Pagsasalin ng Poesya o Tula.pptx

(1)

Ang

Ang P

P

a

gsasali

n

ng Poesya o Tula

Rolando A. Bernales, Ed.D.

The Nat

ional T

e

achers

College

Karapatang-Ari: Rolando A. Bernales

(2)

(3)

Ano ang Poesya o Tula



_{!a"ory #$%&%' sa !antiago, ())}

_{*+: An}

_{*+: Ang poesya ay isang}

_{g poesya ay isang}

sining ng paggait ng salita upang luiha ng ilusyon sa

ating ga pandaa' isang sining upang gain sa

paaagitan ng ga salita ang ginagaa ng pintor sa

paaagitan ng ga guhit at

paaagitan ng ga guhit at ulay

ulay

.



_{Alario #$%/&' sa !antiago, ())*+: Ang tula ay hindi}

olesyon laang ng agsisintunog na titi at

aahulugang salita. Dapat itong aging

aahulugang salita. Dapat itong aging isang 0uong

isang 0uong

pangungusap' ang ga titi at salitang dapat isaayos tungo

sa isang aahulugang 0alangas ng pag0a0atid ng dia,

dadain, pangyayari, laraan o aintalan.

(4)



_{!antiago #())*+: Ang isang tula ay ay rito, ay suat}

at tuga #ung u0ensyonal+' ay

at tuga #ung u0ensyonal+' ay eosyon o

eosyon o

dadaing asidhi at alali sa araniang

pahayag'

ay higit sa araniang dai

ay higit sa araniang dai ng ga tayutay at di-

ng ga tayutay at

di-gaanong ahigpit sa pagsunod sa

gaanong ahigpit sa pagsunod sa graationg

graationg

pagsusunod-suno

(5)

Bali-aral: 1ga Karaniang Pro0lea sa

Pagsasalin ng Prosa



_{Pro0lea sa ga 2dyoa}



_{Pro0lea sa Panghihira}



_{Pro0lea sa 3raatia at}

Balangas4Kayarian ng ga Pangungusap



_{Pro0lea sa ga 1alala0ong Pangungusap}

(6)



_{Naadaragdag din ng hirap sa pagsasalin ang pagsusuat at}

pagtutuga.



_{2sa pang napaahirap na gaain ang pag0agtas sa}

dalaang agai0ang ultura. 5ualaa ang pro0leang

ito sa paglaa ng panahong naaagitan sa panahon ng

ator at ng tagasalin.

(7)

Mula sa “Mga Tanaga at Haiku”

http://www.rabernalesliterature.com

2al6ang siga:

Baya6y 7di peliula8

Pare, paala9

7T6as the second cry:

ur land6s not a o"ie set8

;areell, our corade8

(8)

Of Love

!cerpt from "ahlil #ibran$s “The %rophet”

&hen love beckons to 'ou( follow him

Though his wa's are har) an) steep

*n) when his wings enfol) 'ou( 'iel) to him

Though his voice ma' shatter 'our )reams+

!alin ni

Ruth Elynia !. 1a0anglo

Kapag uaay sa iyo ang pag-i0ig, suunod a

3aano an ahirap o atiri ang daraanan

At apag niluu0an a ng anyang 0agis, ia ay agpagahis

(9)

How ,o - Love Thee

liabeth arrett rowning

ng king %ag0ibig+

1alin ni 2ufino *le3an)ro

<o do 2 lo"e thee 5et e count the ays.

2 lo"e thee to the depth and 0readth and height

1y soul can reach, hen =eeling is out o= sight

;or the ends o= Being and 2deal 3race9

20ig ong a0atid, i0ig ong alaan

Kung paano ita pinaaaahal

Tuturan ong lahat ang ga paraan

2isa-isahin, ia ang 0uilang.

2nii0ig ita nang 0uong taiti

!a tayog at sala ay alang aha0ing

5ipad ng aluluang i0ig na arating

Ang dulo ng hindi au0os-isipin9

(10)

1as 1ahirap 1agsalin ng Tula



_{;inlay #Translating, $%>$' sa !antiago, ())*+: The}

Translating o= poetry ust surely 0e a case par e?cellance

in hich the 2tallian saying @traduttori, traditori

#translators, traitors+ applies. ;e things are ore

di==icult than the e==ecti"e and true eaning o= poetry

into poetry #i= indeed, it is at all possi0le+9



_{5ahat ng tagapagsalin ay tasil sapagat iposi0le ang}

ganap na pagsasalin ng tula.



