Die O.B. Jaargang 5, no.31

(1)

Vrou

: die ge- :rn<·nt is

deelgc-

•rlt' Vry- llct·spen- lrag van

11111 lllC\'.

l{aat), c Bocrc

\'Un die

~\'. Sny-

•ucl was, 1gte on-

~trek en tc dcel- td maar esember

·a.nd ge- ie kamp aar \'ier

Kry ,or

\'an die :sampte- ing aan- in die 'n Tele-

Pococlc, gevra is

•oo1· die clie raad

· ampte- A. J.

oclt om un. In oek hel ecgcdecl nie voor ndat dit

huis is tmens 'n

• is aan

·Iccn om aal per-

1 die In-

00•

;<as 1de

,ro·

1de

ek-

;ik-

:>lh:

~er-

11.

J]

tieregltltreer aan die B.P.K. as 'n Nuusblad.

Me Jrg. • Kaapstad, Woensdag, 26 Junic 1946. No. 31.

lltGo §e Gehnlkwel!ll~llllllg AcatiDl [))rr o Wii cat~@liDl

Die Kommandant-generaal, dr. Hans van Rensburg, stuur onderstaaudc boodskap in ver- band met die vryspreking van dr. Malan dcur die gekose komitee:

,Tussen die O .B. en dr. D . F. Malan is daar deesdae min liefdc. Onder andere omdat l iefde weersydig pleeg te wees en dit by gcnoemde heer teenoor die O.B. geheel en al onthreek. Nietemin wil ons die vryheid neem. om hom van ons kant van harte geluk te wens dat die aanslag wat die .Minister van Justisie op hom geloods het, so op laasgenoetn- de se kop teruggeval het. Ons het geen oomhlik geglo dat dr. Malan hom

~an

hOOf,Y"Verraad teen die Britse kroon sou skuldig maak n ie; maar ook het ons nooit gedink dat dit so glashelder hewys sou word nie.

Nou sien ons uit na die dag wanneer ons nog u teenstander geluk h:an wens, nl. genl. Smuts, omdat hy van h ierdie teenswoordige 1\'Iinister van Justi- sie nit sy kahinet ontslae raak. ~a wat gebeur het, is sy aanhly in daardie verantwoordelike amp nou- liks te verwagte."

LawrenceDAanklag

T ecn Dro Malan Blaas Af

,DROEWIG :MISLEI"

'n Ernstige waarskuwing oor die tockoms van die wereld is deuz· genl. Smuts uitgespreek by gclcentheid van die ontvangs wat die Suid-Afrikaanse ge- santslcap hom in Rome aange- bied hct.

,Die wereld is vandag vol gevare aan aile lcante", het hy vez·tdaar. ,Die mense wat deur 'n rooskleurige bril lsyk en mecn dat alles gocdgaan, word drocwig mis!ei. Hy het sy hoop gcvestig op die bespre- ldngs van die ministers van bui- telandse sake.

~WJfi® ~~(M£r~lk~lllks:

11111 IWti&lcil®C' &ffrr.n~m

Rusland is besig om bom in Sentraal-Oos-Mrika in te gra we en het een van sy beroemdste generaals daarheen gestuur met 'n lywige sending.

Dit is die ontstellende nuus wat Die O.B. uit onhetwishare hron ver- neein.

lVIoskou is van plan om 'n af- springplek in Afrilta te kry.

Hy het aanvanldik sy hoop op die Italiaanse kolonies aan die lVIiddellandse See gevcstig as sy dec! uit die oorlogsbuit. Die weiering van Angelsaksers om Eritrea aan Rusland te laat toelwm, het Stalin tot 'n ander mctode bewceg. H;r gcbmilt tans AbessinHi as sy hooflt\Hll'- tier en is drult bc:,ig om hom in tlaanlie ,ben·yde gebicd" in te grawe. Yir die doc! is die beroemde nus:,iese generaal, maal'sl;:all< Timosjcnl•o, na Ad- dis Abcba geshmz· as ,gesant''.

Hy het 'n paar \\cite gelcde daar aangel<orn, na Die O.B.

vcrneen1.

Saam met maarsltall{ Timo- sjenko het 'n lywigc personecl bestaande uit 'n handelsending en groat getallc .,genecskundi- ge" beamptcs in Abcssinie aangel<om. Die een;to grocp Russo wat die land op hierdie vrced-

same wyse binneval, tel nie mindm· as 75 n!e.

,,LIEFDADIGHEID"

Ten cinde gcJezntheid te bied om meer Russe te stuur as wat vir gewone diplomaticke dienste nodig is, le Rusland hom daar- op toe om liefdadigheid op on- geltendc sl•aal in hierdie natu- rcllc-gebied te beoefen. Hospi- talc word in Addis Abeba en in die provinsie Harar opgerig.

Die personeel bcstaan almal uit Russe en die hele onderneming geskied op staatslwste ,-an nus- land.

Die feit dat 'n man soos maarslmll;: TimosjcnJ,o na 'u naturclle-stad soos Addis Abeba gestuur \\'urd as ,gesant", is so buitcngcwoon dat tensy dit 'n soort verbanning van 'n polltie- l\c v:yand is, dit 'n saal• van die auct·grootstc bctcl{enis is. Aan- gcsion dit nie Stalin se manier

($~~ct~ceil~~ J]uu~~il®

Die foto toon die ln·oonjuwcle wat dcur 'n Amerikaansc lwlo- nel en sy \Tou in Duit!';land gestecl is van die Hertogin van Hesse, waarvan daar 'n bel'ig in Die O.B. van 19 Junie versl•yn het. Die Jlertogin Is 'n Jdeindogtcr van koningin Victoria, en be1·ocm Jnia1· da::nop dai sy en haar hele familie lede van die Nazi-party was.

van do en h; om poli tielw tcl'll·

stande1·s te behandcl nic, sons die lil{\vidcrings van 1937-'38 getmg, en o<J){ die moo1·d op Trotslcy, moet aangcnccm word dat die tccnwoonlighcid van Timosjenlco in 1\fhldc-Afrilm 'n maneuwer van l\loslcou is wat bcrclwn is om nil•s mindcr tc woes as 'n politiclte en militere afspnngplelt vi1· die Sowjet-

lJnic in Afril'<\ nic.

INDIESE REGERING KLA S.A. A AN

lvdHi het Suid-Afril<a for- meel by die Vercnigdc \'oll<c- Ot·ganisasie aangelda ('n hom daan·an bcskuldig dat hy teen 250,000 lndicrs wat in Suid- Afril<a woon, dislu·hnineer.

Die Indicse afgevaar<ligdc, sir.

Ramaswami ~Iudaliar, wat die ldag ingcdicn hot, hct ve•·soel' dat clio saalt voor die V.V.O. <lien wannecr hy op 3 September vergader. Hy het veJ·JdaaJ· dat die Unie se optrcde teenoor dio Indiors die betrelddnge tusscn die Unie en IndiO in ge,·aar stcl.

(Sapa-Reuter).

O.iXRUS IN INDii~: Daar is tekens van 'n gistendc opstand in Indie as gevolg van die in- hegtenisnamc van cllc Indiese Ieier ::-.rehru wat so pas tot voor- sittez· van die Indicse Kongi·es- party gekies is. Hy is gcarres- teer omdat hy die verbod van die staat dat hy nie die provinsie Kasjmir mag binnel<aan nie.

verontagsaam het.

JODE l\lAAJ{ 1\IOLES: Nadat die J oodse tcrrorisle-organisasic in Palcstina, die Irgun Zvai Lewni vyf Brilse offisicre ont- vocr het, blyltbaar met die doe!

om hullc as gyselaars aan te hou, hel die Joodse ondergrondse leer Hagama gedz·cig om stappe teen hulle tc doen as hulle nie die Britse offi- siel·e dadelik op vrye voet stel . nie. Ecn van die offisiere het uit die hande van die tcrroriste ontsnap.

Die Gekose Komitee wat on- soek moes instel na gesprekke wat dr. Malan gedurende die oorlog met agente van Duits- land gehad het, het bevind clat dr. Malan geen gesprekke gevoer het met die persone wat in die dolmmente genocm is nic, behalwe met mev. Denk. Die komitee het verder bevind dat die redes wat dr. Malan aan- gevoer het waarom hy nie die onderhoud wat hy gehad het by die regering aangemcld het nie, met die oog op die omstan- dighede van daardie tyd, ge- noegsaam is.

Eers Nil\s9 Toe £10 Miljo~

In W erklikheid £75 Miljo

Mev. Den!' het in haar gc- tuienis verklaar dat sy teleur- gestel was met dr. Malan se ontvangs van die boodskap.

Die Kon;itee het elf persone ondervra.

Dit was duidelik dat gent.

Smuts, wat tydcns die onder- seek in die buiteland was, nic vee! genoee geneem het met die hantering van die saak deur min. Harry Lawrence nie. Hy net blyke gegee dat hy graag so gou as moontlik van die saalc wil aCstap, en het voorgestel dat die vers!ag so aanvaa1·

word.

Politieke waarnemers meen dat die regering die betrokke dokumente. so\·er dit dr. :vratan betref, Hewer sou wou tcrug- gehou het tot kort \'OOr 'n ver- Jdesing, en dat min. Lawrence 'n baie groat flater begaan het deur dit as verdediging te ge- bruik in die parlcmenterc de- batte.

