اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی اولین همایش ملی ایده بر

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)

631

یرایبآ نامدنار شیازفا یاتسار رد زبس یاضف رد یموب ناهایگ دربراک یسررب

ینارمع مانهب

1

شناد رثوک هدیس ،* 2رای

یملع تآیه وضع1

هورگ ، یزرواشک هاگشناد ، یقرش ناجیابرذآ ،زیربت ،رون مایپ

رظان2

تشر یرادرهش زبس یاضف

، زیربت ،یملاسا دازآ هاگشناد ،یزرواشک هورگ ،یرتکد یوجشناد

* :لووسم هدنسیون [email protected]

هدیکچ هب زبس یاضف اب زبس یاضف رد ناهایگ دربراک .دراد یرهش رادیاپ هعسوت رد یرثوم شقن ،ینیشنرهش ناکرا زا یکی ناونع

هدافتسا نتفرگرظنرد یموب ناهایگ دربراک اتسار نیمه رد .دش دهاوخ یرایبآ نامدنار شیازفا ثعاب ،یبآ عبانم زا هنیهب

د یاضف ر

زبس هخرچ لداعت ،یرایبآ و ناراب بآ زا رتهب تظافح ،بآ فرصم شهاک ثعاب و تافآ لباقم رد رتهب تمواقم ،یتسیز یاه

یرامیب و اه تفآ و یهددوک هب مک زاین ای زاین مدع یشک

عونت شیازفا و شحو تایح بذج ،کاخ تیبثت تیلباق ،مک یبآ زاین ،

و یتسیز یم ...

هب یموب ناهایگ دربراک .ددرگ هنیزه هجیتن رد و هقطنم یمیلقا طیارش یلااب یراگزاس لیلد

ظفح نییاپ یاه و

هنیزگ ،یرادهگن یم داهنشیپ نیاربانب .تسا رادیاپ زبس یاضف کی داجیا رد بسانم یا

ددرگ هنیزه شهاک روظنم هب ن یاه

زا یشا

.دریگ رارق راک روتسد رد یموب ناهایگ زا هدافتسا ،زبس یاضف یرادهگ :یدیلک ناگژاو

،رادیاپ هعسوت یموب ناهایگ ،یرادرهش ،یرایبآ نامدنار

همدقم یم انعم عونتم زبس یاضف دوجو اب یرهش یگدنز هزورما زا یریذپان ییادج ءزج ،زبس یاضف .دریذپ

شرتسگ اب .تسا یرهش یاضف

یم یرورض شیپ زا شیب یرما زبس یاضف هعسوت و تیدوجوم ،نآ یطیحم تسیز یاهدمایپ و یزاسرهش دشاب

( 3 نوزفازور شیازفا اب .)

شنت شهاک رد مهم یلماع ناونع هب زبس یاضف داجیا ،دارفا رد سرتسا نازیم شیازفا و تعیبط زا ناسنا ندشرود و تیعمج دشر و سرتسا ( تسا مزلا نآ تارثا

4 .)

کشخ زا یکی رد ناریا روشک کی دودح نآ یگدنراب طسوتم و تسا هتفرگ رارق ناهج قطانم نیرت

یم ناهج یگدنراب موس و دشاب

نیا

هک تسا یطیارش تحت 71

یم ریخبت ،روشک رد ریخبت یلااب لیسناتپ لیلد هب یگدنراب دصرد ( ددرگ

1 هرهب نینچمه .) تسردان یرادرب

ب و تراسخ ینیمزریز بآ عبانم زا هزادنا زا شی ناربج یاه

یم دراو روشک رد عبانم یرادیاپ هب یریذپان ( دیامن

7 هب هجوت اب نیاربانب .)

