N A D S A K N A A M I R E N E P I S N A T N U K A M E T S I S I S A U L A V E
S A K N A R A U L E G N E P
) a tr a k a y g o Y g n ir e t a C i d u B a d a p s u s a K i d u t S (
I S P I R K S
t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n u n a k u j a i D
i m o n o k E a n a jr a S r a l e G h e l o r e p m e M
i s n a t n u k A i d u t S m a r g o r P
Oleh: r a m a D a ti a r g g n A a r a
R Cemara
: M I
N 072114063
I S N A T N U K A I D U T S M A R G O R P
I M O N O K E S A T L U K A F
A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U
A T R A K A Y G O Y
i
N A D S A K N A A M I R E N E P I S N A T N U K A M E T S I S I S A U L A V E
S A K N A R A U L E G N E P
) a tr a k a y g o Y g n ir e t a C i d u B a d a p s u s a K i d u t S (
I S P I R K S n
a k u j a i
D untukMemenuh iSalahSatuSyarat i m o n o k E a n a jr a S r a l e G h e l o r e p m e M
i s n a t n u k A i d u t S m a r g o r P
Oleh:
a r a m e C r a m a D a ti a r g g n A a r a R
: M I
N 072114063
I D U T S M A R G O R
P AKUNTANSI
I M O N O K E S A T L U K A F
A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U
A T R A K A Y G O Y
v i
N A H A B M E S R E P N A D O T T O M
o tt o M
.
n
oi
tc
a
h
ti
w
n
oi
tc
e
n
n
o
c
e
b
ot
m
ee
s
t
n
e
m
e
v
ei
h
c
A
“
S
u
cc
se
fs
u
l
m
e
n
a
n
d
w
o
m
e
n
k
ee
p
m
o
iv
n
.g
T
h
e
y
m
a
k
e
m
si
at
k
e
,s
b
u
t
t
h
e
y
d
o
n
t’
q
u
ti
”.
i
s
p
ir
k
S
i
n
i
K
u
p
e
r
s
e
m
b
a
h
k
a
n
k
e
p
a
d
a
e
c
n
ir
P
,
a
k
i
h
D
s
a
M
,
k
i
n
a
N
e
t
n
a
T
,
a
m
a
M
ii i v .
9 Mamat ercinta,t eirmakasihata sdoa-doanya ,kasihs ayang ,pengalamanhidup .i
n i a m a l e s n a k ir e b i d h a l e t g n a y n a g n u k u d n a d . 0
1 Bapak dan Ibu yang sudah menyayang isaya dan membeirkan dukungan .i
n i a m a l e s . 1
1 TanteNanik,t e irmakasihata sdoadandukungannya. .
2
1 Ma sDhikadan P irnceCallystayangmembeirkanmoitvas ibag ipenuil .s .
3
1 Semua keluarga besar ,Ma sSeta ,Ma sHestu ,dan Ucha teirmakasih ata s t
r o p p u
s dandoanya. .
4
1 RT O8 (Rani , Sair , Aife ,Uitk ,Anggra ,Vair ,& Linda )thank’s ata s .i
n i a m a l e s n a il a k n a g n u k u d n a d n a a ir e c e k . 5
1 Anak Akt ’07 teirmakasih ata spersahabatan kailan selama in ikhususnya ,
c i n o M , a ti
G Sesi,lFeb ir ,Amel ,Byar ,Wisang ,Aik ,Caroiln. .
6
1 Teman-temanMPTt eirmakasihata smasukan-masukannyas aa tMPT. .
7
1 Semuapihakyang itdakdapa tpenuilss ebutkans atupersatu. e
P nu il sMenyadar ibahwa sk irps iin imasih banyak kekurangannya ,oleh . n u g n a b m e m t a fi s r e b g n a y n a r a s n a d k it ir k n a k p a r a h g n e m s il u n e p u ti a n e r a k
i g a b n a ri k i m e p n a g n a b m u s n a k ir e b m e m t a p a d i n i i s p ir k s a g o m e s p a r a h r e b s il u n e P
. a c a b m e p a u m e s
, a tr a k a y g o
Y 13 Januar i2012
Penuil ,s
x i
I S I R A T F A D
Halaman M
A L A
H ANJ UDUL………... i
P N A M A L A H ERSETUJUANPEMBIMBING……… . ... ii
E P N A M A L A H NGESAHAN………... iii N A H A B M E S R E P N A D O T T O M N A M A L A H ……….. . v i
N R E P N A M A L A H YATAANKEASLIANKARYA……… ... v
N A M A L A H PERSETUJUAN PUBLIKASIKARYAI LMIAH……... …… .. v i K N A M A L A H ATAPENGANTAR………... v ii I S I R A T F A D N A M A L A H ……….. .. ix
N A M A L A H DAFTARGAMBAR………... ix L E B A T R A T F A D N A M A L A H ……… iix K A R T S B A ………. x iii R T S B A A TC ……….. xiv
I B A B PENDAHULUAN……….……... 1
A .Lata rBelakangMasalah……….. .. ... . .. 1
B .RumusanMasalah……… .. .. .... .. . 3
C .Tujuanpeneilitan……… .. ... . . 3 ..
.D Manfaa tPeneilitan……… . 3 ….
E .SistemaitkaPenuilsan……… . 4
I I B A B TINJAUANPUSTAKA……… . 7
A .Sistem………. 7
B .SistemAkuntansi……….. . 9
C .PengeritanProsedur………... 21 D .BaganAlri…….………... . 3.... 1
E .SistemPengendailanI ntern……… 5… 1 .F SistemAkuntans iPeneirmaanKas……….. 8.. . 1
G .SistemAkuntans iPengeluaranKas……… ... 93 H .PeneilitanTerdahulu………... . 75 I I I B A B METODAPENELITIAN……… .. 85 A.J eni sPeneilitan……… 8.. 5
B .Tempa tdanWaktuPeneilitan……… 85 C .SubjekdanObjekPeneilitan………. . 85 D .DatayangDipe lrukan……… .... 95 E .TeknikPengumpulanData……… . 0… 6 F .TeknikAnailsi sData……… .. 06 V I B A B GAMBARANUMUMPERUSAHAAN……… 5. 6
x V
B A
B ANALISISDATADANPEMBAHASAN……… .... 67 .
A SistemAkuntans iPene irmaanKa spadaBud iCate irng………… 76 .
B SistemAkuntans iPengeluaranKa spadaBud iCate irng……… 8... 1 0 I
V B A
B PENUTUP………. .. ... .. 0.. 1 3 A .Kesimpulan………. ... ... 01 3 B .Saran………... 11 3 T
F A
i x R A T F A
D GAMBAR
i a n u T n a l a u j n e P r u t k a F 1 . 2 r a b m a
G ... 11 2
. 2 r a b m a
G SistemPeneirmaanKa sdar iO - evert -h Counte rSales...1 4 3
. 2 r a b m a
G Jurna lPeneirmaanKa .s...2 4 r
a b m a
G 2.4SistemPeneirmaanKa sdar iPiutangMelalu i h
i g a n e
P Perusahaan... ... 83 5
. 2 r a b m a
G Jurna lPengeluaranKas...4 2 r
a b m a
G 2.6Prosedu rPembentukanDanaKa sKeci.l...4 6 n
a d n a a t n i m r e P r u d e s o r P 7 . 2 r a b m a
G PetranggungjawabanK asKecli
dalamSistemDanaKa sKeci ldenganFluctuaitng- d
n u
F -BalanceSystem………. ... 84 8
. 2 r a b m a
G Prosedu rPermintaandanPetranggungjawabanPengeluaran
DanaKa sKeci ldalamSistemDanaKa sKeci l n
a g n e
d Impres tSy tsem……….………... .... 05 9
. 2 r a b m a
G Prosedu rPermintaanPengisianKembal iDanaKa sKeci l
DenganImpres tSystem………. ... 45 r
a b m a
G 4 .1Srtuktu rOrganisas iBud iCateirng……….... . .... .. 86 1
. 5 r a b m a
G BaganAil rSistemAkuntans iPeneirmaanKa spadaBud i
Cateirngdar iPenjualanTunai……….. ... ...9 5 2
. 5 r a b m a
G BaganAil rSistemAkuntans iPeneirmaanKa sdar iPelunasan
PiutangpadaBud iCateirng...1 07 3
. 5 r a b m a
G BaganAlri Prosedu rPembentukanDanaKa sKeci lpada n
ir e t a C i d u
B g...1 81 4
. 5 r a b m a
G BaganAil rProsedu rPermintaandanPetranggungjawaban
PengeluaranDanaKa sKeci lpada g
n ir e t a C i d u
B ………... ... ...1 21 5
. 5 r a b m a
G BaganAil rProsedu rPengisianKembal iDanaKa sKeci lpada
Bud iCateirng………...1 24 .
