DJOEMAAH 20 MEI 1938.
——————
PANGAOS LANGGANAN Sasasihna f 1,505 sakwartanl f 4,50 Loeareun Indonesi Pee P—
Losse-nummer . 2... 10 sen Pamajaranana kcdah ti pajoen
Dikaloearkeun koe Pagoejoeban PASOENDAN
'Typ. Pengharepan Bandoeng.
Sakola lochoer.
Zantgraaff 'ge moepakateun ka ajana maksord di kulangan Indo-
vesiers pikeun ngadegkeun :utola
loeboer agama Islam (Mohume- che tbeclugischs hoogeschool)
teh, nja eta paniatan anos ajeuna
keur dibeladah koe Mceh imadijah Msleh loedeung nyeboetkeun srlih, maksoed saroepa kitor herteu didjelankeun koe pamarentah so- bareto keur djamun n!ows
kanjaan doait, atawa kalawan bantorananp, keur kapentirgan kaoem Mossl mw. Mangkaning,
nepi ka njeuna Mangadjarus
Islam di diruteh b diszboet keun teu distoer bener2, nose kx- ro'hin meh semet pusutren bae.
Grusaa ngoedag pungadjaran lorhoer, nja npsdjaroagdjorg ka M-sr, serakola di universiteit Ki Azhar.
Pamanggih Zotgra ff, kaajans studentan Iodonesiers di Mesir teh
djaoeh tina pikabitacun ) ratu3na
hiroep dina kewaloeratan, remen
aju nos kapaksa meunang” psrtse-
loengan gongsol Walanda di ditoe.
Tjindekna satoedjos bae di dicu
diajaan 8-kola loehoer agama islam teb, komo lamoan ngingetkeun reana kaoem Mseslimin noe meh suwidak joeta cerang mah.
O pama teu kulirse mah tjenah seeojanu aja di pemarentah oge maksoed ngajakeun eta sakolu loehoer teh, ngan kanjaan fuelaes
djadi riotunganans. Djadi saroes
djoung euwsuh bae, parandene kitoe, tjeuk Z. bisa diharep pama- Tentah sabiss2 bakal rgubuntor
kanu eta pamakscedan.
Sanggeus njsritakeun pigoaroe
@unane, nja eta dina ngamimition mah tangtos bangsa Kuropa anor
bisa djadi koedoe make bantoear
bangsa Arab, topi lilu2 tangtor koedos bisa ditoeloejkeun kos Mobamedannsche leeraren sorangan, taroes pililaeunana sakola 6 ataw
7 taoan, dina menkeuna
karangan ngingetan pamarantah soepaja ngoeroeskeun nos kalsloear- pa (loeloes) ti eta sakola lochoer, sina bisa rgagoerakeun p nemoena Bnos practisch. Pangheulana inget ka panghoeloe2 landraad djeung panghoeloe kaboepaten (suenjana eta? keneh. Red. Sip).
Salah lamoen teu bari ajudia-
keun kosempetauana pikeun ngeu-
san rcepa-roepa kapargtatan no»
baris dipake nyagoenakeun pangar- tina. O-pama teu kitoe, tanwande
lacen-Isoca ngabargoen gaestelijie
mucht anoe tumbah kora', kalawan teu kabandoengan kos oemoem koemaha los-lossaana, sarta dica
sala sahidji kasjaan bisa matak babaja.
Men daoke hier in de errsts plastsaan de penghoeloes bij de landraden, en de regentschap:- penghoeloos.
Het wara eene ernstiye fuu indien men niet zorgde voor de gelegenbeid, hunve keunis in diverse betrekkingen te banutten Last men dit achterwege, dan
zd ech in Ind & con geleidetijk
sterker wordende — geestelijke micht vormen welke buiten da Openbuarheid lerft en werkt, en onder bepaalde omstandigheden een gevear zou kunnen worden.
Keun ari milcpasoa kana babajs kitoe-kieu mah, da biasa watek nos borangan, saoetak-saeutik teh
ngan rise djeung tjoeriga bae.
Noe tetela perlos djadina perhatian nagara, nja eta lebah njadiakeun lahanna keur abiturienten-na, noe sakadar tjonto koe Z, ditoedoehkeun kapangkatan panghoeloe-panghoe- loe landraad,
Isu memang enja: katjida pajoesana, kapals2 kaoem nos kapangkatanana honteu misah tina pakoemboekan ocmosm, komo noe tangtoe patjorokna saparti pang- hoeloe2 landraad, dieusian kos nos sangkep pakarangna, boh bagbagan agama Islamna, boh elmos panga- weroeh oemoemna.
Lebah dieu henteu ngandoeng maksoed nosding ka nos ajeuna njaralikan eta kapangkatan2 taja nos merenah.
Henteu, lantaran memang aja
Sipatahoenan
Il Dikaloearkeun 2 lambar
noe leuwih ti meudjeuhnaj ngan
oepama ditjskot rata-ratano, ti
kepala-kapala kaoem Li district atswa onderdistrict keneh toeg ncpi ka kaboepaten, kataringalina kana bagbagan agamateh gandjor pisan djeung elmos pangawero b gemOeM: Mangkuning kos ge- rakna djaman beuki mikaboetseh ka dinja, tambahna tina poko kangnmsan teh, sarta — henteu
Rumpang dilelebahna, — koemaha
kanjaan pakosmboshan di oerang dina margsa noe wjeung dising-
bareupan keneh, lebah dinjana.
