IC'f,..,. ... ,,.,.,.l'?,.-f"',_•"lP4':~~~~ • I ' ,' ' J ,>.• - ' ... •, • • ·, •; • • • "I • ~ • ... •' '_\.' <,1 J'\.. ' I • • ,, , • ..
~.~~·~J..,.;o~
.... ,.,. ....
~~;,...,Jr--r;~...,-:~.,..~..,...,~ ... ,.. . .,.._'0::'.,:-•':'o. 1-r..-'1"'~.~·-... ~ .. ~w .... ': ... -.~·.r.. .. -~ ... ~-:o~ "".-:"":.lf:\:,-J')7' r~.! ~~ ... ""'~." ... ..-t,~~:,~.--· ~"··f::'~'~ r • ~.i ... "'7f.-c; ...~-=_:__:
: · . .
~~-J..::....: i- s ... -.
i• • lfilil'~l>h•______ .
~. _ . __ .
-~--,.,,...· ... :'. ,-
.::x,':/ ,:._-- • • _._·_._.'_[~ • ___ . ••*"-
.J ... ;1 . . , . . -·-·- -=-· .. , ..
_;.._-~ -·--·~:·
---~-_:.._.
-~. _
__! • t .. -~~..: "' .•'' ~:~:L .,
l:..
~
{CIIing- N \'ir
suwtl
lltl{('ll. ' \Vt'e"
kcnni ...
(' \'('1'-
·nhulp.
\'Ord.
Jan tlat 'n for- nic -
; <'intlil•
unngc- dJ· oor- cn die lit "el
ttl
pens g in
!nli""'
nne-
- -
rn
rle
11. De
>mmu- uitge-
1 cl!rs-
~ l'Cge- Cl eg- tcl hul tis as
1t1·y.
Party .uniste l 0111
sic te
~cring
!I. Die nislul<
~van
dri<.'-
.sticse
~ Vcr-
~rhcid
van I<om- ic lci- ncem,
·staan Kato-
n CCII
I
l
Il j
..
Geregistrcc!' aaL die H.f'.K. :lS 'n J"uu· :hla<l I'll\ ,.,~----....
av~~·
, · . ,
I .,. · · ·.·
l -
.
.._...,
)de Jr·g. I.::aapstacl, \\'ot!nsliag. H Fcl:Jr. Hll6 ?\ 0 . . 11.
T\\.EE P.EHSON E IN GESPHEF(
.,nit !>al maar moeililc gaau, 1\'l\l ~l' jy '!" sl;yn !>en. Tom ('on11ully van diP \'.S.A. a an L. S. )laun·ut ( lianada} tl' !>l'.
Hull1· b lede van die onlang~> saa.mg('-.. tt'ldt· interna.,ionah- l•omitee wat dil• bc,.,lca\\ ing tcl'u dk atoomhom nwct be"·a:.tlc
Gedurendc )ll'i gaan A.mrrilta c>p de lwu tjil· milit(•r(' pmf'f- neming:. met <.lie atnumbom op ~>lwpe uitnwr in die Stille O<.eaan.
Blykbaar N ie So Kaal
,.Kedl'rl:uul, Konr\\l'i· t•n
.Franl{ryl, lwt gt>en hulp \'an
('n:-ra nntlig nie. 1·n ltd
aanbiedin~c· om hulp 'an die hand gt'\Q'»'', hit 'n l>crig van Sapa uit Londen na ann- 1eiding \'all kdtiek wat in die parlement op Unrra mtgeocfcn is.
Die Jande deur· Duitsl<tral bt•-
>.i!t in die \\'l'Stc is dus glad nie lot so 'n mate geplundcr as wat
~allieerde propaganda \\'OU
voorgee nie, anders. sou hulle sekerlik net so afhanklilt van noodhulp ge .. vees het as die gl·- biede wat deur Rusland .. hc- ry" is, onder wlc Pole aan wit' Pnrra o.a. die helfte vnn sy
~cbied sou moes uitbetaal as dit nie was dat Rusland horn tocgelaat het om 'n oorecn- k •mstige stuk grond Ya.n Duits- h.nd te roof nic.
~
~-M,
Bevin Beskuldig
kommuniste In Ve. iligheidsraad
l>ie eienaardiglll'id da! 11:,. l'cos:tnnwi•U•··•· p;ut~·< (1\\:tr .... - dcur d.il" \\('<eld .. tnt•\ allig" pn•..,io·.., t't'IHlt· ·..,luid. ado· bt•..,Jui!••
Dt'('lll our .,akt> \\uarin dit· Russic· ... o• rl'g-E"nn:: 111 .n·ldi!• ;..., b N>n van die opmc·rl.iug, 11:11 I<:rn•·"t Ho·,·in. r;r:t-.,. 1 'r>h•te:· .-au buildancl,c· !>al<e, hum verle1k \'ry1la" laat on!' ul het in :-y
\·enn•tr teen ilic- Solll.i«•t-a.nnlda;:- dat die a~lll\t ... !gheitl ,·an Sriht• trncpe in Gril'l<t'land nit• ht•\r•r•ll·rlik 1 ir rlit· \ n·de h nit•.
II~ het met nadruk n:rld.., r clat till• Jll'''ila~:wd:: Y2ll die knnm:unbtie"c party in alle Iandt· 1 an dit- wi·n·hl 'n grnnt bedrf'igio~ 1ir ilie \'l't'dt• uitma.ak.
Benn hct aangCI'ot·l· tlat l!l'it- :oe trocpc noodsaaklil< i:> wee:~::;
ilie bedrciging wat die Cril.'kse kommuniste in daardic lanrl vorm in hul strewe om 'n min- uerbeidsrcgering aan hcwmd tc kry.
Visjinsld hct bctoog d:tt daar 'n ,wit skl'il<bt•wind" in Gricke- land hcers \\'at aangch.·lp word
!cu1· ,vrecmdc dementc". llaar
>cstarul geen n•<lc ,-ir dk aan- wesigheid \';tn J;riL<Je trocpc nic, daar die ).ll'houd van dw open- bare ordc 'n huishoudl'like :;aak is wat deur die Crick,· sl'lf
\vaargeneenl n~c~t \\·ord.
BeYill het die raad gena urn 'n rcguit uit~praal< oor <.lie aan- gelcentheid tc f{ct'. t!n gesc 'ciat hy bly is dat clie B!itse n:~e
rHtg- a...wgek1a is ,.dt:!:r daanlit~
bu1~enge\•.·· ~r.c or·g-ru~isasit.', dii.•
I-=n~~lniunistiesc Party".
,.Oit skyn dat die part) groot
t•t•thlt·nunig-hE"iol ho·..,it 0111 13rit- t~l.njl• t;t·l~ kt.Ydi;.:' in aile land!'
\an dit• \\ i•rt•lcl a an tt· Yal. Ek
\\ ppt dat \\':lflnE':-"1' d; die Ru..,.
..,it·-..~· t'l'f.:'l':·ing onto". l't'de stc1n, ons \\ lul;dbedi<·lldt•.., \1 at knm- muui..,th·s is, pn•.,ic•., diesclfde bl·..,luitt• oor dit· "aal• na my l->tuur." lu·t BeYin J::'l'"'l'.
Vt•J·wyscnde na die Jmmmu- niHtit•fw bedrcig-ing in Cricke- land h..t Bevin g"t·s,; dat die tcc1:tand claar nit' dui op ·n nc•nd:·::al\lilih<'id om troepe
t~rug' tl· tre!{
m<'cr tro,•pc stuur.
nic·. ma:1r om
dan1·h~:en te
Dil~ f;ricl<!-'l' ve:-tc~:,_;•:oordigc;
hct ':.,;: itiu.ar dat ~y :-•·g"c!·ing nco:t <lit' aan\';csi:;h,..it! \'an J:!rits<' tr0c·p~ as inrncn~ing be- skou ht-t nle. en c.lat tP t as on- ontbcPrllk \'ir die hinnelnndse Vt?i!ig-he!d lw~kou wonL
&lmlpi~llfllk~ IF~LIDfi~Ik (Q;}®Jr
W ® e ctf1~cgilfkrrii~i~
Dit> pt lllic·k
\'<)PIcH;·p
n•rontrn~oor dif'
~I,)n h ar c p a n
it'!~wat vE>I'lt•dc·
\H't·k plot~c·fiug
hy (lie n ·gt>r iug uitgt>hreek ht>t o o r di<" vo('dscho<'...,taud
\all die• Unit• "n paar da(' uadat in dit• parl<'ment d i e g t"ontskad ...
~·u itHwr
"au
HH'd~eld•·•1 ;· .... : · ·
r·~uo:; go<'d gepra a t
i~.Hi<' i ruh·ul.. '\at
po~;~t·vathet i-; dat dit tot die r egt"riu;.o; op
f"('JJof
mul~·r· wy~~' di'Ul'~Nll'in~
lu•t dat 'n ram}) Suid-A fr ika voor di(• d<'m· staa n
\\ et·n~ · n al~4'1llf'll('
tf>km·t
aau vocd~el.]\[('j '11 flUUI' IIIII' l<l'lllliSf.:'!'\\'illg"
is tlil' i\lini ... ii'J' ,·an Elwnumil'"l:'
Ont\\ildidin~. mn1·. :-;, F. \\'a- tt:>r..,ou.