6 r a b m a
G 1BaganAil rSistemAkuntansi PeneirmaanKa sdar i
PenjualanTunai……… ……… ………… ... ... 1 31 2
. 6 r a b m a
G BaganAil rSistemPeneirmaanKa sdar iPelunasanPiutang...1 34 3
. 6 r a b m a
G BaganAil rProsedu rPembentukaanDanaKa sKecil……….. ... 1 37 4
. 6 r a b m a
G BaganAil rProsedu rPermintaandanPetranggungjawaban
PengeluaranDanaKa sKecli……….. 1 9.... 3 5
. 6 r a b m a
ii x
L E B A T R A T F A D 1
. 5 l e b a
T RangkumanFungsi-Fungs iyangTerkai tdalamSistem
PeneirmaanKa sdar iPenjualanTunai………... 8 1 2
. 5 l e b a
T DokumenyangDigunakandalamSistemAkuntans i
PeneirmaanKa sdar iPenjualanTunai………. 58 .
5 l e b a
T 3 CatatanAkuntans idalamSistemPeneirmaanKa sdair n
a l a u j n e
P Tunai………. . 88 4
. 5 l e b a
T JairnganProsedu ryangMembentukSistemAkuntans i n
a a m ir e n e
P Ka sdar iPenjualanTunai……….... 39 5
. 5 l e b a
T RangkumanFungsi-Fungs iyangTerkai tdalamSistem
Akuntans iPeneirmaanKa sdar iPiutang………... 01 0 6
. 5 l e b a
T DokumenyangDigunakandalamSistemAkuntans iPeneirmaan
Ka sdar iPiutang………. 4.. .1 0 7
. 5 l e b a
T Prosedu rPeneirmaanKa sdar iPiutangMelalu iPenagih
Perusahaan……….. 6.. 1 0 8
. 5 l e b a
T Fungsi-Fungs iyangTerkai tdalamSistemAkuntans iPengeluaran
Ka sdenganSistemDanaKa sKecli………. . 11 1 9
. 5 l e b a
T DokumenyangDigunakanUntukPengeluaranKa sdengan c
e K s a K a n a D m e t s i
S il………... .1 14 0
1 . 5 l e b a
T CatatanyangDigunakan dalamPengeluaranDanaKa sKecli…. 61 1 1
1 . 5 l e b a
T Tabe lProsedu rPembentukanDanaKa sKecli……….. . 71 1 2
1 . 5 l e b a
T Prosedu rPermintaandanPetranggungjawabanPengeluaran
Ka sKecli……….. 91 1 3
1 . 5 l e b a
v i x
C A R T S B
A T
T P I E C E R H S A C F O N O I T A U L A V E N
A AND CASHPAYMENT
M E T S Y S G N I T N U O C C
A S
ACaseStudyi nBudi CateirngYogyakatra
a r a m e C r a m a D a ti a r g g n A a r a R
: r e b m u N t n e d u t
S 072114063 a
m r a h D a t a n a
S Universtiy a
t r a k a y g o Y
2 1 0 2
e s o p r u p e h
T s oft hisr esearchwere:( 1)t o ifnd ou twhethert heappilcaiton o f h ti w e l b a ti u s s a w a tr a k a y g o Y g n ir e t a C i d u B n i t p i e c e r h s a c f o m e t s y s g n it n u o c c a
u o d n if o t ) 2 ( , y r o e h t g n it n u o c c a e h
t twhethe rthe appilcaiton of accounitng m
y a p h s a c f o m e t s y
s en tin Bud iCateirng Yogyakatra wa ssu tiable wtih the .
y r o e h t g n it n u o c c a
The type o fthe research wa sa case study .The method so fcollecitng data e
w rebyi nterview ,observaiton ,anddocumentaiton .Thedataanalysist echnique s e
h t g n i b ir c s e d ) 1 ( e r e w d e s
u accounitng system o fcash receip to fBud iCateirng a
a tr a k a y g o
Y ndcompairngt hecashr eceip tofBud iCateirng Yogyakatrawtiht he n
i e n
o theoreitca lreview .(2 )Desc irbing t heaccounitng system o fcash paymen t f
o Bud iCateirng Yogyaka tra and compairng t he cash paymen tof Bud iCateirng Yogyaka trawtiht heonei ntheoreitcalr eview.
t a h t d e d u l c n o c e b d l u o c t i , s i s y l a n a e h t f o t l u s e r e h t n o d e s a
B (1 )the
i e c e r h s a c f o m e t s y s g n it n u o c c
a pt i n Bud iCateirng Yogyakatra was no tsutiable n
i e n o e h t h ti
w theoreitca lreview , (2)theaccounitng systemo fcash payment i n a
w a tr a k a y g o Y g n ir e t a C i d u
P i s n a t n u k A m e t s i S i s a u l a v E l u d u j n a g n e d n a it il e n e p n a k u k a l e
m ene irmaan
s a
K danPengeluaranKa .s
.
B RumusanMasalah
.
1 Apakah sistem akuntans ipeneirmaan ka sd iBud iCateirng sudah sesua i ir
o e t n a g n e
d ?
.
2 Apakah sistem akuntans ipengeluaranka sd iBud iCateirng sudah sesua i ir
o e t n a g n e
d ?
.
C TujuanPeneilitan
.
1 Untuk mengetahu i apakah sistem akuntans i peneirmaan ka s yang n
a s k a li
d akand iBud iCateirngs udahs esua idengant eo ir. .
2 Untuk mengetahu i apakah sistem akuntans i pengeluaran ka s yang n
a s k a li
d akand iBud iCateirngs udahs esua idengant eo ir.
.
D Manfaa tPeneilitan
.
1 Bag iBud iCateirn g
p a d a h r e t r u k u k o l o t n a k i d a ji d t a p a d n a k p a r a h i d i n i n a it il e n e p l i s a H
n a r a u l e g n e p n a d n a a m ir e n e p i s n a t n u k a m e t s i s a y n k a d it k i a b n a i a li n e p
.
2 Bag iUniverstias
i d i s u b ir t n o k n a k ir e b m e m t a p a d n a k p a r a h i d i n i n a it il e n e p l i s a
H dalam
a y n s u s u h k i s n a t n u k a g n a d i b m a l a d n a u h a t e g n e p u m li n a g n a b m e g n e p
.i s n a t n u k a m e t s i s i a n e g n e m .
3 Bag iPembaca
n a d n a u h a t e g n e p h a b m a n e m t a p a d n a k p a r a h i d i n i n a it il e n e p l i s a H
k a h i p i g a b n a k u s a
m -pihak yang bermina t terhadap sistem akuntans i g
n e p n a d n a a m ir e n e
p eluaranka .s
.
4 Bag iPenuils
u r a b n a m a l a g n e p n a d n a u h a t e g n e p h a b m a n e m t a p a d i n i n a it il e n e p l i s a H
h e l o r e p i d g n a y u m li n a k p a r e n e m k u t n u a n a r a s i a g a b e s i a k a p i d t a p a d a tr e s
. h a il u k u k g n a b i d a m a l e s s il u n e p
.
E Sistema itkaPenuilsan
I B A
B Pendahuluan
n a k a i n i b a
B menguraikan mengena i lata r belakang masalah , n a d , n a it il e n e p t a a f n a m , n a it il e n e p n a u j u t , h a l a s a m n a s u m u r
. n a s il u n e p a k it a m e t s i s
I I B A
B TinjauanPustaka
ir o e t i a n e g n e m n a k i a r u i d n a k a i n i b a b m a l a
D -teor i yang
y , k i p o t i d a j n e m g n a y h a l a s a m n a g n e d n a g n u b u h r e
b atiu tentang
, i s n a t n u k a m e t s i s , m e t s i
i s n a t n u k a m e t s i s , s a k n a a m ir e n e p i s n a t n u k a m e t s i
s pengeluaran
. u l u h a d r e t n a it il e n e p l i s a h n a d , s a k
I I I B A
B MetodaPeneilitan
s i n e j g n a t n e t i s ir e b i n i b a
B peneilitan,t empa tdanwaktupeneilitan , ,
n a it il e n e p k e j b o n a d k e j b u
s data yang dipelrukan , teknik n
a l u p m u g n e
p data ,dant eknikanailsi sdata.
V I B A
B GambaranUmumPerusahaan
g n a y n a a h a s u r e p m u m u n a r a b m a g g n a t n e t n a i a r u i s ir e b i n i b a B
h a r a j e s i t u p il e m g n a y , it il e n e p s il u ti
d dan perkembangan
n a a h a s u r e
p , l okas iperusahaan ,srtuktu rorganisas iperusahaan dan .
n a it il e n e p g n u k u d n e m g n a y n i a l a t a d
V B A
B Anailsi sDatadanPembahasan
i a u s e s n a s a h a b m e p n a d a t a d s i s il a n a g n a t n e t i s ir e b i n i b a b m a l a D
n i b a b m a l a D . a d a g n a y i r o e t n a g n e
d iakandisaijkanhasi levaluas i m
e t s i
s akuntans ipeneirmaanka sd an sistemakuntansipengeluaran .s
a k
I V B A
B Penutup
n a s a h a b m e p n a d s i s il a n a l i s a h i r a d n a l u p m i s e k n a k ij a y n e m i n i b a B
a n e r a k h e l O . n a a h a s u r e p i g a b t a a f n a m r e b n i k g n u m g n a
n a l u p m i s e k i s ir e b p u t u n e
p dan saran-saran yang bermanfaa tbag i .
