Ang isang
Ang isangsawikainsawikain o oidyomaidyoma ay isang pagpapahayag na ang kahulugan ay hindi komposisyunal — sa ibang ay isang pagpapahayag na ang kahulugan ay hindi komposisyunal — sa ibang
salita, hindi binubuo ng tumpak na kahulugan ang mga kanya-kanyang salita na nabuo. Ito ay di-tuwirang
salita, hindi binubuo ng tumpak na kahulugan ang mga kanya-kanyang salita na nabuo. Ito ay di-tuwirang
pagbibigay kahulugan at pagpapakita ng kaisipan at kaugalian ng isang lugar.
pagbibigay kahulugan at pagpapakita ng kaisipan at kaugalian ng isang lugar.
Halimbawa
Halimbawa
1.
1. butbutas anas ang bulg bulsa - wsa - walanalang peg perara
2.
2. ililaw naw ng tg tahahanaanan - in - inana
3.
3. aloalog na ag na ang bang baba - mba - mataatanda nda nana
4.
4. alalimimuouom - bm - bahaho -o
-5.
5. bahbahag aag ang ng bunbuntot tot - du- duwagwag
.
. ikuruikurus sa kams sa kamay !o ibaay !o ibang bahang bahagi ng katgi ng katawan" awan" - tanda- tandaanan
#.
#. bukbukas aas ang png palad alad - ma- matultulungunginin
$.
$. kapkapilas ilas ng ng buhabuhay - y - asaasawawa
%.
%. nagbibnagbibilang ilang ng png poste oste - wa- walang lang trabatrabahoho
1&.basag ang pula - luko-luko
1&.basag ang pula - luko-luko
11
11..ibaon sa hukay - kalimutanibaon sa hukay - kalimutan
12.taingang kawali - nagbibingi-bingihan
12.taingang kawali - nagbibingi-bingihan
13.buwayang lubog - taksil sa kapwa
13.buwayang lubog - taksil sa kapwa
14.pagpaging alimasag - walang laman
14.pagpaging alimasag - walang laman
15.tagong bayawak - madaling makita sa pangungubli
15.tagong bayawak - madaling makita sa pangungubli
1.pantay na ang mga paa - patay na
1.pantay na ang mga paa - patay na
1#.mapurol ang utak - mahina sa larangan ng pag-iisip o mabagal mag-isip
1#.mapurol ang utak - mahina sa larangan ng pag-iisip o mabagal mag-isip
1$.maitim ang budhi - tuso
1$.maitim ang budhi - tuso
1%.balat-sibuyas - mabilis masaktan o sensitibo
1%.balat-sibuyas - mabilis masaktan o sensitibo
2&.pusong bakal - di marunong magpatawad, matigas na kalooban
2&.pusong bakal - di marunong magpatawad, matigas na kalooban
21.putok sa buho - ampon
21.putok sa buho - ampon
22.may bulsa sa balat - kuripot
22.may bulsa sa balat - kuripot
23.balat-kalabaw - matigas ang balat
23.balat-kalabaw - matigas ang balat
24.may gintong kutsara sa bibig- mula ipinanganak ay mayaman na
24.may gintong kutsara sa bibig- mula ipinanganak ay mayaman na
25.kusang-palo - sariling sipag
2.usad pagong - mabagal kumilos
2.usad pagong - mabagal kumilos
2#.umuulan ng lalaki at babae - maraming lalaki at babae
2#.umuulan ng lalaki at babae - maraming lalaki at babae
2$.nakalutang sa ulap - masaya
2$.nakalutang sa ulap - masaya
2%.malaki ang ulo - mayabang
2%.malaki ang ulo - mayabang
3&.itaga sa bato - ilagay sa isip
3&.itaga sa bato - ilagay sa isip
31.ginintuang puso - mabuting kalooban
31.ginintuang puso - mabuting kalooban
A
A
agaw-buhay
agaw-buhay - -- - nnaagghhiihhiinnggaalloo bbeettwweeeen n lliiffe e aannd d ddeeaatth h ((lliitteerraall==lliiffe e aabboouut t tto o bbee snatched away)
snatched away) anak-pawis
anak-pawis - -- - mmaaggssaassaakkaa; ; mmaannggggaaggaawwaa ffaarrmmeerr; ; llaabboorreerr; ; bblluuee--ccoollllaar r wwoorrkkeerr anak-dalita
anak-dalita - ---mmaahhiirraapp ppoooorr alilang-kanin
alilang-kanin -- utusang walang sweldo, pagkain -- utusang walang sweldo, pagkain lang
lang
house-help with no income, provided with food house-help with no income, provided with food andand shelter
shelter
B
B
balitang kutsero
balitang kutsero - -- - hhiinnddi i ttoottoooonng g bbaalliittaa rruummoorr, , ggoossssiipp, , ffaallsse e ssttoorryy balik-harap
balik-harap -- mabuti sa harapan, taksil sa likuran -- mabuti sa harapan, taksil sa likuran double-faced persondouble-faced person, one who betrays trust, one who betrays trust bantay-salakay
bantay-salakay --- t- taaonong ng naagbgbaababaitit--babaititaann a pa peerrsoson wn whho po prretetenends ds to to be be ggooood, d, opoppporortutuninistst bungang-araw
bungang-araw - -- - ssaakkiit t ssa a bbaallaatt pprriicckklly y hheeaat t ((lliitteerraall==ffrruuiit t oof f tthhe e ssuunn)) bungang-tulog
bungang-tulog --- - ppaannaaggiinniipp ddrreeaam m ((lliitteerraall==ffrruuiit t oof f sslleeeepp)) B
BAALLAATT ((SSKKIINN))
balat-sibuyas
balat-sibuyas -- -- mmaanniippiiss, m, maarraammddaammiinn a a sseennssiittiivve pe peerrssoon (n (lliitteerraall==oonniioonn--sskkiinnnneedd)) balat-kalabaw
balat-kalabaw -- mahina ang pakiramdam, di-- mahina ang pakiramdam, di agad tinatablan ng hiya
agad tinatablan ng hiya
one who is
one who is insensitive; with dense-facinsensitive; with dense-facee (literal=bualo-skinned)
(literal=bualo-skinned) buto't balat
buto't balat - -- - ppaayyaat t nna a ppaayyaatt mmaallnnoouurriisshheed d ((lliitteerraall==sskkiinn--aanndd--bboonnee)) B
BIIBBII ((!!""##TT$$)) tulak ng bibig
tulak ng bibig -- sali -- salita lamta lamang, dang, di tunay si tunay sa looba loob insiinsincerncere wore words (lids (literateral=pul=pushedshed-by-by-the--the-mouthmouth)) dalawa ang bibig
dalawa ang bibig -- -- mamabubungnganangaga, m, madadalaldadall nanaggggerer, t, talalkakatitive ve pepersrson on (l(lititereralal=t=two-wo-momoututhehed)d) B
BIITT##KKAA ((IINNTT%%SSTTIINN%%)) halang ang bituka
halang ang bituka -- salbahe, desperado, hindi -- salbahe, desperado, hindi nangingiming pumatay ng tao
nangingiming pumatay ng tao
a person with no
a person with no moral compunction (literal=witmoral compunction (literal=with ah a horizontal intestine)
horizontal intestine) &ahapdi ang bituka
&ahapdi ang bituka - -- - nnaagguugguuttoomm a a hhuunnggrry y ppeerrssoon n ((lliitteerraall==ssoorre e iinntteessttiinnee)) B
B##LLSSAA ((""##$$""KK%%TT)) &akapal ang bulsa
&akapal ang bulsa - -- - mmaarraammiinng g ppeerraa rriicchh, , wweeaalltthhy y ((lliitteerraall==wwiitth h a a tthhiicck k ppoocckkeett)) butas ang bulsa
butas ang bulsa - -- - wwaallaanng g ppeerraa ppoooor r ((lliitteerraall==wwiitth h a a hhoolle e iin n tthhe e ppoocckkeett)) sukat ang bulsa