• ·n
dil' ::o;t'l,rdari.., n1n Landhou, tlr. C. II. :\t•\l'lin,::-.per 'lil'g-t ulg- na Lwuh·n ~~·
'-hlllr 11111 nwt 1lil' lntt•J'IIll.,innalc
\'Oi"IISI"It·a:ul !t• ~aan Olltlt•!'h:\11- del.
Tf'r..,•·lfd•:rtycl b ht·ri,::- d:tl 'n
Brit nwt die naam l'an Saun- dPt'"> JWr l'lie~tuit::" in l{aapstacl
;::angt·lwm het om ath'iPs te !{Olll
1!.•'1' nor die uittkPI van \'Oedsl'l in tli1• llnie - siPg'> 'n !):ll\1' dae
nadt~t aang€'1wndig is dat 'n 1' cnlc onrwct'_!\' word om so'n dr.,lwntlige uit Europa te ltr;v.
Op tlio·..,,•Jfde dag h<·t die Yocd- ..,(')J..ont rolt•ur 'n n>rbnd uitge-
f}j.
1j ,,
;"It
;,·-~;;~·
~.-~~~ ... ~:5
I'Uardig op dit· hhluiting in oor-
!>e-;c pakld1·" van sPIH•rc•
,.,H'd -
»<'lsuortc.
'n l'a:n dat• tt'\'tll't' hd pre~>.
Truman \'t•rltla.at· dat daar 'n tdwrt van .).000,000 ton !wring in dit• wcreld ht•»taan.
Gevrce" 11nrd dat die re,::-•·- ring in s_y blind!' ,\'II C'r nm }';n- gl'lund Sl' ranht>I'IIC tt> \·ermeN·- dt•J', g'Cl·n rt•l<t·ning g<'hou het
nwt <.lie lw.,pusisil' in die t"nit>
t•n die I\ l'rt>ltl nit•, t•n dat h~· np 'n late· uur plohl'ling tot cmt-
nu~tt•ring gel<nlll ht't.
A an Hulp
Duitsers
Amcnkaanse Luthcranc hel die rcgcl'ing van die V.S.A. ver- soelt dat \'Crlof locgcstnan word dat hulle hulp vcrleen aan die noodlydcndcs in Duitsland. Tot- sovcr was dit nog verbied.
,.Ons moct menslil< wecs en hulp aan dit? Duitscrs verskaf sodat hulle tccn di,• lc<.'r kan opkom. Ons wil dJC Duitscrs nie trcn·tel nic maar die jeug leer om onli te bewondcr t•n nie om ons tc haat nic. Jy ka."'l mcnse nic bemvloed as JY hulle laat w·rhongcr nic," hcl dr.
::\f!chclklder van die Lulhcraan- sc kcrlt hctoog.
JREGJERING VEJROORSAAK V 0 JEDSEJL~CHAOS
'i\•t'\\ .)'I diP l"t•;~·cwirH'; hp~a,J1~ i~
u:ct 'u l'('lll"P-1 ,Jell n•.;- om tlil' Unit' : t• l'hlnd.-r 'au "·" \ lll'd"'"l LH dH a~•-'l -!!-:-it!::uj1 f,. ~1\t..nJ~
:l'> 'Jiyl' 'a:: tl:ml;h::arht·ill I'll ol~l dit.· (•<:utonig-.- dit~•·t 'au dit' D~.itlf' tt: \t·ra:.au;::-•·H:l'tU1, i..;
·ndt t-,:.njt' he·,i'~ on1 lu•sh.ui ljic·s,
!U!\!.":Ut·!~tdt• PJI ~1 ron:• IJ.l dit• ·
l_ .. nie t•-'\f"i"-...l'!ld in ·n pt.•;utJ; on:
tlit• m:nl, to.' hellou.
Oln l>·"l<uitJIC'<, marnu Iurie ••n stroop tc· 1
,.r
>'<i<lnli;; mo•.•tf En- gcl:tnd sllll,,•l' ,·anuit ~tud-.\ fl'i- lm im·ocr. I )Jt' (;J1i,• ho:t Lie Jninder as 7:.!,::!7$ ;,.on gcdu!·cnc!~·1~· ~5 aan I":.r.:ltnnje Ye:·sl::t:" niC' n.lt E~g-d~•nd l.on mct·ding- op
he Suid-,\fr;ka:\ll:;t• mark. llloc:;;
0ns suikcr g .. rantsocnecr word.
lntus»l"n mol'"' Suid-:\fl'il;a.ut ... t•
fahrihantt• hallt· ht•si.::-lu·dp ..,htit onuht diP n•gt•ring- nil' in -.ta~\1
i.., otn hullt• tt· \ oor"i"n van diP
nodi~~·· bP-,f:tndddi• nil' I'll sit arht•idl'l'" \\ t'l'l,luo-.. D:\Ul' i.., l-.O-
thH'IH!co gl'»UJ'I.;' 11:1 t 11i1• Brit '<t' pl·odni{fl' 'n g-of'ip marl• in Suid- ,\fl'ilm ... at ht•.
UT\'OER GESt:nsJI>J.Ef;H Om DrittanJt' lt· 1 ocd. hd du· rcgcring- g-ethll't'tHlc S••P- tnnher .J,O:! I l<arl<:tssc onder g-,·suh:< liccrd.:: p1·y:-,. na En-
gt:·~an(! uit;:e·~·(H.!!", \Vaarvo(Jr
hy ~:>:?,000 aan .snh:sidic h,,_
taal hd. Dicsl'lfdt: hdcid is gcvolg toe 500,000 pond kaa~
na l·:llg-elan<l n r.okcep is.
'l'cn\'yl t:ni~·-hurg,•rs droc broo<l moes l'L'l, hPt :iO,OOO k!:;s!l·:> hotter nm 111t Suid-
,\ fril<n. in J<;ng1•land aangc.
1"1111
:\lit•lii"• in Suict-Afri:;a is taus
~o -.l,aa.·s dat '~root hoeveelhedl' in':' 1111'1' tnoet wnrd. en die na- t u r,.llf'llt'volldug word uc:n hun-
~~· r~w ud h~·<~reig. l)jt• L nie het
\ ''n•·d•· .JU:lr
u:o
a a l t0,0(H) "akkt·:nil'lit·.., t•·cn '.!0.... '!<!. aan dit
nr:t,··
l'1"01t--Jao:·att~ \t:rl,oop.tPr\\ yl h~· ~Nlllr('lllk dio•se1fdt•
ty,I;H"r!, .')00,000 tnn moe., in-
\'t>t•r uit amlt'r deie \:tn Afril•a tt·••n 'n vl'l'i lwcr pry-.. nl. ·~J ....
Jh~r sale Uit Argt•ntinie ;....
I L.'l.llllO ton inge1 nt:r t•·cn 33s.
pPr ... ak
RHOOD
Di~ broodpo!-iisie \'ail die t:nie is bn;; .~o benard dat daar spra-
Churcho U /Erl<en
Barh .. ro~skap
.. Geldchk i.; die Brits,· \'Olk sleg-ter daa•·aan toe as cnigc andcr voll<," het \\'inston C'hurchill op 'n perskonfcrcnsie in Amcril•a verlede \n·c·k
\'t~rklaar. ..:;elf!> die land1• I\ at oorrompel 11:\'>, i'>. uit 'n ~elde
lilie oogpunt, nil· so swa.ar ue- la ... "oo.., ons nit·. Die geld wat oils ''ra, is 'n Jening om tyd te
\\ 111 tyd om ons te klee. om ems te 1·oed, om ons land tc ht:rbou. Om; m0et 'n lening
he
omdat ons fmansies uitgcput
i:;," het hy \'Crldaar.
kc is \'an rantsocnering. In Johannesburg gc•skied die rant- socnering l't:l'ds nie-:unptl'lik terwyl die locslancl in Kaapstad sorg baar, omdat person!' dik- wl'ls vind clat lmlle nie hrood
!'an bekom n11~.
Op die oornblilt wor l 1ltc i<h-inhandcl in hmod gerantsor·- Jiecr tot ong-evct'r 80 persent
\an wnl hullt' in n nmah• tye
g,~kry hel. Dnnr is :.ou ':1 gro- tcl' aan1·raag nr brood omdat nic-blankes n!c d:e nodigc mi·~
lit.:n:cd kan hckom nit•, en ,·an brood gcbruik 111oct maalc
Optogte dcur nie-planke \'roUl' in Kaapstad wat agit~e!' Yil' ,·oedsclsoorte soos \'leis. rys en suikl·r, het al in die stt·ate
pl~asgCI'ind.
~(MilAUOT fOIACCO COI,OAATtO,.