7
I I B A B
A K A T S U P N A U A J N I T
.
A Sistem
.
1 PengeritanSistem
k o p m o l e k e s h a l a d a a y n r a s a d a d a p m e t s i s , ) 2 : 1 0 0 2 ( i d a y l u M t u r u n e M
i s g n u f r e b g n a y , a y n n i a l g n a y n a g n e d u t a s n a g n u b u h r e b t a r e g n a y r u s n u
a m a s r e
b -samauntukmencapait ujuant etrentu. :
9 9 9 1 ( o t n a y i g o J t u r u n e
M 2) ,sistem adalah kumpulan dar ielemen -.
u t n e tr e t n a u j u t i a p a c n e m k u t n u i s k a r e t n ir e b g n a y n e m e l e
.
2 KarakterisitkSistem
3 : 1 0 0 2 ( o t n a y i g o J t u r u n e
M -5) ,suatu sistem memiilk ikarakteirsitk :
t a fi s u a t a
.
a KomponenSistem
n o p m o k h a l m u j e s i r a d i ri d r e t m e t s i s u t a u
S en yang sailng
u t a u s k u t n e b m e m a m a s a jr e k e b g n il a s a y n it r a g n a y , i s k a r e t n ir e b
n e n o p m o K . n a u t a s e
k -komponen sistem dapa tberupasuatu sub sistem n
a i g a b u a t
a -bagian dar i sistem . Seitap sistem itdak pedul i berapa n
e n o p m o k g n u d n a g n e m u l a l e s , a y n li c e
k - komponen atau subsistem
-k u t n u m e t s i s i r a d t a fi s i a y n u p m e m m e t s i s b u s p a it e S . m e t s i s b u s
i a n u T n a l a u j n e P r u t k a F 1 . 2 r a b m a G
) 7 7 : 1 0 0 2 ( i d a y l u M
. b Jurnal
a m a tr e p i s n a t n u k a n a t a t a c n a k a p u r e m l a n r u
J yangdigunakanuntuk
a t a d n a d n a g n a u e k a t a d s a k g n ir e m n a d , n a k i s a k if i s a l k g n e m , t a t a c n e m
i D . ri l u m r o f h a l a d a l a n r u j m a l a d n a t a t a c n e p i s a m r o f n i r e b m u S . a y n n i a l
n a k i s a k if i s a l k i d a y n il a k a m a tr e p k u t n u n a g n a u e k a t a d l a n r u j m a l a d
i a u s e s g n a y n a g n o l o g g n e p t u r u n e
m dengan informas i yang akan
. n a g n a u e k n a r o p a l m a l a d n a k ij a s i d .
c BukuBesar ( r a s e b u k u
B genera lledger )terd ri idar irekening-rekening yang t a t a c i d h a l e t g n a y n a g n a u e k a t a d s a k g n ir e m k u t n u n a k a n u g i d
.l a n r u j m a l a d a y n m u l e b e
.
D BaganAilr(Flowchar)t
.
1 PengeritanBaganAilr
r il a n a g a
B (lfow chart )adalah bagan (char)t yang menunjukkan ail r
) w o lf
( d idalam program atau prosedu rsistem secara logika .(Jogiyanto , .)
9 8 7 : 5 0 0 2
.
2 Jenis-Jeni sBaganAilr( Jogianto,1999 :796-806)
.
a Bagan ail rsistem yatiu bagan ail ryang menunjukkan aru spekejraan .
m e t s i s ir a d n a h u r u l e s e k a r a c e s .
b Bagan ail rdokumen yatiu bagan ail ryang menunjukkan aru sdar i n
a s u b m e t k u s a m r e t ri l u m r o f n a d n a r o p a
l -tembusannya.
.
c Bagan ail rskemaitk yatiu bagan ail ryang miirp dengan bagan ail r r a b m a g a y n n a k a n u g i d a d a p k a t e lr e t a y n n a a d e b r e p i p a t e t m e t s i
s
l o b m i s n a a n u g g n e p n i a l e s n i a l g n a y n a t a l a r e p n a d r e t u p m o k r a b m a g
.r il a n a g a b .
d Bagan ail r program adalah bagan yang menjelaskan secara irnc i h
a k g n a
l -langkahdar iprogram. .
e Bagan ail rprose sadalah bagan ail ryang menggambarkan prose s .r
u d e s o r p u t a u s m a l a d
( n e m u k o d ri l a n a g a b h o t n o c h a l a d a i n i t u k ir e
B documen t lfowchar)t
i r a d s a k n a a m ir e n e p m e t s i
r a b m a
G 2.2SistemPeneirmaanKa sdar iO - ever t -h Counte rSales
. 2 r a b m a
G 2SistemPeneirmaanKa sdar iO - ever t -h Counte rSales(Lanjutan) 7
7 4 : 1 0 0 2 ( i d a y l u
M )
.
E SistemPengenda ilanI ntern
.
1 PengeritanPengendailanI ntern
i d a y l u M t u r u n e
M (2001:163) ,sistem pengendailan intern meilput i n
a r u k u n a d , e d o t e m , i s a s i n a g r o r u t k u rt
n a l a d n a e k n a d n a it il e t e k k e c e g n e m , i s a s i n a g r o n a a y a k e k a g a j n e m k u t n u
a y n i h u t a p i d g n o r o d n e m n a d , i s n e i s if e g n o r o d n e m , i s n a t n u k a a t a d
a k a ji b e
k nmanajemen .
.
2 TujuanPokokSistemPengendailanI ntern
n a il a d n e g n e p m e t s i s i s i n if e d t u r u n e m n r e t n i n a il a d n e g n e p n a u j u T
: u ti a y s a t a i d n r e t n i
.
a Menjagakekayaandancatatanorganisasi .
b Mengecekketeilitandankeandalandataakuntansi .
c Mendorongeifsiensi .
d Mendorongdipatuhinyakebjiakanmanajemen
.
3 UnsurSistemPengenda ilanI ntern
r u s n
U -unsu rdalampengendailani nternadalah: .
a S rtuktu r organisas i yang memisahkan tanggung jawab fungsiona l s
a g e t a r a c e
s .
g n u g g n a t n a i g a b m e p a k g n a r e r n a k a p u r e m i s a s i n a g r o r u t k u rt S
b a w a
j fungsiona lkepada unti-uni torganisas iyang dibentuk untuk n
a t a i g e k n a k a n a s k a l e
m -kegiatan pokok perusahaan . Pemisahan k u t n u n a k u k a li d i s k a s n a rt u t a u s m a l a d l a n o i s g n u f b a w a j g n u g g n a t
t i n u i a g a b r e b r e j a n a m n a g n a t e k i s k a s n a rt p a h a t i a g a b r e b i g a b m e m
s a s i n a g r
o i yang dibentuk sehingga semua tahap rtansaks i itdak m a l a d n a i k i m e d n a g n e D . a j a s i s a s i n a g r o t i n u u t a s h e l o n a k u k a li d
t a p a d r e t i s k a s n a rt t i n u u t a u s n a a n a s k a l e
p interna lcheckd iantarauni t .
)
3 Seitap rtansaks i itdak boleh dliaksanakan dar i awa lsampa i a d a a p n a t , i s a s i n a g r o t i n u u t a s u a t a g n a r o u t a s h e l o r i h k a
. n i a l i s a s i n a g r o t i n u u a t a g n a r o i r a d n a g n a t r u p m a c )
4 Perputaran j abatan untuk menjaga i ndependens ipejaba tdalam a
l e
m ksanakan tugasnya sehingga dapa t mencegah .
a k e r e m a r a t n a i d n a l o k g n o k e s r e p )
5 Keharusanpengambliancut ibag ikaryawan yangberhak. )
6 Secara peirodik diadakan pencocokan ifsik kekayaan dengan .
a y n n a t a t a c )
7 Pembentukan uni torganisas iyang betruga suntuk mengecek r
u s n u s a ti v it k e f
e -unsu rpengendailani nternyangl ain. .
d Karyawanyangmutunyas esua idengant anggungj awabnya.
i d a j n e m g n a y g n a d i b m a l a d i d n e t e p m o k n a d r u j u j g n a y n a w a y r a K
a r a c e s a y n n a a jr e k e p n a k a n a s k a l e m t a p a d n a k a a y n b a w a j g n u g g n a t
.f it k e f e n a d n e s i s if e
.
F SistemAkuntans iPenerimaanKas
a a h a s u r e p s a k n a a m ir e n e
P n berasa l dar i dua sumbe r utama , yatiu .
g n a t u i p i r a d s a k n a a m ir e n e p n a d i a n u t n a l a u j n e p i r a d s a k n a a m ir e n e p
.
