FAKULTI SAINS SOSIAL DAN KEMAUSIAAN
PUSAT PENYELIDIKAN SEJARAH, POLITIK DAN KESELAMATAN
SARJANA SASTERA (SEJARAH MALAYSIA)
SKESE6103: EKONOMI DAN PEMBANGUNAN MALAYSIA
TAJUK TUGASAN
BINCANGKAN SEJAUH MANA USAHA-USAHA YANG DILAKUKAN
DALAM BIDANG PENDIDIKAN DI MALAYSIA TELAH BERJAYA
MENYATUKAN PENDUDUK DARI PELBAGAI LATAR BELAKANG BUDAYA
DEMI MENCAPAI USAHA PEMBINAAN NEGARA BANGSA.
PENSYARAH
PROF. MADYA DR. MOHD BIN SAMSUDIN
DR. SUFFIAN BIN MANSOR
DISEDIAKAN OLEH
SRI NILAM JUITA BINTI MD ZIN
ISI KANDUNGAN
Kandungan Halaman
1.0 PENGENALAN 1
2.0 SISTEM PENDIDIKAN SEMASA PEMERINTAHAN
BRITISH
2
2.1 Sekolah Aliran Inggeris 2
2.2 Sekolah Aliran Melayu 2
2.3 Sekolah Aliran Tamil 3
2.4 Sekolah Aliran Cina 4
2.5 Sekolah Agama 4
3.0 PENDIDIKAN DI MALAYSIA PASCA-MERDEKA 7
3.1 Laporan Razak 7
3.2 Laporan Rahman Talib 8
3.3 Akta Pendidikan 1961 9
3.4 Akta Pendidikan 1996 10
3.5 Dasar Pendidikan Kebangsaan 12
4.0 PEMBENTUKAN NEGARA BANGSA MELALUI
PENDIDIKAN
14
4.1 Sistem Persekolahan Yang Seragam 14
4.2 Sukatan Pelajaran Yang Sama 16
4.3 Sistem Peperiksaan Yang Sama 18
4.4 Bahasa Melayu Sebagai Bahasa Pengantar 19
4.5 Pendidikan Sejarah 21
4.6 Kesepaduan Kokurikulum 23
4.8 Peningkatan Taraf Universiti di Malaysia 26
5.0 KESIMPULAN 28
1.0 PENGENALAN
Malaysia merupakan sebuah negara yang dibentuk pada tahun 1963 dan masih lagi
mencari identitinya yang tersendiri. Proses mencari identiti ini amat penting untuk
menguatkan jati diri penduduknya. Oleh itu, Malaysia telah cuba membina negara
bangsanya yang tersendiri berlandaskan kebudayaan dan etnik yang wujud dalam
negara ini.1 Kepelbagaian etnik dalam Malaysia memberikan pelbagai kelebihan dan tidak kurang juga pelbagai masalah terhadap negara ini. Oleh yang demikian, pelbagai
usaha dan inisiatif dilakukan bagi menyelesaikan sebarang masalah yang mungkin
timbul akibat kepelbagaian etnik ini.
Takrif negara bangsa Malaysia menurut Tun Dr. Mahathir Mohamad, ialah
negara bangsa dibina dan dibangunkan dengan rakyat yang menyanjung masa depan
yang dikongsi bersama, berintergrasi seluruh wilayah dan kelompoknya, menikmati
kehidupoan bersama berasaskan hal dan keadilan serta menumpukn taat setia dan
pengabdian tidak berbelah bahagi terhadap bangsa dan negara.2 Pendidikan merupakan aspek yang mampu menyumbang kepada proses pembinaan negara bangsa
Malaysia yang mantap. Oleh itu penulisan ini akan membincangkan mengenai
sumbangan yang diberikan oleh bidang pendidikan dalam proses negara bangsa
Malaysia.
Sistem pendidikan di zaman penjajahan telah berkembang tanpa
mengambilkira kepada keperluan pembangunan, pembentukan identiti kebangsaan
dan perpaduan negara. Sistem Pendidikan berkenaan mengekalkan tumpuan taat setia
rakyat pendatang dan keturunan mereka kepada negara asal mereka dan menekan
semangat pembangunan rakyat tempatan. Sistem ini mungkin bersesuaian dengan
Tanah Melayu yang terjajah tetapi apabila Tanah Melayu sudah merdeka, ia didapati
tidak lagi sesuai. Oleh itu, langkah-langkah diambil bagi menggubal satu sistem
pendidikan kebangsaan yang sesuai untuk negara yang merdeka dan mempunyai
matlamat-matlamat sendiri. Pendidikan negara telah mengalami evolusi sejajar dengan
pembangunan dan kemampuan negara.
1
Syed Husin Ali, Ethnic Relation In Malaysia, Harmony And Conflict, Strategic Information And Research Development Centre, 2008, hlm. 26
2
2.0 SISTEM PENDIDIKAN SEMASA PEMERINTAHAN BRITISH
Semasa British masih lagi menguasai negara kita, pendidikan yang ada pada masa
tersebut adalah berbeza dengan pendidikan yang ada pada hari ini. Sebelum
kemerdekaan Tanah Melayu terdapat lima aliran sekolah yang utama pada masa
tersebut iaitu sekolah aliran Melayu, sekolah aliran Cina, sekolah aliran Tamil,
sekolah aliran Inggeris dan sekolah aliran agama (madrasah).
2.1 Sekolah Aliran Inggeris
Semasa zaman pemerintahan pemerintahan British, terdapat tiga sekolah Inggeris
ditubuhkan iaitu sekolah yang ditubuhkan oleh persatuan-persatuan pendakwah
Kristian, sekolah kerajaan seperti Maktab Melayu Kuala Kangsar atau disebut sebagai
Malay College Kuala Kangsar (MCKK) dan sekolah Inggeris persendirian.3 Maktab
Melayu ini dikekalkan sebagai suatu institusi ‘eksklusif’ di mana hampir kesemua penuntutnya terdiri daripada anak-anak golongan atasan sehinggalah perang dunia
kedua. Pelajar lepasan Maktab ini juga telah diberikan peluang yang lebih luas untuk diterima masuk dalam Malay Administrative Service (MAS) berbanding pelajar lepasan sekolah-sekolah lain di negeri-negeri Melayu Bersekutu. British sedar
bahawa, mereka perlu menjaga hati para elit Melayu demi mengekalkan kedudukan mereka sebagai penjajah. Melalui sistem pendidikan ini, anak-anak Melayu dihantar ke sekolah Inggeris dan diajar dengan menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa
pengantar dan didedahkan dengan kurikulum yang dirangka dengan corak England,
sukan dan peraturan yang terdapat dalam pemerintahan di sekolah privasi.4
2.2 Sekolah Aliran Melayu
Semasa zaman kolonial, sekolah aliran Melayu telah ditubuhkan dan diuruskan oleh
pihak kerajaan.5 Sekolah aliran Melayu menggunakan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. Kurikulum dan silibus pendidikan adalah setakat peringkat rendah sahaja
3Khoo Kay Kim & Jazamuddin Baharuddin (pnyt.), Malaysia: Sejarah dan Proses Perbahasan, 134-148. Hlm. 134.
4
Jim Baker, Crossroads, A Popular History Of Malaysia Singapore, Singapore, Times Book International, 1999, hlm. 190.
5
iaitu setakat darjah enam sahaja. Sekolah aliran Melayu ini terletak di kawasan
kampung dan desa luar bandar kerana tumpuan petempatan masyarakat Melayu pada
zaman tersebut. Sekolah tersebut juga tidak mempunyai kemudahan yang lengkap.
Menurut Zawawi Ibrahim dalam penulisannya Globalization And National Identity:
Managing Ethnicity And Cultural Pluralism In Malaysia beliau menjelaskan bahawa
dasar pendidikan Barat pada ketika itu untuk org Melayu adalah untuk menjaga hati
dan memelihara kaum Melayu yang terdiri daripada masyarakat petani. Oleh sebab
golongan petani dianggap penting sebagai pengeluar makanan ruji untuk buruh dan
para pemerintah6, pendidikan disediakan atas dasar untuk menjadikan golongan petani lebih berpengetahuan dan bukan untuk pekerjaan. Walaupun begitu, bagi pelajar yang
ingin melanjutkan pelajaran ke peringkat menengah, mereka perlu mengikuti Latihan
Perguruan. Bagi yang berjaya pula, mereka akan dimasukkan ke dalam Darjah Khas
Melayu (Special Malay Class) di sekolah Inggeris. Antara Sekolah aliran Melayu
yang awal adalah Sekolah Melayu Gelugor, Bayan Lepas, dan Ayer Hitam di Pulau
Pinang pada tahun 1826.7 Sehingga tahun 1892, terdapat 190 buah sekolah Melayu telah ditubuhkan, namun hanya segelintir sahaja yang mendaftar disebabkan kegiatan
pendidikan kurang diutamakan oleh masyarakat Melayu.
2.3 Sekolah Aliran Tamil
Pendidikan aliran Tamil sama seperti perkembangan sekolah Cina dimana pembukaan
sekolah di ladang-ladang yang dikendalikan oleh peladang dan mubaligh Kristian.