'J '0 •• , ' . f \ , ' . . \
t,
l
!j
BLADSY TWEE DIE O.B.. WOEKSDAG. 6 FEBRUARIE 1946.
W ® 1E riD rE 00 liD (OJ tOHffi II® 1E ~ ~@ N (Q) (Ql cdll em1Ii giillllg
~ ~ W ~ ~ ~ ~@ []iJ IE ~ liD~ lffi &\riD lllrn E 1lll Ir((J) }P) Sl
'n Hernude poging van die
Russie~eonder- mit.li:;t<••· van huitelandse sake voor die VeiHg- heid:;raad va u die Ver·
enigde Vo1ke om die Persiesf' (:D:raniese) ge- skil uit die hande van die raad
leneem en so die socklig te venny op d ie Hussiese hedrywig- liede, het gemaak dat Be- vin, Brit:sc minister van huitelandse 8ake, hom skerp uitgefaat bet teen die Russc. Hy het die
Unie Sorg Vir Protektorate
BJy Egter Brits
In die Britse Laerhuis het die toekoms van die naturelle-pro- tektorato in Suid-Afrika ter spralte gcltom toe die saalt aan- geroer is deur con van die Ar-·
beidcr-lcde.
Die vraag is geopper of die Britsc regering daarvan bevrus is dat die Unie ten gunste is vir die oordra van die beheer van die Protcktoratc aan die Unie - 'n saalt wat genl. Hert- zog altyd sterk bepleit het.
Attlee hct vcrduidclik dat die oordra van die beheer oor Zoe- Ioeland, Betsjoeanaland en Swa- ziland aan die Unie, reeds vroeer in gedrang was, maar dat gedurende die afgelope tyd geen aansoel;: in hienlie vcr- band onh·ang is nie.
Inmiddels is berig dat die Unic-rcgcring 140,000 sal<ko mielies na die protel;:torate uit- govoer hot teen 20s. po1· Bak op '.n tydstip too meer as 'n mil- joen sak mlelies uit Argentinie ingovoer mocs wonl teen 33~.
per so.l;:.
houding Yan Uusland hf'- stempel as <led
Y<Hl'u senuwee-oor·log wat he- stempel kan wm·d as dif' hegin Yan agr·ess.ie.
Persie het te ltenne gegee dal hy gevvillig is om regstrecksc onderhandelings oor uilstaanc!e punte met Rusland aan te l<noop indien· daar ten volle verslag aan die Veiligheidsraad oor die samespreliings voorgele word.
Die hoofafgevaardigde van Per- sie het verldaar dat hy onder gecn omstandighede sal toelaat dat die kwcssic uit die hande van die Veiligheidsraad geneem word nie.
Wisjinski, die Russicse afge-
,·aanligde het vcrklaar dat hulle gewillig is om met Iran te on- derhandcl. maar as dit onder die toesig van die Veiligheids- raad gedocn word, sal dit nie strool< met sy regering sc pres- tige nic. Hy het die Raad tlaarop attend gemaak dat die houding van ~evin 'n teken is van wanlt·oue en clat dit same- werldng onmoontlilc maak.
Daat· is uiteindelik besluit dat die saak van regstreekse onder- handcling tusscn Yersie en die Sowjet in hulle eie hande ge- laat word. maar dat die Veilig- hcidsraad die reg voorbehou om die sank na te sien.
fict·ig is dat Wisjin~ki rooi van woed{' was en met sy \'lliste or die tafel gestaan het.
~~@IID!EIEIRS. I€W~JEILA~ITD
@IRliEWil r.Hl@UJ TIW
ll{I&~IIDIEI1~@@~JL@@
Britsgesiude handc- laat ·s huite Brittan.ic openbaar 'n groot hc- sorgdheid oor Engeland se ekonomiese verval en agiteer tans kragdadig- lik vir die deurvoering van die Hyksvoorkenr- heleid. By hicrdie agita- sie het die k olon iale pro- dusente van s uiker, kof- fie en tahak lmlle non ook aangesluit.
Die handelsool"iog teen Amc- rika moet deurgevocr word om Brittanje se Yers\val<te handels- posisie te versterk en om te verhoed dat Engeland van die wereldmark verclwyn.
,Niks kan die versaking van die beleid, wat Brittanje en die Ryk in staat gestel
het om die oorlog te voer en wat dien as 'n praktiese ska- kel tussen die versldllende Dominiums, rcgverdig nie", het die sekretaris van die Britse Pro<lusente Organisa- sie verld.aat·.
Ook in ons land word hierdie agitasic blindelings deurgevoer en met aile mag aangehits deur die Engelse pers. Voor Kers- fees het die Engelse koerante die publiek aangepor om Btits- vervaardigde artikcls as ge- slcenkc te koop en om nie met Ameril<aanse produlcte te\Tede te wees nie.
Die bclaglilchci<l ,·an him·die ,Buy B•·itislt"-\"eldtog is spre- l<en<l bewy~ deur <lie be.leid van dic ,JohannesbUJ·gse stadsraad wat cenlet· tluunler Engel.se fa- bril<ate aangclwop het, a~ gocd- l<oper en mislcion baic beter Amel'il<aansc produl<te.
BELEGGINGSJ.UAATSKAPPY BETROKKE BY DIE \'LEIS- EN PRODUKTE-HANDEL EN DIE YEE-NYW.EHHEID
Direktcurc: Prof. L. J. du Plessis, :M.A., J\i.Eeon., LL.B., C. C. Kriel, A. Bielccl, A.
c.
Lombard, Gerard Bekker, L.V., Gordon Tomlinson, Sy cdele ::-1. C. Ha,·cnga, S. P. Bekker, P. J. du Plessis. Jnr., J. J. Ackermann, C. Miles WatTen, L.V.Hoojbestrmnler: P. J. Kruger.
KAPITAAL :
4,000 Gewone £25-aandele
150,000 Gewone £1-aandele noo,ooo
£150,000
£250,000
Die 4,000 gewone aandele van £25 elk is reeds ten volle dem· die produsente- en verbruikers- publiek opgeneem.
150,000 GEWONE AAt'IDELE VAN £1 ELK WOHD NOlrJ
AAN~;EIUED.1~43
1944
1944 Diwidend 4%
1945 Diwidend 6%
(Omset van filiale vir die afgelope jaar oorlrcf £1,000,000)
DIE MAATSKAPPY SE AANDELE WORD NIE OP DIE BEURS GEKWOTEER NJE.
ASOKOR bied veilige beleggingsmoontlikhede aan. omdat die maatskappy hom slegs met die handel in lewcns-noodsaaklikhede bemoei, en wei op 'n non-spekulatiewe basis.
Vcrkry die prospcktu,s en ander inligting b1J."
DIE SEKRETARIS, Asukor BeiJ2rk, Posbus 402, Bloemfontein
. . , ...
£7~({)0(() INGESAMEL lfJEUR KAAPILAND
Die Kaaplandse senlrale ko- mitce vh· noodlcniging in Bel- gie, Frankryk en Duitsland het reeds £7,17,1 ingesamcl vir hier- die doel, na die seluelarcsse, mev. B. Steyller, meegcdecl het.
Hiervan is £6,231 vir Duitsland bestem volgens die opdrag van die skenkers. Die volgendc mooi bydrae is o.m. ontvang: Paarl £J ,027, Upington .£835, Franschhoek £152, die Red- dingsdaadbond-tak. Ladismith,
£107. Dordrecht £.196, Bonnie- vale £328. Adelaide £190, Swel- lendam .£186 en Hopetown £132.
Ook is daar baie klere inge- samel, maar die komitee wag nog op geleenthcid om dit na Europa te versenc!. 'n Permit is vir die verscnding van 'n Jdein hoeveelheid vcrkry. maar die grootste gedeelte wag nog op versending.
Die eerste oproep ·in hierdie verband, is 1 ve1·Jede jaar in Augustus ge<loen.
(Vervolg van !col. 5) skou. Albei lwnstcnaars word begelei detu· Gudrun Brocdrich.
Kaartjies is behalwe by O.B.- Hoofkwartiero by Uniewinkels, Dippenaar & Rcynccl<e en Schweiekerdt verkrygbaar.
M O.U$ie8d<on5<erlt.
r ero !Behoewe
V <OJro f.utrop(QJ
Die Vroue-K oodlengiingsko- mitee vir StamYenvante Lande wil graag onder die aandag van Pretoriase Brandwagte bring oat
Erwin Broedrich (viool).
Babsita :'\foolrnan (sopraan), en Gudnm Broedrich (\·oor die vleuel)
op Dinsdag, 12 Februarie e.k., in die Voortrckkergedenksaal optree ten bate \·an :::-roodJyden- de Kinders in Europa.
