، آﻫﻦ و روي ﺳﺎﻟﯿﺴﯿﻠﯿﮏ اﺳﯿﺪ ﺑﺎ) ) اﺛﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﭘﺮاﯾﻤﯿﻨﮓ

(1)

DOR: 98.1000/2383-1251.1398.6.125.12.2.1575.1610 DOI: 10.29252/yujs.6.2.125

حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ يژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ يﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد 1

ناﺮﻬﺗ ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ

رﺎﯿﺸﻧاد2

ﺰﮐﺮﻣ و يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ ناﺮﻬﺗ ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ

رﺎﯿﺸﻧاد 3

ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد ،كﺎﺧ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ناﺮﻬﺗ

* ﻪﻣﺎﻧﺎﯾار هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﺌﺴﻣ لﻮ : [email protected]

) ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ :

07 / 02 / 1397 شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ ؛ :

27 / 08 / 1397 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽﻤﻠﻋ هﺎﺗﻮﮐ

ﺎﯾﻮﺘﺳا رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﺛا )

Stevia rebaudiana (

ﺎﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ يور و ﻦﻫآ ،

تﺎﻔﺻ ﯽﺧﺮﺑ ﺮﺑ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ و ﮕﻧر هﺰﯿ يﺎﻫ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ

ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ زﺮﮔ

1ي ﺖﻤﺸﺣ ، ﻣا

2يﺪﯿ

،

ﺮﯿﻣا ،*

ﻧﺎﺘﺴﺑ

3ﯽ

هﺪﯿﮑﭼ طﻮﺴﺒﻣ

ﻪﻣﺪﻘﻣ : ﺎﯾﻮﺘﺳا ) Stevia rebaudiana Bert.

( هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﻟﺎﺳﺪﻨﭼ و ﯽﻔﻠﻋ ﯽﻫﺎﯿﮔ Astraceae

ا ﺖﺳ . يﺎﻫﺪﯾزﻮﮑﯿﻠﮔ

هﺎﯿﮔ ﻦﯾا رد دﻮﺟﻮﻣ لﻮﯾﻮﺘﺳا 300

- 250 رﺎﺑ ﺷ ﻦﯾﺮﯿ ﺮﺗ و ﺪﻨﺘﺴﻫ زرﺎﮐﺎﺳ زا ﺎﺑ

دﻮﺟو نﺪﺑ بﺬﺟ ،ﻦﯾﺮﯿﺷ هﺰﻣ ﻤﻧ

ﯽ ﺪﻧﻮﺷ . هﺎﯿﮔ ﮏﯾ ﺎﯾﻮﺘﺳا

دﻮﺧ رﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ و ﺖﺳا رﺬﺑ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ نآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ دراد . ﻪﺑ ﻠﮐرﻮﻃ ﺖﯿﻓﺮﻇ ،ﯽ ﻪﻧاﻮﺟ

ﯽﻧز ﻊﻧﺎﻣ ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺎﻫرﺬﺑ ﻒﯿﻌﺿ

هﺪﻤﻋ يا دﺎﺠﯾا ﻊﯿﺳو سﺎﯿﻘﻣ رد نآ ﺖﺸﮐ ياﺮﺑ ﺖﺳا هدﺮﮐ

. زا ﯽﮑﯾ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ شور

يﺎﻫ ﺖﺳا رﺬﺑ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﮐ

ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا

ﺪﺻرد و ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ رد ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺶﻨﺗ از دﻮﺷ ؛ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﺑ

رﻮﻈﻨﻣ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﯿﺳا

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ )

(SA ﻦﻫآ يﺬﻐﻣﺰﯾر ﺮﺻﺎﻨﻋ و )

(Fe يور و ) (Zn ﯽﺧﺮﺑ ﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﻮﺘﺤﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر ، ا

ي

هﺰﯿﮕﻧر يﺎﻫ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ و لﺎﻣﺮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ .

و داﻮﻣ شور ﺎﻫ : ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ ترﻮﺻ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﮐ

راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎ رﺬﺑ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ و مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد

لﺎﺳ رد ناﺮﻬﺗ ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد 1396

ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا .

ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ 4

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ

) ،ﺮﻔﺻ 3 /0 - ، 6 /0 - و 9 /0 - لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ (

و 7 ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺪﯿﺳا ﺎﺑ

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ يور و ﻦﻫآ ،

ﺪﻧدﻮﺑ

، ﺑ يﺎﻫرﺬ ﮏﺸﺧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ

ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺪﻫﺎﺷ .

ﻦﻫآ تﺎﻔﻟﻮﺳ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يور و ﻦﻫآ ،ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد و

تﺎﻔﻟﻮﺳ ر و ي ﺪﻧﺪﺷ ﻦﯿﻣﺄﺗ .

درﻮﻣ تﺎﻔﺻ

ﺪﺻرد ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ لﻮﻃ ، ر ﻪﺸﯾ ﻪﭼ لﻮﻃ ، ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ يﻮﺘﺤﻣ و ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻧزو ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ ، ﮕﻧر

هﺰﯿ يﺎﻫ

ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ و يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ .

ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ : ﺎﺘﻧ ﺞﯾ ﻦﯾا ﺶﯾﺎﻣزآ ﺳﺎﺴﺣ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺖﯿ

ﺑ ﺮﺘﺸﯿ لﻮﻃ ر ﻪﺸﯾ ﻪﭼ لﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻗﺎﺳ

ﻪﭼ دﻮﺑ . ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ تﺪﺷ ﺶﻨﺗ

ﺎﺗ ﺮﻔﺻ زا ﯽﮑﺸﺧ 9

/0 - لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ

، يﻮﺘﺤﻣ ﮕﻧر هﺰﯿ يﺎﻫ ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻪﺑ

رﻮﻃ ﻨﻌﻣ ﯽ يراد ﺶﻫﺎﮐ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﻤﻫ رد

ﺘﻓﺎﯾ ،ﺪﻨ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻪﮐ ﻢﮐ ﺮﺗ ﻦﯾ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ،a

ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ رد ﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ وb 9

/0 - ﺪﻧﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ .

ﭘ ﺶﯿ رﺎﻤﯿﺗ ﺎﺑ ﺪﯿﺳا

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ +

ﻦﻫآ + تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ رد يور ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ و لﺎﻣﺮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﯾﺎﺳ زا ﺮﺗﺮﺛﺆﻣ ﺎﯾﻮﺘﺳا ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﻮﺘﺤﻣ و

دﻮﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ .

دﺮﺑرﺎﮐ ،ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد ﻢﻫ

نﺎﻣز و يور ،ﻦﻫآ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا

ﺪﺻرد تﺎﻔﺻ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ لﻮﻃ ،

ر ﻪﺸﯾ ﻪﭼ لﻮﻃ ، ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ ﻪﯿﻨﺑ ، ﮔ هﺎﯿ ﻪﭼ و ﻮﺘﺤﻣ ا ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﯾﻮﺘﺳا رد ار ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ي 7

/ 55 ، 5 / 50 ، 3 / 74 ، 3 / 90 و 5 / 85 رد ﺪﺻرد

داد ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ .

ﺘﻧ ﻪﺠﯿ يﺮﯿﮔ : ،ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻣ

ﯽ ناﻮﺗ يﺬﻐﻣ ﺰﯾر ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ )

ﻦﻫآ و يور ( و ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا مأﻮﺗ دﺮﺑرﺎﮐ هﮋﯾو ﻪﺑ و

نآ ﺎﻫ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺎﯾﻮﺘﺳا ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻬﺟ ار ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ دﻮﻤﻧ ﻪﯿﺻﻮﺗ .

هژاو ﺎﻫ ي يﺪﯿﻠﮐ : ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ، ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ،يور تﺎﻔﻟﻮﺳ ،ﻦﻫآ تﺎﻔﻟﻮﺳ ،

ﻪﺒﻨﺟ ﺎﻫ ي ﻧ يروآﻮ :

1 - ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ زوﺮﺑ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ يﻮﺘﺤﻣ و ﺪﺷر ﺮﺑ ﮕﻧر

هﺰﯿ يﺎﻫ ﺮﺛا ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻨﻌﻣ

ﯽ راد دراد .

2 - اﺮﭘ ﮓﻨﯿﻤﯾ اﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺶﯾ

ﮑﺸﺧ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﯽ

ﻮﺘﺳا ﺎﯾ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﻣ ﯽ دﻮﺷ .

3 - مأﻮﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا ياﺰﺠﻣ دﺮﺑرﺎﮐ زا ﺮﺗﺮﺛﺆﻣ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ رد يور و ﻦﻫآ ،

نآ ﺎﻫ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .

(2)

ﻣ ﻪﻣﺪﻘ ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ ﯽﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ﺎﯾﻮﺘﺳا

) Stevia

rebaudiana Bertoni (

زا ﻪﻟﺎﺳﺪﻨﭼ ﯽﻔﻠﻋ هﺎﯿﮔ ﮏﯾ

هداﻮﻧﺎﺧ Astraceae

، ﯽﻣﻮﺑ ﻪﺋﻮﮔارﺎﭘ ﯽﻗﺮﺷ لﺎﻤﺷ و

يوﺎﺣ ﺷ ﻦﯾﺮﯿ هﺪﻨﻨﮐ يﺎﻫ ﯽﻌﯿﺒﻃ ) 250 ﺎﺗ 300 رﺎﺑ

ﺷ ﻦﯾﺮﯿ ﺮﺗ زرﺎﮐﺎﺳ زا ( ﺖﺳا . ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻌﯿﺒﻃ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﯾﻮﺘﺳا

ﺮﯿﺜﮑﺗ رﺬﺑ ﻣ

ﯽ دﻮﺷ ﺎﻣا ، هﻮﻗ ﻪﯿﻣﺎﻧ ﺎﻫرﺬﺑ رﺎﯿﺴﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ هدﻮﺑ و

ﻨﺗ ﺎﻬ ﺪﺻرد ﯽﻤﮐ زا نآ ﺎﻫ ﻪﻧاﻮﺟ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻧز ) رﺎﻣﻮﮐ و1

،نارﺎﮑﻤﻫ 2014 .(

ﻞﻣﺎﻋ بآ دﻮﺒﻤﮐ هﺪﻨﻨﮐدوﺪﺤﻣ

تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر

ﺖﺳا يزروﺎﺸﮐ .

دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺪﺷر ﺮﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺮﺛا

تﺪﻣ لﻮﻃ ،ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺶﻨﺗ

و بآ ﻂﯾاﺮﺷ ،

دراد ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻮﻤﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ و ﯽﯾاﻮﻫ )

2يﻮﻘﻧ و

،نارﺎﮑﻤﻫ 2015

.(

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﯽﮑﯾ زا ﻞﺣاﺮﻣ سﺎﺴﺣ رد

ﻪﺧﺮﭼ ﯽﮔﺪﻧز نﺎﻫﺎﯿﮔ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻣ

ﯽ دور و ﺑ ﺶﯿ ﻦﯾﺮﺗ

ﻪﺑ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﺶﻨﺗ

ﺎﻫ ي ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺮﯿﻈﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﮑﺸﺧ

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﺖﺳا هﺎﯿﮔ ) ناﺪﯿﮐ و رﻮﻤﮔﺎﯾ ،3

2008 .(

رد لﺎﺳ ﺎﻫ ي ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﺮﯿﺧا ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﮏﯾ رﺎﮑﻫار

ﻨﮐراوﺪﯿﻣا ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﺶﻨﺗ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد هﺪﻨ ﻪﮐ

ﺮﺑاﺮﺑ رد ار نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺶﻨﺗ

ﺎﻫ ي ﯽﻄﯿﺤﻣ نوﺪﺑ هدﺮﮐ ﺖﻇﺎﻔﺣ

دراﺬﮕﺑ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﺛا هﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻪﮑﻨﯾا )

4ﺎﯾﺎﮐ ،نارﺎﮑﻤﻫ و

2006 .(

زا ﯽﮑﯾ ﻈﻨﺗ ﻢﯿ هﺪﻨﻨﮐ يﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺪﺷر

رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا

ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﻈﻨﺗ رد ﯿ ﻢ

اﺮﻓ ﯾ ﻫﺪﻨ ﺎ ي ﻓ ﯿﺰ ﯾ ژﻮﻟﻮ ﯽﮑﯾ ﮔ ﯿ دراد ﺶﻘﻧ نﺎﻫﺎ و

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ

ﮏﯾ ﻟﻮﻣ ﮑ لﻮ ﭘ مﺎﯿ نﺎﺳر رد ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻪﺑ هﺎ ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ي

زﯾ ﺘـﺴ ﯽ ﻏ و ﯿ زﺮ ﯾ ﺘـﺴ ﯽ ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ، )

يﺮﯿﺒﮐ و5

.(

ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ و ﺪﺷر ياﺮﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ

يﺬﻐﻣﺰﯾر ﺮﺻﺎﻨﻋ زا يدﺎﯾز داﺪﻌﺗ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻞﻣﺎﮑﺗ زﺎﯿﻧ 6

ﺪﻧراد . ﺰﯾر ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺬﻐﻣ

، هﻮﯿﺷ يا ياﺮﺑ

رﺬﺑ رد ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﯾا هﺮﯿﺧذ ﺶﯾاﺰﻓا ﻣ

ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﻪﮐ

ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا و ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ )

ناﺮﻤﯾا ،نارﺎﮑﻤﻫ و7

2017 .(

1 Kumar

2 Naghavi

3 Yagmur and Kydan

4 Kaya

5 Kabiri

6 Micro elements

7 Imran ﻪﻤﻫ ﻦﯿﺑ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ

ر يﺬﻐﻣﺰﯾ ﺎﻫ ﻪﺑ ار زﺎﯿﻧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،

ﺮﺼﻨﻋ ﻦﯾا اﺮﯾز ،ﺪﻧراد ﻦﻫآ يروﺰﯿﻟﺎﺗﺎﮐ هوﺮﮔ زا ﯽﺸﺨﺑ

زا يرﺎﯿﺴﺑ ﺰﻧآ

ﻢﯾ يﺎﻫ و نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺎﯿﺣا

ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ) ندﻻ

8مﺪﻘﻣ ،نارﺎﮑﻤﻫ و 2012

.(

ﺰﯿﻧ ،يور ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ رﻮﺘﮐﺎﻓﻮﮐ

زا ﺶﯿﺑ ياﺮﺑ 300

ﻞﻤﻋ ﻢﯾﺰﻧآ ﯽﻣ

ﺪﻨﮐ ) ﺰﻟاﺰﻨﮔ -

9ورﻮﮔ و

( زا ﯽﻌﯿﺳو هدوﺪﺤﻣ رد ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و

ﺮﺑاﺮﺑ رد عﺎﻓد ﻞﯿﺒﻗ زا ﯽﻟﻮﻠﺳ يﺎﻫﺪﻨﯾآﺮﻓ لﺎﮑﯾدار

يﺎﻫ

ﺮﯿﺜﮑﺗ ،ﻦﯿﺴﮐا و ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺰﺘﻨﺳﻮﯿﺑ ،نوﺮﺘﮑﻟا لﺎﻘﺘﻧا ،دازآ ﺖﮐﺮﺷ ﯽﺸﯾاز ﺪﺷر و ﯽﻟﻮﻠﺳ ﻣ

ﯽ ﺪﻨﮐ )

10وز ،نارﺎﮑﻤﻫ و

2014 .(

تﺎﺒﺛا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﯽﺧﺮﺑ هدﺮﮐ

ﺪﻧا رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻪﮐ

يﺬﻐﻣﺰﯾر ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﻪﺑ

هﮋﯾو ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ يور و رﻮﺑ ،ﻦﻫآ

تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ رد ﻪﻧاﻮﺟ

ﯽﻧز رد ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻪﯿﻟوا ﺪﺷر و

ﺪﯾﻮﺷ ) يرﺎﮑﺷﺮﯿﻣ ،11

2012 ( دراد ترذ و )

و ناﺮﻤﯾا

.(

،قﻮﻓ دراﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ

ﺳرﺮﺑ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽ

ﺲﮑﻋ ﻞﻤﻌﻟا حﻮﻄﺳ ﻪﺑ ﺎﯾﻮﺘﺳا هﺎﯿﮔ

ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ و ﺛﺄﺗ ﯿ ﺮ

اﺮﭘ ﻢﯾ ندﺮﮐ ﺎـﺑ رﺬـﺑ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا ود و

ﺮﺼﻨﻋ و ﻦﻫآ

يور ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ زا ﻞﺒﻗ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﻨﺗ

ﯽﮑﺸﺧ ﺮﺑ ﺧﺮﺑ ﯽ تﺎﻔﺻ

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﮕﻧر و هﺰﯿ يﺎﻫ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ي ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ دﻮﺑ .

و داﻮﻣ شور ﺎﻫ

ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ

ترﻮﺻ ﺎﻓ ﮐ رﻮﺘ ﯾ رد ﻞ ﺐﻟﺎﻗ حﺮﻃ ﺎﭘﯾ ﻪ

ﮐ

ًﻼﻣﺎ ﻓدﺎﺼﺗ ﯽ رد ﻪﺳ ﺗﮑ راﺮ هﺪﮑﺸﻧاد رﺬﺑ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد

ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ اﺮﺟا

دﺮﮔ ﯾﺪ درﻮﻣ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ .

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد ﺎﺑ رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ

7 ﺐﯿﮐﺮﺗ

زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ود

ﻦﻫآ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺼﻨﻋ يور و

نﻮﻣرﻮﻫ و ﺪﯿﺳا

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﻫﺎﺷ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ

) ﮏﺸﺧ رﺬﺑ (

و ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ

رد 4 ﺢﻄﺳ ) 3/

0 - ، 6/

0 - ، 9/

0 ﺪﻫﺎﺷ و لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ –

) ﺮﻄﻘﻣ بآ ﻂﺳﻮﺗ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ ﺮﻔﺻ ((

ﺪﻧدﻮﺑ . ﻦﯾا رد

تﺎﻔﻟﻮﺳ ،ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﻫآ

) FeSO4.7H2O يور تﺎﻔﻟﻮﺳ و(

(ZnSO4. 7H2O) ﺑ

يور و ﻦﻫآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪ

ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧ

. ياﺮﺑ دﺎﺠﯾا حﻮﻄﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ بآ

زا ﻠﭘ ﯽ ﻦﻠﯿﺗا لﻮﮑﯾﻼﮔ 6000 سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻄﺑار

و ﻞﺸﯿﻣ

ﻦﻤﻓﺎﮐ )12

1973 ( ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

8 Ladan Moghadam

9 Gonzalez-Guerrero

10 Xu

11 Mirshekari

12 Michel and Kaufman

(3)

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻬﺑ ﻪﻨﯿ يزﺎﺳ و ﺖﻈﻠﻏ تﺪﻣ

نﺎﻣز لﺎﻤﻋا

ﭘ ﺶﯿ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺳ ، ﺎﻣزآ ﺶﯾ نﻮﻣزآ ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﺪﺷ هداد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺎﺘﺴﯾا ﺖﻈﻠﻏ ،ﺖﯾﺎﻬﻧرد و

5/

0

ﺪﺻرد ) ﻦﯿﺑ زا ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي ،ﺮﻔﺻ 5/

0 ، 1 ، 5/

1 و 2 ﺪﺻرد (

ﺖﻈﻠﻏ و يور و ﻦﻫآ ﺮﺻﺎﻨﻋ ياﺮﺑ 1

ﻣ ﯽﻠﯿ رﻻﻮﻣ ) ﻦﯿﺑ زا

ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي ،ﺮﻔﺻ 5/

0 ، 1 ، 5/

1 و 2 ﻣ ﯽﻠﯿ رﻻﻮﻣ ( ياﺮﺑ ا ﺪﯿﺳ

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ و

تﺪﻣ نﺎﻣز 24 ﺖﻋﺎﺳ ) ﻦﯿﺑ زا هرود ﺎﻫ ي 6 ،

12 ، 18 و 24 ﺖﻋﺎﺳ ( ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺎﻫرﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ياﺮﺑ

ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا )

هداد ﺎﻫ هﺪﺸﻧ ﻪﺋارا ﺖﺳا

.(

ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺎﻫرﺬﺑ

ﻞﺧاد ﻪﺑ نﺪﺷ ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ زا ﺲﭘ لﻮﻠﺤﻣ

ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ

و ﯽﮑﯾرﺎﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺲﭙﺳ و هﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻣد 1 15± ﻪﺟرد سﻮﯿﺴﻠﺳ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ رﻮﺗﺎﻨﯿﻣرژ رد

) درﻮﻓداﺮﺑ ،1

1986 ( . ﺲﭘ زا ﺮﻫ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ لﺎﻤﻋا نﺎﯾﺎﭘ

ﺮﻫ ﺮﺘﭘ ي 100 هرﺎﻤﺷ ﻦﻤﺗاو ﺬﻏﺎﮐ يور رﺬﺑ دﺪﻋ 1

راﺮﻗ

ﺮﻫ ﻪﺑ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﯽﮑﺸﺧ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و هﺪﺷ هداد ﺮﺘﭘ ي 7 ﻣ ﯽﻠﯿ ﺮﺘﯿﻟ لﻮﻠﺤﻣ ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا PEG

. دﺎﺠﯾا ياﺮﺑ

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻄﻘﻣ بآ زا لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ ﺮﻔﺻ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ .

ﺲﭙﺳ يﺮﺘﭘ ﺎﻫ يﺎﻣد ﺎﺑ رﻮﺗﺎﻨﯿﻣرژ نورد ﻪﺑ 2

23± ﻪﺟرد

سﻮﯿﺴﻠﺳ ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر ، 5

75 ± ،ﺪﺻرد 16 ﺖﻋﺎﺳ

و ﯽﯾﺎﻨﺷور 8

ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﯽﮑﯾرﺎﺗ ﺖﻋﺎﺳ )

ﺎﭘﻮﯿﻟ -

يﺪﯿﻟﺎﮑﺴﺗ ،نارﺎﮑﻤﻫ و 2

2012 .(

ﻢﻫدرﺎﻬﭼ زور نﺎﯾﺎﭘ رد

ﺻرد تﺎﻔﺻ ﺪ

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ) ﺎﭘﻮﯿﻟ - ،نارﺎﮑﻤﻫ و يﺪﯿﻟﺎﮑﺴﺗ

2012 ( لﻮﻃ ، ر ﻪﺸﯾ ﻪﭼ لﻮﻃ ، ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ ﯽﻧزو ﻪﯿﻨﺑ و

ﮔ ﻪﭽﻫﺎﯿ ﺎﻫ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ )

نﻮﺳرﺪﻧا و ﯽﮐﺎﺒﻟاﺪﺒﻋ ،3

1973 ( . ياﺮﺑ هزاﺪﻧا ﮔ يﺮﯿ يﻮﺘﺤﻣ ﮕﻧر هﺰﯿ يﺎﻫ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ

نﻮﻧرآ شور زا )4

1949 ( ﻪﻠﺣﺮﻣ رد 3

- 2 ﯽﮔﺮﺑ ﮔ ﻪﭽﻫﺎﯿ ﺎﻫ

ﮔ ﻪﭽﻫﺎﯿ ﺎﻫ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ هداد ﺎﻫ ﺎﺑ

نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻗاﺪﺣ

ﻞ فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﯽ راد ) (LSD رد

ﺢﻄﺳ 5 ﺪﺻرد و ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺻ رد ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ نﺪﺷ راد

ﺎﻫ

شﺮﺑ ﻫد ﯽ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ مﺮﻧ

راﺰﻓا ) Ver. 9.4 (

SAS

ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ .

ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و

1 Bradford

2 Liopa-Tsakalidi

3 Abdul-Baki and Anderson

4 Arnon ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ

هداد ﺎﻫ ) لوﺪﺟ

1 ( ،ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ

ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و

ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ نآ

ﺎﻫ ﺮﺛا ﻨﻌﻣ ﯽ يراد ﺮﺑ ﺪﺻرد

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﺪﻨﺘﺷاد ) 01 /0 P ≤ .(

ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﭘ

ﺶﯿ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺶﻨﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد

رد ﯽﮑﺸﺧ لوﺪﺟ

2 ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .

ﺮﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا رد

ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺪﻨﭼ ﻨﻌﻣ

ﯽ راد ﺪﺻرد

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ

،ﺪﯾدﺮﮔ ﺐﺒﺳ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺎﻣا

ﺪﺻرد ﯽﺸﻫﺎﮐ ﺪﻧور ﻞﯾﺪﻌﺗ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ ﺶﻨﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ

ثدﺎﺣ ﯽﮑﺸﺧ ﻣ

ﯽ دﻮﺷ ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ، )

لوﺪﺟ 2 .(

شﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ

رﺎﻤﯿﺗ زا ﺢﻄﺳ ﺮﻫ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﯽﻫد ﯽﮑﺸﺧ ) 3/

0 - ، 6/

0 - و 9/

0 - لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ (

ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ

ﯿﻠﮐ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪ

، ﺮﺛا ﯽﻨﻌﻣ راد رد

ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻧاﻮﺟ

ﯽﻧز ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺎﻫرﺬﺑ

ﺪﻨﺘﺷاد ﺪﻫﺎﺷ .

ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻪﺳ

ﻪﻧﺎﮔ رد

لﺎﻣﺮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ )

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ مﺪﻋ (

دﺮﺑرﺎﮐ ،داد نﺎﺸﻧ

ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا +

ﻦﻫآ + ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ياراد يور

ﺖﻔﺻ ﻦﯾا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ )

66 / 66 ﺪﺻرد ( دﻮﺑ . ﻢﮐ ﺮﺗ ﻦﯾ ﺪﺻرد

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ) 3/

14 ﺪﺻرد ( ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ رﺬﺑ

ﺪﻫﺎﺷ ) نوﺪﺑ

ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ( دﻮﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد )

لوﺪﺟ

2 (.

تاﺮﺛا دﻮﺒﻬﺑ هﺪﻨﻫد شور ﺎﻫ ي رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ

ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺶﻨﺗ

ﺎﻫ ي ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ هﺪﻧز ﺮﯿﻏ

ﮏﯿﺌﻠﮐﻮﻧ ﺖﺧﺎﺳ و ﺮﯿﻤﻌﺗ ،ﻦﯿﻨﺟ رد ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺰﺘﻨﺳ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﺎﻫﺪﯿﺳا ﺰﻧآ

ﻢﯾ يﺎﻫ ﮏﯿﺘﻟورﺪﯿﻫ )