Penggunaan bahasa Tamil sebagai bahasa pengantar dan sukatan pelajaran serta buku
teks dibawa dari India. Antara sekolah Tamil yang awal adalah Sekolah Tamil di
Pinang (1816), Sekolah Anglo Tamil di Melaka (1850), dan Sekolah St. Xavier
Malabar di Singapura (1859).8 Sekolah Tamil ini didirikan untuk mengekalkan anak-anak menjadi buruh di ladang itu. Sistem pendidikan sekolah Tamil ini hanya setakat
sekolah rendah sahaja. Selain itu, sekolah Tamil juga menghadapi beberapa cabaran
seperti kemudahan yang tidak lengkap, kurang mendapat sambutan dalam kalangan
orang India, dan sebagainya.
6
Zawawi Ibrahim, Globalization And National Identity: Managing Ethnicity And Cultural Pluralism In Malaysia, 115-136
7
Ibid, hlm 7 8
2.4 Sekolah Aliran Cina
Bagi kaum Cina pula, sekolah aliran dipertanggungjawabkan kepada masyarakat Cina
sendiri. Semua sukatan pelajaran adalah berteraskan sistem pendidikan di negara Cina
dan tenaga pengajar juga dibawa dari negara Cina. Perkembangan sekolah vernakular
Cina agak pesat bukan sahaja dari segi bilangan sekolah yang ditubuhkan malahan
sistem pengajaran yang berasaskan dialek seperti Hakka, Kantonis, dan Hokkien telah
dimansuhkan dan menjadikan Bahasa Mandarin sebagai bahasa pengantar pada tahun
1920. Terdapat tiga peringkat sistem pendidikan vernakular Cina iaitu sekolah rendah
selama 6 tahun pengajian, sekolah menengah rendah (junior middle three) dan sekolah
menengah atas (senior middle three) selama tiga tahun pengajian.9 British menggalakkan perkembangan sistem pendidikan berasaskan kaum ini. Tujuan utama
British menyokong penubuhan sekolah cina adalah untuk mengurangkan
pemberontakan dalam kalangan kaum cina terhadap pemerintahan British. Begitu
juga, tumpuan pendidikan sekolah cina semasa zaman kolonial adalah untuk
memupuk kesetian kepada negara dan maharaja China.
2.5 Sekolah Agama
Pada awalnya, sekolah agama adalah merupakan pendidikan yang melibatkan
pengajaran mengenai agama dan Al-Quran. Sekolah aliran agama menggunakan
bahasa Arab serta bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. Sekolah aliran agama
atau madrasah ini menggunakan teks-teks agama sebagai sumber utama dalam
pelajaran. Mereka ketika itu menjadikan surau dan masjid sebagai tempat untuk
menuntut ilmu dengan mengkaji ayat-ayat kitab Al-Quran. Pelajaran yang diperolehi
ketika itu melalui dengan menghafal ayat-ayat Al-Quran, menghafal doa, dan
mempelajari mengenai ajaran Islam dengan merujuk kepada imam dan para guru
agama.10
Akibat daripada pelaksanaan dasar pecah dan perintah oleh pihak British, maka
penduduk di Tanah Melayu sudah terbiasa untuk hidup secara berasingan dan tidak
rapat. Oleh itu, kewujudan sekolah-sekolah vernakular ini juga adalah implikasi
9
Chelliah, D.D., 1940. A history of the educational policy of the straits settlements with recommendation for a new system based on vernaculars. University of London, hlm 35.
10
terhadap perkara ini.11 Sejak pertengahan tahun-tahun 40-an dan awal tahun-tahun 50-an, penjajah Inggeris telah cuba menyusun semula sistem pendidikan vemakular yang
berbeza di Tanah Melayu menerusi penggubalan beberapa dasar pendidikan seperti
Rancangan Cheeseman (1946), Laporan Pertama Jawatankuasa Pusat Penasihat
Pendidikan (1950), Laporan Kedua Jawatankuasa Pusat Penasihat Pendidikan (1951),
Laporan Jawatankuasa Khas (1951), Laporan Barnes (1951), dan Ordinan Pelajaran
1952. Kecuali Rancangan Cheeseman, dasar-dasar pendidikan lain menyarankan
pendekatan pendidikan dwibahasa ala bahasa Inggeris dan bahasa Melayu untuk
menyatupadukan sistem pendidikan di Tanah Melayu.12
Namun, dasar-dasar ini begitu mengutamakan kepentingan Bahasa Inggeris
sehingga Bahasa Melayu tidak berperanan sebagai teras pembinaan negara.
Sedangkan masyarakat Melayu pada masa itu begitu kecewa dengan kurangnya
peluang pendidikan untuk kanak-kanak Melayu serta kebuntuan sekolah-sekolah
Melayu.13 Perkara ini jelas menunjukkan bahawa British memang cuba melaksanakan dasar pendidikan yang tersusun tetapi dalam kerangka mengutamakan Bahasa Inggeris
dan akhirnya menjejaskan penggunaan bahasa Melayu itu sendiri. Sistem pelajaran
yang telah dilaksanakan oleh kolonial ini telah memecah-belahkan rakyat sungguhpun
ianya merupakan juga kuasa yang menyatukan anggota-anggota sesuatu bangsa
kerana setiap bangsa mempunyai lekongan bahasa dan kebudayaannya yang sendiri
dan pelajaran telah mengukuhkan dan melanjutkan perpecahan ini walaupun ianya
besifat menyatu-padukan namun ianya masih tidak jelas serta berpunca daripada
pelajaran dalam bahasa Inggeris itu sendiri.14
Walaupun begitu, sistem pendidikan di Tanah Melayu telah menerima perubahan
selepas kemerdekaan dan perubahan ini tidak lain dan tidak bukan adalah untuk
menyatupadukan masyarakat berbilang kaum bagi membentuk negara bangsa
Malaysia. Hal ini kerana pendidikan adalah suatu pemangkin kepada perubahan
11
Shahril Marzuki , Habib Mat Som, Isu Pendidikan di Malaysia:Sorotan dan Cabaran, Utusan Publication & Distributors, Kuala Lumpur, 1993, hlm. 3-7
12
Pelan Induk Pendidikan 2006-2010. 13
Tan Yao Sua, Politik dalam Pendidikan Vernakular Cina di Semenanjung Malaysia: Satu Perspektif Hubungan Etnik Majoriti-Minoriti, Jurnal Pendidik dan Pendidikan Jilid 16, Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang, 1998, hlm. 126.
14
kepada masyarakat untuk moboliti sosial dan juga sebuah indikator penting dalam
transformasi kelas sosial.15 Di Sabah, kesedaran tentang perlunya memperkukuh dan menggabungkan sistem pelajaran dengan tujuan memupuk satu kerakyatan dalam
lingkungan Komanwel British dapat dilihat dari cadangan-cadangan Laporan
Woodhead yang dilakukan pada 1955.16 Manakala di Sarawak, McLellan yang dilakukan pada tahun 1960 telah menekankan betapa pentingnya mengawal
sekolah-sekolah Cina supaya mengikuti sistem persekolah-sekolahan kolonial yang menggunakan
bahasa pengantar Inggeris sebagai cara untuk mencapai matlamat yang sama.
Kesan transformasi penglibatan pihak British di Tanah Melayu sememangnya
sangat ketara terutama sekali dalam bidang pendidikan. Walaupun sistem pendidikan
kolonial bersifat perkauman, namun keadaan tersebut telah mengubah perkembangan
sosial masyarakat dari segi kadar kenal huruf dan pembangunan intelek.
Perkembangan sistem pendidikan semasa zaman kolonial adalah bergantung kepada
pembiayaan dan perbelanjaan daripada kerajaan. Kemudahan persekolahan yang
lengkap akan disediakan di kawasan bandar-bandar besar di samping terdapat
kemudahan sosial yang lain. Malahan, sistem pendidikan yang berasaskan kaum ini
adalah refleksi daripada kesungguhan dan daya inisiatif dari setiap kelompok kaum
untuk membekalkan sebuah institusi yang mampu membekalkan ilmu pengetahuan
dalam kalangan masyarakat. Tanggungjawab dan kesan campur tangan pihak kolonial
dalam sistem pendidikan di Malaysia sebelum ini telah memberi kesan yang positif
kerana pembangunan intelek telah berkembang dan maju. Namun, Kesan dasar
kolonial yang begitu mendalam telah menyebabkan kesukaran untuk membentuk
sebuah sistem pendidikan yang selaras.
15
Abdul Rahman Embong, Social Transformation, The State and The Middle Classes in Post-Independence Malaysia, 1996, Southeast Asian Studies (34) 3: 56-79
16
3.0 PENDIDIKAN DI MALAYSIA PASCA-MERDEKA
3.1 Laporan Razak
Selepas mencapai kemerdekaan sistem pendidikan di Malaysia mula mengalami
perubahan dan rombakan telah dilakukan berasaskan laporan-laporan terdahulu yang
dilakukan. Sistem pendidikan di Malaysia selepas merdeka dapat di kelaskan
mengikut dasar-dasar yang digubal pada tempoh yang tertentu. Salah satu laporan
yang paling signifikan kepada pendidikan di Malaysia ialah Laporan Razak pada
tahun 1956. Walaupun laporan ini dijalankan sebelum negara mencapai kemerdekaan,
namun laporan ini adalah sangat penting sebagai asas kepada pendidikan yang
sempurna buat semua masyarakat Tanah Melayu, sekurang-kurangnya pada peringkat
awal. Laporan ini meletakkan asas bagi perkembangan sistem pendidikan untuk
memupuk perpaduan melalui Sistem Pelajaran Kebangsaan untuk semua, Bahasa
Melayu sebagai bahasa pengantar utama serta kurikulum kebangsaan, sukatan
pelajaran dan sistem peperiksaan yang sama bagi semua sekolah.17
Tujuan dasar pelajaran di dalam negeri ini ialah menyatukan pelajar-pelajar
daripada semua bangsa di dalam negeri ini dengan memakai satu peraturan pelajaran
yang meliputi semua bangsa dengan menggunakan bahasa kebangsaan sebagai bahasa
pengantar dan semua sekolah-sekolah rendah dan menengah hendaklah bercorak
Tanah Melayu. Kaedahnya ialah dengan menyamakan sukatan pelajaran semua
sekolah-sekolah. Dan mengemukakan beberapa syor tentang pendidikan rendah,
pendidikan menengah dan sistem peperiksaan. Jawatankuasa ini telah meminta
saranan daripada orang ramai dan persatuan tentang isu-isu pendidikan. Hasil kajian
jawatankuasa ini terkandung dalam Laporan Razak yang dikemukakan pada bulan
April 1956.18 Laporan Razak telah menekankan semula tentang kepentingan bahasa Melayu sebagai bahasa Kebangsaan, di samping pengajaran bahasa Inggeris. Kesemua
sukatan pelajaran menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan ianya
sudah lama diterima sebagai satu daripada cara untuk menyatupadukan masyarakat
berbilang kaum pada masa itu.