sukat ang bulsa -- marunong gumamit ng pera, -- marunong gumamit ng pera, marunong magbayad at mamahala ng
marunong magbayad at mamahala ng kayamanakayamanann
someone who knows his ability to pay someone who knows his ability to pay B
B##TT"" ((BB""NN%%)) nagbabatak ng buto
nagbabatak ng buto -- nagtatrabaho ng higit sa -- nagtatrabaho ng higit sa kinakailangan
kinakailangan
one who works hard one who works hard &atigas ang buto
&atigas ang buto - -- - mmaallaakkaass a a ssttrroonng g ppeerrssoonn
K
K
kidlat sa bilis
kidlat sa bilis - -- - nnaappaakkaabbiilliiss eecceeeeddiinngglly y ffaasstt kusang palo
kusang palo - -- - ssaarriilliinng g ssiippaagg iinniittiiaattiivvee K
KAA!!AA** (($$AANN++))
&abigat ang ka&ay
&abigat ang ka&ay -- t -- taamamad md maagtgtrraababahhoo a la laazzy py perersoson (n (liliteterraall=h=heeaavyvy-h-haandndeed pd peerrsosonn)) &agaan ang ka&ay
&agaan ang ka&ay -- madaling manuntok, -- madaling manuntok, manapok, manakit
manapok, manakit
one who easily hits another
one who easily hits another person, easilyperson, easily provoked (literal=light-handed person) provoked (literal=light-handed person) &abilis ang ka&ay
&abilis ang ka&ay --- - mmaanndduurruukkoott a a ssnnaattcchheerr, , ppiicckkppoocckkeet t ((lliitteerraall==ffaasstt--hhaannddeedd)) &alikot ang ka&ay
&alikot ang ka&ay -- kum -- kumukuukuha ng hinha ng hindi kadi kanyanya one whone who has tho has the habie habit of steat of stealing thling thingsings (literal=listless hand)
(literal=listless hand)
+
+
di &akabasag-pinggan
di &akabasag-pinggan - -- - mmaahhiinnhhiinn a a vveerry y ddeemmuurree, , pprriimm--aanndd--pprrooppeer r ppeerrssoonn (literal=someone who can!t break a plate) (literal=someone who can!t break a plate) di
throw a pin)
+IB+IB ($%ST$%A,T)
pag-iisang dibdib -- kasal wedding (literal=to be of one heart)
kabiyak ng dibdib -- asawa spouse (literal=the other half of the heart)
daga sa dibdib -- takot worry, fear (literal=mouse in the chest)
nagbukas ng dibdib -- nagtapat na nais pakasalan ang kasintahan
a man who proposed marriage (literal=opened his heart)
+ILA (T"N#%)
bulaklak ng dila -- pagpapalabis sa katotohanan eaggeration (literal="ower of the tongue)
&agdilang anghel -- magkatotoo sana to wish that what has been said will come true
&akati ang dila -- madaldal, mapunahin talkative person (literal = one with itchy tongue)
&atalas ang dila -- masakit mangusap one who talks oensively (literal = sharp-tongued person)
&aanghang ang dila -- bastos magsalita a vulgar person (literal = spicy-tongued person)
&ata&is ang dila -- mahusay mangusap, bolero a fast talker (literal = sweet-tongued person)
kaututang dila -- katsismisan a gossip (literal = farting tongue)
sanga-sangang dila -- sinungaling a liar
&ay krus ang dila -- nakapanghihimatong one who could foretell an event
+#" (BL""+)
ku&ukulo ang dugo -- naiinis, nasusuklam a person who hates somebody (literal=boiling blood)
&agaan ang dugo -- madaling makapalagayan ng loob
a person with whom one gets along easily (literal=light-blood)
&aiti& ang dugo -- salbahe, tampalasan an evil or bad person (literal=dark-blooded)
$
ha&pas-lupa -- lagalag, busabos a bum person, without any goals in life
haligi ng tahanan -- ama father (literal = post of the house)
I
ilaw ng tahanan -- ina mother (literal = light of the house)
itaga sa bato -- tandaan to remember (something) forever (literal=cast in stone)
isulat sa tubig -- kalimutan to forget (something) forever (literal=write it on water)
ISI (!IN+B,AIN)
&akitid ang isip -- mahinang umunawa, walang masyadong nalalaman
someone incapable of understanding (literal=narrow-minded)
&alawak ang isip -- madaling umunawa, maraming nalalaman
someone who easily understands (literal=broad-minded)
#ack to $op
#ack to $agalog %omepage
L
L""B (%%LINS. LIT%,AL/INSI+%)
&alakas ang loob -- matapang a brave person (literal=strong-willed)
&ahina ang loob -- duwag a coward (literal=weak-willed)
&ababa ang loob -- maawain merciful person (literal=low-hearted)
&asa&a ang loob -- nagdaramdam a person with a grudge, painful or ill feelings against someone (literal=bad feelings)
&abigat ang loob -- di-makagiliwan a person with whom one could not get along with (literal=heavy vibes or feelings)
bukal sa loob -- taos-puso, tapat a sincere person, or one who gives with a pure heart (literal=pure-hearted)
#ack to $op
#ack to $agalog %omepage
&ahabang dulang -- kasalan wedding
&akalaglag-&atsing -- nakaka-akit enchanting look
&akuskos-balungos -- mareklamo, mahirap amuin, mahirap pasayahin
hard to please, always complaining
&ahaba ang buntot -- laging nasusunod ang gusto, kulang sa palo, salbahe
a person who is a spoiled brat
&alapad ang papel -- maraming kakilala na makapagbibigay ng tulong
a person who is very in"uential
&ay &agandang hinaharap -- may magandang kinabukasan
a person with a bright future
&ay sinasabi -- mayaman, may likas na talino a wealthy person or a talented person
!ATA (%*%)
&atalas ang &ata -- madaling makakita someone who could easily spot something (literal=sharp-eyed)
tatlo ang &ata -- maraming nakikita, mapaghanap ng mali
a fault-&nder, cynical person (literal=three-eyed person)
na&uti ang &ata -- nainip sa kahihintay, matagal nang naghihintay
a person who was stood up (literal=one whose eyes turned white)
&atigas ang leeg -- mapag-mataas, di namamansin
snobbish person (literal=sti-necked)
&atigas ang katawan -- tamad a lazy person (literal=sti-bodied)
&akapal ang palad -- masipag a busy-body, industrious person (literal=thick-palmed)
&aiti& ang budhi -- masamang tao, tuso an evil or bad person (literal=dark-souled)
&ababaw ang luha -- madaling umiyak emotional person (literal=tear-on-the-surface)
!#K$A (A%)
&akapal ang &ukha -- di marunong mahiya a shameless person (literal= dense-faced)
&anipis ang &ukha -- mahiyain a shy person (literal= thin-faced)
&aaliwalas ang &ukha -- masayahin a 'oyful person (literal= bright-faced)
&adili& ang &ukha -- taong simangot, problemado
a problematic person (literal=dim-faced)
dalawa ang &ukha -- kabilanin, balik-harap a deceptive, two-faced person #ack to $op
