اولین همایش ملی ایده اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)

997

جات زره فلع روهظ نامز و مكارت ريثأت صخاش رب سورخ

یاه ك و دركلمع ،دشر تيفي

هناد ی نادرگباتفآ

دوعسم روپ ميحر

1

یبسامهط جریا رتكد ،*

و2

ییاباب ناوريس رتكد

3

یسدنهم دشرا یسانشراک یوجشناد1

تعارز شیارگ یزرواشک ،

یزرواشک هورگ ،

ناتسدرک هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد

ناتسدرک هاگشناد یملع تئیه وضع ،رای داتسا2

ناتسدرک هاگشناد یملع تئیهوضع رایداتسا3

هديكچ نیا رد شیامزآ ( یعارز لاس کی لوط

1393 رد ) هعرزم ی قحت ی تاق ی رد عقاو ناتسدرک هاگشناد 15

ک ی رتمول ی نلاگهد اب

َ لوط ییایفارغج تاصخشم 7

/ 47

َ یلامش ضرع و یقرش 21

/ 35 هقطنم میلقا .دش ارجا رظندروم

همین عون زا کشخ

اب درس

هنلااس یگدنراب نیگنایم 3497

و یسر عون زا شیامزآ دروم لحم کاخ تفاب .تسا رتمیلیم و کی زا رتمکEC

ییایلقpH

وتم ات فیعض ( طس

1 / 8 - 3 / 7 .تسا ) ای ن شهوژپ روتکاف تروص هب ی

ل اپ رب ی ه فداصت لماک کولب حرط ی

رات ،روتکاف ود اب ی

خ زبس

هلحرم رد و نادرگباتفآ اب نامزمه( سورخ جات ندش ی

4 - 3 گرب ی د و )نادرگباتفآ ی

رگ ی حطس شش اب سورخ جات مکارت

( 400،200 ، 100 ، 50 ، 25 ، 0 ترک ره .دش دهاوخ ارجا رارکت هس و )عبرم رتم رد هتوب امزآ

ی ش ی اراد ی 5 نادرگباتفآ تشاک طخ

لوط هب 7 هلصاف هب و رتم ی

60 تناس ی رتم هلصاف و ی ور هتوب ی در ی ف 20 تناس ی رتم مکارت(

83000 .دوب دهاوخ )راتکه رد هتوب

مکارت رد سورخ جات روذب یاه

مه رظن دروم نامز

هلحرم رد و تشاک اب ی

4 - 3 گرب ی م تشک نادرگباتفآ ی

دوش دشزبس نامز و ن

50

% رات ناونع هب سورخ جات روذب ندش زبس ی

خ اقم رد نآ ندش زبس ی

هس هلحرم اب ی دشر ی دش دهاوخ تبث نادرگباتفآ .

:اه هژاوديلك زره فلع ،نادرگ باتفآ ،سورخ جات

همدقم زرواشک ی یکی اهروتکاف زا ی

لوت رد مهم دی

اذغ تلاوصحم یی

ارب ی ازفا و هدوب رشب شی

لوت تادی ندش افکدوخ روظنم هب نآ

مات رد نی اذغ ی دروم ن زای عمج تی روشک یکی مهم زا رت نی داصتقا هعسوت فادها ی

م ی دشاب ا رد . نی مات طابترا نی

هداهن اه ی ن دروم زای

هب هدافتسا و هنی

زئاح اهنآ زا تیمها

ندرب لااب ،روشک یداصتقا هعسوت همانرب رد یزرواشک ندوب یروحم هب هجوت اب .تسا ناوارف

هداهن نیمات تهج یزرواشک تادیلوت نازیم هژیو تیمها زا ییاذغ یاه

ندوب ییانبریز هب دیاب طابترا نیا رد .تسا رادروخرب یا دیلوت

یزرواشک تلاوصحم همانرب و دومن هجوت

یزیر تبم مزلا یاه لیسناتپ مامت زا هنیهب هدافتسا رب ین

یزرواشک شخب رد دوجوم تروص

.دریذپ نغور دنیارف یارب یژرنا نیمأت مهم عبانم زا یکی یکاروخ یاه نیا هک یشقن رطاخ هب .دنتسه ناسنا ندب رد یتایح یاه

زاین نیمأت رد داوم نیئتورپ ،یبرچ یاه

نیماتیو و هتساشن داوم زا سپ ،دنراد اه

یا یم بوسحم ییاذغ داوم نیرتمهم هرمز رد .دنوش

نادرگباتفآ هداوناخ وضع 1

هب و تسا ناهج رد هلاسکی ینغور هناد نیمراهچ هک تسا ینساک هریت مان هب رادلگ ناهایگ زا گرزب یا

یم تشک نآ یلیجآ فرصم و یکاروخ نغور رطاخ ،یرهاظم( دوش

1377 ور دایز فرصم و تیعمج دشر شیازفا تلع هب .) اب و نغ

یم رب نینچ روشک یزرواشک هوقلاب ناوت یبایزرا هب هجوت نیمز و تشک ریز حطس هک دیآ

شیازفا لباق نادنچ دوجوم یعارز یاه

یم و تسین همانرب تسیاب

حرط حطس دحاو رد یعارز تلاوصحم درکلمع شیازفا یارب یا ،یعناص( دومن یزیر

1376 هک ییاجنآ زا .)

فلع تباقر یگ اب زره یاه

یم یعارز تلاوصحم شهاک ثعاب هک تسا یعناوم نیرتمهم زا یعارز ناها نیرتمهم هطبار نیا رد اذل ددرگ