En\in Broedrieh, die alombe- kcndc, skitterende vioolspeler,
\Toeer konsertmeester van clie Hamburgse Kammerspiele, sal Beethoven se beroemde viool- concerto aanbied en Babsita Moolman, 'n ldnd van die Kala- hai·i, wat haar sangstudies in
~936 in Berlyn begin en gedu- rende die o01·!og in Swede vol- tooi het, sing arias uit werke van Mozart, VV'agner, Bizet en Verdi. Sy word deur kenners as 'n ware vonds vir die Suid- Afrikaanse musiekwereld bc-
(Vervolg in kol. 4)
~JEWILo §Rh!UJlr~ . ~W@~~
IF>IE~§ ~JE Rhl(Q)NIID @@~
FK(@§Wm&&~§)lrllJOC
'n Geheime konferensie waar die Unie se vocdsclposisie te berde geb1ing is, het verlede week in Kaapstad plaasgevind.
Dit is bele dcur die Eerste Minister op inisiaticf van die Minister van Landbou. AI oie redakteurs van koerante wat regeringsgcsind is, was teen- woordig om instrultsies te ont- vang hoe hulle hulle moel uit- laat oor die vocdsclposisie van die Unie.
Die regering is blylcbaar baie gevoelig vir kritiek op die war- hoc! wat hy ,·an die voedsel-
·, Dring('lule beroep u·ord op /;ommfm(Jo's g<'-
<lo<'ll
OIU /(>11 110llSfC S(Ullll teu·erh
mf•tdit> ,.edaksie l"an Die O.R . tl'll<'inde die lwogste nut en
b<•t'rl'·diging uit ons lyfblad te lwal.
Elke vroue- en manneltom- mando-ecnheid moet sorg \'ir die aanstelling vun 'n !corres- pondent wat gereeld die redak- sie op hoogtc snl hou: (i) van die lwmmanclo-aktiwitcite; (ii) van die bedrywighede van plaaslike en bcsoclccnde offisie- re; en (iii) van plaaslilte nuus van algemene bclang.
Die verantwoordelike offisie- re moct tocsien dat sodanige korrespondent aangestel word en dat sy naam en ndrcs aan die rcdaktcur verstrck word.
Daar is 'n al<tuelc en pr:r- sens\\·aardige begcertc by losers van Die O.B. om te verneem van die al<th,iteite \"an hul medc-l,omrnando's in alle dele van die land sowcl a.s om tc lees van die bedr)'Wighedc ,·an plaaslilce en besoel<ende offisie- , re. IIierclie begC<"rte kan aileen
reiHings gemaak het, en die hulp ,.an die pers word nou ingerocp om die ontevredenheid te probeer sus.
Aan die redal<teurs is 'n be- leid voorgeskryf \Vaarvolgens hulle moet handel as dit die voedselposisie raak. Dit sluit gewone berigte en hoofartikels in.
Hierdie optrede is naluurlik heeltcmal in stryd met wat de- mokrate vcrstaan onder die idee van 'n \Tye pcrs wat die gevoe- lcns van die ,.volk'" behoort te vertolk.
be,·redig word as lwmmando- korrcspondente gerce!d die ak- tiwit!'ite ,·an Iml eenhedc <.'n die bcdrynigheue Yan offisiere by di<' rcdal.:teur aanmeld.
Laat offisiere dadelik aan- dag aan hicrclie saak skenk en laat elke kommando die saak aam·oor deur· toe te sien dat sy lwrrcspondent die ophandesynde Amajubadag,·ierings behoorlik
rapporteer.
'n Ander saal< waaraan kom- mando's en \"erantwoordelike offisiere nougesette aandag moot sl,enl' is die '\'Crspreiding van Die O.B. Offisierc en brandwagte is in Staat OIU die xeeds uitgebreide lesersl,;ring van Die O.B. nog aansien.lik te
Yeq~roof en dit is 'n durc plig wat onder geen omstandighe<le
\"Pr\\"aarloo~ moet word nic.
Intekengeld op Die O.B. is 10/- per jaar en 5/- per half- jaar. Dan word die blad ge- reeld per pos aa:ngestuur word.
Berigte moet gestuur word aan Die Redaltteur. Die O.B.
en na\'rae en intekengelde aan Die Bestuurder, Voorslag (Edms.) Bpk.. albei \'an die Groote Kerkgebou 703, (Posbus 1111), Kaapstad.
[
l
I
n :l
b s
d h b
s
g p 8
K
V•
si
0
'Ji
le
r (
h< d< f:J of d<
si· jil en sy va en
vi·
0<
Di
\V
v~
Di (!r
Di· En Di• Sy Dh
sa:
Dil
1101
\'a! be\ aln Hu dri• in'
salt sicr wy: Gel opg
g
7 - 9
te
·Pa
n~:"si<O·
Lande
1g \'<UI
hring l).
•raan).
r~·oot•
e e.k ..
nksaal Hyden- lombe- speler.
an die tc. sal viool-
~absita
Kala- lies in
gedu- Jc vol- wcrl<e zet en enners
• Suid- d be- )
;' ...
~
en die
·d nou lcnheid
'n be- tolgcns Ht die
t sluit .rtilwls luurlik ' rat <k·
lie idec
g"C\'OC·
>ort tc
·rra
nanun- lil' :11;-
{'11 dit•
er<' b.v : aan- enk en
! saa){
dat sy csynde 1oorhk
1 lwm-
nlelilce mrHlag r<'iding-
ti'C en
1111 die :.!;ring 11lil• te r<' pllg ighcde nic•.
).B. i1<
. balf- ld ge- ' word.
word
~ O.B.
ngclde
•orslag
Ln die Posbus
f
f
) ~
l
l
i.... I
DIE O.B .. WOE:'-<SDAG, G I•'E13RUAIUE 1946. BLADSY DRIE
---
V~V[H]~~ ID)A(G]W~lE ~
~~r«Dgrrmrn 'WOr ~-1 .lfebe
\ r}heitlsuag (Amajuba-gl'loftpda:.;-> word op '!i Fcbruarit•
~oos voorhc<'n henlcnlc
Hiccondet· '-<·r~lcyn 'n l<•idraad vit· 'n program \\at die aand uitgevoer moe( '' nrd. (Let \\ t'l.-Inplaa~ ~an die lmntatc voor te dra of 'n gesl;iNllnuuligt• tHH'sig tl' lc·t·~. mag 'n lt>t'Jl:li-olikc en
~tigtelilw rede (tot•spraal') g-t1ium \\ ord.
Oaar word vanja:u· g-t'l'll vasgc•stc•l<lt• tyd <Langt•gec vir die al'h:lndeling vun g<'gcwt• tf(')t• \'<Ul dh· Jlrogram ni(•, aangc- sien dit in die vcrll'dC gf''-iml i.., dat ..,om mig<' ('f'nhcde 'n langcr en andcr ·n lwrtcr tyd nodig h(·t. Slcg,. llltH't gcsorg
\\Ord dat die nmr prc~i<'s om 9-uur anng(•stt?<'lc \WH'U, soos hierondcr aangcdui.
Die program ,·.ir die vicrmg na die kommartdo-byc<'nkoms is as ,·oJg:
1. Die plegtighcidsverrigting begin die nand wannc<'r die offi- sier-in-be\·el die fluitjic blaas en die aa:r...-esiges aantrce by die hout-stapcl. wat later nan die brand gesteek word.
Die verrigtinge begin met Sktiflesing (b.v. Psalm H5), gcvolg deur die sing van 'n ge- paste gesang of Psalm (b.v. Ps.
8l ,·ers 6), en kort gebed.
(2) Die Boodskap van die Kommandant-Generaal word voorgelees. (Dit sal later \'OOr- sien word.)
(3) Tocspraak deur offisicr of aangewese spreker; of
Voorlesing van die l<antate, 'n gepaste stuk of voorgeskrcwe lesing.
(As daar nog tyd oor is word gewyde liedere en of nasionale liedere gesing.)
(4) \'lamme (intussen in ge- reedheid gebring) wat die vry- heidsvuur moet aansteek. word deur lede ;:an die Boerejeug met fakkels aangebring en ann die offisier-in-be,·el oorhandig on- der die sing ,·an Ps. H6 ,·s. 3.
(5} 9-unr (pre..,ic!>): D1e offi·
sier gee die teken deur 'n fluit- jie te blaas, stcek die \LIUI' nan en die ander fal<k<'ldraers volg sy \'OOrbeeld.
Die aanwesiges sing die Lied
\'an Jong Suid-Afnka, \'Cl'SI' 1 en 4, wat hier afgl'dJ·uk word vir die gerief van brandwagL~':
En hoor jy die magtige drcu- ning?
Oor die veld kom dit wyd ge- sweef.
Die lied van 'n vollt se ontwa- king,
\\·at harte laat siddCI' en beef.
Van Kaapland tot bo in die N'oorde,
Rys daw~rcnd luid die akkoor- de:
Dit is die Lied ,.an Jong Suid- Afrika.
( laaste red d1ie kcer herhaal) Die golwende veld is on!:> wo-
ning,
En ons dak is die hemclblou;
Die \'ryheid alleen is ons lw- ning,
Sy wagwoord is: ,.Handhnaf en Bou".
Die stryd wat ons vaders begin het,
Sal woed tot ons sterf of gewin he f.