ﺶﯾاﺰﻓا

داﻮﻣ ﻢﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﺧذ

هﺮﯿ يا رﺬﺑ ( ﺖﯿﻓﺮﻇ ﺶﯾاﺰﻓا و

ﺘﻧآ ﯽ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫرﺬﺑ رد

اﺮﭘ ﻢﯾ هﺪﺷ ﻪﮐ ،ﺪﺷﺎﺑ هاﺮﻤﻫ

ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﺻرد

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ

ﻣ ﯽ ددﺮﮔ ) يدرﻮﻫﺎﺷ ،نارﺎﮑﻤﻫ و5

2017 .(

هﺪﺷ شراﺰﮔ

يﺎﻫرﺬﺑ رد ﻪﮐ ﺖﺳا اﺮﭘ

ﻢﯾ هﺪﺷ ﺒﯿﮐﺮﺗ ﺎﺑ تﺎ رد يﺬﻐﻣﺰﯾر

ﺪﺻرد ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا

رد ﯽﯾﻻﺎﺑ ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ هﺪﯾد ﺎﻫرﺬﺑ ﻣ

ﯽ دﻮﺷ

) ،نارﺎﮑﻤﻫ و يدرﻮﻫﺎﺷ 2017

( ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ

ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺮﺿﺎﺣ دراد

. ،ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا شراﺰﮔ

ﺎﻫ ي يدﺪﻌﺘﻣ

نﺎﺸﻧ هداد ﺪﻧا ﻪﮐ ﭘ ﺶﯿ رﺎﻤﯿﺗ رد رﺬﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي ﺐﺳﺎﻨﻣ

ﻈﻨﺗ ﻢﯿ هﺪﻨﻨﮐ يﺎﻫ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر

دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺺﺧﺎﺷ

ﺎﻫ ي ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﻪﺑ و هﮋﯾ ﻂﯾاﺮﺷ رد

5 Shahverdi

(4)

لوﺪﺟ 1.

ﺰﺠﺗ ﯾﻪ راو ﯾ ﺲﻧﺎ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﺎﯾﻮﺘﺳا ﺖﺤﺗ ﺶﻨﺗ ﯽﮑﺸﺧ

Table 1. Analysis of variance for the effect of priming on germination indices of Stevia under drought stress تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ

Sources of variation

يدازآ ﻪﺟرد (df)

ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ

(PG)

لﻮﻃ ر ﻪﺸﯾ ﻪﭼ

(RL)

لﻮﻃ ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ

(PL)

نزو ﮏﺸﺧ

ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ (SDW)

ﻪﯿﻨﺑ ﯽﻧزو ﺺﺧﺎﺷ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ (SWVI) ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ

Drought stress (D) 3 5489.53^** 205.22^** 435.12^** 58.81^** 33.72^**

ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ

Priming (P) 7 561.66^** 41.303^** 160.96^** 10.66^** 4.97^**

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ

× ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ

D × P 21 3.94^** 1.74^* 4.23^* 0.246^ns 0.256^**

ﺎﻄﺧ

Error 64 15.19 1.27 2.34 0.143 0.058

تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ (%)

CV (%) - 9.18 12.09 14.57 9.69 12.89

df: Degrees of Freedom, GP: Germination Percentage, SWVI: Seedling Weight Vigor Index, RL: Radicle Length, PL: Plumule Length, SDW: Seedling Dry Weight, and CV: Coefficient of Variation.

،ns * و **

ﺮﯿﻏ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻨﻌﻣ

ﯽ راد ، ﻨﻌﻣ ﯽ راد لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد 5

و 1 ﺪﺻرد

ns, * and **: non-significant, significant at 5% and 1%, respectively

ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺶﻨﺗ )

و يرﺎﺼﻧا ﺮﺷ ﻒﯾ

1هداز ، 2012 ﯽﺋوﺎﺑرآ ؛

2

،نارﺎﮑﻤﻫ و 2015

.(

ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ هداد

ﺎﻫ ) لوﺪﺟ 2 ( ،

ﻮﻃ ﻞﯾ ﻦﯾﺮﺗ لﻮﻃ ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ ، ر ﻪﺸﯾ ﻪﭼ ﻪﯿﻠﮐ رد ﯽﻧزو ﻪﯿﻨﺑ و

ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻧﺎﮔ ﻪﺳ مأﻮﺗ دﺮﺑرﺎﮐ زا ،يﺰﻤﺳا ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ حﻮﻄﺳ ﺪﺷ . ﻞﻣﺎﺷ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ياﺰﺟا لﻮﻃ ر

ﻪﺸﯾ ﻪﭼ و ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ

ترﻮﺻ ﻪﺑ بآ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻨﻌﻣ

ﯽ راد ﺶﻨﮐاو

،ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﯽﻔﻨﻣ ﻪﺑ

ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻪﮐ ﻢﮐ ﺮﺗ ﻦﯾ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد تﺎﻔﺻ ﻦﯾا ياﺮﺑ )

9/

0 –

لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ (

ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .

هﺪﻧرادزﺎﺑ تاﺮﺛا ﻦﯿﻨﭼ ﻦﯾا

زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻠﭘ

ﯽ ﻦﻠﯿﺗا لﻮﮑﯾﻼﮔ و ﺪﺷر ﺮﺑ

ﺎﺑ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻧزو ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﺘﻓﺎﯾ

يﺎﻫ ﯽﺗاﻮﺳ و3

نارﺎﮑﻤﻫ ) 2017 ( شﺎﻣ رد ﻢﻫ ﻧاﻮﺧ ﯽ دراد . ﺪﺷر لﻮﻠﺳ ﺎﻫ

رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ رﺎﯿﺴﺑ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ زا بآ دﻮﺒﻤﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،بآ ﻪﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ رد ﯽﺋﺰﺟ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﯽﺘﺣ و ﺖﺳا ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ لﻮﻠﺳ

ﺎﻫ ﺶﻫﺎﮐ ﻣ ﯽ ﺪﺑﺎﯾ يﺎﻫﺪﻨﯾآﺮﻓ اﺮﯾز ،

ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻟﻮﻃ ﺪﺷر ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ ﺮﯿﻈﻧ

ﯽﻣرﻮﺗ رﺎﺸﻓ )

ﺲﻧﺎﺳژرﻮﺗ (

و طﺎﺴﺒﻧا ياﺮﺑ مزﻻ يوﺮﯿﻧ ﻪﮐ

نﺪﺷ ﻞﯾﻮﻃ لﻮﻠﺳ

ﺎﻫ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻣ

ﯽ ﺪﻨﮐ ﻂﯾاﺮﺷ رد ،

1 Ansari and Sharif-Zadeh

2 Arbaoui

3 Swathi دراﺪﻧ دﻮﺟو ﯽﻓﺎﮐ ﺪﺣ ﻪﺑ بآ ﺖﯾدوﺪﺤﻣ

) قورﺎﻓ و4

.(

ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺖﺒﺜﻣ تاﺮﺛا ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا

ﺎﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ و

ر يﺬﻐﻣﺰﯾ ﺎﻫ ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ رد

ﮔ ﻪﭽﻫﺎﯿ يﺎﻫ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺶﻨﺗ ءﻮﺳ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ و ﺎﯾﻮﺘﺳا

دﻮﺑ دﻮﻬﺸﻣ ًﻼﻣﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ )

لوﺪﺟ 2 .(

ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ )

9/

يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻠﮐ ،

ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻨﻌﻣ

ﯽ راد لﻮﻃ ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ

ﺪﻧﺪﺷ ﺪﻫﺎﺷ روﺬﺑ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﯽﻧزو ﻪﯿﻨﺑ و .