Nose dimaksoad bieu saenjana
kakara ngeunaan ka sakela lochoer u keneh dina prmsksoe- lan djeuag tetahur nyalegkaunaua
Saenjana augyapan kito teh
bisa d,kaunukeun ka cemoemna
sukola loahser nos grus aja, geus djalan margtsoru-taone, boh sikola
tusinjoer, boh sskola hakim atawas Sskola doktor. Ari lantarin, sapan-
djung ros kabsuduengan, aja
tadruk, pamarentah teh siga noe
koerang ngingetkeunara ka nor
kalaloear ti eta sakola, kawas non ngan semet njadiakeun sakolaae, geus tamat mah mangsabodo kos-
muha kurep! Noe kabandoengan
tea, pangpangna kubehdieunakeun, teu matuk reugreug nendjokeun, tjatjaken sukola loehoer ngan tilos noo lurloesna teu kass ep res mah, noe teu mareunangan lahan dina biroep koemboeh teh asa res teuing, henteu nandinpan kana saeutikna sukola djeung legona pakoemboehan.
Lain bujang dihorapan terves- teroesan, lain teu resep nendjo
unoe mutjakal ngabaladah p'tem-
pateun kos sorengan, Isin nitah betah dina hiroep kormawoels, tapi ari nos onvoorbereid pisan msh da teu kalis kos kalosaran
akcla loehoer, temahna nja kana
agahoeroen balosng koa toelang!
Ongkoh bongan geui kitoo dada-
sarna ti barang ngadioekan bang-
kos sakola keneb.
Perljaja noe sarakola ajeuna
mah, boh kolotns. boh bordakua
(nce ngsmbeu kanjaan pakoem- borhan kiwari) tangtos geus beda!
sasndinanana keur gebroes kana hiroep-koemboeh tah.
Ari nos dipake ngentepna,
keun kana kaajaan, tigerat dj.st.
Tapi sababaraha hidji kadjadian noedoehkeun jin henteu —kitoe
salawasna, tapi noo wodjib di dieu leuwih kasengsrem koe diploma
Europa (Nederland) ti batan boeatan soranganj tangtoe make
roepa-roepa keterangan !
Gsura saperi — Gsneeskundige Hsoge:ehool,
Nepi ka ajeura di kulangan nce
wadjib taja Isban enos bisa dipake
andelan kos noe kalsloear ti otesakola loehoer teb, da nagara pisan (D V.G) leuwib ngagoenakeun Iad.
artsen (ti Nias) ti butan keloearan unoa kaseboet mimiti. Toer: toengna silih sedekeun, sarta ana nintjek di noe teu kawawa mah, puho di
corps sorangun, poho di colle W's
stswa tanytoengan sorangan, inge- tanana ti batan loepoet, daek nampa gadjih Iad. arts, saperti nos tjan Is
jadian di dieu (Bandoeng) saroepa kieu nguroegikeu nana ka ditoe-ka dieuj keun ari ka dirina mab, mana kitos oge
geus tobtohan, tepi ka corps-na
noe rea tea, kuna harga sakols loehoerna djeung pangpangna pisan ka Iad. artsen nos sasat direboet lahanoa !
Koengsi »ji bedja, salu sahidji professor ti G.H. djeung studenten- na mostoeskeun baris ngadareuheu- san ka GG, soepaja kaloearan eta sakola loehoer dibere lahan di kalangan leger. Kitos ospima tau kaliros mah.
Djadi ajeana tetela, koedoe kawas nose njieun barang djoealeun, ti memeh prak oge geus ngileng2 pasaroe, nja kitos deui ngadegkeun sakola (loehoer).
Nose dimalssed ka pamarentah di dieu, oge keuna ka nos boga maksued ngadegkeun sakola loehoer anjar, nos ajsuna keur aja dina voorbaereidingen keneh.
SEPERTI
HARGA:
Makota doos f 055
# sedeng .. 0.35
ketjil » 0.10
Agent di Bandoeng:
Hoofdredacteur : MOHAMAD KOERDIE.
»,KAPITAAL"
OTAK SEHAT TENTOE PEKERDJAAN MADJOE.
Haroes sediakan obat
Bisa dapet beli pada :
Firma ,06AWA YOK 0"
Semarang — Pekodjan 50 — Tel 50 Malang Petjiuaostr. 3).
Toko G. Satoh. Tjikoedapateub, Toko Pujino Tjikoedapateuh
Tokn Nipporkang. Toko Nakamurr Kenoman 49. Toko. okvos
Indonesia
Kolonisatie.
Ka Bornea leuwih rea.
Patah djeusg gois lekasanana sesoem pinggedana” tina trans-
migratis ti” tanah Djawa ka
sawatara wewangkon d: Tunah
Sibrang, ajeuna geus bisa diaja-
keurn ovazcht unog ringkesaa yasal eta toh.
