REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR-LESTE
Livru 3
Page 1 of 119
Gabinete da Ministra
Livru 3 - Distritus
Prefásiu
Lei Orgánika husi Ministériu Finansas espesifika responsabilidade Diresaun Nasional Orsamentu atu foti
no jere informasaun
finansial ne’ebé
iha relasaun ho setor públiku no publika rezultadu estatístika.
Tui
r provizaun ida ne’e no atu aumenta transparénsia kona
-bá finansas publikas, Ministériu Finansas
publika versaun final kona-bá dokumentu sira
ne’ebé iha relasaun ho Orsamentu Jerál Estadu 2013, ne’ebé
promulga husi Sua Eselensia Prezidente da Repúblika hafoin debate iha Sesaun Plenária Parlamentu
Nasional.
Dokumentasaun husi Orsamentu Jeral Estadu 2013 hamutuk
ho Lei Orsamentu, ne’ebé públika iha
Gazette, no mos produs livru orsamentu apoiu oi-oin hanesan tuir mai:
Livru 1
: Rezumu Orsamentu
Livru 2
: Planu Asaun Anuál
Livru 3 : Distritus
Livru 4
: Items liña Orsamental
Livru 5
: Parseiru Dezenvolvimentu
Livru 6
: Fundu Espesial
Livru 3 Distritu analiza detailu programa Governu ba Distritu ida-idak
, to’o Sub
-Distritu no Suku sira.
Livru ida
ne’e aumenta
transparensia orsamentu hodi informa ba sidadaun sira kona-bá planu despeza no
servisu iha distritu husi apropriasaun orsamental.
Produsaun Livru ida nee mos atu haklaken informasaun ba publiku atu hetan koinesimentu konaba total
orsamentu no projetu sira nebe aloka ba Suku-, Sub-Distritu no Distritu.
Dokumentasaun orsamental bele hetan iha website Ministériu Finansas, www.mof.gov.tl. Perguntas
kona-bá publikasaun bele dirije ba Diretor Nasional Orsamentu, Sr Agostinho Castro iha e-mail:
acastro@mof.gov.tl ka telefone +670 333 9520.
Bainhira Timor-Leste hatete
“S
idadaun ida ne
’ebé diak, sei sai
héroi foun ba ita nian Nasaun
”
, ita hotu
fiar katak dokumentu sira
ne’e sei aumenta ko
inesimentu no kompriensaun kona-bá finansa Governu nia
no bainhira disemina ba povu Timor-Leste, sosiedade sivil no Parseiru Dezenvolvimentu sira hanesan
informasaun importante kona-bá Orsamentu Estadu 2013.
Emilìa Pires
Ministra Finansas
República Democrática de Timor-Leste
Ministério das Finanças
Page 2 of 119
Índice
Prefásiu ... 1
Introdusaun ... 3
PARTE A: Sumariu Despeza PDID no PNDS iha Distitu ... 5
Total Orsamentu PDID no PNDS ba Distritu ... 5
PARTE B: Sumariu Estatistika Distrital ... 7
Mapa 1: Lina kiak Distritu ... 7
Mapa 2: Hasa’e kualidade Be’e Mos iha Distritu
... 8
Mapa 3: Hadi’a Saneamentu Basiku iha Distritu
... 9
Mapa 4: Uma Kain ba produsaun agrikula iha Distritu ... 10
Mapa 5: Inskrisaun Neto Ensinu Primáriu iha Distritu ... 11
Mapa 6: Proporsaun Populasaun ne’ebe ekonomia ladun diak
... 12
PARTE C: Perfile no Orsamento Ba Distrito Iha PDID ho PNDS ... 13
1. District Aileu ... 14
2. Distritu Ainaro ... 21
3. Distritu Baucau ... 28
4. Distritu Bobonaro ... 37
5. Distritu Cova-Lima ... 46
6. Distritu Dili ... 54
7. Distritu Ermera ... 62
8. Distritu Laútem ... 71
9. Distritu Liquiça ... 79
10. Distritu Manatuto ... 86
11. Distritu Manufahi ... 93
12. Distritu Oecusse ... 101
13. Distritu Viqueque ... 109
Page 3 of 119
Introdusaun
Livru No. 3 Orsamentu Jeral Estadu 2013
ne’e hatudu Orsamentu Estadu tuir distritu ho orsamentu multi
-distritu (-distritu rua ba leten), inklui mos informasaun badak konaba -distritu hanesan : populasaun,
funsionáriu governu, fasilidades saúde no edukasaun, idosu no invalidu sira, Bolsa da Mãe, Kombatente
Libertasaun Nasional no benifisiariu- ba martire sira, ho despesa Parseiru Dezenvolvimentu iha distritu
sira tuir Ministeriu/Ajensia.
Iha tinan 2013, V Governu Konstitusional halao programa desenvolvimentu foun rua nebe deklara tiha
ona hosi IV Governu liu Resolusaun no. 1/2012 nebe hanaran Programa Nasional Desenvolvimentu Suku
(PNDS) hodi troka Programa PDL no DL no. 4/2012 konaba Programa Desenvolvimentu Integradu
Distrital (PDID) nebe sei akumula PDD 1 no 2 .
Alokasaun Orsamentu ba PNDS mai hosi Despesa Transferensia Publika iha Fundu Konsolidadu
Timor-Leste (FKTL). Alokasaun orsamentu ba Suku ida-idak depende ba kriteria hanesan total
populasaun, no klasifikasaun hanesan area remota, remota liu no remota teb-tebes hosi Suku ba Kapital
Sub Distritu, Distritu
no Kapital Nasaun (Dili). Ba programa ida ne’e
, Ministeriu Administrasaun Estatal
mak sei responzabiliza ba alokasaun orsamentu Distrital tuir kriteriu sira nebe mak determina husi lei no
konsulta ho Kenseilu Suku sira.
Ba tinan 2013 PNDS hetan alokasaun orsamentu hamutuk tokon $6.5 ho nian komposisaun ba projetu
fisiku hamutuk tokon $3.9 no tokon $2.6 ba kustus operasional. Projetu fisiku ba tinan 2013 sei
implementa iha distritus 4 hanesan programa pilotu ida no kustus operasional hetan alokasaun ba distirtu
hotu-hotu hodi halo preparasaun planeamentu ba programa tinan 2014.
Iha tinan ida ne’e mos apresenta
nafatin orsamentu tokon $1.4 hodi kontinua finaliza projetu PDL husi tinan 2012.
Alokasaun orsamentu ba PDID mai hosi despesa Kapital Desenvolvimentu iha fundu CFET. Programa
nee, Ministeriu Administrasaun Estatal mak sei kordena ho Instituisaun hot-hotu nebe iha projetu ho valor
kiik liu rihun $500,000. Ministeriu Administrasaun Estatal mak sei responsabiliza ba alokasaun ba distritu
ida-idak tuir faktor-relevante- sira hanesan populasaun, numeru ema kiak no seluk-seluk tan.
Instituis-aun hot-hotu sei apresenta proposta Planu Kapital Desenvolvimentu liu hosi - PDID ba Ministeriu
Administrasaun Estatal .
PDID akumula dotasaun - ba PDD 1 no 2 hanesan kontinuasaun PDD 2010, 2011 no 2012 nebe sei
implementa hosi MAE. M
aibe orsamentu ida ne’e hanesan Kapital Dezenvolvimentu
nebe determina
ona valor osan hosi rihun $1,001 to rihun $150,000 konsidera ba PDD I no PDD II ho valor osan hosi
rihun $150,001 to rihun $500,000. Total Projetu PDID ba tinan 2013 hamutuk tokon $71.3 ho nia
komposisaun ba PDD I hamutuk tokon $27.3 no PDD II hamutuk tokon $44.1.
Bainhira implementa didi’ak, PDID (PDD I
ho II ) sei kontribui diretu ba kresimentu ekonómiku, loke
servisu, ho lori oportunidade barak ba distritu, sub-distritu, Suku no aldeia
. Nune’e dezenvolvimentu
Page 4 of 119
Alem de PDID, iha distritu sira mos sei iha Projetu Anual Ministeriu/Ajensia sira ho Fundu
Infra-estrutura. Maibe projetu sira ne’e sei implementa hosi nivel nasional.
Livru no. 3 mos apresenta Orsamentu Parseiru Dezenvolvimentu nebe Unidade ba Jestaun Parseiru
Dezenvolvimentu, Ministériu Finansas kompila tuir informasaun nebe fo sai husi Parseiru
Dezenvolvimentu.