#ack to $agalog %omepage
N
nakahiga sa salapipera -- mayaman rich, connotes someone who is spoiled by wealth
nagbibilang ng poste -- walang trabaho someone who is 'obless, literally counting posts
na&a&angka sa dalawang ilog -- salawahan a person who is unfaithful
nag&u&urang ka&atis -- matandang nag-aayos binata o dalaga
an old manwoman insecure about hisher looks and dresses up like a young person
naniningalang-pugad -- nanliligaw a man courting a woman
ningas-kugon -- panandalian, di pang-matagalan something that is not permanent, usually connotes a behavior or action not meant to last
#ack to $op
#ack to $agalog %omepage
panis ang laway -- taong di-palakibo a very uiet person
pagkagat ng dili& -- pag lubog ng araw twilight
patay-guto& -- matakaw glutton
pulot-gata -- pagtatalik ng bagong kasal honeymoon
putok sa buho -- anak sa labas an illegitimate child; out-of-wedlock child
AA (%%T)
&akati ang paa -- mahilig sa gala o lakad a person who is fond of going places (literal=itchy feet)
pantay ang &ga paa -- patay na one who 'ust died (literal=level feet)
nagpupusa -- nagsasabi ng mga kuwento ukol sa isang tao
telling on somebody
saling-pusa -- pansamantalang kasali sa laro o trabaho
temporarily included in a game or work, a term used to refer to little kids fond of 'oining games or work of grown-ups
#ack to $op
#ack to $agalog %omepage
S
sa&pid-bakod -- nakikisunod, nakikikain, o nakikitira
someone who is privileged to lodge and board in house for free
sa&aing palad -- malas na tao an unfortunate person, unlucky person
sa&pay-bakod -- taong nagpapanggap, hindi mapagkakatiwalaan ang sinasabi
a false, pretentious person
T
takaw-tulog -- mahilig matulog a lazy person who always wants to stay in bed
takipsili& -- paglubog ng araw twilight
talusaling -- manipis ang balat a very sensitive person
talusira -- madaling magbago a person who easily changes
tawang-aso -- nagmamayabang, nangmamaliit a person who sneers
TAINA (%A,)
&atalas ang tainga -- madaling makarinig one who easily hears the news (literal=sharp-eared)
&aputi ang tainga -- kuripot miser, scrooge (literal=white-eared)
nakapinid ang tainga -- nagbibingi-bingihan one who plays deaf (literal=closed-eared)
taingang kawali -- nagbibingi-bingihan one who plays deaf (literal=wok-eared* uses metaphor of the handle of a wok)
#ack to $op
#ack to $agalog %omepage
#
utang na loob -- malaking pasasalamat na hindi kayang bayaran ng ano pa man
(as noun) debt of gratitude
0utang na loob0 -- malaking pakiusap, madalas ginagamit upang ipahiwatig ang masidhing
damdamin ng nakikiusap, tulad ng +parang awa mo na+
(as epression) +please+, used to epress the
deepest feelings of the person asking for a very big favor, euivalent to +have mercy+
#L" ($%A+)
&atalas ang ulo -- matalino bright, intelligent (literal=sharp-headed)
&ahangin ang ulo -- mayabang arrogant person (literal=air-headed)
&ala&ig ang ulo -- maganda ang sariling disposisyon
in a good mood (literal=cool-headed)
&ainit ang ulo -- pangit ang disposisyon in a bad mood (literal=hot-headed)
lu&aki ang ulo -- yumabang someone who became proud, arrogant (literal=one whose head grew big)
&atigas ang ulo -- ayaw makinig sa pangaral o utos
one who is stubborn (literal=hard-headed)
basag-ulo -- gulo, away chaos, uarrel, &ght (literal=break head)
&ay ipot sa ulo -- taong pinagtaksilan ng asawa a person who has been cheated by hisher spouse (literal=one with shit on hisher head)
sira ang ulosira ang tuktok -- taong maraming kalokohan ang nasa isip
a crazy or foolish person
#TAK (B,AIN)
utak-biya -- bobo, mahina ang ulo stupid, brainless (literal=&sh-brained)
&atalas ang utak -- matalino bright, intelligent person (literal=sharp-brained)
Transcript of Pagsulat ng Tanging Lathalain
unit .agsulat ng $anging /athalain 01 2sang uri ng pamahayagan na naguulat ng mga
makatotohanang bagay o pangyayari batay sa pagaaral , pananaliksik o pakikipanayam at
sinusulat sa isang paeaang kawili wili1 3atuturan ng $anging /athalain unit 4alang tiyak na
haba
5agmula sa katotohanan
7inagamitan ng makabagong pamatnubay
5asusulat sa himig ng payak na pakikipagkaibigan1
6aaaring sulatin sa una ikalawa o ikatlong panauhan 3atangian ng $anging /athalain 6agpabatid
6agturo
6agpayo
6anlibang 6ga layunin ng tanging lathalain 5agsasaad ng katotohanang batay sa isang ulat,
samantalang ang maikling kwento ay hango sa mga makatotohanang pangyayri, ay maaari ring
bungang isip lamang1
5aglalaman ng mga kuro kuro o pagkakahulugan ng may akda tungkol sa isang balitang
nailathala , ngunit ang binibigyang diin ay ang nalikom na tala sa ulat
5agtataglay ng kuro kuro ng may akda sa anyo ng pagpapaliwanag , pagpapakahuligan 1
5aguulay lamang kumg ano ang mangyayari1
5asa pagitan ng balita at ng pangulong tudling1 6ga uri ng
lathalain /athalaing nagpapabatid (informative feature)
halimbawa* ang dapat gawain kapag may malakas na lindol
/athalaing .abalita (5ews 8eature)
halimbawa* ang tagtuyot sa timog luzon1
.angkatauhang lathalaing 9agli ( .ersonality or :haracter sketch)
%alimbawa* lathalain ukol sa isang artista, manlalaro o mangaawit1
/athalaing .angkasaysayan (historical feature)
%alimbawa* ng <9 rebolusyon
/athalaing pansariling 3aranasan ( .ersonal eperience) >1 /athalaing .akikipanayam (feature
interpretation)
?1 /athalaing panlibang ( <ntertaining feature)
halimbawa* ng kahulugan ng %alik1 3araniwang paksa para sa pagsulat ng lathalain sa
pampaaralang pahayagan 3aranasan o pakikipagsapalaran
3asaysayan ng isang pangyayari
.angkayauhang dagli
alaysat- kawili wiling kwento o salaysay, halimbawa kung saan galing ang pangalan ng isang
baryo o pook
.angkaunlarang lathalain- tinatalakay ang kaunlaran o pagsulong angkop sa mabilis na
pagbabago ng pook o bansa1 ?1 /athalaing @5AB o @.5AB gagawin
halimbawa* ng .agluto ng /umpya1 ?1 /athalaing @5AB o @.5AB gagawin
halimbawa* ng .agluto ng /umpya1 6ga katangian ng manunulat ng tanging lathalain %andang
manaliksik upang mabatid ang ibat ibang bagay hinggil sa isang karaniwang balita o
pangyayari na ikinatatanggi ng mga ito1
