شرط بازنگری قیمت در قراردادهای گازی «دریافت یا پرداخت» و حل‌وفصل اختلافات ناشی از آن

(1)

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ رود ، ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 1

، رﺎﻬﺑ 1398 تﺎﺤﻔﺻ ، 157

- 141

يزﺎﮔ يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ

» ﺖﺧادﺮﭘ ﺎﻳ ﺖﻓﺎﻳرد

« و

ﻞﺣ ﻞﺼﻓو نآ زا ﻲﺷﺎﻧ تﺎﻓﻼﺘﺧا

ﻲﺋﻮﻠﻧﺎﺷﻮﻳ يرﻮﻧ ﺮﻔﻌﺟ 

ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد ةﺪﻜﺸﻧاد

ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ

ﻲﺧﺮﺑ ﻢﻴﺴﻧ

زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ قﻮﻘﺣ يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ هﺪﻜﺸﻧاد

ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد

) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

4 / 10 / 1396 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :

26 / 9 / 1397 (

هﺪﻴﻜﭼ

يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺔﺿﺮﻋ

ِزﺎﮔ take or pay يﺎﻫدادراﺮﻗ عاﻮﻧا زا

تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺮﺧ ﻳ شوﺮﻓوﺪ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ

دادراﺮﻗ ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺘﺳاﻮﺧﺎﻧ نآ تﺪﻣ ندﻮﺑ ﻲﻧﻻﻮﻃ ﻲﮔﮋﻳو ﻪﻛ ﺖﺳا ﻣ

ﻲ دﻮﺷ . ﺮﻴﻴﻐﺗ

آ يدﺎﺼﺘﻗا لدﺎﻌﺗ ﺰﻴﻧ دادراﺮﻗ ﺖﻤﻴﻗ ار ن

ﺑ ﺮ ﻢﻫ ﻣ ﻲ ﺪﻧز ﻌﺒﺗ و

ًﺎ ﻪﺟاﻮﻣ ﻞﻜﺸﻣ ﺎﺑ ار دادراﺮﻗ ياﺮﺟا

ﻣ ﻲ دزﺎﺳ . ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻦﻳا ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ

ًَﻻﻮﻤﻌﻣ ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻣ

ﻲ دﻮﺷ ﻪﻛ زﺎﺳدازآ ي

،ﻞﺷ زﺎﮔ بﻼﻘﻧا ،ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ناﺮﺤﺑ

ﺎﻫ ي و ﺖﻔﻧ ﺖﻤﻴﻗ توﺎﻔﺗ و ﻲﻳاﺪﺟ ،يدﺎﺼﺘﻗا

ﺖﺳا نآ زرﺎﺑ ﻖﻳدﺎﺼﻣ زا زﺎﮔ

، داﻮﺣ ﻦﻜﻴﻟ ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ رد ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳ زا ﺶﻴﺑ ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ ث

يﺎﻫدادراﺮﻗ take or pay

ﺮﺛﺆﻣ ﺖﺳا . درﻮﻣ رد اﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻢﻫ يدادراﺮﻗ تﻼﻜﺸﻣ

ﻪﺋارا ﻲﺻﺎﺧ ﻲﻗﻮﻘﺣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار هﺪﺷ

ﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻪﻛ ﺮ ﺎﻳ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﻖﻴﻗد ﻦﻴﻴﻌﺗ ﭘﻴ

ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ

ﻧﺎﻜﻣ ﻴ ﻢﺴ ﺎﻫ ي ﺖﻤﻴﻗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺮﺑ

سﺎﺳا ﻘﻣ ﻴ سﺎ ﺎﻫ ي ﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ياﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺑ تﻼﻜﺸﻣ نآ زا ي

ﻪ رﺎﻛ

ﻣ ﻲ دور ﺖﻤﻴﻗ رد يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ نﺪﻧﺎﺠﻨﮔ و ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ Exit Clause ﺰﻴﻧ دادراﺮﻗ يﺎﻀﻣا مﺎﮕﻨﻫ

راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ نآ حﻼﺻا ياﺮﺑ ﻣ

ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ . رد ﺰﻴﻧ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ﺔﺿﺮﻋ دادراﺮﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ تﺎﻓﻼﺘﺧا

يرﺎﺠﺗ يرواد و هﺮﻛاﺬﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻞﺣ

ﻞﺼﻓو ﻣ ﻲ ﺪﺷ

، ﻮﻨﻛ قﻮﻘﺣ رد ﺎﻣا يرواد زا ﻲﻧ

هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ نآ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺔﻟﺎﻘﻣ ﻪﻛ ﻲﻣ

دزادﺮﭘ .

يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔژاو

،ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ،يرواد

،ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ ،زﺎﮔ شوﺮﻓ

ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي .

لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ

jafarnory@ut.ac.ir

Email:

(2)

142

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ

يﺎﻫدادراﺮﻗ

» ﺖﺧادﺮﭘ ﺎﻳ ﺖﻓﺎﻳرد

1« يﺎﻫدادراﺮﻗ مﺎﺴﻗا زا ﻧﻻﻮﻃ

ﻲ تﺪﻣ ﺔﺿﺮﻋ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ﻪﻛ ﺖﺳا

راﺪﻳﺮﺧ زﺎﮔ ﻲﻌﻴﺒﻃ ار مﺰﻠﻣ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ ﺎﺗ ﻊﻴﺒﻣ ار و ﺖﻓﺎﻳرد ﻦﻤﺛ

رﺮﻘﻣ ار نآ ﻪﻳدﺄﺗ ﺪﻨﻛ ﺎﻳ ﺮﮔا

لﻮﺼﺤﻣ ار هﺪﻨﺷوﺮﻓ رد سﺮﺘﺳد يو راﺮﻗ هداد

،ﺖﺳا هاﻮﺧ ﺖﻓﺎﻳرد ﺖﺷادﺮﺑ و هدﺮﻛ

ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻳ

هدﺮﻜﻧ

،ﺪﺷﺎﺑ نآ ﺖﻤﻴﻗ ار

رد ﻖﺣ يزﺎﺳرﺎﻛ،هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﺪﻨﻛ

Roberts, 2004: 45)

.(

،ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻦﻳا رد

ﺪﻨﺷوﺮﻓ ه ﺰﻫ ﻳ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﻦﻴﮕﻨﺳ

،جاﺮﺨﺘﺳا هﺮﻬﺑ

رادﺮﺑ ي

، ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﻦﻴﻣﺄﺗ تاﺰﻴﻬﺠﺗ مزﻻ ار ﻪﺑ هﺪﻬﻋ دراد .

ﺖﻘﻴﻘﺣ رد ﻲﻧﺎﻣز

ﺎﺿﺎﻘﺗ راﺪﻳﺮﺧ ﻪﻛ ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻛ ﺎﺗ زﺎﮔ ار ياﺮﺑ

،ﻞﻳﻮﺤﺗ لﺎﺳرا ﺪﻨﻨﻛ

، ﻦﻳا ﻚﺴﻳر

دﻮﺟو دراد ﻪﻛ راﺪﻳﺮﺧ زا يﺎﻔﻳا يدادراﺮﻗ تاﺪﻬﻌﺗ فﺎﻜﻨﺘﺳا

و ﺪﻨﻛ زا يﻮﺳ

،ﺮﮕﻳد هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﺎﺑ

رﺮﺿ ﺎﻴﺴﺑ ر ﻲﻨﻴﮕﻨﺳ ﻪﺑور ور .(Riggacci, 2012: 4)دﻮﺷ ﻦﻳازا

ور ﺎﺑ ﻪﺑ ﮔرﺎﻛ ﻴ ﺮ ي

،دادراﺮﻗ ﻦﻳا رد

ﻲﭘ

ﻦﻳا ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻦﻳا ﺎﺿﺎﻘﺗ ﻚﺴﻳر هﺮﻴﭼ

ﺪﻧﻮﺷ . يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا

take or pay

ياﺮﺑ ةرود

15 ﺎﺗ 20 ﺪﻘﻌﻨﻣ ﻪﻟﺎﺳ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ يدﺎﺼﺘﻗا لاﻮﺣا و عﺎﺿوا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺟﻮﺘﻣ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺐﻠﻏا ،

ﻣ ﺖﺳا ﻦﻜﻤ ﻪﺑ

ترﻮﺻ نﺎﻳﺎﺷ و ﻪﺟﻮﺗ ﭘﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ رود لﻮﻃ رد ة

ﺪﻨﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ يدادراﺮﻗ .