فلع تیریدم ،تکرح یم زره یاه

فلع تباقر هوحن قیقد تخانش مزلتسم مهم نیا هک دشاب یم یعارز ناهایگ اب زره یاه

اب هک دشاب

1Helianthus annuus

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

998

یم اهنآ ندرک تیریدم هوحن زا یهاگآ رد درکلمع ناوت

( داد شیازفا ار حطس دحاو Dalley et al., 2006; Gower et al.,

.)2003 زره یاهفلع تراسخ نازیم تخانش تهج رد یمهم ماگ دناوت یم نادرگباتفآ عرازم رد

هرهب شیازفا و عبانم زا هدافتسا و یرو

درکلمع شیازفا یم زره یاهفلع .دشاب دحاو رد نغور نازیم و

دنناوت ات 100 دصرد کلمع دنهد شهاک ار یعارز هایگ در و نایراکم(

،ناراکمه 2003

) زا سپ . فلع تراسخ نازیم نییعت و ییاسانش زره یاه

یم زا مادک ره اب هزرابم ینارحب نامز ناوت ار زره یاه فلع

درک ادیپ Singh et al., 1996(

) . یلع تفرشیپ مغر فلع رب هیکت و زره یاهفلع لرتنک رد یزورما یاه

شک رد اه فلع لرتنک یاه

هنوگ بیکرت رد رییغت دهاش نانچمه ،زره فلع یاه

یم ناشن دهاوش .دنتسه یعارز تایلمع تارییغت یپ رد زره یاه ماظن هک دنهد

فلع هب یکتم یزرواشک یاه شک

یب و تسردان دربراک رگید فرط زا و هتشادن ینادنچ تابث اه فلع هیور

شک داجیا رب هولاع اه

یخرب رد تمواقم هنوگ زا

نآ هب طوبرم یطیحم تسیز تارطخ ،زره فلع یاه ( تسا شیازفا هب ور زین اه

Jeffrey et al.,

یتشک کت یاهمتسیس رد زره یاهفلع لرتنک تلاکشم نینچمه .)2005 مخش نودب یامتسیس و2

لقادح مخش و3

یاهکینکت اب4

یمن لح لباق دوجوم ( دشاب

Poggio, 2005 سا هدش ببس لئاسم نیا .)

روشک زا یخرب رد هک ت عونمم مومس زا یرامش دربراک ،اه

نیا زا .دوش دودحم ای متسیس و زره یاهفلع تیریدم تدم زارد یاهشور رب دیکأت ترورض ور

هک زره یاهفلع تیریدم یقیفلت یاه

هدش انب کیژولوکا لوصا هیاپ رب یم ساسحا شیپ زا شیب ،دنا

یفادها نینچ لوصح یارب هجیتن رد .دوش ناونع هب دیاب زره فلع

( دیآ باسح هب دیلوت متسیس زا یشخب Poggio, 2005

زره فلع یقیفلت تیریدمرد .) هب هجوت اب زره فلع لرتنک ترورض نییعت5

تراسخ یداصتقا هناتسآ موهفم ینارحب هرود موهفم رب هیکت اب لرتنک نامز نیرتهب نییعت و6

یم لیکشت ار فادها نیرتمهم ،7

دنهد

Curran et al., 1981; Singh et al.,1996( یم بیترت نیا هب .)

یاهراکهار هب لسوت هک تشاد ناعذا ناوت رد شلات ،IWM

فلع رثوم و حیحص تیریدم تهج شک

یم زره یاهفلع ییایمیش لرتنک هب یگتسباو شهاک زین و اه نیا رد رگید ترابع هب .دشاب

ماگمه لاح نیع رد و هفرص هب نورقم شور متسیس یم وجتسج زره یاهفلع لرتنک یارب تعیبط

تخانش نتشاد زج مهم نیا .دوش

هبنج زا قیقدو لماک درکلمع و دشر رب لخادت نیا ریثأت یگنوگچ و تباقر یمک تارثا تخانش هلمج زا تباقر کیژولوبزیفوکا یاه

یمن رسیم یعارز ناهایگ ( ددرگ

Jeffrey et al., 2005 .)

و یعارز ناهایگ طباور کرد یاهتفایهر یریگراکب یارب زره یاهفلع

فلع رظنم زا تباقر یسررب مزلتسم تدم زارد یتیریدم هنوگ ًاصوصخ ،زره یاهفلع هک دراد دوجو یدایز دهاوش .تسا زره یاه

ه یا

ریدم تیقفوم یارب بسانم یتصرف ،تباقر هب زره یاهفلع تیساسح هک تسا یهیدب .دنتسه ناوتان رایسب تباقر رد ،هلاسکی تی

( تسا زره یاهفلع زا یشان تافلت ندناسر لقادح هب روظنم هب دیلوت تایلمع Pawar, 2009

رد مواقم یعارز یاهمتسیس هعسوت .)

هنایشآ زره یاهفلع هک تسا راوتسا کیژولوکا لصا نیا رب ،زره یاهفلع رارقتسا و مجاهت ربارب

8ییاه یعارز هایگ هدافتسا دروم هک ار

یمن رارق ا ار دنریگ یم لاغش

دوجوم عبانم زا هدافتسا رثکادح نآ رد هک دوش یحارط یتهج رد دیاب یعارز متسیس نیاربانب .دننک

( دریگ ماجنا یعارز هایگ طسوت Blackshshaw et al., 2002

ینتبم ،زره یاهفلع میقتسم ریغ لرتنک و شور نیا رد تیقفوم .)

.تسا زره فلع ربارب رد یعارز هایگ هب یشخب تیزم رب یم ناشن دهاوش

مکارت دننام لماوع زا یضعب رییغت ،طیارش یخرب رد هک دهد

هایگ یم ،هریغ و نژورتین رادقم ،تشاک خیرات ،فیدر لصاوف ،یعارز یعارز هایگ هنزاوم ناوت

- رییغت یعارز هایگ دوس هب ار زره فلع

2Monoculture

3No-tillage

4Minimmum tillage

5Intergrate Weed Management (IWM)

6Economic thresholds

7Critical priode

8Niche

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

999

خساپ و زره یاهفلع یطیحم لباقتم تارثا زا یهاگآ ورگ رد رما نیا هک دهد ( تسا یعارز یاهمتسیسوکا تیریدم هب اهنآ

Graham

et al. 1988 .)

فلع یراگزاس یخرب رب هیکت اب زره یاه یکیژولوکا هنایشآ ،هژیو یاه

هلیسوب هک ار یطیحم و هداد شرتسگ ار دوخ9

متسیسوکا( هدش سراکتسد ناسنا یم لمحت رتهب ار )یعارز یاه

کم رد( دوخ روضح هنماد هعسوت نمض و دننک ناکما )نامز و نا

هرهب ه داهن زا ار یعارز ناهایگ یدنم یم ریثأت یهایگ تادیلوت رب میقتسم ریغ روطب و هتخاس دودحم دیلوت رد رثوم یاه

نیا .دنراذگ

لخادت یعون بلاق رد یراذگریثأت تباقر ناونع هب نآ زا هک یفنم10

یم دای11

یدیلک تاعوضوم زا تباقر .تسا هدرک ادیپ موهفم دننک

یدیلک یراوجمه قیرط زا زره یاهفلع ،لخادت عون نیا رد .تسا یهایگ عماوج کیژولویزیفوکا ثحابم رد یارب ،یعارز هایگ اب 12

یم رثأتم ار یعارز ناهایگ درکلمع و ومن و دشر و هتخادرپ تباقر هب ییاذغ داوم و بآ ،رون بذج لخادت راشف تسا یهیدب .دنزاس

قر ناوت و مکارت هب هتسب زره یاهفلع

13یتبا هنوگ ( تسا توافتم یعارز هایگ ومن فلتخم لحارم رد زره فلع Blackshshaw et

al., 2002 .)