Nietccnstaande die hardnekkige ontl{eunings van die I'C-

gering tot 'n paar maande gelede nog dat die Unie Ame1·il<a

£75,000,000 vir bruilcleengocderc slmld, is daar nou dcu1· Sapa bcrig dat Amerika <lie bedrag wei op £75,000,000 stet.

Die Verenigde State het die gesl{atte bcraming van £10 milj.

wat die Unie bcrcid was om te belaal, op 'n beledigende wyse vcrwcrp. Amerika volhard in sy cis van £75,000,000.

Die Unic het aanvanklik bruildeenhulp van die V.S.A. ontvang sonder dat daar 'n oor- eenkoms tusscn die twee Jande was. Goedere is gelewet· val- gens die .).1aster Agreement"

waarby geen rckenings opge- slel is nie. Die hulp wat die Unie ontvang het, was dee! van die hulp wat Brittanje ontvang het. Amcrika het egter be- swaar gcmaak teen hierdie manier van lewering en na 15 Februarie 1!H4 het die Unie vir alles wat hy van Amerika ontvang hct, l<ontant betaal.

Genl. Smuts hct, volgens sy vez·tollting, die land laat ver- staan dat alle hulp wat voor

llierdie datum verkry is. een- voudig afgesJu·yf sal word. Toe aan hom in 19<13 in die parlement gevra is of ons nie in skuld is by Amcrika nie, 11et hy gese dat ons niks slwld vir die krygstuig en voorrade wat ons volgens die ,Master Agree- ment" oor Engeland ontvang het nic. Aan hom is gcvra of ons iets aan Engeland betaal.

Hy het geantwoord dat die Engelsc rege1·ing die gocdcre verniet kry Yan die Vercnigde State en dat ons dit verniet !try Yan Engeland.

In die begin \'an die afgclopc sitting ,·an die parlemcnt. het genl. Smuts verklaar dat die regering geen rekening van die V.S.A. ontYang het nie en dat die Unie selfs aan 'n teenreke- ning dink vir goedere en dicns- te gelewer.

\ lr swnhl\tHnJ:c is dii' lewc 'n las~! Yir !-h•rlo: n:--.twiltlu:~hlr mnun(.' ' ' die I ewe 'n ~:<·not; U liAX ()()[{ ':'\ STERI\. Ol'T\\fl,hi.:LIJI': ,\1,-\X \\'OitU •. \J. IS U XOU

• -' S\\ .\h.h.t:;J...t!\G. (lJ oudcrdorlt is J.:Ct"n hUtcJCrnl_-t nil'). Sliryf om 17aus besondernecc aan:

-· --·--- · ---

^·-·^{·- -}

JUliA.'~: HBI'ER,

Heter lnsutuut. vir Geson<IDetd en LJ~;a;aamsont·wJklu!hns.

Posbus 3-194 - h:AAPSTAO.

Stuur my asseblief v~rdere be:::ondcrhed~ o:ntrent u kur~u:s:se ~rat s.

:-IAA~1 ..•.............................. , .. ··•· · ··•· ····· ·· ·· ·· ·· •·•••• ·· • ADRES ...................... ··· ··· · ···· ··· ·· ···· ···· ... ·· ·· ···

(2)

BLADSY TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 26 JUNIE 194.6.

--- ---

CB1Wil®l¥tf~IF~D~ro~

mm oo £~w~®[f

Op 'n vergadl'ring in Bloem- fontein het die organiscrcndL' sckretaris van die Afril<anerparty. mnr. J. L V. Liebenbcrg, gcse dat die party binncl<ort sal moet beslis of hy tot drc dood gaan ,·oort,·eg, of hy met die H.:X .P gaan saamwcrl< of met die Vercnigd<' Party. Sy ,·oon,·aardcs is cgter onvcr- dcclde trou ann Suid-Afrika. en dit sal moct rrken word. Ten opsigtc van !<amewerldng met die H.N.P. lwt spt·. geso <lat.

tl'r·wyl tlaardi(' ptuty di<1 g-o<'ic gesindhcid ,·an a! di<· voll<s- groepe wat tern die oorlog gc- lmnt was, Icon gchad het, hy lc swal> was om huUe suam te sooe1·. Non moot dio vran~; ~e

stcl word of <lie H.N.P. stork genoeg is om <lie grotcr na- oorlogsc \'raagstuldco op tc los.

waarom daar nie met hullo saa.ngewcrk kan word nie. ,.Die ,·oonbestaan ,·an hierdic organisasies kan die party nie sltaad nie; hul ondersteW'.ing kan hom ontsaglik ,·eel help:•

Na aanleiding van 'n hoofartikel oor samewerking waarin Die Bur - ger vra wat die Ossewal?randwag se aan bod in sluit, hct die Komm an- dant- gcncraal, dr. J. F. van Rensburg, as volg verklaar toe dit deur Die 0 .8. ondct· sy aandag gebring is:

..

::\lnr. Eric Lotm· sltryf in Die Burger dat samewerking slegs moontlik is op 'n grondslag ,.wat onder meer onvoon\'aar- delil>c crkcnning sal insluit dat die Nnsionalc Party vandag, soos nog altyd in die verlede, die enig-st~ en erkcndc politieke strydmag \'an die Nasionale Afrikanervolk is."

Die Kaapstadse mondstuk van die H.N.P. of V.P. het op 10 deser 'n hoorartikel geplaas onder die opskrif ,Samcwcr- king 'r", met 'n vraagtclten. On- der andere het die artikel voor- spel dat die volgende verldesing 'n kcusc tussen die V.P.

en die H.N.P. of V.P. gaan wces; venlor mcen die bla<l dat 'n verlrns-ing ,·an (Uc V.P. se bcwind 'n ramp vit· dir land sal wces. Die blad wil verder weet

~o~ die Ossewabrandwag se aanbod' van samewerking

be-

doe! is. Luo.t ons hicrdlc drie punte behandcl.

In die eerste plek voel die O.B. saam met die artikelskry- wer dat 'n verlenging van die V.P. sc bcwind 'n ramp sal wees.

In dit- t ''cede plclc \ oel ons dat daanlic verlenging onver- mydrlilc gaan \\Ct's as die vol- gcn(]c algcmene ,·crltiesing die voile niles amlers bieu nic as die kcuse lusscn die V.l'. en die H.N.P. of V.P. Gcncra.aJ Smuts is in 'n gcwcldig lll<'rlc posisie en net 'n swaap of 'n goedJwop optimi... lean dit miskylc; (]it gaan di!' in<,panning van aile moontliiH' l;:ragl (' \'!'t'Cis om hom tot wanlwl tc bring. Ten- sy daar 'n baic wycr·c samc- wcrl<ing verl<ry wont as wat vandag in een party te vindc is, l<o.n ons \'O.nclag al die uit- slag- as 'n verlcnging van daardie r·o.mp~poedigc hewind aan- vaur. Om daardlc rcdc bcywer die O.B. hom om >nrlke wycre sanlC\\'Crking tot stand te bring-.

Laat ons duidclil< wces, sa!nc- wcrkina" ,·an dil· ruimste Afri- ltll.neraard en nic slegs O.B.-.

H.N.P. of V.P.-samewerking nic.

Die artikcl gaan ,·oort om tc sc - ,·<:rmocdelik in die poging om !lamcwerking tc be- vorder - dal hulle ,eerlik nie glo dat daar vandag vir die Ossewabrandwng die geringste bestaansrcdc is nie". Ons is maar alma! mcnsc en dit is nou ecnmaal menslik om die ball<

in die cic oog mis te kyk en tc konsentrcer op die splint In die ander man sc oog. Dall< is dit om daardic rcde dat ons net so cerlik oortuig is dat daar nie die minste. n i e die min- s t c vooruitsfg bestaan dat die H.N.P. of V.P. ooit by die volk gcnoegsame vertrouc sal kan wen om die huidige landsrege- ring oor tc nccm nie. Die treu- rige bcwys vir ons aanname is hul hclc ,·erlede en die verre- gaande brtterheid wat hul leiers by ander republikeinse Afri- kaners (Hertzog-volgcli.nge, O.B.'s en andere) op byna meestcrlike wyse gcwck het.

Maar dalk is ons albei ver- keerd - ons albci en nie net Die Burger nie.

DIE KEHN

Ons laat dus licwer hierdie minderc plcsicrighedc eenkant en ons bepaal ons by die kern van die o.rtil<el wa.t wei van bclang l<an wces; sclfs van die mecs belangril<c belang, as die rcdaktcur van die blad ook sy dircksie se oor· kan wen.

Hicrdic kern !(! in die woordc da.t ,as die samewcrking van die Ossewabrandwag wei samcwcrlting by die stembus bete- ken, wat die Smuts-regcring met 'n andcr demokratiese regering moet vcrvang . .. laat die Osscwabrandwag dit dan

ondubbclsinnig se.'' Hier le die kern en ons wil aannecm dat die naag opreg bedocl word.