Page 5 of 119
PARTE A: Sumariu Despeza PDID no PNDS iha Distritu
Total Orsamentu PDID no PNDS ba Distritu
Ba tinan 2013, governu aloka orsamentu ba PDID hamutuk tokon $87 (tokon $71.3 ba projetu foun no
reapropriasaun tokon $15.7 hosi PDD I & II tinan 2012). Orsamentu ba PNDS hamutuk tokon $7.9 (tokon
$6.5 ba PNDS no reapropriasaun tokon $1.4 hosi PDL 2012). Deskrisaun total orsamentu tuir Distritu
hanesan iha Grafiku 1 no 2 -
tuir ne’e.
Grafiku 1: PDID no PNDS tuir Distritus
Page 6 of 119
Grafiku 2: PDID no PNDS perkápita
Grafiku 2 hatudu katak iha distritu 7 mak hetan despesas per kápita
a’as
hamutuk 64.2% (entre rihun $106
Page 7 of 119
PARTE B: Sumariu Estatistika Distrital
Mapa 1: Lina kiak Distritu
Lina kiak hatudu prosentu populasaun iha distritu ho
númeru sei a’as ho nian rend
imentu rihun $32 kada
fulan no Governu konsidera populasaun sei kiak.
Tuir mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1. Distritu Manufahi hatudu liña probreza s
ei a’as tebes
.(kor mean);
2. Distritu Manatuto, Aileu, Ainaro no Oecussi iha liña pobreza ladun diak;
3. Distritu Dili, Viqueque, Liquiçá, Ermera, Bobonaro no Cova-Lima iha liña pobreza diak uituan.
4. Distrtu Baucau no Lautem iha liña pobreza tun/kiik;
Sources
National Statistic Directorate_World Bank- Timor-Leste Poverty in a Young Nation_2008
Poverty headcount ratio
Percent Total
Page 8 of 119
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR-LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Proportion of private households using an improved drinking water source
Mapa 2:
Hasa’e
kualidade
Be’e Mos iha Distritu
Estatistika ida ne’e hatudu persentajen populasaun ne’eb
é simu bee husi bee matan
ne’ebé di’ak.
Hadi’a bee
matan inklui hun
ne’ebé
uza ba konstrusaun hetan protesaun hosi infeksaun, liliu
husi fezes. Be matan ba-bain
ne’ebé
maka
hadi’a ona maka bee torneira, posu ne’ebe protejidu,
posus artezianus no halibur udan been. Fontes la hetan protesaun inklui mota, lagus, lagoas,
belorin no fonte
seluk ne’ebé nakloke ba infe
ksaun no fahe moras hanesan tifu, kolera no
dizenteria. Tuir mapa estatistika iha okos:
1.
Iha Distritu Baucau asesu ba b
e’e
mo
’
os atinji 20% - 40%;
2.
Iha Distritu Viqueque, Aileu, Ermera, Ainaro no Manufahi , 40
–
60 % asesu ba be m
o’os
;
3.
Iha Distritu Lautem, Liquiçá, Bobonaro, Cova-Lima no Oecussi, atinji 60
–
80% asesu ba Be
Mo’os
;
Page 9 of 119
Mapa 3:
Hadi’a Saneamentu Basiku iha Distritu
Hadi’a fasilidade saneamentu
katak atu haketak foer hasai hosi ema husi kontaktu ba ema fali.
Ne’e
inklui deskarga sintina, koneksaun sistema esgotu kanalizadu, deskarga/pour flush ba
latrinas posu, ventiladu latrina di’ak (
VLD) no latrina ho laje.
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak :
1.
Distritu Viqueque no Ainaro hetan kualifikasaun aat tanba atinji entre 0
–
20 %;
2.
Distritu Baucau, Lautem, Aileu, Manufahi, Liquiçá, Ermera, Bobonaro, Cova-Lima no
Oecussi hetan persentajen entre 20
–
40 % ho predikadu aat uituan;
3.
Distritu Manatuto ho persentajen entre 40
–
60 % ho predikadu naton;
4.
Distrito Dili ho persentajen entre 80
–
100 % ho predikadu diak tebes.
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR-LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Page 10 of 119
Mapa 4: Uma Kain ba produsaun agrikula iha Distritu
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1.
Iha mapa nebe kor mean signifika katak populasaun nebe presta servisu iha agrikultura
kiik/uituan liu ho total entre 4.547
–
5.826;
2.
Iha mapa ho kor matak naroman hatudu katak numeru populasaun entre 9.213 -14.073 mak
partisipa iha vida agrikultor;
3.
Iha mapa ho kor kinur hatudu katak numeru populasaun entre 7.729 -9.212 mak partisipa
iha vida agrikultor;
4.
Iha mapa ho kor pink hatudu katak numeru populasaun entre 5.827 -7.728 mak partisipa iha
vida agrikultor
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR-LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Private household in crop production
Number Total
Page 11 of 119
Mapa 5: Inskrisaun Neto Ensinu Primáriu iha Distritu
Kor kinur (Ermera no Oecusse) iha Mapa kraik hatudu katak persentajen labarik ba eskola kiik
entre 40 - 60% nebe ba eskola primaria kompara ho distritu seluk nebe atinji 60
–
80 % nebe
asesu ba eskola primaria.
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR-LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Page 12 of 119
Proportion of population aged 15-64 who are economically inactive
Percent Total
Total
Mapa 6: Prop
orsaun Populasaun ne’ebe
ekonomia ladun diak
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1.
Mapa ho kor pink hatudu 20
–
40 % ba populasaun nebe nia ekonomia ladun diak tanba
afeta hosi la servisu, katuas, moras, la eskola no seluk tan;
Page 13 of 119
Page 14 of 119
AILEU VILA
REMEXIO
LIQUIDOE LAULARA
FA TU RILAU
SUCO LIU RAI
FA HIRIA
FA TU RASA ACUM AU TU LA TAQUEO TA LI TU
SELOI CRAIC
FA TU BOSA
BERELEU AISIR IMOU
SABORI A
BANDUD ATO
SUCO-LIURA I
LA HAE FA TI SI
FA HISOI
HOHOLA U
FA DABLOCO
HAUTOHO MADA BENO
NAMOLESO
MANU CASA TOHU META
MAUM ETA
FA HISOI
AILEU DISTRICT
0 5 10 15 20K ilo m e te r s
Spatial Distribution of Dwellings
CH C (C omm unity H ealth Center) Suco B oundary Subdistrict B oundary
Tw o-lane sealed road
;
; Hos pital and C linic
One-lane road 4 W vehicle t rack Occ upied Dw elling
1. District Aileu
Perfil
Mapa 1 hatudu pozisaun jeográfika Distritu Aileu nebe ho luan hamutuk 729 km² ho populasaun
ema na
’in 44.325 tuir
S
ensus 2010. Topografia Distritu Aileu maka foho ho a’as entre 350 m
to’o 1
.500 m sukat husi tasi. Kapitál maka Aileu Vila iha foho Mota Mantane ho altitude 913 m.
Distritu Aileu iha Sub-Distritus 4, Sukus 31 no aldeias 135 hanesan hatudu iha tabela 1.1.
Tabela 1.1 Sub-Distritu , Sukus no total Aldeias/Sukus Distritu Aileu
Aileu Vila Laulara Liquidoe Remexio
Sukus Total Aldeias
Sukus Total Aldeias
Sukus Total Aldeias
Sukus Total
Aldeias
Aissirimou 5 Fatisi 5 Acubilitoho 3 Acumau 3
Page 15 of 119
Funsionárius Governu iha Distritu Aileu inklui:
SES:
1.
48 Polísias,
2.
24 Seguransa Sivíl,
3.
24 Bombeirus
Edukasaun:
1.
Profesores Ensinu Basiku: Públiku (418), Privadu (53);
2.
Profesores Ensinu Sekundárius: Públiku (53) , Privadu (26)
3.
Profesores Ensino Tekniku Sekundáriu : Públiku (37), Privadu (23).
Distritu Aileu iha Eskolas Ensinu Basiku Publiku (72) no Privadu (6) , Eskolas Sekundárias
Publiku (2) no Privadu (2), ho Eskolas Ensinu Tekniku Sekundária Publiku (2)no Privadu
(2).
Saúde:
1.
Médikus lokais (6) (inklui espesialistas);
2.
Enfermeirus (31) ho
3.
Parteiras (18);
Fasilidades saúde ne’ebé iha, maka CHC (4), Po
stus Sanitárius (10), Klínikas Privadas (1) ho
SISCa (33).
MSS :
1.
Numero idosos ( tinan 60 ba leten ) no invalidus nebe simu subsidio iha Distritu Aileu
hamutuk 2.997 pessoas nebe kompostu husi idosos 2.905 pessoas no invalidus 92
pessoas.
2.
Numerus Combatentes ba Libertasaun Nasional no benefisiarius ba Martires iha Distritu
Aileu hamutuk 589 pessoas.
