ﻦﻔﻠﺗ : 09125617629
[email protected] E-mail:
ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺧﺮﺑ ﺮﺑ ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛاﻮﻧﺎﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ و ﻲﻔﻴﻛ ،ﻲﻤﻛ يﺎﻫ
ﺎﭘ مﺪﻨﮔ ﻢﻗر رﺎﻬﭼ ﻳ
ﺰﻴ ة رﻮﺸﻛ )
Triticum aestivum
(
رد ﺖﻴﻌﺿو مﺮﺧ ﻲﻤﻴﻠﻗا
دﺎﺑآ
ﺪﻧﻮﺴﻴﻋ ﺎﺿرﺪﻴﻤﺣ
1
،*
ﻲﻠﻴﻋﺎﻤﺳا ﺎﺿﺮﻴﻠﻋ و 2
يﺪﻤﺤﻣ داﺮﻣ 3
1 ، ﺪﻜﺸﻧاد رﺎﻳدﺎﺘﺳا ة
نﺎﺘﺳﺮﻟ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ ،
2 ، ﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ ﺲﻳدﺮﭘ ﻲﺘﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ يژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ي
ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻌﻴﺒﻃ ،
3 ، ﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺘﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ يژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ة
ﺰﻳﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ .
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
7 / 9 / 92 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
20 / 3 / 93 (
هﺪﻴﻜﭼ
ﻪﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺰﻳر ﺮﺼﻨﻋ ﻲﺷﺎﭘ
ﺮﺑ ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛاﻮﻧﺎﻧ يﺬﻐﻣ ﻲﺧﺮﺑ و ﻲﻔﻴﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ،مﺪﻨﮔ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫ ﻋرﺰﻣ رد
ﺔ ﻲﺸﻫوﮋﭘ و ﻲﺷزﻮﻣآ ﺪﻜﺸﻧاد
ة يزروﺎﺸﻛ
هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﺘﺳﺮﻟ ﻪﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ ترﻮﺻ تﺮﻛ
دﺮﺧ يﺎﻫ هﺪﺷ
حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد كﻮﻠﺑ
يﺎﻫ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ
ﺎﺑ ﻪﺳ مﺎﺠﻧا راﺮﻜﺗ ﺖﻓﺮﮔ
. ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ هﺪﺷ ﻞﻣﺎﺷ رﺎﻬﭼ هﺰﻴﻳﺎﭘ مﺪﻨﮔ ﻢﻗر و
رﺎﻬﭼ دﻮﻛ ﺢﻄﺳ
ﻧ ﻮﻧﺎ ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛا )
250 ، 500
، 750 و 1000 ﻲﭘ ﻲﭘ ما ( ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ هاﺮﻤﻫ ﺪﻧدﻮﺑ
. لﻮﻠﺤﻣ ود رد ﻲﺷﺎﭘ
ﻪﻠﺣﺮﻣ ) ﻪﻗﺎﺳ عوﺮﺷ ﻪﻠﺒﻨﺳ رﻮﻬﻇ و يور
( ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﺖﺷدوﺮﻣ ،رذآ مﺎﻗرا
ﻦﻳﻻ و زاﺮﻴﺷ
M-79-7
،ﺺﻟﺎﺧ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺖﻋﺮﺳ ﺺﺧﺎﺷ ،گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ماود تﺎﻔﺻ ﺮﻈﻧ زا
ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ،ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﺒﺴﻧ
دﺮﻜﻠﻤﻋ بﻮﺳر ،ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ
،SDS
ﺪﺻرد
و ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ راﺪﻘﻣ
توﺎﻔﺗ ﻪﻧاد ﻦﻫآ ﺎﻨﻌﻣ
ﺪﻨﺘﺷاد يراد .
ﻲﺳرﺮﺑ مﺎﻗرا ﻦﻴﺑ رد
،هﺪﺷ ﻢﻗر
ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﻈﻧ زا ﺖﺷدوﺮﻣ )
4 / 6 ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﻜﻫ رد ﻦﺗ لﻮﻠﺤﻣ رﺎﻤﻴﺗ
ﻲﺷﺎﭘ 250 ﻲﭘ ﻲﭘ ما
ﻦﻫآ (
، راﺪﻘﻣ ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ )
39 / 15 ﻴﺗ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﺻرد لﻮﻠﺤﻣ رﺎﻤ
ﻲﺷﺎﭘ 500 ﻲﭘ ﻲﭘ ما ﻦﻫآ ( و
راﺪﻘﻣ ﻪﻧاد ﻦﻫآ )
4 / 202 ﻲﭘ ﻲﭘ ما لﻮﻠﺤﻣ رﺎﻤﻴﺗ ﻞﺻﺎﺣ ﻲﺷﺎﭘ
1000 ﻲﭘ ﻲﭘ ما ﻦﻫآ ( ﺮﻳﺎﺳ زا ﺮﺗﺮﺑ
ﻢﻗر ﻮﺑ ﺎﻫ د ﺪﻧ . بﻮﺳر ﻢﺠﺣ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻣا
،SDS
زاﺮﻴﺷ ﻢﻗر )
لدﺎﻌﻣ ﻲﻤﺠﺣ ﺎﺑ 33
/ 74 ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻣ
لﻮﻠﺤﻣ رﺎﻤﻴﺗ ﻞﺻﺎﺣ ﻲﺷﺎﭘ
750 ﻲﭘ ﻲﭘ ما ﻦﻫآ ( زا ﺔﻴﻘﺑ ﺗﺮﺑ مﺎﻗرا دﻮﺑ ﺮ
. ﻪﺑ رﻮﻃ لﻮﻠﺤﻣ ﻲﻠﻛ ﻲﺷﺎﭘ
ﻮﻧﺎﻧ تﺎﻔﺻ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛا ﻲﺳرﺮﺑ
هﺪﺷ ﺪﺷ . ﻪﺑ يرﻮﻃ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا رد ﻪﻛ 750
ﻲﭘ ﻲﭘ ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛاﻮﻧﺎﻧ ما ياﺮﺑ
دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻈﻠﻏ و ﻪﻧاد ﻦﻫآ راﺪﻘﻣ و SDS
500 ﻲﭘ ﻲﭘ ماود ياﺮﺑ نآ ما
ﺖﻈﻠﻏ ﺮﻳﺎﺳ زا ﺮﺘﻬﺑ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫ
دﻮﺑ هﺪﺷ . ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و هﺎﻴﮔ يژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ رد ﻦﻫآ
ﻪﻛ ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ كﺎﺧ
يﺎﻫ رد ﻲﻜﻫآ ﻦﻴﻣﺄﺗ
ﺪﻧراد هﺎﻴﮔ ياﺮﺑ ﻲﻓﺎﻛ ﻦﻫآ
، دﻮﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا
ﻦﻫآ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻮﻧﺎﻧ ﻲﻣ ﺪﻴﺴﻛا شزرا دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ مﺪﻨﮔ ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ ﻦﻤﺿ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﻳﺬﻐﺗ دﻮﺷ ﺰﻴﻧ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ و ﻦﻫآ ﺮﻈﻧ زا نآ يا .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ،ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ :
بﻮﺳر
،SDS
ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛاﻮﻧﺎﻧ ،مﺪﻨﮔ ،ﺺﻟﺎﺧ ﺰﻨﺘﺳﻮﺘﻓ ﺖﻋﺮﺳ .
ﻪﻣﺪﻘﻣ
سﺎﺳاﺮﺑ ﺮﺸﺘﻨﻣ تﺎﻋﻼﻃا ةﺪﺷ
يزروﺎﺸﻛ و رﺎﺑراﻮﺧ نﺎﻣزﺎﺳ
نﺎﻬﺟ ) ﻮﺋﺎﻓ ( ﺢﻄﺳ نﺎﻬﺟ مﺪﻨﮔ ﺖﺸﻛ ﺮﻳز 6
/ 216 نﻮﻴﻠﻴﻣ
و رﺎﺘﻜﻫ راﺪﻘﻣ نآ ﺪﻴﻟﻮﺗ 8
/ 674 ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺎﺑ ﻦﺗ نﻮﻴﻠﻴﻣ
دﺮﻜﻠﻤﻋ 3115 مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺖﺳا رﺎﺘﻜﻫ رد
FAO, 2012)
( .