6asigasig at masiyasat sa pagkuha ng mga tala hinggil sa pangyayari
6ay kakayahang magawang lathalain ang alinmang balita1
6ay sariling pamamaraan at istilo1 6ga payo para sa mga bagong manunulat ng tanging
lathalain amahan ng mga anekdota o mga natatanging pangyayari
7amitin ang mga siniping sabi at ilagay ang mga ito sa simula1
6agbigay ng tiyak at madaling maunawaang halimbawa
7umamit ng usapa (conversation) at katutubong kulay (local color) upang ipadama ang mga
pangyayari sa mambabasa
7awing maikli ang talata
$apusin sa pamamagitan ng pang-ugnay na katapusan 6ga mungkahing panimula sa pagsulat
ng lathalain .anretorikong tanong (Chetorical Duestion)
halimbawa* ino ang nagsabi na ang edad ng tao ay hadlang sa kianyang pagaaralE
.anggulantang na pahayag ( tartling tatement)
halimbawa* hindi pa kami laosF
.asalaysay na panimula (5arrative Apening)
halimbawa* @matiwasay na pinag aaral ang kanyang sarili at ang kanyang anim na anakB
iniping sabi (Duoted Cemark)
halimbawa*B manalig ka sa kanya at tutulungan ka nya1B
2sang kasabihan , salawikain o talinghaga (maim, .roverb, or phorism)
uliraning dapat na .agtalunan a artikulo, o pangyayaring dapat na patunayan (problwms to be
discussed in the article or fact to be established)
halimbawa* @may kasagutan na mabilis na pagtaas ng halaga ng gulay1magtanim kaB
6ahalin 5atin ang ting 3apaligiran (8ilipino- 8ourth .lace)
8ourth .lace G <lectronic <ssay 4riting on the <nvironmental .rotection and .reservation
( H5<:A <8<9 8unded .ro'ect )
6ahalin 5atin ang ting 3apaligiran
#y 9avis Ir1 :1 /abawig
22 :ompetence
%indi mo ba natanong sa sarili mo kung paano mo namamalayan ang mga nangyayari sa ating
kapaligiranE 5atanong mo rin ba sa sarili mo kung ano ang magagawa mo para sa 2nang
3alikasanE ng ating kapaligiran parang kapatid na rin natin dahil ito ay parang isang tao na
kailangang alaagaan, mahalin, protektahan, at huwag pabayaan kundi ito ay pagmalasakitan1
ng ating kamalayan sa ating kapaligiran o sa ating 2nang 3apaligiran ay mahalaga dahil minsan
hindi mo na alam kung ano ang ginagawa mo na sa kanya at minsan hindi mo na talaga
napapansin na parang napapatay mo na pala siya na parang isang hayop na kinakatay lamang1
3ung napapansin ninyo ngayon ang ginagawa ngayon ng mga tao sa ating mga /ikas na aman,
ito ngayon ay paubos nang paubos hanggang hindi mo namalayan na wala na pala1 2to ay isa
lamang sa mga ginagawang kasamaan ng tao sa ating kalikasan1 ng mga ibang tao naman ay
gumagawa lamang ng mga kasamaan sa ating kalikasan kung kinakailangan at itong mga
gawain naman na ito ay minsan tumutulong sa ating mga pangangailangan sa ating araw-araw
na buhay1 3ung may inaayunan naman ang kalikasan, meron din itong kinaiinisan1 2tong kanyang
kinaiinisan ay ang mga taong gumagawa ng mga delikadong mga pamamaraan na kung minsan
din ay lumalason sa ating @3apatidB1
3ung patuloy itong nagaganap sa ating kapaligiran, malamang maidadamay rin ang mga walang
kinalaman sa ganti ng kalikasan1 ng mga halimbawa ng mga ganti ng kalikasan ay ang mga
patuloy at magkakasunod na pagdating ng mga kalamidad tulad ng nangyari sa Iapan na
napakalakas na lindol at ang kasunod ay isang dambuhalang tsunami na sumira ng mga gusali,
bahay, kalakal, at kumitil ng mga buhay1 ng iba pang kasunod ng mga trahedyang mga iyon ay
ang nuclear leak1 ng mga iba pang kalamidad na dumating dito sa ating kapaligiran ay ang mga
sunod-sunod na mga bagyo na nagdatingan sa ating bansa1
ng mga trahedyang nangyayari ay ilan lamang sa sinyales ng pagganti ng kalikasan1 3ung ito
ay magpapatuloy, pwede ring maubos ang ating lahi sa pagdating ng panahon1 ng mga
ginagawa natin ngayon ay pwedeng igganti ng kalikasan sa mga anak, ng anak, ng kanilang mga
anak, at ng kanilang anak1 6alamang wala na ring maaabutan ang ating mga anak na sariwang
hangin, mga hayop na kalaro, o kaya mga malilinis at magagandang mga tanawin, tulad ng mga
even 4onders of the 4orld, o kaya ang :hocolate %ills, ang 6aria :hristina 8alls, at marami
pang iba1 9apat rin nating ituro sa ating mga anak ang kahalagahan ng ating kalikasan, na dapat
natin itong alagaan, protektahan, mahalin at huwag pababayaan dahil totoo nga ang wika ng
ating .ambansang #ayani nasi 9r1 Iose Cizal na @ng kabataan ang pagasa ng ating bayan1B
Para sa lider-estudyanteng may agam-agam
by Danilo Araña AraoFebruary 23, 2013
Unti-unting bumababa ang iyong mga grado habang tuloy-tuloy mong ginagampanan ang iyong
tungkulin. Mina!y hindi mo na alam kung ano ang mauuna " ang pag-uulit ng mga kurong
madala kang lumiban o ang pagbagak ng iyong kata#an. Dumarating na kai ang panahong
nagkakaakit ka na dahil a iyong pagpupuyat. $ailan nga ba ang huling panahong nakatulog ka
nang #along ora%
&adyang mahirap hanapin ang tahimik na pag-aaral o mapayapang pagtulog a panahong ang
lipunan ay #alang katahimikan at kapayapaan. 'lang taa ba ng kape iniinom mo para labanan ang
antok% (ara ko na rin igurong tinanong kung ilang bee mong nilalabanan ang natutulog na
kamalayan ng karamihang etudyante)
$umpara kai a iba, maaabing mulat ka. *akikita ng iyong mga mata ang realidad ng lipunan
habang pinapaalala ng iyong iip ang pangangailangang ito ay baguhin. Alam mo ang katotohanan
a loob at laba ng pamantaan hindi lang batay a iyong nababaa kundi batay na rin a iyong
pakikialamuha. 'to ang iang bagay na iyong natutuhan bilang iang lider+ Mahalaga ang nakukuha
mula a mga libro pero ma mahalaga ang nakukuha mula a mga taong kayang magbahagi a iyo.
&a iyong pakikipag-uap a iang magaaka, nalalaman mo kung gaano kahirap magtanim at
mabuhay a kanayunan, lalo na kung #ala iyang ariling lupa. $ahit na alam mo ang etaditika
tungkol a mababang ahod, iba pa rin ang iyong natututuhan a pakikipag-uap a iang
manggaga#ang handang iku#ento a iyo ang aktu#al na nangyayari a paga#aan.
$anayunan at paga#aan. $ailangan mo talagang lumaba a iyong pamantaan para malaman ang
nangyayari a ating lipunan. Ang anumang natututuhan mo ay kailangang maibahagi a mga kap#a
etudyante. Ang anumang plano ng iyong organiayon ay kailangang bahagi ng minimithing
pagbabago a loob at laba ng pamantaan.