Djoembluhna anos dina taoen 1938 peus pada arindit djsung anoe baris indit keneh ti taruh
Djawa geus leuwih ti 25.000
oerang, djoemblah anos tjoekoep renna,
Ka wewengkon kolonisatis anoe pengoetama, nja eta Sumatra
Kidoel, uja 5.430 kosren anoe arindit teh, aja eta diwangoer
kos kim2 19709 oerang (ka L:mpoeng). djeung — kerargleuwih 1.000 kosren, diwangoen
koe kirad 3000 oerang ka wewangkon di Loeboek Linggsu, Kos ditambahna 500 ku -ran anor tsoen iru keneh buris sriodit ka
wewengloa Besitang, dj:di ka Sumatra wosngkoel “joemblahna
trarsmigratie teh baris kira2 25.000 oerang.
Borneo 038 geus meunang perhatian anue spec'asl. Geus aja saratossna koeren bangsa Medoera moyarindit ka ditos teb,
ka wewengkon Pengaron.
100 koerang bangsa Djswa baris anetoarkeun.
Pikeun kosrenan bangsa Djaws teh baris diajakeun pertjobsan unce menarik djeung penting isan. Maranehanana teh baris ditempatkeun di tanah2 anos di scwa di srospkatelah Kelajanpol- der, kidoeleun Bandjarmesin. Aja pamaksoedan. jen bangsa Djawa teh koedoa nosroetau kabisava rehajat anoe autochtoon. Lamcen ketangen. jen maranehanana bisa rosrostan padika tani didinja, baris dipindabkeun ka Alakpo!dar, kalereun Bandjarmasin.
Perkara henteu sopan di Ban- djarmasin tea.
Patarosan di Volksraad.
Djoeragan Mchamad Noor, lid Volksraad, geus njanggakeun pa-
Mb. K.
tarcsan sakoemaha di handap ieu
ka Volksraad :
P.tah sarang wartos2 nano"
dioomoemkevn dina pers (ti anta-
wsua Da Jiva-Brde", ping 23
April ssreng 6 Mei, ,IndircheCsurant" ping 6 Mei rareng
»Soeara Kalimantan" ping 12
April oa.k.) tina perkawis kala- koean anos pohara pisan henteu sa di Bandjarmasir, noe
s8 njanggaheun patarosan kisu ka Pumarentah :
Nsba Pamarentah tinsa sareng sanggem narekahan soapsdos iwal ti ngejikeua panaloeogtikan jus- litieel anos diteraskeun, oge nga jakeun panaloengtikan administra- tif anos taliti pisan terbadep
lukon lempshna eta kepala inter-
nsat ?
Naha Psmarentah sanggem ma
sihaa keterangan asos tjekap ka
Volksrand, boh tina perkawis hs- s:Ina prnsloengtikan boh tina par- kawis atoeran2 anoe patali sarang eta tiasa diajakeun, sareng masihan katerangan pasal ngiring tjamposr
va dep: riamant van Onder wijs dina
teu perkawis ?
Saterrsaa ” naha — Pamarantah sarggem — nerangkean — dilapus hentsune kupula eta internsat kos bestuur interneat j orpami henteu, ogo kanggo kapentingan ormoem nuha Pemarentak mandang, jer diteraskeunans aja eta internast
hentau sne, jen anoe aja pataliaa,
sskoemsha azoe katangen kos anoe naros pribados, henteu dipertjanten deui koe kolot- kolotna baroedak Indonesier anoe aju di ela interoant ano8s memang pangpajoenna di-
nja eta oepami noe
moetkeun anggapan anoe naros, artos karet teh tiasa varantwoord, dina waktoe marios henteu dipa- Reuhan dena kapangkatanana ?
Naha Pumarantah, soepados opoeningakeun anoe sajsktosaa pangaroeh diadegkeunana eta in- ternaat anoe aselna mah tina ertos2 anos kedahna dianggo kana beurz?n, sanggem nerangkeun, s2a- koemaha djoemblahna tina dosit karet disajagikeun kanggo Bsrneo- studie-fondz, sareng sakoemsha ageungna bagian anos dianggo kanggo ngadegkeun eta internaat ?
Katerangan.
Tina parkawis eta perlos kos
katerangan2 anos tatela. Noembet keun wartos2 dina serat2 kabar anoe kos anoe naros henteu tiasa dipertjanten sagemblengna, tievah
“
CPANGAOS,'ADVERTENTIE
Sadjadjar kolom. . . ..,... f 0.20
Pangsasutikna sukali moeat f 2.50 Pamajaranana kedeh ti pajoen
Redactie & Administratie Oude Kerkhofweg 34 36 Tel. 1520 BANDOENG.
Lambaran ka I Taoen ka XV
Re ea Aa Ta Den aa RE sNs BAae MAN TA TA TT MERE 7 TANI no SN EKA ERA KANE DT ONE NAN TA
dina ngawitan pamariosan justitie,
dakwaan? anos dipadjengkeun toh
bavteu jaktos tosr sateu-atjanna sareng dina wakios marios henteu akeun atoeran2 anom tj sekoep terhadep kapsla eta tarnsat (cborsing, is latie). Tjaoah mah ngswitan dil namseng satau atjaona pamariosan justitia rengse diangkat d-ui, koe Resident roepivs dina pangkatna ratjarra voorz tter 'aternantsbestuur.
