PRESENTASI KIMIA ORGANIK
“REAKSI S
N1 PADA ALKIL
HALIDA”
Presented by:
Pendidikan Kimia of
Ifatul Munna
130331811078
Ika Farida
130331811076
Rezky
Miftahul
Jannah
130331811091
Sandi Danar Cynthia Sari
130331811100
Dosen Pengampu: Prof. Dra. Srini M. Iskandar,
M.Sc., Ph.D.
PRESENTASI KIMIA ORGANIK
“REAKSI S
N1 PADA ALKIL
* LATAR
BELAKANG *
-Senyawa organik
memiliki gugus penarik yang terikat pada
karbon sp3 mengalami
reaksi substitusi dan eliminasi
Senyawa organik
memiliki gugus penarik yang terikat pada
karbon sp3 mengalami
reaksi substitusi dan eliminasi
Subst
itusi
Elim
* LATAR
BELAKANG *
Ion halida adalah gugus
pergi yang baik. Reaksi
substitusi pada senyawa ini
mudah dan digunakan untuk
mendapatkan berbagai
senyawa
Ion halida adalah gugus
pergi yang baik. Reaksi
substitusi pada senyawa ini
mudah dan digunakan untuk
mendapatkan berbagai
senyawa
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
* LATAR
BELAKANG *
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
• Reaksi secara umum:
Keterangan:
• R-X : substrat • X : gugus pergi • Nu : nukleofl
X
X
>
>
> >
* TUJUAN *
Untuk mengeta
hui
Untuk mengeta
hui
Mekanisme
dan laju reaksi
Stereokim ia
Efek Gugus
pergi
Efek Pelar
ut
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
* MEKANISME REAKSI
S
N1*
X
X
>
>
> >
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
Ikatan C- r putus
Ikatan C- r putus
Nukleofl menyerang karbokation
Nukleofl menyerang karbokation
Disosiasi proton
Disosiasi proton
slow
* MEKANISME REAKSI
S
N1*
Br
Br
C
C H
H
C
C
H
H
H
H
H
H
C
C
H
H
H
H
H
H
C
C
H
H
H
H
H
H
H
H
O
O
H
H
H
H
O
O +
+
* MEKANISME REAKSI
S
N1*
:
:
C
C H
H
C
C
H
H
H
H
H
H
C
C
H
H
H
H
H
H
C
C
H
H
H
H
+ +
H
H
H
H
O
O
* MEKANISME REAKSI
S
N1*
C
C H
H
C
C
H
H
H
H
H
H
C
C
H
H
H
H
H
H
C
C
H
H
H
H
H
H
O
O
+ +
:
: :
H
H
H
H
H
H
O
O
* MEKANISME REAKSI
S
N1*
X
X
>
>
> >
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
• Ingat bahwa karbokation berbentuk
planar sehingga nukleofl dapat
mendekati kedua sisi orbital kosong p,
dari atas atau dari bawah
+
* MEKANISME REAKSI
S
N1*
X
X
>
>
> >
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
Konfgurasi sama dengan
alkil halida Konfgurasi sama dengan
alkil halida Inversi
* LAJU REAKSI
S
N1*
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
Laju tahap penentu
Laju tahap penentu
Senyawa antara karbokation
Senyawa antara karbokation
DG R++ X
-R-OH2
+
* LAJU REAKSI
S
N1*
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
•
Laju reaksi S
N1 tidak dipengaruhi
oleh kekuatan nukleofl
•
Laju reaksi S
N1 bergantung pada
tiga faktor:
1. sifat senyawa substrat (alkil
halida)
2. kemampuan gugus pergi
3. sifat pelarut
* LAJU REAKSI S
N1*
X X > > > > PENDAHULU AN PENDAHULU AN STEREOKI MIA STEREOKI MIA SOLVENT SOLVENT LEAVING GROUP LEAVING GROUP KESIMPUL AN KESIMPUL AN LAJU & MEKANISM E LAJU & MEKANISM E
Alkil halida yang mudah
tersubstitusi (substrat)
membentuk C+ yang lebih stabil.