May ilang indibid#al na nagaabing malaking kabali#an ang iyong ginaga#a. (ara a kanila, ma
dapat tutukan ng mga etudyante kaama na ang mga lider na katulad mo ang makapagtapo a
kolehiyo. $ailangan mang baguhin ang lipunan, ang argumento nila!y pu#ede namang maghintay
ang pakikipaglaban para a mga manggaga#a, magaaka at iba pang ektor ng lipunan kapag
nakuha mo na ang iyong diploma. &a ngayon, ang kailangan lang da# ga#in ay maging
mabuting/ etudyante. ilang lider, kailangan mo lang da# magpatakbo ng iang organiayong
may limitadong aktibidad na hindi nakakaabala a mapayapang pag-aaral ng lahat.
atay a ganitong klaeng biruan at huntahan, dumarating ang panahong tila natutuko kang
tahakin na lang ang ma madaling landa " ang tahimik na pag-aaral at ang limitadong pakikibaka
kung mayroon lang panahon. $ung panini#alaan ang argumento ng ilang indibid#al, hindi ba!t
ma magandang matataa ang grado mo para may maipagyabang hindi lang a mga mahal a buhay
kundi a kompanyang papaukan% At napag-uuapan na rin lang ang trabaho mo a hinaharap, hindi
ba!t maaapektuhan ang iyong aplikayon kung malalaman ang aktibita mong nakaraan%
(ero aglit lang pumapaok a iipan ang poibleng pagtahak a ganitong landa dahil alam mong
ito ay mitulang paglalakbay a lugar ng mga #alang pakialam. Ang pakikibaka ng iang
etudyante ay hindi nagtatapo a pagkuha ng diploma. *agpapatuloy ito hanggang a iyong
pagtanda. Ang anumang tagumpay ng iang kampanya ay hindi nangangahulugan ng #aka kundi
pagkakaroon ng ma marami pa. Alam mong #alang pinipiling edad ang pakikipaglaban para a
pagbabago ng lipunan. $ung tutuuin pa nga!y higit na kinakailangan ang kabataan a maraming
kampanyang dapat ipag#agi.
o, kailangan mong pumaok a klae hangga!t makakaya dahil tungkulin mo iyon bilang
etudyante. o, kailangan mong makapagtapo a malapit na hinaharap dahil hindi ka pu#edeng
habambuhay na etudyante a loob ng pamantaan. agama!t mainam na makakuha ng matataa na
grado, dapat mong tandaan ang iang batayang katotohanan+ Ang grado ay hindi ukatan ng iyong
pagkatao. indi nauukat ng letra o numero ang iyong katalinuhan o kakayahan bilang etudyante.
$ung tutuuin, may kailangan ka pa ngang ipali#anag a iba pang etudyante a panahong
inii#anan mo ila a importanteng kampanya para matupad ang ambiyon mong makuha ang
mataa na pang-akademikong karangalan. *aaan ang itinataguyod mong huay at dangal para a
pamantaan at para a bayan kung ang peronal na kahuayan at karangalan ang iyong inaatupag%
ilang iang guro, mani#ala kang ang matataa na grado ay mainam ngunit hindi kinakailangan a
pagpapatuloy ng iyong pakikibaka. &a katunayan, hindi naman tinatanong ng mga nakakaalamuha
mong manggaga#a!t magaaka kung ika# ba ay nakapagtapo a kolehiyo. Ang mahalaga a
kanila!y handa kang maglingkod a abot ng iyong makakaya.
*ormal para a iang indibid#al na magkaroon ng agam-agam. Ang lider-etudyanteng katulad
mo!y maraming pinagdaraanan at ang pagdadala#ang-iip ay adyang hindi maii#aan. (ero lagi
mong tandaan ang iyong inumpaang tungkulin hindi lamang a arili kundi a iyong mga kap#a
etudyante at maging a bayan. (atuloy mong ipaglalabanan ang kanilang kapakanan, kahit na ito
ay nangangahulugan ng maraming peronal na akripiyo tulad ng paminan-minang pagliban a
klae o pagbaba ng mga grado.
u#ag mong iipin ang pambubuyo ng ilang naa paligid mo. At lalo mong hu#ag paninin ang
iba pang lider-etudyanteng may kakaibang panini#ala at may kakaibang konepto ng paglilingkod
para a bayan " iang paglilingkod na diumanong nagbabalane a pang-akademikong ga#ain at
pakikibaka pero a eeniya ay nagnanai na hu#ag makialam a lipunan at bulag na umunod a
mga naa kapangyarihan. &ila ay hindi dapat pamarian dahil #ala a kanila ang di#a ng tunay na
lider-etudyanteng naglilingkod a bayan.
May agam-agam ka pa ba% &ana ay #ala na. $ung mayroon pa, nanini#ala akong unti-unti itong
ma#a#ala, lalo na!t naipaalala ko na a iyo ang halaga ng iyong ginaga#a.
Ang Tunay na inuno
ng kalidad sa buhay ng isang tao ay nasa tamang proporsiyon ng kanyang pagnanasang
humusay, kahit saan mang larangan siya nakatuon1
ng pamumuno ay isang bihira at mahalagang katangian ng isang tao1 3ung walang mga pinuno
na mangunguna at mangangasiwa para hubugin ang isang pangkat, samahan, o kalipunan ng
mga tao, ang lipunan ay mauusyami at walang kapupuntahan1 7anito din ang nangyayari kung
hindi matino at walang pagmamalasakit sa kapakanan ng mga nasasakupan ang namumuno1
ng tunay na kalagayan ng isang lipunan ay nararapat lamang batay sa uri ng kanyang mga
pinuno o sa mga taong umuugit sa pamahalaan1 3ung sino ang iyong pinuno sa lipunang iyong
ginagalawan, ay siya ring uri ng pamamahala na iyong makakamtan1 6atiwasay o masalimoot
man ito, nasa uri ng pinuno ito nakasalalay1 t nasa atin naman ang sagradong kapasiyahan na
palitan sila, kung silaJy mga problema sa halip na mga solusyon1
ng mga 3atangian
0 ng mahusay na pinuno ay isang tao na hindi inilalagay sa kompormiso ang kanyang
integridad at karakter kapag walang sinuman na nakatingin1
K ng mahusay na pinuno ay may natatanging moralidad at matibay na panininidigan sa
katotohanan1
L ng mahusay na pinuno ay may kusang-palo at masidhing makamtan ang tagumpay para sa
kagalingang panlahat1
M ng mahusay na pinuno ay hindi palaasa at laging naghihintay sa mangyayari na kailangan
pang utusan1
N ng mahusay na pinuno ay hindi pabaya at laging nakatuon sa mga bagong inpormasyon at
makabuluhan para sa kaunlaran ng bayan1
> ng mahusay na pinuno ay pinangangalagaan ang kanyang karangalan at pangalan ng
kanyang pamilya maging sa pribado at publikong paningin1
? ng mahusay na pinuno ay hindi mapagkanulo, doble-kara o balimbing sa pabagu-bagong
panahon, sa mga kaalyado, sa partido, at sa antas ng paglilingkod1
O ng mahusay na pinuno ay hindi matabil ang dila, walang panahon sa mga walang katuturan
at hindi nakakatulong, at laging nasa makabuluhang paggawa ang atensiyon1
P ng mahusay na pinuno ay masigasig na mabago ang kapaligiran laban sa kahirapan,
kabuktutan, at kamangmangan1
0Q ng mahusay na pinuno ay hindi nasusuhulan at ipinagbibili sa anumang halaga ang kanyang
sinumpaang tungkulin, at lahat ng tungkol sa pagtupad nito1
00 ng mahusay na pinuno ay hindi tamad at laging nasa mga aliwan, sugalan o bisyo ng
katawan, bagkus nasa paglilingkod lamang sa sambayanan1
0K ng mahusay na pinuno ay mapagkumbaba, magiliw, at higit na pinahahalagahan ang maliliit
at karaniwang tao1