.دوش فرصم لااب نامدنار اب و هنیهب تروص هب دیاب ،زبس یاضف هب هتفای صیصخت یرایبآ بآ ،اهدوبمک نیا شور نیرتهب زا یکی بآ هنیهب فرصم تهج اه

یاضف رد یزاسرظنم تهج هقطنم ره یموب ناهایگ زا هدافتسا ،نآ نامدنار شیازفا و

هنیزه شهاک ناکما هک تسا زبس ثاریم زا تظافح و رادیاپ هعسوت و بآ عبانم هریخذ ثعاب و هدومن مهارف ار یرادهگن و ثادحا یاه

یم روشک یعیبط گ دربراک تیمها و شقن تسا هدش یعس هلاقم نیا رد .ددرگ

رارق یسررب و ثحب دروم زبس یاضف رد یموب ناهای

.دریگ یموب ناهایگ هنوگ هب یموب ناهایگ یم قلاطا ناهایگ زا یا

هب هک ددرگ میقتسم تلاخد نودب هاگتسیز ای متسیسوکا ،صاخ هقطنم کی رد یعیبط روط

یم هعسوت و دشر ناسنا میقتسم ریغ و دنبای

( 10 .) ،ناتخرد لماش یموب ناهایگ هچتخرد

لگ ناهایگ ،یششوپ ناهایگ ،اه ... و راد

هنوگ یارب تایح رظنم و هانپرس ،اذغ هدننک نیمات ،زارد نایلاس لوط رد هک دنتسه هدوب ناسنا هلمج زا و یروناج فلتخم یاه

دنا رد .

هب رتمک زاین یموبریغ و یدیربیه ناهایگ اب هسیاقم رد یموب ناهایگ ،ایند کشخ همین و کشخ قطانم قلاب ییاناوت ،ییاذغ داوم

هو یا

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

632

( دنراد بآ تیفیک دوبهب رد 9

.) شور زا هدافتسا اب زج ،زبس یاضف یرادیاپ و زبس یاضف حطس شیازفا هب نامزمه یبایتسد یون یاه

ن

یموب هلمج زا رظنم یحارط یموب و ینیزگ

ناکما یزاس م یرهش رظنم و زبس یاضف رد یموب ناهایگ دربراک .دوب دهاوخن ریذپ

رجن هب

کی و یعیبط ثاریم تشادساپ کی عقاو رد زبس یاضف رد یموب ناهایگ زا هدافتسا .دش دهاوخ اهرهش رد رادیاپ زبس یاضف کی داجیا .تسا مهم یقلاخا لوصا زا یکی دروم رد یهاگآ اب یرادیب زاین نودب ،میلقا اب هلاسدنچ یراگزاس لیلد هب یزاسرظنم رد یموب ناهایگ

تفآ ،دوک هب شک

قب ییاناوت ،یرایبآ و اه ( تشاد دنهاوخ ار بسانم یرادیاپ و ا

8 .)

زبس یاضف رد یموب ناهایگ دربراک یایازم نمچ اب هسیاقم رد یموب ناهایگ یم لمع رتهب ناراب بآ نتخادنا ماد هب و کاخ یرادهگن رد ،بآ فرصم شهاک رب هولاع ،اه

.دننک

زا هدافتسا لداعت و تملاس هب یموب ناهایگ

هخرچ یم کمک متسیسوکا کی یاه هعومجم کی رد یموب ناهایگ اب یزاسرظنم دنک

هقطنم تافص هریخذ هب یرهش یم کمک یا

یم داجیا عبانم هب تبسن ار یرتمک یاضاقت و دنک وظنم هب یموب ناهایگ شنیزگ رد .دنک

ر

طیحم رظنم یحارط هنوگ دیاب ،یرهش یاه

و تارشح رب هولاع هک دنوش باختنا ییاه ناسنا یارب تاناویح

ناهایگ .دنشاب باذج زین اه

یرامیب و تافآ ،یلاسکشخ هب تبسن یرتلااب تمواقم یموب یم نییاپ ار زبس یاضف یرادهگن هنیزه رما نیا هک دنراد اه