ﻞﻛ زا يﺪﻴﻟﻮﺗ مﺪﻨﮔ ﺔﻧﻻﺎﺳ
دوﺪﺣ ،نﺎﻬﺟ 75
نآ ﺪﺻرد
ياﺮﺑ ﺔﻴﻬﺗ ﻲﻣ فﺮﺼﻣ نﺎﻧ ﻮﺷ
،د 15 فرﺎﺼﻣ ﺪﺻرد ﻲﺘﻌﻨﺻ
دراد و 10 ﺪﺻرد ﻪﺑ ﺖﺷﺎﻛ ياﺮﺑ رﺬﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
رﺎﻛ
ﻲﻣ دور . ﻢﻬﻣ رﻮﺸﻛ ﻦﻳﺮﺗ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﺪﻨﻨﻛ ة نﺎﻬﺟ مﺪﻨﮔ
،
ﻦﻳاﺮﻛوا ،نﺎﻤﻟآ ،ادﺎﻧﺎﻛ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ،ﻪﻴﺳور ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ،ﺪﻨﻫ ،ﻦﻴﭼ ﺎﻴﻟاﺮﺘﺳا و ﺪﻨﺘﺴﻫ
FAO, 2012)
.(
ﺎﻨﺑ ﻪﺑ شراﺰﮔ
(1992)
Graham et al., Cakmak و
1999)
(
، ﺮﺻﺎﻨﻋ دﻮﺒﻤﻛ
ﺰﻳر كﺎﺧ رد يﺬﻐﻣ و ﻚﺸﺧ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻲﻜﻫآ يﺎﻫ
ﻪﻤﻴﻧ ﻚﺸﺧ نﺎﻬﺟ يرﺎﻴﺴﺑ ﺪﺷر ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻞﻣﺎﻋ زا
ﺖﺳا نﺎﻫﺎﻴﮔ .
ﻢﻛ ﺮﺻﺎﻨﻋ دﻮﺒﻤﻛ ﺮﻳز ﻲﺿارا رد فﺮﺼﻣ
ﻲﻧﺎﻬﺟ شﺮﺘﺴﮔ تﻼﻏ ﺖﺸﻛ دراد
نﻮﻴﻠﻴﻣ و زا رﺎﺘﻜﻫ ﺎﻫ
ﺑﺎﻗ ﻲﺿارا ﻞ ﺎﻴﻧد ﺖﺸﻛ رﺎﭼد
ﺮﺼﻨﻋ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ﻚﻳ دﻮﺒﻤﻛ
ﻢﻛ ﻲﻳاﺬﻏ ﺪﻨﺘﺴﻫ فﺮﺼﻣ
Welch, et al.,1991)
( . دﺮﺑرﺎﻛ
هار زا ﻲﻜﻳ يﺬﻐﻣﺰﻳر داﻮﻣ يﺎﻫ
ﺮﺛﺆﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺶﻳاﺰﻓا ياﺮﺑ
يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﺳا
. زا ﻦﻳا
ﺖﻬﺟ رد شﻼﺗ ور
ﺰﻳر ﺮﺻﺎﻨﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻳﺪﺟ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و يﺬﻐﻣ
ﺖﺳا يروﺮﺿ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳا .
آ دﻮﺒﻤﻛ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻲﻀﻌﺑ و ﻦﻫ
ﻢﻛ فﺮﺼﻣ و نﺎﻫﺎﻴﮔ ندﻮﺑ بﺬﺟ ﻞﺑﺎﻗﺮﻴﻏ
ﻬﻧآ ﺎ كﺎﺧ رد -
يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻠﺻا تﻼﻜﺸﻣ زا ﻲﻜﻫآ يﺎﻫ ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻞﻴﻟد دﻮﺟو كﺎﺧ ﻦﻳا رد ﻚﻫآ ﻪﺑ ردﺎﻗ هﺎﻴﮔ ،ﺎﻫ
زا ﻲﺷﺎﻧ ﻞﻜﺸﻣ ﻚﻳ زوﺮﻠﻛ و ﺖﺴﻴﻧ ﻦﻫآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳا كﺎﺧ رد ﻦﻫآ ﻦﻴﻳﺎﭘ حﻮﻄﺳ .
ﺐﻠﻏا زوﺮﻠﻛ ﺖﻟﺎﺣ ﻊﻓر
زﺎﻴﻧ ﻨﻣ ﺪ هﻮﻴﺷ زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ يﺎﻫ
بﺎﺨﺘﻧا ﻞﻣﺎﺷ ،ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ
ﺢﻴﺤﺻ ﻢﻴﻈﻨﺗ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ مﺎﻗرا دﺮﺑرﺎﻛ ،رﺬﺑ ﻢﻛاﺮﺗ
تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ
لﻮﻠﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻦﻫآ يور ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
گﺮﺑ ﺖﺳا ﺎﻫ
Debermann, 2006)
.(
ﺮﺼﻨﻋ ﻦﻫآ ي
ياﺮﺑ يروﺮﺿ
ﻢﻳﺰﻧآ زا يداﺪﻌﺗ و ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺖﺳا ﺎﻫ
و رد
ﺮﻓ يﺎﻫﺪﻨﻳا
،نﻮﻴﺳاﺪﻴﺴﻛا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ زا يژﺮﻧا ندﺮﻛ دازآ
تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ﺎﻫ
و و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ رد مﻮﻴﻧﻮﻣآ ﻪﺑ تاﺮﺘﻴﻧ ﻞﻳﺪﺒﺗ
نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺰﻴﻧ دراد ﺖﻟﺎﺧد .
ﺮﮕﻳد ﺮﻴﺛﺄﺗ يروﺮﺿ ﻦﻫآ رد
ﺖﺳا ﺎﻫﺪﻴﺳا ﻚﻴﺌﻠﻛﻮﻧ ﻢﺴﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ .
راﺪﻘﻣ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ ﻦﻫآ
ﺖﻓﺎﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ 250
- 50 ﻲﭘ ﻲﭘ و ﺖﺳا ما نآ دﻮﺒﻤﻛ
ﻲﻣ خر ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻪﻛ ﺪﻫد
راﺪﻘﻣ زا ﺮﺘﻤﻛ ﻪﺑ نآ 50
ﻲﭘ ﻲﭘ ما
ﺪﺳﺮﺑ هﺎﻴﮔ ﻚﺸﺧ نزو رد
Nisar et al., 1996)
.(
هدﺎﻔﺘﺳا
يﺬﻐﻣﺰﻳر ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻪﺑ
ترﻮﺻ لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ ﻪﺑ رد هﮋﻳو
كﺎﺧ شور زا ﻲﻳﺎﻴﻠﻗ يﺎﻫ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫ
ﺖﺳا .
هﺪﻤﻋ ﻦﻳﺮﺗ فﺮﺼﻣ مﺪﻨﮔ رد
،ﺎﻴﻧد ﻴﻬﺗ ﺔ درآ و ﺖﺨﭘ
نﺎﻧ مﺪﻨﮔ زا ﺖﺳا . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﻦﻴﻴﻌﺗ رد
تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻲﻔﻴﻛ
،نﺎﻧ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ يدﺎﻳز
ﻦﻳا رد درﻮﻣ اﺮﺟا
هﺪﺷ ﺖﺳا
، ﻪﻠﻤﺟزا
(1990) Fowler et al., ، راﺪﻘﻣ
ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ار ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ ﺖﻋﺮﺳ ﻞﻣﺎﻜﺗ ﺮﻴﻤﺧ ﻲﺘﺨﺳ و
،ﻪﻧاد
ﻪﺳ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻴﭘ رد ﻲﻠﺻا ﺶ
ﻲﻨﻴﺑ صاﻮﺧ ﻲﻔﻴﻛ نﺎﻧ ﻲﻓﺮﻌﻣ
ﺪﻧدﺮﻛ . ﻦﻳا نﺎﻘﻘﺤﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﺻرد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ار ﻞﻣﺎﻋ
ﻪﻴﺟﻮﺗ ﺪﻨﻨﻛ ة ﺶﺨﺑ ﻲﮔرﺰﺑ زا عﻮﻨﺗ ﻢﺠﺣ نﺎﻧ ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﻧا .
ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ هﺮﻴﺧذ يﺎﻫ ﺘﺳد زا مﺪﻨﮔ يا
ﺔ ﻦﻴﻣﻻوﺮﭘ ﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻪﻛ ﺖﻴﻌﺿو ﻪﺑ ﻲﺻﺎﺧ ﻲﮔﺪﻨﺒﺴﭼ و ﻲﻧﺎﺴﺸﻛ ،ﻲﻜﻴﺘﺳﻻا
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد ﺮﻴﻤﺧ ﻲﻣ
ﺪﻨﻫد . ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﻦﻳا صاﻮﺧ ﺎﻫ
ﺮﻴﻤﺧ ﻲﻔﻴﻛ ياﺮﺑ
لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺐﺒﺳ ار نﺎﻧ درآ ﻲﻳﺎﻬﻧ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ
Payne et al., 1984) .(
شراﺰﮔ ﺮﺑﺎﻨﺑ
Masoni et al., 1996)
،(
ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
دﺮﮔﻮﮔ و ﻦﻫآ ﺮﺻﺎﻨﻋ
، رد گﺮﺑ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ﺖﻈﻠﻏ ﺔﻤﻫ
نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﺤﺗ ﺶﻳﺎﻣزآ ﺶﻳاﺰﻓا دﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﺠﻴﺘﻧ رد و ﺔ
ﻦﻳا
گﺮﺑ زا يرﻮﺒﻋ رﻮﻧ ﺪﺻرد و سﺎﻜﻌﻧا ،ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ﺶﻳاﺰﻓا ﺶﻫﺎﻛ
،ﺖﻓﺎﻳ رد و ﺪﺷ دﺎﻳز هﺎﻴﮔ ﻂﺳﻮﺗ رﻮﻧ بﺬﺟ ﻲﻟو
ﺶﻳاﺰﻓا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻓﺎﻳ
.ﺖ داد نﺎﺸﻧ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺖﺳا ه
ﻪﻛ ﻮﻧﺎﻧ ﺪﻴﺴﻛا ﻦﻫآ ﻪﺑ ﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﺎ و ﻲﻨﻴﻣز مادﺎﺑ ﺪﺷر يراد
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ار نآ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺪﻫد
. ﻮﻧﺎﻧ رد ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛا
ﻦﻫآ تاﺮﺘﻴﺳ و ﻲﻟآ دﻮﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
،
ﻞﻴﻬﺴﺗ ار داﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا دﺮﻛ
گﺮﺑ ﻪﺑ ﻦﻫآ لﺎﻘﺘﻧا و ار ﺎﻫ
داد ﺶﻳاﺰﻓا
Liu et al., 2005)
Naik .(
1984) ( ﺮﺛا ﺰﻴﻧ
ﻫآ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ار ﻦ ﻲﺳرﺮﺑ
دﺮﻛ ﻦﻫآ ﺖﺷاد رﺎﻬﻇا و ﻞﻣﺎﻋ
ﻲﻤﻬﻣ تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺑ نآ دﻮﺒﻤﻛ و
ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ هﺎﻴﮔ رد ﺪﻨﻗ و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺳﻮﺘﻓ ﺶﻫﺎﻛ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ﺶﻫﺎﻛ نآ ﺖﻠﻋ ﺘﻨ
ﺰ
ﺖﺳا
Lu et al.,.
2002)
ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ (
ﻮﻧﺎﻧ داﻮﻣ
، ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﺸﻳر ﺔ و ﺎﻳﻮﺳ ﻢﻳﺰﻧآ اﺮﺘﻴﻧ در ت ﺶﻳاﺰﻓا ار زﺎﺘﻛ ﻲﻣ
ﺪﻫد و
ﺐﺒﺳ ﺰﻴﻧ بآ زا هدﺎﻔﺘﺳا و بﺬﺟ رد ﺎﻳﻮﺳ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا
دﻮﻛ و ﻲﻣ دﻮﺷ
Modaihsh .
)
(
1997ﻪﻛ دﺮﻛ شراﺰﮔ
لﻮﻠﺤﻣ دﺮﺑرﺎﻛ يﺬﻐﻣ ﺰﻳر ﻲﺷﺎﭘ
ﺗ مﺪﻨﮔ ﺮﺑ ﺎﻫ ﺄ
ﺮﺘﺸﻴﺑ تاﺮﻴﺛ
ﺮﺑاﺮﺑ ﺎﻳ ﺎﺑ كﺎﺧ رد ﺎﻬﻧآ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ
فﺮﻃﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ندﺮﻛ
ﻲﻣ كﺎﺧ رد ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳا دﻮﺒﻤﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧاﻮﺗ
. دﺮﺑرﺎﻛ
لﻮﻠﺤﻣ ﻢﻳﺰﻴﻨﻣ و يور ،ﺰﻨﮕﻨﻣ ،ﻦﻫآ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﺷﺎﭘ ﺐﺒﺳ
و ﺶﻠﻛ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ يﺎﻫ
ﻲﻣ مﺪﻨﮔ رد ﻪﻧاد دﻮﺷ
Kassab et al., )
.(2004 Fawzi et al., 1993)
لﻮﻠﺤﻣ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ(
-
مﻮﮕﻟ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ )
يﺎﻴﺑﻮﻟ و ﻲﮕﻧﺮﻓدﻮﺨﻧ
ﻢﺸﭼ ﻲﻠﺒﻠﺑ ( داﺪﻌﺗ ،هﺮﮕﻧﺎﻴﻣ لﻮﻃ ،عﺎﻔﺗرا ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ
ﻪﺧﺎﺷ ﻪﻧاد نزو و هﺎﻴﮔ ﻚﺸﺧ نزو ،ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻫ ﺪﺷ
Gupta .
1994) ( دﻮﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻦﻫآ
ﻪﺑ ترﻮﺻ
لﻮﻠﺤﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻲﺷﺎﭘ 2
،ﻦﻫآ تﺎﻔﻟﻮﺳ ﻊﺒﻨﻣ زا راﺰﻫ رد
ﺑ ار مﺪﻨﮔ لﻮﺼﺤﻣ ﻪ
راﺪﻘﻣ 50 ﺎﺗ 100 رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ آ
ن ﻪﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻣﺎﺟ ترﻮﺻ هداد
ﺖﺳا .
لﻮﻠﺤﻣ رد ﺪﺷر يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ ﺪﺷ ﺎﻳﻮﺳ رد ﻪﻧاد ﻲﻳﺎﻬﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ لﻮﻃ
Caliskan et al., 2008) .(
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻮﻧﺎﻧ
ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛا ﻪﺑ
زا يﺪﻳﺪﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ ناﻮﻨﻋ
ﺰﻳر ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻮﻴﺷ ،يﺬﻐﻣ
ة ﺗ زا يﺪﻳﺪﺟ ﺄ
درﻮﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻴﻣ
هﺎﻴﮔ زﺎﻴﻧ ﺖﺳا . ﺘﻣ ﺄ دﺮﺑرﺎﻛ درﻮﻣ رد ﻲﻛﺪﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻧﺎﻔﺳ
ﻮﻧﺎﻧ مﺎﺠﻧا يزروﺎﺸﻛ رد داﻮﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﻪﻛ ﺖﺳا ياﺮﺟا
روﺮﺿ ار ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ت
ﻲﻣ ﺸﺨﺑ ﺪ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻦﻳا زا فﺪﻫ ﻲﺳرﺮﺑ ،ﻖﻴﻘﺤﺗ
ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻮﻧﺎﻧ ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛا ﺮﺑ
ﻲﺧﺮﺑ و ﻲﻔﻴﻛ ،ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻲﮔﮋﻳو ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫ رﺎﻬﭼ
ﭘ مﺪﻨﮔ ﻢﻗر ﻳﺎ
هﺰﻴ رد
مﺮﺧ ﻲﻤﻴﻠﻗا ﺖﻴﻌﺿو دﺎﺑآ
دﻮﺑ .