درﻮﻣ رد

لﻮﻃ ﺖﻔﺻ ر

ﻪﺸﯾ ﻪﭼ ﻪﭼﺮﮔا ﺪﯾﺪﺷ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ رد ﺰﯿﻧ

ﻦﯾا ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻠﮐ ﺖﻔﺻ

ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ﯽﻟو ،ﺪﻧﺪﺷ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻬﻨﺗ

يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا +

ﻦﻫآ + و يور ﻦﻫآ + يور ﻨﻌﻣ ﯽ راد

دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 2 .(

ﻂﯾاﺮﺷ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺬﻐﺗ

ﻪﯾ يا و هﺎﯿﮔ

دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ رد ﻦﻫآ ﺖﺒﺜﻣ ﺶﻘﻧ مﺎﻈﻧ

ﺎﻫ ي يرﻮﻧ

ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا رد ﺺﺧﺎﺷ

ﺎﻫ ي ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﺆﻣ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر .

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ يور

ﺰﺘﻨﺳ رد ﺮﺛﺆﻣ و ﻢﻬﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﯽﮑﯾ

ﻦﯿﺴﮐا نﻮﻣرﻮﻫ ﻣ

ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﻟﻮﻃ ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻦﯿﺴﮐا

لﻮﻠﺳ ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ لﻮﻠﺳ ﺪﺷر نﺪﺷ ﻞﯾﻮﻃ و

ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﺸﯾر ﻣ

ﯽ دﻮﺷ ) رﺎﮑﺳار و ﺮﯾوﻻ ،5

2014 (.

فﺮﻃ زا

4 Farooq

5 Laware and Raskar

(5)

ﯽﻓﺎﮐ ،ﺮﮕﯾد نارﺎﮑﻤﻫ و1

) 2010 ( ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﺪﯿﺳا

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ داﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻋﺮﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ

هﺮﯿﺧذ يا

لﻮﻃ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ،رﺬﺑ ﻪﺸﯾر

ﻪﭼ و ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ ﯽﻣ دﻮﺷ . رد

،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﭘ

ﺶﯿ رﺎﻤﯿﺗ ﺎﺑ رﺬﺑ ﺪﯿﺳا

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ رد

ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي 5 /0 ﺎﺗ 1 ﻣ ﯽﻠﯿ رﻻﻮﻣ ﺐﺒﺳ

دﻮﺒﻬﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﻂﯾاﺮﺷ ود ﺮﻫ رد رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ و

هﺎﯿﮔ رد ﺶﻨﺗ ﺮﯿﻏ و ﺶﻨﺗ ﺳ

هﺎﯿ ﻪﻧاد ) و يﺮﯿﺒﮐ ﻘﺗ ﯽ

2هداز ،

2015 ( ﻪﻧﺎﯾزار و ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و يﺮﯿﺒﮐ 2014

( ﺪﺷ .

ﻮﺘﺤﻣ ا ي ﮕﻧر هﺰﯿ يﺎﻫ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ

تاﺪﻫﺎﺸﻣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ )

لوﺪﺟ 3 ( ،

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ

× يﻮﺘﺤﻣ ﺮﻈﻧ زا ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ

ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ،a

ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ وb

لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﻮﺘﺤﻣ ﺮﻈﻧ زا و 5

ﺪﺻرد

توﺎﻔﺗ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ﺖﺷاد . ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﻮﺘﺤﻣ ،ﻞﮐ رد ،a

وb

رد ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﮔ

ﻪﭽﻫﺎﯿ يﺎﻫ ﺶﻨﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺎﯾﻮﺘﺳا

زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﮑﺸﺧ ﻠﭘ

ﯽ ﻦﻠﯿﺗا ﻂﯿﺤﻣ رد لﻮﮑﯾﻼﮔ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﯽ

رﺬﺑ ) ﻪﺑ ﺮﻔﺻ زا 9/

ﻪﺑ رﻮﻃ ﻨﻌﻣ ﯽ يراد

دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ .

ﺞﯾﺎﺘﻧ شﺮﺑ ﻫد ﯽ ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ

لﺎﻣﺮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ )

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ مﺪﻋ (

نﺎﺸﻧ

يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ داد ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا

+ ﻦﻫآ ،ﻦﻫآ

+ و يور ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا +

ﻦﻫآ + ﺮﺛا يور ﻨﻌﻣ ﯽ راد ﺮﺑ

ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﻮﺘﺤﻣ ﺖﺷادa

. ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﻮﺘﺤﻣ ﺮﻈﻧ زا ردb

،لﺎﻣﺮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ ﺎﻬﻨﺗ

دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﺳ ﻪﻧﺎﮔ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا +

ﻦﻫآ + ﺶﯾاﺰﻓا رد يور ﻨﻌﻣ

ﯽ راد ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا

دﻮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ )

لوﺪﺟ 4 .(

ﻨﺗورﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﯿﺋﻮ

ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ 494

/0 ﻣ ﯽﻠﯿ مﺮﮔ ﺮﺗ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ رد

يﺰﻤﺳا 3/

0 - يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ ﺪﯿﺳا

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺖﺷاد صﺎﺼﺘﺧا يور و ﻦﻫآ ،

رﺎﻤﯿﺗ ﻦﯾا ﻪﮐ

ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ 5/

79 رد ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد يﺪﺻرد

ﺪﺷ ﺢﻄﺳ ﻦﯾا .

ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﺘﻧآ ﯽ ناﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ ﯽﺘﺴﯾز

ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺖﻓﺎﺑ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ رد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ يزﺎﺑ

ﻣ ﯽ ﺪﻨﻨﮐ

، ﻪﺑ

ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ دﻮﺒﻧ ﻪﮐ يﻮﺤﻧ ﻣ

ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺐﯿﺳآ ﺚﻋﺎﺑ

ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐاﻮﺘﻓ ددﺮﮔ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺖﻓﺎﺑ رد ﺪﯾﺪﺷ

) و ﻞﯿﮔ

1 Kafi

2 Kabiri and Taghizade ﺎﺠﺗﻮﺗ

،3

2010 .(

ﯽﺧﺮﺑ رد ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا

رﺎﻤﯿﺗ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﯽﺋﺰﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺎﻫ )

3/

0 –

لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ (

ًﻻﺎﻤﺘﺣا هﺎﯿﮔ ﯽﻋﺎﻓد يﺎﻫرﺎﮐوزﺎﺳ زا ﯽﺸﺨﺑ

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ رد ﻣ

ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻢﮐ ﺮﺗ ﻦﯾ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ

ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﻮﺘﺤﻣ ،a

ﺢﻄﺳ رد ،ﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ و ﻞﮐ ،b

ﯽﮑﺸﺧ 9/

0 - و لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ مﺪﻋ

.

ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﮕﻧر

هﺰﯿ ﺎﻫ ﺶﻨﺗ رد ﻢﮐ ﺑآ ﯽ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ

زا ﯽﺷﺎﻧ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ﺶﻨﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ

ﺎﻫ ي لﺎﻌﻓ

ﻪﯾﺰﺠﺗ و نﮋﯿﺴﮐا ﻪﻧاﺪﮕﻧر

ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ ) ﺴﺣ ﻦﯿ

4هداز ،نارﺎﮑﻤﻫ و

2016 .(

رﻮﻟوﻻ )5

2002 ( ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ

ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﻣ

ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﯿﺴﻣ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ

ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﺧﺎﺳ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ ﻢﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ يﺰﻤﺳا ﻢﯿﻈﻨﺗ رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯿﻟوﺮﭘ ﻣ

ﯽ دور . زا

نﺎﺸﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﮕﯾد فﺮﻃ ﻣ

ﯽ ﺪﻫد ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﮐ

يﻮﺘﺤﻣ ﺮﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﯽﻔﻨﻣ ﮕﻧر

هﺰﯿ يﺎﻫ رد ،يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ

ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﻂﯾاﺮﺷ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ مﺪﻋ ﻂﯾاﺮﺷ ﻢﮐ

ﺮﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ .

ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ )

9/

ﻦﯾﺮﺗﺮﺛﺆﻣ ،

ﺶﯾاﺰﻓا رد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻨﻌﻣ

ﯽ راد ﻣ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﻮﺘﺤ ،a

ﻞﮐ وb

يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا +

ﻦﻫآ + ﻦﻫآ و يور +

يور

ﺪﻧدﻮﺑ . ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ يﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ )

6/

0 - و

9/

ﻢﮐ ﺮﺗ ﻦﯾ يﻮﺘﺤﻣ ﮕﻧر

هﺰﯿ يﺎﻫ

ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ رﺬﺑ

ﺪﻫﺎﺷ ) ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ نوﺪﺑ (

دﻮﺑ

) لوﺪﺟ 4 .(

ﮏﯾﺮﺤﺗ رد يﺪﯿﻠﮐ ﺶﻘﻧ يور ﺮﺼﻨﻋ ﻟﺎﻌﻓ

ﺖﯿ يﺎﻫ

دراد ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺰﺘﻨﺳﻮﯿﺑ و يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ )

6ﻒﺗﻻ ،نارﺎﮑﻤﻫ و

2017 .(

ﺰﮕﯿﻫ و ﺎﯾﺎﮐ )7

2002 ( شراﺰﮔ ﺮﺼﻨﻋ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ

ﺶﻘﻧ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﻞﯿﮑﺸﺗ رد ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ يور ﺮﺼﻨﻋ ﻦﯾا ﺎﻣا دراﺪﻧ ﯽﺳﺎﺳا ﻣ

ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﮕﯾد ﺖﻈﻠﻏ ﺮﺑ

ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻢﯾﺰﯿﻨﻣ و ﻦﻫآ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺮﯿﮔرد ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ .

رد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺎﯿﮔ ﻪﯾﺬﻐﺗ رد يروﺮﺿ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﯽﮑﯾ ﻦﻫآ و ﺲﻔﻨﺗ ،ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ نﻮﭽﻤﻫ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺪﻨﯾآﺮﻓ دراد ﺖﻟﺎﺧد نژوﺮﺘﯿﻧ نﻮﯿﺳﻼﯿﻤﯿﺳا .

زا ار يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ

3 Gill and Tuteja

4 Hosseinzadeh

5 Lawlor

6 Latef

7 Kaya and Higgs

(6)

لوﺪﺟ 2.

ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺮﺛا

ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﺎﯾﻮﺘﺳا ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ زا ﺢﻄﺳ ﺮﻫ رد

Table 2. Mean comparison of the effect of different priming compounds on Stevia germination characteristics at any drought stress levels

ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ

Treatments ﯽﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد Germination

percent (%)

لﻮﻃ ر ﻪﺸﯾ ﻪﭼ

Radicle length

(mm)

لﻮﻃ ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ

Plumule length

(mm)

ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻧزو ﻪﯿﻨﺑ (Seedling weight vigor

index) ﯽﮑﺸﺧ

) لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ (

Drought (Mpa)

ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ Priming

0

Control 52^bc 9.47 ^d 8.29^d 1.78 ^d

SA 51.3^c 11.43 ^cd 14.47 ^bc 2.76 ^bc

Fe 56.6 ^bc 11.48 ^c 13.32 ^bc 2.80 ^bc

Zn 54.6 ^bc 11.01 ^cd 11.04 ^cd 2.43 ^cd

SA + Fe 58.6 ^a-c 11.80 ^bc 15.09 ^b 3.28 ^bc

SA + Zn 59.0^a-c 11.57 ^bc 15.81 ^b 3.31 ^bc

Fe + Zn 60.3 ^ab 13.53 ^b 14.35^bc 3.48 ^b

SA + Fe + Zn 66.6 â 16.56 â 23.81 â 4.66 â

-0.3

Control 43.3 ^d 6.95 ^d 6.81 ^e 1.28 ^e

SA 43.6^d 11.66 ^a-c 12.75 ^b-d 2.37 ^cd

Fe 50^b-d 10.54 ^bc 10.24 ^d 2.22 ^d

Zn 48 ^cd 8.58 ^cd 9.93 ^de 1.95 ^d

SA + Fe 56 ^ab 10.54 ^bc 13.21 ^bc 2.87^bc

SA + Zn 55.3^a-c 11.48^a-c 14.91 ^b 3.20 ^b

Fe + Zn 55.3 â-c 13.48 âb 14.45 ^b 3.40 â

SA + Fe + Zn 60.3â 14.42 â 20.83 â 3.85 â

-0.6

Control 15.6 ^d 5.64^d 5.02 ^d 0.276 ^e

SA 28.6 ^c 9.66^ab 8.98 ^b-d 1.04 ^d

Fe 38 ^bc 8.54^bc 7.63 ^b-d 1.14 ^cd

Zn 37.3^bc 6.58^cd 6.84 ^cd 0.896 ^d

SA + Fe 43.3 ^ab 9.77 ^ab 10.26 ^bc 1.50 ^bc

SA + Zn 42.6 ^ab 9.89 ^ab 11.62 ^b 1.75 ^b

Fe + Zn 42.6 ^ab 8.56 ^bc 9.93 ^bc 1.49 ^bc

SA + Fe + Zn 49.3 â 12.04 â 18.16 â 2.39 â

-0.9

Control 14.3 ^c 3.80 ^c 2.38 ^d 0.093 ^d

SA 17.3 ^bc 4.96 ^bc 4.17 ^b-d 0.313 ^c

Fe 21.6 ^bc 4.87 ^bc 3.88 ^b-d 0.383 ^bc

Zn 20 ^bc 4.5^bc 2.92 ^cd 0.296 ^c

SA + Fe 25.3 ^ab 5.37^a-c 5.20 ^bc 0.550 ^b

SA + Zn 24.6 ^ab 5.60^a-c 5.24 ^bc 0.506 ^b

Fe + Zn 33.6 â 6.83 âb 5.66 ^b 0.890â

SA + Fe + Zn 32.3 â 7.68 â 9.28 â 0.963 â

ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ )

(SA ﻦﻫآ ، ) (Fe يور ، ) (Zn

(SA ﻦﻫآ+ ) (Fe ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ، )

(SA يور+ ) (Zn ﻦﻫآ: ) (Fe يور+ ) (Zn :

(SA ﻦﻫآ+ ) (Fe يور+ ) (Zn : SA: Salicylic Acid, Fe: Iron, Zn: Zinc,

SA + Fe: Salicylic Acid + Iron, SA + Zn: Salicylic Acid + Zinc, Fe + Zn: Iron + Zinc, SA + Fe + Zn: Salicylic Acid + Iron + Zinc

ﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿ يﺎﻫ ﺎﺑ ﮏﯾ فﺮﺣ كﺮﺘﺸﻣ رد ﺮﻫ نﻮﺘﺳ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ زا ﺢﻄﺳ ﺮﻫ و فﻼﺘﺧا

ﻨﻌﻣ ﯽ يراد ﺮﺑ سﺎﺳا نﻮﻣزآ ﺢﻄﺳ رد LSD

5 ﺪﺻرد ﺪﻧراﺪﻧ .

Means which have a similar letter (s) in each column and at each level of drought stress don’t have any significant differences at 5% probability level based on LSD test.

(7)

لوﺪﺟ 3 . ﺰﺠﺗ ﯾﻪ راو ﯾ ﺲﻧﺎ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺑ ﻮﺘﺤﻣ ا ي ﮕﻧر هﺰﯿ يﺎﻫ ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺖﺤﺗ

ﺶﻨﺗ ﯽﮑﺸﺧ

Table 3. Analysis of variance for effect of priming on photosynthetic pigments of Stevia under drought stress تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ

Sources of variation

يدازآ ﻪﺟرد

(df) a ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ Chlorophyll a

b ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ

Chlorophyll b ﻞﮐ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ

Total Chlorophyll ﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ Carotenoid ﺶﻨﺗ

ﯽﮑﺸﺧ

Drought stress (D) 3 2.47^** 0.489^** 5.13^** 0.063^**

ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ

Priming (P) 7 0.831^** 0.109^** 1.44^** 0.066^**

ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ

× ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ

D × P 21 0.042^** 0.024^** 0.022^* 0.0098^**

ﺎﻄﺧ

Error 64 0.0096 0.0047 0.012 0.0017

تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ (%)

CV (%) - 10.54 21.37 9.05 20.88

،ns * و **

ﺮﯿﻏ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻨﻌﻣ

ﯽ راد ، ﻨﻌﻣ ﯽ راد لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد 5

و 1 ﺪﺻرد

ns, * and **: non-significant, significant at 5% and 1%, respectively

ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا تﺎﻣﺪﺻ ﻣ

ﯽ ﺪﻨﮐ ) ﮏﯿﻧﻮﺘﻧآ و1

.(

ﺮﺛا رد ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﻮﺘﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ

ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ي يﻮﺘﺤﻣ ﺶﯾاﺰﻓا و ناﺮﺒﺟ و يرﻮﺷ و ﯽﮑﺸﺧ

تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﺮﺛا رد ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺰﯿﻧ ﺮﮕﯾد ﯽﻠﺒﻗ )

،نارﺎﮑﻤﻫ و يدرﻮﻫﺎﺷ

2017 ﻦﯿﺴﺣ ؛ ،نارﺎﮑﻤﻫ و2

2017 .(

ﺘﻧ ﻪﺠﯿ يﺮﯿﮔ زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻠﭘ

ﯽ ﻦﻠﯿﺗا ﻼﮔ تاﺮﺛا ،لﻮﮑﯾ

ﺪﺻرد ،ﺪﺷر ﺮﺑ ﯽﻔﻨﻣ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﻮﺘﺤﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﯽ ا

ي

ﮕﻧر هﺰﯿ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ يﺎﻫ ﮔ

ﻪﭽﻫﺎﯿ ﺚﻋﺎﺑ و ﺖﺷاد ﺎﯾﻮﺘﺳا يﺎﻫ

ﺶﻫﺎﮐ ﻨﻌﻣ ﯽ ﺪﯾدﺮﮔ تﺎﻔﺻ ﻦﯾا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ رد راد .

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻢﮐ

فﺮﺼﻣ و يور و ﻦﻫآ

ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫرﺬﺑ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا نﻮﻣرﻮﻫ ﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ ﺪﺻرد د

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﺰﯿﻧ و رﺬﺑ ﻪﯿﻟوا ﺪﺷر ،ﯽ

ﻮﺘﺤﻣ ا ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ي )

ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ و a

(b و لﺎﻣﺮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ رد

ﺪﯾدﺮﮔ ﺶﻨﺗ .

يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ،ﺰﯿﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ رد

،ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا مأﻮﺗ دﺮﺑرﺎﮐ هﮋﯾو ﻪﺑ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ رد يور و ﻦﻫآ ﺐﻠﻏا

اﺰﺠﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ تﺎﻔﺻ ي

نآ ﺎﻫ ﺞﯾﺎﺘﻧ بﻮﻠﻄﻣ ﺮﺗ ﻨﺘﺷاد ي ﺪ ؛ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﭘ ﺶﯿ رﺬﺑ رﺎﻤﯿﺗ

يﺬﻐﻣﺰﯾر ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ )

يور و ﻦﻫآ (

رد ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا و

ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﻈﻠﻏ )

5/

0 تﺎﻔﻟﻮﺳ و ﻦﻫآ تﺎﻔﻟﻮﺳ ياﺮﺑ ﺪﺻرد

1 Antonic

2 Hussain ،يور

1 ﻣ ﯽﻠﯿ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﺳا ياﺮﺑ رﻻﻮﻣ (

ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ رد ﻪﻨﯾﺰﻫ ﻢﮐ و نﺎﺳآ ﯽﺷور

ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز و لﺎﻣﺮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺎﯾﻮﺘﺳا ﻒﯿﻌﺿ ﯽ ﺶﻨﺗ ﺰﯿﻧ

ﺶﻨﺗ ﻦﯾا زا ﯽﺷﺎﻧ ءﻮﺳ تاﺮﺛا زا و دﻮﺷ ﻊﻗاو ﺮﺛﺆﻣ ﯽﮑﺸﺧ ﺪﻫﺎﮑﺑ .