ه .دروآ نینچم

نآ هدنریگارف یعیبط طیحم و سیسات هزات زبس یاضف نیب یگنهامه شیازفا ببس یموب ناهایگ زا هدافتسا یم

نرد اب .ددرگ نتفرگ رظ

ناهایگ زا هدافتسا زین )شراب نازیم و کاخ تفاب ،یدنلب و یتسپ ،ییامد تاناسون لماش( هقطنم ره یکیژولوکا لماوع هب طوبرم لئاسم یم یموب دشخب یم دوبهب ار تسیز طیحم ،یموب ناهایگ زا هدافتسا .دروآ دوجو هب ار اراک و ابیز زبس یاضف ناوت (

11 ).

رحب مک رد بآ نا هب یکشخ و یبآ

هنوگ یبایزرا رد تایصوصخ نیرتمهم زا یکی ناونع لمحتم .ددرگ بوسحم بسانم یتخرد یاه

ت نیر

هنوگ یم یرایبآ لقادح اب لماک رارقتسا زا سپ هک دنتسه یناتخرد ،اه دنناوت

ق لباق تیفیک اب مک و دننامب هدنز لوب

لمحت ناتخرد نیرت

هنوگ یبآ هک دنتسه ییاه .تسا یرورض اهنآ تایح همادا یارب ررکم و مظنم یرا

ناهایگ رد هیحان نآ یلحم طیارش هب هیحان ره یموب

هتفای یراگزاس لاس نارازه یط هب یزاین رگید دنبای یم رارقتسا هک ینامز .دننامب یقاب هدنز ناتسبات یامرگ و ناتسمز یامرس رد ،دنا

تبسن اهنآ .دنرادن ... و یهددوک ،یرایبآ یم مواقم اهیرامیب و تافآ زا یرایسب هب

یرادهگن لقادح دنمزاین طیارش رظن زا نیاربانب .دنشاب

یم تسیز طیحم دوبهب بجوم یموب ناهایگ اب یزاسرظنم نیاربانب .دنزادنا مشچ داجیا و ینابغاب یارب ددرگ

( 6 .)

ناریا رد یموب ناهایگ دربراک هنوگ اب عونت زا ناریا رد یموب یاه لا

یی هنوگ ،نیب نیا رد انئمطم هک دنتسه رادروخرب اب لیسناتپ اب ناوارف یاه

لا ش یتنیز ی دوجو ند

هنوگ .دنراد یموب دنور زا سپ دنراد دوجو تعیبط رد هک یتنیز لیسناتپ اب یاه

یحارط بلاق رد ،رادیاپ رارقتسا و ریثکت ،یزاس ه

یا

کینکت زا هدافتسا اب و تشاک حارط و یزاسرظنم کشخ یاه

ی مک و رادیاپ زبس یاضف داجیا روظنم هب ،بآ هب ساسح یرهش یاه

هرهب لباق روشک فلتخم یاهرهش رد هنیزه دوب دنهاوخ یرادرب

. رانک رد یبآ عبانم تیفیک و تیمک شهاک نآ لابندب و یبآ مک نارحب

دنور قع هدافتسا ،ناریا یاهرهش رثکا رد امد شیازفا لا

دننام یعیبط فلتخم عبانم زا ین یم ار تخوس و ناهایگ ،بآ

سد یارب .دبلط یبایت

یم هیصوت لباق لیذ دراوم ناریا رد ابیز و رادیاپ زبس یاضف هب دشاب

: او ای و یموب ناهایگ زا هدافتسا ضف رد یکشخ هب مواقم یتادر

یا

زبس ، هنوگ شنیزگ روکد تافص یاراد یهایگ یاه

بولطم یتخانشابیز تایصوصخ و ویتا ،

یحارط لوصا تیاعر شاک یحارط و رظنم

ت

بسانتم ( 5 ).