هدیدپ تباقر مکارت لماش ترواجم لماوع .تسا یترواجم و یطیحم ،یکیژولویب فلتخم لماوع زا رثأتم هک ،هدیچیپ یا

یهایگ هنوگ تبسن( لک مکارت رد هنوگ ره مهس ،14 15یا

ییاضف شیارآ و ) هتوب هکت16

( تسا اه Robinson et al., 2002 لماوع .)

فلع نیب تباقر دنیآرب رد یرایسب لیخد یعارز ناهایگ و زره یاه

رامش هب مهم لماوع هلمج زا زره فلع مکارت ،نیب نیا رد .دنا

یم ( دور Blackshshaw et al., 2002 متسیس زا یرایسب رد ،دراد دوجو یهایگ عماوج همه یارب تباقر .)

ه رد هک یدیلوت یا

لباق شهاک دشاب هدننک دودحم رون هکیماگنه و تسا ناهایگ دشر هدننک دودحم لماع اهنت ًلاومعم رون ،تسا مهارف بآ و اذغ اهنآ هظحلام ا یب هلحرم ات هایگ رهاظ تسا نکمم رون دیدش تیدودحم طیارش رد .دمآ دهاوخ دوجوب هتوب کت دیلوت رد ی ر

ندش گدن

تحت هایگ لماک تهج یژرنا عبنم کی ناونع هب نوتوف ،درادن دوجو رون هریخذ یارب ینزخم چیه هکنیا هی هجوت اب .دریگ رارق ریثأت

یم جراخ سرتسد زا زتنسوتف لئاح یارب گرب یکیزیف تیعقوم ،رون یارب تباقر لماع نیرتمهم هک تسا تهج نیمه هب و دوش

( تسا رون تفایرد لباقم رد ندش Harper, 1965

.) ءافیا زره فلع لرتنک یاهیژتارتسا رد یمهم رایسب شقن زین یعارز هایگ

دشر یگدنرادزاب رثکادح لامعا یارب بسانم هیلوا رارقتسا ،ناهایگ همه هروم رد .دوش یقلت لعفنم ءزج کی ناونع هب دیابن و ندومن لیکشت هب رداق هک یعارز ناهایگ .تسا رادروخرب یدایز تیمها زا ،زره یاهفلع تراسخ قیرط زا ًاتدمع ،دنتسه مکارتم یپوناک

یکیزیف یم ریثأت زره یاهفلع سامویب یور رب17

یم یعارز هایگ مکارت شیازفا .دنراذگ زا یعارز هایگ مهس شیازفا رد یرثوم لاع دناوت

( دیآ باسح هب عبنم لک Robinson et al., 2002

رذ یعارز هایگ نیب طباور یسررب ،یتباقر تاعلاطم رد .) جات زره فلع و ت

مکارت رد یاهنآ تباقر هعلاطن ،یتباقر یاه هبنج نیرتبلاج زا یکی دیاش ،سورخ ،یراکشریم( دشاب فلتخم یاه

1389 .) نادرگباتفآ

رتمهم زا ی ن تعنص تلاوصحم ی

ند رسارس رد نغور جارختسا تهج ًاتدمع هک تسا ی

ا م رارق هدافتسا دروم ی

یگ در فلع . یاه زا زره

رتمهم ی ن م ا .دنتسه نادرگباتفآ تعارز رد تلاکش ی

ن گ ی ها اوا رد ی ل هرود ی پوناک ندش هتسب ات دشر ی

مک تباقر تردق ی

لباقم رد

فلع یاه ت ،دراد زره جا

سورخ ی ک ی رتمهمزا ی ن فلع اه ی ا رد نادرگباتفآ زره ی

نار ا درکلمع شهاک بجوم تباقر تلع هب هک تسا ی

ن

م لوصحم ی

دوش Abbasdokht et al., 2004 ( حص کرد نتشاد نودب .)

ی ح ی ب تباقر زا ی

ن گ ی ناها عارز ی فلع و یاه ،زره

همانرب ی دم ی ر ی ت فلت ی ق ی فلع یاه قفوم زره ی ت یمآ ز ( دوب دهاوخن Eslami et al., 2006

رتمهم زا .) ی

ن ثأت لماوع ی راذگر تردق رب

9Ecological Niche

10Interference

11Competition

12Neighborhood

13Competitive

14Density

15Species proportion

16Spatial arrangement

17Suppression

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1000

فلع تباقر یاه

گ اب زره ی ناها عارز ی

، ( مکارت Bailey et al.,2003 امز و )

بسن ن ی نآ ندش زبس یاقم رد اه

هس تسا لوصحم اب

Aguyoh and Masiunas, 2003; Evans et al., 2003; Hager, 2002( اتن .)

ی ج قحت ی تاق م ناشن ی دهد هک درکلمع تفا

گ ی ها عارز ی ب ی رتش ثأت تحت ی ر ( نآ مکارت ات دراد رارق زره فلعروهظ نامز Massinga et al., 2001; Aghaalikhani, 2001

.)

تسا یهایگ سورخ جات هلاسکی و هنبرک راهچ

هداوناخ زا Amaranthaceae

هشیر یاراد هک هقاس و یتروص ای زمرق گنر هب یا

عافترا اب تسار یاه 1

/ 0 ات 2 یم رتم .دشاب فلع نیب رد هایگ نیا هژیو هاگیاج ناریا و ناهج نادرگباتفآ عرازم رد عیاش زره یاه

یا

زا یرادروخرب اب و دراد یم نیمضت یدامتم نایلاس یارب ترذ عرازم رد ار دوخ یفنم هلخادم و روضح ،رذب دیلوت یلااب لیسناتپ

دنک

Guo and Al-khatib, 2003( .)

هایگ درکلمع تفا جات لخادت رثا رد یعارز

ات یهاگ سورخ 50

دصرد تسا هدش شرازگ

یریصن(

،ناراکمه و داژن 1390

) یزتنسوتف ریسم زا یرادروخرب . ،C4

اب یراگزاس تردق و قیمع یا هشیر متسیس طیارش

یلماوع نیرتمهم زا ،بآ و یرون تیدودحم فلع نیا یلااب یتباقر ناوت رب هک دنتسه

هحص زره یم

دراذگ ( ،لصحم دشار 1375

.)