17
Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010. 18
3.2 Laporan Rahman Talib
Laporan Razak telah mendapat tentangan daripada orang Melayu dan juga orang
bukan Melayu. Oleh itu, sebuah jawatankuasa Penyemakan Pelajaran telah ditubuhkan
pada tahun 1959 untuk mengkaji semula pelaksanaan Laporan Razak dan
langkah-langkah bagi mewujudkan satu sistem pendidikan kebangsaan. Jawatankuasa ini telah
diketuai oleh Abdul Rahman bin Haji Talib, Menteri Pendidikan pada masa itu.
Penyata Rahman Talib 1960 yang telah diperakukan dalam Akta Pendidikan 1961
telah mengabdikan cita-cita yang terkandung dalam Penyata Razak.
Terdapat empat aspek penting dalam laporan tersebut. Pertama menjadi titik
permulaan ke arah pelaksanaan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. Kedua,
mewujudkan sistem peperiksaan persekolahan yang sama walaupun berlainan bahasa.
Ketiga, memberi penekanan kepada pendidikan teknik dan vokasional untuk
keperluan tenaga mahir. Seterusnya yang terakhir adalah memberi penekanan kepada
pendidikan moral dan keagamaan untuk keperluan kerohanian.19 Malah, semua peperiksaan awam di sekolah-sekolah menengah diadakan dalam bahasa Melayu,
calon diwajibkan lulus dalam peperiksaan mata pelajaran bahasa Melayu untuk
memasuki sekolah menengah dan mewujudkan kelas peralihan. Kelas peralihan ini
diwujudkan supaya semua pelajar tingkatan tiga diwajibkan mengambil peperiksaan
yang dijalankan dalam bahasa Melayu dan bahasa Inggeris.20 Namun syor ini telah mendapat masalah daripada sekolah rendah aliran Cina dan Tamil. Oleh itu satu kelas
peralihan sementara telah diwujudkan selama setahun untuk mengatasi masalah ini.
Peluang pendidikan selama 9 tahun disediakan secara automatik iaitu 6 tahun sekolah
rendah dan 3 tahun sekolah menengah. Pelajaran rendah percuma disarankan kepada
semua sekolah rendah kerajaan tanpa mengira bahasa pengantarnya.21 Oleh Laporan Rahman Talib ini dilihat sebagai salah satu penyelesaian yang dilakukan ke atas
pendidikan untuk mengelakkan berlakunya perpecahan terhadap generasi muda dan
akan menjejaskan pembangunan negara.
19
Omar Rozeyta. Atoma Paimah. 2009. Pluraliti Budaya Dan Etnik Di Alam Melayu Zaman Awal. Dlm. Hubungan Etnik di Malaysia: Perspektif, Teori dan Praktik. Jurnal Universiti Teknologi Malaysia hlm. 55-70.
20
Mohamad Rodzi Abd Razak, Pembinaan Negara Malaysia: Peranan Pendidikan Sejarah dan Dasar Pendidikan Kebangsaan, 2009, Jebat: Malaysian Journal of History, Politics and Strategic Studies (36): 90-106
21
3.3 Akta Pendidikan 1961
Sebaik mencapai kemerdekaan, usaha ditumpukan untuk mewujudkan satu sistem
pelajaran kebangsaan. Sehubungan itu, Ordinan Pelajaran 1957 digubal berdasarkan
perakuan Laporan Razak (1956) yang mengutamakan perpaduan dan menjadi teras
Dasar Pendidikan Kebangsaan. Perakuan Laporan Razak dikaji semula oleh
Jawatankuasa Rahman Talib pada tahun 1960. Laporan jawatankuasa ini menjadi asas
kepada penggubalan Akta Pelajaran 196122 yang menggariskan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama pada semua peringkat pendidikan serta penggunaan
kurikulum dan peperiksaan yang sama untuk semua pelajar.23 Segala syor yang terkandung dalam Laporan Rahman Talib telah dijadikan Akta Pelajaran 1961. Akta
pelajaran ini telah menetapkan satu kurikulum yang sama untuk semua sekolah yang
berlainan aliran bagi tujuan mewujudkan perpaduan kaum di negara ini. Bahasa
Melayu juga digunakan dengan sepenuhnya di semua peringkat pengajian iaitu dari
sekolah rendah hingga ke pusat pengajian tinggi. Akta ini juga menetapkan umur
minimum kanak-kanak meninggalkan sekolah iaitu 15 tahun.
Akta ini bermatlamatkan untuk membentuk sebuah sistem pendidikan yang
lebih tersusun dan bersepadu. Oleh yang demikian, sistem persekolahan yang
seragam, bahasa kebangsaan sebagai medium pengajaran dan pembelajaran serta
aspek peperiksaan yang seragam dititik beratkan dalam akta ini. Perkara ini meskipun
dilihat baik dalam sesetengah aspek namun ianya telah memburukkan lagi ketegangan
kaum yang telah wujud. Masyarakat bukan Melayu melihat perkara ini sebagai satu
kongkongan dan paksaan terhadap mereka untuk turut menjadi ‘Melayu’. Namun bagi
orang Melayu pula, pelaksanaan akta ini dilihat sebagai satu perkara yang positif
kerana bahasa kebangsaan akan lebih digunapakai dan dihormati.
22
Mohamad Rodzi Abd Razak, Pembinaan Negara Malaysia: Peranan Pendidikan Sejarah dan Dasar Pendidikan Kebangsaan, 2009, Jebat : Malaysian Journal of History, Politics and Strategic Studies (36): 90-106
23
3.4 Akta Pendidikan 1996
Akta Pendidikan 1996 yang telah dilaksanakan juga telah memberi impak yang besar
terhadap pendidikan di negara kita. Menurut Rodzi, akta ini berfokuskan kepada
kesinambungan dasar-dasar sedia ada dan kepada pembangunan pentadbiran
pendidikan dan pembangunan beberapa jenis pendidikan, khususnya pendidikan
pra-sekolah, pendidikan khas, pendidikan tinggi, dan pendidikan swasta.24 Kerajaan Malaysia dilihat sedaya upaya cuba membentuk sebuah dasar yang lebih baik daripada
yang sebelumnya dalam usaha mereka menjadikan pendidikan sebagai teras
perpaduan. Dasar dan sistem pendidikan yang telah wujud di Malaysia sememangnya
mempunyai pelbagai kebaikan. Namun, terdapat pelbagai tentangan yang diberikan
oleh etnik-etnik yang ada di Malaysia dalam usaha mereka mengekalkan identiti etnik
masing-masing. Perkara ini telah menyebabkan agak sukar bagi dasar pendidikan
yang diluluskan untuk dilaksanakan dengan lebih menyeluruh. Berikut disenaraikan
beberapa perkara penting yang terlaksana dalam Akta Pendidikan ini:25
i. Landasan dan wawasan pendidikan adalah berlandaskan kepada Falsafah
Pendidikan Negara,
ii. Sistem Pendidikan Kebangsaan didefinisikan secara jelas yang meliputi semua
peringkat termasuk pra-sekolah, sekolah rendah, sekolah menengah,
pendidikan pascamenengah dan pendidikan tinggi,
iii. Pengukuhan kedudukan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar dalam
sistem pendidikan kebangsaan,
iv. Pendidikan swasta dikawalselia melalui akta lain,
v. Kurikulum kebangsaan diperuntukan,
vi. Peruntukan peperiksaan awam yang perlu dipatuhi,
vii. Bahasa kebangsaan sebagai matapelajaran wajib,
viii. Peruntukan bahasa Cina, Tamil dan bahasa Orang Asli,
ix. Tempoh pendidikan rendah antara 5 hingga 7 tahun,
24
Mohamad Rodzi Abd Razak, Pembinaan Negara Malaysia: Peranan Pendidikan Sejarah dan Dasar Pendidikan Kebangsaan, 2009, Jebat : Malaysian Journal of History, Politics and Strategic Studies (36): 90-106.