Dit is die Eed van Jong Suid- Afrika.
{drie keer herhaal) (6) Die Vryheidsvuur brand nou deur die lengte en breedtc ,·an ons land. Die offisler-m- bevel blaas die fluitjie en rocp alma! tot aandag en op saluut.
Bulle bly staan op saluut vir drie minute in stille bepeinsing in die nmr te tuur.
(7) Die f1uitjie blaas om die saluut te beeindig en die offi- sier-in-bevel lees op pleg-tige wyse die Vryheidsverklaring en Gelofte soos deur die Grootraad opgestel, nl.:
By g-l'let'nth{'id "·au Vry- ht•id.,tlag moet \ anjaar
\'OOI'hi(•ning gcmaal' word vir 'n lwnunando·\'<'rga- derin,;' voorafgaandt· die program. Op hi('rdi<' ge- ,!otc J,ommaudn-byt?('n-
I<Oill!> wat op die namid-
dag
or
dil· aand voor die viering gt·hou kan word, moet <lffbiere rapport doen aanJ;aande besluite van die Uniale Laertrcl<tc 8locmfuntein. Belung- rilte aanlwndigings aan- gaande di<' ;,amcstl•lling van die Ossewabrandwag- organisa::<it• on die aanwy- Hlng van offisiere sal oolc dan gellot•n moet word.
Alle<'n inJ;eskrew<' lcllc van die lwmmanllo mag hi<'rdic nOI'\\'<'ging van
V<'~slac bywoon tcrwyl dit?
Vryh<'idsdag-" ic-ring daar- na ~ir allt.• guedgesind('s oopgt•stel word.
DIE G.t;LOFTE .. Oomblikke van groot ge,·aar en groot onsclcerheid oor die toekoms hel mcc1·male in ons
\'Oil<sg't'sidedcnn; \'OOrgekom. So was d1l die a:ual voor Bloed- rivicr sc slag en !:>O was dit in die oggcndsliemerinJ; voor Ama- juba. So is dit ool< ,·andag, in
<lie beg-in ,·an 1!J 16.
,Soos ons vadc1·e destyds in vertrouc op God, \'OI moed en offen·anrdigheid. die stryd aan- gebind hct, desnoods tot in die dood toe, so wil oolc ons sondcr vrecs of blaa.m ons plig doen.
Ons ken net een aardse trou en net ccn lit'fdc - Die Hepubliel' ,·an Suld-Afrika.
.,As ons die stryd gewonne gee, is die Vryhcidsvlanl van Amajuha gcblus. En as die reg- bank van die gesi<iedcnis. wat hoer staan as die regbanke van die Empire, eendag v1·a waarom die Vryh<'idsvlam geblus is, sal dit uaanlie ,·raag aan ons ge- slag stel. Aan die Ossewa- brandwag sal daardic naag dcur die gesk:edenis gestel word, want die O~<sewabrand
wag is die f:lkkeldracr \'R.'l die Rcpubliek.
,<Jns gaan so optree ds.t ons dnardie vraag \'oor die t·egbanli van die gcskiedenis kan ant- woord sondcr Yrees of blaam.
,1\Ian en \Tou en kind gaan ons die Rcpublick dien. in ons huise, in ons samekomste. in ons werk, in ons vryhede en in ons g·evangcni!'!SC.
.. Om; het in die Ossewabrand- wag die eed gesweer dat ons ons mcde-Afr·il<aner nie in die steele sal laal nie en hom nie aan die vyand sal uitlewer nie.
En daardie eed gaan ons waar- agtighk hou. Een vir alma!, almal ,;r· ell<een. Ons erken nie net broedersliap, maar ook hoederslcap, en ons stry uit lief- de, nie uit haat me.
.. Diesclfde God wat in 1838
<.'n lSbl die Yryhcidsideaal Iaat sec1·ier het. sal ool< met genade nee1·sien op ons van 1946, wat die stryd van ons vaders \\;]
,·oortsit.
,Daarom doen ons nou, ge- samentlil< en afsonderlik. die
plegtige geloftc dat ons die stryd vir die onnth:tnldike Hc- pubilCk nie sal staal< ntc en n1c in die st<'ek sal laal nie.
,\Vaal' ons \':l.dc•rc· <hl n~t•t
wapengcweld gcdicn lwt, sal ons dit dien m<'t toewyding en des- noods met lyding, tw ons bt•stc vermoc.
,Ons sal sterk wt·es en \'Ol
moe<!, want die Hen· onse God is met ons, oral waar ons l!":l:tn.
,.Die vlam brand noll dwars- dcur die land en ons i~ mrt ons broers en susters clucrs m ecn groot band saamgesnot'l'. Ama- juba is d1c simbool van ons Vryheid. Amajuba-bcrg- staa.n op ons want·n. Amajuha-vlam bly Vryheids,•lam !"
(8) Die offtsicr-in-bcn•l blaas dzc fluitjic en die offisicr· lhoog- ste in rang) tree na vm·<', orde- lik gevolg dcur die aanwcsiges.
cen agteJ·-uie-ander, en ell<een wcrp sy stukkie hout op die vuuz· as tel<en van die aanvaar- ding van d1e ,·crklaring en ge- lofte.
Sodra <lit l<laar is mursjeer alma! cen agtez· die nnder agter die offisier nnn vcrby diC Jdssie wat onder die sorg ,·an twee ondcroffisicrc in gereedheid ge- plaas is en plaas hul offers (by- draes) daarin.
\·Vaar 'n viering binneshuis plaas\·ind word nanbe,•eel dat.
aangrsicn dit onmoontlik 1s om hout te laat wcrp op 'n bran- dcnd,, vuur, dll. gerecl moet word dat die aanwesiges hul bydracs met die vcrbymar:<jeer
\'OOr ·n brandende faJ(i<el wat om 9-uur aangestecl< word, stort in 'n kissie wat by die fakkel geplaas woro.
Die aanwesiges tree weer aan
<.'n sing die laaste vers ,·an Die Stem:
Op U almag vas \'ertrouend het ons \'adere gebou.
Skcnk ook ons die krag, o Here, om te handhaaf en te bou- Dnt die erwe van ons vaad're
vir ons kinders erwe bly:
Kncgte van die Allerhoogste, teen die hele were1d vry.
Soos ons vadere vertrou het, leer ook ons vertrou, o Heer:
.Met ons land en met ons nasie sal dit wei wees, God rc- geer.
Hicrdie dee! van die verrig- ting-c sal nou ges!uit word met gebed.
Joodse Uittog Nm
Palies1tin1a
VLUG UIT OOS-EUROP A
Volgt·ns 'n l'nit.-d Pr<''is-h<'l'ig \'lug Ot)S·Europcsc Jode tan,..
uit \Vct'ncn t'n dh• Arnel'il;a.anM· besettingsgebied "·an Oosten- ryl< m('t die med('\\ 1•1 t' van tli<• bcsettin,;'sowerheid. Hienlie Jod<' hemp om dt•ur c·c·n of undN' om\\'f'A' na Palcstipa versl'e<'p te wo nl.
Bostaande feit word geopen- baar deur 'n versing van die Ameril<aanse Iecrowcl·hcid.
Die vlug geslcicd gcdurendc die nag en hulle word gehclp deur die Amerikaansc ampte- nare. Die owcrheid hl't sy goed- l<euring geheg aan die 'uittog ,·an die Jode.
Die Amcrikaansc hesettings- gebied ,·an Oostenryl< is tans
YWEHf(;E
KOl\IMAl\"U·\~T Komdt. J P. J. dc Br·uin, P.K. Wilgerrivier, oor Vaalwa- tcr, wat l<Orl geledc die bevel oot· lwmman<lo F2a2 oorge- neem het, het sommcr daclelil;:
skouer aan die wicl ~··sit en ten spyte van 'n uitg'<'!-11 I'<' I< te gebied die agtcrstnlligc intcl<cn- geld op Die O.B. in sy lwlllnmn- do ingcvorder. 'n Paar da<' p:c- lede kon hy dus die bt.:drap: van
£16 5s. aan Voorslag fEdms.) Bpi<. stuur om daarmec die r<'- kcni.ng van sy lwmmando tot op datum ten volle tc betaal. Sy konunando het 82 intckenarc op Die O.B.
As in aanmcrking gen<'<:m word dat N'ooru-T1·ansvaal tot onlangs deur 'n slraw\\'e en on- gekende dt·oogte geteister 1s.
dan d1en hie1·die pligsgetrou- heid \'an komma.ndo F2a2 a..-;
voorbecld vir I<Ommando's wnt in beter omstandighede verkeer.
die \'ergaderplek ,·an die \'lug- teling-J ode uit Pole. Hiervan- daan ,·lug hulle oor die grens na ItaliC om deur te glip na die Heilige land as hu.lle die Britse owerheid daar om die bos kan lei en teen die be,·el van die owerheid die l~d binnc garut.
In Pole word daar tans dcur Sionistiese groepe georganiseer
\'ir ·n massa-uittog van Jode uit die land na Palestina.