Saterasna tjeoah kep su internast teh kosagsi ncedveh —sawstara
eerang @no3 oge pursutos nga-
inalankoun perkawis anon saroepi
kiton,
D-partemant
rin Osderwij
tjsaeh hentou kosngsi nginog
tjamposr kana internaat ance
henteu keaging subsidi, maengngintorakeua — bitji insp cteur ka Bandjarm sin kus margi di et:
talernaat tah mar.tosh moorid2
Milo Gouverremest.
Kolonisatie ka Celebes.
Rea pisan anoe baris disina maratoeh di ditoe teh.
Aja bedja, ma, pikeun
dina program transmigratis ti tanah Djuwa ks Calebes anos mash keueh kosong teb, aja pamaksne- dar2 anos galede pisan.
Sskoemaha oemoi terang, boh di Cslebesia beulah koelon, boh di poelo Moena geus ngamimitian
kelonisatie bangsa Djawa djeung
Madoera, Ajeuna meh ieu oeroesan teh baris dilsgaan pisan Dina boelan Juni v.b.d. kirs2 sarebos bangsa Djuwa baris disina mara- toeh di wewangkon kolonisatie d:
devteut Sambi djaung MJ li.
Noe sukitos teh baris dibagi doea, sabagiaarna 500 koeran
seawang.
S.waowengkon anoe lapang 234000 hectire didinja baris didjisua kasrtna koe motret ti
loehoer. Ngamimitian digsrapna dina hoelan Avgustes mb.d., sarta sja pamaksoedan pikeun ngareng- sekeunana samomehna pameskan tacen ieu.
Motret ti k-ahosr (luchttotogra- fe) teh baris digarapna koo KN LL.M, lamoon perloa barang
digawena — djeung D partsment
Binvenlindsech Bestuur djeung Topografsscha Dienst. Tidinja koe fotogrammische afdeeling ti Topo grofsscha Dieust, eta lahan koloni satis uuo0 sakitos Ingana toh baris ddjisun kerart, make scbasl I : 3.000.
Sakoemaha gedena usoe kutoong tina kolonisatie kaisu wewangkon teh, katangen tina fait, jeo kaloni-
saties didinja baris dibere c .otro- lur, nnos baris djadi pemtagpin,
Koluwan ditalingakoun kos assis- lent-resident.
Pekeun eta pangkat ditjulonkeun contrelsur — Mauraobrecher anon
ajauna keur nampi didikan pikeun
padamelsnana kahareun, di we- wangkon2 kolonisatis di Limpseng.
Tapi kog 10,000 kosren anoe
Aiseboetkeun di loshoer teh, kolo-
nisatie ka Celebes tatjan rengse,
Taoen 1eu keneh baris disina maratosh ka poslo Moena 100 koa- ren bangsa Madoera, ari 700 koeran bangsa Djawa deui baris disina maratoeh ka poeseurna kolonisatie anos geus aja, nja eta deukeut Bsengi djeung Poslewali. (Aid)
Ambulance Indonesia di Tiongkok.
Kaajaanana
Ti Batawi Anip-Aneta mera badja, jan noerostkeun bedja anoe katampa ti hoofdcomita Indiscbe Ambulsvcs, kaajaan ambulanca di Tiongkok ajeuna njoogemakaun pisar, sarta geus dipindahkeun ti provincia Hoaan ka Sinyang.
njoegemakeun
Njaroeakeun gadjih2 di Loca'e ressorten..
Pikeun Pasoendan totjan bisa di larapkeun boelan Juli nh d Aja bedja, magar pagawean2
tatabrar atoeran2 gadjih ambtena- ren provincies, regentrchappen
MOENOETOTEPENPEMPETOTNNS EXEEMBALSEM VICTORY
Cb. J. H. Calbo
Bandoeng Merdikalio W. Tel. 956.
Wettg gedeponeerd handelsm.
Pangasilan doenja noe nembean sa-
reng ditanggel tiasa ngalandongan
sagala roepi panjawat koelit salebet sawatawis minggoe.
Pangaos f 3.— sareng £110 Weltevreden : Fa. Irmscher & Co.
Bat. Stad: Apoth. Chung Hwa
Bogor : Toko Peng
Soekaboemi : Apcth. De Gedeh Solo: Apoth, Berg
jeung pemeentan anU9 maksoedna njarosakeun (corcsudrutie) djeung
Bezo'd gingsregeling — Burgerlijke
Land-d-anaran 1938, geus merta waktoe anse leuwih lila ti batan
anoe diharep ti ewolas.
Tina perkara Pasurndan moh sus bisa dtetepkeun ti ajeuna
keneh, jen atoeran gedjih pikeua
regentschappen djeung rassortan Bros ajeuna mosl waka rangse dina sdjoro termija Ar oa geus
ditotapkeun, nja eta termija anos
lekasavuna dina tanggal 1 Juli
abd,
TJIANDJOER
Tempat ngala emas di Tj kondang.
Paoesahaan baris gantjang dimimitian
Noerostkeun bedja anos katsmpa kos Aid, pacesahaan ngala emus di Tjikondang moal koengsi hla deui baris dimimitian,
Pagawesn?2 tutahar ajeuna geus kitos roepana, nepi ka geus bisa ngabistel mesin2 pikeua ngala djeung vgoembsh emas.