Daarom wil ons dit ook opreg

'n bail' belangrilw verkiesing

!tom, gaan \\'eicr· om euige sa- mesprcl<ings met AL <lie andcr Afril<ancrleiers tc vocr. l\Ict beantwoord, en wel. ondubbcl- alma!, en niu net JLierdie een sinnig. of <laardie ecn nic. En as daar Die houding van die O.B. in 'n Icier is wa.t wcier om mede- die verledc, en ool< in die toe- Afrikaners sc medewerking in lwms, is om samcwcrlting tus- die stryd op handc te aanvaar, sen Atrlli.ancrs op allc gebie(]e WYS HOM DAN VOOR DIE to bovorder; op a II<' gcbiedc, YOLK UIT, wic hy ook a1 mag

en dus ook op pal'lcmentere wees!

Bly Generaal

gebicd. lUenlie houuing is geen

nunigheiu nie. Intecndcel, voo1· BlED AAN dio \'Ol:I@ aJg'~ffiene \'erldeslng

1 ·

bet die O.B. 'n sltrlftclliie aan-

bod van ondersteuning aan die Die onderhawige artikel in

In 'n pcrS\'erklaring hct mnr.

L. T. Wcichardt, Icier van die Gryshemde, 'n beroep gcdoen op die grootmoedighcid van die verskillendc polit1eltc groepe ten cinde 'n blankc blok tot stand tc bring. \Vat die Grys- hemde bctref, ,-erldanr hy, is hulle bereid om die IJ.N.P. as die parlementerc front tc er·- ken, aangesien hullc self net bune-parlcmenter is.

l<ARREEDOUW: Vir aanbe- veling en aanstelling van 'n gcncraal vir die Generaalskap B5, is 'n vergadcring alhier gehou onder Ieiding van die Staf·

hoof van Gebied B, genl. W. P.

,.an der ~Ien,·e. Met uitsonde- ring ,.an een of twee ''oue- lwmmando's was die res van die Generaalskap alma! verteenwoordig. Onder die reor- ganisasicskcma het die diens- tyd van genl. A. M. Rademeyer ,·crval. ~adat hy van sy amp onthcf is en vir ongeveer 'n halfuur 'n gcwone Brandwag was, is hy weer voor ingcspan om as GcncraaJ die Osse van Generaalskap B5 te lei.

uric Icicrs van Opposisiegroepr Die Burger hct begin met die.

opskrif ,Samewerki.ng ?" - met

gcsamcntlll~ gcmaalc. Twee, to

wcte mnr. Havenga. en ad,·o- 'n vraagtel<cn - en sy slotsom kaat Pirow, bet die aanbod aan- was dat ,.Vandag is die hei-

ligste op aardc vir die Afrika- vaar. Die dcrdc, ill'. ::llalan,

hct <lit van die hand ge\Yys en nerdom op die spel, die voort- bestaan van Blank-Suid-Afrika.

})Ubliclc gese dat hy gccn

o .n.-

stcmme vra nic.

Wat was die O.B. se realt- sie toe? Want dit gaan weer sy reaksie by hicrdie komen- oe stryd wces.

GESAl\IENTLU\

Die houding Yun die O.B. was dat dit •n gcsamentlike aanhod was en nie net aan een of twcc groepc nie. Ons wou die wapcn in die hand van aile Afrilcancrs teen die Empir·<' wecs, <'II nie 'n

\\a pen in die han de Yan mm·.

Havenga t'n ad,·. Piro\\ t<'Pll dr. ::IIalan nie. Xet so min, dit ,·olg .-anself, \\ ou ons 'n \\ apt-n in die han(lf· ,·an (Jr. ::\Ialan tl'<'n die twcc an(]cr leiers wrc... . . . soos ooli by .die ,·erldc.,ing gc- blyk het.

By die komcnde ,-erkicsrng <S

die O.B. weer bereid om sy heel- hartige steun toe te se aan 'n gesamentlilce Afrikanerfront teen die magte van die Empire;

'n front waarin aile bcr·cidwil- lige Afrikanerkragl:c en organisasies welkom is, sondcr dat hulle hul identiteit pry;;gce. 'n Blote partyfront wat net die lede van een of andcr party behels en aile andcr partye of organisasies misltcn en hul lcdc bloat as stemYee duld . . . so iets is gcen samcwcrldng nie;

dit is 'n gewone partyrnaneuwer wat te<'n medc-Afrilmnets nc1 soscor gemik is as teen <lie vyana.

STOP BAKLEIERY Met ander woorde: laat ons ophou met baklerery tusscn opposisieleiers onder meltaar, wat net die Empire sc hand- langers nog 'n verdcr ,·~'f jaar gee om ons ook in die na-oor- logse ontwikkcling te kniehal- tcr; Iaat ons ophou met hierdle .,a!lecnsaligmaltendc" houding soos onlangs vertollt deur twec onderleiers van die H.N.P. of V.P. in die Transvaal wat opcn- lik verkondig het dat hulle ,.nooit weer met die Ossewa- brandwag sal saamwerl< nio"

.. . en daardcur net hulsclf vct·- kleineer en die mense nog bit- terder maak.

Dikwels boor ons: ,.Die Volk

\vil een word - waarom vcg die leiers ondermekaar ?" Ons twyfel of die !out net by die leiers le; ons \Tees dit I(! vecl dieper.

l\Iaar laat ons by die leicrs begin!

Laat ons ondersoek wntter leiers onverbiddelik op hul cie Ieiding lmmcr . . . vir die hele volk en nie net "ir hul cic organisasie of party rue; watt(!r leiors non, waar ons na(]cr aao

en daar is net een party wat • Suid-Afrilta lean red, die Nasio- nalc Party."

Allcensaligmakende clemente hct nog steeds 'n vraagteken agter samewerking (selfs voor samcwcrldng) gestel. Die O.B. Jaa t <lio vmagtclcen wcg; lly lJiecl hicr opcnlilc by die vol- gendo vcrlticsing samcwcr·Iting aan. Snmcwerldng met dr.

!Halnn, met nmr. Havcnga, met o.dvol<aat. l'irow . . . snmewcr- l<ing met ellc en iedcr en alma!

wat wil saamwcrl( in <lie st ryd wat op hru1dc is.

En hy 'oorbaat se die Ossc-

•

Adv. Pirow pleit dat die H.N.P. 'n oietjic mccr realis- tics moet word. Aangcsien die Nuwe Urde en die U.B. gc(· t parlcmentere ambisic het nic, kan daar gecn redc best ... an

wabramlwag, nl't soos in 191 S.

dat hy geen !>c>tcl!> vir homsctf as vuorwaardc <;t<'l niP. Sam('- wcrking teen dil' Empire en ni(' teen mcdc-Afrilco.ncrs nio- dis nt.

\

Ter stywing van 'n fonds vir Gcbiedskwartier B is soep,

!:>raaivleis en l<offie verkoop. In·

tusscn is oolt jukskei gespeel. ~

(Ingestuur.)

Teken

in

op Die O.B.

Die lKoperslbond Beperk

(Geregistreer onder die 1\'laatskappy'\\'et 1926)

Hierdie is nie n prospektus nie maar n aankon- diging dat ons nominate l<apitaal nou verhoog is na

1.

2.

3.

£19000,000

.KOPER§BOND bied aan:

V eiligheid vir u belegging.

V erspreiding van u beleggiog.

Goeie diwidende.

* *

M e t die ve rh ogin g van Kap itaal word 50,000 ., B" aa ndel e va n £5 elk aange bied.

DR. F. J. ~GER

DR. J. H. PIENAAR DR. F. F. BORCHARDT J. N. B. SCHABORT G. T. ROBERTSON

DIREKSIE :

DR. C. J. S. STRYDOM J. J. ACKERMANN DR. H. J. LUTTIG

DR. F. D. DU TOIT-VAN ZYL

Sk ryf dadelik om prospeD<~u$ aatn:

DIE. SEK RE.TAR IS

Kopersbon.dl Be perk ·

POSBUS 83 Die 63 JOHANNESBURG

te• Voc van

\\'3'

hieJ hull

.. n

!o-OU., 11!'1'1'

opt•n'

' ('II,\'

Afl'il :0.\\Yf!, OJH'll :"ltl'lll

HI'

.. D

lcwc ding l<ing J)Oli Li punt Afril·

\II' I en tn tc 01

stryd

.,ar Ht•: hoc

.. o

wa\. • el< t<

1~ees

graa1 ding I-LN.:

na 11 hct ' vern(

by 'n die a hcid van maul scher ,.S•

ring 1wrs :;esin a ode nt-r., hel•lb O.B.

W(•rh

ncrs.

=

MU'

JjJ

.N

v

(3)

-~. ·':~ .. · .. ! ( - .,y·

.;,.,.

...

_....:·''1' '...-.---

--~

~ --·---·-^-.

~ ----.

^-·.·.··-

:~· '

^. ^{: ...}^:.·-^:.~ -^.^'^: ^-- _" -.-.

~· ~

^.. ^,. ^. ^- ^.

~---- ~ ~-·---~---·-~~---~

^-- ^-· ^. ^- ^• ^'^.·

--~.

^·^:^·;._^·^··

ilu~ilcQJ

~ met hulle rord nie. ,Die hierdic orga- rty nie skaad ling kan hom

>."