زا ﻲﻜﻳ

هار ﺎﻫ ي لﻮﻣﺮﻓ ﻖﻳﺮﻃ زا يدادراﺮﻗ ﺖﻤﻴﻗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ،ﻞﻀﻌﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﺖﺳا .

ﻪﺑ هوﻼﻋ ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻦﻳا رد ،

ًﻻﻮﻤﻌﻣ لﻮﻣﺮﻓ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي رد ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ طﺮﺷ ﻖﻳﺮﻃ زا

ﺖﻤﻴﻗ ﭘﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ ﻣ ﻲ دﻮﺷ . نﺎﻬﺟ ﺮﺳاﺮﺳ رد طﺮﺷ ﻦﻳا ﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا ﻪﻜﻧآ ﺎﺑ ﻪﺑ

ﻲﻣ رﺎﻛ

،دور هدﺎﻔﺘﺳا

رد طﺮﺷ ﻦﻳا زا لﺎﺳ

ﺎﻫ ي ردﺎﺒﺘﻣ ﻦﻫذ ﻪﺑ ار لاﺆﺳ ﻦﻳا و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻳﺎﭘورا يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﺮﻴﺧا

ﻣ ﻲ دزﺎﺳ ﻪﭼ ﻪﻛ هار ﻠﺣ ﻲ

ﻞﺑﺎﻗ يدادراﺮﻗ ﺖﻤﻴﻗ ﻞﻳﺪﻌﺗ و حﻼﺻا رد ﻦﻴﻓﺮﻃ فﻼﺘﺧا ترﻮﺻ رد

ﻪﺋارا ﺖﺳا . ﻪﺑ ﺚﺤﺑ دراو ﻪﻜﻨﻳا نوﺪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ مﻮﻬﻔﻣ

دادراﺮﻗ ﻦﻳا ﻲﺳﺎﻨﺷ

، ﺴﻳﺎﻘﻣ ﺔ

و نآ نﺎﻜﻣا ﺠﻨﺳ ﻲ و ﻢﻳﻮﺷ ناﺮﻳا ﻲﻗﻮﻘﺣ مﺎﻈﻧ رد نآ فﺮﺻ

ﺮﻈﻧ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ طوﺮﺷ زا

ﺎﻫدادراﺮﻗ هﺪﻧﺎﺠﻨﮔ ﻣ ﻲ دﻮﺷ

، يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺖﻤﻴﻗ رد ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ طﺮﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ

take or pay

و

تﺎﺒﺟﻮﻣ ﻪﻛ ﻲﺑﺎﺒﺳا ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ

ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ

، ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ﻦﻳا ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺶﺳﺮﭘ

هداد ﺦﺳﺎﭘ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ ﻪﭼ يدادراﺮﻗ ﺖﻤﻴﻗ ﻞﻳﺪﻌﺗ و حﻼﺻا رد ﻦﻴﻓﺮﻃ فﻼﺘﺧا ترﻮﺻ رد ﻪﻛ

هار ﻠﺣ ﻲ ﻪﺑ رﺎﻛ ﻲﻣ دور يرواد و ﻪﺑ

ﻪﺘﻓﺮﮔرﺎﻛ ﻪﭼ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻳا رد هﺪﺷ و

ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ﻲﻳ دراد .

2 ﻗ. ﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ

رﺎﺑرد ة ﻴﻧﺎﻜﻣ مﺰ ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي دراد دﻮﺟو يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻳﺮﻈﻧ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ رازﺎﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ و .

ﻦﻳا

و ﻲﺘﺑﺎﻗر ،يرﺎﺼﺤﻧا ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺳ رد مﺰﻴﻧﺎﻜﻣ ﻪﻧﺎﭼ

ﻧز ﻲ ﺖﺳا ﻲﺳرﺮﺑ ﻞﺑﺎﻗ .