MAP
: 54 Extensionistas
CNE
: 8 funsionarius
Ministeriu Justisa
: 8 funsionarius
Programa Nacional Dezenvolvimentu Sukus (PNDS)
Page 16 of 119
seluk Governu mos aloka kustus operasional ba Sub Distritus sira seluk hodi halo preparasaun
planeamentu programa PNDS ba tinan 2014 hanesan temi iha tabela 1.2.
Tabela 1.2. Kapital Grants
–
PNDS
Naran
Orgão Prgrama Naran Distritus Distritus Sub Sukus Projetu Fiziku $'000 Operasional Kustu
$'000
Total Kustu $'000
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Aisimou 44.75 5.25 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Bandudato 45.00 5.00 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Fahiria 45.00 5.00 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Fatubosa 44.50 5.50 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Lahae 44.50 5.50 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Lausi 44.50 5.50 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Hoholau 44.50 5.50 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Seloi
Malere
44.75 5.25 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Seloi Craic 44.25 5.75 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Saboria 44.50 5.50 50.00
MAE PNDS Aileu Aileu Vila Suco Liurai (Alieu
Vila)
44.25 5.75 50.00
MAE PNDS Aileu Liquidoe Namoleso - 5.00 5.00
MAE PNDS Aileu Liquidoe Acubilitoho - 5.00 5.00
MAE PNDS Aileu Liquidoe Betulau - 5.50 5.50
MAE PNDS Aileu Liquidoe Fatulirau - 5.50 5.50
MAE PNDS Aileu Liquidoe Bereleu - 5.50 5.50
MAE PNDS Aileu Liquidoe Fahisoi - 5.50 5.50
MAE PNDS Aileu Liquidoe Manucasa - 5.00 5.00
MAE PNDS Aileu Remexio Acumau - 5.75 5.75
MAE PNDS Aileu Remexio Tulataqueo - 6.25 6.25
MAE PNDS Aileu Remexio Suco Liurai
(Remexio)
- 6.00 6.00
MAE PNDS Aileu Remexio Faturasa - 5.50 5.50
MAE PNDS Aileu Remexio Fadabloco - 5.50 5.50
MAE PNDS Aileu Remexio Maumeta - 5.50 5.50
Page 17 of 119
Naran
Orgão Prgrama Naran Distritus Distritus Sub Sukus Projetu Fiziku $'000 Operasional Kustu
$'000
Total Kustu $'000
MAE PNDS Aileu Remexio Faisoi
(Remixio)
- 5.50 5.50
MAE PNDS Aileu Laulara Cotolau 44.00 6.00 50.00
MAE PNDS Aileu Laulara Talitu 44.25 5.75 50.00
MAE PNDS Aileu Laulara Madabeno 44.50 5.50 50.00
MAE PNDS Aileu Laulara Tohumeta 44.50 5.50 50.00
MAE PNDS Aileu Laulara Fatisi 44.00 6.00 50.00
Total 711.75 170.75 882.50
Reapropriasaun Kapital Grants
–
PDL
Iha tabela 1.3. aprezenta projetu PDL nebe atu reapropria ba tinan 2013 hamutuk projetu 3 iha
Distritu Aileu, razaun reapropria projetu hirak
ne’e
tamba ninian implemanetasaun la-konsege
remata
iha tinan 2012, tamba ne’e projetu ne’e
sei kontinua implementa fali iha tinan 2013 ho
montante orsamentu rihun $20 iha Sub Distrito Remexio, Aileu Vila no Sub Distrito Laulara.
Tabela 1.3. Reapropriasaun Kapital Grants
Naran Orgão
Naran Prgrama
Naran Projetu Distritus Sub Distritus
Sukus Total Kustu $'000
MAE PDL Dada Beé mos ba Aldeia Aimerak hun no Lerolisa Aileu Remexio Acumau 4
MAE PDL MCK no Kanalizasaun Be mos, Aldeia Besilau Aileu Aileu Vila Aissirimou 12
MAE PDL Konstrusaun ponte kiik aldeia maubauk Aileu Laulara Fatisi 4
Total 20
Programa Dezenvolvimentu Integrado Distrital (PDID)
Page 18 of 119
Tabela 1.4. Kapital Dezenvolvimentu PDD I
NaranOrgão
Naran Prgrama
Naran Projetu Distritus Sub
Distritus
Sukus Kustu
2013 $'000
MAE PDD I Konstrusaun Intake no mos kanalizasaun husi Bee matan Hularema ba bak Penampung
Aileu Aileu vila Aissirimou 70
MAE PDD I Konstrusaun Sentru Komunitaria Berleumeta
Aileu Laulara Tohumeta 18
MAE PDD I Konstrusaun Posto Saude Fadabloko Aileu Remexio Fadabloco 85 MAE PDD I Konstrusaun Postu Saude Suco
Liurai/Rairema
Aileu Aileu vila Suku Liurai 80
MAE PDD I Konstrusaun Fatin Soe Lixu (FSI) + bronjong 75 m
Aileu Aileu vila Suku Liurai 66
MAE PDD I Konstrusaun Centro Cooperativa Aileu Aileu Aileu vila Suku Liurai 91 MAE PDD I Konstrusaun ESP Lequidoe Aileu Liquidoe Namolesso 80 MAE PDD I Konstrusaun Edifisio STAE Alieu + Moru
haleu
Aileu Aileu vila Suku Liurai 150
MAE PDD I Konstrusaun Armazem Arquivo CRC Distrito Aileu
Aileu Aileu vila Suku Liurai 68
MAE PDD I Prefurasaun Bee Mos ba Edifisio CRC Distrito Aileu
Aileu Aileu vila Suku Liurai 37
MAE PDD I Konstrusaun Tenbok Penahan Masa Cradus+ Malere
Aileu Aileu vila Suku Liurai 46
MAE PDD I Konstrusaun Ponte Dat-Rema Aileu Aileu vila Suku Liurai 61 MAE PDD I Konstrusaun Salaun Encontro Sub. Distrito
Remixio
Aileu Remexio Acumau 66
MAE PDD I Konstrusaun EP sala tolu Biloko Aileu Liquidoe Acubilitoho 98 MAE PDD I Konstrusaun Ponte ba Area Be’e manas
Faturilau
Aileu Liquidoe Faturilau 51
MAE PDD I Konstrusaun Salaun Encontro Sub. Distrito Laulara
Aileu Laulara Coto lau 66
MAE PDD I Konstrusaun Tembok penahan Saboria Aileu Aileu vila Saboria 106 MAE PDD I Konstrusaun Centru Joventude Aileu Aileu Aileu vila Suku Liurai 75 MAE PDD I Konstrusaun Be’e dalan iha Fahisoi 3 km
+ plat Deker.
Aileu Liquidoe Fahisoi 151
MAE PDD I Konstrusaun Bronjong Fadabloko Aileu Remexio Fadabloco 151 MAE PDD I Konstrusaun Saluran Manufoni Aileu Aileu vila Aissirimou 138 MAE PDD I Konstruksaun Kanal irigasaun
Daisoli-Lahae
Aileu Aileu vila Lahae 142
MAE PDD I Konstrusaun Semiteriu Publiku Aileu Aileu vila Malere 86 MdF PDD I Konstrusaun edificio Estatistica - Ministerio
Finansas iha Distritu Aileu
Aileu Aileu vila Suku Liurai 109
Total 2,090
Tabela 1.5. Kapital Dezenvolvimentu PDD II
Naran Orgão
Naran Prgrama
Naran Projetu Distritus Sub
Distritus
Sukus Kustu
2013 $'000
MAE PDD II Edifisio Siguranca Sivil + Moru Haleu Aileu Aileu vila Aissirimou 180 MAE PDD II Loke dalan ba Aldeia Fatumanaru 5 Km +
ponte + plat deker
Aileu Remexio Acumau 196
MAE PDD II Konstrusaun be’e mos sistema gravitasaun ba Ald. Aitoin 2 km Namolesu
Page 19 of 119
Naran
Orgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu 2013
$'000
MAE PDD II Konstrusaun Ponte ba Aldeia Kasmauntutu Aileu Laulara Talitu 191
MAE PDD II Konstruksaun Kanal Irigasaun Datarema Aileu Aileu vila Suku Liurai 293
MAE PDD II Konstruksaun Kanal irigasaun Halmeta Aileu Aileu vila Seloi Craic 176
ME PDD II ES 1007 ES C Sao Jose Operario, Nova Construção das Instalações de Salas de aulas e latrinas 400 m2 Aileu Remexio Acumau 259
Total 1,455
Reapropriasaun Kapital Desenvolvimentu PDD I & II
Iha tabela 1.6. no 1.7. aprezenta projetu reapropriasaun PDD 1 & 2 tinan 2012 nebe sei
reapropria ba tinan 2013 ho montante rihun $873 nebe kompostu husi PDD I hamutuk rihun
$570 no rihun $303 ba projetu PDD II. Razaun halo reapropriasaun
projetu hirak ne’e tamba
ninian implemanetasaun la-konsege remata iha tinan 2012 no sei kontinua implementa fali iha
tinan 2013.