25
Menyedari bahawa Malaysia adalah sebuah negara berbilang kaum dan berdasarkan
pemuafakatan politik yang telah dibuat oleh pemimpin-peminpin terdahulu, Akta
Pendidikan 1996 mengambilkira kepentingan semua kaum dengan cara mengekalkan
status quo sekolah rendah jenis kebangsaan. Akta Pendidikan 1996 juga turut
memperuntukkan pengajaran bahasa suku kaum di negara ini sekiranya didapati
munasabah untuk dilaksanakan. Dalam akta pendidikan, konsep sistem pendidikan
kebangsaan dimantapkan dengan meliputi semua peringkat persekolahan dari
peringkat pra-sekolah hingga ke peringkat pendidikan tinggi, dan meliputi semua
kategori sekolah, iaitu sekolah kerajaan, sekolah bantuan kerajaan dan sekolah swasta.
Kedudukan bahasa kebangsaan diperkukuhkan dengan memperkenalkannya sebagai
bahasa pengantar utama dalam sistem pendidikan kebangsaan.26
Keadaan ini diperkuatkan lagi dengan menjadikan bahasa tersebut sebagai
mata pelajaran yang wajib diajar di semua sekolah dan institusi pendidikan.
Kurikulum semua jenis dan kategori sekolah diselaraskan dengan kehendak negara
apabila Kurikulum Kebangsaan, yang diperuntukkan dalam Akta Pendidikan 1996
wajib digunakan oleh semua pihak. Murid-murid dari semua jenis dan kategori
sekolah akan disediakan untuk mengambil peperiksaan yang ditetapkan oleh kerajaan,
dan sekaligus memudahkan kita menggunakan penilaian atau pengukuran yang sama
tentang pencapaian murid-murid dari sekolah-sekolah di negara ini.27 Pendidikan Islam akan diperluaskan untuk diikuti oleh murid-murid Islam di semua kategori
sekolah. Penyesuaian ini adalah diambil kira untuk penglibatan semua bangsa dan
kaum meletakkan diri mereka ke arah pencapaian negara bangsa. Hal ini juga adalah
salah satu sasaran Dasar Ekonomi Baru yang bukan hanya untuk meningkatkan
pemilikan saham Bumiputera kepada 30 peratus, tetapi juga menyeimbangkan
pengambilan pelajar dalam pendidikan Universiti28 supaya setiap Institusi Pengajian Tinggi itu mencerminkan akan etnik campuran yang melambangkan bangsa Malaysia.
26
Syed Othman Alhabshi. Hasnah Hakim. Dasar Dan Pelaksanaan Sistem Pendidikan Kebangsaan. Kertas Kerja Yang Dibentangkan Di Kongres Pendidikan Melayu di Dewan Merdeka, Pusat Dagangan Dunia Putra (PWTC). Kuala Lumpur. 1-2 September 2001.
27 Ibid. 28
3.5 Dasar Pendidikan Kebangsaan
Pada tahun 1979, terdapat semakan semula pelaksanaan dasar pendidikan oleh
Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran (1979) telah
menggariskan cadangan pendekatan dan strategi baru untuk memantapkan sistem
pendidikan. Perkara yang paling penting yang perlu wujud dalam mana-mana sistem
pendidikan ialah dasar pendidikan itu sendiri. Dasar pendidikan ini adalah asas kepada
pembentukan sistem pendidikan yang juga menjadi panduan yang jelas dalam
pelaksanaan sesuatu sistem.29 Tanpa dasar yang jelas, sistem dan pelaksanaannya tidak akan tersusun dan tidak mempunyai matlamat yang hendak dicapai.
Oleh itu, kesedaran mewujudkan suatu dasar yang jelas ke atas sistem
pendidikan telah mula dicapai dalam tahun-tahun menuju kemerdekaan. Wujudnya
kesedaran di kalangan pemimpin dan rakyat Malaysia tentang betapa mustahaknya
diadakan satu sistem pendidikan kebangsaan untuk mengganti sistem pendidikan
penjajah bagi memenuhi kehendak negara. Atas kesedaran inilah lahir satu Dasar
Pendidikan Kebangsaan melalui Penyata Razak 1956 dan dimaktubkan dalam Ordinan
Pelajaran, 1957. Dasar pendidikan ini telah disemak semula dalam tahun 1960 yang
menghasilkan Laporan Rahman Talib. Laporan Rahman Talib ini kemudian
dimaktubkan dalam Akta Pelajaran, 1961.30 Antara Strategi yang dijalankan bagi mencapai matlamat dalam Dasar Pendidikan Kebangsaan ialah:
i. Menjadikan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa pengantar yang utama.
ii. Mengadakan kurikulum yang sama dan berorientasikan Malaysia bagi
semua jenis sekolah.
iii. Mewujudkan sistem peperiksaan yang sama bagi semua.
iv. Mempelbagai dan memperbanyakkan kemudahan pendidikan di peringkat
universiti terutama dalam bidang sastera gunaan dan sains gunaan;
v. Menggalakkan aktiviti ko-kurikulum yang memupuk disiplin, seperti
pasukan-pasukan kadet tentera, kadet polis, pengakap, puteri Islam dan
lain-lain.
29
Syed Othman Alhabshi. Hasnah Hakim. Dasar Dan Pelaksanaan Sistem Pendidikan Kebangsaan. Kertas Kerja Yang Dibentangkan Di Kongres Pendidikan Melayu di Dewan Merdeka, Pusat Dagangan Dunia Putra (PWTC). Kuala Lumpur. 1-2 September 2001.
30
Seiring dengan pembentukan Dasar Pendidikan Kebangsaan, sebuah falsafah
pendidikan telah digubal. Falsafah ini mengandungi matlamat dan kaedah pendidikan
yang meliputi proses-proses pendidikan di Malaysia itu sendiri. Falsafah Pendidikan
Kebangsaan telah digubal pada tahun 1988 bagi memperteguh hala tuju dan matlamat
pendidikan negara. Falsafah ini menekankan pendidikan yang menyeluruh dan
bersepadu bagi membentuk pelajar yang seimbang daripada segi jasmani, emosi,
rohani dan intelek. Pembentukan falsafah pendidikan ini adalah selepas kemerdekaan
negara di mana falsafah ini telah dirumuskan pada tahun 1988.
Pendidikan di Malaysia adalah satu usaha berterusan ke arah
memperkembangkan potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk
melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi
dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha
ini adalah bertujuan untuk melahirkan warganegara Malaysia yang berilmu
pengetahuan, berketrampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan
berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberi sumbangan
terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga masyarakat dan negara.31
Petikan di atas menjelaskan bahawa kerajaan Malaysia amat menitikberatkan peranan
pendidikan bagi melahirkan warganegara yang berilmu pengetahuan dan seimbang
dari pelbagai aspek. Tidak dinafikan, kepercayaan kepada Tuhan adalah suatu
pengabdian rohani yang paling tinggi yang perlu dicapai oleh semua penganut agama
masing-masing. Tidak dinafikan pendidikan yang sempurna yang ditekankan di sini
selain melahirkan seorang insan yang berilmu, sifat yang baik seperti
bertanggungjawan dan berakhlak mulia adalah penting bagi melahirkan modal insan
yang berkualiti. Oleh itu, falsafah pendidikan negara ini telah mengambil inspirasi
daripada proses pembangunan bangsa dan negara yang agak panjang. Malah, apa yang
digariskan dalam falsafah ini juga amat berkait rapat dengan perkembangan dunia
Islam dan pembangunan negara Malaysia.
31
4.0 PEMBENTUKAN NEGARA BANGSA MELALUI PENDIDIKAN
4.1 Sistem Persekolahan Yang Seragam
Dasar pendemokrasian pendidikan bermula pada tahun 1962 dengan memberi
penekanan kepada pendidikan percuma untuk semua pelajar. Dasar ini diperluas
dengan mengadakan pendidikan universal selama sembilan tahun apabila peperiksaan
pemilihan masuk ke sekolah menengah dihapuskan pada tahun 1964. Penghapusan
peperiksaan pemilihan ini menyebabkan peningkatan kadar penyertaan ke sekolah
menengah. Kadar ini terus meningkat apabila terdapat perubahan dasar yang
melanjutkan pendidikan universal kepada 11 tahun secara berperingkat mulai tahun
1992.32
Sistem pendidikan mengalami banyak perubahan, antaranya Bahasa Melayu
dijadikan sebagai bahasa pengantar utama yang dilaksanakan sepenuhnya pada
peringkat menengah di Semenanjung Malaysia dan Sabah pada tahun 1982, manakala
di Sarawak pada tahun 1990. Penggunaan Bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua juga
turut diberi tumpuan. Walau bagaimanapun, selaras dengan Akta Pelajaran 1961,
sekolah rendah kerajaan dan bantuan kerajaan yang menggunakan bahasa Cina atau
bahasa Tamil sebagai bahasa pengantar terus dikekalkan. Mata pelajaran Sivik
diperkenalkan bagi menyemai semangat jati diri di kalangan pelajar.33 Pendidikan Sains dan Teknikal diberi lebih penekanan pada peringkat menengah bagi
menghasilkan tenaga kerja mahir.