_{<igit na ayaan ang tula sa ga tayutay #=igures o=}

speech+.

(11)

1ga Karaniang Teni o Paraan sa

Pagsasalin ng Tula



_{1ay ga nagsasalin na isinasalin una ang tula nang tuluyan upang}

atiya na nauha ang ensahe ng tula. Pagatapos ay saa laang ito

aayusin nang patula.



_{nang <a0ang: Pagpapaahulugan}



_{2alaang <a0ang: Pag0uo ng Pansaantalang ga Taludtod}



_{2atlong <a0ang: Pagrere0isa ng Borador, Pagsasapinal ng Taludturan}

13A 1N3KA<2N3 <AKBAN3 !A PA3!A!A52N

$. Basahin una nang 0uo ang isasalin upang aunaaan ang pangalahatang diang naapaloo0 dito 0ago agsiula sa pagsasalin.

(. 2sagaa ang unang 0orador #dra=t+ ng salin. *. 2edit o painisin ang salin.

. Basahin nang alaas ang salin o ipa0asa nang alaas sa i0a. &. Re0isahin ang salin o ipaedit sa i0a.

(12)

1ga Nagsasalungatang Paniniala sa

Pagsasalin



_{Tula-sa-Tula "s. Tula-sa-Prosa}



_{1aatang Tagasalin "s. Di-1aatang Tagasalin}



_{5inya por 5inya "s. Estropa por Estropa}

(13)

Tula-sa-Tula "s. Tula-sa-Prosa



_{Belloc #sa !antiago, ())*+: Ang pagsasalin sa isang tula ay}

higit na a0uti ung gagain sa paraang tuluyan.



_{Denha #sa !antiago, ())*+: Ang pagsasalin ng tula ay isang}

napaadeliadong gaain' na sa pagsasaling tula-sa-tula, ang

0isa ng ator ay tulad ng gaot na naaalan ng 7espiritu.6



_{Postgate #sa !a"ory, $%&%' 0inanggit ni !antiago, ())*+: Ang}

isang prosa o tuluyan ay dapat aisalin sa paraang tuluyan

din, at ang tula ay ailangang sa paraang patula rin.



_{Arnold #sa !antiago, ())*+: Kung isasalin sa paraang tuluyan}

ang isang tula, ang salin ay ailangang agtaglay pa rin ng

ga atangian ng isang tula. Ngunit, atatao 0a ito

(14)



_{!a"ory #$%' sa !antiago, ())*+: AF 9 poe}

translated as prose is not an adeGuate

eGui"alent o= the original. Though it ay

reproduce the conceptual content, it =alls =ar

short o= reproducing the eotional intensity

and =la"our. <oe"er, the translating o= soe

types o= poetry 0y prose ay 0e dictated 0y

iportant considerations.



_{!antiago #())*+: 9ung ang isang tula ay}

isasalin sa paraang tuluyan, ayroon na

aagad na isang @apilayan ang tagapagsalin

0ago pa siya agsiula.

(15)

4atullus: Orihinal sa &ikang Latin:

O)i et amo. 5uare i) faciam fortasse re6uires(

7escio( se) fierri sentio et e!crucior.

!aling Tuluyan sa 2ngles:

2 hate and 2 lo"e. Hhy 2 do so, perhaps you as. 2 do

not no, 0ut 2 =eel it and 2 a in agony.

!aling Patula sa 2ngles:

2 hate yet lo"e. Iou as ho this can 0e,

2 only no its truth and agony.

!aling Tuluyan sa ;ilipino #ni RAB+:

Nasusula ao at nagaahal. Bait, siguro ay

naitatanong o. <indi o ala, ngunit iyon ang

nararadaan o, at dahil doon, nahihirapan ao.

!aling Patula sa ;ilipino #ni RAB+:

Kinasusulaan ita6t ita6y inii0ig.