فلع یتباقر صخاش کی ات رفص زا یدنب سایقم رد سورخ جات زره

تسا کی هب کیدزن (

ناراکمه و رتسبو ،

1977 .) هب هجوت اب

هناد نیرتمهم زا یکی ناونعب نادرگباتفآ تیمها هب هجوت اب و روشک رد نادرگباتفآ تشک ریز حطس هب تیانع اب زین و ینغور یاه

موب رثکا اب سورخ جات یراگزاس و شنکارپ عیسو هنماد ماظن

هک زره فلع نیا تباقر رثا رد یداصتقا تراسخ نازیم ،یعارز یاه

کلمع شهاک تروصب یم لیمحت روشک یزرواشک شخب رب نادرگباتفآ در

ییایمیش هزرابم اتسار نیا رد .تسا هجوت لیاق رایسب ،دوش

نیا زا .دراد لابند هب یددعتم یطیحم تسیز یاهتیدودحم ،نیعراز رب هنیزه لیمحت رب هولاع زره فلع اب ضحم صیخشت ور

ادرگباتفآ عرازم رد سورخ جات لرتنک ترورض مدع ای ترورض تخانش و هقطنم ره رد نآ ییازتراسخ لیسناتپ زا یهاگآ دنمزاین ن

یم نادرگباتفآ اب زره فلع نیا تباقر یژولویزیفوکا هیاپ هعلاطم فده اب قیقحت نیا .دشاب

ریثأت دروم رد یمک یاهصخاش هئارا و یا

شک برغ عرازم رد هناتسبات تشک رد نادرگباتفآ رب سورخ جات ندش زبس نامز و مکارت .تسا هتفرگ ماجنا رو

تردق گ اب سورخ جات تباقر ی

ناها عارز ی ( تسا توافتم نآ ندش زبس نامز و مکارت هب هتسب Bensch, 2003

مکارت .) 5 / 0 ات 8

لوط رتم رد هتوب ی

در ی ف شهاک بجوم سورخ جات زره فلع 5

ات 34 دصرد ی درگ ترذ درکلمع ی

د Knezvic et al., 2003( رد .)

امزآ ی ش Alhani and Barapour, 2001( وجو )

د ی ک ( رادراخ قوت هتوب Xanthium spinosum

در رتم رد ) ی

ف هبنپ تشاک

هرگ دادعت ،هتوب عافترا یاه

ترت هب ار نآ کشخ نزو و گرب حطس ،هقاس ی

ب 2 / 5 ، 4 / 7 ، 2 / 30 و 7 / 46 ازفا .داد شهاک دصرد ی

ش مکارت

ات هروتات 32 رد هتوب 1 / 9 در زا رتم ی

ف ات هبنپ درکلمع شهاک بجوم 92

ارت .دش دصرد مک

5 / 0 ات 8 ،سورخ جات زره فلع هتوب

بول درکلمع ی

ا Phseolus vulgaris L( ار ).

13 ات 58 ( داد شهاک دصرد Aguyoh and Masiunas, 2003

.) فلع ه ا ی زره ی

نامزمه هک یا

هاتوک تدم ی

م زبس لوصحم زا دعب ی

،دنوش ب درکلمع شهاک ی

رتش ی ن ار فلع هب تبس یاه

زره ی دعب لحارم رد هک ی

م زبس لوصحم دشر ی

،دنوش م بجوم ی دنوش Knezevic et al., 2001( امزآ رد .)

ی ش ی ارب هک ی زرا ی با ی اب سورخ جات تباقر تردق

بول ی ا هتوب ،دش ماجنا ه

ا ی اوا رد هدش زبس سورخ جات ی

ل بول ندش زبس زا لبق( دشر لصف ی

ا اقم رد ) ی هس هلحرم( دشر لصف رخاوا اب

لوا ی ن هچگرب هس یا

بول ی ا ب زبس حطسو عافترا ) ی

رتش ی ب ار درکلمع و دنتشاد ی

شهاکرتش ( دنداد

Aguyoh and Masiunas,

اتن .)2003 ی ج ی ک امزآ ی ش ببس ترذ اب هملس زره فلع نامزمه ندش زبس هک داد ناشن 20

تروص رد ،دش درکلمع شهاک دصرد ی

اهنت هک 3 شزبس زور شهاک بجوم زره فلع رتدوز ند

50 دصرد ی درگ درکلمع ی

د Aguyoh and Masiunas, 2003( رد .)

قحت ی ق ی د ی

،رگ مکارت 5 / 0 دشر هلحرم زا هدش زبس سورخ جات عبرمرتم رد هتوب V1 (2ی

ات 3 گرب ی ات ) V2 (4 ات 5 گرب ی اب ترذ )

مکارت 4 هلحرم رد عبرمرتم رد سورخ جات هتوب ی

دشر V4ی و ربارب لداعم 5 لو ،دوب ی ه ی چ هنوگ درکلمع شهاک ی

جات ندش زبس زا

هلحرم زا دعب سورخ ی

دشر V4 ی مکارت رد ترذ یاه

تح( رتلااب ی

ات 8 ( دشن هدهاشم )عبرمرتم رد هتوب Knezevic et al.,

حر نمض رد .)2001 ی

م ی اکمه و نار ( 1384 ) اوا رد طقف ترذ اب سورخ جات تباقر هک دنتشاد راهظا ، ی

ل هرود ی بجوم دشر

(5)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1001

درگ تشادرب صخاش شهاک ی

د لو ی قب رد ی ه ی ثأت دشر لصف ی

ر ی نچمه .تشادن ترذ تشادرب صخاش رب ی

ن جات هتوب ود روهظ

( سورخ A. palmeri L در رتم ره رد ).

ی ف وس اب نامزمه یا

شهاک بجوم 3

/ 12 کلمع دصرد در

وس یا درگ ی د لاح رد ی جات روهظ هک

هلحرم رد سورخ ی

گرب ود ی ا اب ی ن ثأت مکارت ی ر ی ( تشادن درکلمع رب Dielman et al.,1995

ص .) ی ما ی ( ناراکمه و 1384

،)

رد ی دنتفا ازفا اب هک ی ش هلصاف شهاکو مکارت ی

کلمع و قبطرطق ،هناد رازه نزو ،قبط رد هناد دادعت نادرگباتفآو سورخ جات روهظ در

نعم شهاک ی

یراد پ ی درکاد لو ی ازفا اب ی ش هلصاف ی ب هب نادرگباتفآو سورخ جات روهظ ی

رتش نعم توافت ،هتفه شش زا ی

راد ی رد

ن دوجو هب نادرگباتفآ هناد درکلمع ی

دما ازفا اما ی ش ا زا دعب نادرگباتفآ درکلمع شهاک بجوم سورخ جات مکارت ی

ن درگ هلحرم ی

د

شور و داوم اه

نیا رد شیامزآ ( یعارز لاس کی لوط

1393 رد ) هعرزم ی قحت ی تاق ی رد عقاو ناتسدرک هاگشناد 15

ک ی رتمول ی نلاگهد تاصخشم اب

َ لوط ییایفارغج 7

/ 47

َ یلامش ضرع و یقرش 21

/ 35 هقطنم میلقا .دش ارجا رظندروم

همین عون زا کشخ

اب درس یگدنراب نیگنایم

هنلااس 3497 و یسر عون زا شیامزآ دروم لحم کاخ تفاب .تسا رتمیلیم و کی زا رتمکEC

ض ییایلقpH وتم ات فیع ( طس

1 / 8 -

3 / 7 .تسا ) هزادنا زایندروم یاهرتماراپ هب هجوت اب طخ و رتم زا شهوژپ نیا رد یریگ

،قبط رطق و هتوب عافترا یریگ هزادنا یارب شک

هزادنا یارب یلاتجید یوزارت ،هقاس رطق یریگ هزادنا یارب سیلوک هناد نزو یریگ

آ یارب روتانیمرژ هاگتسد ،هتوب کشخ نزو ،اه شیامز

هناوج هزادنا یارب هلولکریس هاگتسد ،ینز زا یهددوک و نیجو تایلمع یارب تشاد هلحرم رد .دیدرگ هدافتسا گرب حطس صخاش یریگ