Sakoemaha oemoem terang 'Tji-
kondang teh ajana di regent:chap
Tjiandjoer, rssidentie Bogor, sawa- tara wuktos katoskang ajana di
tangaona Mijobouw My , Redjang Labong" teb.
TJIREBON
Pabrik lampoe listrik di Tjirebon.
Anve kadoea.
Noerostkeun bedja Anip- Aneta
ti Tjirebor, pabrik limpos listrik anoe kadosa di Tjirebon, geus
ngemimitisn digawa.
Noe bogana eta pabrik toh. nja eta Tan Tjin Lium.
DJAKARTA
Sakola kantklossen.
Baris diajakeun di Djakarta.
Noernetkeun katerangan bedja Bala Poestuka tjenah sakola anoe kaseboat di loehoer, moal sukcemaha lilana deui baris diadegkeun di Djakarta Rsya, tempatan di Come- dieburt (tempatan Gouvarnemants Lagere Nijverheidsehool voor Msis- je
Saha bas anos hajang sakola ka dinja mauaang, henteu pandang diploma, bajaran sukolana kordoe dibajar t.haula »ja eta inggit saboelar. Ari waktoona di r nja ata tipoekoel 4 nepi ka 6 sore, Diva waktosua pakantji hoslan Juli hanteu koedos majar.
Pangadjaran di eta sakola teh lain panga'ijaran anos engkena bisa nemposh pikeua ngadjar,
Saha bae anos boga niat tina ane kaseboet di Toehoer, meunang nanjakeun atiwa menta katerangan ka adres anos kassboet di loshoer,
(Comediebeurt 1 Batavia-Centrum).
mk
MI
Djoemanh 20 Mei 1938 20 Mceloed 1357
Pergerakan di Indonesia djedjeg 30 taoen.
20 Mei 1908 nepi ka 20 Mei 1938.
R.M. A.A. Koesoemo Otoyo,
plv. voorzitter Volkraad, Hidji diantara kokodjo Pagoejoe- baa Boedi Oetomo, anoe teroes aja dina eta kalangan nepi ka djadina fusie antara Boedi Octomo djeung P.B.I. ngabangoen Party Indonesia
Raya (Parindra),
Powe ieu tanggal 20 Msi 1938, bidji powa anoe henteu bisa dipopohokeun koe oemoemra anoe moepoesti kana sadjarah pergerakan kebangsaan di oerang. Noe mntak diseboetkeun kubangsaan (vaheula- anan) di dieu babakoens ngitoeng ting alpoekahna bangsa Pr.boemi (Indonesiers) ngaboguan kahajang naratas djalan pikeun kamadjoean hiroap koemboahna. Dina mistins ngadeg, tangeoe bae pakoempoelan di oeraaog teh lclobana henteu pjabit-njabit kana'oeroesan politiek saparti anos didjalankeun ajeuna, tupi anoe djadi sarat djeung poko pangheulana mab nja eta kabinang kitan stawa az0e aja oge patalina
djeung seciaal.
Limoen did-darkeun ano9 pan dangus mab tina perkara s dia rab pergerakan di Irdonesis teh
moal tjonkoep kos waktos d,eung toelisan unos sacutik, tapi di dieu,
sakodsr pungelng2 mah cerang
tjokot anoe ringkesna bae.
Mmii ngid-gna pergerakan
kavangsaan di oerang teh nja eta
Boi: O-tomr, ari nnos karagoe ngan atseekah aja ata moer d2
sskola Doktor (Stsvin) di Djakarta,
Tiantarass, hurita anua djadi
lceloegoe dina ieu pugoejoeban
teh eta Rider Soetomo, Raden
Gueunwan Margnenkoesoeme, malah nia srandjeuona pisin ance teteroesan noengtoet kana sskoe
m-ha anos djadi manehanana Dr
Wahidin.
Kasjaanana Doktor Wahidin oge,
di dian hantou peralos dipandjar g
keun,sabab samemehna ngadegkeun pergerakan anoes ngabangoen stu- diefondi teh, mantenna koengs:
ngadjadjah heula poelo D,awa ti toengtoeng W tin nepi ka toeng- toang koelon, ngajakinkaun koe- maba kasjaanena hiroap koemboah rahajat di osrang. Koe kapertja- jamsana oerang Djawa nepi ku
njeura sok dissrebontkeun, — tjenah
Dr. Wahidin dina mangsa barita teh, saroepi anos katibanun wabjoe ti Goesti Nos Maha Soetji,
1.
sabab sabndana poapors Raden
Adjong Kartini dina tasggol 13 |!
3-ptember 1904, sigana ban soek- mana Rahaden
masih keneh kormalajang di alam pawacangan, milari
ngampih.