1 PenerimaanKa sdar iPenjualanTunai
.
a Deskrips iKegiatan
a r a c n a g n e d n a a h a s u r e p h e l o n a k a n a s k a li d i a n u t n a l a u j n e P
n a k h a r e s i d h a l e t g n a r a b n a d n a a h a s u r e p a m ir e ti d g n a u h a l e t e S
. n a a h a s u r e p h e l o t a t a c i d n a l a u j n e p n a i d u m e k , il e b m e p a d a p e k
.
b ProsedurPenerimaanKa sdar iPenjualanTuna i
n a k a n a s k a li d t a p a d i a n u t n a l a u j n e p i r a d s a k n a a m ir e n e p r u d e s o r P
:t u k ir e b i a g a b e s r u d e s o r p i u l a l e m
)
1 Pembel i memesan barang langsung kepada wrianiaga (sale s )
n o s r e
p d ibagianpenjualan. )
2 Bagian kasa meneirma pembayaran dar ipembeil ,yang dapa t .t
i d e r k u tr a k u a t a , i d a b ir p k e c ,i a n u t g n a u a p u r e b )
3 Bagian penjualan memeirntahkan bagian pengiirman untuk .i
l e b m e p a d a p e k g n a r a b n a k h a r e y n e m )
4 Bagianpengi irmanmenyerahkanbarangkepadapembel.i )
5 Bagiankasamenyetorkanka syangdtieirmakebank. )
6 Bagian akuntans imencata tpendapatan penjualan dalam jurna l .
n a l a u j n e p )
7 Bagian akuntans imencata tpene irmaan ka sdar ipenjualan t una i .s
a k n a a m ir e n e p l a n r u j m a l a d
.
c Fungs iyangTerkai t
n a l a u j n e p i r a d s a k n a a m ir e n e p m e t s i s m a l a d t i a k r e t g n a y i s g n u F
a l a d a i a n u
)
1 Fungs iPenjualan
, n a il e b m e p r e d r o a m ir e n e m b a w a j g n u g g n a tr e b i n i i s g n u F
n a l a u j n e p r u t k a f n a k h a r e y n e m n a d , n a l a u j n e p r u t k a f i s i g n e m
.s a k i s g n u f e k n a r a y a b m e p n a g n it n e p e k k u t n u i l e b m e p a d a p e k )
2 Fungs iKas
s a k a m ir e n e p i a g a b e s b a w a j g n u g g n a tr e b i n i i s g n u
F dar i
.i l e b m e p )
3 Fungs iGudang
i l e b m e p n a s e p i d g n a y g n a r a b n a k p a i y n e m s a g u tr e b i n i i s g n u F
. n a m ir i g n e p i s g n u f e k t u b e s r e t g n a r a b n a k h a r e y n e m a tr e s )
4 Fungs iPengi irman
n a d g n a r a b s u k g n u b m e m k u t n u b a w a j g n u g g n a tr e b i n i i s g n u F
y a b i d h a l e t g n a y g n a r a b n a k h a r e y n e
m a rkepadapembel.i
)
5 Fungs iAkuntansi
i s k a s n a rt t a t a c n e p i a g a b e s b a w a j g n u g g n a tr e b i n i i s g n u F
a k n a a m ir e n e p n a d n a l a u j n e
p sdanmembuatl aporanpenjualan.
.
d Informas iyangDiperlukanolehManajemen
i r a d n e m e j a n a m h e l o n a k u lr e p i d a y n m u m u g n a y i s a m r o f n I
a a m ir e n e
p nka spenjualant una iadalah: )
1 Jumlah pendapatan penjualan menuru t jeni s produk atau .
u t n e tr e t u t k a w a k g n a j a m a l e s k u d o r p k o p m o l e k )
)
3 Jumlah harga pokok produk yang djiua lselama jangka waktu .
u t n e tr e t )
4 Nama dan alama t pembeil . Informas i in i dipelrukan dalam .
u t n e tr e t k u d o r p n a l a u j n e p )
5 Kuanttia sprodukyangd jiua.l )
6 Namawrianiagayangmelakukanpenjualan. )
7 Oto irsas ipejaba tyangberwenang.
.
e DokumenyangDigunakan
a d s a k n a a m ir e n e p m e t s i s m a l a d n a k a n u g i d g n a y n e m u k o
D r i
i a n u t n a l a u j n e
p yatiu:
)
1 Faktu rPenjualanTunai
i s a m r o f n i i a g a b r e b m a k e r e m k u t n u n a k a n u g i d i n i n e m u k o D
n a l a u j n e p i s k a s n a rt i a n e g n e m n e m e j a n a m h e l o n a k u lr e p i d g n a y
.i a n u
t Faktu rpenjualandiis iolehf ungs ipenjualanyangberfungs i a
y a b m e p r a t n a g n e p i a g a b e
s ran oleh pembel ikepada fungs ika s i s k a s n a rt n a t a t a c n e p k u t n u r e b m u s n e m u k o d i a g a b e s n a d
n a k m ir i k i d i n i n a s u b m e T . n a l a u j n e p l a n r u j m a l a d e k n a l a u j n e p
h a t n ir e p i a g a b e s n a m ir i g n e p i s g n u f a d a p e k n a l a u j n e p i s g n u f h e l o
a l e t g n a y i l e b m e p a d a p e k g n a r a b n a h a r e y n e
p h melaksanakan
i s g n u f r e b a g u j i n i r u t k a f n a s u b m e T . s a k i s g n u f e k n a r a y a b m e p
i s g n u f h e l o n a k l e p m e ti d g n a y s u k g n u b m e p p il s i a g a b e s
i s a k if it n e d i t a l a i a g a b e s , s u k g n u b m e p s a t a i d n a m ir i g n e p
)
1 Jurna lPenjualan
k u t n u i s n a t n u k a i s g n u f h e l o n a k a n u g i d n a l a u j n e p l a n r u J
. n a l a u j n e p a t a d s a k g n ir e m n a d t a t a c n e m )
2 Jurna lPeneirmaanKas
k u t n u i s n a t n u k a i s g n u f h e l o n a k a n u g i d s a k n a a m ir e n e p l a n r u J
i r a d a y n a r a t n a i d , r e b m u s i a g a b r e b i r a d s a k n a a m ir e n e p t a t a c n e m
.i a n u t n a l a u j n e p
: s a k n a a m ir e n e p l a n r u j h o t n o c h a l a d a i n i t u k ir e B
3 . 2 r a b m a
)
2 Prosedu rPeneirmaanKas
a g r a h n a r a y a b m e p a m ir e n e m s a k i s g n u f i n i r u d e s o r p m a l a D
a p u r e b ( n a r a y a b m e p a d n a t n a k ir e b m e m n a d i l e b m e p i r a d g n a r a b
a d a p e k ) i a n u t n a l a u j n e p r u t k a f a d a p ” s a n u l “ p a c r e t s i g e r a ti p
l e b m e
p i untuk memungkinkan pembel i tersebu t melakukan . n a m ir i g n e p i s g n u f ir a d a y n il e b i d g n a y g n a r a b n a li b m a g n e p )
3 Prosedu rPenyerahanBarang f i n i r u d e s o r p m a l a
D ungs ipengi irman menyerahkan barang .i
l e b m e p a d a p e
k
)
4 Prosedu rPencatatanPenjualanTuna i u
d e s o r p m a l a
D rin ifungs iakuntans imelakukan pencatatan l a n r u j n a d n a l a u j n e p l a n r u j m a l a d i a n u t n a l a u j n e p i s k a s n a rt
t a t a c n e m a g u j i s n a t n u k a i s g n u f , u ti g n i p m a s i D . s a k n a a m ir e n e p
u tr a k m a l a d l a u ji d g n a y g n a r a b n a a i d e s r e p a y n g n a r u k r e b
. n a a i d e s r e p )
5 Prosedu rPenyetoranKa skeBank
n a k s u r a h g n e m s a k p a d a h r e t n r e t n i n a il a d n e g n e p m e t s i S
a d a p a m ir e ti d g n a y s a k a u m e s k n a b e k a r e g e s n a g n e d n a r o t e y n e p
g n a y s a k n a k r o t e y n e m s a k i s g n u f i n i r u d e s o r p m a l a D . ir a h u t a u s
i a n u t n a l a u j n e p i r a d a m ir e ti
)
6 Prosedu rPencatatanPeneirmaanKas s
o r p m a l a
D edu rini ,fungs iakuntans imencata tpene irmaan k n a b r o t e s i t k u b r a s a d r e b s a k n a a m ir e n e p l a n r u j m a l a d e k s a k
.s a k i s g n u f i u l a l e m k n a b i r a d a m ir e ti d g n a y )
7 Prosedu rPencatatanHargaPokokPenjualan n
i r u d e s o r p m a l a
D ifungs iakuntans imembua trekaptiulas i u tr a k m a l a d t a t a c i d g n a y a t a d n a k r a s a d r e b n a l a u j n e p k o k o p a g r a h
i s n a t n u k a i s g n u f , i n i i s a l u ti p a k e r n a k r a s a d r e B . n a a i d e s r e p
k u t n u r e b m u s n e m u k o d i a g a b e s l a ir o m e m i t k u b t a u b m e m
m a l a d e k n a l a u j n e p k o k o p a g r a h n a t a t a c n e
p jurna lumum.