~

'

skryf in Die rerking slegs n · grondslag

onvoorwaar~

ll insluit dat .rty vandag,

die verlede, ndc politieke e Nasionale

er@aD

Vir aanbe- ling van 'n :eneraalskap 1g alhier ge- 'an die Staf-

genl. W. P. [et uitsonde- twee vroue- :lie res van

alma! ver- er die reor- t die diens-

Rademeyer van sy amp ongeveer 'n

~ Brandwag

•or ingespan ie Osse van

~ lei.

'n fonds vir

~ is soep, verkoop. In- :i gespeel. ~

lie

O.B.

~

)

:>nQ

na

UG

DIE O.B.,

W 6 ENSDAG,

^{26. JUNI}^{E 1916.}

B LAbst b hliii

M©~tt~ wffrr § ©m~ w~rr~ntril g

<GJ rr <{»~ ff <GJ ® cdl aJJ g A rY.J fD

,Dit is vir my duidelik dat 'n nuwe gees besig is om pos te vat in ons voll•slewe," het Hoofl•mdt. W. R.. Laubscher, Voorligtingsoffisier in Wes-liaapland, verklaar by sy teruglteer van 'n rondrcis in die gcncraalslmp van Beaufort-Wes. Hy was vergesel van genl. Bennie du Toit wat in bevel is van hierdic afdeling.

,Die volk wil oprocpe tot stryd nie meer aanhoor nie;

hulle verl•ies pleidooil vir samewerldng,"

is

^{sy b}^evinding.

GENL. DU TOlT.

,Daar word deesdae nie meer, soos vroee1·, hande geldap wannecr 'n beroepspolitilws va.n die openbare vcrhoog af bitsige en venyuige :1mn·alle op mede- Afril;aners doen nie. Die volJ.:

swyg Uf afl<eurend M hullc lwm openlik in opstand teen sullte sJ;:cul·rnal;:cry.

BITSIGHEID .'\.FGEREUR

,Die gang van ons openbare lewe neem so 'n besliste wen- ding ten gunste van samewerking dat die bitsige bcroeps- politici, wat vroeer op die voor- punt van die aanval op mede- Afrikancrs baljaar het, vandag vir hul eie lywe moet sl,erm, en hulleself rnoet verdedig deur te ontl;:en dat hulle bitsig of strydlustig is.

,Die magte vii· Afdlmner- samewerldng groei gedug aan - ook in die afclcling \'U)l

Beaufort-\Ves." v e r k 1 a a r hooflwmclt. :Laubscher.

,Op die reeks vergaderings wat ek so pas afgesluit het, het el{ tot my vreugde ook hierdie gees ondcrvind. Daarom wil ek graag met erkentelikheid mel- ding maak van die feit dat talle H.N.P.-lede sowel as V.P.-lede na my vergaderings opgekom het om die O.B.-standpunt te verneem. Ek vertrou dat as ek by 'n volg~nde geleentheicl weer die afdeling ~.:«• ~k ck geleent- heid sal kry om met nog meer van hierdie vriende kennis te maak," het hoofkomdt. Laub- scher voorts gese.

,Sonder een enl<ele uitsomle- ring hct hienlie mede-Afril<a- ners waan!ering betuig vir die gesindheid wat die O.B. teenoor andersden.kcndc mede-Afril•a- ners openbaar en het hullc lmlle hcelha.rtig ver·ccnsclwig rnet die O.B. se stanclpunt van samc- werking t'lJsseu aile Afril;:a- ners."

VERTROUE IN DIE O.B.

Hoofkomdt. Laubscher en genL Du Toit het vergaderings toegespreek op Beaufort-VVes, Seekoegat, Middclwater (naby Klaarstroom), Prins Albert, Merweville, Middelwater (in Wes-Gaml<a), Letjiesbosch, Sandbult, Rietbron en Kariega.

IIooflwmdt. Laubscher ver- l<laar dat hy oral ywel'ige offisiere en brandwagte tccngelwm hct. Hulle vertroue in die Jwers van die

o .n.

en in die Ieiding van sy Icier, <11'. Hans van Reus- burg, is onwrikuaar. Die manne en vrouo wat aan die spits van die J;:orumando's in hierdie gcneraalsl,ap staan is natuur- likc plaaslike lciers en getoct- stc stryders. ll!ul invloed geld v6r buite die raamwerk van die lwnunando-organisasie.

Da.ar is baie aanduidings dat die O.B. in hierdie gcneraal- slmp oor 'n gcsonde groeilu-a.g uesltil<, wat hom Yertroue gee om met vrymocdigheid en ver- sekerdheid die toekoms in tc gaan.

Daar heers groot geesdrif vir die personderncmings van die O.B., verl<laar hoofkomdt.

Laubscher, en die offisiere is tans besig om hierdie aide- lings se kapitaal-lnvota in te te skr:y'\ve vir die oprigting van 'n eie, vrye volkspers vir nasionalc Suid-Afrika.

RA .. l'IJTSOENElUNG: Dit sal moontlik wees om die q .ntsoe- nering van voedsel reeds op_ 1 Augustus in te steL

Dr. Van Eel<, Direkteur van Voedsel, J\et aangekondig dat die metode wat hy gaan aan- wend die registrasie van huis- gesinne betreldil< maldik sal maak en dit sal dan nie nodig wees om tc wag tot-die sensus- syfers beskikbaar is nie. Ge- sinshoofde sal hul gesinne by die naaste polisiekantoor moet laat registreer.

DUITSE VEI{SET: In die hart van die Duitsc volk smeul daar vcrset teen die veroweraar. Die Brit.~e besettings- owerheid het 'n nuwe Duitse ondergrondse jeugbeweging ontdek en 35 leiers van die beweging in hegtenis geneem. Die beweging het ten doel gehad om die Duitse volk in versct te bring teen die veroweraar. Met die arrestasie is ontdek dat die organisasie sy eie geheime diens gehacl het. Die leiers wat gevang is, is alma! tussen 18 en 21 jaar.

S tel U Belong I n? -

Mus iEK

KUNS

LETTERKUNDE

A.FRIKAANSE ROMANS ENGELSE R OMANS

.R1:KU.NU.l\UE, :S'.l'i).ATKUNDE, SOSIOLOGIE, TEOLOGIE, .NA'J.'Utm.KUNIJIGE WE'.l'EN:SKAJ:'PE, ENS. ENS. ENS.

'ira om Pryslystc van

die

boel'e waarin u belangstel.

Pro Eccle s iac E o e klh andle!

POSBUS 29 - STELLENBOSCH:

<(" ... --~~-...---

.. ...

^-^;;{,

(QU~o= W @l~ ~@l@lllil IHitelljpJ

Vllrr ~ Allll~\ill~frilll ~ ®

EEUFEESPOSKAARTE 1 / 6

Van 23 tot 26 Mei het wag- hoofkommandant C. B!om op die plaas van lwmdt. H. Vlok, Fontein, Sutherland 'n goed geslaagde kamp gehou vir die O.B.-wag van Sutherland se mannckommando. Ten spyte van 'n kwaai hcersende droogte w ·s die opkoms tog bevredi- gend en het die kamp besoeke ontvang van 'n hele aantal O.B.-lede en offisiere. Onder andere het hoofkomdte. Brink 'n lesing gegee oor die ,pligte van

·n getroue "\Vag" en ,8 Aug.

1946". Aangesien daar nie ge-

S o.o ik.~r G«JJ((j]tnJ Ook

G e r<OJnfr.$O elf'De <eir

W ordl

Nic aileen brood nie, maar ooJ' ander skaars artikels sal in aanmerldng kom vir rant- soenering wanneer d1e skema in die begin van Augustus v::.n · stupe! gestuur word, het dr. H. J. van Eclt verldaar. Seep en tee word hierby ingesluit. Dit word ta.ns sterk oorweeg 01n

mel!< ool' te rantsocnccr. As daar weer 'n slmarste aan vlcis intree, sal vleis ook gerant- soeneer word, is verklaar. Die hoeveelheid seep en tee wat aan ell<e persoon toegeken sal word, is nog nie bekend nie.

Snike1· sal oolc geTcmtsoeneeT

'1oorcl. IVanneer die ske-mcL in

iveTlci11[1 t1·ee, sat elke per.soon OJ> 'n halwe pond snike1· per week geregt·ig wees. Na mate die sl,ema ontwikkel en glad werl<, sal elke persoon se rant- seen tot een pond per wee!~

verhoog word.

Die t;raag wat almal stel is:

.IJaan die rege1·ing "toelcw.t dat welgestelde Engelse voo1·tguan om s·1tiker by wiHkels te bcstet vi?· JJaklcies 1w B1·ittanje? Op rlie oom blilc wont 'n gemiddeld '!;etn 30,000 pakkies 7Je1· 1-11aan<Z nit l((u~pstad alleen ?ta Enge- lana gestun1· en ?lCtvJ·actg <1e1~t·

'n 'Vet·leenwoonliger vcm Die

O.B. het cum <lie Zig geb1·ing clut die ooTgrote meerclerheicl van hierclic tJa.kkies o.a. 2 11oncl snike1· bevat. Ilierdie suilcm·

kom nie nit cl1e spens van clie t·ykes nie, maw· nit die voo1·-

?'a-do van die algemene publiek.

-.,

bak verkoop mag v. ord by ons funltsies op groot skaal soos in die verlede nie, is 'n beroep gedoen op die manne van die

kommando om op ander ma-

niere saam te werk met die vroue vir insameling van fond- se.