0L ng mahusay na pinuno ay laging nakatuon sa isipirito ng bayanihan o sama-samang
pagtutulungan at kooperasyon1
0M ng mahusay na pinuno ay isang huwaran at modelo na tinutularan1
0N ng mahusay na pinuno ay may positibong saloobin at makabuluhang tanawin sa
kagandahan ng buhay1
0> ng mahusay na pinuno ay magalang at masuyong tinutupad ang paglilingkod sa bayan1
5angunguna sa disiplina at pagsupil sa mga kalapastanganan at pandaraya sa kalakal1
0? ng mahusay na pinuno ay may makabayang adhikain sa ikakaunlad ng bayan, lalo na sa
pagpapairal ng mabubuting gabay at panuntunang makatao1
0O ng mahusay na pinuno ay nangunguna sa pagtangkilik sa mga produkto, mga ani sa
agrikultura, palaisdaan, pag-aalaga ng mga hayupan, at likas na mga bungang-kahoy at gulay ng
sariling bansa1
0P ng mahusay na pinuno ay may pagdakila sa tungkulin at nakahandang ipaglaban ito kahit
anuman ang mangyari sa sinumang mangangahas na itoJy salaulain1
KQ ng mahusay na pinuno ay mapagmahal at tagapagtaguyod sa pagpapaunlad ng sariling
wika, mga tradisyon, mga sining at kulturang .ilipino1
K0 ng mahusay na pinuno ay tunay na .ilipino na maka9iyos, maka.amilya, maka3alikasan,
ma3atarungan, at maka#ayan1
Hpang mapatunayan ang tunay na pinuno, kailangan niyang pasanin ang bigat ng kanyang
mga nasasakupan sa kanyang mga balikat at magsakripisyo para sa ikakaunlad ng lahat1
#agamaJt iilan at umuunti na lamang ang kanilang mga bilang, hindi pa rin tayo nawawalan ng
pag-asa, na kahit papaanoJy may natitira pa ring mga tunay na .ilipino na nagmamahal sa ating
bansa1 2to ang mga tao na ang tangi nilang hangarin ay ang makapaglilingkod lamang sa
sambayanan at hindi nakatuon sa pansariling kapakinabangan o nasa pagpapayaman sa
kanilang mga tungkulin1
6ayroon ka bang kilala na tumutugon sa mga mahuhusay na katangiang itoE
Ang Mahusay na Pinuno
Ni Rhojani Joy Nasiad
9-St. Hildegard
Ang kakayahang mamuno ay isang bihira ngunit mahalagang katangian ng tao. Hindi
lahat ay nais mamuno. Hindi lahat ay maaaring mamuno. At hindi lahat ay mahusay
mamuno.
Kung hindi matino ang inuno! ang mga tagasunod nito ay "alang direksyon at
atutunguhan.
Ang tanong! ano-ano nga ba ang mga gintong katangian ng isang inuno#
Ang mahusay na inuno ay may takot sa $iyos. Nasasalamin sa buhay niya ang di"a ng
%ibliya
at
ang
ba"at
kilos
at
gala"
niya&y
alay
sa
Panginoon.
Ang mahusay na inuno ay marunong magahalaga sa sariling amilya. $ahil ang
amilya ay ang ating mga unang guro! sa kanila tayo unang natuto kung kaya&t ang
ugali
natin
ay nagsisimbolo sa kung sino at ano tayo sa loob ng sariling tahanan.
Ang mahusay na inuno ay may mataas na antas ng moralidad. Siya ay may integridad
at may aninindigan. Hindi siya nasusuhulan at natatalo ng tukso. Ang ba"at salitang
kanyang binibiti"an ay makabuluhan at makatotohanan.
Ang mahusay na inuno ay masiag at maagka"angga"a. 'inugugol niya ang anahon
sa aggana ng kanyang tungkulin at sinisiguro niyang "alang oras na nasasayang.
Hindi niya iinaagabukas a ang ga"aing kaya niyang mataos ngayon
Ang mahuhusay na inuno ay matu"id at taat. Hindi siya maanlinlang! hindi siya
abusado
at
hindinghindi
niya
isasangkot
ang
sarili
sa
kati"alian.
Ang isang mahusay na inuno ay hindi sakim. Ang rason niya sa agiging lider ay hindi
ara sa sariling kaakanan lamang kundi ara sa ikabubuti ng lahat.
isang salita at may kakayahang iatuad kung ano ang tama. May lakas na loob din
siyang tanggain ang kamaliang naga"a at baguhin ito ayon sa nararaat.
Ang mahusay na inuno ay "alang inaanigan. Siya&y atas sa anumang agaasya.
Pantay-antay ang turing niya sa lahat ng kanyang mga nasasakuan.
Ang mahusay na inuno ay marunong makinig sa hinaing at kat"iran ng kanyang mga
tao.
(to&y uang mai"asan ang hindi agkakauna"aan at hindi agkakaintindihan.
At sa huli! ang mahusay na inuno ay may ti"ala sa sarili. Alam niya ang kanyang
kakayahan bilang inuno at alam niya ang resonsibilidad at tungkulin ara sa tao at sa
bayan. Hindi saat na alam niya ang batas. $aat ay alam din niya kung aano at kailan
ito iinatutuad.
Ang Tunay na Pinuno
Ang pinuno ay isang lingkod. Upang magpasimuno, kailangan nating malaman kung paano sumunod.
Ang pinuno ay isang katulong, isang tagapagbalita, isang boses para sa marami. Ang mga ito ay mga
halimbawa ng mga serbisyong binigay natin sa para sa ating koponan kapag humantong tayo sa
kanila. Inaalis natin ang mga sagabal upang magawa nila ang kanilang mga trabaho at magluningning
para sa buong grupo.
Kung makilala natin ang ating mga tungkulin bilang tagapaglingkod at tagasunod ng ating grupo at
nagsisikap upang gawin itong malinaw sa kanila na tayo ay nasa isang katayuan lamang ng isang
mayroong kapasidad na mamuno upang gawing mas madali para sa kanila ang kanilang mga
tungkulin, hindi sila kailanman makaramdam ng pagbabanta sa ganoong pamumuno. Walang
kumpetisyon o pang-aapi. Sa ganitong istilo ng pamumuno ay hindi ka darating sa harap ng linya,
nagniningning at mayroong pagmamataas habang kinukuha ng lahat ng kaluwalhatian. Bagkos ang
iyong buong koponan ang tatanghalin doon ng sama-sama at dahil dito magkaroon ka ng higit pa sa
paggalang mula sa iyong mga tagasunod.
Kung ikaw ay may pagnanais, maaari kang maging isang epektibong lider kung gusto mo. Ang isang
mabuting lider ay nahuhubog sa pamamagitan ng walang kataposang pag-aaral, edukasyon,
maraming pagsasanay, at mga karanasan. Ang pagiging isang lider ay isang proseso kung saan ang
isang tao ay may kakayahang mang-impluwensya ng iba na gawin ang isang layunin at kakayahang
dalhin ang isang organisasyon sa paraang mas nagkakaisa.
Kapag ang isang tao ay magpasiya kung siya ay rerespeto sa iyo bilang isang lider, hindi siya nag-iisip
tungkol sa iyong mga katangian, sa halip, tinitingnan niya kung ano ang mga ginagawa mo at dito
niya maaaring malaman kung ikaw ba dapat bigyan ng kanyang respeto. inagamit niya ang
obserbasyong ito upang malaman niya kung ikaw ba ay isang kagalang-galang at mapagkakatiwalaang
pinuno o isang taong makasarili na ginagamit ang lamang kapangyarihan upang magmukhang
mabuti at makakuha ng promosyon. Ang mga lider na makasarili ay hindi mabisa dahil ang kanilang
mga empleyado ay susunod lamang sa utos nila, ng walang pagtatalima. !aaaring magtagumpay sila
sa maraming mga lugar dahil naipakita nila ang isang magandang imahen sa mga mas nakatataas sa
kanila ngunit kapalit ng pagkalugi o kapinsalaan ng kanilang mga manggagawa.