Ngamoihur, nja sigana di Mw Wahidin Soedir» Hoesodo, anon dina behditoseun taoeu 1908, (1906 sepi ka 1908) mantanna ngare- kekheun soepaja — pakoempoelan anog ngabangoen Studiefonds. T, harite, nja eta dina tacen 1908 ten, sarospa anos katoeloejkeun deu bae mamanahan mantenna teh, nja tapa ka Riden Soetomo anos ngadsgkenn — pagorjosban Boali Ostomo tea,
Walanda Boedi Ostomo teh diba:
tikeunana ,Het schoone Sireven”. Ji
Sakoemaba anoe geus diterang- keun di loehoer, waktoe harita
muh pagosjosban Boedi Ostomo
teh hanteu atjan ngabogaan ta:
toengan anoo ngabangoen politiek, anos dihantja teh babakoena nja ets hidji kunst, en darst veras- nigiog, malah sawaktes harite,
bangen tj koeritjakan atam:
lain golongan prijaji mah henteu bisa asoep kana eta pakoempoelan, da ongkoh anoe djadi toodjosanana Ibabeulaanan) ngan pikeun bangsa
Prijaji bae.
Koemaha pangaroehna Boedi Ostomo mangsa harita, tangtee moal sakoemaha gedena, sabab henteu aja bedana djeung pakoempoelan warki — karaton di Solo atawa di Djokja bae, anos kabehdisunakaun djadi P.K.N. (Pakempalan Kawoelo Ngajogjakarta) atawa Pangreb Prodjo di Solo.
Ajeuna oerang teroeskeun anoe
njamboeng-njamboengna — kana
lalakon pergerakan di oerang nja eta kisu :
1910. Ajana pergerakan anjar, nja eta kos ngadegua (Ijadische (P)artij, anos diadagkeunana koe djoeragan-djoeragan : Soewardi Soerja Ningrat, Tjiptomangoan Koesoemo djeung Douwsdekkar.
Koe arasoep kana isu parkoem-
poelan teh henteu ngawoengkoel saroeps bangsa, tapi tjampoer bae,
Indonesiers njakitoe deui Walanda, agan babakoena ksosm intsllect
Ngadegna isu perkoempoelan teh henteu koengsi lila, mingkin dieu mirgkin ngalanglajoeng nepi ka bosbarna pisan, Minangka ga- gantins nja ngadeg (Njationaal
(Wadisehe (Pjartij.
D na mangsa harita di oerang Ihijakeua pasta jubiloum anos po- bara ramaoe, 100 jarig eidan
Nedarland di Spanje.
Ngantet djeung ajaoa eta pe- pestaar, kalawan initiatiefua djoe- ragan-djosragan nose kaseboat tadi ti loehoer, kaloear hidji brochura (bosko-) anos dingaranan , Als ik Nederlandar was.“ Riogkes mak soedoa eta boskoe: ,, Taungtaui ageun bangsa Walande, di tanah nstaloekan saperti Indonesia make anjoeh rarameaa pesta pangeling- ogelirg kann merdikana Nederland ti Spanje, Padahal oerang oge hajang merdika tjara maraneha an, oaon bedang, da saroea pada mangesa."
Dr. E. F. E. Douwes Dekker.
Hidj diantara kokodjo N.I,P. aoe koengsi ngalaman dibocang ka Nederland,
Ajeuna andjeunna actief dina ngamaijengkeun oerossan onderwijs, Adjeog Kartini |:
wadah atawa ||
amatoshun di mana nja kusdor |,
- | Sarikat
SIPATAHOENAN
(kos osrang |. Yg
Ir. Soekarno.
andjeunna pisan anoe kagoe-
@- Ingan alpoekah ngadegna Party Na- tional Indonesia, malah nja andjeunna pisan anoe djadi Voozitter Hood- bestuurna oge-
Sanggeusna andjeunna kenging hoekoema doea taoen tina eta Party.
dina samoelihna lebet kana Party Indonesia anoe diadegkeunana (noe ngorobahna) aja eta Mr. Sartono,
Boekos matjem kitos teh dipan dangna koe pamarentah hidji cri- tiek anoe teu meunung disebarkeun, atoeh teu diengkekeun deui, noe barcga pokal ngaloearkeuuana teh teroes bae dibosangan ka Nederland, nja seta dirg.' Soewardi Soerja Ningrat (Ki Hadjar Dawantorc).
'Tjipto Mangoankossosms djeung Douwwsdekker.
N.LP. perkoemposlan — anon ditinggalkeun — kos kabah loelos- goena, atoeh teu matak kaget, kalangkaboet nepi ka boebarna pisan.
Sanggeus N.LP. boerak nepi' ks
lesna pisan euweuh perkosmpoelan di osrang teh.
1911, Kiri2 taoon 11 atawa 12 di Bogor moentjoel perkoempoelau dagang, disaboetna ,,Sarikat Da- gang Boemipoetra", Meh barang
dieung eta perkoumpoelsa, di
Djckja ngadeg ,Sarikat Dayano Islam“. Toedjoean doranana eta perkoempoelan teh cconomir, ngan nose hidji deui mah nja eta Sari- kat Dagang Islam“ maka dadasar agama,
1912 — 1913, Sarikat Dagang Islam diganti djadi Sarikat Islam, jadi tangtor bae, laio bidji per- koemposlan dazang daui, tapi djadi hidji perkoempoelan agama. Dina taoan eta keneh Sarikat Dagang
Boemipostra di Bogor oge diganti,
henteu mika dadasar economia, tapi djsdi Sarikat Boamipoetra.