Toe gcnl. !\{organ. hoof van Un•Ta in Duitsland onlungs die- h<'ildc be\\ering gedoen het, is hy teruggen>t·Ii na Amcrika.
\'(•rlrde wee!' is bcri~; dat hy
<'gtN· herstel is in sy po>.isle en oudt·r·weg tcnsg is na Duibland.
Die Blitse regering sal voort- aan 1,500 Jode per maand in Palcstina toelaat, het die Britse Hoc Kommissaris in Jerusalem aan die Arabiese Komitec be- l<end gemaak. Die Arabiere hct sterk protes teen die ,·oor- ncmc gemaalc.
Op 'n konfcrcnsie van .,V<·r-
('ni~d<: Jode van Duitsland'' \\at in Munchen gehou is, het hull(' Brittanje daarvan besh.-uldig dat hy 'n .. ghetto" oprig <'11 die Brit-,c vloot en Iugmag stuur om jag te maak op Jodo in Palc::.tina. berig Sapa-lJnitt"tl
Prc~s. Gurion, "·an die Pales-
t~,l'>·Joodse Agentskap, bet ,·cr- klaar dat Jode voortdurend <lio land binne gesmokl;:el word en dat daar drie nuwe agentskap- po in \crbode gebicde gestig is.
Ons Gee Nog Steeds Leiding!
S.A. GUAFSTEEN- EN
l\10NUME~TWERKE (EIENS.) BPK.
Voortrelcl<crwog, 1\IAITLJL"iD.
ROELOU BARRY
(EDMS.) BPK.
- ( ) -
GARAGES EN IlANDELAARS - o -
Vir Dlens te:
Robertson - Montagu
Ashton Bonnlevale
J(ocbergwog, Brooklyn Ka.apstad - Laingsburg
Paarl
MonumC!ntale-Werke
(EIEN.) BPK.
Posbus 220 - Bredastraat PAA.RL (K.P.)
•
SKRYWE DIREK 01\1 ONS li."UUTSTE J{ATALOGUS
C>
Direktcure:
L. A. B. Bohlman - M:. Bohlman Ge\'estig 1898
MARKAGENISKAP VROEE MORE-MARK
KAAPSTA.D
0
Betallng goskied onmlddclllk, wocldll<s, maandclilcs of
soos vcrlang 0
Beste heersendc pryse 0
IHINNAA.H EN VAN SCHOOR
Elena.ar: GUSTAV RETIEF
SKILFERS
,....
MOENIE
U AANTREKLIKHEID BEDERF NIE
Raak ontslae van daardielastige skilfers deur midde.l van
VOORSLAG·
SKILFERMIDDEL 'i/•
Posvry vanVOORTREKKER·APTEEK
Kerldaan - Kaapstad ( 1)1:1:> MAITLANDSTRAAT,
IlLO~NTEIN
Dm O.B .. \VOENSDA<:, G I<'J•H3RUARTE 1916.
DIE O.B .• \\'OEl\"SDAG. 6 FEBRUARIE 1!)16.
VHR VRIEEi v~ DIES
Oaar sal baic min mensc m Suid-.\fr.ka wees \':at sal waa,;
, . te ontltcn dat Cll' huidig~: part\'bo:\\ ;nd grotcr lojalildl \ir die Bnts..: bt•,·oJking het as 'Vir die inwo'1ers \'an sy e1c l~md.
\\ anru•t•r die· •·:uliu in ":"' nuthuit<;ending- 'n opro<·p '::::: dit· Ec-r-.. tP 'lini·~t<•r aanlwndi~ wa:nin hy die voll' aanspo"r mn .• ~l't'!t"l'loo.,e c.lanlibaarhl'id" t<• op('nbaar by <lie stuur yan \'O(·d-;d ua En~c·tand, tcr\\yl 'n bcl'ig \\ILl in c.lit'-,L'lfdt• tLit»t>nding ,·olg. ml'ld dal n:•tu- rell•• van dit• {)nit• IJI'-,ig is om ,·an hongl·r om tC' lwm. soo" unlan~.,
~cbeur lt('t, lean g'l'l·n nrgmm·nt 'n stl•rl<er be'' ys aam·opr dnt c.lic rcgcring \an :::iuill-Afrilta \'(•rantwoord<'likheid teenoor dh· inwo- ners van die land -.lnomelil• op die agtt•rg-rond !-lwiwe ten hl'hot'\\'1' van 'n v•·(•(•md<' voll< nic.
Dit het dan ook aan <lie Jig gekom dat die huidige bewiml verlede Ja:u· in 'n tyd ·.-an groat skaar:;te ,-leis en suiwLlp!'Odul< Ll' na En~;clo.nd \'CI':>keep hd t~en 'n erg ,-erminderde prys Hon- gersnood m ons 1:\nd is dus eintlik deut· ons regering gt•suhs.dicu ! In ooreenstemming met hicrdie \'t·eemde lojaliteit het the Unic aan die Britse Protektorate, waaroo:- die Unie weens sy .. harc!- vogtigheld teenoor die naturelle" g~en seggenskap mag- ont\·ang nie. HO.OOO saldte mielies uitgevoer teen 20s. per sak, t~rwyl dll' Unie ::;c behocltcs aangentl moes w('rd met etlilie miljot·nc sak uit die buiteland teen sel!s so\·eel as 33s. per sak. In bclang ,·an Engeland is dit ook nodig dat die t;nie-burgcr ·n jaar na becimli- ging van ctie Europese oorlog nog nie verder as 300 my! pt'r maand met sy motor mag ry nie.
DE-'IOiillATJESE REGTE
Die voll< \·an Suid-Afrili:J. het du~ :-.kitterend daarin t:;l'-
~>lnag om ~>Y demol<ratie::;e regt<' so te gt'bnLik dat d.it \ir dil' nritse voll< 'n rcgcrlug in :Suid-A.fril'a aan bcwind hc·t \\a!
die scpt(•t· swaai oor 'n ontcvrec.le dog wecrlosc hcvolldnt;.
Die huidige toestnnd is nie 'n besoldiging \'an ons voll< -"' verkeerde keusc nie, maar dit is ctie ltnellinge van 'n vr·e<'llHlc politieke st<'lsel wat vcreis dat daar voortdurende wisseling van bewind tusscn twec teenoorgestelde rigtings moet wces. En \HUtr
\'Olllslieftlc 1·n buitcland~>e lojalitl'it ,·an,clfsprekentl dil' groot..,te
~>tQ·dpunt In 'n land !'oos Suid-i\fril>n oplcwcr, !.al on" tlit mxu· a!l 'n nood\\ l'ndighcid moll't aanvaa:- dat daar C'll;:c t it•n jaur of s<'lf'> lwrtcr 'n part~· ann be\\ 111tl 'i3l li<Hn wat die ,·rug- 'an on ....
lund '>al uith'\\1.'1' uan \'recmtll' ... Die Smuts-epis">do: lial he. n l<ce:
op keer weer herhaal totdat ons ,·olk gcleer hct dat hy hy tHe i3ritse parlementerc stelsel sal meet begin opruim as hy ~uid
Afrika sc bclangc dcur 'n SUtd-Afrikaanse bewhd \\il !ant be- hartig.
In die - om genl. Smuts se eie woord te gelJruik ,,grens- lose" uitlcwcring van Suid-Afrika se we!Yaart nan Britsc belang<' :;taan onl! voll< vandag voor die plig om die huidige bcwin<l met sy uilla.ndse lojalitt•it omvet· te werp. Dit is 'n behoefte \'an dit' :;iel. Om dit te doen binne die raamwerk van die Britsc parlc- menten• stclsel ma~ vir 'n aantal jarc \'erligting bring. maat· ""
g-ewis ns wat gl."nl. Smuts in 1932 weer aan die opl;:om \\as :b opposi~i<'party \'nn Sy !\fajc~teit, Ml ~ewis sal die OJllmms \\'t't'"
\·an :;y Empire-party oar 'n tiental jare V<'rder. Di! !-al slcg,
\'Crad<•mi nt; W<'<'"·
En hoewel 'n groat decl van die voll< in die huidigc omstan- d!ghcdc grctig mag- wees om ::;o 'n tydelike "erademing tc ond<'r- gaan, behoort dit die taalt ,.a_,, die hu:dige geslag te wees om
·n hcrhaling van die Smuts-episode ,;r geed uit te skakel. Dtt kan nie bereil< word deur 'n enge partystryd wat s!egs daann kan slaag om ~en!. Smuts en dr. )falan ,·it· 'n aantal jare met.
plekkc te laat wissel in tEe parlement nie en met die hu!di:.:c isolasiebeleid vnn laasgenoemde is !'iclfs dit nie een>< nooontlik 1 ' "
Oit t-an net op <'en "~·sl." bcwerlif..tcllig wonl, naamlil, deur 1li•·
vervanging van die Brlbl' parlemtntcre stel~d, ml't sy ~~·otHl:.:laJ~
van voll<f>V<'rdecldhcid <'fl ond<.'rling-e stryd, d~ur 'n t•(•nhPid ... tanf wat Hal berus up die l)('g-insel \'an !-Umewf'rldng- - die invo(•rint~
\'an 'n voll<'>VI'rf('(•nwtwnlig-ingst(')-;d, gebasf'et· op dit• natuurliiH·
en nood'la..'lldil<l' grocp1• iu die Yolk in plans van l(un~m:ttlg-e
poliHdiil parfyl' wat hulh· tus-;cn die vall( en sy verti'I'II\\'Oorc.liging- opdl'ing, en wa:\l'<lCt\1' dit moontlik word \'ir 'n \')'fdl'lwlonnt• \an 'n '\'t'<'etnd(• land om nwt am[ltt·lil'e gesag beklee t .. word.