Sekolah yang pelbagai aliran ini telah mewujudkan kesukaran bagi negara ini
untuk membentuk bangsanya yang tersendiri. Hal ini kerana, setiap bangsa di negara
ini masih cuba mengekalkan identiti etnik masing-masing. Perkara ini merupakan
masalah utama yang dihadapi oleh kita saban hari. Melalui Akta Pendidikan 1961,
masalah sekolah vernakular ini cuba diselesaikan melalui pengajaran dan
pembelajaran menggunakan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar. Namun
sekali lagi, golongan bukan Melayu terutamanya etnik Cina menentang pelaksanaan
perkara ini. Golongan ini beranggapan bahawa perkara ini akan menghakis jati diri
32
Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010 33
mereka. Meskipun semenjak 1960an lagi telah wujud langkah-langkah untuk
menyelesaikan perpecahan dalam pendidikan, namun masalah ini akan terus melanda
negara ini pada dekad-dekad mendatang.34
Perkembangan terhadap sistem pendidikan berterusan sehingga ke hari ini
antaranya termasuklah penubuhan Sekolah Bestari 1995, Koridor Raya Multimedia
1999, Ujian Bahasa Inggeris (MUET), PSMI 2003, Sekolah Wawasan dan Pelan
Induk Pembangunan Pendidikan 2006. Perlaksanaan pelbagai program ke arah
perkembangan sistem pendidikan ini akan berlanjutan untuk masa-masa yang akan
datang. Pelajar-pelajar yang dahagakan ilmu pengetahuan terus meningkat dari
setahun ke setahun dalam mendaftarkan diri mereka ke sekolah-sekolah rendah dan
menengah di seluruh Malaysia. Malah melalui, Pelan Pembangunan Pendidikan
Malaysia yang dirangka pada tahun 2013 dalam tempoh bermula 2015 hingga 202535 di mana pelan pendidikan tinggi telah dibangunkan oleh rakyat Malaysia dan akan
memacu Malaysia menjadi negara berpendapatan tinggi. Melalui perkembangan ini,
Malaysia semakin jelas ke arah pembentukan sebuah unit masyarakat yang
berpaksikan kepada satu sistem identiti yang sama, melahirkan modal insan yang
bermanfaat untuk pembangunan negara serta menjana pendapatan negara melaluinya.
Pembentukan negara bangsa, selain dipengaruhi oleh semangat kekitaan dalam diri
masyarakat itu sendiri, ia juga disemai melalui pendidikan dan ia masih berterusan
sehingga ke hari ini apabila sebuah dasar telah dirangka untuk tempoh sepuluh tahun.
34
Mohamad Rodzi Abd Razak, Pembinaan Negara Malaysia: Peranan Pendidikan Sejarah dan Dasar Pendidikan Kebangsaan, 2009, Jebat : Malaysian Journal of History, Politics and Strategic Studies (36): 90-106
35
4.2 Sukatan Pelajaran Yang Sama
Apabila berbincang mengenai sistem pendidikan yang wujud di Malaysia, kita tidak
dapat lari daripada turut membincangkan mengenai sukatan pelajaran yang
digunapakai di negara ini. Sebagaimana yang telah dibincangkan, negara kita
mempunyai pelbagai aliran persekolahan dan masing-masing menggunakan sukatan
pelajaran yang berbeza. Namun begitu selepas kemerdekaan dan pembentukan
Malaysia, terdapat usaha bagi menyeragamkan sukatan pelajaran. Perkara ini
dilakukan untuk memudahkan kerajaan menyemai sifat perpaduan dalam kalangan
murid sekolah dan merapatkan jurang antara kaum di Malaysia. Perpecahan yang
wujud dalam kalangan penduduk Malaysia ini dapat diselesaikan melalui sukatan
pelajaran yang seragam. Oleh itu, Laporan Mahathir menekankan supaya sukatan
pelajaran yang lebih tersusun dan seragam digunapakai di seluruh Malaysia.
Jawatankuasa Kabinet yang diketuai oleh Dr. Mahathir ini telah meneliti
tentang keperluan bagi negara ini mempunyai sukatan pelajaran yang seragam dan
kemudiannya Kurikulum Bersepadu Sekolah rendah dan Kurikulum Bersepadu
Sekolah Menengah telah dilaksanakan.36 Laporan yang dikeluarkan oleh jawatankuasa ini telah menekankan beberapa perkara iaitu kedudukan Bahasa Inggeris sebagai
bahasa kedua, lebih menfokuskan kepada pendidikan kerohanian, disiplin yang kukuh,
pendidikan menengah atas terbahagi kepada dua jurusan iaitu jurusan akademik dan
vokasional dan kurikulum ala Malaysia lebih ditegaskan. Perkara ini menunjukkan
bahawa kerajaan Malaysia sememangnya komited dalam usaha menyeragamkan
sukatan pelajaran di negara kita.
Sekiranya dilihat kembali sukatan pelajaran yang digunapakai sebelum
kemerdekaan, sekolah-sekolah di Tanah Melayu masih lagi berbeza antara satu
dengan yang lain. Sekolah vernakular Cina menggunapakai buku teks dan sukatan
pelajaran yang digunapakai di sekolah-sekolah China. Manakala sekolah vernakular
Tamil pula menggunapakai buku teks dan sukatan pelajaran yang digunapakai di
sekolah-sekolah India. Begitu juga dengan sekolah vernakular Melayu yang
menggunapakai buku teks dan sukatan pelajaran yang mirip kepada sekolah-sekolah
36
di Indonesia. Sekolah aliran agama ( madrasah ) pula menggunakan teks-teks agama
sebagai sumber utama dalam pelajaran. Memburukkan lagi keadaan apabila
sekolah-sekolah vernakular ini menggunakan tenaga pengajar daripada negara ibunda mereka.
Melihat kepada aspek sukatan pelajaran, ternyata sekiranya tidak terdapat
sukatan pelajaran yang seragam pembinaan negara bangsa Malaysia adalah sukar
untuk dicapai. Meskipun terdapat pelbagai inisiatif lain yang dilakukan oleh kerajaan
namun sekiranya sukatan pelajaran yang seragam diabaikan maka bangsa Malaysia
hanyalah sekadar impian. Untuk mencapai bangsa Malaysia yang kukuh, kerajaan dan
rakyat Malaysia harus bersedia untuk menggunapakai sebuah sukatan pelajaran yang
bersepadu dan seragam. Hal ini bermaksud, terdapat pengorbanan yang terpaksa
dilakukan oleh etnik-etnik yang terdapat di Malaysia termasuk golongan Bumiputera.
Sukatan pelajaran yang sama isi kandungannya di mana yang telah disyorkan oleh
Jawatankuasa Kabinet dianggap sebagai salah satu asas kepada sistem pendidikan
kebangsaan bagi mewujudkan pembentukan negara bangsa. Jawatankuasa Sukatan
Pelajaran Am dan Jadual Waktu yang dibentuk pada tahun 1956 telah membentuk
sukatan pelajaran yang sama kandungan bagi semua matapelajaran di semua aliran
sekolah37. Dalam tahun 1960 Penyata Rahman Talib yang mana telah menyemak semula Penyata Razak telah menitikberatkan perlunya kurikulum sekolah disesuaikan
dengan keadaan dan keperluan negara. Usaha yang serius telah dibuat bagi menyemak
semula dan mempebaharui sukatan-sukatan pelajaran supaya dapat membentuk negara
bangsa.
Murid-murid dikehendaki mengambil mata pelajaran yang sememangnya
membantu ke arah perpaduan seperti Pendidikan Agama Islam atau Pendidikan Moral
dan ilmu pendidikan sosial yang lain38. Selain itu, Kementerian Pelajaran juga telah merancang untuk memperkenalkan matapelajaran Pendidikan Moral di semua
sekolah. Matapelajaran ini penting bagi melahirkan masyarakat yang mempunyai
sifat-sifat toleransi, kerjasama dan persefahaman yang mana ianya merupakan asas
penting dalam pembinaan negara bangsa.
37
Mokhtar bin Haji Shamsuddin, Negara Kita: Sejarah, Pentadbiran dan Dasar-dasar Pembangunan, Institusi Tadbiran Awam Negara, Kuala Lumpur, 1982, hlm 161.
38
4.3 Sistem Peperiksaan Yang Sama
Kerajaan telah menseragamkan kurikulum di sekolah-sekolah dengan cara
mewujudkan satu sistem peperiksaan awam yang sama. Hal ini membolehkan
murid-murid di peringkat pendidikan menengah untuk mengambil Peperiksaan Sijil Rendah
Pelajaran (SRP) dan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM). Dengan adanya sukatan
pelajaran yang sama isi kandungannya dan peperiksaan yang sama. Maka pelajaran
murid-murid tidak terganggu apabila terpaksa berpindah sekolah. Selain itu, sukatan
pelajaran yang sama kandungannya yang boleh diikuti oleh semua murid dari berbagai
aliran bahasa pengantar membolehkan mereka mendapat pendidikan yang sama. Hal
ini dapat membantu dalam menjayakan proses menyatupadukan murid-murid yang
berbilang kaum. Di samping itu, ianya juga dapat membantu dalam proses pembinaan
negara bangsa. Sebaliknya jika murid-murd tidak mengikuti sukatan pelajaran yang
berlainan, maka rupa bangsa dan keperibadian tidak dapat diwujudkan39.