یارب .دومن هراشا ... و هروا ،تافسف لپبرت دوک هب ناوتیم تشاد تایلمع رد هدافتسا دروم یاهدوک زا .دیدرگ هدافتسا یتسد شور ب یاپ هب بآ لاقتنا هتو

رادرپیرد هلول زا اه 20

یبد اب یتناس 4

دیدرگ هدافتسا تعاس رد رتیل ا

ی ن شهوژپ روتکاف تروص هب ی

ل اپ رب ی ه

فداصت لماک کولب حرط ی

رات ،روتکاف ود اب ی

خ هلحرم رد و نادرگباتفآ اب نامزمه( سورخ جات ندش زبس ی

4 - 3 گرب ی و )نادرگباتفآ

د ی رگ ی ( حطس شش اب سورخ جات مکارت 400،200

، 100 ، 50 ، 25 ، 0 ترک ره .دش دهاوخ ارجا رارکت هس و )عبرم رتم رد هتوب

امزآ ی ش ی اراد ی 5 لوط هب نادرگباتفآ تشاک طخ 7

هلصاف هب و رتم ی

60 تناس ی رتم هلصاف و ی ور هتوب ی در ی ف 20 تناس ی رتم مکارت(

83000 روذب .دوب دهاوخ )راتکه رد هتوب مکارت رد سورخ جات

یاه مه رظن دروم نامز

هلحرم رد و تشاک اب ی

4 - 3 گرب ی نادرگباتفآ

م تشک ی دوش ندشزبس نامز و 50

% رات ناونع هب سورخ جات روذب ندش زبس ی

خ اقم رد نآ ندش زبس ی

هس هلحرم اب ی دشر ی

دش دهاوخ تبث نادرگباتفآ .

لاس زییاپ رد 1393

نادرگرب نهآواگ اب رظندروم هعرزم راهب رد ،دوب هدش هدز مخش راد

1394 کاخ هب تافسف دوک ندومن هفاضا اب

تایلمع نیمز ندش راومه و فاص زا سپ .تفرگ تروص هفرط ود کسید اب هیوناث یزروکاخ و رذب رتسب هیهت تایلمع تایلمع هعرزم ترک داوم زا هدافتسا اب یدنب ترک ندش صخشم اب .دش ماجنا یرامآ هعماج هب هجوت اب )یبوچ خیم و رتم( رظندروم تازیهجت و

یدنب

یلپ هلول زا هعرزم رس هب بآ لاقتنا تهج تشاک طوطخ و زیاس ینلیتا

50 درکراک راشف اب و 6

زیاس دنبرمک .دیدرگ هدافتسا رفسمتا

2 / 1،1

* 50 باعشنا و 2

/ 1 هلول یور رب تشاک طخ ره یارب لارتلا .دیدرگ بصن

یبد اب رادرپیرد هلول زا یعرف یاه 4

تعاس رد رتیل

(6)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1002

.دندیدرگ لصو یلصا هلول هب تشک طخ ره یارب لگرذآ مقر عون زا هقطنم یمیلقا طیارش هب هجوت اب هدش باختنآ نادرگباتفآ رذب

یم .دشاب سر طسوتم مقر لگرذآ یاراد

دشر هرود 115

- 125 هزور ا .تسا ی ن س ماود مقر ب گرب حط

ی رتش ی قبط و دراد زا دعب اه

سر ی گد ی تلاح هب مخ

ی هد اپ تمس هب و یی

ن م رارق ی گ ی دنر اهرذب . ی قحت شخب زا نادرگباتفآ ی

تاق هناد اه ی نغور ی و حلاصا هسسؤم

هت ی ه جرک رذب و لاهن هت

ی ه مطا تهج و دش ی

نان زبس زا ی تخاونک سر و هعرزم ی

ند هپک تروص هب تشک ،بولطم مکارت هب ا

ی رد و

هخروم 15 درا ی تشهب ماجنا هام درگ

ی د اهرذب . ی ن سورخ جات ی

ز اهفلع شخب زا ی

قحت هسسؤم زره ی

تاق ب و تافآ ی رام ی اه ی گ ی ها ی

هت ی ه هلصاف و لااب مکارت اب و هدش 15

تناس ی رتم در فرط ود زا ی

ف اه ی ز تروص هب و نادرگباتفآ تشاک ی

کازگ زبس زا دعب و دش ماجنا

اهن مکارت ،ندش یی

رب ساسا ت ی اهرام ی ظنت فلتخم ی

م درگ ی د . نیمود و نیلوا رات

ی خ ترت هب سورخ جات تشاک ی

ب اب نامزمه

زا دعب طسوتم روط هب ،نادرگباتفآ 3

- 4 تفرگ تروص یگرب .

دش باختنا نادرگباتفآ رذب تاصخشم لودج رد ه

3 - 1 هدش هداد ناشن

.تسا لودج

1 : 1 نادرگباتفآ سارک لگنیس یاهدیربیه تاصخشم

مان مقر شیوررود هتوب عافترا

هنادرازه نزو نغور دصرد

هناد درکلمع تیصوصخ

)زور(

)رتمیتناس(

)مرگ(

)%(

Kg/ha( )

لگرذآ 116

185 69

47 3800

گنز و راپومسلاپ هب لمحتم

دودح هقطنم کاخ نومزآ ساسارب یفرصم دوک رادقم 150

و لپیرت تافسف رپوس راتکه رد مرگولیک 120

و تزا راتکه رد مرگولیک

100 میساتپ دیسکا مرگولیک (K2O)

هدامآ ماگنه رد میساتپ دیسکا و تافسف رپوس دوک یمامت هک ،دوب هفاضا کاخ هب نیمز یزاس

تفرگ تروص یرایبآ هلصافلاب و هفاضا کاخ هب نیجو نیرخآ اب هارمه ار یقبام و تشاک زا لبق ار هتزا دوک موس ود .دیدرگ