Tabela 1.6. Reapropriasaun Kapital Desenvolvimentu PDD I
Naran Orgão Programa Naran Naran Projetu Distritos Distritos Sub Sucos Kustu Total $'000 MAEOT PDD I Konstrusaun Bronjong 1922 m2 Aileu Lequidoe Namolesso 15Educação PDD I EP 5115 P F Hlalameta Aileu Aileu Vila Seloi Craic 14
Educação PDD I EP 1181 P F Buburnaro Aileu Remixio Tulataqueo 6
Educação PDD I EP 2301 P F Erhetu Aileu Aileu Vila Fatubossa 16
Educação PDD I EP 970 P Filial Lismori Aileu Laulara Madabeno 14
MAEOT PDD I Irigasaun Aileu Aileu Vila Bandudato 28
MAEOT PDD I Rehabilitasaun beé dalan no Estrada Aileu Remexio Tulataqueo 59
Educação PDD I EP 1200 P F Darahe Aileu Aileu Vila Lausi 16
Agricultura PDD I Konstrusaun Fatin matansa animais Aileu Aileu Vila Seloi Malere 7
Agricultura PDD I Konstrusaun kanal IrrigasaunFahiria Aileu Aileu Vila Fahiria 6
Agricultura PDD I Konstrusaun kanal Irrigasaun Daisoli Aileu Aileu Vila Lahae 8
MAEOT PDD I Instalasaun Beé mos ba Aldeia Kabas Fatin Aileu Aileu Vila Hoholau 17
Agricultura PDD I Konstrusaun cekdam Aisirimou Aileu Aileu Vila Aissirimou 9
Educação PDD I EPS P F 1005 Bereleu Aileu Liquidoe Bereleu 92
Educação PDD I EPS P 1003 Fahisoi Aileu Liquidoe Fahisoi 29
MAEOT PDD I Konstrusaun Bronjong Proteje Estrada 600 M Aileu Remexio Faturasa 41
RTTL PDD I Uma Transmiter ba Aileu Aileu Aileu Vila Aissirimou 8
Page 20 of 119
Naran
Orgão Programa Naran Naran Projetu Distritos Distritos Sub Sucos Kustu Total
$'000
MAEOT PDD I Konstrusan irigasaun 50 M Aileu Laulara Fatisi 22 Educação PDD I EPS C 1004 F Sao Paulo/Daisoli Aileu Aileu Vila Lahae 40 Agricultura PDD I Konstrusaun cekdam Seloi Kraik Aileu Aileu Vila Seloi Craic 16
Educação PDD I EPS P 1 809 Aileu Aileu Aileu Vila Seloi
Malere
28 Agricultura PDD I Konstrusaun kanal Irrigasaun Saburia Aileu Aileu Vila Saboria
7
Total 570
Tabela 1.7. Reapropriasaun Kapital Desenvolvimentu PDD II
NaranOrgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu Total
$'000
ME PDD II ES P 261 No 1 Laulara/EPS P No 1 807 Laulara
Aileu Laulara Cotolau 39
MOP PDD II Konstrusaun bee mos iha Aldeia Cotolau,Buinona,Balibar,Sub Distritu Laulara
Aileu Laulara Cotolau 44
MS PDD II Servicu Distritais Saude Distritu Aileu Aileu Aileu Seloi Malere
42
MJ PDD II Konstrusaun Vedasaun no Jardim ba Edificio DTPSC ( eis edificio estatistika) Distritu Aileu, Suco Aisirimau,Aldeia Hudularan
Aileu Aileu Aisirimou 177
Total 303
Despesa Parseiru Dezenvolvimentu
Iha projetu hamutuk 17 mak planeia atu implementa iha Distritu Aileu iha 2013, projetu sira
ne’e balun sai hanesan kontinuasaun.
Projetu sira ne’e mak h
anesan : ATLASS - Programa
Page 21 of 119
AINAR O
HATU -U DO M AU B IS SE
HATU -B UIL ICO
LEOLIM A CASSA
FOHO- AI- LICO M ULO
AIT UTU
M AULAU
EDI
SORO
M AU- CHIGA AIN ARO
M AU- NUNO M AU- ULO
M ANETU
NUNO-M OGUE
SURO-CRAIK
M AUBISSE
M ANUTA SI
FATU- BE SI
SUCO LIURAI
M ANELO BAS
AINARO DISTRICT Spat ial D istr ibu tion of Dwellings
0 5 10 15 20 K ilo m e t e r s
2. Distritu Ainaro
Perfil
Mapa 2. hatudu pozisaun jeográfiku Distritu Ainaro nebe ho luan 797 km² ho populasaun nain
59.175 tuir Sensus 2010. Distritu Ainaro iha Sub-
Distritus ha’at,
Sukus 31 no Aldeias 131
hanesan hatudu iha Tabela 2.1.
Tabela 2.1. Sub-Distritus , Sukus no total Aldeias /Sukus
Ainaro Hatu Builico Hatu Udo Maubisse
Sukus Total Aldeias
Sukus Total Aldeias
Sukus Total
Aldeias
Sukus Total Aldeias
Ainaro 7 Mauchiga 7 Foho-Ai-Lico (Beikala) 6 Aituto 9
Page 22 of 119
Funsionáriu Governu iha Distritru Ainaro kompostu :
SES:
1.
99 Polísias
2.
23 Seguransa Sivil
Edukasaun:
1.
441 Profesores Ensinu Basiku Públiku ho 41 Privadu
2.
40 Profesores Ensino Sekundáriu Publiku ho 27 Privadu
3.
45 Profesores du Ensinu Tekniku Sekundáriu Públiku ho 15 Privadu
Iha Distritu Ainaro iha Eskolas Ensino Basiku Publiku (81) no Privadu (6), Ensinu
Sekundárias Publika (2) no Privadu ( 2 ), ho Eskolas Ensinu Teknico Sekundária Publiko (2)
no Privadu (2).
Saude:
1.
14 Médikus lokais (inklui espesialistas);
2.
29 Enfermeirus no
3.
17 parteiras/os;
Fasilidade saúde maka Ospital (1), CHC (4), Postus Saude (10), Klinikas privada (1), SISCa
(50).
MSS :
1.
Numero idosos (tinan 60 ba leten) no invalidus nebe simu subsidio iha Distritu Ainaro
hamutuk 5.816 pessoas nebe kompostu husi idosos 5.533 pessoas no invalidus 283
pessoas.
2.
Numerus Combatentes ba Libertasaun Nasional no benefisiarius ba Martires iha Distritu
Ainaro hamutuk 753 pessoas.
MAP
: 60 extensionistas no naun-extensionista
CNE
: 8 funsionarius
Ministeriu Justisa
:10 funsionarius
Programa Nacional Dezenvolvimentu Sukus (PNDS)
Page 23 of 119
Tabela 2.2. Kapital Grants - PDNS
NaranOrgão
Naran Prgrama
Distritus Sub
Distritus
Sukus Projetu
Fiziku $'000
Kustu Operasional
$'000
Total Kustu $'000
MAE PNDS Ainaro Ainaro Ainaro 5.50 5.50 MAE PNDS Ainaro Ainaro Cassa 5.75 5.75 MAE PNDS Ainaro Ainaro Manutaci 5.50 5.50 MAE PNDS Ainaro Ainaro Maununu 5.00 5.00 MAE PNDS Ainaro Ainaro Mau Ulo 5.00 5.00 MAE PNDS Ainaro Ainaro Sor 5.00 5.00 MAE PNDS Ainaro Ainaro Suro Craic 5.50 5.50
MAE PNDS Ainaro
Hatu-Builico
Mau Chiga 5.75 5.75
MAE PNDS Ainaro
Hatu-Builico
Mulo 6.00 6.00
MAE PNDS Ainaro
Hatu-Builico
Nunu-Mogue 5.25 5.25
MAE PNDS Ainaro Hatu- Udo Foho-Ailico 6.25 6.25 MAE PNDS Ainaro Hatu- Udo Leolima 6.50 6.50 MAE PNDS Ainaro Maubesse Aitutu 6.00 6.00 MAE PNDS Ainaro Maubesse Edi 6.00 6.00 MAE PNDS Ainaro Maubesse Mau Ulo 6.00 6.00 MAE PNDS Ainaro Maubesse Manelobas 6.50 6.50 MAE PNDS Ainaro Maubesse Horai-Quic 5.50 5.50 MAE PNDS Ainaro Maubesse Manetu 6.75 6.75 MAE PNDS Ainaro Maubesse Maubisse 6.50 6.50 MAE PNDS Ainaro Maubesse Mau-Lau 6.25 6.25
MAE PNDS Ainaro Maubesse Suco Liurai
(Maubisse)
6.00 6.00
Total - 122.50 122.50
Reapropriasaun Kapital Grants PDL
Iha tabela 2.3. apresenta projetu PDL 8 iha Distrito Ainaro nebe seidauk remata implementa
iha tinan 2012 no sei reapropria fali iha tinan 2013 ho nian montante orsamento rihun $92 liu-liu
ba projetu hanesan hatudu iha tabela tuir ne’e.