Hiertoc is nodig dat dr. :!\falan sy politieke stryd verhreed sodnt aile ontcvredc groepe - ook sy eie bloed wat tans cleur horn \·erstoot word 'n \'Oll,sfront vom1 teen die Emp1re-dJeroaar.-.
So 'n \'Olksfront, wat dus 'n volltsaanslag op die Smutsparty sal wees. en nie 'n \'erl,rimpte party-kragmeting nie, sal die gTond- slag le vir die samewerking wat nod!g is om die Britse parlc- mcntere stclsel te vervang deur 'n eg Afrikaanse staats\·orm pnrtyloos en \'OlkS\'ersorgend soos die ou Republickc.
(Allc politick<• l>••rh:tc <·n O<ommentiUlr tn hie:d:~ uat~aw•> -~ <·Pr.c 'd <!eur ="· c;, s.
\'3n dcr \\tall GrOOt<' K\'rlq~ebou 703, lianpstat!).
~ Im ID>teun~ 1i1m(t;Jkataur § JP) u.ufi AHmracetetr 11lJ~WJxrrnrnekaa!r
Buitelandse Oorsig
:":a <he gt \\ cldtgstc \ t;t,.l.l~o:t..l
,.,m,.;- oorlo,; v. at d1e \\ ercld ooit g< J,ln !lCt, \:o:d dnar :·ee(:s ;;·-
!11nnc t~d aan v.C'\;ro:)i)OU ~a
1 t.'ltons:.l u;i! 1(' gcttr<iler. f)lt l · '.oor die hand dat hterdic we.:r oph,;U'.\'e:·t: tuters moeilll' is L'l•
h:tll', b;J,t· h c t>i:;e ,, 111 d:c bcu- h0de st.·!. I>il is l!!l!.Jers a~<.yd
H'l'i n•allltl;er um 'n \'ernicti-
;;cPd<: brand te sllg-, as om daardil' IHand tc blu:;. DiL' ge- slt l!clo.nt·l !ewer \ oorbeeldc in oorvlot•d \':til hot• maldilt d1t is mn onrlog:;dolhcld tc onUwtcn t n hnl' ui ters 'lwa;u· di t gaan om dt..: ourlogsduiwel weer aan handL' ll' le en tut die ass .. · \'an oorlogs\'l'rnieligi ng- op nuwe f,>ndall!Nlt c stewig- voort le bou.
WTJ,Dl•~. BUITIO:XSPOI~IGE
I3ELOI•'Th:S
\\'co.•ropbou na die jc::gste
\\'erddour·loh 1s \'era! mociHk met the oog op die massapro- duksio.' van wilde, buitensporige belofto.•s wat tli•• oor!ogspropa- ganda op di(' mark go.'stc • het en die hoc \'erwag-tinge wat as gcvolg daan·an ontsl~lttn hct.
\\'ic onthou Ill<' die paradys- wcrc!d nie \\'at ill die \'OOruitsig gestl'l IS sodra die gehate Xa- sionnal-sosialisme en F'nseisme uit;;rmci is 'I T>ic nuwc wcreld wat nit die assc \·an <lie oue gaan ''eJTys, so is aan ons be-
P1·of. clr . • } . . '\. \\'iid \·au
::HI•Ilcnhll~'>l'll ;., di1· ..,),rywer
\an diP huitelanllsl' oorsig
\\:\1 \'OOI'f:l:tll \\'1'('1' l{t't'Celd in Di<'
o.n ...
al n•t·...,J.yn.l•10f. s:tl gcen ,), ril•bat·cntl•·
'r, . .., •. ken t:1e. r:.aat· aileen
g•·-
lul<hn·n,;t•tHh• demukratie-.e \'n- ht•(il'; :!lh:rh;UJdc re;enng!'plaP~e
tcr bestry<lin8' van die mcnigtc so r3lc o.:ll\\ ds hct t·eed,; die lig- :::-e.,icr.; nasronale na ,~.•:er ~·n
l<onltuno.:l!Slc sou pld' ~1aak ·. ir inlc•rn;u;,onu ll~ lit'fde en sarne- werlung, al is dit nou oak on<ler chc \'Oogtly,.;kap 'an twee of drie of vyt t;mtes; volbtlaaide skepc :10u reed:; in Anll'rika ger·t•ctl Jc met voonade out die hongc- r<'ndc en bibberendc slagoffers van clil' oot·log te vu~:d, te kleetl I'll te \'l'rlior~; \'ll' tcrugker..:ndc g'l'd<'l!lobliisecrdt• soldate sou
~cen Sorge nie, maar aileen
\'Oorspou! o.•n gclult in die gesig gestaar· het. Die .. magte 'an die lig" sou diC' ,.magte v:1n die duistl'l'nis'' vermd1g en .. vrcde sou
or
aarcle heL rs".El\: DIE WERKLIKHEID?
\\'at hct \'an nl hierdie be- loftcs [:!•. word'.' Het die para- dys\\'t•r eld wat met so\' eel k!"ag in die \'Ooruitstg- gcstd is.
werltlil<heid geword? Dit is nie moetlrk om hio.•rdic ,-rae te be- antwatlt d nie Di" oon.;~:sc be- rigtc in een \'at ons nuusblaaie op l'l'n l'nl<elc dag- kan die ant- woot <l ,·erstrelt En as die oor- ScSl' hcrigte :t1c die \'ollcd:gc antwoonl gee rllo., leo:-s dan maar dil' lllnnelantl~c nuusbcngte of vnl·l aan cie lyf hoc eli<' oorlogs- bt·lofll'S besig- is om in rook op tl' gaan.
So vcrrll't'm ens van die ge- wl'ldigc arb1•idslnisis in die Ver- enigde State \'an Amerika -
<Ire g-motste nm sy soort in die gNJI<icdcnis van hierdie ,,God's own country" waarhy die ba- sit'SI' staalbedryf deur die stnkrng \'an 7:i0.000 werkers l:tmg-eslaan is en waarop ,-er- dPrc n~·wcrlteicb;ontwrigting
r,•ed!'i g~\·olg het of nag sal ,·ol:;:: a.c; 'n oplossing nie weldra gc\'rnd word nie; n10rts ve!'- nel'lll on!l \'an belangebotsings tnssen P.rille en Hussc oar die bl·,·oegdhl•d•· en funl<-;ies \'an d'e Algemene Verga.de!'ing en die
.. ~lg-cnH.~nc Ra~~.d \ n:! dt \·•'!"-
eniguc Vol:;.e, t< ,.,., yl ><trutc.,'1es-
bl'hlll;;r:J,~ lando: soos II at. ell
Griekcl;~nd dt c·t~ orn 1,: n 1c1~c ..
biedc t~· wo1 d w: :. 1:1~l r 1 a ·.o- nak s.tmcw~ tit n;: tnt 1 s na-
deli~ han 'wrrt\ !ned; ons \'Cl'-
ne<:l'l \'erdf'r van g-istrng-s in Paks<.i:m f''t JndiP waar dl<'
B:·.ttc se rn.t~ pos1Sh m •li<' ::-c- c!rang- is.
\\BDERKEn£CE AC:Tr-;J!DO<:
E:\ \\' \.XT!!Ol'E 1.:\ LOXDEX E;-.J l\TOSKOl r
t~ u :::~t * ... :.:ka..,_(L;. ..
\\'1 •sc la: .. !.' e:1 ook \'1:-3:-l;.~:mj<'
\ ,1n on-..a1 Hc.hg grott.:r :-\tratc:;t'-.,c hPIRng r» as dto.• l>anzig 'an
I!·~!;. l1ok staan <..;:t vas d .. ~t.
1,. ne: ~.3! ltt. t..:!l aH<.cr s;:a.'""!dinn- wkse lando.• .,en1:sttg Yeron:rus' 1::; oor· dtL Hussies<! besetting '.m h1ertltt. e~land en dat dw :"\':lk lJt_•n ... ·nla:k,~, Het soos ~n
Ile r ld~m Jande, weinig knns op sul<ses deur , rcgstrceks<. on·
de rh:mdeling" met 1\foskou J1et.