1arahil, tanong o ay @Bait

!adya, agasalungat yaring pintig'

<atid sa puso o6y susun-susong pasait.

(16)

1aata "s. Di-1aata



_{!antiago #())*+: pang aging}

aatarungan sa aatang

ator ang anyang tula ay

ailangang isalin ng isa ring

aata.



_{!a"ory #$%&%' sa !antiago,}

())*+: 9none 0ut a poet should

undertae the translation o=

poetry.

(17)

5inya por 5inya "s Estropa por Estropa



_{Kung paasusuriin, higit na ahirap ang agsalin ng linya}

por linya aysa estropa por estropa.



_{1asasa0ing pinaaaranian ang linya por linyang paraan}

ng pagsasalin, 0agaat ito6y pinaguunutan ng noo ng

ga aatang nagpapalagay na sila6y aa0ago.



_{<igit na pratial ang linya por linyang paraan ng}

pagsasalin. 3ayon pa an, hindi ito dapat sundin ng

piit-ata ng tagapagsalin. <indi siya dapat pa0ilanggo sa

ganitong paraan #!antiago, ())*+.

(18)

The 1ong of Traveller 8!cerpt9

1alin sa -ngles ni *rthur erguson ng 4anto )el ;ia3ero ni

<ose 2ial

Like to a leaf that is fallen an) withere)(

Tosse) b' the tempest from pole unto pole(

Thus roams the pilgrim abroa) without purpose(

2oams without love( without countr' or soul.

Ang Ait ng 1anlala0ay

Kagaya ng dahong nalanta, nalagas,

!inisilut-silot ng hanging arahas

A0ang anlala0ay ay ala nang layag,

5ayuni6t alulua6t 0ayang atataag.

(19)

ollowing an!iousl' treacherous fortune(

ortune which e$en as he grasps as it flees=

;ain through the hopes that his 'earning is seeking(

>et )oes the pilgrim embark on the seas.

1ailap at hindi asungga0-sungga0an,

Kanyang hinaha0ol yaong apalaran'

!iya ay tutuloy patungo ung saan,

Kahit pa6ng pag-asa ay naglalaho an.

(20)

Ku0ensyonal-sa-Ku0ensyonal

"s. Ku0ensyonal-sa-1alaya



_{Ang ga ay aranasan sa pagsasalin ay nagsaasa0ing ang}

pagaaroon ng tugaan ng panulaan ang aliitang nagpapasait

ng ulo ng tagasalin. Napipilitan siyang agpaso ng ga

pag0a0ago sa orihinal na dia ng ilang 0ahagi ng isinasaling tula

dahil sa ahirapan sa pagtutuga #!antiago, ())*+.



_{Kung ang tagasalin ay napipilitang agpaso ng ga pag0a0ago sa}

salin ung nagaaroon siya ng suliranin sa pagtutuga, lalo na

ung nagaaroon pa rin ng suliranin sa sesura at 0ilang ng pantig.



_{Ang pro0leang ito ay napupunan ng isang ahusay na tagasalin}

(21)

Mula sa “Mga Tanaga at Haiku”

http://www.rabernalesliterature.com

Kung daan-daan laang

Ang iyong ga paa

Hala sanang naian

Nu6ng 0igla ang luisan8

2= your =eet ere as any

As hundreds o= centipede6s

None should ha"e 0een le=t 0ehind

Hhen you le=t =or your e?ile.

(22)



_{Kung ang isang tagasalin ay napilitang 0aasan}

ang dia ng isang pahayag sa orihinal, ang

gayon ay apapataad ung a0a0ayaran niya

sa i0ang paraan. Ang diang naala sa isang

linya o sanong aya ay na0a0ai4na0a0ayaran

sa i0ang linya, sanong o 0ahagi ng tula.



_{J1 Cocing #!a !antiago, ())*+: !tylistic}

Adustents' Necessary in translating a poe

=ro one language to another.



_{Ang ga tula sa ;ilipino, 2ngles, Alean at}

Pranses ay araniang ay tuga' saantalang

ang sa 5atin at 3riyego ay ala.