شور و داﻮﻣ
ﺎﻫ
ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا رد
ﻋرﺰﻣ ﺔ ﻲﺸﻫوﮋﭘ و ﻲﺷزﻮﻣآ ﺪﻜﺸﻧاد
ة
هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ نﺎﺘﺳﺮﻟ
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ضﺮﻋ ﺎﺑ 33
ﻪﺟرد
و 32 ﻘﻴﻗد ﺔ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ لﻮﻃ ،ﻲﻟﺎﻤﺷ 48
و ﻪﺟرد 18
ﻘﻴﻗد ﺔ عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ و ﻲﻗﺮﺷ 1170
و ﺎﻳرد ﺢﻄﺳ زا ﺮﺘﻣ
ﻪﺑ ترﻮﺻ هﺪﺷدﺮﺧ تﺮﻛ ﺐﻟﺎﻗ رد
ﻳﺎﭘ حﺮﻃ ﺔ كﻮﻠﺑ يﺎﻫ
رد ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ ﻪﺳ
لﺎﺳ رد راﺮﻜﺗ ﻲﻋارز
1390 - 1389
مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ . ﻧﺎﻴﻟﺎﺳ ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻪ
520 ﻲﻠﻴﻣ و ﺮﺘﻣ
،ﺎﻣد ﻂﺳﻮﺘﻣ 5
/ 17 ﺟرد ﺔ ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﺖﺳا لﺎﺳ رد .
ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺐﻠﻏا ﺎﭘ ﺮﺧاوا رد ﻳ
رﺎﻬﺑ ﻞﻳاوا و نﺎﺘﺴﻣز ،ﺰﻴ يور
ﻲﻣ ﺪﻫد . ﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ﺔ ﺐﻛﺮﻣ ﻪﻋرﺰﻣ كﺎﺧ زا ياﺮﺑ
ﺔﻳﺰﺠﺗ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ كﺎﺧ هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ﻪﺑ
لﺎﺳرا ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﺪﺷ . ﻲﮔﮋﻳوج
يﺎﻫ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻞﺤﻣ كﺎﺧ رد ﺶﻳﺎﻣزآ
لوﺪﺟ 1
ﺖﺳا هﺪﻣآ .
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﺑ
و نژوﺮﺘﻴﻧ ﻪﺑ ﻪﻋرﺰﻣ كﺎﺧ زﺎﻴﻧ ﻞﻴﻟد
،ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ 150 ﻊﺒﻨﻣ زا نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
و هروا 75 ﻪﺑ ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ تﺎﻔﻟﻮﺳ دﻮﻛ رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
ﺔﻤﻫ تﺮﻛ يﺎﻫ تﺎﻴﻠﻤﻋ نﺎﻣز رد ،ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ﻛ
ﺎ ﺖﺷ زا ﺲﭘ
ﻢﻧ ﻦﻴﻣز نﺪﺷ وروﺎﮔ و يرﺎﻛ رد
ﺪﻨﻔﺳا ﻂﺳاوا 1388
ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا .
مﺪﻨﮔ ﻢﻗر رﺎﻬﭼ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا
هﺰﻴﻳﺎﭘ )
Triticum aestivum
(
دﻮﻛ ﺢﻄﺳ رﺎﻬﭼ و
ﻮﻧﺎﻧ ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛا )
250
، 500
، 750 و 1000 ﻲﭘ ﻲﭘ ما (
ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ هاﺮﻤﻫ )
لﻮﻠﺤﻣ ﺺﻟﺎﺧ بآ ﺎﺑ ﻲﺷﺎﭘ (
ا ﺪﺷ اﺮﺟ .
و زاﺮﻴﺷ ،ﺖﺷدوﺮﻣ ،رذآ ﻞﻣﺎﺷ مﺪﻨﮔ مﺎﻗرا
M79-7 ﻦﻳﻻ
ﺪﻜﺸﻧاد نژ ﻚﻧﺎﺑ ﻞﺤﻣ زا ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﺑ ة
هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ
ﻪﻴﻬﺗ ناﺮﻬﺗ ﺪﻧﺪﺷ
. ﻦﻫآ دﻮﻛ ﻪﺑ
ﻪﺘﻓررﺎﻛ ﻊﺒﻨﻣ زا ﻮﻧﺎﻧ ﺪﻴﺴﻛا
صﻮﻠﺧ ﺪﺻرد ﺎﺑ ﻦﻫآ 99
زا ﺮﺘﻤﻛ تارذ ﺮﻄﻗ ﺎﺑ و 30
دﻮﺑ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ .
لوﺪﺟ 1 . ﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻲ
كﺎﺧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و
كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﺪﺻرد
ﻲﻟآ ﻦﺑﺮﻛ ﺮﻔﺴﻓ
ppm) ( ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ
ppm) ( ﻦﻫآ
ppm) ( ﺰﻨﮕﻨﻣ ppm) ( يور
ppm) ( ﺲﻣ
ppm) ( ﻪﺘﻳﺪﻴﺳا ﻚﻫآ ﺪﺻرد
ﻲﺳر ﻲﻣﻮﻟ 66
/ 0 2 / 4 320 2
/ 5 6 / 5 48 / 0 1 6
/ 7 2
/ 32
هدﺎﻣآ ياﺮﺑ ﺮﺘﺴﺑ يزﺎﺳ
ﺖﺷﺎﻛ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻦﻴﻣز اﺪﺘﺑا ،
ﺪﺷ هدز ﻢﺨﺷ ﺰﻴﻳﺎﭘ رد .
ﺲﭙﺳ و ﻚﺴﻳد تﺎﻴﻠﻤﻋ نﺎﺑآ رد
ﻪﺘﺸﭘ ﺑ مﺎﺠﻧا يﺪﻨ ﺖﻓﺮﮔ
. تﺎﻴﻠﻤﻋ ﻛ ﺎ ﺖﺷ وروﺎﮔ زا ﺲﭘ
ﻦﻴﻣز نﺪﺷ ﺮﺧاوا رد
نﺎﺑآ 1389 ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ .
تﺮﻛ يﺎﻫ
ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ﻪﺑ
لﻮﻃ 4 ﺮﺘﻣ ﻠﺻﺎﻓ و ﺔ ﺖﺸﻛ طﻮﻄﺧ ﻦﻴﺑ 25
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .
ﻪﻋرﺰﻣ يرﺎﻴﺑآ ﻪﺑ
ترﻮﺻ
ﻒﻠﻋ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻪﺑ
ﻲﺘﺳد ترﻮﺻ
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
لﻮﻠﺤﻣ د رد ﻲﺷﺎﭘ ﻪﻠﺣﺮﻣ و
) ﻪﻗﺎﺳ عوﺮﺷ يور
ﻲﻫﺪﻠﮔ عوﺮﺷ و (
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ دوز ﺢﺒﺻ و .