.
h UnsurPengendailanI nternPenerimaanKas
m e t s i s m a l a d a d a a y n s u r a h e s g n a y n r e t n i n a il a d n e g n e p r u s n U
:t u k ir e b i a g a b e s h a l a d a i a n u t n a l a u j n e p i r a d s a k n a a m ir e n e p
)
1 Organisasi )
a Fungs ipenjualanharust erpisahdairf ungs ikas g
n a y n a l a u j n e p i s g n u
F merupakan fungs ioperas iharu s i s g n u f n a k a p u r e m g n a y s a k i s g n u f i r a d n a k h a s i p i d
. n a n a p m i y n e
p Ha lin imenyebabkan seitap peneirmaan ka s g n il a s g n a y i s g n u f a u d h e l o n a k a n a s k a li d i a n u t n a l a u j n e p i r a d
)
b Fungs ika sharust erpisahdairf ungs iakuntansi
k o k o p i s g n u f i r a d n a k h a s i p i d s u r a h i s n a t n u k a i s g n u F
n a a y a k e k a g a j n e m k u t n u n a k d u s k a m i d i n i l a H . n i a l g n a y
.i s n a t n u k a n a l a d n a e k n a d n a it il e t e k n i m a j n e m n a d n a a h a s u r e p
a y n i d a jr e t h a g e c n e m n a k a i n i k o k o p i s g n u f a u d e k n a h a s i m e P
n a l a u j n e p i r a d s a k n a a n u g g n e
p tuna ioleh bagian kasauntuk .
a y n i d a b ir p n a g n it n e p e k )
c Transaks ipenjualan tuna iharu s dliaksanakan oleh fungs i i s g n u f n a d , n a m ir i g n e p i s g n u f , s a k i s g n u f , n a l a u j n e p
i s n a t n u k
a .
i a n u t n a l a u j n e p i s k a s n a rt p a it e s a y n n a k a n a s k a li d n a g n e D
n a k a i s g n u f i a g a b r e b h e l
o terciptaadanya pengecekan i ntern .
a y n n i a l i s g n u f h e l o t u b e s r e t i s g n u f p a it e s n a a jr e k e p )
2 SistemOto irsas idanProsedu rPencatatan )
a Peneirmaan orde r dar i pembel i dioto irsas i oleh fungs i n a l a u j n e p r u t k a f r il u m r o f n a k a n u g g n e m n a g n e d n a l a u j n e p
.i a n u t )
b Peneirmaan ka s dioto irsas i oleh fungs i peneirmaan ka s n a l a u j n e p r u t k a f a d a p ” s a n u l “ p a c n a k h u b u b m e m a r a c n a g n e d
.t u b e s r e t r u t k a f a d a p r e t s i g e r a ti p n a l e p m e n e p n a d .i a n u t )
c Penjualan dengan katru kredi t bank didahulu i dengan e
n e p k n a b i r a d i s a s ir o t o n a a t n i m r e
)
d Penyerahan barang dioto irsas i oleh fungs i pengi irman a d a p ” n a k h a r e s i d h a d u s “ p a c n a k h u b u b m e m a r a c n a g n e d
.i a n u t n a l a u j n e p r u t k a f )
e Pencatatan ke dalam catatan akuntans iharu sdidasarkan ata s n e m u k o d n a g n e d i ri p m a li d g n a y r e b m u s n e m u k o d
e
p ndukungyangl engkap. )
f Pencatatan ke dalam catatan akuntans iharu sdliakukan oleh .
u ti k u t n u g n a n e w e w i r e b i d g n a y n a w a y r a k )
3 PrakitkyangSehat )
a Faktu r penjualan tuna i bernomo r uru t tercetak .
n a l a u j n e p i s g n u f h e l o n a k b a w a j g n u g g n a tr e p i d )
b Jumlah ka s yang dtieirma dar i penjualan tuna i diseto r i s k a s n a rt n a g n e d a m a s g n a y i r a h a d a p k n a b e k a y n h u r u l e s
. a y n t u k ir e b a jr e k i r a h u a t a i a n u t n a l a u j n e p )
c Penghtiungan saldo ka syang ada di t angan fungs ika ssecara . n r e t n i a s k ir e m e p i s g n u f h e l o k a d a d n e m a r a c e s n a d k i d o ir e p
.i Bagan Ailr Dokumen Sistem Penerimaan Ka s dar iPenjualan
i a n u T
n a l a u j n e p i r a d s a K n a a m ir e n e p m e t s i s i r a d n e m u k o d r il a n a g a B
)
3 Fungs iKas
a tr e b i n i i s g n u
F nggungj awabata speneirmaancekdairf ungs i i u l a l e m n a k a n a s k a li d g n a t u i p i r a d s a k n a a m ir e n e p a k ij ( t a ir a t e r k e s
g n a t u i p i r a d s a k n a a m ir e n e p a k ij ( n a h i g a n e p i s g n u f i r a d u a t a ) s o p
i u l a l e m n a k a n a s k a li
d penagih perusahaan) . Fungs i ka s juga n
u b a w a j g n u g g n a tr e
b tuk menyetorkan ka s yang dtieirma dar i g
e s t u b e s r e t i s g n u f i a g a b r e
b erakebankdalamj umlahpenuh. )
4 Fungs iAkuntansi
n a t a t a c n e p m a l a d b a w a j g n u g g n a tr e b i s n a t n u k a i s g n u F
n a d s a k n a a m ir e n e p l a n r u j m a l a d e k g n a t u i p i r a d s a k n a a m ir e n e p
d e k g n a t u i p a y n g n a r u k r e
b alamkatrupiutang . )
5 Fungs iPeme irksaI ntern
a s k ir e m e p i s g n u f , g n a t u i p i r a d s a k n a a m ir e n e p m e t s i s m a l a D
s a k n a g n u ti h g n e p n a k a n a s k a l e m m a l a d b a w a j g n u g g n a tr e b n r e t n i
, u ti g n i p m a s i D . k i d o ir e p a r a c e s s a k i s g n u f n a g n a t i d a d a g n a y
r e b n r e t n i a s k ir e m e p i s g n u
f tanggung jawab dalam melakukan g n a y s a k n a t a t a c n a it il e t e k k e c e g n e m k u t n u , k n a b i s a il i s n o k e r
. i s n a t n u k a i s g n u f h e l o n a k a r a g g n e l e s i d
.
c DokumenyangDigunakan
Dokumen yang digunakan dalam peneirmaan ka s dar i piutang :
.
d UnsurPengenda ilanI ntern
g n a t u i p i r a d s a k n a a m ir e n e p m e t s i s m a l a d n r e t n i n a il a d n e g n e p r u s n U
:t u k ir e b i a g a b e s h a l a d a
)
1 Organisasi )
a Fungs iakuntans i haru s terpisah dar i fungs i penagihan dan .s
a k n a a m ir e n e p i s g n u f
n a k a t p i c n e m k u t n
U interna lcheck fungs ipenagihan yang u a t a k e c a m ir e n e m n a d h i g a n e m k u t n u b a w a j g n u g g n a tr e b
i s g n u f i r a d n a k h a s i p i d s u r a h r u ti b e d i r a d i a n u t g n a u
n a k u k a l e m k u t n u b a w a j g n u g g n a tr e b g n a y s a k n a a m ir e n e p
t n e m s r o d n
e cek dan menyetorkan cek dan uang tuna ihasi l k
e r e k n a h i g a n e
p eningg rioperusahaand ibank. )
b Fungs ipeneirmaanka sharust erpisahda irf ungs iakuntans.i i s g n u f n a g n e d n a k g n u b a g i d h e l o b k a d it i s n a t n u k a i s g n u F
n a a n u g g n e p n a n i k g n u m e k i r a d n i h g n e m k u t n u , n a n a p m i y n e p
k u k a li d g n a y n a g n a r u c e k i p u t u n e m k u t n u i s n a t n u k a n a t a t a
c an
. n a w a y r a k h e l o )
2 SistemOto irsas idanProsedu rPencatatan )
a Debtiu rdiminta untuk melakukan pembayaran dalam bentuk o ri G ( n a u k u b h a d n i m e p a r a c n a g n e d u a t a a m a n s a t a k e c
.) t e y li B
e k h u t a j r u ti b e d i r a d s a k n a a m ir e n e p i r a d n i h g n e m k u t n U
n a g n e d n a r a y a b m e p n a k u k a l e m k u t n u a y n r u ti b e d
n a g n e d u a t a n a a h a s u r e p a m a n s a t a k e c n a k a n u g g n e m
. n a u k u b h a d n i m e p k u t n u t e y li b o ri g n a k a n u g g n e m )
b Fungs i penagihan melakukan penagihan hanya ata s dasa r i s g n u f h e l o t a u b i d g n a y h i g a ti d s u r a h g n a y g n a t u i p r a tf a d
.i s n a t n u k a
m e t s i s i u l a l e m k e c i d s u r a h n a h i g a n e p i s g n u f n a t a i g e K
.i s n a t n u k
a Fungs ipenagihan hanyamelakukan penagihan ata s a
l e t g n a y g n a t u i p r a tf a d r a s a
d h j atuh tempo yang dibua toleh k a d it n a h i g a n e p i s g n u f n a i k i m e d n a g n e D . i s n a t n u k a i s g n u f
n a i d u m e k r u ti b e d i r a d g n a t u i p n a h i g a n e p n a k u k a l e m n i k g n u m
n a g n it n e p e k k u t n u t u b e s r e t n a h i g a n e p l i s a h g n a u n a k a n u g g n e m
. u t n e tr e t u t k a w a k g n a j k u t n u a y n i d a b ir p )
c Pengkredtianr ekeningpembantupiutangolehf ungs iakuntans i n a u h a ti r e b m e p t a r u s s a t a n a k r a s a d i d s u r a h ) g n a t u i P n a i g a B (
.r u ti b e d i r a d l a s r e b g n a y
p n a a y a k e k h a l a d a g n a t u i
P erusahaan . Pengurangan e
t rhadap piutang yang dicata tdalam catatan akuntans iharu s n
a k r a s a d i
d ata sdokumenyangs ahih. )
3 Prak itkyangSehat )
n a k u k a l e m n r e t n i a s k ir e m e p i s g n u f k i d o ir e p a r a c e S
i d t u b e s r e t n a g n u ti h r e p l i s a h n a d s a k n a g n u ti h g n e
p rekam
n a g n u ti h g n e p a r a c a a ti r e b t u b e s i d g n a y n e m u k o d u t a u s m a l a d
m a l a d k n a b e k r o t e s i d a r e g e s t u b e s r e t s a k , g n u ti h i d i a s e l e S . s a k
. h u n e p h a l m u j )
b Para penagih dan kasi r haru s diasuransikan (ifdeltiy bond )
e c n a r u s n i
b a w a j g n u g g n a t i h a r e s i d g n a y n a w a y r a k a k i
J menjagauang
g n u g g n a n e m n a k a i s n a r u s a , n a g n a r u c e k n a k u k a l e m t u b e s r e t
l u b m it g n a y n a i g u r e k o k i s
ir akiba tdar ikecurangant ersebut. )
c Ka sdalam pejralanan (baik yang ada d itangan bagian kasa n a k i s n a r u s a i d s u r a h ) n a a h a s u r e p h i g a n e p n a g n a t i d n u p u a m
(cash- ni - as ef dancash- ni -transtii nsurance).