'n Mansta~el, deur mans ge- organiseer en voorsien, het goed byval gevind, maar is nie genoeg nie.

Op voo1·stel van waghoof- lmmdt. C. Rlom is besluit dat ellw man in die lwmmando ten minste een slmap sal gee vir opveiling by ons funl,sie. Die voorstcl is met toejuiging aan- gcneem, en van <lie tecnwool'- dige lcde het sonunige tlaa1· en dan meer as een sl.:aap beloof.

Komdt. Blom het onder- necm om die insameling van die sl,ape deur ons distrik met sy wagafdeling te organiseer en op die vasgestelde datum by ons funl{sie te le- wer.

Die Sutherland O.B.-koni- mando's is vasberade om nie

'deur moeilikhede of rcgulasies

van stryk te raak nie, en sien in die bedreigings van Spring- boklegioenc of enige ander lnvaadgesinde legioen aileen 'n spoorslag om meer vasberade as ooit te volhard op die inge- slane weg, en met vaste tred voort te gaan op die pad na vryheid en volkseenheid. Ons is vol moecl en vrolik. - (Inge- stuur.)

OUD-GEYNTERNEERDES:

Die De!)a.rtement van A1·bei<l het aHc verantwoordc.lildteid aanvaar on1 :1an pcrsonc wat gedurende die oorlog in inter- neringskampe in die Unie was, en nog nie werk het nie, werk tc versl.:af. Sodanige persone moet halle by <lie Departement aanmeld.

R oe re Aaumdag ~

BELLVILLE SUID VISSERYE Vars en Soutvis. Plattelandse bestellings geniet voorkeur in Masbanker bokkems. Ons lwop ook vars groente en boere-pro-

dukte. 5159-4

'

-l. ...

J?Im DQ81!'1'1

S LEUTELKETTING$.

1 /6

h:>5'01a :ea.

frAt{t{U I!.OOI?I?IEII\ 'INBIM@i$

Egte Silwer 30 /-

li'oo~d M.

EEUFEESME DALJES 9d

f'oogeld ~o.

~:.,

.

~-(» ~ ~

~~ .... ~ ~- ~ v~@

..,v ~ ~· ,:p .

~t-'

.s

<c~_ ~"" ~·

0 _...,.._.,._ ..

s:

^=-

y

v

^.(;)'? ⁰ ^·. ^!'oc,

o @~¢-~· A~ ~ ~..;p

. ~ ~ + ,. "' "'o~

06..

f& ~,q,.~ ~ <.·

^...

~ ~

tf0V ~ ~~ / ,q,.

A~'\)ov tl' ~

~

,g,<-

~ ~o/"

^·r,un^U'::

~~ "o~ JOIL-'U"'.NESUUBO

,§-"' § V l::tmBNIOlNG

.f!'i' ~:S' BENONI

~ liAi\PSTAl>

One Gee Nog Steeds Leidingl

§ .A. GRAFSTEEN- lEN MON!UMENTWERKJE

(EIENS.) BPK.

Voort.rekkerweg, 1\iAITI..Al'll~.

Dameslhoede

^{o o o}

Vllt WELKE GE.i.EENTHEID OOK .4-L, U KR.Y VER-

SKEIDE!'.'HEID BY

~~

DIE .MODE\VINKEL PAROW

l?L"[J}[M V:EE

Dl" Bent>a FUmn om n PLUJ:lllVED,

EZEHS Qn snder l'BODUKT!ll

=

te stnur In:

C • .M:. JELOFF EN' Km.

!EdO'>o.) &perk MOEli:eaABK (Po•ll!!tt 71S£l) Netrto=

- '

' . .

~ ''._

^· ^.

~

^.

&~ --- ~ ~ ~

~ ~

l!'OltD, l\[EIWURY, LINCOLN, MONARCH. ALLE FOR.D VRAGMOTORS EN TREKKERS Garages te: Robertson, 1\:lontagu, Ashton, Bonnicvale, Laingsburg en Koebergwcg~.

BESTEL DADELil{ Ol\1 TELEURS'l'ELLING

TE VOORI\01\f.

~"\~'\\~\ \I II I j j_ / ////;:

;:::-1 ::::- ~ rR<:-® _- -~-rk-©-~ q;

o

i ::; [g)- ~ · -~ 0 -~ - -¥ -:::

A 1 - Q ·

=

~ ~ ^.

-

~

, 1'

^w : ; - : - -___ _ _ - . . ,._ , _ _ . . . , . . _,_ - .- - - , -. : . . . --.-~-.-^{• • _}__ _ , . . ._ - . . . . ; . . __ ~..,.,.,...._,,.,

E; F O RD ·

(4)

tsLADSY VIER DIE O.E., WOENSDAG, 26 JUNIE 194.6.

DIE O.B .. WOE:\ISDAG, 26 JUNIE 19!6.

Infinitiewe Mis lukking

Soos 'n dobbelaar wat sy gesin se hcle besitting ga.an vcr"\\'Cd het op die \ erloorperd. lwm genl. Smuts nou na afloop van die oorlog uit Engeland terug en beduie aan sy voll< dat hulle nou maar weer in die sweet van hul aangcsig moet veg \'ir hul vei- Jigheid. Die oorlog waaman Suid-Afrika mocs dcelncem om ewig- durende vrcde te verkry, !<an nog nie eens met 'n formclc vr·edc afgesluit word nie. Suid-Afril<a staan nog onder die krygswet van die afgelopc oorlog, ons leer wat geveg het vir die beeindiging van oorloe, is nog nie gedemobiliseer nie. en genl. Smuts beduic a! weer hoc noodsaaldik dit is om te bewapen - tot die tande toe te bewapen. Siedaar ilie resultaat van ses jaar sc oorlogvoering!

Ty,lens die ool'log hct genl. Smuts, en sy vriend Churchill, Stalin as 'n boescmkameraad verwelkom in die stryd teen dil<- tatorsl<ap. Die heldc van die Kremlin is aan die \Vesterse voll<e voorgehou as die redders van die bcskawing en genl. Smuts het m sy bewondering selfs so ver gegaan om die seen uit te spree!<

oor die bolsjcwistiese krygstuig. Tans l<om genl. Smuts uit Lon-

<1en tcrug en bcduie aan sy volk dat daar net t\\'Ce \\'CC oop is, nl. om 'n hclfte van die aanlbol prys te gee aan Stalin, of die

\\'crcld in chaos tc laat vcrsink Dat ilie helfte van die a.ardbol aansienlil< mce1· is as die stad Danzig \\'at genl. Smuts en sy v1·iende deur mhldel van 'n \\'crelcloorlog wou Yerhoed om in Uuitsc besit te liom, maal< op sy verbysterde gcmoed blyl<baar nic vccl indrult nic.

, VETO" - ,NIE VETO''

So ingcnome was gcnl. Smuts met sy vriendekring van .,grotes" dat hy op San Francisco 'n jaar gelede teen die stem van die l<lein volke geplcit het vir die veto-reg aan Stalin en die ander ,.grotcs". ,.Ons moet nugter wees", het hy beduie. Tans lela genl. Smuts dat die manler waarop die veto-reg tot sovcr·

gebruil< is, nic vccl hoop gee dat die V.V.O. 'n middel tot vrcde en vciligheid sal wees rue. ,Geen voll< bchoort ilie veto-reg te besit nie", het genl. Smuts nou C\\'C beslis as op Sa.n Francisco bel<lcmtoon. Genl. Smuts erken dus nou dat hy en sy geselsl<ap staatsmanne 'n infinitiewe mislul<ldng van hul mandaat gemaak hct.

Genl. Smuts het cgtcr ook 'n nuwe ontdekking gemaak, nl.

ten opsigte van die Britse Ryl<. Toe daar in die jare voor die oorlog van republil<einsc kant gepleit is vir die selfstandighcid van Suid-Afril<a, het genl. Smuts en sy gevolg dit as 'n selfmoord- poging beskryf. ., \Vie sal ons besl<erm ?" was die papbroek- refrein. Groot-Brittanje met sy vloot en Iugmag was dan ons be- skermer. Aileen onder sy vlerk was daar veiligheid - ja tot so 'n mate dat Suid-Afril<a nie eers 'n gewapende visserskuit hoef aan te hou nie. Die oorlog het Ja.at blyk dat die Unic uiteindeUI<

verplig was om sy Yisserslwite na me 1\liddellandse See te stuur om <lie Britse Ryl< te 11elp verdedig. En non kom genl. Smuts en sc die dominiuros lmn uie meer afhanlilik van Britse besher- ming wees nie, maar moet hulle self bcsl<erm.

BANKROT

Gcnl. Smuts se beleid in die verlede ten opsigte van Suid- Afl'U<a sc status was foutief - dit het berus op ilie misvatting

<lat Engeland ons lmn besl<erm. Sy btlitelandse beleicl was foutief, omdat hy naief genoeg was om in bolsje\' .. istiese Rusland 'n bond- genoot van die Christendom en demolaasie te sien. Sy vredes- l.lelcid was fontiof omdat hy in die veto-reg vir 'n enl<ele vollt die

<leur na owige vt·cde gesien het.