ﻪﻧﻮﻤﻧ يرادﺮﺑ
ياﺮﺑ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﻪﻠﺣﺮﻣ ود رد ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ تﺎﻔﺻ )
ﻪﺘﻔﻫ ﻚﻳ
يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ لﺎﻤﻋا زا ﺪﻌﺑ (
مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ . ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺰﻴﻓ ﻲﮔﺪﻴﺳر نﺎﻳﺎﭘ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﻚﻳژﻮﻟﻮ
ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ ﻲﺸﻳﺎﻣزآ تﺮﻛ ﺮﻫ زا لﻮﺼﺤﻣ تاﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻪﻴﺷﺎﺣ يا
ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ ﻚﻳ ﻪﺑ
ﺖﺷادﺮﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ﺪﺷ
. ياﺮﺑ ﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺔ زا ﻦﻫآ و لاﺪﺠﻛ هﺎﮕﺘﺳد زا ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺖﻔﺻ
ﻲﻤﺗا بﺬﺟ هﺎﮕﺘﺳد لﺪﻣ ١
AA-670
ﺖﻛﺮﺷ ﺖﺧﺎﺳ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﭘاژ وﺰﺗﺎﻤﻴﺷ .
ياﺮﺑ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ تﺎﻔﺻ ﻦﻴﻴﻌﺗ
CGR2
،2
RGR3
،3
NAR4
و4
LAD5
زا 5
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻳز تﻻدﺎﻌﻣ :
1 . ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ لﻮﺼﺤﻣ
CGR) (
CGR= (ΔW/ΔT) (1/A) 1)
(
2 . ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ
RGR) (
RGR= (ln W2 – lnW1)/(T2-T1) 2)
(
1. Atomic absorption 2. Crop Growth Rate 3. Relative growth rate 4. Net Assimilation Rate 5. Leaf area duration
3 . ﺖﻋﺮﺳ ﺟ ﺺﻟﺎﺧ بﺬ
NAR) (
NAR= CGR/LAI 3)
(
:W
و ؛ﻚﺸﺧ نزو فﺮﻌﻣ : T
ﺖﺳا نﺎﻣز فﺮﻌﻣ
Sarmadnia & Kouchaki, 1997)
.(
4 . گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ماود
LAD)
(
LAD= (LAI1 + LAI2)(T2 – T1)/2 4)
(
نآ رد ﻪﻛ
T2-T1
ﻠﺻﺎﻓ ﺔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ود ﻲﻧﺎﻣز يرادﺮﺑ
؛زور ﺐﺴﺣﺮﺑ
LAI1
ﻪﺷﻮﺧ عوﺮﺷ رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ
و ﻦﺘﻓر رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ LAI2
18 زا ﺪﻌﺑ زور
ﻦﺘﻓر ﻪﺷﻮﺧ عوﺮﺷ .
ﻦﻳا رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ
زا درآ بﻮﺳر ﻢﺠﺣ نﻮﻣزآ SDS
) ١
Axford et al.,
(1979
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
هزاﺪﻧا ﺪﺣاو يﺮﻴﮔ
ﻢﺠﺣ نﻮﻣزآ
ﻲﻠﻴﻣ بﻮﺳر دﻮﺑ ﺮﺘﻣ
. ياﺮﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ راﺪﻘﻣ زا ﻪﻧاد ﻦﻫآ
ﻦﺸﺑرﺰﺑا ﻚﻴﻤﺗا هﺎﮕﺘﺳد )
وﺰﺗﺎﻤﻴﺷ ﺖﻛﺮﺷ ﺖﺧﺎﺳ ي
ﻦﭘاژ
AA-670 لﺪﻣ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا (
. يرﺎﻣآ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﺑ
مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا اﺰﻓا
SASر ﺨﺴﻧ ﺔ 1 / 9 و ﺎﺑ رادﻮﻤﻧ ﻢﻴﺳﺮﺗ
مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا راﺰﻓا
Excel 2007
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ .
ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺢﻄﺳ رد و ﻦﻜﻧاد شور 5
مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد
ﺖﻓﺮﮔ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ
و ﺚﺤﺑ
ﻳﺰﺠﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔ
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ تﺎﻔﺻ ﺲﻧﺎﻳراو
ﻢﻗر ﺮﺛا ) ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ياﺮﺑ ﺰﺟ ﺎﻨﻌﻣ
دﻮﺒﻧ راد ( ﺮﺑ
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺢﻄﺳ رد
5 دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﺪﺻرد .
لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
رد
ﺢﻄﺳ 1 ﺮﺛا ﻲﻤﻛ تﺎﻔﺻ ﺔﻴﻘﺑ ﺮﺑ و دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﺪﺻرد
ﺖﺷاﺪﻧ يرادﺎﻨﻌﻣ )
لوﺪﺟ 2 .(
ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﻢﻗر
لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧاد 1
و ﺪﺻرد
ﺢﻄﺳ رد ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ 5
،دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﺪﺻرد
ﻲﻟﺎﺣرد ﺖﺤﺗ يرادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ رد ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻛ
ﺖﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ )
لوﺪﺟ 2 .(
ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﺛا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
ﻢﻗر زا ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ لﻮﻠﺤﻣ رﺎﻤﻴﺗ و ﺖﺷدوﺮﻣ ﺖﻈﻠﻏ رد ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
250
ﻲﭘ ﻲﭘ ما ﻪﺑ راﺪﻘﻣ 4 / 6 ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﻜﻫ رد ﻦﺗ
ﺖﺷدوﺮﻣ ﻢﻗر يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ×
ﺖﻈﻠﻏ 750 ﻲﭘ ﻲﭘ ﻦﻳﻻ و ما
1. Sodium dodecyl sulfate (SDS) test
M-79-7
× ﺖﻈﻠﻏ 500 ﻲﭘ ﻲﭘ فﻼﺘﺧا ما ﺎﻨﻌﻣ
اﺪﻧ يراد ﺖﺷ
) ﻞﻜﺷ 1 .(
ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ راﺪﻘﻣ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ
M-79-7 ﻦﻳﻻ
ﺖﻈﻠﻏ رد 750
ﻲﭘ ﻲﭘ ﻪﺑ ما راﺪﻘﻣ 25 / 3 و رﺎﺘﻜﻫ رد ﻦﺗ
رد زاﺮﻴﺷ ﻢﻗر ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺖﻴﻌﺿو
لﻮﻠﺤﻣ مﺪﻋ ﻲﺷﺎﭘ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
رد ﻦﻫآ فﺮﺼﻣ ﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻧور
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﻴﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻳﺎﻣزآ
، ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺎﻣا ﺮﺘﺸﻴﺑ
نآ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ يﺮﺗدﺎﻳز ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺸﻫﺎﻛ ﺪﻧور ﻲﺘﺣ و ﺖﺷاﺪﻧ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ )
ﻞﻜﺷ 1
Ziaeian & Malakouti.(
2006) (
ﻲﻃ ياﺮﺟا 25 ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﻳﺎﻣزآ كﺎﺧ رد يا
ﻲﻜﻫآ يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺰﻳر ﺮﺻﺎﻨﻋ زا
يﺬﻐﻣ ﻦﻫآ ﻪﻠﻤﺟ زا
مﺪﻨﮔ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻲﻣ
دﻮﺷ
et al. .
Chaudry
2007)
ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ (
دﺮﺑرﺎﻛ ﺮﺑ و ﻦﻫآ ﻪﺑ
ﺗ ﺎﻳ ﻲﻳﺎﻬﻨ
ﺖﻟﺎﺣ رد ﻪﻳﺎﭘ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ
زا يا ﺐﺒﺳ NPK
ﺪﺷ مﺪﻨﮔ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا
et al. .
Abbas 2009)
ﺰﻴﻧ (
ﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺔ
ﺎﺗ ﻦﻫآ فﺮﺼﻣ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ
12 رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﻪﺑ
ترﻮﺻ ﻮﺗ دﺮﺑرﺎﻛ كﺎﺧ أ
ﺎﺑ م
ﻪﻴﺻﻮﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺪﺷ
NPK ة ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺑﺎﻳ
، ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺎﻣا
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻫآ ﺮﺛا ﻦ ﺎﻨﻌﻣ ﺖﺷاﺪﻧ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ يراد .