Ang isang batayan ng mabuting mamumuno ay ang kanyang marangal na karakter at walang
pag-iimbot na serbisyo sa inyong organisasyon. Sa mata ng mga tagasunod, ang iyong pamumuno ay ang
lahat ng mga bagay na ginawa mo na nagdudulot ng epekto sa mga layunin at ikabubuti ng
organisasyon. !ay tatlong pangunahing mga bagay na humuhubog sa isang mabuting lider. Una ay
dapat na ginagawa ng isang lider kung ano ang kanyang itinuturo. Ang pangalawa at dapat niyang
tingnan at pangalagaan ang mga nakapaligid sa kanya. Ang pangatlo ay dapat may kakayahan siya
upang bumuo ng iba pang mahusay na mga lider.
.angakong 5apapako
Pangako ng mga kandidato, panlilinlang sa mga tao
'ahat ng mga kandidato ay inaaming dumarami ang naghihirap na mga (ilipino. Ito ang katotohanang hindi nila kayang itago. Isang katotohanan na lagi na lang may )solusyon) sa panahon ng kampanya ng eleksyon. *atotohanan na ang )solusyon) diumano ay kung si ganito o si ganoon ang mananalo at makaupo sa pwesto. 'aging ganito ang naririnig at nababasa ng taumbayan, laluna ng manggagawa at maralita tuwing sasapit ang halalan.
)+alinis na pamahalaan), )matino at tapat na taong nasa pwesto), walang kurakot na gobyerno), )libreng edukasyon), )trabaho), )tamang sahod), )lupa), )pabahay)... Ito na ang laging sinasabi ng mga kandidatong nangangailangan ng boto ng manggagawa at maralita para masungkit nila ang kapangyarihan sa bulok na pamahalaan.
awat isa sa mga kandidato ay nagsasabing )ako at ang aking partido ang may tunay na plataporma at programa para maiahon ang sambayanan mula sa kahirapan). Ilang dekada na ba nating narinig ang mga katagang ito Ilang dekada na ba nating narinig na naghirap diumano ang bansa dahil sa )maling pamamahala), dahil )hindi mga tamang tao ang naluklok sa gobyerno). indi ba/t ito lagi ang sinasabi ng nasa oposisyon na nais palitan ang administrasyon
Ang administrasyon naman ay laging nagsasabing wala sa kanila ang problema kundi )hindi sapat na panahon ng panunungkulan) ang siyang dahilan kung bakit ang mga pangako ay hindi natupad. Ang nasa administrasyon ay sinisisi ang lahat maliban sa kanilang sarili sa mga kapalpakan ng kanilang )plataporma) at )programa).
0anito lagi ang eksenang nakikita natin sa kada tatlo at anim na taong palabas ng eleksyon. Katotohanang matagal na nating alam
+atagal na nating alam na lahat ng mga kandidato ay walang kaibahan sa isa/t-isa. +atagal na nating alam na ang nais lamang nila ay uupo sa pwesto para lalupang magpayaman gamit ang kapangyarihan.
*aya nga ang iba sa ating mga kapatid ay ginawa na lamang )pantawid-gutom) ang eleksyon dahil alam nila na walang pagbabagong mangyari sa kanilang hirap na kalagayan matapos ang eleksyon.
Ang puno/t dulo ng kahirapan ay ang bulok na sistema ng ekonomiya ng bansa na nagbunga ng bulok na gobyerno. alang sinumang )santo) at )santa) ang may kapangyarihang gawing maayos ang pamahalaan na nakatungtong at nabubuhay mula sa mabangong singaw ng bulok na panlipunang kaayusan.
igit sa lahat, wala sa mga )super-hero) na politiko at kapitalistang partido ang kapangyarihan upang wakasan ang kabulukan ng sistema at estado dahil ito mismo ang pinagtatanggol nila. Ang may kapasidad lamang nito ay ang
uring may istorikal na kapasidad at kapangyarihan upang durugin ang mapagsamantalang kaayusan ang uring manggagawa.
Ang panlipunang sistema na nakabatay sa ganansya, sa ganansyang ang tanging pinaggalingan ay ang libreng paggawa ng masang anakpawis, sa pag-aari ng minorya sa mga kagamitan ng produksyon, na siyang dahilan ng permanenteng krisis ng sobrang produksyon at patuloy na kawalang kapasidad ng nakararami na bilhin ang mga batayang pangangailangan, ang tunay na puno/t dulo ng korupsyon at kabulukan ng gobyerno.
Tiwala sa sariling lakas, ibagsak ang sistema ng kapital
ala sa loob ng gobyerno ang solusyon sa mga problema ng kahirapan. Ang solusyon ay durugin ang kapitalistang gobyerno at itayo ang kolektibo at rebolusyonaryong kapangyarihan ng manggagawa. indi ito makakamit sa pamamagitan ng eleksyon kahit pa pagandahin ang mga dekorasyon ng mga )radikal) at )rebolusyonaryo) sa loob ng gobyerno at parliyamento, na siyang ginagawa ngayon ng mga oportunista at traydor na mga organisasyon ng *aliwa.
Ang tanging solusyon ay rebolusyon ng manggagawa para wasakin ang kapitalistang mga relasyon.
ubalit, ang malaking hadlang ay ang kawalan ng tiwala ng masang manggagawa at maralita sa kanilang sariling lakas at pagkakaisa, ang kawalan ng tiwala na kayang-kaya nilang organisahin ang kanilang sarili at kayang-kaya nilang labanan ang naghahari at mapagsamantalang mga uri sa lipunan.
Ang papel ng *aliwa at burges na oposisyon ay lalupang itulak ang masa na lubusang mawalan ng tiwala sa sarili dahil sa ganitong sitwasyon lamang kakapit at maniwala ang masa sa mga panlilinlang at pagsisinungaling ng mga umaangking )lider), )abanteng destakamento) at )tagapagligtas). Ang mga )lider) at )kinatawan) ng masa ang )tanging may kapangyarihan) upang iahon ang huli sa kahirapan. At dahil hindi naman talaga matutupad ang mga pangako, sisihin ng mga )lider) at )kinatawan) ang masa mismo dahil )hindi aktibong sumusuporta) at )nanatiling pasibo), mas masahol pa, )mababa ang kamulatan), hindi katulad sa mga )lider) at )kinatawan) na )mataas na ang kamulatan).
indak na sindak ang lahat ng mga politiko !*anan at *aliwa, administrasyon at oposisyon" na darating ang panahon na hawakan na mismo ng masa sa kanilang mga kamay ang pagpanday ng kanilang kinabukasan. ahil ang ibig sabihin nito ay itinatakwil nan g nakararami ang eleksyon at hinahawakan na nila ang rebolusyon.
*aya naman nagtulong-tulong ang lahat ng paksyon ng naghaharing uri, sa kabila ng kanilang matinding kompetisyon at siraan na manatiling nakakulong ang malawak na masa sa mga mistipikasyon ng eleksyon dahil ayaw ng naghaharing uri na tahakin ng masang anakpawis ang kanilang sariling landas, ang landas ng proletaryong rebolusyon.