روظنم هب ،هایگ فلتخم یاهزاین لماک ییاسانش ،یزاس یموب دنیارف یط رد ،زبس یاضف هب یموب ناهایگ رارقتسا و لاقتنا زا لبق تسا یورض یموب زبس متسیس یرادیاپ .

و ریثکت نآ لابندب و فلتخم تشک یاه طیحم ای زبس یاضف رد یموب ناهایگ ندرک رقتسم

ناونع تحت هک تسا یلام و یهاگشیامزآ تاناکما ،یملع صصخت دنمزاین ،زبس یاضف رد هدافتسا روظنم هب اه هنوگ نیا یزاس یراجت یموب هنوگ یزاس یهایگ یاه

حرط بلاق رد اس نیدنچ هاگ یاه

یم تروص فلتخم فادها اب و هل دریگ

( 6 .)

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

633

هب ،یموب ناهایگ تشاک یحارط رد بسانم ناهایگ باختنا گنه

سم زبس یاضف یحارط و یزاسرظنم ما ئ

،تسا یمهم هل ظنم یرادیاپ

ر

یم مکح قطنم ره طیارش اب بسانتم هک دنک هنوگ زا ه

.درک هدافتسا زبس یاضف هعسوت رد هقطنم نآ اب راگزاس و بسانتم یهایگ یاه

هرظنم کی هدنزاس رصنع زین هایگ یم

یگژیو هب هجوت نیاربانب ،دشاب وصا زا ،هایگ یاه

یم بوسحم هرظنم کی یحارط هیلوا ل گ

رد .ددر

و بسانم تشاک یحارط زا هدافتسا ،یرهشرظنم رد یموب ناهایگ یریگراکب زبس یاضف داجیا روظنم هب رظنم یحارط لوصا تیاعر

.تسا مهم رایسب نادنورهش دنسپ دروم و ابیز یم یرهش زبس یاهاضف یحارط رصانع نیرتمهم هلمج زا ناهایگ تسا .دنشاب

ناریا یاهرهش زبس یاهاضف رد یموبریغ ناهایگ زا هداف

هنیزه ،رظنم یرصب یتخاونکی رب هولاع یم دوخ یرادهگن و ثادحا فرص ار یدایز یاه

هار نیرتمهم زا یکی .دننک نیا عفر تهج اهلح

یم هقطنم یموب ناهایگ زا هدافتسا لکشم قا و یطیحم تاصخشم هب زارد نایلاس یط ناهایگ نیا .دشاب

هدش راگزاس هقطنم یمیل .دنا

تفآ و یهددوک هب مک زاین ای زاین مدع نوچمه یتاصخشم یموب ناهایگ شحو تایح بذج ،کاخ تیبثت تیلباق ،مک یبآ زاین ،یشک

.دنراد یرتمک یرادهگن و ارجا هنیزه و یتسیز عونت شیازفا و نورب تهج بسانم یراکهار ناونع هب یموب ناهایگ دربراک نییبت

تفر

ا تسا ناریا یرهش زبس یاهاضف دوجوم تیعضو تلاکشم ز (

5 ) .

هناشن زبس یاضف رد یموب ناهایگ دوجو رد یموب ناهایگ ندرک دراو اب .تسا هقطنم یگنهرف لاوحا و یمیلقا ییاناوت زا یا

سرهف ت

یاضف یارب بسانم ناهایگ ناهایگ هعماج ،زبس

یم ادیپ یهجوت لباق شرتسگ یموب اب لااب یراگزاس لیلدب یموب ناهایگ .دنک

ش طیار

رد و هقطنم یمیلقا تن

هنیزه هجی هنیزگ ،یرادهگن و ظفح نییاپ یاه

.دنتسه رادیاپ زبس یاضف کی داجیا رد بولطم یا هایگ

یموب نا

،بولطم یکیژولوفرم تافص ندوب اراد لیلد هب و دنوشیم بوسحم هقطنم ره یهایگ یثراوت ریاخذ ،کیمدنا و ارما و تافآ هب تمواقم

ض

دنرادروخرب یصاخ تیمها زا کیژولوکا طیارش هب یراگزاس و زا یبآ مک ددعتم تلاکشم اب هک روشک فلتخم یاهرهش رد نیاربانب .