Tabela 2.3. Reapropriasaun Kapital Grants
NaranOrgão
Naran Prgrama
Naran Projetu Distritus Sub
Distritus
Sukus Total
Kustu $'000
MAE PDL Contrusaun plat deker no bronjong , saluran no tembok penahan
Ainaro Maubisse Edi 22
MAE PDL Kanalizasun be‟e mos Ainaro Hatu-Builico
Nuno-Mogue
20
MAE PDL Kanalizasaun be'e Mos / Balibo Ainaro Maubisse Maubisse 3 MAE PDL Kontruksaun centru Comunitario Ainaro
Sabagua
Ainaro Ainaro Ainaro 8
MAE PDL Kontruksaun centru Comunitario Ainaro Fohoailiku
Ainaro Hatu-Udo Fohoailiku 8
MAE PDL Kontruksaun centru Comunitario Ainaro Edi Ainaro Maubesse Edi 8 MAE PDL Kontruksaun centru Comunitario Ainaro
Habuliku Hatukero
Ainaro Hatu-Builico
Page 24 of 119
Naran
Orgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu Total
$'000
MAE PDL Konstrusaun be'e mos edi Ainaro Maubisse Edi 22
Total 92
Programa Dezenvolvimentu Integrado Distrital (PDID)
Iha tinan 2013, V Governo Konstitusional aloka orsamentu ba programa PDID iha Distritu
Ainaro hamutuk tokon $5.723 nebe kompostu husi PDD I aprezenta ho total tokon $2.422 no
tokon $3.301 ba PDD II
. Hosi total orsamentu ne’e hodi
finansia
ba projetu be’e
mos,
konstrusaun eskola, ponte, posto saúde, posto seguransa, irigasaun no sel-seluk tan hanesan
mensiona iha tabela 2.4. no 2.5.
Tabela 2.4. Kapital Dezenvolvimentu PDD I
Naran Orgão
Naran Prgrama
Naran Projetu Distritus Sub
Distritus
Sukus Kustu
2013 $'000
MAE PDD I Konstrusaun Eskola Infantil Hautio Ainaro Hato-Builico
Mulo 121
MAE PDD I Konstrusaun Escola Pre- Secundario Nunomogue Karaik + Fasilidade
Ainaro Hatu-Builico
Nuno-Mogue
125
MAE PDD I Konstrusaun Ponte Erabuti Fatudekor + Konstrusaun Plat deker + Saluran + Tembok Penahan Nuntete – sede suco – Lessata, Suco Mau – ulo.
Ainaro Ainaro Mau Ulo 115
MAE PDD I Konstrusaun no Kanalizasaun Bee Mos Sistema Grafitasaun Bui-Fu
Ainaro Ainaro Suro- craic 110
MAE PDD I Konstrusaun no Kanalizasaun Bee Mos Sistema Grafitasaun Suco Manutasi ba Aldeia 3
Ainaro Ainaro Manutaci 127
MAE PDD I Kanalizasaun Bee Mos Aso ba Mini Mercado Foho Ailico
Ainaro Hato-Udo Foho- Ai-lico
49
MAE PDD I Kanalizasaun Bee Mos Sistema Solar cell Soru - Kraik Suco Leolima
Ainaro Hato-Udo Leolima 45
MAE PDD I Konstrusaun no Kanalizasaun Bee Mos Kotomatan suco Manelobas
Ainaro Maubisse Manelobas 75
MAE PDD I Kanalizasaun Bee Mos ba Aldeia Aitutu Rina ho Aldeia Hautio (4 km)
Ainaro Hatu-Builico
Mulo 49
MAE PDD I Konstrusaun Posto Saude Suro – Craik + Fasilidade
Ainaro Ainaro Suro- craic 87
MAE PDD I Halo Uma Klinika Goulau Lama Suco Leolima + Fasilidade
Ainaro Hato-Udo Leolima 111
MAE PDD I Konstrusaun Postu Saude Suco Aituto Ainaro Maubisse Aituto 66 MAE PDD I Rehabilitasaun ADM Ainaro no
Konstrusaun Moru Haleu ADM Distrito Ainaro
Ainaro Ainaro Ainaro 150
MAE PDD I Konstrusaun Residencia EDTL + Moru Haleu EDTL Dist. Ainaro
Ainaro Ainaro Ainaro 125
MAE PDD I Konstrusaun Irigasaun Aldeia Lugatu Suco Ainaro
Ainaro Ainaro Ainaro 135
MAE PDD I Konstrusaun Edificio Meio Ambiente Distrito Ainaro + fasilidade (MCIA)
Ainaro Ainaro Ainaro 79
MAE PDD I Konstrusaun Moru haleu Mercado Bascem Ainaro vila Suco Ainaro
Ainaro Ainaro Ainaro 86
Page 25 of 119
Naran
Orgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu 2013
$'000
CNE Distrito Ainaro
MAE PDD I Konstrusaun Uma Ba Seguranca + Paving + Uma Gerador ba MJ Distrito Ainaro
Ainaro Ainaro Ainaro 51
MAE PDD I Konstrusaun Postu Policia Cassa PNTL Distrito Ainaro
Ainaro Ainaro Cassa 28
MAE PDD I Rehabilitasaun ba irigasaun buirudu Ainaro Ainaro Ainaro 150 MAE PDD I konstrusaun foun ba clinic Ainaro Ainaro Ainaro 40 MAE PDD I Konstrusaun foun ba armajen iha Mulo Ainaro
Hatu-Builico
Mulo 150
MAE PDD I Konstrusaun equipamentu parkir Ainaro Ainaro Ainaro 18 MAE PDD I Konstrusaun lutu foun ba green house Ainaro Ainaro Ainaro 105 MAE PDD I Konstrusaun lutu foun ba edificio MAP Ainaro Ainaro Ainaro 105
MdF PDD I Konstrusaun edificio Estatistica - Ministerio Finansas iha Distritu Ainaro
Ainaro Ainaro Ainaro 109
Total 2,422
Tabela 2.5. Kapital Dezenvolvimentu PDD II
Naran
Orgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu 2013
$'000
MAP PDD II Konstrusaun moru hodi proteze mota iha Foho-Ailico
Ainaro Hato-Udo Foho-Ailico 500
MAE PDD II Konstrusaun Edificio STAE + Moru haleu Edificio
Ainaro Ainaro Ainaro 250
MAE PDD II Konstrusaun Escola Basico Central (EBC Agapito da Costa) Ailora + Fasilidade
Ainaro Hato-Udo Foho-Ailico 280
MAE PDD II Konstrusaun Edificio Dezenvolvimento Local Distrito Ainaro
Ainaro Ainaro Ainaro 201
MAE PDD II Rehabilitasaun Estrada + Plat Deker + Be Dalan Husi Aldeia Hatuquero ba Aldeia Leotelo I (12 Km)
Ainaro Hato-Builico
Mauchiga 351
MAE PDD II Construcao Eskola Basico Nunumogue Kraik+ Facilidade
Ainaro Hato-Builico
Nunumoge 280
ME PDD II ES 972 ES C St Inacio de Loila, Nova Construção das Instalações de Salas de aulas e latrinas 335 m2
Ainaro Maubesse Maubisse 258
MAE PDD II Konstrusaun Kaserna PNTL Maubesi - Maubessi
Ainaro Maubesse Maubisse 251
MAE PDD II Konstrusaun moru satan estrada cursamentu monumentu ba pouzada 300 M ( Ainaro - Maubisse)
Ainaro Maubise Maubise 200
MAE PDD II Continu. Konst. Edificio ADM Dist. Ainaro Ainaro Ainaro Ainaro 301 MAE PDD II Construsaun armagem iha suco leolima Ainaro Hatudu Leolima 200 MAP PDD II Rehabilitasaun Be dalan ou Kanal ba
Suporta Be ba WTP Nugufu
Ainaro Ainaro Ainaro 230
Page 26 of 119
Reapropriasaun Kapital Desenvolvimentu PDD I & II
Iha tabela 2.6. no 2.7. aprezenta projetu reapropriasaun PDD I & II tinan 2012 nebe sei
reapropria ba tinan 2013 ho montante rihun $872 nebe kompostu husi PDD I hamutuk rihun
$590 no rihun $282 ba projetu PDD II
. Razaun halo reapropriasaun projetu hirak ne’e tamba
ninian implemanetasaun la-konsege remata iha tinan 2012 no sei kontinua implementa fali iha
tinan 2013.