ثحب و جیاتن نادرگباتفآ گرب كشخ نزو هداد تبث اب و هب طوبرم یاه

هداد نیا زیلانآ و دشر لصف لوط رد گرب کشخ نز مرن رد اه

رازفا ینعم رب تحص و SAS

ندوب راد

هداد هزادنا یاه لباق .دش ماجنا نیگنایم تاسیاقم هدش یریگ

تباقر هک تسا نشور هنوگ نیب

یا زره فلع (

جات سورخ ) هایگ اب

( نادرگباتفآ )

هدافتسا و ود ره نامزمه

عبانم زا ثعاب دوجوم رب یراذگرثا

.دش دهاوخ گرب کشخ نزو لکش رادومن هب هجوت اب

4 - 2

و هتفای شهاک ،عبانم هیذغت رب نادرگباتفآ اب سورخ جات تباقر هب هجوت اب گرب کشخ نزو ،نامزمه تشک رد تسا هدهاشم لباق تشک رد اما .تسا هتفای شهاک زین گرب کشخ نزو تسا هتفای شیازفا سورخ جات هتوب مکارت هچره رد تشاک( سورخ جات مود

هلحرم 3 ات 4 و هتفای شهاک هایگ ییادتبا لحارم دشر ندش لماک و زره فلع ماگنه رید دشر هب هجوت اب تباقر ،)نادرگباتفآ یگرب

هک تسا نیا دیؤم هتکن نیا .تسا هتفای شیازفا گرب کشخ نزو لباقم رد جات زره فلع و یعارز هایگ نیب تباقر شیازفا

سورخ

عبانم گرب کشخ نزو و هتفرگ رارق نادرگباتفآ رایتخا رد یرتمک یم ادیپ شهاک هایگ یاه

.دنک

(7)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1003

لکش 1 : تشاک هلحرم ود رد نادرگباتفآ گرب کشخ نزو

لکش 2 : هنومن هلحرم نیرخآ رد نادرگباتفآ گرب کشخ نزو رب تشاک هلحرم ود رد سورخ جات مکارت ریثأت یرادرب

بی ش ی هن ت رد گرب کشخ نزو رادقم ی

رام مکارت اب سورخ جات تشاک و دهاش 50

هلحرم رد 3

- 4 و نادرگباتفآ یگرب مک

ی هن

ت رد نآ ی رام مکارت اب سورخ جات تشاک 200

سورخ جات اب نامزمه تشاک هلحرم رد دش هدهاشم

. تباقر فلع اه ی اپ ات زره ی نا

گرب کشخ نزو ،دشر لصف نادرگباتفآ

شهاک ار تسا هداد

. رد امزآ ی ش گرب کشخ نزو رب مکارت رثا رضاح نادرگباتفآ

حطس رد 1

دصرد نعم ی راد یم ناشن جیاتن نیا .دوب هک دهد

ازفا ی ش دشت ثعاب حطس دحاو رد هتوب دادعت ی

د گ تباقر ی ها ارب ی رد ی تفا عبانم

حم ی ط ی م شهاک ار هتوب کت گرب نزو و هدش ی

ازفا اما ؛دهد ی

ش نآ م عبرمرتم رد ی

دناوت امن ناربج ار هتوب کت گرب نزو شهاک ی

د

Sarikhani and Razmjo, 2006( .)

ازفا اب ی ش حطس دحاو رد هتوب دادعت و

دشت ی د ب تباقر ی ن گ ی ناها ارب ی اس ،رون بذج ی

ه

زادنا ی ب ی ش گرب رت اه ور رب ی تنرد و ؛دش اهنآ زتنسوتف نامدنار شهاک هب رجنم مه ی

هج نزو شهاک هتوب رد گرب کشخ ی

؛تفا لو ی

ازفا ی ش حطس دحاو رد هتوب ا

ی ن دومن ناربج ار شهاک Latif and Damavandi, 2004 (

.)

گرب كشخ نزو سورخ جات

لکش رادومن هب هجوت اب 4

- 3 جات ماگنه رید دشر لباقم رد دوخ هیلوا دشر هب هجوت اب نادرگباتفآ تباقر )مود تشک مکارت(

یم هدهاشم و هدوب لااب سورخ تباقر ییاناوت زره فلع هک دوش

ار دوخ هب یلوزن ریس هلصافلاب یدوعص ریس کی زا دعب و هتشادن

(8)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1004

یم شهاک تدش هب و هتفرگ مه .دبای

حطس رتسگ اریز تسا هدش لحارم نیا رد نادرگباتفآ کشخ نزو یلااب رکلمع ببس رما نی

یم هبرجت ار یلماک زتنسوتف هدیدپ سورخ جات رب یزادنا هیاس نمض نادرگباتفآ گرب .دیامن

لکش 3 : تشاک هلحرم ود رد سورخ جات گرب کشخ نزو

كشخ نزو سورخ جات هتوب

ک داد ناشن جیاتن ه

ازیم فلع کشخ نزو و دادعت شیازفا ن یاه

هرود رد زره زا رتـشیب ،یناـمز لخادـت شیازـفا هـیلوا یاه

هرود یاـه نودـب ،دوخ دشر یادتبا رد زره یاهفلع هک تلع نیا هب .دوب ییاهتنا رون و ییاذغ عبانم زا تلوهس هب رگیدکی اب لخادت

دشر و هدرک هدافتسا دشر لصف تفرشیپ اب یلو .دندومن

فلع دادعت ندش دایز و و زرـه یاه

شیازـفا لـیلد هـب ،نادرگباتفآ دشر زین

زـین و یا هـنوگ نورد تـباقر هنوگ نیب تباقر

تفرگ دوخ هب یرتدنک گنهآ کشخ نزو شیازفا یا .