(23)

* HOM 1O7# 8Henr' ;an ,'ke9

- rea) within a poet$s book

* wor) that starre) the page=

“1tone walls )o not a prison make(

7or iron bars a cage.”

>et that is true? *n) something more

>ou$ll fin) where$er 'ou roam(

That marble floors an) gil)e) walls

4an never make a home.

ut ever' home where love abi)es @

*n) frien)ship is a guest

-s trul' home( an) home( sweet home?

or there the heart can rest.

&-T 7# TH77

Minsa$' nabasa ko( aklat ng makata

Ma' salita roon( tila isang tala=

*n$'a$' “atong pa)er( A)i makagagawa

7g isang kulungan o hawla ka'a.

-'an a' totoo( totoong talaga

Matatagpuan mo saan man magpunta=

*ng sahig na marmol( ginintuang pa)er

A,i maituturing na Asang tahanan na.

7gunit sa tahanang ma' pagmamahalan

Laging panauhin magan)ang tinginan

Tuna' ngang tahanan( magiliw tirahan

Tahimik ang puso( walang alinlangan.

(24)

2ubai'at ni Omar "ha''am( 1alin sa -ngles

ni )war) itgeral)

&ake? or the 1un who scattere) into flight

The 1tars before him from the iel) of 7ight(

,rives 7ight along with them from Heav$n an) strikes

The 1ultan$s turret with a 1haft of Light.

!alin ni Rolando A. Bernales

3uising8 Nangaguahog na sa Parang ng 3a0ing adili

Ang ga Bituing hayo6t 0inula0og ng Ara

<inai ng !inag ang naalaylay na Ta0ing ng 3a0i,

Ang Tore ng !ultan, tinutudla ng anyang 5ianag.

(25)

1ga Katangian ng 1a0uting !aling Tula



_{Natural, <iig-orihinal,}

<indi hiig-salin



_{Tapat sa dia ng rihinal}



_{1atulain, 1aindayog}

1ga Nagsasalungatang Paniniala sa Pagsasalin ng Tula:

-Tula-sa-Tula "s. Tula-sa-Prosa

-1aatang Tagasalin "s. Di-1aatang Tagasalin

-5inya por 5inya "s. Estropa por Estropa

-Ku0ensyonal-sa-Ku0ensyonal "s. Ku0ensyonal-sa-1alaya

(26)

T*#BL*>L*>

Rolando A. Bernales Ano6ng dahilan, pag-i0ig at lagi ang 0ua0ali

<indi 0a6t insan a nang nagpaala, 1uha o6y inianan ng ngiting alala Naita ita, arai nang ulit.

!a tuina, puso o6y dinadalit.

Narinig ita, insang ualinganga.

Di0di0 o6y tinaraan ng atulis na 0alara. Kaya6t hintay una, pag-i0ig, hintay9

Dinggin yaring aing a0ang tagulaylay. <indi sapat ang iyong ait9

<indi a heleng sa ga0i ay papaidlip. <indi sapat ang iyong tula9

TH27O,>

Rolando A. Bernales

5o"e,  5o"e, hat is the reason

that thou returnest season a=ter season <ast thou already 0id e adieu,

y aspect a0andoned ith a so0er oue Ies 2 ha"e seen thee on any an occasion, y heart corrupting ith thy containation 2 ha"e heard thee yet at ties resounding, piercing y 0reast ith thy apt dir 0ounding. !o tarry, thou 5o"e, and stay thou operation9 <earen thou =irst to y loly laentation. 7Tis enough no ore, thy tender usic' 2t lulla0ies e not, 7tis no nightly sopori=ic. 7Tis enough no ore, thy poesy and prose'

(27)

<indi sapat ang iyong rosas9

<indi sayo ang sa asaian ay lunas. <indi sapat ang iyong ningning9

<indi islap ang tugon sa hilahil at hinaing. Batid o, 0atid o9

1ay iliti ang pintig o. Ngunit, hatid ong halaha, lagi, taginting ay hungag. <indi 0a, alay ong tagupay, insan, aladad ay lu0ay

1adalas, naangiti ang uaato.