Oleh itu, seperti yang termaktub dalam Dasar Pendidikan Negara di mana
peruntukan terhadap sebuah peperiksaan yang seragam di Malaysia, suatu keseragama
dari aspek peperiksaan sememangnya akan memberikan kemudahan dalam
pendidikan, malah walaupun perbezaan tenaga pengajar dan perbezaan cara
penyampaian kurikulum dalam setiap sekolah yang dijalankan sama ada sekolah
Vernakular dan Sekolah Kebangsaan itu sendiri, namun satu sistem pendidikan yang
sama telah berjaya dibentuk. Keadaan ini seiring dengan satu usaha dalam
mewujudkan satu pendidikan yang sempurna dan relevan kepada semua pelajar di
Malaysia. Kesepaduan dapat diwujudkan melalui sistem peperiksaan yang seragam
apabila terdapatnya program-program atau bengkel pendidikan yang akan dijalankan
oleh sekolah-sekolah yang berlainan daerah dan murid-murid akan berkumpul untuk
bersama melakukan perbincangan mengenai subjek dan soalan. Secara tidak langsung
melalui peperiksaan yang seragam, keseragaman dalam pembelajaran setiap sekolah
di Malaysia juga dapat diwujudkan dan sekaligus hal ini memperlihatkan akan budaya
sihat yang dibawa sejak sekolah lagi dalam mengeratkan kesepaduan.
39
4.4 Bahasa Melayu Sebagai Bahasa Pengantar
Keadaan ini adalah bertetapan dengan strategi dalam Dasar Pendidikan Kebangsaan
yang mana bagi mencapai matlamat dalam Dasar Pendidikan Kebangsaan iaitu untuk
menubuhkan satu sistem pendidikan yang akan dapat memenuhi keperluan Negara
dan menggalakkan perkembangan kebudayaan, sosial, ekonomi, dan politiknya. Oleh
itu, di sekolah-sekolah bahasa Melayu adalah merupakan satu alat yang dapat
menyatupadukan semua kaum dalam peringkat awal.
Bahasa pengantar yang digunakan dalam proses pengajaran dan pembelajaran juga
antara masalah yang dihadapi oleh Malaysia dalam sistem pendidikannya. Kewujudan
sekolah-sekolah vernakular di Malaysia semenjak sebelum kemerdekaan lagi telah
menyebabkan sistem pendidikan negara sukar untuk distruktur semula.
Sekolah-sekolah vernakular ini menggunakan bahasa ibunda masing-masing sebagai bahasa
pengantar. Bahasa pengantar yang berbeza-beza ini menyebabkan perpaduan yang
cuba dipupuk kelihatan semakin susah. Oleh itu, kerajaan Malaysia telah menubuhkan
pelbagai jawatankuasa untuk mengkaji mengenai perkara. Malah semenjak sebelum
merdeka lagi perbincangan mengenai bahasa pengantar di sekolah-sekolah telah
wujud.
Dalam Laporan Razak ada menyatakan mengenai bahasa pengantar ini;
“Kami percaya iaitu mustahak bagi sekolah-sekolah kita berjiwa Tanah Melayu dan kami telah mencadangkan perkara ini boleh dapat dicapai dengan jalan
diadakan satu sukatan pelajaran yang sama bagi semua sekolah supaya semua
murid itu mempelajari sama jenis perkara pelajaran walaupun menggunakan
bahasa-bahasa lain.”40
40
Pada masa laporan ini dikeluarkan, tidak ada keperluan lagi untuk bahasa
pengantar yang seragam digunapakai dalam sistem pendidikan negara. Namun begitu,
isu mengenai bahasa pengantar ini akan terus membelenggu negara kita. Selain itu,
bahasa pengantar yang digunakan di sekolah sekiranya tidak dijadikan perkara yang
mampu membina bangsa Malaysia maka ianya berkemungkinan untuk menjadi faktor
yang memustahilkan bangsa Malaysia untuk wujud. Pembinaan negara bangsa
memerlukan penyatuan dalam kalangan penduduk. Sekiranya bahasa pengantar tidak
menjadi ejen perpaduan maka adalah sukar untuk Malaysia membina negara
bangsanya yang tersendiri. Untuk merapatkan jurang antara etnik ini dan
menyelesaikan masalah bahasa pengantar ini maka pada tahun 1960 Laporan Rahman
Talib telah membuat penegasan terhadap kepentingan mempunyai bahasa pengantar
yang seragam. Dalam laporan ini menyatakan;
“...mengekalkan perbezaan bahasa dan perbezaan perkauman itu bagi seluruh sistem pelajaran yang dibelanja dengan wang orang ramai tentulah tidak akan
sesuai dengan satu dasar pendidikan yang bertujuan menimbulkan kesedaran kebangsaan dan menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.”41
Laporan Rahman Talib ini menunjukkan bahawa usaha untuk menyeragamkan bahasa
pengantar di sekolah-sekolah telah wujud sejak awal lagi. Pemupukan perpaduan
melalui bahasa adalah aspek penting dalam proses pembinaan negara bangsa. Malah,
sehingga ke hari ini penggubalan Akta Bahasa Kebangsaan ini sendiri adalah
merupakan satu kompromi bahasa oleh berbagai-bagai kaum di negara ini, dan hal ini
perlu dipupuk sejak dari zaman persekolahan lagi. Sifat kemajmukan yang terdapat
dalam masyarakat Malaysia dapat ditangani dengan berkesan dengan mengukuhkan
peranan bahasa kebangsaan sebagai alat pembinaan minda kebangsaan di samping
menjadi alat pembudayaan dan integrasi kaum yang amat berkesan selepas Malaysia
mencapai kemerdekaan.42
41
Tan Yao Sua, Politik dalam Pendidikan Vernakular Cina di Semenanjung Malaysia: Satu Perspektif Hubungan Etnik Majoriti-Minoriti, Jurnal Pendidik dan Pendidikan Jilid 16, Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang, 1998, hlm. 130.
42
4.5 Pendidikan Sejarah
Merujuk kepada konteks pembinaan negara bangsa, matapelajaran sejarah memainkan
peranan utama dalam membetuk negara bangsa. Hal ini kerana sejarah merupakan
penyumbang yang sangat berkesan dalam mencapai matlamat pembangunan. Proses
pembangunan murid-murid di sekolah dapat ditanamkan semangat patriotisme,
kebangsaan dan kesetiaan kepada negara. Melalui matapelajaran sejarah dapat
membina semangat perpaduan dan perasaan hormat menghormati terutamanya dalam
masyarakat yang berbilang kaum, keturunan, agama dan adat resam. Atas kesedaran
ini, sukatan mata pelajaran sejarah baru yang telah digubal memberi penekanan
kepada sejarah rakyat Malaysia dan perjuangannya.43
Pendidikan sejarah merupakan mata pelajaran yang wajib diambil oleh semua
rakyat Malaysia. Hal ini kerana, tidak dapat dinafikan lagi sejarah ini merupakan
tunjang utama bagi mengukuhkan kesinambungan pembinaan sebuah negara. Jadi
dengan itu, bagi melengkapkan proses tersebut, cara yang terbaik bagi
merealisasikannya adalah melalui sukatan pendidikan dalam mata pelajaran sejarah.
Hal ini kerana sejarah sangat penting kerana melalui sejarah dapat memantapkan lagi
asas pembinaan negara bangsa. Identiti negara bangsa sangat sinonim dengan
nasionalisme dan patriotisme negara44.
Perkara yang paling penting dalam pengajaran sejarah adalah pembinaan
semangat negara. Hal ini kerana melalui sukatan mata pelajaran sejarah dapat
menimbulkan kesedaran dalam diri murid-murid mengenai masa lampau dan menjadi
panduan untuk perjuangan masa depan. Masyarakat yang tahu akan hakikat
kepentingan sejarah tidak akan mengabaikan sejarah tersebut malah mereka
menggunakannya sebagai asas untuk membina masa depan serta membaiki segala
kepincangan yang berlaku bagi membentuk sebuah negara bangsa yang harmoni45. Malah, keadaan pendidikan sejarah juga bertetapan matlamat kerajaan dalam
43
Mohamad Rodzi Abd Razak, Pembinaan Negara Malaysia: Peranan Pendidikan Sejarah dan Dasar Pendidikan Kebangsaan, 2009, Jebat : Malaysian Journal of History, Politics and Strategic Studies (36): 90-106
44
Nik Hassan Shuhaimi Nik Abd. Rahman, Mohd b. Samsudin, Kamaruzaman Yusoff, Sejarah dan Proses Pemantapan Negara Bangsa, 1998, hlm. 34.
45
mewujudkan kesepaduan antara kalangan pelajar di mana mata pelajaran sejarah juga
telah menjadi salah satu mata pelajaran yang wajid lulus dalam peperiksaan SPM dan
hal ini telah digariskan dalam Dasar Pendidikan Kebangsaan.46
Pendidikan sejarah adalah asas penting dalam pembinaan bangsa Malaysia.
Mempelajari sejarah bukanlah semata-mata untuk mendapatkan pengetahuan, tetapi
ianya boleh menjadi pedoman dan memberi iktibar kepada sesuatu bangsa tentang apa
yang telah berlaku. Oleh sebab sejarah memberikan banyak pengajaran yang
berkaitrapat dengan jatuh bangunnya sesuatu bangsa dan negara maka sejarah patut
dijadikan garis panduan untuk pembinaan semula kedudukan dan kekuatan bangsa dan
negara. Patriotisma adalah satu elemen utama dalam pendidikan sejarah yang
bertujuan membina kesedaran dan mengukuhkan semangat perjuangan dan cintakan
bangsa dan negara. Memupuk nilai-nilai patriotisme pada umumnya menjadi matlamat
penting pendidikan sejarah dan ianya dapat dicapai sekiranya kurikulum sejarah
negara ini menitikberatkan nilai-nilai ini. Melalui nilai patriotisme yang menjadi asas
untuk mengembangkan semangat kebangsaan dan semangat kenegaraan, adalah
diharapkan generasi muda mempunyai semangat ketahanan yang baik, berbangga
dengan negara mereka dan mampu menghadapi persaingan dalam dunia yang
berubah.