Sarikat Islam “jaung Sarikat Bse- mipoetra pada? perkoempoelan
nationaal, ngan nos maka dadesar agama djaung nose hentau. Lintaran diaman harita mah beda daui djsung ajeuna, djalma2 teh katjda fanstiskna kana agama, atoeh kabarti pisan barita Sarikut B»e- mipostra beakaua invloed kos Islam, malah !ilh2 mah nepi ka leungitos pisan S. B. teh kalindih koe S.I. anos harita meb di sakoeliahna tanah Indonesis,
1914. Tadi di loshoer gaus di- tjaritakeun, jen Stovianen bangsa Djawa di Butawi ngaradagkeun kunst-en zangvareeniging nos di-
ngaranan Boedi Ostomo tea, Ari Stovianen teh hentsu woengkoel oerang Djawa, tapi loba oge bangsa Soenda, Sagala roepa kunst djeung zang 'anos diajakeun kos B.O:
tangtos moal matak resepeun batoeranara osrang Sosnda, sana- djan bisa djadi aja nos arasoap oge ka eta perkoempoelan. Koe lantaran kitoe nja baroedak Soan- da tah malikir og ngadegksun deui perkoempoelan nos saperti
B.O. Teu koengsi lila nja ngadeg nPasoendan".
Anes ngadegkeunana o.a.
Djoendjoenan. Pasoendan
harita mah lain hidji
poslan politisk sapart:
saperti B.O. djaman ditambah social.
Dina keur meudjsuhna wereld oorlog rame, S.I. bauki tambah madjoena, malah in blosiua pisan mah dina panostospan perang sadoonja tea (1918).
oga
Dr perkosm-ajauaa, tepi
hurita bae,
Lumbaran ka 1 No III Taeen ka XV
P. P.P. KI. (Permoefakotan Perhimpoenan Politik Kebangsaan Indonesie)
Potret anoe di loehoer sawatara wawakil: Pagoejoeban Pasoendan, Boedi Oetomo. P. N,J,, Sarikat Soe-
matra, Sarikat Minahasa djeung lian-lianna waktoe ngnjakeun rioengan pikeun ngabangoen P, P.P. K. I.
tea di gedongra Mt, Iskag di Naripanweg Bandoeng.
Mr. Sartono, Mr. Sastromoeljono
Ir. Soekarno djeung sekantjana di P N.I. pinanggih oenggah balewatangan Samemebna ieu pamimpin dipariksa koe landraad Bandoeng anoe di- voorzitteran koe Mr. Siegenbeek van Heukelom, ngabaris beula di
hareupeun Jandraad diaping koe para pembela :
djeung R, Idih Prawira-dipoetra.
Kota
Cursisten Kleinhandel Batawi- Nyajakeun perdjalanan ka tempat2 noe parenting.
Teu carsus ajara di Batawi teb
geus ku dea Inoen ajeung, ari ax0e
ditasima dadi moendra nju ponroe2 M kalangan kwaekschool djeung Normuulchool. Llanu isu cursus
ngan sataoer, angke dimana kaloear
ditampatkaua d: sakola klas II noe diajaan cursus handel, saperti noe geus au di Bandooog mah di sakola klas II Ns. 1 Astanasojar.
Aflevaring kabidji taosn 1937
woengkoel kaperloean di P. Djawa,
wri snoe kadoeana ros ajeuna
kaperlsean pireun di sabrang
(Soematra Boraeo djeung Mina- basa) djoamblabna aja 8 ditambah5 ti golongan bijzonderscholan nose
ajo di P. Djawa nja eta ti Missie djeung Moehammudy ih djoemolah aja 13 oerang.
Toemali dj-ung tereh tamatna
cursus ngan kari dosa boelan daui,
kos idinan Dapt. EZ. nja dina
minggoe2 isu eta cursus ngajakeun
perdjalanan di Priangan kalawan
p'ngpinan nos djudi — Leideroa
Djrg. Ro Djajantmadj Nos
#ngzeus didjoegdjoog Tesikmalaja -- Garoet, nja kamari tg. 18 bos
lan ieu, saroempingoa ka Bandoeng taroas ngadjoegdjoeg ka Centraal I. H. Tjiparaj, pabrik Saudara Ossaha djeung Roekosu Pamili di Madjalaja.
Natamoe ka kantor C. C. B,
Sakoemaha nos geus kassboei dina programane, kamari pascsore poskoel satangah 7 sore geus sami roemping ka kantoor C.C.B. anoe itampi kos djrg. Gondosapsatro -#-Niti Somantri (bestuur C.C.B,) djeung djrg. K, Natawidjaja Ad- ministrateurna, malah djrg.-Amb- tenaar Cooperatis oge soemping.
Saparantos sili tepangkaun, ladjeng djrg. Gondosapoetro nose djadi Voorzitter Cantrasl, nganoe- hosnkeun ka sadajana nos sami siroemping sarong nampi koe ka bingahan, reh arandjeuona paran- tos kersa merloekeun palsj ngoe- ninga kana kasjaan C.C,B.
Ti dinja dissmboeng kos dirg.
Leiderna, narangkeun maksedaa ssrang moecdsat soep: dos kanjaan C.C.B. ditersogkeun kosmaha sar- silahna tosg doegi ka kanjaan boeboek-teutikna.