PANG-URI
AngPang-uri ay ang salitang naglalarawan sa pangngalan at panghalip. Ito ay tinatawag na Adjective sa wikang english. //Nakapahilis na panitik uri ng pang uri
Ito ay nagsasaad ng bukod na pagsasama-sama ng mga tao o bagay. alimbawa
• sobra -sobra ang tao
• maraming - marami na ang tao sa paligid
Kaibigan ko siya. Kalaro kita.
Dalawahan[ baguhin ]
Ito ay ginagamit kung dalawa ang inilalarawan. alimbawa
+agkasingganda
akapal na panitik
Maramihan[ baguhin ]
Ito ay ginagamit sa tatlo o higit pa. alimbawa
!ga Kayarian ng "ang-uri
6baguhin7
Payak [ baguhin ]Ito ay kapag ang anyo ng pang-uri ay salitang ugat. alimbawa
puti pula anim saya dakila turo Maylapi [ baguhin ]
Ito ay pang-uring likas na may panlaping ma,maka at iba pa. alimbawa
• masikip na daan
• makataong asal
Tambalan[ baguhin ]
Ito ay binubuo ng dalawang salitang magkaiba ang kahulugan ngunit nang pinagsama ay bagong salita ang nabuo.
alimbawa • balat-sibuyas • kapit-tuko • tulog-mantika • anak-pawis • abot-kamay
mukang aso yung naka tingen sa s8reen
Inuulit [ baguhin ]
Ito ay ang pinagulit-ulit na mga salita. !alimbawa"
9 :: Araw-araw
• ::0abi-gabi
'ima-lima a tbp. alimbawa Araw-araw siya nag-aaral.
Kaantasan ng "ang-uri
6baguhin7
#$ %antay" tumutukoy sa tanging katangian ng pangngalan o panghalip. alimbawa
Ang bawat pook ay tahimik. iya ay maagap.
&$ Pahambing" nagpapahayag ng magkatulad o magkaiba ang kalagayan ng isang pangngalan o panghalip. Ang pahambing na pang-uri ay may dalawang kalagayan a. magkatulad b. di-magkatulad.
alimbawa
+agkatulad maglaro tayo
*asinghusay ni 'ito ang kapatid niya pagdating sa paglililok. i-magkatulad
'$Pasukdol" nagpapakilala ng nangingibabaw o namumukod na katangian ng pangngalan o panghalip.
alimbawa
i Andrea ang pinakamaganda sa kanilang lahat. i Andrea ang reyna ng landi.
Ang anak niya ay ubod ng sipag.
i aniel ang napangasawa ni Andrea dahil siya ang pinakamagaling na a8tor.
Ano ang (ang-uri, +ga ;ri at *ailanan ng (ang-uri
AngPang-uri ay ang bahagi ng pananalitang nagbibigay-turing a pangngalan at panghalip. 'to ay tinata#ag na Ade4ti5e a #ikang 'ngle.
'to ay maaaringpang-uring panlarawan opamilang.
Uri ng Pang-uri
1. Pang-uring panlarawan
Ang mga lika na pamng-uring nagpapakilala ng
katangian ng pangngalang binibigyang-turing.
Halimbawa:
matayog na pangarap malapalayong bahay 2. Pang-uring pamilang
'to ay nagpapakilala ng bilang, halaga o dami ng binibigyang-turing na pangngalan o panghalip.
Maaring tiyak o di-tiyak. Halimbawa: di-tiyak+ mga marami kaunti tiyak+ dala#a ia ampu, et46 tig-apat
Uri ng pang-uring pamilang
#$ Patakaran o Kardinal
'to ay gamit a bilang o dami Halimbawa:
andaan anlibo
• Pamahagi
'to ay pamilang na bahagi ng iang buo o mahigit a iang buo.
Halimbawa: kalahati
bahagdan 17100 kaapat 8
'to ay nagaad ng halaga ng mga bagay. • Palansak
'to ay nagaaad ng bukod na pagaama-ama ng mga tao o bagay.
Halimbawa: dala-dala#ang bata pito-pitong dahon #$ Panunuran
'to ay nagpapahayag ng pagkakaunod-unod ng bilang. Halimbawa: una ikalima7ika-9 pangala#a ikaiyam7ika-: Kailanan ng Pang-uri a. Isahan
$arani#ang payak ang pang-uri at nagpapakilala a tulong ng pamilang ngisa, mga panghalip naisahan at ng panandang
ang at si. Halimbawa:
'ang maipag na mag#a#ali i Mang ;ayo. b. Dalawahan
*akikilala ito a pang-uring pamilang nadalawa+ a paggamit ng unlapingmagsing-, magka-, magkasing-,at ng iba pang unlaping
kapwa, kambal , at iba pa. Halimbawa:
$ap#a maipag ang mag-aa#ang ;oma at *ena. c. Maramihan
<inagamitan ito ng panandang pangmaramihan tulad ng+
mga; ng pang-uring pamilang na maramihan tulad ng tatlo, sampu, sandaan at iba pa= at ng pang-uring inuulit ang unang pantig ng alitang ugat tulad ngmagaganda, ang yayaman, at
iba pa. Halimbawa:
imbing na himbing pa ang mga taga-baryo.
Ang dami-dami ng kalat a laba ng bakuran ni Aling 'ka.
(ang-;ri *aantasan ng (ang-uri
12 Lantay
5aglalarawan ang pang-uring lantay ng isang pangngalan o panghalip na walang pinaghahambingan1
$ali&bawa3
Kabigha-bighani ang pook na ito1 42 aha&bing
5agtutulad ang pahambing sa dalawa o higit pang pangngalan o panghalip1
Ganggamunggong pawis ang namuo sa king noo1
a1 aha&bing na &agkatulad
2pinakikilala ito ng mga panlaping ka-, ga-, sing-/kasing- /magkasing-/magsing-.
2pinakikilala ang magkapantay na katangian ng dalawang bagay na pinaghahambingan1
$ali&bawa3
Magkakasingganda ang mga bulaklak sa hardin1
b1 aha&bingna di-&agkatulad
2to ay kung hindi magkapantay ang katangian ng pinaghahambingan1
• aha&bing na pala&ang
6ay katangiang nakahihigit sa pinaghahambingan1 7inagamitan ito ng mga salitang higit at lalo at tinutu lungan ng kaysa o kaysa kay 1
$ali&bawa3
Lalong kahali-halina ang mga bulaklak ditto kaysa sa nakita ko sa .arke1
• aha&bing na pasahol
6ay katangiang kulang o kapos sa pinaghahambingan1
$inutulungan ito ng mga salitang gaano, tulad ni, o tulad ng1
$ali&bawa3
Di-gaanong magaganda ang mga moske sa $aguig kaysa sa mga makikita sa Ramboanga1
52 asukdol
ng pasukdol ay katangiang namumukod o nagngingibabaw sa lahat ng pinaghahambingan1
$ali&bawa3
ng ganda-ganda ng .alawan1
(ang-;ri *aanyuan ng (ang-uri
12 ayak2to ay kapag ang anyo ng pang-uri ay salitang ugat1 $ali&bawa3
sariwang gatas puting sapin 42 !aylapi
2to ay pang-uring likas na may panlaping ma, maka at iba pa1 $ali&bawa3
masikip na daan makataong asal 52 Inuulit
2to ay ang pang-uri ay inuulit bilang pagbigay diin1 $ali&bawa3
libu-libong salapi sabi-sabi ng mga tao 62 Ta&balan
2to ay binubuo ng dalawang salita1 $ali&bawa3
balat-sibuyas kapit-tuko tulog-mantika