Semangat patriotisme ini akan memperkukuhkan perkembangan individu
dengan membina semangat cintakan bangsa dan negara, mencurahkan kesetiaan dan
perjuangan mereka kepada kepentingan agama, bangsa dan negara. Beberapa contoh
pendidikan yang bertujuan menanamkan semangat patriotisme boleh diteliti seperti
yang berlaku di negara Jepun dan Amerika Syarikat. Nilai-nilai patriotisme di negara
ini disemai dengan meluas dalam sistem pendidikan dan persekolahan.47 Justeru itu, kurikulum pendidikan di sekolah perlu dikaji semula bagi tujuan memupuk dan
menyemaikan semangat patrotisme di kalangan generasi muda. Semangat patriotisme
amat penting bagi menghadapi cabaran globalisasi yang melanda dan cuba
menghancurkan pembinaan konsep negara-bangsa.
46
Mohamad Rodzi Abd Razak, Pembinaan Negara Malaysia: Peranan Pendidikan Sejarah dan Dasar Pendidikan Kebangsaan, 2009, Jebat : Malaysian Journal of History, Politics and Strategic Studies (36): 90-106
47
4.6 Kesepaduan Kokurikulum
Asas sokongan lain untuk menjayakan proses pembinaan negara bangsa adalah
melalui ko-kurikulum di sekolah. Ko-kurikulum ini memerlukan penglibatan
murid-murid dalam kegiatan berkumpulan. Perkara ini telah memberi peluang baik kepada
murid-murid untuk bargaul membuat kerja-kerja berkumpulan. Dengan itu,
ko-kurikulum ini dianggap sebagai asas sokongan penting ke arah matlamat perpaduan
dalam kalangan murid-murid yang berbilang kaum dan lapisan masyarakat. Melalui
perpaduan inilah dapat mencapai matlamat bagi membina negara bangsa.
Kegiatan ko-kurikulum yang dijalankan telah menggalakkan semangat
berkumpulan, bekerjasama dan menghormati. Selain itu, kegiatan seperti pergerakan
persatuan dapat memberi pengalaman yang boleh memupuk semangat perpaduan
dalam kalangan murid-murid. Di samping itu, kegiatan ini melibatkan penyertaan
murid beramai-ramai dan ini merupakan satu cara yang sesuai untuk memupuk
semangat kekitaan antara murid-murid yang berlainan latar belakang serta cara hidup
yang berbeza. Matlamat penubuhan persatuan adalah sangat baik kerana dapat
menggalakkan murid-murid berkenalan sesama sendiri. Oleh itu, kegiatan tersebut
telah menyumbang kepada kejayaan proses pembinaan negara bangsa. Aspek
kokurikulum ini juga telah termaktub dalam strategi pelaksanaan dalam Dasar
Pendidikan Kebangsaan di mana aspek kokurikulum antara pelajar telah ditekankan.
Sehingga ke hari ini, beberapa penambahbaikan telah dilakukan terhadap aspek
ini. Aktiviti kokurikulum diperbaiki dengan penambahan peruntukan per kapita
pelajar daripada RM2.50 kepada RM10.00 untuk sekolah rendah dan RM12.00 untuk
sekolah menengah mulai 2006 telah dipersetujui secara bersama oleh Jemaah Menteri.
Aktiviti kokurikulum ini juga telah dijadikan syarat kelayakan kemasukan ke institusi
pengajian tinggi awam mulai 200648 Hal ini menunjukkan bahawa kerajaan Malaysia memandang serius setiap aspek yang perlu ditekankan di dalam pendidikan di
Malaysia. Walaupun aspek kokurikulum bukan merupakan agenda utama dalam
falsafah pendidikan kebangsaan, namun aspek ini dilihat sebagai aspek sampingan
yang akan mewujudkan perpaduan kaum di Malaysia bagi pembinaan satu identiti
Malaysia.
48
4.7 Peningkatan Kemudahan Pendidikan
Sejak tahun 1980-an, peluang pendidikan untuk warganegara ditingkatkan dengan
menambahkan kemudahan fizikal dan infrastruktur terutama di luar bandar. Keadaan
ini adalah untuk mengurangkan jurang perbezaan peluang pendidikan antara golongan
kaya dengan miskin, program sokongan pendidikan seperti Skim Pinjaman Buku Teks
(SPBT), Televisyen Pendidikan, Sekolah Berasrama Penuh (SBP), asrama desa dan
asrama harian, biasiswa, Rancangan Makanan Tambahan (RMT) dan program
kesihatan dipertingkatkan. Selain itu juga, usaha merekaraya kurikulum dibuat dan ini
menyaksikan lahirnya Kurikulum Baru Sekolah Rendah (KBSR) pada tahun 1983 dan
diikuti dengan Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah (KBSM) pada tahun
berikutnya.49
Pembangunan pendidikan dari Zaman Dasar Pembangunan Negara hingga ke
Zaman Dasar Wawasan Negara telah berjaya mencapai banyak kemajuan khususnya
dalam penyediaan infrastruktur, kemudahan pendidikan dan latihan perguruan.
Strategi meningkatkan peluang pendidikan berjaya mencapai sasarannya. Walau
bagaimanapun, Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) sentiasa peka dan prihatin
kepada perubahan yang berlaku dalam usaha meningkatkan kualiti pendidikan dan
menghasilkan modal insan beracuan sendiri. Kerjasama antara KPM dan Kementerian
Pengajian Tinggi Malaysia (KPTM) dalam aspek latihan dan keluaran guru juga dapat
dilihat di mana penambahbaikan norma perjawatan telah berlaku.
Selain itu, Program Pensiswazahan Guru bagi memenuhi dasar menyediakan
50 peratus guru sekolah rendah dan 100 peratus guru sekolah menengah siswazah
terlatih menjelang tahun 2010 dengan memberi kelonggaran guru mengikuti program
ijazah melalui pelbagai kaedah termasuk Pendidikan Jarak Jauh. Guru adalah suatu
pendorong kepada murid di sekolah dan sekaligus bertindak sebagai tenaga pengajar
yang akan memikul tanggungjawab yang besar, terutamanya dalam mewujudkan
pendidikan yang berkualiti dan berkesan. Oleh itu, kerajaan Malaysia komited
terhadap penaiktarafan kualiti guru-guru di Malaysia. Malah sejak tahun 2006 lagi,
49
maktab perguruan kepada Institut Pendidikan Guru (IPG) yang boleh
menganugerahkan ijazah telah dilaksanakan mulai tahun 2006.50
Malah, kemudahan dari aspek pendidikan juga dilanjutkan kepada beberapa
program-program bimbingan bagi membantu pelajar dari pelbagai aspek. Program
Bimbingan dan Kaunseling telah diperkukuhkan dengan memperuntukkan seorang
kaunselor bagi setiap 500 pelajar mulai tahun 2003 adalah menjadi salah satu
penambahbaikan yang baik buat kemudahan semua pelajar. Pemberian Bantuan
One-Off RM120 kepada murid sekolah rendah daripada keluarga miskin pada tahun
2002-2003 bagi pelaksanaan Pendidikan Wajib Bantuan ini digantikan dengan Kumpulan
Wang Amanah Pelajar Miskin (KWAPM) mulai 2004 juga merupakan salah satu
inisiatif kerajaan untuk membantu pelajar-pelajar yang kurang berkemampuan untuk
mendapatkan pelajaran dengan sempurna.
Namun begitu, terdapat banyak perkara yang perlu dipertingkatkan lagi seperti
penyediaan bekalan elektrik yang belum mencukupi, penyediaan bekalan air bersih
belum disediakan sepenuhnya dan juga penyediaan bilik darjah yang masih belum
mencukupi. Malah terdapat bangunan sekolah lama yang telah melebih tempoh 30
tahun memerlukan penyelenggaraan yang tinggi, kemudahan bilik makmal sains dan
sebagainya. Namun begitu, usaha kerajaan dalam mewujudkan beberapa kemudahan
kepada pelajar adalah satu usaha yang baik untuk meningkatkan kualiti pelajaran itu
sendiri. Penambahbaikan kemudahan-kemudahan di sekolah-sekolah akhirnya akan
dapat melenyapkan jurang pendidikan antara sekolah bandar dan sekolah luar bandar.