Sharma & Lal 1993)
ﺰﻴﻧ(
ﺶﻳاﺰﻓا ﻤﻋ ﻠ دﺮﻜ مﺪﻨﮔ ار رد
فﺮﺼﻣ لﺎﺒﻗ يﺬﻐﻣﺰﻳر ﺮﺻﺎﻨﻋ
ﻦﻫآ و يور
ًﺎﺗ ﻳ ﺪﻴ ﺪﻧدﺮﻛ .
Modaihsh 1997)
لﻮﻠﺤﻣ ﻪﻛ دﺮﻛ شراﺰﮔ (
ﻲﺷﺎﭘ
يﺬﻐﻣﺰﻳر ﻲﻣ مﺪﻨﮔ يور ﺮﺑ ﺎﻫ ﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺄ ﺮﺑاﺮﺑ ﺎﻳ ﺮﺘﺸﻴﺑ تاﺮﻴﺛ
ﺎﺑ كﺎﺧ رد ﺎﻬﻧآ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ
ﻣ رﻮﻈﻨ ﻊﻓر ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳا دﻮﺒﻤﻛ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد كﺎﺧ رد .
لﻮﻠﺤﻣ دﺮﺑرﺎﻛ ،ﻦﻫآ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﺷﺎﭘ
ﻢﻳﺰﻴﻨﻣ و يور ،ﺰﻨﮕﻨﻣ ﺐﺒﺳ
ياﺰﺟا ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا
تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ و ﺶﻠﻛ و دﺮﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫ
ﺪﺷ مﺪﻨﮔ رد ﻪﻧاد
Kassab et al., 2004)
.(
ﺞﻳﺎﺘﻧ
Sheykhbaglou et al.
2010)
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ (
دﺮﺑرﺎﻛ ﻮﻧﺎﻧ آ ﺪﻴﺴﻛا ﻦﻫ ﺐﺒﺳ
ﻲﻣ ﺎﻳﻮﺳ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا دﻮﺷ
.
ﺎﻴﺣا و نﻮﻴﺳاﺪﻴﺴﻛا ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻦﻫآ ) يرﺪﻨﻛﻮﺘﻴﻣ و ﺖﺳﻼﭘوﺮﻠﻛ رد موﺮﻛﻮﺘﻴﺳ (
ﻪﺑ ، ناﻮﻨﻋ
ﻢﻳﺰﻧآ رد رﻮﺘﻛﺎﻓﻮﻛ و ﺎﻫزﻻﺎﺗﺎﻛ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻤﻬﻣ يﺎﻫ
ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺖﻋﺮﺳ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺰﻴﻧ و دراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺎﻫزاﺪﻴﺴﻛوﺮﭘ ﺎﻤﮕﻴﺳ - ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻨﻴﻟوﻮﻟﻮﻨﻴﻣآ )
ﺶﻴﭘ ﺎﻣ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ﺰﺘﻨﺳ ةد (
ﺖﺳا ﻦﻫآ ﻒﻳﺎﻇو زا
Eisvand & Ashouri, 2010) .(
ﻦﻳازا ﻲﻣ هﺎﻴﮔ رد ﻦﻫآ دﻮﺒﻤﻛ نﺪﺷ فﺮﻃﺮﺑ ور ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺘﺷاد هﺎﻴﮔ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﺮﮕﻳد و دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ رد ﻲﺘﺒﺜﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﺺﺧﺎﺷ ﺖﺷادﺮﺑ
لﻮﻠﺤﻣ رﺎﻤﻴﺗ و ﻢﻗر ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﻲﺷﺎﭘ
ﺎﻨﻌﻣ دﻮﺑ راد . ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺷادﺮﺑ
ﻪﺑ راﺪﻘﻣ 27 / 63
ﻦﻳﻻ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
M-79-7
رد ﺖﻴﻌﺿو لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
ﺖﻈﻠﻏ 250 ﻲﭘ ﻲﭘ ﺖﻈﻠﻏ و ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ما
500 ﻲﭘ ﻲﭘ داﺪﻧ نﺎﺸﻧ يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ دﻮﺧ ما .
ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
راﺪﻘﻣ رد زاﺮﻴﺷ ﻢﻗر ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺖﻴﻌﺿو
ﻦﻫآ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ
دﻮﺑ ) ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﺑ 68
/ 39 ( . ﺖﻈﻠﻏ رد يﺎﻫ
) 1000
و 500 ﻲﭘ ﻲﭘ ما ( رد ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺔﻤﻫ
ﻪﺑﺎﺸﻣ مﺎﻗرا
دﻮﺑ توﺎﻔﺗ و ﺎﻨﻌﻣ
ﺖﺷاﺪﻧ يراد .
لﺎﻤﻋا ،ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺖﻈﻠﻏ نﺎﺸﻧ ار ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﻗر ﺮﻫ ياﺮﺑ ﻦﻫآ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻫد ) ﻞﻜﺷ 2 .(
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻢﻗر ﺮﺛا ﺎﻨﻌﻣ
دﻮﺑ راد . ﺎﺑ ﺎﻣا ﻪﻜﻨﻳا
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ
) 5 / 9 رﺎﺘﻜﻫ رد ﻦﺗ (
رﺎﻤﻴﺗ زا
لﻮﻠﺤﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ 500
ﻲﭘ ﻲﭘ ما ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ
،
توﺎﻔﺗ ﺎﻨﻌﻣ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻦﻴﺑ يراد
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ )
لوﺪﺟ 2 .(
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
ﻦﻳﻻ و رذآ ﻢﻗر ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺖﺷدوﺮﻣ ﻢﻗر ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
M-79-
توﺎﻔﺗ7
ﺎﻨﻌﻣ راد ي ﺖﺷاد
، ﺎﺑ ﻲﻟو هوﺮﮔ ﻚﻳ رد زاﺮﻴﺷ ﻢﻗر
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ يرﺎﻣآ .
ﻪﭼﺮﮔا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻢﻗر
و ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻫآ
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺮﺑ ﺎﻨﻌﻣ
راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ،دﻮﺒﻧ راد
ﺖﻈﻠﻏ رد ﺖﺷدوﺮﻣ ﻢﻗر ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ 250
ﻲﭘ ﻲﭘ دﻮﺑ ﻦﻫآ ما
) 9 / 11 رﺎﺘﻜﻫ رد ﻦﺗ (
) ﻞﻜﺷ 3 .(
لوﺪﺟ 2 . لوﺪﺟ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺔﻳﺰﺠﺗ
تﺎﻔﺻ ﺲﻧﺎﻳراو حﻮﻄﺳ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ مﺪﻨﮔ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻮﻧﺎﻧ ﻦﻫآ ﺪﻴﺴﻛا
ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ يدازآ ﺔﺟرد
ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
راﺮﻜﺗ 2
ns 811 / 0
ns 50 / 3
ns 25 / 75
ﻢﻗر A) ( 3
* 418 / 3
* 61 / 15
ns 36 / 149
ﺎﻄﺧ 6
385
/ 0 29
/ 3 79
/ 39
لﻮﻠﺤﻣ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ B) ( 4
**
933 / 2
ns 96 / 1
ns 03 / 103
12 A×B
**
286 / 1
ns 73 / 2
* 35 / 90
ﺎﻄﺧ 32
272
/ 0 82
/ 1 84
/ 40
تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺐﻳﺮﺿ (%)
-
36
/ 11 74
/ 14 59
/ 12
* ،
**
ns و ﻪﺑ نﺎﺸﻧ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺢﻄﺳ رد يرادﺎﻨﻌﻣ ةﺪﻨﻫد
1 ،ﺪﺻرد 5 يرادﺎﻨﻌﻣ مﺪﻋ و ﺪﺻرد .