g n a y g n a u a p u r e b n a a h a s u r e p n a a y a k e k i g n u d n il e m k u t n U
i s n a r u s a p u t u n e m t a p a d n a a h a s u r e p , h i g a n e p h e l o a w a b i
d cash
ti s n a r t n
i .Untuk meilndung ikekayaanka syangadadit angan i
s n a r u s a p u t u n e m t a p a d n a h a s u r e p , a s a k n a i g a
b cashi ns afe.
.
e ProsedurSistemPenerimaanKa sdar iPiutang
ir e n e
P maan ka s dar i piutang melalu i penagih perusahaan :i
n i t u k ir e b r u d e s o r p n a g n e d n a k a n a s k a li d
)
1 Bagian piutang membeirkan datfa rpiutang yang sudah saatnya .
)
2 Bagian penagihan mengi irmkan penagih , yang merupakan .r u ti b e d a d a p e k n a h i g a n e p n a k u k a l e m k u t n u , n a a h a s u r e p n a w a y r a k )
3 Bagian penagihan meneirma cek ata s nama dan sura t (
n a u h a ti r e b m e
p remmti-tanceadvice )dar idebtiu .r )
4 Bagianpenagihanmenyerahkancekkepadabagiankasa. )
5 Bagian penagihan menyerahkan sura t pembertiahuan kepada . g n a t u i p u tr a k m a l a d e k g n it s o p n a g n it n e p e k k u t n u g n a t u i p n a i g a b )
6 Bagian kasa mengiirm kutians i sebaga i tanda pene irmaan ka s .r
u ti b e d a d a p e k )
7 Bagiankasamenyetorkan cek kebank ,kemudianata scektersebu t n
a k u k a li
d endorsementolehpejaba tyangberwenang. )
8 Bank perusahaan melakukan clearing ata scek tersebu tke bank .r
u ti b e d
.f BaganAilrDokumenSistemPenerimaanKa sdar iPiutangMelalu i
n a a h a s u r e P h i g a n e P
n a h i g a n e p n a k a n a s k a l e m h i g a n e p n a i g a
B piutang perusahaan
n a i g a b h e l o t a u b i d g n a y h i g a ti d g n a y g n a t u i p r a tf a d n a k r a s a d r e b
. r a y a b i d m u l e b g n a y r u t k a f p i s r a u a t a g n a t u i p u tr a k r a s a d s a t a g n a t u i p
i u l a l e m n a h i g a n e p n a i g a b h e l o n a k r o p a li d r u ti b e d i r a d n a h i g a n e p l i s a H
tf a D . n a u h a ti r e b m e p t a r u s r a tf a
d a rsura tpembertiahuan diserahkanoleh g n a t u i p n a i g a B . g n a t u i p n a i g a b a d a p e k n a h i g a n e p n a i g a b
t a r u s r a tf a d m a l a d n a k r o p a li d g n a y n a h i g a n e p l i s a h n a k g n i d n a b m e m
o k e c i d h i g a n e p n a i g a b n a t a i g e
k leh bagian piutang . Da tfa r sura t n a h i g a n e p n a i g a b h e l o n a k h a r e s i d k e c n a g n e d i ri p m a li d n a u h a ti r e b m e p
n a k u k a l e m a s a k n a i g a B . a s a k n a i g a b e
k endorsement ata scek dan
t a t a c n e m l a n r u j n a i g a B . k n a b e k k e c n a k r o t e y n e m n a i d u m e k
i u l a l e m g n a t u i p i r a d s a k n a a m ir e n e
p penagih perusahaan in id idalam .
k n a b r o t e s it k u b n a k r a s a d r e b s a k n a a m ir e n e p l a n r u j
i u l a l e m s a k n a a m ir e n e p m e t s i s n e m u k o d r il a n a g a b r a b m a G
s a K n a a m ir e n e P m e t s i S 4 . 2 r a b m a
G dar iPiutangmelalu iPenagihPerusahaan )
.
G SistemAkuntans iPengeluaranKa s
.
1 Deskrips iKegiatan( SistemDanaKa sKecli)
n a g n e d n a k u k a li d t a p a d k a d it g n a y n a a h a s u r e p m a l a d s a k n a r a u l e g n e P
a n a d i u l a l e m n a k a n a s k a li d t a p a d k e
c ka s keci l yang diselenggarakan i
s a u t k u lf r e b o d l a s m e t s i s n a g n e
d (lfuctuaitng- dfun -balance-system) atau
m e t s y s t s e r p m
i .
.
a SistemSaldoBerlfuktuas i(Fluctuaitng-Fund-Balance-System)
a n a d n a a r a g g n e l e y n e p , i s a u t k u lf r e b o d l a s m e t s i s m a l a
D ka skeci l
:t u k ir e b i a g a b e s r u d e s o r p n a g n e d n a k u k a li d
)
1 Pembentukan dana ka skeci l dicata tdengan mrendebi trekening .l
i c e k s a k a n a d )
2 Pengeluaran dana ka skeci ldicata tdengan mengkredi trekening lf
r e b i n i g n i n e k e r o d l a s t a a s p a it e s a g g n i h e s ,l i c e k s a k a n a
d uktuas.i
)
3 Pengisian kembal idana ka skeci ldliakukan dengan j umlah sesua i . li c e k s a k a n a d g n i n e k e r t i b e d n e m n a g n e d t a t a c i d , n a u lr e p e k
i r a d i s a u t k u lf r e b l i c e k s a k a n a d g n i n e k e r o d l a s , i n i m e t s i s m a l a D
. u t k a w e k u t k a w
.
b Impres tSy tsem
m a l a
D impres tsystem ,penyelenggaraan dana ka skeci ldliakukan :t
u k ir e b i a g a b e s
)
5 . 2 r a b m a
G Jurna lPengeluaranKas 1
: 1 0 0 2 ( i d a y l u
M 06)
.
b Registe rCek( CheckRegister) a
n a d m e t s i s m a l a
D ka skecli ,catatanakuntansii n idigunakan n
e m k u t n
u cata t cek perusahaan yang dikeluarkan untuk li
c e k s a k a n a d i l a b m e k n a i s i g n e p n a d n a k u t n e b m e
p .
.
c Jurna lPengeluaranDanaKa sKecli
l i c e k s a k a n a d n a r a u l e g n e p i s k a s n a rt t a t a c n e m k u t n U
s u h k l a n r u j n a k u lr e p i
d us .Jurna lin isekailgu sberfungs isebaga i n a r a u l e g n e p t a b i k a i a g a b e s l u b m it g n a y n a ti b e d n e p i s u b ir t s i d t a l a
s a k a n a d m e t s i s m a l a d n a k a n u g i d a y n a h i n i l a n r u J . li c e k s a k a n a d
n a g n e d l i c e
.