Peningkatan laju reaksi SN1
C H H H + C CH3 H H + C CH3 H H3C +
C CH3 CH3
H3C +
tertiary 3º
secondary
2º primary 1º
methyl more
stable lessstable
* LAJU REAKSI S
N1*
X
X
>
>
> >
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
• Sifat dari gugus pergi memberikan
efek yang sama antara reaksi SN1 and SN2.
• Semakin baik gugus perginya,
semakin cepat pembentukan C+ dan
juga semakin cepat reaksi SN1.
Pada reaksi SN1, pelarut memberikan
pengaruh pada laju hanya jika pelarut tersebut mempengaruhi kestabilan karbokation
Pelarut polar, protic dan aprotic, akan
* STEREOKIMIA *
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
• Karbokation pada SN1 memiliki
hibridisasi sp2 dan memiliki bentuk
molekul planar.
• Nukelofl dapat menyerang karbokation
dari kedua sisi, dan menghasilkan dua produk enantiomer, rasemisasi.
STEREOKI MIA STEREOKI
* STEREOKIMIA *
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
• Contoh rasemisasi pada reaksi antara
(S)-3-bromo-2,3-dimetilpentana dengan etanol
STEREOKI MIA STEREOKI
* STEREOKIMIA *
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
•
Rasemisasi sempurna, jarang
terjadi.
•
Sebagian besar reaksi
menghasilkan produk dengan
inversi konfgurasi lebih
* STEREOKIMIA *
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
•
Fakta tidak terjadinya rasemisasi
yang sempurna menunjukkan
adanya keterlibatan
faktor
pasangan-ion.
•
Menurut seorang ahli kimia Saul
Winstein, disosiasi dari
suatu substrat akan memberikan
struktur dimana dua ion masih
berhubungan satu sama lain.
•
Karbokation dan gugus pergi
(pasangan ion) yang telah dilepas
dari tahap 1 S
N1 masih saling
* STEREOKIMIA *
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
SOLVENT SOLVENT LEAVING
GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
• Nukleofl sulit menyerang karbokation dari arah depan karena sisi ini masih sedikit dihalangi oleh gugus pergi.
•
Produk
inversi
konfgurasi >
produk
retensi
* EFEK
LEAVING GROUP
*
• Gugus pergi (leaving group) adalah
penggalan/fragmen dari substrat yang tidak mengandung atom karbon.
• Basa yang lemah merupakan gugus
pergi yang kuat. Ikatan C-X lebih mudah putus jika kebasaan gugus pergi makin lemah.
• Semakin baik gugus perginya, maka
semakin cepat pula reaksi SN1.
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LEAVING GROUP LEAVING
* EFEK
LEAVING GROUP
*
F < Cl < r < I
Dari kiri ke kanan:
• Sifat basa semakin lemah • Semakin reaktif
• Semakin mudah lepas, ikatan C – F lebih
kuat.
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LEAVING GROUP LEAVING
* EFEK
LEAVING GROUP
*
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
SOLVENT SOLVENT
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
LEAVING GROUP LEAVING
GROUP
Halida (X)
Kekuata n Ikatan C – X (kJ/
mol)
F 118
Cl 81
r 67
I 54
• Kekuatan ikatan I paling kecil, sehingga
* EFEK PELARUT *
Jenis Pelarut Jenis Pelarut
Pelarut Polar Pelarut Polar
Pelarut Protik
Pelarut Protik H2O, -OH,
-NH2
H2O, -OH, -NH2
Pelarut aprotik Pelarut aprotik
CH3CN, DMF, DMSO,
HMPA
CH3CN, DMF, DMSO,
HMPA
Pelarut non polar
Pelarut non
polar Benzena, Eter,
CCl4
Eter, Benzena,
* EFEK PELARUT *
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
LEAVING GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
SOLVENT SOLVENT
Kepolaran pelarut biasanya diukur dengan tetapan dielektrik yang merupakan petunjuk bagaimana baiknya medium reaksi dapat menampung spesies bermuatan. Pelarut Rumus dielektrikTetapan
Air H2O 78,5
Asam formiat HCOOH 58
Etanol CH3CH2OH 24
Aseton
O ║
CH3CCH3 21
Tetrahidrofuran
(THF) 7
Click Me!