As cllc Bnt.tanjc "an 1939 maar rwt lkstyds aan die Pole oak die raatl gegee hct dat hy (Drit- tanje) Danzig us 'n saak vit
regstr~ek!>e onderhandeling tus- scn tilt- Poobc en Duitse rege- rings beslwu. <1:111 sou 'n
we-
rcldOO!'Iog miskicn vermy gl'- wces hct en Londen teenoor Ruslnnd \·andag- m 'n .-.terker posiSll' gestaan l}et.
:!\h•t die cog op moontlike .Alrwriltaanse terugtrekking uit Europa, Rt:ssicse oppermatig- heid c:n \·oortdr.:1gL:g i" \\"es- Europa en Britse S\\'al>heid. le dit ,-oor die hand dat Wes-Euro- pese samewerldng ':1 dringcnde noodsaaklikheid gewo::d het. Dil
JS colt 'n gedagte wat ,-eldm Smuts reeds tydens die oorlog- in sy bekende ontplofbarc redc uitgespreek het. Brits-Frans~.;
samcwerlting wat vir die vor- ming van so'n \Ves-Europesc lwmbinasie 'n noodsaaklil<c voorwaarde is, het egter seder(.
eli<' Franse ineenstorting vat Hl 10 rnenige skok beleef. Brit...c;c arrogansie en Franse oorgc·
\'Oelighcid het meer dan eens n rtr·oebelend gewerk. 'n Voot~
lwcld \'an ecrsgenoemde is 'r toespraak van Churchill \'all 10 Die intemasionale \'t.•t·hou-
dings \'an \ a!;da0 slaan sondcr twyfel in die tcken '!lll Angel·
Saksiese ;-~gtcrdog l'n wantrOUI' tcenoor Sowjl•t-Husl:::md en om-
g~keerd. Die muontlil,heid is Ill<:
uit~esluit dat die \' .S A .. in die gcdrang ,·an sy nyw~ rheidskn- sisse, hom mecr en mccr lllt
Europese aangelecnthedc kan te::u.;;-trek en die leic.llllg ,·an d1c opposisic teen die rrusse aan die Britte sal oorlaat. Die woordesiH·rmutselmgc in die .ongHe lyd tu~ • .-o.:n E:tn<'st Be\' in, Bntse minister 'an bul- telandsc sake en \\'isjmslti.
I~ussiese onderminisler \'Ull bui- telandsc sake. sl<yn in hit•rdie r·igting te wy:;. Dit is nie moet- Jil< om te voorspel wat gaan g-c- heur indien die V.S.A., mocg en sat van die oorlog in Europa. wat ,·ir d1c gewonl' Ameriltaner tog maar· 'n huit<'l:\ndse aft'ci'C was, en Rl sy aandag in hcslag geneem dcur dit• huishmuklikc arbeidskrisisse. hom uit die Europese wespencs lerugtrek soos na die eerstl' \\'crcldoorlog.
Sonde1· Amerilt:tunse stcun is Bnttanje \·eels te swalt om kragdacl1g teen 'n ,·eeleisende Rusland op tc tree. Dit weet die Russe ook. :O.Tinister nl'\'ln
rna~ dus af en toe krngtige woor<!c teen ::'\lo~ltou gehruik,
·maar hiert.!le wonrde wn1 d g-e- woonhk deur uilelml •lilto.' I3ritse toegewing aan Russ1c!>e eise g· 'olg.
1 Desember 1912, wat onlangs
\'OOf:BEELDE VAX BHITSI-:
S\\'AKHE1D Ei'\ BHITSE ARI10GA:'-JSH':
1 Interess •nte ,·ootTal wat Bntsc .. mal<heid" aandui, het onlang-s in dir Britsc Laerhuis plaasg'c\'ind. Op 'n vraa~ van 'n lid aan mtmster 01ot•l Baker Jet wei Bal,er ts ministl'l' sander port1•ft•ulje of hy van plan is om \'<'rtoc tol tlie Rus- siese regenng te rig met die cot; op die spoedigi.• \'crwydl'- l'ing ,-an Russiesc mag-tc uit die Deense eilaml Bornholm, het die miri!>ter gcantworod dat hy clit besl,ou as ·n saak
,·:r
r<'r:;c;trN·lt- ..,,. ondcrhutHII'ling luo.,'>en dil' Dl·l'nse ('11 Rm;sit"<t' rf'g<'ring ....Xou staan dit ,·as dal die eiland Bornholm. nan die tngang tot
bcl<cnd gemaak is. Hicrdie Bri'
\'.at altyd as sterl< F'ra.'1sgesm(
~egeld het, het nl. in Yerbrutd net die Franse en hul .,eienruu- clig-e soort rr.e:Jtaliteit die vol- gt•nde gese .. Dit het die Al- mag-tig-e God in Sy Oneindigc
\\'ysheid me behaag om die Fra:t:;man na dit:: beeld van die Er gebm.u'l tc skcp nie".
Swak en tog arrogant! Voot
\\'aar 'n deurmeltaat·wereld war
\'OOrtdurcnd dreig om mce deurnwkaar te word!
BAit: ~ilJIKER UJTGEVOEU Gedurende dil." seisoene 1914.- '·15 en l!lJ5-'.J6 het die Unie 117,.t:l8 ton en 72.378 ton suik-cl onclerskcidelik ui tgevoer na die buiteland, het die l\fiJ1ister in die parlement verduidelik. Die suiker-oesjaar strek Yan 1 Mei tot 30 April.
Sedcr·t Januarie 1915 is 500.000 ton mielies ingeYocr uit
\'CI'SI\<'ie wcre!ddele. Die kostc per sak het gewissel van 25 - tot 33 -.
PHOGR '\l\f VAl\ K .G.- BESOEI( IN GENEHAALSK \P F5
U Febr.: \'crgadt••·inJ;' Ronihl'rg- (tyd word later bepaal). 12 Febr.: Y<'rgad<'ring <'n l{ommando-funl•sic, Ysterpan-
Sentrnrn, 11-uur Y.m.
13 Febr.: VergadN'iiiJ;' en J{ommando-funlt-;ie, Cumberland, 11-Ulll' \',m,
14 Fl'hr.: \'ergad1•ring en Iiommanlln-funlt-;i('. Faure. 1\fakoppa, 11-uur \',m.
15 Frbr.: \'er,c:-ad1•ring <'n I<ommanllo-funlto.,i('. ~oord-Bmbant.
D\\ aalbnorn, 11-uur \'.m.
16 Fl·br.: Y Ngadl'ring <'II l{omm::uulo-funl;sie, Iiocdo<'slwp.
11-uur v.m.
~
ALLE AA.."GRENSENI>E KOJ\Il\flL"'DO'S WORD liiTGENOOI.
l
t
u
d;
Ge11
'l'~-
..
..kin!!;"
hon~ .. ·•
yJ('i~ r(•
vlc·i·~""'u
:'"ooe\.•" ; l<rul n I wop
l~orrl'.~
\\art!
.. I ill de g't''
het bod \:
volg
\\ t nde di<' ,.1<
dit no reid t ma.nr Vl'rn.n!
vr·a:tt::
h(•. !'k ,.In Oaut:-.1 trale jaar i l<tom: dll' l
hnn~c
ni<' ie om lt dllltti Iande sentn nic '!"
'flU,
lt.U~
Ink komn A!r·ilt daat party klaril die,., by di
\'CrOt nistc oral I< a Suid·
:> 0 0
daat-
l'f'g't."
die r
li~tu
gebit dit be!• It van op l1 vir
L1
--
Po
Sl~
PG
JU
op op
~ ···t::.:..:'·l~~-···~~·~~
...
11·~·-~ ... ~tr.(''"-~'·~~ ' .-~~;~~~-•,
:!'",~~~S=2_:___:~ ~! • ~:...-,T~·. ·:::;~!f~·r., :~:~~.~ ~•••-'·---r-·, , ~~-· _ _ ; _ · __ ··-~- --- - • '·'~. ·'- • .:·:xi~ .. •· .. - _·,:.~_·:_•_' • ~~ .
.C.--- · - •-• : _ _ '·-·~ "~--..i:
..,~.:·\:~:~~
~~~~
Jr
I i l
.:-: ...
~!ina-
fil1J~
;-it.."S\!
v;m t.laL
!ina- rus"
.ting die an- sop
011-
het.
naar ook Brit- . vit tus-
·cgc- we- ge- noo·r·
!rl;et·
tlikc
; uit atig--
\\'cs- d. Jt:
~uro
·cnde .. Dil
!ldm.
xlog- rcde
·anse VOl'-
>pese klil;e edert
,·an :ritsc Jrgc-
cen;:
!oor- is 'n
lll 10 .angs
Brit, esincl
·band 18.ll.l'-
vol- : Al- 1dig,
die n die
/oor- wat meer
)ER 1941-
Unic
Uil\.Cl
a. diL'
~r in Dh' 1\'Ici
is
·r uit kost0 25/
oppa,
.t,
;oOI.
I
I
1
,,
]
l
·,l
)
l l
t•
.. I
~DIE O.B .• \YQE).!SDAG, 6 FEBRUARIE 1916. BLADSY VYF
U g