Tabela 2.6. Reapropriasaun Kapital Dezenvolvimentu PDD I
NaranOrgão Programa Naran Naran Projetu Distritos Distritos Sub Sucos Kustu Total
$'000
Educação PDD I EPS P 1014 20 de Augosto “82” Boetua
Ainaro Hatu-Builico
Mulo 49
MAEOT PDD I Kanalizasaun be'e mos Ainaro Maubisse Edi 14 Agricultura PDD I Reabilitasaun Kanal Irrigasaun Lias Ainaro Ainaro Cassa 6
Educação PDD I EP P 5316 Riamori Ainaro Maubisse Maubisse/
Aipelulala/ Satapat
24
MAEOT PDD I Konstrusaun Fatin Lixu 9 Ainaro Ainaro Ainaro 2 Educação PDD I EP 2271 P Goulau Tahan Terus Ainaro Hatu-Udo Leolima 23
MAEOT PDD I Kanalizasaun be'e mos Ainaro
Hatu-Builico
Mulo 6
MAEOT PDD I Rehabilitasaun Sentru Saude Ainaro Hatu-Udo Leolima 2 Agricultura PDD I Reabilitasaun Kanal Irrigasaun Daras Ainaro
Hatu-Builico
Nuno-Mogue
6
MAEOT PDD I Rehabilitasaun Postu Saude Ainaro Maubesse Edi 12 Agricultura PDD I Konstrusaun muraila ba uma matansa
animal
Ainaro Ainaro Ainaro 11
Agricultura PDD I Konstrusaun kanal Irrigasaun Maununo
Ainaro Ainaro Mau-Nuno 6
MAEOT PDD I Rehabilitasaun Postu Saude + Maternidade
Ainaro Hatu-Udo Foho-Ai-Lico
3
MAEOT PDD I Kanalizasaun bee mos Unil Ainaro Ainaro Cassa 3 Agricultura PDD I Kanalizasaun água potavel ba
residencsia extencionistas no green house
Ainaro Hatu-Builico
Mulo 6
MAEOT PDD I Konstrusaun Valeta no Tembok Penahan ho Plat Deker
Ainaro Maubisse Horai-Quic
10
MAEOT PDD I Konstrusaun Valeta no Tembok Penahan ho Plat Deker
Ainaro Hatu-Builico
Nuno-Mogue
11
MAEOT PDD I Kanalizasaun be'e mos Ainaro
Hatu-Builico
Mauchiga 15
MSS PDD I Konstrusaun foun ba Vedasaun Ossuários iha Distrito Ainaro
Ainaro Ainaro Ainaro 93
Agricultura PDD I Konstrusaun kanal Irrigasaun Dilkede Ainaro Ainaro Cassa 6 Educação PDD I EP 938 P F Samoro Ainaro Maubisse Aituto 69 Agricultura PDD I Reabilitasaun Kanal Irrigasaun
Malhuilai
Ainaro Ainaro Suro Craic 4
MAEOT PDD I Rehabilitasaun Residencia Pesoal Saude
Ainaro Hatu-Udo Leolima 2
Page 27 of 119
Naran
Orgão Programa Naran Naran Projetu Distritos Distritos Sub Sucos Kustu Total
$'000
Educação PDD I EP C 60 Maulau Ainaro Maubisse Maulau 41 Educação PDD I EPS P 1015 Bei-Ubu Nunumogue Ainaro
Hatu-Builico
Nuno-Mogue
82
MAEOT PDD I Rehabilitasaun Posto Saude Maulahulo Ainaro Hatu-Builico
Mulo 2
MAEOT PDD I Konstrusaun be'e mos Ainaro Maubisse Maulau 18 MAEOT PDD I Konstrusaun ponte ki'ik Ainaro Ainaro Suro Craic 3
Total 590
Tabela 2.7. Kapital Dezenvolvimentu - Reapropriasaun PDD II
NaranOrgão
Naran Prgrama
Naran Projetu Distritus Sub
Distritus
Sukus Total
Kustu $'000
ME PDD II ES P 1027 Leolima Ainaro Hato-Udo Lelolima 85
ME PDD II Residencia Basico ba estudante Medisina iha Centru Saude Hatutio
Ainaro Hatobuilico Mulo 55
MJ PDD II Konstrusaun Vedasaun no Jardim ba Edificio DTPSC Distritu Ainaro,Sub Distrito Ainaro, Suco Ainaro,Aldeia Sabago
Ainaro Ainaro Ainaro 142
Total 282
Despesa Parseiru Dezenvolvimentu
Iha projetu hamutuk 13 mak planeia atu implementa iha Distritu Ainaro iha 2013 no projetu sira
ne’e balun sai hanesan kontinuasaun.
Projetu sira ne’e mask hanesan :
Programa
Page 28 of 119
Vemas e
Wailili
Tequino Mata
Caicua
Uatac o Caibada
Defauass i
Haec oni Buruma
Bada H o'o
Uailaha Baha Mori
Namanei
Lais orolai de S ima Alaua Craic
Alaua Leten Uma A na
Ico
Abafala
Lais orolai de B aixo
Maluro
Uatac o
Vemas e Samalari
VEMASE
BAUCAU LAGA
BAGUIA QUELICAI
VENILALE
BAUCAU DISTRICT
Spatial Distribution of Dwellings
0 5 10 15 20 K ilo m e te r s Suco Boundar y
Sub- dis trict B oundary
Two-lane sealed road ; Occ upied Dwelling
;
Ø Ñ
Clinic Hos pital
CHC (Comm unity Health Centre)
One-lane road 4 W vehicle track
N E W
S
3.
Distritu Baucau
Perfil
Mapa 3 hatudu pozisaun jeográfika Distritu Baucau nebe ho luan área hamutuk 1.494 km² ho
populasaun 111.694 tuir Sensus 2010. Distritu Baucau iha Sub-Distritu neen (6) ho Sukus no
total Aldeias hanesan hatudu iha Tabela 3.1.
Tabula 3.1 Sub-Distritus ho Sukus no total Aldeias/Sukus
Baguia Baucau Laga Quelicai Vemasse Venilale Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias
Afaloicai 4 Bahu 5 Atelari 10 Abafala 3 Caicua 2 Bado-Ho’o 5 Alaua Craic 5 Bucoli 6 Libagua 5 Abo 4 Loilubo 3 Baha Mori 6 Alaua Leten 5 Buibau 6 Nunira 5 Afaça 3 Ossouala 5 Fatulia 4 Defa-Uassi 4 Buruma 4 Saelari 9 Baguia 3 Ostico 3 Uailaha 4
Haeconi 6 Caibada (Uaimua)
Page 29 of 119
Baguia Baucau Laga Quelicai Vemasse Venilale Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias Sukus T.Aldeias
Macalaco 3 Maluro 4 Namanei 4 Uaitame 4
Data husi : MAE no Estatistica
Funsionárius Governu iha Baucau kompostu :
SES:
1.
167 Polísias;
2.
37 Seguransa Sivil permanentes no temporárius
3.
21 Bombeiros permanentes
Edukasaun:
1.
Profesores Ensino Basiku: 691 públiku ho 384 Privadu
2.
Profesores Ensino Sekundárius: 183 Públiku ho 47 Privadu
3.
Profesores Ensino Tekniku Sekundáriu: 187 Públiku ho 17 Privadu
Distritu Baucau iha Eskolas Ensino Basiku Publiku (99) no Privadu 74, Eskolas Ensino
Sekundária Publiku (8) no Privadu (1), Eskolas Ensino Tekniku Sekundárias (8), Privadu 1,
no Universidade (1).
Saúde:
1.
23 Médikus lokais (inklui espesialistas);
2.
134 Enfermeiras/os
3.
55 parteiras/os;
Fasilidade saúde mak : Hospital (1), CHC (6), Postus Saúde (25), Klínika Privada (3), no
SISCa (60).
MSS :
1.
Numero idosos (tinan 60 ba leten) no invalidus nebe simu subsidio iha Distritu Baucau
hamutuk 13.454 pessoas nebe kompostu husi idosos 11.786 pessoas no invalidus 1.668
pessoas.
2.
Numerus Combatentes ba Libertasaun Nasional no benefisiarius ba Martires iha Distritu
Baucau hamutuk 971 pessoas.
MAP :
95 Extensionistas temporárius no naun Extensionistas
CNE :
8 funsionarius
Page 30 of 119
Programa Nacional Dezenvolvimento Sucos (PNDS)
Distritu Baucau ba tinan 2013, V Governo seidauk aloka orsamentu fisiku ba programa PNDS,
maibe só aloka deit kustus operasional ba Sukus hotu nebe espalha iha Sub Distritu sira hodi halo
preparasaun planeamentu ba programa PNDS iha tinan 2014 hanesan temi iha tabela 3.2.