ﺎﺑ ﻲﺧﺮﺑ رد ﻪﻜﻨﻳا

ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﺎﻣا ،دراد دﻮﺟو زﺎﮔ ﺎﺑ زﺎﮔ ﺖﺑﺎﻗر مﺎﻧ ﺎﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺎﻫرﻮﺸﻛ هوﻼﻋ

عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ

1.Take or pay

(3)

يزﺎﮔ يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ

» ﺖﺧادﺮﭘ ﺎﻳ ﺖﻓﺎﻳرد «

و ﻞﺣ ﻞﺼﻓو نآ زا ﻲﺷﺎﻧ تﺎﻓﻼﺘﺧا

143

ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر رد ﺖﺧﻮﺳ

ﺎﻫ ي ﻣ ﻦﻴﺸﻧﺎﺟ و لدﺎﻌ ﺪﻨﻧﺎﻣ

،مﺎﺧ ﺖﻔﻧ ﺮﻓ

ا هدرو ﺎﻫ ي ،ﻲﺘﻔﻧ لﺎﻏز و ﮓﻨﺳ . ..

ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻣ ﻲ دﻮﺷ

) مﺎﻨﻬﺑ

، 1384 : 56

.(

2 . 1 . ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﻗ

ﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ

ﺮﺑ هﺪﻤﻋ ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ود ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺑﻴ

ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ ﺿﺮﻋ ﺔ ﺖﺳا ﻢﻛﺎﺣ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ .

لوا ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي زﺎﮔ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺖﻔﻧ ﺖﻤﻴﻗ و ﺖﻔﻧ زا يﺪﺒﺳ ﺎﻳ مﺎﺧ

ﺮﻓ ا هدرو ﺎﻫ ي ﻲﺘﻔﻧ

1

ﻪﻛ ﺖﺳا ﺐﻠﻏا

ﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻂﺳﻮﺗ زﺎﮔ تادراو يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺔ

ﺎﻴﺳآ - ﺳﺎﭘ ﻴ

و ﻚﻴﻔ

يﺎﻫدادراﺮﻗ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ

هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻳﺎﭘورا يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻟﻮﻟ ﻂﺧ ﻖﻳﺮﻃ زا زﺎﮔ تادراو ﻣ

ﻲ دﻮﺷ .

مود ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي زﺎﮔ ﺎﺑ زﺎﮔ ﺖﺑﺎﻗر ﺖﻤﻴﻗ يزﺎﺳاﺪﺟ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا2

ﺖﻔﻧ ﺖﻤﻴﻗ زا زﺎﮔ

مﺎﺧ ﺮﺠﻨﻣ و هﺪﺷ ﺐﻠﻏا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا يزﺎﮔ بﺎﻫ و بﺎﻫ يﺮﻨﻫ ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ﻲﻣ

دﻮﺷ

) يﺪﻧﻮﻫد

،

1391 : 5

.(

ﻲﻃ لﺎﺳ ﺎﻫ ي ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﻦﺘﺷاﺬﮔ رﺎﻨﻛ ﻪﺑ ،نآ زا جرﺎﺧ و يژﺮﻧا رازﺎﺑ تﻻﻮﺤﺗ ،ﺮﻴﺧا

ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﺖﻔﻧ ﺖﻤﻴﻗ سﺎﺳاﺮﺑ زﺎﮔ ﺮﺠﻨﻣ

مﺰﻴﻧﺎﻜﻣ و هﺪﺷ ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﮕﻳﺎﺟ ﻲﺘﺑﺎﻗر نآ ﻦﻳﺰ

هﺪﺷ ﺎﺑ دﻮﺧ يﺎﺟ رد مﺰﻴﻧﺎﻜﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا شور

ﺎﻫ ي ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻖﻘﺤﻣ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ .

2.2 . عاﻮﻧا شور ﺎﻫ ي ﻗ ﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ

شور ﺎﻫ ي ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻞﻳذ حﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ دراد ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ﺖﺳا

.

