S, QuSc hgi khda XIV.
5. Oy ban Trung uang IMat tran To qudc Viet Nam, Ban Thudng true. 2018. Bao cao so kit 5 nam thuc hi$n Quyit dinh so 217-QBfrW va Quyit dinh so 218-QO/TW ngay 12/12/2013 cila f i d Chinh tri tKhda XI).