4 Fungs iyangTerkai tdalamSistemDanaKa sKeci l
.
a Fungs iKas
, k e c i s i g n e m m a l a d b a w a j g n u g g n a tr e b i n i i s g n u F
i s a s ir o t o n a k a t n i m e
m ata scek , dan menyerahkan cek kepada l i c e k s a k a n a d n a k u t n e b m e p t a a s a d a p l i c e k s a k a n a d g n a g e m e p
a b m e k n a i s i g n e p t a a s a d a p n a
d l idanaka skeci.l
.
b Fungs iAkuntansi
g n u g g n a tr e b i s n a t n u k a i s g n u f , li c e k s a k a n a d m e t s i s m a l a D
: s a t a b a w a j
)
1 Pencatatan pengeluaran ka skecli yang menyangku tbiayadan e
s r e
p diaan. )
2 Pencatatan rtansaks ipembentukandanaka skeci.l )
3 Pencatatan pengisian kembal i dana ka s keci l dalam jurna l .
k e c r e t s i g e r u a t a s a k n a r a u l e g n e p )
4 Pencatatan pengeluaran dana ka s keci l dalam jurna l m
a l a d ( l i c e k s a k a n a d n a r a u l e g n e
p lfuctuaitng- dfun -balance m
e t s y
s .)
)
5 Pembuatanbukt ika skelua ryangmembeirkanoto irsas ikepada l
a d s a k i s g n u
f am mengeluarkan cek sebesa ryang tercantum .t
u b e s r e t n e m u k o d m a l a d
n a k u k a l e m k u t n u b a w a j g n u g g n a tr e b a g u j i n i i s g n u F
g n a y g n u k u d n e p n e m u k o d n a h i h a s e k n a d n a p a k g n e l e k i s a k if ir e v
.
c Fungs iPemegangDanaKa sKecil
s a k a n a d n a n a p m i y n e p s a t a b a w a j g n u g g n a tr e b i n i i s g n u F
i r a d i s a s ir o t o n a g n e d i a u s e s l i c e k s a k a n a d n a r a u l e g n e p , li c e k
i l a b m e k n a i s i g n e p n a a t n i m r e p n a d , k u j n u ti d g n a y u t n e tr e t t a b a j e p
.l i c e k s a k a n a d .
d Fungs iyangMemelrukanPembayaranTunai l
a d a i n i i s g n u
F ah fungsi-fungs i yang memelrukan .i
a n u t n a r a y a b m e p .
e Fungs iPeme irksaI ntern
s a t a b a w a j g n u g g n a tr e b i n i i s g n u f , s a k m e t s i s m a l a D
( l i c e k s a k a n a d n a g n u ti h g n e
p cash count )secara peirodik dan i n i i s g n u F . s a k n a t a t a c n a g n e d a y n n a g n u ti h g n e p l i s a h n a k o c o c n e p
a g u
j be tranggung jawab ata s pemeirksaan secara mendadak (surprisedaudti)t erhadaps aldodanaka skeci lyangadadit angan
.l i c e k s a k a n a d g n a g e m e
p
.
5 BaganAilrDokumenSistemDanaKa sKecli
a n a d m e t s i s m a l a
D ka skeclit erdapa titgaprosedur ,yatiu prosedu r n a d n a a t n i m r e p r u d e s o r p , li c e k s a k a n a d n a k u t n e b m e p
r u d e s o r p n a d , li c e k s a k a n a d n a r a u l e g n e p n a b a w a j g n u g g n a tr e p
.l i c e k s a k a n a d i l a b m e k n a i s i g n e p
.
a Prosedu rPembentukanDanaKa sKecli n a d n a k u t n e b m e p r u d e s o r
P aka skeci ldengan impres tsystem
g n it a u t c u
lf - dfun -balance system. Bagian utang mencata t s a k i t k u B . r a u l e k s a k i t k u b m a l a d i d l i c e k s a k a n a d n a k u t n e b m e p
t a r u s n a g n e d i ri p m a li d g n a y r a u l e
k keputusan pembentukan dana . a s a k n a i g a b e k g n a t u n a i g a b h e l o n a k h a r e s i d l i c e k s a k
k e c t a u b m e m a s a k n a i g a b , t u b e s r e t r a u l e k s a k i t k u b n a k r a s a d r e B
s a k i t k u b n a d l i c e k s a k a n a d a n a d g n a g e m e p a d a p e k n a k h a r e s i d
d h a l e t e s l a n r u j n a i g a b a d a p e k n a k h a r e s i d r a u l e
k ibubuh icap l una s
m a l a d s a k n a r a u l e g n e p t a t a c n e m l a n r u j n a i g a B . a s a k n a i g a b h e l o
. k e c r e t s i g e r
l i c e k s a k a n a d n a k u t n e b m e p r u d e s o r p n e m u k o d r il a n a g a B
li c e K s a K a n a D n a k u t n e b m e P r u d e s o r P 6 . 2 r a b m a G
r u d e s o r p n e m u k o d r il a n a g a b r a b m a g h a l a d a i n i t u k ir e B
l i c e k s a k n a r a u l e g n e p n a b a w a j g n u g g n a tr e p n a d n a a t n i m r e p
n a g n e
d lfuctuaitng- dfun -balancesystem.
l i c e K s a K n a r a u l e g n e P n a b a w a j g n u g g n a tr e P n a d n a a t n i m r e P r u d e s o r P 7 . 2 r a b m a G
li c e K s a K a n a D m e t s i S m a l a
d denganFluctuaitng-Fund-BalanceSy tsem
)
2 Impres tsystem
m a l a
D impres tsystem pengeluaran dana ka skeci l itdak .
i s n a t n u k a n a t a t a c m a l a d t a t a c i
d Pemegang dana ka s keci l
t u r u n e m l i c e k s a k n a a t n i m r e p n e m u k o d n a k p i s r a g n e m a y n a h
s a k a n a d n a r a u l e g n e p a k i J . li c e k s a k a n a d i a k a m e p a m a n d a j b a
, li c e k s a k n a d i a k a m e p h e l o n a k b a w a j g n u g g n a tr e p i d h a l e t li c e k
s a k n a r a u l e g n e p i t k u b n a k p i s r a g n e m l i c e k a n a d g n a g e m e p
m a li d l i c e
k pri idengan permintaan pengeluaran ka skeci ldan n
e m u k o D . a y n g n u k u d n e p n e m u k o
d -dokumen in i
n a a t n i m r e p r a s a d i a g a b e s i a k a p i d k u t n u n a k l u p m u k u d
g n a y a n a d h a l m u j r a s e b e s l i c e k s a k a n a d i l a b m e k n a i s i g n e p
. n a k r a u l e k i d h a l e
t
r a b m a g h a l a d a i n i t u k ir e
B bagan ail rdokumen prosedur l i c e k s a k n a r a u l e g n e p n a b a w a j g n u g g n a tr e p n a d n a a t n i m r e p
n a g n e
8 . 2 r a b m a
G Prosedu rPermintaandanPe tranggungjawabanPengeluaranDanaKa s n
a g n e d l i c e K s a K a n a D m e t s i S m a l a d l i c e
K Impres tSystem
1 0 0 2 ( i d a y l u
a y n g n u k u d n e p n e m u k o d n a g n e d i ri p m a li d r a u l e k s a k i t k u B
n a k r a s a d r e B . a s a k n a i g a b e k g n a t u n a i g a b h e l o n a k h a r e s i d
a t a k e c t a u b m e m a s a k n a i g a b , t u b e s r e t r a u l e k s a k i t k u
b snama
k e C . k e c s a t a i s a s ir o t o n a g n a t a d n a t n a k a t n i m e m n a d
s a k i t k u b n a d l i c e k s a k a n a d g n a g e m e p a d a p e k n a k h a r e s i d
p a c i h u b u b i d h a l e t e s l a n r u j n a i g a b a d a p e k n a k h a r e s i d r a u l e k
. a s a k n a i g a b h e l o s a n u l
i l a b m e k n a i s i g n e p r u d e s o r p n e m u k o d r il a n a g a b r a b m a G
a n a
9 . 2 r a b m a
G Prosedu rPermintaanPengisianKembal iDanaKa sKeci ldengan
m e t s y S t s e r p m I
5 : 1 0 0 2 ( i d a y l u
9 . 2 r a b m a
G Prosedu rPermintaanPengisianKembal iDanaKa sKeci ldengan
m e t s y S t s e r p m
I (Lanjutan) 5 : 1 0 0 2 ( i d a y l u
8 5
B A
B II I
N A I T I L E N E P A D O T E M
.
A Jeni sPeneilitan
.
1 Stud iKasus
n a k a g n a y n a it il e n e p s i n e
J dliakukan adalah stud ikasus ,yatiu suatu a g g n i h e s s a t a b r e t a y n i s a l u p o p g n a y u t n e tr e t k e j b o p a d a h r e t n a it il e n e p
s a t a b r e t u k a lr e b a y n a h i n i n a it il e n e p n a k r a s a d r e b l i b m a i d g n a y n a l u p m i s e k
. u t n e tr e t u t k a w a d a p u k a lr e b n a d i ti l e ti d g n a y k e j b o i g a b
.
B Tempa tdanWaktuPeneilitan
.