ﻞﻜﺷ 1 . ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﺛا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺑﺎﻘﺘﻣ
لﻮﻠﺤﻣ رﺎﻤﻴﺗ و ﻢﻗر عﻮﻧ ﻞ ﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
ﺔ مﺪﻨﮔ
ﻞﻜﺷ 2 . ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﺛا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ لﻮﻠﺤﻣ رﺎﻤﻴﺗ و ﻢﻗر عﻮﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
مﺪﻨﮔ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
ﻞﻜﺷ 3 . ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﺛا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻢﻗر عﻮﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
مﺪﻨﮔ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ
ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻔﺻ
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔﻳﺰﺠﺗ ﻢﻗر ﺮﺛا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻔﺻ ﺲﻧﺎﻳراو
) ﻪﺑ ﺰﺟ ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد ﻪﻛ
ﺢﻄﺳ رد 1
ﺎﻨﻌﻣ ﺪﺻرد راد
دﻮﺑ ( ﺢﻄﺳ رد 5
ياﺮﺑ ﺪﺻرد راﺪﻘﻣ
ﻦﻫآ ﺪﺻرد و SDS
ﺎﻨﻌﻣ ﻪﻧاد
،دﻮﺑ راد ﺎﻣا لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺛا ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
ياﺮﺑ ﺪﺻرد
ﺎﻨﻌﻣ ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ دﻮﺒﻧ راد
.
SDS بﻮﺳر ﺢﻄﺳ رد 1
ﺪﺻرد ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧاد ﻦﻫآ راﺪﻘﻣ و 5
ﺪﺻرد ﺎﻨﻌﻣ راد نﺎﺸﻧ
داد . ﺮﺛا ﻢﻗر ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
× لﻮﻠﺤﻣ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ )
ﻪﺑ ياﺮﺑ ﺰﺟ
SDS بﻮﺳر دﻮﺒﻧ رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻛ (
ياﺮﺑ و ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد
ﻪﻧاد ﻦﻫآ ﺢﻄﺳ رد
1 ﺪﺻرد ﺎﻨﻌﻣ دﻮﺑ راد ) لوﺪﺟ 3 .(
ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد
ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﺪﺻرد
ﻢﻗر ﺔﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ
رد ﺖﺷدوﺮﻣ لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ 500
ﻲﭘ ﻲﭘ ما دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ مﺎﻗرا ﺮﻳﺎﺳ زا )
39 / 15 ﺪﺻرد ( ﺎﺑ ﻪﻛ
ﺖﻈﻠﻏ 750 ﻲﭘ ﻲﭘ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻢﻗر ﻦﻳا رد ما -
يﺎﻫ 250 و 1000 ﻲﭘ ﻲﭘ فﻼﺘﺧا زاﺮﻴﺷ ﻢﻗر رد ما
ﺖﺷاﺪﻧ يرادﺎﻨﻌﻣ .
ﺎﻣا طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
لﻮﻠﺤﻣ مﺪﻋ ﺖﻴﻌﺿو رد و رذآ ﻢﻗر ﻪﺑ ﻲﺷﺎﭘ
) 73 / 10
ﺪﺻرد ( ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ يﺎﻫ
500 و 750 ﻲﭘ ﻲﭘ دﻮﺧ ما
داﺪﻧ نﺎﺸﻧ يرادﺎﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا .
بﺬﺟ ﻲﻳارﺎﻛ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ
زاﺮﻴﺷ ﻢﻗر رد ﻪﻧاد ﻪﺑ نآ لﺎﻘﺘﻧا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و كﺎﺧ زا ﻦﻫآ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺔﻴﻘﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ مﺎﻗرا
، اﺮﻳز مﺪﻋ رﺎﻤﻴﺗ رد
لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ ﺗ ﻦﻫآ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد ﺖﺴﻧاﻮ ﺔﻧاد
يﺮﺘﺸﻴﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد )
لوﺪﺟ 4 .(
ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺎﻳ عﻮﻧ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻲﺧﺮﺑ
ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ هﺮﻴﺧذ يﺎﻫ يا
ﻪﺑ ﺐﺗاﺮﻣ ﺮﺛﺆﻣ ﺎﻬﻧآ راﺪﻘﻣ زا ﺮﺗ
ﺖﺳا
، ﻘﻘﺤﻣ ﺐﻠﻏا ﻲﻟو ﺎ
هدﺮﻛ ﺖﺑﺎﺛ ن و ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻢﻫ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﻦﻳا ﺖﻴﻤﻛ ﻢﻫ طﺎﺒﺗرا مﺪﻨﮔ ﻲﻳاﻮﻧﺎﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺎﺑ ﺎﻫ
دراد
et al., 2006) (Garg
. ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ هﺮﻴﺧذ يﺎﻫ مﺪﻨﮔ يا
ﺘﺳد زا ﺔ ﻦﻴﻣﻻوﺮﭘ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﻛ ﺖﻴﻌﺿو ،ﻲﻜﻴﺘﺳﻻا
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد ﺮﻴﻤﺧ ﻪﺑ ﻲﺻﺎﺧ ﻲﮔﺪﻨﺒﺴﭼ و ﻲﻧﺎﺴﺸﻛ ﻲﻣ ﻫد ﺪ . ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﻦﻳا ﺎﻫ
دﻮﺒﻬﺑ ﺮﻴﻤﺧ ﻲﻔﻴﻛ صاﻮﺧ ياﺮﺑ
لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻣ ﺐﺒﺳ ار نﺎﻧ درآ ﻲﻳﺎﻬﻧ
ﺪﻧﻮﺷ
Payne )
et al., 1984
شراﺰﮔ رد (.
Ziaeian & Malakouti
2006)
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ (
ﻪﻛ ﺎﺑ فﺮﺼﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ
،يﺬﻐﻣﺰﻳر
دﺮﻜﻠﻤﻋ
،ﻪﻧاد
،هﺎﻛ ﻪﻧادراﺰﻫ نزو و
راﺪﻘﻣ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺔﻧاد
مﺪﻨﮔ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ . ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ هﺎﻴﮔ ﻦﻫآ ﺮﮔا
، داﺪﻌﺗ
ﺒﻳر موزﻮ ﺎﻫ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ و ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻢﻫ يزﺎﺳ
ﺪﺑﺎﻳ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻪﺸﻳر رد ﻦﻫآ دﻮﺒﻤﻛ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻤﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﻄﻗ ﺶﻳاﺰﻓا ،ﻪﺸﻳر نﺪﺷ ﻞﻳﻮﻃ زا ﺖﻌﻧﺎ
هاﺮﻤﻫ هﺪﻨﺸﻛ يﺎﻫرﺎﺗ ﺶﻳاﺰﻓا و ﻪﺸﻳر ﻲﻳﺎﻬﺘﻧا ﺖﺳا
Eisvand & Ashouri, 2010)
.(
راﺪﻘﻣ بﻮﺳر SDS
ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
ﻢﻗر ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ×
ﻦﻫآ ﺖﻈﻠﻏ نﺎﺸﻧ
ﻪﻛ داد زاﺮﻴﺷ ﻢﻗر ﺖﻈﻠﻏ ﺢﻄﺳ رد
750 ﻲﭘ ﻲﭘ ﺎﺑ ما
33 / 74 ﻲﻠﻴﻣ
،ﺮﺘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
؛ و ﻗر ﺖﻴﻌﺿو رد ﺖﺷدوﺮﻣ ﻢ
لﻮﻠﺤﻣ مﺪﻋ ﻲﺷﺎﭘ
ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ راﺪﻘﻣ بﻮﺳر ﺪﻨﺘﺷاد ار SDS
) ﻞﻜﺷ 4 .(
ﻲﻳاﻮﻧﺎﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺎﺑ بﻮﺳر ﻦﻳا ﻪﻛ ﺎﺠﻧآزا
دراد ﺖﺒﺜﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
Eisvand, 2002)
،(
رد ﺖﻴﻌﺿو
،ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا هدﺎﻔﺘﺳا مﺎﻗرا
هﺪﺷ ﻪﺑ صﻮﺼﺧ ﻢﻗر يﺎﻫ زاﺮﻴﺷ
لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ ﺖﺷدوﺮﻣ و بﻮﺳر ﺮﻈﻧ زا ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
SDS
ﻬﺑ ﺦﺳﺎﭘ لﻮﻠﺤﻣ مﺪﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ و ﺪﻧداد يﺮﺘ ﻲﺷﺎﭘ
) ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ (
ﺪﻨﺘﺷاد يﺮﺘﺸﻴﺑ بﻮﺳر .