Malah, sekolah-sekolah yang bukan daripada aliran kebangsaan juga menerima
kemudahan yang sama. Oleh itu, kesamarataan yang cuba diwujudkan dan diteruskan
oleh kerajaan Malaysia ini adalah salah satu usaha positif ke arah pembentukan negara
bangsa melalui Dasar Pendidikan Malaysia. Malaysia masih meneruskan strategi
untuk menyatupadukan masyarakat melalui sistem persekolahan yang sama, bahasa
pengantar yang sama, peperiksaan yang sama, kurikulum yang seragam dan
meningkatkan infrastruktur pendidikan. 51
50
Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010 51
4.8 Peningkatan Taraf Universiti di Malaysia
Institusi Pengajian Tinggi juga adalah salah satu cabang pendidikan yang juga mampu
melahirkan sebuah negara bangsa Malaysia. Hal ini kerana, setiap institusi ini
sehingga ke hari ini masih melibatkan semua kaum di Malaysia, sama ada di
Semenanjung atau di Sabah Sarawak. Oleh itu, dapat dikatakan bahawa penyertaan
masyarakat yang berbilang bangsa, kaum dan agama adalah lebih besar berbanding
pendidikan di sekolah rendah dan sekolah menengah. Sistem pendidikan tinggi di
Malaysia dalam usaha untuk pembinaan pendidikan berkelas dunia, selain
mewujudkan dasar pendidikan yang mampan dan melahirkan graduan yang mampu
menyumbang kepada pembangunan negara melalui pekerjaan.52 Oleh itu, sistem pendidikan universiti memerlukan perspektif antarabangsa dalam semua aspek
operasinya bagi membolehkannya mendapatkan pengiktirafan antarabangsa malah
penawaran kursus ini sendiri seharusnya mempunyai nilai pasaran bagi bakal
graduan.53 Hal ini kerana, peranan universiti kini adalah lebih sukar dalam memenuhi tuntutan pasaran pekerjaan kepada graduan yang dilahirkan dengan pengekalan
peranannya sebagai gedung ilmu yang penting dalam pembinaan negara bangsa.54 Oleh itu, pengantarabangsaan pendidikan tinggi atau peningkatan taraf
pendidikan ini telah berperanan sebagai institusi yang membekalkan ilmu, penghasilan
modal insan, pembinaan negara bangsa dan juga penjana ekonomi negara. Penjanaan
ekonomi negara melalui pendidikan telah di dasarkan dalam Rancangan Malaysia
Ksepuluh (2011-2015) di mana pendidikan telah diletakkan sebagai salah satu Bidang
Keberhasilan Utama Negara (NKRA) yang dapat meningkatkan prestasi pelajar,
berkemahiran tinggi dan mampu melonjakkan negara ke arah status negara maju.55 Penggubalan Pelan Strategik Pengajian Tinggi Negara juga merupakan salah satu
52 Economic Planning Unit Prime Minister’s Department, Malaysia and the Knowledge Economy: Building a World-Class Higher Education System, Human Development Sector Reports East Asia and the Pacific Region The World Bank, 2007.
53
Norain Mat Lazim, Nooriah Yusof, Universiti, Pembangunan Modal Insan Dan Penumpuan Ruang Komuniti Berpendidikan Tinggi Di Malaysia: Suatu Ulasan Kritis, 2012, Journal Of Social Sciences and Humanities, 7 (2): 308-327
54 Ibid. 55
platform untuk mempertingkatkan pembangunan modal insan untuk
memartabatkannya di peringkat antarabangsa.56
Berpandukan kepada Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP) dalam
jangka masa 2006 hingga 2010, teras pertama dalam pelan ini adalah dalam
pembinaan negara bangsa melalui pendidikan. Pembangunan negara bangsa yang
berlaku di universiti adalah bermula daripada awal persekolahan di mana usaha untuk
membangunkan warganegara dengan ciri patriotik dan menjunjung warisan budaya
serta kesenian bangsa.57 Pelaksanaan negara bangsa adalah merujuk kepada perkongsian identiti di mana cabaran terbesar adalah melalui bahasa pengantar. Jika di
sekolah, penggunaan bahasa pengantar bahasa Melayu adalah didasarkan oleh
kerajaan Malaysia, namun di universiti cabaran yang nyata dalam usaha
memperkasakan bahasa kebangsaan ini berlaku di sebabkan perbezaan antara
universiti awam dan swasta serta penggunaan bahasa Inggeris adalah menjadi salah
satu nilai pengantarabangsaan sesebuah universiti. Walau bagaimanapun, beberapa
startegi telah digerakkan bagi menghadapi masalah berkaitan bahasa Melayu dalam
kalangan pelajar universiti iaitu melalui usaha Dewan Bahasa dan Pustaka. Dewan
Bahasa dan Pustaka adalah pihak yang bertanggungjawab untuk melaksanakan
pelbagai aktiviti seperti kegiatan penterjemahan, pembinaan istilah dan penerbitan
buku-buku ilmiah.58
Oleh itu, pendidikan tinggi di Malaysia sememangnya salah satu pemangkin
kepada wujudnya satu identiti Malaysia melalui program-program ilmiah, program
kesukanan, subjek wajib universiti seperti kursus-kursus umum. Meskipun matlamat
penawaran kursus- kursus bertaraf umum di universiti adalah untuk pendidikan,
namun matlamat akhir kursus-kursus ini boleh disimpulkan menjurus kepada
matlamat penting iaitu pembinaan negara bangsa dan pembinaan kemahiran umum
kepada bakal graduan untuk menjamin kemajuan kepada negara.
56
Kerajaan Malaysia, Pelan Strategik Pengajian Tinggi Negara, Perletakan Asas Melagkaui 2020, Kementerian Pengajian Tinggi, 2004.
57
Jamil Ahmad, Norlia Goolamally, Pentadbiran dan Pengurusan Sistem Pendidikan Malaysia Ke Arah Pendidikan Berkualiti, Panitia Diklat Mahajemen Guru Internasional, 2008.
58
5.0 KESIMPULAN
Dasar Pendidikan Kebangsaan sememangnya dapat menampung keperluan-keperluan
negara buat masa ini dan masa depan. Selaras dengan hasrat negara untuk mencapai
tahap Negara perindustrian adalah penting rakyatnya diberikan pendidikan secucuk
dengan keperluan-keperluan swasta bagi bidang-bidang tertentu seperti pengeluaran,
pelancongan, perkhidmatan, dan sebagainya. Oleh itu dasar ini bukan sahaja dapat
memenuhi keperluan tenaga manusia dari segi jumlah tetapi juga dari segi kualiti.
Dasar ini seharusnya dapat menggalakkan lebih ramai rakyat yang terlibat secara aktif
dalam bidang keusahawanan dan tidak bergantung semata-mata kepada kerajaan
untuk mencari kerja. Ini adalah selaras dengan dasar kerajaan semasa yang
menekankan penyertaan swasta secara aktif.
Malaysia masih lagi sebuah negara bangsa yang muda berbanding dengan
negara-negara bangsa lain seperti England, Perancis, mahupun Jerman. Namun,
perkara ini tidak menghalang kita untuk terus membina negara bangsa kita sendiri.
Meskipun terdapat halangan yang pelbagai dalam proses ini kita tidak boleh terus
mengalah. Pendidikan merupakan aspek yang sangat penting dalam pembinaan sebuah
negara bangsa Malaysia. Aspek pendidikan ini tidak boleh diketepikan begitu sahaja
kerana sekiranya pendidikan diketepikan maka impak yang buruk akan melanda
negara kita. Dasar-dasar British sebelum kemerdekaan negara ini ternyata
menyumbang kepada ketidakstabilan dalam perpaduan di Malaysia. Sistem
pendidikan yang diamalkan semasa zaman British juga tidak membantu dalam
membentuk negara bangsa Tanah Melayu pada ketika itu.
Walaupun pendidikan di Malaysia, masih belum mencapai kesempurnaan
namun kerajaan Malaysia di bawah Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) masih
merangka dasar pendidikan untuk ke arah itu. Bagi menjayakan Misi Nasional, KPM
menyediakan Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP) secara menyeluruh yang
menggariskan fokus, strategi utama dan pelan pelaksanaan untuk menjadikan
pendidikan negara relevan dengan keadaan semasa dan masa hadapan. Dengan usaha
ini, setiap jurang dan kekurangan dalam pendidikan akan diberikan tumpuan. Selain
itu, proses menganalisis sejarah, perkembangan dan pencapaian dalam bidang
strategi penyediaan PIPP, KPM.59 Keadaan ini adalah merupakan salah satu usaha yang telah dilakukan dalam mewujudkan suatu pendidikan yang sempurna dan
seragam bagi rakyat Malaysia.
Isu pendidikan bukanlah suatu isu yang baru dan rakyat Malaysia acap kali
digemparkan dengan perbalahan antara kaum mengenainya, sama ada mengenai isu
sekolah Vernakular60, bahasa pengantar yang digunakan dan juga mengenai jurang pendidikan antara masyarakat bandar dan luar bandar. Walaupun isu pendidikan di
Malaysia mendapat perhatian serius semua pihak berkepentingan. Kerajaan telah
melancarkan Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) pada tahun
2013-2025 untuk melahirkan ekosistem pendidikan yang bersesuaian dengan kehendak
masyarakat.61 Matlamat utama adalah supaya generasi muda Malaysia akan terus mendapat pendidikan berkualiti setanding dengan standard pendidikan antarabangsa
yang semakin meningkat, dan untuk membolehkan mereka berperanan sebagai sumber
tenaga manusia di Malaysia yang berhasrat untuk membina negara bangsa Malaysia.
Keadaan ini adalah salah satu usaha yang telah dilakukan oleh kerajaan untuk
mewujudkan sistem pendidikan yang sempurna.
Walaupun pendidikan sehingga hari ini masih belum memainkan peranan yang
besar dalam proses pembinaan negara bangsa tetapi terdapat pelbagai kebaikan yang
telah kita perolehi. Meskipun terdapat pelbagai isu dan insiden yang mampu
memecahkan lagi hubungan antara etnik ini namun rakyat Malaysia tidak mengulangi
kesilapan dalam rusuhan kaum pada 13 Mei 1969. Perkara ini jelas menunjukkan
walaupun pendidikan tidak berjaya seratus peratus dalam membina negara bangsa
Malaysia tetapi sumbangannya dalam proses ini tidak dapat dinafikan.
59
Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010
60
Wan Norhasniah Wan Husin, Nation-Building And 1Malaysia Concept: Ethnic Relations Challenges In The Educational Field, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 2011, hlm. 235
61