یرادرهش ،دنتسه هجاوم بآ نارحب هلمج نامزاس و اه

هنیزه شهاک روظنم هب هتسباو یاه یم زبس یاضف یرادهگن زا یشان یاه

تسیاب

هب .دنشاب هقطنم یموب ناهایگ زا هدافتسا لابند اب یبسانم یراگزاس ناکما ،هقطنم یمیلقا طیارش اب قیبطت قیرط زا یموب ناهایگ

هنوگ هب و هتشاد طیحم یم قیبطت طیحم اب یا

یم دوجو هب طیارش لقادح اب رتشیب تدم هب تسیز ناکما هک دنبای سن و دیآ

هب تب

یم مواقم یطیحم تارییغت ندرگ

.د

عبانم

1 .ن ،یمیظع و ح ،یراصنا.

1390 مک رثا یسررب . .نمچ یفیک و یمک یاهرتماراپ یخرر رب نژورتین فلتخم حوطس و یرایبآ

2 ب.

یرقا .ر ، 1392 .

،ناریا یرهش قطانم زبس یاهاضف رادیاپ هعسوت یوس هب یماگ یموب ناهایگ

،نارهت ،رادیاپ یعیبط عبانم و یزرواشک یرسارس شیامه نیلوا

ناریا تعیبط زا تیامح نمجنا و و تسیز طیحم نارادتسود یجیورت هورگ ،دنورا رهم یلاع شزومآ هسسوم .

3 ح ،داژن یمتاح.

نارمع و .ب ،هداز 1389 یشهوژپ یملع همانلصف( ایفارفج .دهشم رهشنلاک یدروم هنومن :یرهش زبس یاضف هنارس داهنشیپ و یبایزرا ،یسررب .

.)ناریا یایفارغج نمجنا هرامش

25 تاحفص . 67 - 85 .

4 .م یریماباب و ن ،یدمح.

1391 هرامش .جوسای یکشزپ مولع هاگشناد یشهوژپ یملع هلجم ،شناد ناغمرا .ناور تملاس اب زبس یاضف هطبار یسررب . 4

هحفص .

316 - 309 .

5 لگ . یدرز , س و مظاک .ف ،داژن 1396 . هدافتسا زا ناهایگ یموب رد یحارط تشاک یرهشرظنم (

هعلاطم یدروم رهش نادمه )،

نیمجنپ هرگنک نیب یللملا

نارمع ، یرامعم و هعسوت

،یرهش .نارهت

6 .ف ،راطع و فلا ،نامرهق . 1380

هنوگ یتسیز عونت . .نارهت هاگشناد تاراشتنا ،نارهت رهش ربا یهایگ یاه

7 نایردان.

.ک ،یرواد و ع ،ییایض ،ح ،یراصنا ،م ،رف 1390

تارییغت دنور یسررب . یمیلقا طیارش تحت روباشین یزبآ هضوح رد ینیمزریز بآ حطس تاناسون

هرامش .بآ و یرایبآ یسدنهم یشهوژپ یملع همانلصف .فلتخم 3

تاحفص . 37 - 21 .

8.Christopher T. 2011. The New American Landscape: Leading Voices on the Future of Sustainable Gardening, Timber Press, pp 255.

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

634

9.Surrency D, Owsley C, Kirkland M, Vanzant L, Potter A, 2001. Native Plant Materials for Urban Landscapes.

USDA-NRCS, Athens, Georgia, 1-54.

10.Synder L, 1991. Native Plants for Northern Gardens. Anderson Horticultural Library, University of Minnesota Landscape Arboretum. 651: 443-2460.

11.Tallamy D, 2007. Bringing Nature Home: How You Can Sustain Wildlife with Native Plants. Timber Press, pp 360.