2 . 2 . 1 . ﻗ ﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻪﻨﻳﺰﻫ سﺎﺳا ﺮﺑ 3

شور ﻦﻳا رد ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي سﺎﺳاﺮﺑ ﻨﻳﺰﻫ ﺔ مﺎﻤﺗ ﺪﺷ ة مﺎﺠﻧا هﺎﭼ ﺮﺳ رد زﺎﮔ ﻣ

ﻲ ﺮﻴﮔ د . شور ﻦﻳا رد

ﻨﻳﺰﻫ اﺪﺘﺑا ﺔ ﻨﻳﺰﻫ ﺲﭙﺳ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺔ

ﻞﻤﺣ ﻞﻘﻧو رﻮﺸﻛ زﺮﻣ ﺮﺳ ﺎﺗ هﺪﻨﻨﻛدراو

و

ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ ﺚﻟﺎﺛ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺖﻳﺰﻧاﺮﺗ ﻖﺣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻣ

ﻲ .(Creti, A., Villeneuve,B, 2004: 10)دﻮﺷ

2.2.2 . ﻗ ﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي شزرا سﺎﺳاﺮﺑ 4

ﻦﻳا مﻮﻬﻔﻣ ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﺪﻳد زا نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا دراد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﻟﻮﺒﻘﻣ

. رد زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ شور ﻦﻳا رد

ﻄﻘﻧ ﺔ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد قاﺮﺘﺣا ﺔﻨﻳﺰﻫ

ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺖﺧﻮﺳ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ )

ﻪﺑ رﻮﻃ زا ﻞﺻﺎﺣ تاﺪﻴﻟﻮﺗ لﻮﻤﻌﻣ

مﺎﺧ ﺖﻔﻧ ﺮﻴﻄﻘﺗ (

راﺮﻗ ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ . ﺖﻤﻴﻗ ﺔﻄﻘﻧ قاﺮﺘﺣا ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ مﺪﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻳﻻد ﻪﺑ

ﺳا رد نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺿﺮﻋ راﺮﻤﺘ

ﻪ دروآﺮﺑ ﻊﻗاو زا ﺮﺘﻤﻛ دﻮﺷ

ﻞﻳﻻد ﻪﺑ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو يدﺎﻳز لﺎﻤﺘﺣا و

1.Oil-Indexed Pricing Mechanism

2.Gas-to-Gas Competition Pricing Mechanism 3.Cost Based Pricing

4.Value Based Pricing

(4)

144

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

ﺮﻳﺎﺳ و هرﻮﻛ ﺖﻔﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ زﺎﮔ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻟﻮﻬﺳ و ندﻮﺑ ﺮﺗﺰﻴﻤﺗ ﺮﻓ

ا هدرو ﺎﻫ ي نﺎﻴﻣ

ﺖﻤﻴﻗ ،ﺮﻴﻄﻘﺗ ﻌﺗ

ﻴﻴ ﻦ هﺪﺷ ﺖﻤﻴﻗ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺔﻄﻘﻧ

ددﺮﮔ ﻦﻴﻴﻌﺗ قاﺮﺘﺣا .

رد ﺖﻤﻴﻗ يﺮﺑاﺮﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺔﻄﻘﻧ

ﺮﺑ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ قاﺮﺘﺣا يﺎﻫدادراﺮﻗ رد تاﺮﻛاﺬﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ يا

ﺔﻫد 1970 دﻮﺑ

Moro.D, 2006:17)

.(

2 . 2 . 3 . ﻗ ﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي يزﺎﺳ ﺮﺑاﺮﺑ سﺎﺳاﺮﺑ 1

ﻪﻛ شﺮﮕﻧ ﻦﻳا سﺎﺳاﺮﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا

» يژﺮﻧا فﺮﺻ ﺮﻈﻧ ﺖﺳا يژﺮﻧا ﻲﻠﻜﺷ ﺮﻫ زا

«

، ﻒﻳﺮﻌﺗ هﺪﺷ

ﺖﺳا . دراد نﺎﺴﻜﻳ شزرا يژﺮﻧا ﻞﻣﺎﺣ ﺮﻫ ﻲﺗراﺮﺣ شزرا هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا رد

، ﻳا زا ﻢﻋا طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻜﻨ

ﻪﺑ ﺮﻓ ا هدرو ﺎﻫ ي ﺪﺷﺎﺑ ﺮﮕﻳد ﻊﺒﻨﻣ ﺮﻫ ﺎﻳ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ،ﻲﺘﻔﻧ .