Met so 'n volslae mislultking as rcsultaat van sewe jaar se staatsarbcid is die music dat Smuts 'n staatsman is, vernietig.

Hy mag 'n groot filosoof en geleerde man wees, maar as staatsman het hy banluot gespeel, en dit sal Suid-Afril<a selterlil< nie betaal om sy boedcl verder <leur 'n politiel<e baokroeticr te Jaat bcreddCI· nie - en atlermins in die ,geva.arlil<e wcreld" wat genl.

:smuts met sovecl inspanning gchclp bcwerkstellig hot.

DIE PARLEM ENT

Met die selftevredcnheid van 'n jong hond wat 'n duur pop verskeur het, het die parlementslede verlede week na hul tuistes vertrek nadat hulle 'n nuwe rekord vir die Unie-parlemcnt opge- stel hct - een van soveel sittingsdae en soveel sittingsure. Dit is kcnmcrl<end dat die rckords van hierdie liggaam ell<e jaar gemeet word nie in die gchalte van die werk wat daar gedoen word nie, maar in die tyd wat dit geduur en die aantal woorde wat daar op dowe ore geval het.

Die produk van hicrdic rekordsitting kan bes saamgevat word in die woorde van Die Burger se parlementere verslaggewer:

.,Die afgelope langste Volksraadsitting in die geskiedenis van die Unie het die min of meer gebruiklike 60-tal stukke, en stukl<ies wetgewing wat werklik aangeneem is, opgelewer, tesamc met 'n elftal wat in die slag gebly het. Die duur van die sitting is minder deur die omvang van die wctgcwing bepaal as dem· die aanvegbaarheid van 'n paar besondere maatreels."

Dit is opvallend dat die sittings van die parlement jaar na Jaar Ianger rei<, hoewel die produl<sie, sover dit maatreels betref, dieselfde bly. Dit is die kenmcrl< ·11an verval en onvrugbaarheid.

Die parlcment word steeds minder 'n volksverteenwoordiging waar daar vir die voll< beslis word. Dit word in toenemende mate 'n politiel<l' tentoonstelling waar die versldllende parcy·e hul propa- ganda uitstal met die oog op 'n volgende verldesing. Vand:uu·

rue magdom van woorde en ilie molshoop van dade.

Tydens die bespreking van die Indier-wetsontwerp het dr.

Dice IP«11 rrfl y~ fl~l~rel

I rei~ V rrree md/§

^\'ollt!>raad gc\\'ord nie. on1 nou

alle~ te opponcer en te beswad- dCI' wat Kruger sc regering doen nie; nee. Joubert het tell<ens een nrn <he oelangril;;ste lc<lc Yan s~· ,opponent"' sc regcring geword, naamliJ;; hoof van die V('t'dcdiging.

\\'aarom is U·e O.B. teen die partysttlsel·!

Omdat die O.B. na voll<secn- heid street, en omdat die partystelsel in sy hele wese en met voot·bcdagte rade die volk moet vcl'Cleel in minstens twec of meer el<sl<lusiewe groepe wat mekaar uit die aard van die

· saal< moet beveg. Om te· wen,

moet ell<e grocp die voll<sgenote sovct· moontlik van die ander groep prooeer afi'OI<kcJ. Mees- al geskied dit dcur middel van verdagmakery en beswadde- ring \'an die anclcr groep se Jeiers en motiewe. (.,Hul Ieier het sykouse by die koning se hof gedr·a," oftewel: .,Hulle Jeie;·

het Vrymetselaarsbricwe ge- skryf"; ,.Hy sl<akel met die vy- and" ensovoorts en so meer.

Ons l<en alma! die storie.) Om die voll< beter te kan ,·erdeel en die verdagmal<ery meet· oOI·tui- gend te l<an ,·ersprei, stig elke groep ook koerantc ens. Die O.B. noem die partystelsel ge-

orgnn.~eci·de vyandsl<ap in die boesem van die vollc

AFRUCo\A~S·?

Js die partystelsel 'n inhcem- sc tradisie \'an ons volli,'? - Partypolitici sc dilnvels dat die• poging om die par·tystelsel af tc sl<af, 'n na-aping van oorsese stelsels is. EintiJl< is hulle die na-apers, \\'ant die pat·tystelsel is nie 'n ding wat sy wortcls in <ms land het. nie. Dis vee!

meer 'n voclcnt \\'at van oo1· see hicr·hcen oorgewaai het. Dit is nit Engeland ingevoer toe die J{aapkolonie verantwoor·delil<c regcring verltr.r het ccrs in 1872; in ilie Transvaal en die Vrystaat I<Om <lit eers in 1907.

\Vaar die Afril<ancrdom - wat die inheemse tradisie van hiet·die land verteenwoordig het - homself l<on wees. sonder in- menging van Downingstraat, naamlik in die Republieke be- noorde die Oranje en die Vaal,

Malan gepleit dat die maatreel buite che gewone prosedure van cite parlement gehou moes word, sodat dit as 'n .,nasionale saak"

benadcr I<On word. Sl<erp was die opposisie-leicr se veroorde- Jing van die partystelsel toe hy gesc het:

,As jy ilit sou doen dan lig jy die helc saak uit die partypolitiel<e arena. Dan maak jy daat·van 'n NASIONALE SAAK Dan sltakel jy uit by die bcsprcl<ing daarYan, by die oor\\'eging daarvan, ALLE PARTl'GEVOEL en jy slta- l<el uit die BEHAAL V .. 'LV ALLE PARTYVOORDEEL; met arulcr woorde, j.r maalc die versldllende partye wat hicr is daardeur los van die TIRAN:J\TJE VAN DIE PAR- Tl'SWEEP. Jy stcl hullc in VRYHEID om <lie :saalc te be- slmu en om te handel oor- e.-nlwmstig hullo eie oortui- ging en die oorttliging van hnl Jdesers.'' (Hansard No.

JS.)

\\ 1at die leier van d~e opposisie hi(}r bcplcit hct as 'n afwy- king, bepleit die Ossc\\'abrand- wag as 'n reel, want wat vir

<lie Jndior\\'ctgewing noodsaak- lil< is. bcslwu hy ool< as nood- saalilil< vir aile maatreiils.

Daarom pleit hy liewer vir 'n stclscl van ware voll<sregering, wat ook nie nodig sal he om vir scwe maande te ,.verda.ag·• ten einde die Britse koning die kans tc gee om dit in die middel van die volgcnde sitting te ,.open"

nie, want dit sal nic meer Brits wecs n!c.

daar \\'as geen partystelsel nie.

In Trans,·aal het <lie \'ollcsraad sclfs sove1· gegaan om di<• slig- ting \'an par(J·c of ,,('lel;sie- lcomitees" te belet.

GEEN ,PARTY'' Ook is dit l<ensl<etsend dat na die verowcring deur· Enge- lancl, toe die Tr·ansvaal en die Oranjerivierkolonie in 1907 self- bestuur geluy het, die Afri- kaanse element instinl<matig die benaming ,party" vermy het. Hulle het blykbaar gevoel dat dit die wapen van die vyand was, en nie die eie. 'l'er·\\'yl die Engelsspreltende ('lement in die Oranjcrivier-J{olonic die ,Unionist Party'' gcstig het as politiel;:c organisasic, net soos in die Kolonie, en die .. Progr·cs- sive Pa1·t:y" in die Transvaal, het die oud-Republil;eine in die Oranjerivier-i{olonie hul vollts- organisasie genoem die ,Oranje Unie". terw~·J die ,Progres- sives" in Trans,·aaJ bevcg was deur ,Het Voll<". - Let wei:

nie die ,Voll<sparty'' nic, ·maar net die .,Voll<''.

Selfs in die Kaapkolonie waar hulle nooit die kans gehad het om onbelemmerd te werl< nie.

het die Afrikaans-georienteerde element, hulle organisasic gc- noem die ,.Afril<anerbon<l" --,.

nie die ,.Afril<anerparty'' nie.

Dit alles net as voorbeelde dat, wat die goeie or slegte punte van die partystelsel ook a1 mag wces, een punt histories onomstootlik is: Dit was nooit Afrilia.ans nie.

EERSTE KEER Eers mi. Unie in 1910 het die meeste Afrikaners vir die cerste keer in hul !ewe lode van 'n party geword, die ou Suid-Afri- kaanse Party. En l;:ort daal'lla, in 1912, het ilie broedert\\'iS uit daardic stelsel uitgespruit en alty<l feller gewonl tottlat di t vandag selfs l<erl;:gemcentes uitmclmar gcskcu1· en families in vegtende en twistende clemente gesplits hct.

Hoe het die Voll;; in die ou Republiel'e dan sy wil tc ltenno gegee'?