Tabela 3.2. Kapital Grants - PDNS
NaranOrgão Prgrama Naran Distritus Distritus Sub Sukus Projetu Fiziku
$'000
Kustu Operasional
$'000
Total Kustu $'000
MAE PNDS Baucau Baucau Bahu 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Baucau Bucoli 5.75 5.75 MAE PNDS Baucau Baucau Buruma 5.75 5.75 MAE PNDS Baucau Baucau Buibau 5.25 5.25 MAE PNDS Baucau Baucau Wailili 5.75 5.75 MAE PNDS Baucau Baucau Samalari 5.50 5.50 MAE PNDS Baucau Baucau Gariuai 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Baucau Triloca 5.75 5.75 MAE PNDS Baucau Baucau Trilolo 5.25 5.25 MAE PNDS Baucau Baucau Seical 5.50 5.50 MAE PNDS Baucau Baucau Caibada 5.25 5.25 MAE PNDS Baucau Laga Atelari 6.00 6.00
MAE PNDS Baucau Laga Tequino
Mata
5.75 5.75
MAE PNDS Baucau Laga Soba 5.50 5.50
MAE PNDS Baucau Laga Samalari
(Laga)
6.00 6.00
MAE PNDS Baucau Laga Sagadati 6.25 6.25 MAE PNDS Baucau Laga Nunira 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Laga Libagua 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Laga Saelari 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Baguia 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Locoliu 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Letemno 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Waitame 6.25 6.25 MAE PNDS Baucau Quelicai Macalaco 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Bualale 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Lelalai 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Abo 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Guruca 5.50 5.50 MAE PNDS Baucau Quelicai Afaca 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Laisorolai de
Cima
6.00 6.00
MAE PNDS Baucau Quelicai Laisorolai de Baixo
6.00 6.00
MAE PNDS Baucau Quelicai Maluro 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Namanei 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Quelicai Abafala 5.50 5.50 MAE PNDS Baucau Baguia Afaloicai 6.50 6.50 MAE PNDS Baucau Baguia Alua Criac 6.50 6.50
MAE PNDS Baucau Baguia Aluana
Leten
Page 31 of 119
Naran
Orgão Prgrama Naran Distritus Distritus Sub Sukus Projetu Fiziku
$'000
Kustu Operasional
$'000
Total Kustu $'000
MAE PNDS Baucau Baguia Haeconi 6.50 6.50 MAE PNDS Baucau Baguia Osso-Huna 6.50 6.50 MAE PNDS Baucau Baguia Lari Sula 6.50 6.50
MAE PNDS Baucau Baguia Samalari
(Baguia)
6.00 6.00
MAE PNDS Baucau Baguia Defa Uassi 6.50 6.50 MAE PNDS Baucau Baguia Lavateri 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Baguia Uacala 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Vemase Vemasse 6.50 6.50 MAE PNDS Baucau Vemase Ostico 5.50 5.50 MAE PNDS Baucau Vemase Ossoala 5.50 5.50 MAE PNDS Baucau Vemase Loilubo 5.50 5.50 MAE PNDS Baucau Vemase Uaigae 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Vemase Uatu-Lari 5.50 5.50 MAE PNDS Baucau Vemase Caicua 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Venilale Bada Ho'o 6.00 6.00 MAE PNDS Baucau Venilale Baha Mori 5.75 5.75 MAE PNDS Baucau Venilale Uailaha 6.25 6.25 MAE PNDS Baucau Venilale Uaiolo 6.00 6.00
MAE PNDS Baucau Venilale Uma Ana
Ico
6.00 6.00
MAE PNDS Baucau Venilale Uma Ana
Ulo
5.75 5.75
MAE PNDS Baucau Venilale Fautlia 6.25 6.25 MAE PNDS Baucau Venilale Uataco 6.25 6.25
Total - 350.25 350.25
Reapropriasaun Kapital Grants - PDL
Iha tabela 3.3. apresenta projetu PDL 12 iha Distrito Baucau nebe seidauk remata implementa
iha tinan 2012 no sei reapropria fali iha tinan 2013 hodi kontinua implementa ho total orsamento
rihun $225 liu-
liu ba projetu hanesan hatudu iha tabela tuir ne’e.
Tabela 3.3 Reapropriasaun Kapital Grants
NaranOrgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu Total
$'000
MAE PDL Kanalizasaun be‟e mo‟os no distribuisaun ba aldeia 3 Suku Buruma
Baucau Baucau Buruma 5
MAE PDL Instalasaun Be mos ba Suku Alawa Kraik (mota sorin).
Baucau Baguia Alawa Craik
14
MAE PDL Instalasaun be'e mos husi Suku Bualale ba Ahdeuquele (5 Km)
Baucau Quelicai Bualale 27
MAE PDL Dada Be Mos ba aldeia Cai Ae Tula Baucau Venilale
Bado-Ho‟o 32
MAE PDL Kanalizasaun ba aldeia 4 inklui sede Suku no eskola Boleha iha be matan assanono ho distancia 5 km iha Suku Soba.
Baucau Laga Soba 45
Page 32 of 119
Naran
Orgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu Total
$'000
MAE PDL Konstrusaun centro komunitario Aldeia Auraba
Baucau Laga Sagadate 8
MAE PDL Konstrusaun centro komunitario Aldeia Basar- Uai
Baucau Baguia Hae Coni
9
MAE PDL Konstrusaun centro komunitario Aldeia Caihurlale de baixo
Baucau Venilale Uailaha 1
MAE PDL Konstrusaun centro komunitario Aldeia Uaidau
Baucau Vemasse Loilubo 1
MAE PDL Konstrusaun centro komunitario Aldeia Uausfa
Baucau Baguia Alawa Craik
9
MAE PDL Konstruksaun centru comunitario aldeia Sara ida Suco Baguia Quelecai
Baucau Quelicai Baguia 4
Total 225
Programa Dezenvolvimento Integrado Distrital (PDID)
Iha tinan 2013, V Governo Konstitusional aloka orsamento ba programa PDID iha Distritu
Baucau hamutuk tokon $8.733 nebe kompostu husi PDD I aprezenta ho total tokon $2.585 no
tokon $6.148 ba PDD II
. Hosi total orsamentu ne’e hodi finan
s
ia ba projetu be’e mos,
rehabilitasaun no konstrusaun eskola, monumentu, rehabilitasaun estrada, posto saúde, irigasaun
no sel-seluk tan hanesan mensiona iha tabela 3.4 no 3.5
Tabela 3.4. Kapital Dezenvolvimentu PDD I
Naran
Orgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu 2013
$'000
MAE PDD I Rehabilitasaun Eskola Sekundaria Filial No.1 Kilik Uaigae
Baucau Vemasse Uaigae 146
MAE PDD I Konstrusaun Eskola Basiku Filial Buasare Baucau Baucau Bahu 149 MAE PDD I Konstrusaun Estrada ba Baguia (Samalari) 4 km Baucau Baguia Samalari 99 MAE PDD I Konstrusaun Edifisiu Adm. Sub Distrito Quelicai Baucau Quelicai Bagia 149 MAE PDD I Rekonstrusaun Edifisiu ba Residencia ASD
Vemasse
Baucau Vemasse Vemasse 103
MAE PDD I Rekonstrusaun Residencia Antiga ASD Baguia Baucau Baguia Alawa Craik
131
MAE PDD I Konstrusaun Foun Uma Ex Residencia antiga ASD Venilale
Baucau Venilale Bado-Ho'o
132
MAE PDD I Rehabilitasaun Total ex Administrasaun Distrito ba Akomodasaun ba Bainaka husi Nasional no Distrito Vizinu
Baucau Baucau Tirilolo 122
MAE PDD I Konstrusaun postu saude iha Samalari Baucau Vila
Baucau Baucau Samalari 60
MAE PDD I Monument Sub Distrito Baguia Baucau Baguia Alawa
Craik
90
MAE PDD I Monument Sub Distrito Venilale Baucau Venilale Uatu Haco
70
MAE PDD I Moru haleu GOR Baucau ( 2000 meter ) Baucau Baucau Tirilolo 112 MAE PDD I Rehabilitasaun Ex residencia AD Baucau inklui
jardin no Murro
Page 33 of 119
Naran
Orgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu 2013