2 . 2 . 4 . ﻗ ﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي زﺮﻣ ﺮﺳ ﺖﻤﻴﻗ لدﺎﻌﻣ سﺎﺳ ﺮﺑ 2

ﻲﺗادراو زﺎﮔ ﻪﻴﻠﻛ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ فﺮﺻ–

ﺮﻈﻧ ﻊﺒﻨﻣ زا ﻪﺿﺮﻋ هﺪﻨﻨﻛ - رد ﻪﻄﻘﻧ ا ي دراو ﻪﻛ

ﻪﻟﻮﻟ ﻂﺧ ﻪﻜﺒﺷ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻧﺎﺴﻜﻳ ﺖﻤﻴﻗ ياراد ،

) مﺎﻨﻬﺑ

، 1384 : 56

.(

2 . 3 . لﻮﻣﺮﻓ ﺪﻨﺑ ي ﺎﻫ ي ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ

ﻚﺴﻳر ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻲﭘ رد يزﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ لﻮﻣﺮﻓ راﺪﻳﺮﺧ و هﺪﻨﺷوﺮﻓ ياﺮﺑ ﺎﻫ

ﺲﻜﻋ ﻞﻤﻌﻟا ﺪﻫد نﺎﺸﻧ .

رازﺎﺑ ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﻃ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ

10 ﺎﻳ 15 لﺎﺳ

ًﺎﺳﺎﺳا ﻲﻟﻮﻣﺮﻓ و ﺪﻨﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ

ًﺎﺋاﺪﺘﺑا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ

، ﺟ تﻼﻜﺸﻣ ﺎﺑ ﻪﺟاﻮﻣ ﻲﺳﺎﺳا و يﺪ

،دﻮﺷ ﻪﺑ صﻮﺼﺧ

راﺪﻳﺮﺧ ياﺮﺑ .

ﻪﻠﻴﺳو ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ بﻮﻠﻄﻣ ،ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﻦﻳوﺪﺗ و يﺮﮕﻧزﺎﺑ ياﺮﺑ يا

ﺪﻨﻨﻛ ظﺎﺤﻟ دﻮﺧ دادراﺮﻗ رد زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ رد ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ ياﺮﺑ ﺮﮕﻳد ﻲﻟﻮﻣﺮﻓ .

حﺮﺷ ﻪﺑ دراﻮﻣ ﻦﻳا

ﺖﺳا ﻞﻳذ :

ﻒﻟا ( Price-Break Clauses :

ﻖﺑﺎﻄﻣ اﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ ﺖﻤﺴﻗ رد ﻪﻛ طوﺮﺷ لﻮﻣﺮﻓ

ﺪﻨﺑ ي ﺖﻤﻴﻗ

زﺎﮔ ﻣ ﻲ آﻳ ﺪﻨ ﺮﻫ ، 3 ﺎﺗ 5 يﺮﮕﻧزﺎﺑ زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ،زﺎﮔ ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻦﻴﻟوا ﺦﻳرﺎﺗ زا رﺎﺑ ﻚﻳ لﺎﺳ ﻲﻣ

ﻮﺷ د .

دﻮﺧ صﺎﺧ ﻞﻳﻻد ﺎﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻧاﻮﺗ تﺎﺒﺛا ﺪﻨﻨﻛ ﻮﺗﺮﭘ رد ،لﻮﻤﻌﻣ زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﻪﻛ

ﺖﺴﻴﻧ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﮕﻳد رازﺎﺑ ﻲﻠﻌﻓ ﻂﻳاﺮﺷ .