Deur, onder andere, van tyd tot tyd vir hom vcrtecnwoordi- gers en ook 'n staatshoof te Ides. Wcliswaar het die een kandidaat teen die ander l<an- didaat gestaan; so by voorbeeld genl.. Piet Joubert teen presi- dent Kruger by die presidents- verkiesing. En Paul Kruger het telkens die meerderheid gekry.

l\'faar toe het. Pict Joubert nie ,leier ,·an die opposisie" in die

l3J.Y BY:'IlEI\.AAlt 'n Soortgelyl<e ding in die partystelsel, sou wees 'n nomi- nale stryd tussen twee aspirant- J;:andidatc. Die een wat verloor gaan nie nou na die vyand toe nie; hulle bly alma! binne dieselfde organisasic. So was dit destyds met die presidentsver- ldcsing; as die volk dan dink dat hierdie man die beste is en daardie man die t\\·eede beste,

:lOU goed dan se die YOlk dit ...

en daal'l1a werk die beste en die t\\'eede beste saam in een span. Dit is :\"IE partypoli- t ick nie. Dit is wel gesondc verstand en <lit was tewens die Boet·etradisie. Ook in ons kcrk- stelsel - die enigste bolwerk ,·an die Afirl<aner wat bctrek-

lil< onbe'invloed gebly het - word die ampsdraers wei sonder ,.clil<tatuur'' en sulke dinge daar·gestcl . . . maar ool< sen- der koukusse en .,elel<siekomi- tees".

UREEii 1\'IURE AF Daar !<an f baie ander vrae.

kom, asook baie antwoorde.

Maar die hoofsaal< is dat die O.B. voel dat die verdeeldheid wat dcur die partystelsel tussen Afrilcaner en Afrikaner, tussen broer en suster, vader en seun, gekom het, soos •n alles ,·erterendc l<anli:er in die volkslewe geword het en dat.

dit tyd geword het om ,Halt!"

te roep. Ons is sick en sat.

daan·an om goeie en eerbare Afril<aners net as ,Sap" of .,Nat", ,.Smelter'' of .,Gesui- wcrde" te sien. Ons ken hulle - sowel daardic Sap as da.ar- die Nat - as goeie en waar- digc voll<sgenote, bloed van ons bloed en vlecs van ons vJees.

En ons soek nou om die skei- dingsmure tussen hulle te laat.

instort.

In hierdic opsig is die Osse- wabrandwag die <linam.ict aan clio fonclamente van die party-

~~ else! ... Yan aile partye. Daar- om se tlie Ossewaurandwag:

,. \\'Cg met hierilie ingevoerde stelscl van gcorganiseerde broe- llcrtwis en vya,ndskap: vervaog dit dcur 'n ancler en meer ver- standige so\\'el as minder vy- anaigc \'Orm Yan \'Crteenwoor- diging, naamlik die van Be- rocpsverteenw o o r d i- g in g in plaas \'an partye.

OPLEID INGS L AERTR E K

( Gen er aalskap F11 )

- -o- -

V ANAl" 11 TOT 20 JULIE 1946 OP DIE PLAAS COOPERSDAL

9 my! vanaf J{O~IATIEPOORT,

op die Swaziland-pad.

- -o - Laertrek word in drie kampe ingedeel:

(a) MANS EN BOERESEUNS.

(b) VROUE EN BOEREDOGTERS.

(c) GESINNE (MAN, VROU EN KIND).

Die laerterrein is besonder geskilt vir 'n vakansie in Juliemaand. Persone wat 'n bcsoel< aan die Kruger-wildtuin wil bring, l<an vooraf die nodige reelings tref vir 'n deurreis voor of na die Iaer- trel,, Treinkaartjies moet na Komatiepoort-stasie uitgeneem word.

Offisicre en braod\\'agte, oolt nit and.er gcbiede, is llartlik' weU<em. Tree \'ooraf in Yer·binding met hoofgenl. P. de

\'V. \Viid, Posbus 42, Komatiepoort.

'

'I>

r Gel

Rf

Die de organisa:

te tydjic in Gcbi veroorsa:

.gebieclsr:

Craaoel<

generaal Botha va mev. Ma- aangestc hfgcnls.

Olivier v afdeling van Des B5-8 te aangestc bard vat Swart \':

Hicrna neraalsn aanbevcl te doen.

de aanb die volg stel:

Bl J. J bUl'j B2

c.

Oos B3

s.

J sta< B4 P . .

elect B5 A.l mm B6 A.

woe B7 H.' B8

w.

Por As Vr die vers!

is aange

9 [

l)j.

same\\··

latings dat. Jla:

Die bl verledc halings In hicrd oor O.B uitdruld hele pa a.Jle pat dwyn. 1 Airil<a.

Maar sewabra doen me likste t<

nl. die lik te m

Mal<lll< \'(•;

Wt! wolldt•

b<'spulllnc:

ODS. met

Jt.ry dll b.

.AGRIC

.a.odersonet

(5)

~~

~

'eid

I

~~

c. 0111 nou

!c bi'M\ad- '('ring dot•n 'l tcll\1'11., il<:.ll' lctlt•

' t·egft'rin~

1 van die

,Aft 1g' in die

: 'n nomi-

aspirant- at vcrloor·

vyand toe linne die-

.> was dit

idcnts\·er- dan dink 'stc is en

·de beste, lk <lit . . .

bcste en n in cen mrtypoli-

j:;'l'SOildl'

l\\CIIS die ms k~r·k-

bolwerk t bctrek-

het - wei :;on- l<c dinge ool< ~on-

:sickomi-

AF

:cr vrac twoorde.

dat drc lecldhcid

!sci tus- frikancr.

r, vader soos 'n r in eire '·

en dat ,.Halt!"

en sal eerbarc

>ap" of ,.Gesur- en hulle 1S daar- n waar- ''an ons s ,·lees.

lie sl<ei- te laat o Ossc- iet aan

party- :. Daar- 11td\\ ag:

C\'OCrde

lc broe--

··cn·ang-

·N· ver- lcr· vy- 'II\\ oor-

l Be-

r d i- .yo.

= -

I

naand.

l

~. ltan e laer-

word.

lk

J

Jc

DIE O.B .. WOENSDAG. 26 JUSIE 1946.

Gcebied lRo £>e Offisiere

Re-organisasie Voltooi

Die deurvoering van die re- organi:;asieskema hct die laaste tydjie hcelwat bedrywighcde in Gebied B {Oos-Kaapland) veroorsaalc Op die onlangse gebiedsraad wat in Maart te Craoock gehou is, is as gebieds- generaal aangcstel mnr. P. J.

Botha van Somersct-Oos tcrwyl mev. ?.-Ia.x Michau van Cradock aangestcl is as hoofvrou. J\s b.fgenls. is aangestel mnr. F. S.

Olivier van Graaff-Reinet in die afdeling B1-4 en mnr. R. Fouric van Despatch vir die afdeling B5-8 tenvyl as skakelvrouc aangestel is mev. H. K. Lom- bard van Bedford en mev. :'II.

Swart van Humansdorp.

Hierna is die verskillende ge- neraalsrade byeengerocp om aanbe,·elings vii· die generaals te doen. Nadat die verskillende aanbevelings gedoen is. is die volgende generaals aangestel:

Bl J. J. Duvenage van Stcyns- burg.

B2 C. A. Roux van Barkley- Oos.

B3 S. P. Bekker van Tarl<a- stad.

.B4 P. J. Booysen van Aber-

Bl Mev. J. E. Neethling van Mrddclburg.

B2 ?.lev. R. v. d. Berg van Ali- wai-Noord.

B3 Mev. H. K.-Lombard van Bcdror·ct.

B4 Kog val<ant.

B5 1\Ie\', M. Swart van Hu- mansdorp.

B6 ::ltev. A. L. Bellingan van Kirl<wood.

B7 .::-:iog val<ant.

BS Mev. A. Olivier van Port Elizabeth .

Die Gencraals het opdrag gekry om hul hooflwmmandante aan te stel en verder toe te sien dat die ve1·skillende kommando- rado byeengerocp word ,·i!· die aailbeveling van die komman- dante(s). Hie1·mee is hulle nog steeds besig. Die ,·envagting is dat <lit \'OOr die einde van Junie afgchandel sal wees.

Alle offisierc is weer met nuwe moed bcsiel en van voor- neme om nog ha1·der te werk as in die verlede.

K apitalisme se nSweet Mysteryn

In die Cape Times van 18 dcser· Ices ons ,·an die .. vegetable mystcr·y''. ::;oos hullc tlrt uit- drulc Dit is meer as 'n ,.myste- ry . Dit is vir die Atrikailer- volk die hand teen <.he muur.

01~ \\'UUl'SKU\\'ing dO.l ding~: te ver gevordcr hct.

Ten spytc van die felt tlat ons 'n uite1·s geslaagde grocntcsei- soen hct, so geseend soos in geen jarc nic, het die stcdelike bevolking fcitlik gccn vars groentc om tc eet nic. 'n l3oet·

stuur· hy voorbeeld 89 sal<kc grocnte na die Kaapsc marl< en ontvang 'n totalc bcdrag van

£4-3-0 tcrug, d.w.s. 'n gcmicl- delde van 11.2d. per sal<.

Die groot mistcrie is nou dnt die verhruil<<'r h:icrdir grocntr nie h:an belwstig nie. lly llOO(l dit by die rnit.ldt•lm::tn vir· fabl'l- agtige prysc. Wat is tli<' gc- volg? Die boer· lmn nic di<' ,·oil<

,·oed nie, omdat daar in tlic duistere gaping tussen hom en die bchocfligc dinge aangaan

\\'at selfs ,·ir die Empire-vricndc 'n ,.n1ystery" i'l.