Djrg. K. Nstaw djaja (Adminis- trateur) nerangkeun ti awitoa di
Bandoeng ngedagna cooperatie nja
eta koo propandana Kdj. Dalem samoelihna ti Europa, noe teu lami ng dag sababaraha koaperasi nos di loear sareng di kote, malah
diantawisna aja noe njeroehoan- keun Ial. rech'spersoon'ijkhsid
Koe tarekahna djrg-marhoem Sis traatmadja Voorzitter B.C.P.G,B.
dina tzoen 1933 ngadeg Cradiet Csntrala Bandowng (CC B) kalu-
wan ngagedsehan 6 elid korper
noesami parantos kenging rech »-
versoon, malsh ms djali voo:z t-
terna oge djrg. Sastraatmadja pisan,
Administrateurna djrg. Sastroami- ijoja.
Harita dina taoen 1935 teh aja
alid 6, gadoeh kakajaan f 74.—
taoon 1934 aja elid 14, gadoeh
kaknjuan ( 358, —
taoen 1935 aja elid 13, gadoeh kukajaan f 812. —
taoan 1936 aja elid 15, gadoab
kaknjaan f 1294, —
tasen 1937 pja ed 29, gadorb an f 3305, —
Tina 29 korporasi teh aja 2257 eliinn, diantarana 456 kaoem iboe,
boga kakajaan f 67927,—
Pinepinan ti taoan 1933 ditje- pang koa dirg. Sustraotmadja doegi ka taosn 1925, ti Januari dongi
km Juli 1956 kos dirg. P. A. Dja-
jaatmadja (Lsider Cursus) ti dinja
digentos kos djrg, Soeriusingrat
doegi ka Maart 1937, margi an- djeunna ngalih dibsnoem Ambte-
naar koeperesi di Batawi, ladjeng
digentos koa djrg. Sadikin doegi ka Msart 1938 anon njeuna dite- rasksun koe djrg, Gondosapoetro.
Nos djadi Administrateur oge saparantos djoerazan Sastroamidjojo liren dinas taoan 1935, ngawitan
kai
taorn 1936 digentos koe djoeragan
Mah. Sanonsi sarerg ngawitan Januari 1938 koe margi andjaunna
"palih damel, digentcs kos djrg.
EK. Natawidjaja,
S.ladjangna teras diterangkeun kawadjiban centraul ka primairoa kitoe deui ti primair ka cantrasl, boh kawedjiban dosit ntawa administratiena,
'Toemali sereng patarosanana ti cursister, djrg. Ambtensar maparin kuterangan bertanna Centraal Ban- doeng sereng T'jiparaj.
Sapa-antosra, diteangkeun oge ogRe koematu praktekru perbawis Tajarioan ka prima'ir anoe djentre Pisan, noe maksadna sanos oekoer marios artos sarang kwitansi bar, nanging didjeudjeut doegi ka oenak-anikva kependak koemaha kamadjenganana api kamoea- doeranana tina hal psoesahanana.
Sabadana rame pisan nos toe- mmros ance teras diwaler doegi ka rengsana.
'Taboeb 9 nembe parantcs, ladjang
boebaran, sapalikna cursisten teras ka Paserbaros naloengtik parda- gongan dina wengina.
Ncemoetkeun programana di Bandoengna seuaur kaneh djoag- djoogeun, baris ka fabriek tinoen
di Tjitjadas, ka Vebrvikscooperatis di Teloekborjoeng, T'jissrosa sareng sadi:
Minggoena endjiog2, bale teras
ka Butawi, nganggo djalan,
Ijipasas—Sindanglajr, naloengtik perdagangan kembang sareng sadjabina.
Cursisten pohara bar'ngahna.
Ningal kans roepi2 patarosan ungan kana hartos sarang oevuk-anikoa csoperatie, katingal carssteu teh pohara katarikon, sosmawonten sabada kos djrg. PI.
Ambtenaar diterangkeun petana dimans bade ngadegkeun C Uperatie
di Buitengewesten.
Noe perlve kangge kapentingan
admivistratie, sndajane oge teu aja anoa diiwalksun, malah nos ka- timbang perloe mah teras ditjandak.
Ngagantoeng maneh.
Di Gang Doelatip di imah No 26 ngaran Tiang Soen geus nga- gantoeng maneh. Kapanggihna noe ngagantoeng maneh teh, djam 9 isoek2 koe pamadjikanana di djero kamar anoe dikontji, djadi ngontji maneh, disangka koe pa- madjikanana mah rek sasarean bae, Noeroetkeun katerangan, pangna manehna loeloeasan nga- gantoeng maneh teh, koe lantaran Soesah koe kahircepan. ari anak Oeroeseun loba deuih, djeung deui manehna katoekang-toekang geus gering kaganggoe oeteukna, oe- moerna koerang leuwih aja kana 35 taoenna.
jum Dengan
m “masoek, didalam
| dengan"
di
penjalty csi (jarig, benbahaa!
ah obat gosok. gigi Odoli GL, Kep membersih: Tirmk T OT.
timbogl penjakit”
Pakoilai
. ' kristal bagoes —
3Satoe Ta
Tjantik batpel pinggiran,nja jang tergosok itoet
deroepa dengan Itoe.
Utoe' gperoesakkan gigi.
bs
ada begildo haloog, seperi beloodie.