$'000
MAE PDD I Konstrusaun Posto no Fasilidade Saude iha Baucau
Baucau Baucau Samalari 128
ME PDD I EPC Laisorulai Baucau Quelicai Laisorolai
de Cima
149
ME PDD I EPP Lacoliu Baucau Quelicai Lacoliu 149
ME PDD I Rehabilitasaun Ex Eskola Primaria Publiku Municipal Iha Sub-Distrito Laga
Baucau Laga Soba 149
ME PDD I Konstrusaun Eskola Sekundaria Venilale Baucau Venilale Fautlia 149
MAE PDD I Konstrusaun Escola Basico Libagua - Laga Baucau Laga Libagua 115 MSS PDD I Konstrusaun moru haleo Osoario Laga, Baucau Baucau Laga Soba 100 MAP PDD I Konstrusaun kanal irigasaun Lokal Hoi-Neuia,
Vemasse, Baucau
Baucau Vemase Ossoala 131
Total 2,585
Tabela 3.5. Kapital Dezenvolvimentu PDD II
Naran Orgão
Naran Prgrama
Naran Projetu Distritus Sub
Distritus
Sukus Kustu
2013 $'000
MAE PDD II Rehabilitasaun Estrada rural husi Uatulari-Ossoala 11, 44 Km
Baucau Vemasse Uato-Lari 268
MAE PDD II Rehabilitasaun Estrada valeta husi Buawa-Uacala ( 10 Km )
Baucau Baguia Uacala 306
MAE PDD II Nova Construcao ESPF Laga Codigo 0982 Baucau Laga Libagua 256 MAE PDD II Rehabilitasaun Estrada Uai Oli – Buihuli
Uatuhaco ( 12 Km )
Baucau Venilale Uai Oli/Uro
Haco
296
MAE PDD II Rehabilitasaun Estrada Veni doco (9 km) Baucau Venilale Uma Ana Ico
215
MAE PDD II Rehabilitasaun Estrada no Konstrusaun valeta ba iha aldeia Ague (7 km)
Baucau Baucau Seiçal 168
MAE PDD II Konstrusaun Armazen (ex. Dolog) Baucau Baucau Tirilolo 200
MAE PDD II Konstrusaun mercado Venilale Baucau Venilae Uatu
Haco
361
MAE PDD II Rehabilitasaun Centru Convensaun Distrito Baucau (Ex Merkadu Lama)
Baucau Baucau Bahu 425
MAE PDD II Rehabilitasaun Posto Saudi Buruma + Health Post ( iha Uma 4 )
Baucau Baucau Buruma 250
MAE PDD II Konstrusaun Posto Saude + Uma ba Doutor iha Queliqai
Baucau Quelicai Macalaco 216
MAE PDD II Konstrusaun Posto Saude + Uma ba Doutor iha Laga
Baucau Laga Libagua 225
MAE PDD II Konstrusaun Posto Saude + Uma ba Doutor iha Venilale
Baucau Venilae Bahamori 234
MAE PDD II Konstrusaun Posto Saude + Uma ba Doutor iha Laisorulai
Baucau Quelicai Laisorulai 236
MAE PDD II Konstrusaun Centro Saude ba Comunidade iha Bucoli
Baucau Baucau Bucoli 500
MAE PDD II Konstrusaun Posto Saude Makalaku + Uma ba Doutor
Baucau Baguia Alawa Craic
225
MAE PDD II Konstrusaun Irrigasaun iha Larisula (Lekidiga) ( 6 km )
Baucau Baguia Lari Sula 264
MAE PDD II Protesaun irrigasaun fatukomo no torre be’e mos ( 1.6 km )
Page 34 of 119
Naran
Orgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu 2013
$'000
MAE PDD II Konstrusaun ASD Laga Baucau Laga Soba 283
MAE PDD II Rehabilitasaun Eskola Primaria Publiko Filial Fatulia
Baucau Venilale Fautlia 291
MAE PDD II Konstrusaun Irrigasaun Ukamuni (Afaca)Quelicai ( 5 km )
Baucau Quelicai Afaca 220
MAE PDD II Kontrusaun Moru haleu terminal, inklui haris fatin no pos Seguranca iha suco Trilolo
Baucau Baucau Trilolo 264
MSS PDD II Kontinuasaun konstrusaun Osoario Laga, Baucau Baucau Laga Soba 154
Total 6,148
Reapropriasaun Kapital Desenvolvimentu PDD I & II
Iha tabela 3.6 no 3.7, Distritu Baucau aprezenta projetu reapropriasaun PDD I & II tinan 2012
nebe sei reapropria ba tinan 2013 hamutuk projetu 31 ho montante tokon $2.047 nebe kompostu
husi PDD I hamutuk tokon $1.537 no rihun $510 ba projetu PDD II. Razaun halo reapropriasaun
projetu hirak ne’e tamba ninian implemanetasaun la
-konsege remata iha tinan 2012 no sei
kontinua implementa fali iha tinan 2013.
Tabela 3.6. Reapropriasaun Kapital Dezenvolvimentu PDD I
NaranOrgão
Naran Programa
Naran Projetu Distritos Sub
Distritos
Sucos Total
Kustu $'000
Educação PDD I EP 406 P 3 Uai Gae Baucau Vemase Uaigae 39
Educação PDD I EP 421 P Uaioli Baucau Venilale Uai Oli 23
Agricultura PDD I Konstrusaun Residensia Medika Veterinaria Baucau Baucau Tirilolo 10 MAEOT PDD I Konstrusaun Tanki no dada be’e Mos
Sistema Gravitasaun bematan Uaida ba aldeia 4 Suku Bucoli
Baucau Baucau Bucoli 7
Educação PDD I EB Madre Kota baru Baucau Baucau Tirilolo 98
Educação PDD I EP P757 Baguia Baucau Baguia Alawa
Craik
24
MAEOT PDD I Konstrusaun Edifisiu foun Administrasaun Sub-Distritu Venilale
Baucau Venilale Uatu Haco
20
Educação PDD I EP 1172 P F Daralari Baucau Laga Atelari 12 Educação PDD I EP 1115 C F Darenafa Baucau Quelicai Namanei 34
Educação PDD I EPS P 744 Wailili Baucau Baucau Uailili 12
PDHJ PDD I Konstrusaun Edifisio Regional Baucau Baucau Tirilolo 117
Educação PDD I EP 380 C Sagadate Baucau Laga Sagadate 38
Educação PDD I EPS 445 P F Berecoli Baucau Venilale Uma Ana
Ico
12
Educação PDD I EPS P 945 Venilale / EPS.Waibua Baucau Venilale Uatu Haco
23
MAEOT PDD I Konstrusaun Edifisiu foun Administrasaun Sub-Distritu Baguia
Baucau Baguia Alawa Craik
13
MAEOT PDD I Rehabilitasaun Irrigasaun husi
Bauraba,Alasula fornese Be ba natar 178 Ha ( 8 Km ).
Baucau Laga Nunira 87
Page 35 of 119
Naran
Orgão Programa Naran Naran Projetu Distritos Distritos Sub Sucos Kustu Total
$'000
Mori
Agricultura PDD I Konstrusaun irrigasaun Iasula Baucau Laga Sagadate 17
Educação PDD I EPS P 764 Seical Baucau Quelicai Seiçal 53
Agricultura PDD I Konstrusaun irrigasaun Uluisi Baucau Baucau Uailili 6 Agricultura PDD I Water Harvesting Uaimui Baucau Quelicai Lacoliu 5 Educação PDD I EP 1116 P Filial Ossolia Baucau Quelicai Letemum
o
8
MSS PDD I Konstrusaun foun ba moro no Plaka ba monumentos iha Sub-distrito Quelicai
Baucau Quelicai Baguia 50
Agricultura PDD I Konstrusaun irrigasaun Builai Baucau Quelicai Laisorolai de Cima
4
Total 723
Tabela 3.7. Reapropriasaun Kapital Dezenvolvimentu PDD II
NaranOrgão Prgrama Naran Naran Projetu Distritus Distritus Sub Sukus Kustu Total
$'000
ME PDD II ETP 1117 Comercio e Acontabilidade Baucau Baucau Trilolo 52 ME PDD II EB Baucau Tirilolo Madre Ursula Baucau Baucau Trilolo 34 MAP PDD II Konstrusaun Irrigasaun Sababere Baucau Baucau Buibau 28 MS PDD II Rehabilitasaun Armazem Logistika Baucau Baucau Trilolo 23 MSS PDD II Konstrusaun Ossuario iha Distrito Baucau Sub
Distrito Laga Suco Soba
Baucau Laga Soba 136
PNTL PDD II Rehabilitasaun Edificio UIR Baucau (Building A) - (Altera husi projetu Kais Flutuante ba PNTL actual aloka iha Distritu Dili)
Baucau Baucau Tirilolo 34
MSS PDD II Konstrusaun Vedasaun no Jardim ba Edificio DTPSC ( eis edificio BPN) Distrito Baucau,Sub Distrito Baucau, Suco Tirilolo,Aldeia Lutu Mutu
Baucau Baucau Trilolo 202
Total 510
Despesa Parseiru Dezenvolvimentu
Iha projetu hamutuk 19 mak planeia atu implementa iha Distritu Baucau iha 2013, projetu sira
ne’e balun sai hanesan kontinuasaun .Projetu sira ne’e mak hanesan :
Aumenta oportunidade
Page 36 of 119