ﻲﻣ ﺲﭘ ناﻮﺗ
ﻲﻳاﻮﻧﺎﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﺖﺷاد رﺎﻈﺘﻧا لﻮﻠﺤﻣ لﺎﻤﻋا ﺎﺑ
ﻲﺷﺎﭘ
ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻫآ )
لوﺪﺟ 4 .(
يﺬﻐﻣﺰﻳر ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ
رد ﻪﻜﻨﻳا
ﺪﻧراد دﻮﺟو نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻢﻛ ﺮﻳدﺎﻘﻣ
، لﺎﻌﻓ ﺪﻨﻨﻛ ة زا ﺶﻴﺑ
100 ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻢﻳﺰﻧآ .
ﺎﺒﻨﺘﺳا نوﺪﺑ هﺎﻴﮔ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ط
يﺬﻐﻣﺰﻳر ﻲﻓﺎﻛ راﺪﻘﻣ ﺖﺴﻴﻧ ﺎﻘﺑ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﺎﻫ
اﺮﻳز ، ﺎﻬﻧآ دﻮﺟو
ﺰﺘﻨﺳ ياﺮﺑ
و DNA
تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ﻢﺴﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ و RNA
،ﺎﻫ
ﻲﺑﺮﭼ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ و ﺎﻫ ﺖﺳا يروﺮﺿ ﺎﻫ
. يزﺎﺳدازآ رد ﺎﻬﻧآ
يد ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو دﺮﻛرﺎﻛ و ﻦﺑﺮﻛ ﺪﻴﺴﻛا ﺎﻫ
ﻲﻤﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﺰﻴﻧ
ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﺪﻧور
Marschner, 1995)
.(
ﻳﺬﻐﺗ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺔ
لﻮﻠﺤﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻦﻫآ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ ﻲﺷﺎﭘ
ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻦﻫآ ﺗ ار هﺎﻴﮔ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ
ﺄ ﻦﻴﻣ ﺪﻨﻛ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا و
ﺶﻨﻛاو ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺰﺘﻨﺳ رد ﺮﻴﮔرد ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫ ﺎﻫ
ﻲﻳ
ﻪﻛ دﻮﺷ بﻮﺳر رد ﺪﻧراد ﺶﻘﻧSDS
.
ﻪﻧاد ﻦﻫآ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ رد
ﺖﻴﻌﺿو لﻮﻠﺤﻣ مﺪﻋ ﻪﭼﺮﮔ ﻦﻫآ ﻲﺷﺎﭘ
راﺪﻘﻣ ﻦﻳﻻ رد ﻪﻧاد ﻦﻫآ
M-79-7
دﻮﺑ ﻪﻴﻘﺑ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ
، رد
توﺎﻔﺗ ﻞﻛ ﺎﻨﻌﻣ
رد مﺎﻗرا ﻦﻴﺑ يراد ﺖﻴﻌﺿو
مﺪﻋ
لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﻪﺑ ؛
يرﻮﻃ راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﻪﻛ
دﻮﺑ رذآ ﻢﻗر ﺲﭙﺳ و ﺖﺷدوﺮﻣ ﻢﻗر ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ .
رﺎﻤﻴﺗ رد
لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ 250
ﻲﭘ ﻲﭘ ما ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺪﻧور ﺰﻴﻧ
ﺖﻴﻌﺿو دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ
، ا ﺎﺑ ﻪﻛ توﺎﻔﺗ ﻦﻳ راﺪﻘﻣ
رد ﻪﻧاد ﻦﻫآ
ﺔﻤﻫ ﻢﻗر رد ﺶﻳاﺰﻓا و ﺖﺷاد ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻛﺪﻧا ﺎﻬﻧآ
ﺖﺷدوﺮﻣ ﺎﻨﻌﻣ
دﻮﺑ راد . رﺎﻤﻴﺗ رد ﻲﭘ 500
ﻲﭘ ما رذآ ﻢﻗر
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻴﻌﺿو
ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻫﺎﺷ ﺎﻨﻌﻣ
ﺎﺑ و ﺖﺷاد يراد
ﻪﺑ ﻦﻫآ ﺶﻳاﺰﻓا 750
و 1000 ﻲﭘ ﻲﭘ ما داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫﺎﻛ .
هدﺎﻔﺘﺳا مﺎﻗرا ﻦﻴﺑ زا ﺖﺷدوﺮﻣ رد ﺎﻬﻨﺗ هﺪﺷ
ﻦﻳﻻ و
M-
ﺎﺗ ﻦﻫآ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ 79-7
1000 ﻲﭘ ﻲﭘ ما ﻪﺑ رﻮﻃ
ﻧاد ﻦﻫآ رد ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ ﺔ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻬﻧآ
، رذآ رد ﺎﻣا
دﻮﺒﻧ ﻦﻴﻨﭼ ﺖﻴﻌﺿو زاﺮﻴﺷ و .
ﻪﻧاد ﻦﻫآ راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ زا
ﺖﻈﻠﻏ 1000 ﻲﭘ ﻲﭘ ﻪﺑ ﺖﺷدوﺮﻣ ﻢﻗر رد ما ﺪﻣآ ﺖﺳد
) لوﺪﺟ 4
(2006) Khan et al..(
ﺮﺛا رد ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
ﻳﺬﻐﺗ ﺔ ﻲﻧﺪﻌﻣ يﺎﻫدﻮﻛ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ
، راﺪﻘﻣ ،ﻦﻫآ ،ﺲﻣ
ﻧاد و هﺎﻛ رد يور و ﺰﻨﮕﻨﻣ ﺔ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا نآ .
تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ
ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﻮﻧﺎﻧ
ﺪﻴﺴﻛا ﻦﻫآ ﻪﺑ ﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﺎ ﺪﺷر يراد
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ار نآ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ و ﻲﻨﻴﻣز مادﺎﺑ ﺪﻫد
. ﻮﻧﺎﻧ ﺪﻴﺴﻛا
تاﺮﺘﻴﺳ و ﻲﻟآ دﻮﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻦﻫآ ﻦﻫآ ﻞﻴﻬﺴﺗ ار داﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا دﺮﻛ
گﺮﺑ ﻪﺑ ﻦﻫآ لﺎﻘﺘﻧا و ﺎﻫ
داد ﺶﻳاﺰﻓا ار
Liu et al., 2005)
شراﺰﮔ ﺮﺑﺎﻨﺑ (.
(1990)
Mohamad et al.
ﻮﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،
أ لﻮﻠﺤﻣ م ﻲﺷﺎﭘ
و دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻦﻫآ دﺮﺑرﺎﻛ كﺎﺧ و راﺪﻘﻣ
ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻧاد ﻦﻫآ
ﺖﻓﺎﻳ .
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ تﺎﻔﺻ
تﺎﻔﺻ ﻲﺳرﺮﺑ ﺲﻧﺎﻳراو ﺔﻳﺰﺠﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ
نﺎﺸﻧ
ﻢﻗر ﺮﺛا ﻪﻛ داد )
ﻪﺑ رد ﻪﻛ ﺺﻟﺎﺧ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺖﻋﺮﺳ ﺰﺟ
ﺢﻄﺳ 1 ﺪﺻرد ﺎﻨﻌﻣ دﻮﺑ راد ( ،ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ياﺮﺑ
ﺢﻄﺳ رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ماود و لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ 5