1 Tempa tpeneilitan
n a l a J i d n a k t a m a l a r e b g n a y g n ir e t a C i d u B i d n a k u k a li d i n i n a it il e n e P
8 1 , o N n i g n ir a
W -22Karangbendo ,Yogyakatra. .
2 Waktupeneilitan
n a l u b a d a p n a k u k a li d i n i n a it il e n e
P J – ul i Septembe r2011.
.
C SubjekdanObjekPeneilitan
.
1 Subjekpeneilitan .
a Pimpinanperusahaan .
b Bagianpenjualandanpembua tmenu .
.
d Bagianpembelanjaan .
e Bagianproduksi .f Bagiangudang
.
g Bagianpengiirman .
2 Objekpeneilitan
n a a m ir e n e p i s n a t n u k a m e t s i s h a l a d a i n i n a it il e n e p m a l a d k e j b
O ka s
n a
d sistem akuntans ipengeluaran ka s yang ada pada Bud iCateirng , i
s g n u f i a n e g n e m a y n s u s u h
k -fungsi ,dokumen ,catatan ,dan prosedur yang n
a g n e d n a ti a k r e
b peneirmaandanpengeluaranka .s
.
D DatayangDiperlukan
.
1 Sejarahdanperkembanganperusahaan. .
2 Dokumen dan catatan yang digunakan dalam rtansaks ipeneirmaan ka s ,
i s n a ti u k , n a l a u j n e p a t o n i tr e p e
s rekaptiulas ipenjualan ,dan rekaptiulasi s
a k n a a m ir e n e
p .
.
3 Dokumen dan catatan yang digunakan dalam rtansaks ipengeluaran ka s i
tr e p e
s bukit-bukt irtansaks ipengeluarankas ,rekaptiulasipengeluaranka .s .
4 Metodedanprosedurs istemakuntans ipeneirmaankas. .
.
E TeknikPengumpulanData
.
1 Wawancara
a r a c n a g n e d n a k u k a li d g n a y a t a d n a l u p m u g n e p k i n k e
T mengadakan
a d a p e k g n u s g n a l a r a c e s b a w a j a y n a
t pimpinan perusahaan dan kepada n
a i g a
b -bagian lain yang menjad i subjek peneilitan. Teknik in i untuk a
t n e t n a s a l e j n e p h e l o r e p m e
m ng gambaran umum perusahaan , fungsi -n
a d , n a t a t a c , n e m u k o d , i s g n u
f prosedu ryangberkatiandenganpene irmaan s
a
k danpengeluaranka .s .
2 Observasi
a r a c n a g n e d a t a d n a l u p m u g n e p k i n k e t n a k a p u r e m i s a v r e s b O
r a g a n a it il e n e p k e j b o p a d a h r e t g n u s g n a l a r a c e s n a t a m a g n e p n a k u k a l e m
n a a m ir e n e p m e t s i s g n a t n e t s a l e j n a r a b m a g t a p a d n e
m ka sdan pengeluaran
k .sa .
3 Dokumentasi
n a d n a k l u p m u g n e m n a g n e d n a k u k a li d g n a y a t a d n a l u p m u g n e p k i n k e T
g n a y n a a h a s u r e p a d a p a d a g n a y a t a d u a t a n e m u k o d i r a j a l e p m e m
n a a m ir e n e p m e t s i s n a g n e d n a g n u b u h r e
b ka sdan pengeluaran ka sguna
. n a k h u t u b i d g n a y a t a d i p a k g n e l e m
.
F TeknikAnailsi sD ata
n a h a l a s a m r e p b a w a j n e m k u t n u n a k a n u g i d g n a y a t a d s i s il a n a k i n k e T
a m a tr e
p , yatiu apakah sistem akuntans ipene irmaan ka spada Bud iCateirng :t
.
1 Mendesk irpsikan datahasi ldar ipeneilitan yatiu tentang sistem akuntans i .
g n ir e t a C i d u B a d a p s a k n a a m ir e n e p .
2 Membandingkan pelaksanaan sistem akuntans i pene irmaan ka s pada g
n a y i r o e t n a g n e d n a a h a s u r e
p a . da Unsur-unsu ryangdibandingkanadalah :
t u k ir e b i a g a b e s
.
a Fungsi-fungsiyangt erkai tdalams istempeneirmaankas )
1 Fungsi-fungs i yang terkai t dalam sistem pene irmaan ka s dar i , g n a d u g i s g n u f ,s a k i s g n u f , n a l a u j n e p i s g n u f u ti a y i a n u t n a l a u j n e p
. i s n a t n u k a i s g n u f n a d , n a m ir i g n e p i s g n u f
Transaks iyang berhubungan peneirmaan ka sdar ipenjualan i
a n u
t haru sdliaksanakan oleh fungs ipenjualan ,fungs ikas ,fungs i i
s n a t n u k a i s g n u f n a d , n a m ir i g n e
p .Fungs ipenjualan harusterpisah s
g n u f ir a
d ika sdanf ungs ikast erpisahdairf ungs iakuntans.i )
2 Fungsi-fungs i yang terkai t dalam sistem pene irmaan ka s dar i i
p n a s a n u l e
p utangyatiuf ungs isekreta ira,tf ungs ipenagihan,f ungs i .
n r e t n i a s k ir e m e p i s g n u f n a d , i s n a t n u k a i s g n u f ,s a k
Fungs iakuntans idliaksanakan terpisah dar ifungs ipenagihan f
a tr e S . s a k n a a m ir e n e p i s g n u f n a
d ungs ipene irmaan ka sterpisah i
s n a t n u k a i s g n u f ir a
d .
.
b Dokumendalams istemakuntans ipeneirmaanka s )
Jairngan prosedu r yang membentuk sistem peneirmaan ka s dar i i
r a d s a k n a a m ir e n e p r u d e s o r p n a d i a n u t n a l a u j n e
p piutang haru s
n e t s i s n o k a r a c e s i n a g n a ti
d olehf ungs iyangberwenang . .
3 Menairk kesimpulan ata shasi lyang diperoleh dar imengevaluas isistem a
m ir e n e p i s n a t n u k
a a snk a padaBud iCateirng. .
4 Membeirkan saran-saran tentang sistem akuntans ipene irmaan ka syang n
a g n e d i a u s e s g n a y n a d n a k p a r e ti d t a p a
d kondisiperusahaan.
n a h a l a s a m r e p b a w a j n e m k u t n u n a k a n u g i d g n a y a t a d s i s il a n a k i n k e T
a u d e
k , yatiu apakah sistem akuntans ipengeluaran ka spada Bud iCateirng :t
u k ir e b i a g a b e s n a k u k a li d t a p a d i r o e t n a g n e d i a u s e s h a d u s
.
1 Mendesk irpsikan data hasi ldar ipeneilitan yatiu t entang sistem akuntans i n
e
p geluaranka spadaBud iCate irng. .
2 Membandingkan pelaksanaan sistem akuntans i pengeluaran ka s pada g
n a y i r o e t n a g n e d n a a h a s u r e
p a .da Unsur-unsu ryangdibandingkanadalah :
t u k ir e b i a g a b e s
.
a Fungsi-fungs iyangt erkai tdalamsistempengeluaran ka s(sistemdana li
c e k s a
k ) .
i s g n u
F -fungs iyang terkai tdalam sistem dana kas keci lyatiu i s g n u f , li c e k s a k a n a d g n a g e m e p i s g n u f , i s n a t n u k a i s g n u f , s a k i s g n u f
.
b Dokumen yangt erkai tdalam pengeluaranka sdengansistemdanaka s li
c e k
s a k i t k u b : u ti a y d u s k a m i d g n a y n e m u k o
D keluar , permintaan
n a a t n i m r e p n a d , li c e k s a k n a r a u l e g n e p i t k u b , li c e k s a k n a r a u l e g n e p
li c e k s a k i l a b m e k n a i s i g n e
p .
.
c Catatan akuntans iyang t erkai tdalam pengeluaran ka sdengan sistem li
c e k s a k a n a d
h a l a d a d u s k a m i d g n a y i s n a t n u k a n a t a t a
C jurna lpengeluaran kas ,
n a r a u l e g n e p l a n r u j n a d , k e c r e t s i g e
r danaka skecli .
.
d Prosedu rdalams istemdanaka skecli a
n a d m e t s i s m a l a
D ka skeclit erdapa tprosedu rpembentukandana n a r a u l e g n e p n a b a w a j g n u g g n a tr e p n a d n a a t n i m r e p r u d e s o r p , li c e k s a k
.l i c e k s a k a n a d i l a b m e k n a i s i g n e p r u d e s o r p n a d , li c e k s a k a n a d
p a i
T -itap prosedu rharu sdtiangan isecara konsisten oleh fungs i .
g n a n e w r e b g n a y .
3 Menairk kesimpulan ata shasi lyang diperoleh dar imengevaluasi sistem i
s n a t n u k
a pengeluaranpadaBud iCateirng. .
4 Membeirkan saran-saran tentang sistem akuntans ipengeluaran ka syang n
a g n e d i a u s e s g n a y n a d n a k p a r e ti d t a p a