In hierdie duistcre ondcrwc- reld beweeg die middelman met sy kameradc. Hullc is die ver- persoonliJdng van die huidige kapitaliSc•ese dcmol<rasie, waar almal, die lam <'n die wolf. vry is.

B5 deen.

A. M. Rademcyer van Hu-

mansdorp.

Uof! {f) 0® Week $e fNl (jJf {l)j $

B6 A. L. Bellingan van Kirk-

wood.

Att«»@IDflllt«»~K§ llllR Jl!lllliite

B7 H. Venter van Oos-Londen.

B8 \V. P. ,., d. l\Ierwe van Port Elizabeth.

As Vroue-volksorgoffisierc in die vcrskillende generaalskappe is aangestel:

'

Drc oe van die wercld sal ge-

<.lui·ende die eerste paar dae van Julie gcrig wees op die Ameri- kannsc ntoombomtoetse wat in die omgcwing van Birl:ini plaas- ,·ind. Dit is die eerste keer in die gcskiedcnis dat mensehande so 'n gcvaarlike taak aanpak.

fJ9

9 IDl Nmrwe G~roDHdl5lag ??

Die Burger van 22 Junie besl;:ryf tlio O.R. se pleidooit• vir samewerldng as ,'n manouvm·" en so dit bots met vroeiiro uit- iatings van O.B.-leiors, o.n. gcnJ. J. A. Smith wat ges\: hct dat partysl,ap bcveg moot word.

Die bind hocf nie ver in die verlede terug te gaan ''ir aan- halings van hierdie aard nie. In hierdie uitgawe is 'n artikcl oor O.B.-bcle!U en daarin stnan uitdruklik dat die O.B. teen die hele partystelsel is en graag aile partye sal wil sien vcr- dvvyn. Dit is s:r ideaal ,-ir Suid- A.frilia.

::.raar intussen besef die Os- sewabrandwag dat daar iets gcdoen moct word om die gevaar- likste tak \'an die partystclscl.

nl. die Empire-party. onsl<adc- lik te maalc Daarvoor soel;: hy

AGIUCURA

liAND-SPUITPOMP

llakJIIc n•rstelbaar ,~an •n o,trnnl. s:TOW- wc ''ollde or fl'll wnlllf~ '" t~polt. Ylr bespultlnt: \fLO d.Jer~. plunh_•, ,::ebone

t!tl.!t. met aile \Joeitr.lrt" tn,t•ku.•mlddtls.

Prys sre;s 18/6

Jt.:-y dlt l>y u lewcransler or dlrcl< van

.AGRICCR:\ L.-\.BORA.TORIA

Bell"rl<

~dc.roonatnmt 2&l JOI.I.;\:-"Nr•:<munG

same\\'crldng van alle nasionale groepc Nt par·tye teo einde 'n

\'Oll<sfrout tc vonn.

Di(· vorming van so 'n voll<sfront of voU-sh:oalisie - om maar partypolitiel;:e taal te gebruH• - is dan juis 'n tydelilcc ophcffiog van die

par~·stcbt•l ~>O\'er dit dio n~

!>ionalc Afrilmnerdom betrcf.

Daaruit kan dan 'n nuwe een- heid groei omdat ons dan sa!

weggcbreek het van die Britse ,.demokrasie". Dit het dr. l\Ia- lan tewens as volg ,·oorgl!stel in 'n toespraal< in die Kaap- stadsc stadsual op 5 Maart 1911 (l>ic But·ger):

,.In die laaste instansie is daar die vraag of ons nie dieper moet sny nie. Is die tytl nie daa1·voor 1-yp dat ons ons voll<slcwt• op 'n audcr gr·ondslag inr·lg t1cm· van die dcrnolcrasie wcg te breek nie?

Nicmand wat oor tocstande nadink, sal die dcmokrasie, soos ons dit vandag ken, on- di.'r sy beskerming wil neem nre.

Dit sc die Osllewabrandwag nog t·n ons sal dit alma! weer si:· -.ot1r·3. Die Burger en sy leiers "ccr be reid is om die "olk raal< tc :.ien in plaas ,·an 'n cn.cch• party wat slegs 'n dec!

is van tlie volk

Die pad na daardie heerlike ccnhcid is die Vollcsfront by 'n aailstaailde ,·erkiesing.

'n Groot aa.ntal opgclcide personeel sal tcenwoordig wecs om die uitwcrking ,·an die atoom- bomme waar tc nccm. As ,·oor- sorgmaatreel teen moontlil<e ongevalle sal die el<spcdisic vei'- gesel wees van twcc hospitaal- sl<epe toegems met middcls wat teen radioaktiwiteit aangcwcnd kan word. Die eerstc bom sal op 1 Julie 'n paar honderd voet bo 'n v!oot van 103 sl<epc gelos word. Dit sluit sl<cpe \'ail alle soortc in.

Bol<lcc. varke, witrotte en marmotjics sal op verskillencle afstailde van die ontplo!fing geplaas word om vas tc stel wat die uitwerking ,·an die bomme op lewendige wescs is.

A.i'IIERII\A EN DVITSLAND:

Indien die lwnferensie van bui- telandse ministers nic ooreen kan lwm oor die unifil<asie of federasie van Duitsland nic, sal Ameril<a sy bcsettingsgcbied apart van <.li~ van Rusland bestuur. Besonderhede \'ail die skema is nog nie bekend gemaak nie.

~ill SCHEEPERS SE GE- BEENTE: Na 'n mcdiesc ondersoek is vasgcstcl dat die ge- raamte wat naby Graaff-Reinct gc,·ind is, nic die stoflikc oor- skot van wyle lcomdt. Gideon Seheepers is nic. Sy rusplck bly dus nog 'n onopgcloste rani- sci.

SPOORWEGTARlE\VE VER- HOOG: Die Minister· van Spoor- wee, mnr. F. C. Sturrock, het aangel<Onclig dat dit onvermy- delil< is dat die spoorwegtarie- we vcrhoog sal moct word. Dit het noodsaaklik gcword as ge-

\'olg van die stygendc kostc wat ontstaan hct as gevolg van salarisse ens.

Sf!: ASB. DAT U DtE A.DVERTENSIE IN

DIE O.B. GESIEN RET

WAARDE

Smaak.

⁰ ⁰ ⁰

"

⁰

. . . . ttn vnn die mees l:'<'l'"04!11$:A1t

stntuJe ,~an die mens. \\'"at o smnnh nou ook at ntns: wees. seJfs dle 1deA·

kturl,t:st{" 8n1 hll'r te\-redenheld ,·lnd E:"' OIT \\'ORO GEWAARUORG!! t'rlUl•

•n bestelUn~; t"n oortulg n..tJelf.

t ' I t \ ' S L Y S

1\'\'NE: Srocslnnl :Soct Jlool en \\'It Jcrlpll<O Hool en \\"It ;\lulnl~Y

Huol en \VH Muslrndel Soct Port

l'ort, rontnk, \\"urcest.c.r Uuck en Svc•lnro SJe_rrie ..

..

Oouo Sjerrlo (Druotr> ..

Ou llruln SJcrrlo ..

,.Cocr<tnll"

Vermouth <Droog c..u Soct) VU00 WY:-IE:

Uu1gandy (llool)

..

lllesllng en Droll \\'U l'O.Sr<ELWl-:>'1::

Grand SpUmante

()runcJe :;prenduro IIIIA:\'Dt:\\'Y::><'};:

.t.:urchn ..

..

A. l.

..

^..

Uuc~oe ..

Lllilit.Rt::

l'rperment

..

Ucrsrc. \'an der Uum,

~L d

~::!

, :<:.>0

.. «i .c

~i;!

2/6 1/!) 1/!) 1/8 1/8

1/7 1/6 2/3 4/- 2/!)

1/9 1/6

10/- 7/6

8/G 8/- 7/6

7/-

Gemmer en Anys 6/6 J E.SJ::\\'J::IlS:

llroe. Lemoen en

Suu.rremoon 7/6 .\lOSltONFYT:

....

:§

:3 .

c;<:~

uu:;

.. .,-

., "

:...S~

11/- 15/ll l!/11 15/- 15/-

7/U 7/- 10/0

(Nio>-AII<obollcs) l/6 ( •7;-

• Net In 4 ~:ct. bllkke.

\'0011\\'tl.ARDE:;:- Voe~: by 20/- per

mnl}rc of 6/ • per klssle met bottela en bilk. Ocrooslto's word onmrd<JcrUI< ver-

~vctl u1• ont\'n.n~ '\':.ln leU t.nboucre gpoorvrng bet .. '\.l\Jd.

JUg u brtUclllng nan: - VI-:lti(OOI'S-,).FDELINO (D)

Excelsior Wynmakery

VL.A.KTEPLAAS-STASlE (Kaapland)

l

_@

~

1\l.A OSY VYF

VIR GELD

MEUBEL§

PRYSE STYG VINNIO

KOOP NOUI

Ons hou alleenllk lii'Oolo kwalitelt Meubelo In

voorraPd

Werda

Meubelhandelaars.

(EIENDO~IS) .6EPERK Groote IIerlcgebou - KaapatM

MIAIROCAGENISKAP VROEE MORE-MARK

II.

KAAPSTAD

0

netaling gcsldc<l onmiddelllk weeldil<s, maandeliks of

soos ,·erlang 0 <