* EFEK PELARUT *
X
X
>
>
PENDAHULU AN
PENDAHULU AN
> >
LAJU & MEKANISM
E
LAJU & MEKANISM
E
STEREOKI MIA STEREOKI
MIA
LEAVING GROUP LEAVING
GROUP
KESIMPUL AN
KESIMPUL AN
SOLVENT SOLVENT
RX
R+X–
dalam pelarut kurang polar dalam pelarut lebih polar Mekanisme SN1 didukung oleh pelarut protik polar
Menstabilkan R+, X– (relatif RX)
* KESIMPULAN *
* KESIMPULAN *
1. Substitusi nukleoflik adalah reaksi yang terjadi antara pendonor pasangan elektron (nukleofl) dengan akseptor pasangan elektron (elektrofl). Reaksi SN1 (substitusi nukleoflik unimolekuler)
merupakan reaksi yang terjadi pada molekul tunggal. 2. SN1 merupakan reaksi dengan dua tahap reaksi.
Tahap pertama adalah pemutusan alkil halida menjadi sepasang ion yaitu ion halida dan
karbokation dan tahap kedua adalah karbokation bergabung dengan nukleofl menghasilkan produk.
Reaksi SN1 merupakan reaksi berorde satu dan nukleofl tidak berpengaruh pada laju.
1. Substitusi nukleoflik adalah reaksi yang terjadi antara pendonor pasangan elektron (nukleofl) dengan akseptor pasangan elektron (elektrofl).
Reaksi SN1 (substitusi nukleoflik unimolekuler)
merupakan reaksi yang terjadi pada molekul tunggal.
2. SN1 merupakan reaksi dengan dua tahap reaksi.
Tahap pertama adalah pemutusan alkil halida menjadi sepasang ion yaitu ion halida dan
karbokation dan tahap kedua adalah karbokation bergabung dengan nukleofl menghasilkan produk.
Reaksi SN1 merupakan reaksi berorde satu dan
nukleofl tidak berpengaruh pada laju.
* KESIMPULAN *
* KESIMPULAN *
3. Serangan nukleofl pada mekanisme SN1 dapat
terjadi dengan 2 kemungkinan, yaitu dari arah yang sama atau dari arah berlawanan terhadap kedudukan gugus fungsi.
4. Reaktivitas relatif alkil halida dalam reaksi SN1 adalah: F < Cl < Br <I
Dalam reaksi substitusi alkil halida, ion iodida adalah yang paling mudah digantikan. Ion fourida
merupakan basa yang lebih kuat daripada ion halida lainnya, sehingga ion fourida bukan merupakan
gugus pergi yang baik.
5. Pengaruh pelarut pada reaksi substitusi dan eliminasi terletak pada kemampuan atau ketidakmampuannya mensolvasi ion-ion: karbokation, nukleofl atau basa, dan gugus-gugus pergi.
3. Serangan nukleofl pada mekanisme SN1 dapat
terjadi dengan 2 kemungkinan, yaitu dari arah yang sama atau dari arah berlawanan terhadap kedudukan gugus fungsi.
4. Reaktivitas relatif alkil halida dalam reaksi SN1
adalah: F < Cl < Br <I
Dalam reaksi substitusi alkil halida, ion iodida adalah yang paling mudah digantikan. Ion fourida
merupakan basa yang lebih kuat daripada ion halida lainnya, sehingga ion fourida bukan merupakan
gugus pergi yang baik.
5. Pengaruh pelarut pada reaksi substitusi dan eliminasi terletak pada kemampuan atau ketidakmampuannya mensolvasi ion-ion: karbokation, nukleofl atau basa, dan gugus-gugus pergi.