لکش 4 : نادرگباتفآ اب نامزمه تشک رد سورخ جات هتوب کشخ نزو

لکش 5 : تشک هلحرم رد سورخ جات هتوب کشخ نزو 3

- 4 نادرگباتفآ یگرب

هتوب كشخ نزو نادرگباتفآ

کشخ نزو هتوب

ریثأت تحت زین نادرگباتفآ یاهراشف

نورب تباقر زا یشان هنوگ

جات زره فلع یا یعارز هایگ اب سورخ

اب هک یوحن هب تفرگ رارق نادرگباتفآ ثعاب زره فلع مکارت شیازفا

داوم شهاک نادرگباتفآ هایگ هب هتفای صاصتخا

هک هدیدرگ هولاع

رب یور رب یراذگریثأت هایگ نیا تافص زا یرایسب

رب کشخ نزو هتوب

زین .تسا هدوب رثؤم مکارت هب هجوت اب

جات فلتخم یاه سورخ

(9)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1005

تلاح نیا رد هک هتشاد یناوارف شهاک دهاش رایمت هب تبسن هداد یگدنکارپ

لاد اه ینعم رب ت ندوب راد جات زره فلع ریثأ

یور سورخ

.دراد نادرگباتفآ یعارز هایگ هقاس کشخ نزو

لکش 6 : سورخ جات اب نامزمه تشک رد نادرگباتفآ هتوب کشخ نزو

لکش 7 : تشک هلحرم رد نادرگباتفآ هتوب کشخ نزو 3

- 4 سورخ جات اب نآ یگرب

یم هدهاشم رظن دروم هعلاطم رد هک یروطنامه زره فلع مکارت شیازفا اب دوش

هلحرم ود تشک و نآ یا

دوبمک لیلد هب

یم هتساک نادرگباتفآ هقاس کشخ نزو دصرد زا عبانم ( یداهدیس .دوش

1385 مکارت هک دومن ناونع زین ) زره فلع فلتخم یاه

ینعم شهاک ثعاب بیس هقاس کشخ نزو رد یراد

مز جات هک دندومن ناونع همادا رد .دندش ینی هملس زره فلع هب تبسن سورخ

هرت

بیس هقاس کشخ هدام شهاک رد یرتشیب ریثأت نامز رد رییغت هک دش هراشا نینچمه.تسا هدومن لامعا ینیمز

فلع ندش زبس یاه

جات زره بیس هقاس کشخ هدام شهاک رد یتوافتم ریثأت زین سورخ سا هدومن لامعا ینیمز

.ت

هنومن هلحرم نیرخآ رد هتوب کشخ نزو نیگنایم هسیاقم اب ،)متفه( یرادرب

بی ش ی هن کشخ نزو رادقم هب نادرگباتفآ هتوب

بیترت ت رد ی رام مکارت اب مود تشک ،دهاش 50

و 100 و و هتوب مک

ی هن ت رد نآ ی رام مکارت اب ) سورخ جات اب نامزمه( لوا تشاک

400 دش هدهاشم فلع ییادتبا دشر .

ات تباقر داجیا ثعاب یعارز هایگ اب نامزمه و زره اپ

ی نا دشر لصف یم

.ددرگ رد امزآ ی ش رضاح

کشخ نزو رب مکارت رثا هتوب

نادرگباتفآ حطس رد

1 دصرد نعم ی راد یم ناشن جیاتن .دوب هک دهد

ازفا ی ش هتوب دادعت زره فلع

رد

دشت ثعاب حطس دحاو ی

د گ تباقر ی ها ارب ی رد ی تفا عبانم حم ی ط ی ش م شهاک ار هتوب نزو و هد ی

دهد .

لکش 8 : هنومن هلحرم نیرخآ رد نادرگباتفآ هتوب کشخ نزو رب تشاک هلحرم ود رد سورخ جات مکارت ریثأت یرادرب

(10)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1006

نادرگباتفآ گرب حطس صخاش تلاح رد

نامزمه تشک ب

ی رتش ی ن رتمک و ی LAIن ترت هب ی ب هب مکارت و دهاش 400

هتوب ازفا تلع .تشاد قلعت ی

ش صخاش

رد گرب حطس دهاش

رد تباقر دوجو مدع ارش

ی ط لقا ی م ی ا رد بسانم ی

ن رامیت اب هک دوب و هتفای شیازفا رادقم نیا هلحرم هب هلحرم

یم هتساک نآ رادقم زا جیردت هب یگدیسر لحارم رد گرب رخآ یرادرب هنومن هلحرم ود رد اریز .دوش

یم شزیر و هدش ریپ اه .دنیامن

گرب یاه هنومن گرب زا هدش یرادرب یم دنتسه باداش هک هقوط فارطا هدنامیقاب یاه

.دنشاب

لکش 9 : سورخ جات اب نامزمه لوا تشک هلحرم رد نادرگباتفآ گرب حطس

جات زره فلع نورد تباقر ریثأت تحت ارنآ و هتشاد نادرگباتفآ گرب حطس دشر دنور رد ییازسب ریثأت سورخ

هنوگ و یا

نورب هنوگ ا شیازفا رثا رد هداد رارق دوخ اب ی مکارت

جات هتوب عبطلاب سورخ حطس صخاش یور یفنم ریثأت و هدرک ادیپ یدایز دشر اه

هداد ناشن تاعلاطم .دراد نادرگباتفآ گرب فلع هک دنا

یم زره یاه نآ تارییغت دنور و یعارز هایگ گرب حطس شهاک قیرط زا دنناوت

غت دوخ عفن هب ار تباقر دنیارف دنهد ریی

یریصن(

،ناراکمه و داژن 1390

).

لکش 10 : هنومن هلحرم نیرخآ رد نادرگباتفا گرب حطس رب رد سورخ جات مکارت ریثأت یرادرب

تلاح رد ( مود تشک

3 ات 4 )نادرگباتفآ یگرب ب

ی رتش ی ن رتمک و ی LAIن ترت هب ی ب هب مکارت و دهاش 200

هتوب قلعت

.تشاد ینعم فلاتخا و هدوب کیدزن اهرامیت یمامت رد گرب حطس صخاش درکلمع هک تسا نیا تشک نیا رد تیمها زئاح هتکن اما

.تسا هدشن هدهاشم یراد تلع

هراشا داوم تفایرد رد زره فلع و هایگ نیب یفاک تباقر مدع هب شیامزآ دروم یاهرامیت یکیدزن

ع دوخ ییادتبا دشر اب هایگ عقاو رد .دومن ریاس هب تبسن دهاش رامیت درکلمع دنچ ره .تسا هدومن جراخ تباقر زا ار زره فلع ًلام

(11)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1007

یم ناشن رگید یاهرامیت یم و هدوب شحاف فلاتخا نیا هک داد ناشن نیگنایم تاسیاقم یسررب اما دراد دوجو تباقر هک دهد

زا ناوت

.دومن رظنفرص نآ

لکش 11 : شک هلحرم رد نادرگباتفآ گرب حطس ت

3 - 4 سورخ جات اب نآ یگرب

نازیم هتوب کشخ نزو نادرگباتفآ

لوا تشک رد جات زره فلع ومن و دشر ریثأت تحت یعون هب

اب تباقر نینچمه و سورخ

اب هک یوحن هب تفرگ رارق نآ کشخ نزو نازیم گرب حطس شهاک

هتوب هک هدرک ادیپ شهاک هلمج دنچ عبات

رادومن یا ینعم ریز

راد

ب هطبار ندوب نی

یم ناشن ار نادرگباتفآ گرب حطس اب هتوب کشخ نزو .دهد

لکش 12 : نادرگباتفآ دشر لحارم رد گرب حطس اب هتوب کشخ نزو نیب هطبار

ندومن نزو اب جنپ

هنومن هناد نادرگباتفآ ام رد

ویورکی م نازی کشخ هنومن ره مرج نادرگباتفآ هناد

هزادنا گ یری زا هدافتسا اب لاح .دش

هطبار هطوبرم ، نادرگباتفآ هناد هیلوا تبوطر هبساحم

یم ددرگ هزادنا اب . یریگ نادرگباتفآ هناد هیلوا تبوطر نیگنایم لوا هلحرم رد

تبوطر 26 / 25 هناد نداد رارق اب و دصرد تشذگ زا سپ و یطیحم طیارش رد یاه

2 تبوطر نیگنایم زور 64

/ 14 دصرد .دش دروآرب

هداد اه ی هزادنا گ یری ج رد هدش د

ا لو 1 و 2 تسا هدش هداد ناشن هناد عقاو رد .