Ano6t paglisan o, ay 0aas ang hiuto Ay8 Ano ang iyong paay, pag-i0ig

1aghatid ng tua, pagdaa6y ligalig  pag-i0ig, ano ang dahilan

7Tis enough no ore, though thy rose ould as lie=' =or thy =ragrance can no sorro pro==er no relie=. 7Tis enough no ore, thou aorous 0rilliance 7tis nary a response to distress or reonstrance. Alas ell do 2 no aye, 0ut ho 2 no

that thy ticle thro00ing does ticlishly go. ;or the resonant laughter in thy erry train, is hollo and epty, and =utile, and "ain. Do not 0eties thy o==ering o= success, 0ear in its ae ruin and loneliness Tie and again thou coes nocing, and hen thou goest, thou goest ocing. Ah 5o"e, 2 pray thee, hat is thy oti"ation To 0ring oy that is soon arred 0y agitation

Ah 5o"e, hat is thy purpose, hat thy aspiration l_u a

s a h t t p : 4 4    . r a 0 e r n a l e s l i t e r a t u r e . c o , a t T a g u a n : a l a  a n g D e - a d a n g P a g s u s u l a t a t P a g - a , u l a t # R A B +

(28)

* *LL*, O2 >OB2 *22-;*L TH*T 4*77OT  ,2*-L,

Rolando A. Bernales #npu0lished+ 2ndeed, nothing can derail your arri"al 2ncessant prayers can stay you not e"en !epte0er6s hea"y rains =ailed to stop you Nor the =looded roads here and there

The 0ullets that sprayed in Ma0o had none = your strength, neither the ared in con=lict The scandal that shoced us did to no a"ail The honora0les in the idst, e"en hen There is no denying, indeed, you are coing Despite the goddesses 0ringing hoe crons To arri"e, 0ecause, indeed you are destined To =ace, 2 ust, ithout =ear and ith all ight Iour challenge that Guies 0oth heart and ind And e?aines the ettle, =aith, isdo and dri"e Hho is copletely ready to =ace you head on No, 2 a not. Not 2. Not 2. Not one, 2 recon But e are all praying, and yes, "ery =er"ently Toorro hen you arri"e, you do ith a sile.

(29)

Pagsasanay:

Pangatang 3aain

2 anted to see oy and 0eauty,

_{0ut the day toiled on grey and 0lea'}

2 ondered hy 3od didn6t sho e.

<e said, @But you didn6t see.

2 tried to coe into 3od6s presence'

2 used all y eys at the loc.

3od gently and lo"ingly chided,

@1y child, you didn6t noc

2 oe up early this orning

and paused 0e=ore entering the day.

2 had so uch to accoplish

that 2 had to tae tie to pray.

-Anonyous

TH ,-274

2 got up early one orning

and rushed into the day

2 had so uch to accoplish

that 2 didn6t ha"e tie to pray.

Pro0les ust tu0led a0out e,

and hea"ier cae each tas,

@Hhy doesn6t 3od help e 2 ondered.

<e ansered, @Iou didn6t as.

(30)

1ga !anggunian



_{!ining ng Pagsasaling-ia. ())*. !antiago, Al=onso .}

Oueon City: Re? Boostore, 2nc. #pp. $*-()+.



_{1a0isang Retoria sa Hiang ;ilipino. ())(. Bernales,}

Rolando A., et al. alenuela City: 1utya Pu0lishing

<ouse, 2nc. #pp. //-$)/+.



_{http:44.ra0ernalesliterature.co}



_{Taguan: Dalaang Deada ng Pagsusulat at Pagaulat}

#$%/-())+. ()). Bernales, Rolando A. alenuela City:

1ega Jesta Prints, 2nc.

(31)

Tada

$. Painisin4Ayusin pa ang inyong salin ng @The Di==erence. 2dagdag sa

iyong port=olio ang orihinal na tula at ang inyong salin.

(. 1agdala ng sipi ng tulang nais na isalin #;or Appro"al+:

 _{rihinal: 2ngles}

 _{<indi pa naisasalin, alang salin sa ;ilipino}  _{Puapasa sa ahit na anong inaiilihan}  _{1ay suat at tuga}

 _{<indi aaari ang ga tugaang pa0ata}

 _{1ay hindi uulangin sa la0ing-ani #$+ na taludtod}