هب ندش دراو قبط زا هدش ادج نادرگباتفآ یاه

هزادنا مامت و هدوب تبوطر نازیم نیا یاراد هدننکادج هظفحم یریگ

هتفرگ تروص یتبوطر حوطس نیا ساسارب اه .دنا

لودج 1 : هزادنا هداد هناد هیلوا تبوطر نییعت یارب هدش یریگ درگباتفآ اه

نا

(12)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1008

هنومن )مرگ( بوطرم هناد+فرظ نزو

)مرگ( کشخ هناد+فرظ نزو )%( تبوطر

1 4

/ 154 8

/ 123 7

/ 24

2 8

/ 157 4

/ 125 8

/ 25

3 9

/ 156 2

/ 125 3

/ 25

4 8

/ 154 1

/ 124 7

/ 24

5 3

/ 155 4

/ 123 8

/ 25

لودج 2 : هزادنا هداد نادرگباتفآ هناد هیلوا تبوطر نییعت یارب هدش یریگ

هنومن نزو

)مرگ( بوطرم هناد+فرظ )مرگ( کشخ هناد+فرظ نزو

)%( تبوطر

1 2

/ 130 0

/ 115 2

/ 13

2 3

/ 132 1

/ 131 1

/ 16

3 3

/ 130 0

/ 113 3

/ 15

4 4

/ 135 5

/ 118 2

/ 14

5 5

/ 131 9

/ 114 4

/ 14

هتوب عافترا اب ندرک دشر و لوصحم تشاک زا هتفه ود تشذگ هداد نیب ًابیرقت نآ

تشک رد .دیدرگن هدهاشم یراد ینعم فلاتخا یتفایرد یاه

هتوب عافترا رد سورخ جات و نادرگباتفآ نامزمه دشر هب هجوت اب لوا و لوصحم دشر اب .دیدرگن هدهاشم یفلاتخا زین سورخ جات یاه

درگباتفآ مربم زاین هب هجوت اب هرود طساوا رد هژیوب تباقر هدیدپ داجیا یرامیت رد فلاتخا یطیحم طیارش و داوم هب زره فلع و نا

.دیدرگ رادیدپ شیامزآ دروم لکش رادومن زیلانآ اب

13 دشر هب تباقر نودب هک دهاش یرادرب هنومن موس هلحرم رد ،)نامزمه تشک(

یم همادا دوخ قیرط زا لوصحم دشر شهاک دهاش هدش داجیا تباقر هک رگید یاهرامیت رد اما دهد

هدش عافترا هدهاشم دنور نیا .دنا

هنومن هلحرم نیرخآ ات یتباقر مکارت هب عافترا نیرتمک و هتشاد همادا یرادرب

400 نیب نینچمه .تسا هدش هداد صاصتخا هتوب

ینعم فلاتخا هلحرم نیرخآ رد هدش هدهاشم یاهرامیت .دش هدهاشم یراد

فلع یلااب دادعت هک تسا نآ رگنایب جیاتن نیا ه یاه

رد زر

زا موس هلحرم مکارت

،زره فلع نادرگباـتفآ نیـب یتباـقر راـشف

- شیازفا زره یاهفلع تسا هتفای

هـجیتن اذل . عاـفترا شهاـک ،نآ ی

هاـیگ .دوب یعارز

(13)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1009

لکش 13 سورخ جات اب نامزمه تشک رد نادرگباتفآ لوصحم دشر دنور :

لکش رادومن زیلانآ 14

یم ناشن یمن هدهاشم اهرامیت نیب فلاتخا هک دهد یم ار رما نیا لیلد .دوش

جات تباقر مدع هب ناوت

.دومن هراشا دشر هلحرم هب یگدیسر رد نادرگباتفآ اب سورخ ود هسیاقم

نادرگباتفآ اب سورخ جات تشک اـب هک دهد یم ناشن

هلحرم

نامزمه تشک کـشخ نزو و دادـعت ،

هعرزم رد زره یاهفلع دش رتشیب

ه فلع و رـصانع بذـج رد زره یاه یاضف لاغشا و ییاذغ

ثـعاب هـک دـندومن تـباقر یـعارز هایگ اب دشر ینعم توافت ور نیا زا .دندش یعارز هایگ عافترا شهاک

راد عافترا رظن زا ب

نی

یاهرامیت نامزمه تشک

دـش هدهاـشم .

ارز رد هتـسجرب تاـقیقحت جیاـتن اـب شخب نیا جیاتن تـع

و ینیمزبیس نادرگباتفآ

یزاـجح

ناراـکمه و (

1379 یناوخمه ) .دراد

لکش 14 نادرگباتفآ لوصحم دشر دنور : 3

- 4 سورخ جات اب تشک رد یگرب

نوچمه ینیققحم ناراکمه و سنراب

( 1990 ) رهاظم و ( ی 1377 ) ارب تباقر رد ار هقاس عافترا ی

پوناک رد رون بذج ی

مهم

قلت ی هدرک ا رد .دنا ی ن قحت ی ق ن ی ز م رظن هب ی دسر ب تباقر عورش نامز زا هک ی

ن هنوگ ا ی

، هلحرم رد سورخ جات تشاک هلحرم رد 3

- 4

نادرگباتفآ هایگ ،نادرگباتفآ یگرب رط زا

ی ق ازفا ی ش هقاس عافترا عس

ی پ رد ی ش ی ارب زره فلع زا نتفرگ ی

هرهب گ ی ر ی ار رون زا رثؤم

.تسا هتشاد هنوگ تباقر دنور نیا اما

اب یا رد سورخ جات مکارت رگید فرط زا .تسا هدیدرگن مود تشک رد نادرگباتفآ درکلمع ثع

.تسا هتشادن نادرگباتفآ هتوب دشر رب یلباقتم رثا مود تشک هلحرم لو

ی )نادرگباتفآ اب نامزمه سورخ جات تشاک( لوا تشک رد