ﺗرﻮﺻرد ﻲ ﻪﻛ ﻦﻴﻓﺮﻃ صﻮﺼﺧ رد ﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ

ﻪﺑ ز

ﻖﻓاﻮﺗ ﻧ عﻮﺿﻮﻣ ،ﺪﻨﺳﺮ ﻣ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﻳﺪﺟ ﺖﻤﻴﻗ ﺎﻳ لﻮﻣﺮﻓ ﺎﺗ دﻮﺷ عﺎﺟرا رواد ﺎﻳ ﺺﺼﺨﺘﻣ ﻚﻳ ﻪﺑ

ﻦﻴﻴﻌﺗ ار ﺪﻨﻛ . ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا اﻳ

ﻦ ﻪﻧﻮﮔ هزﺎﺟا ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ طوﺮﺷ ﻣ

ﻲ ﺪﻫد طﻮﺑﺮﻣ طوﺮﺷ

ﻪﺑ ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و نﺎﻣز لﻮﻃ رد ار زا ار ﻦﻴﻓﺮﻃ و ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻳﺪﻌﺗ و

ر ﻳ ﻚﺴ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻪﻛ نﺎﺸﻌﻓﺎﻨﻣ رد ار ﻧﻻﻮﻃ ﻲ تﺪﻣ ﺮﻄﺧ ﻪﺑ ﻣ

ﻲ دزاﺪﻧا دراد رﺬﺣﺮﺑ ، .

ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻣا

1. Parity Pricing

2.Equivalent Border Pricing

(5)

145

ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا نآ تاﺮﻀﻣ

ًﻻﻮﻤﻌﻣ قﻮﻓ هدﺎﻌﻟا هﺪﻴﭽﻴﭘ ا ﺮﺳ ﺮﺑ هﺮﻛاﺬﻣ و ﺪﻧ ﺎﻬﻧآ

ﻖﻓاﻮﺗ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر و

ﺖﺳا ﻞﻜﺸﻣ رﺎﻴﺴﺑ كﺮﺘﺸﻣ

A. Creti, 2003: 5)

.(

ب Top stops ( :

ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻃوﺮﺷ ﻪﻠﻤﺟ زا طﺮﺷ ﻦﻳا ﻣﺄﺗ

ﻴ ﻦ ﻨﻛ ﺪﻨ ة ﺎﺗ ﺖﺳا راﺪﻳﺮﺧ ﻊﻓﺎﻨﻣ

هﺪﻨﺷوﺮﻓ . ﻲﻧﺎﻣز ياﺮﺑ ار ﻞﻣﺎﻋ ود هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﻪﻛ ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ و ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ زﺎﮔ

ﻦﻴﻴﻌﺗ زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﺖﺧﻮﺳ عﻮﻧ ود ﻦﻳا ﺖﻤﻴﻗ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ ﻣ

ﻲ ﻮﺷ د .

ج ( Bottom stops :

لﺎﺳ ﺎﻫ ي ،دادراﺮﻗ لﺎﺳ ﺎﻫ ي ،ﺖﺳا زﺎﮔ نﺎﮔﺪﻨﺷوﺮﻓ ياﺮﺑ ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻪﻛاﺮﭼ

ﻦﻳا رد لﺎﺳ ﺎﻫ ﻳﺎﺑ ﺪ ﺰﻫ ﻳ ﻪﻨ ﺎﻫ ﻲﻳ مﺎﺠﻧا ﻪﻛ ار هداد

ﺪﻧا

، ناﺮﺒﺟ ﺪﻨﻨﻛ . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻦﻳا رد لﺎﺳ ﺎﻫ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ

نﺎﺸﻧ يدﺎﻳز ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﺶﻫﺎﻛ ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻫد لﻮﻣﺮﻓ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي زﺎﮔ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻚﻤﻛ لﺎﺣ ﺎﻬﻧآ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد

Broadman, H. G, 2008: 22)

.(

2 . 4 ﻘﻣ. ﻴ سﺎ ﺎﻫ ي ﻗ ﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺿﺮﻋ

ﺔ زﺎﮔ Take or Pay

دﺎﻣ ة يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺖﻤﻴﻗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ

take or pay

زا ، ﻞﻜﺸﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ود ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يداﻮﻣ

،هﺮﻛاﺬﻣ لﻮﻃ رد فﺮﻃ دﻮﺷ ﻊﻗاو شﺮﻳﺬﭘ درﻮﻣ

. ﺖﻤﻴﻗ ﻦﻴﻴﻌﺗ رد ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺔﺿﺮﻋ

ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ زﺎﮔ

بﺎﺨﺘﻧا ار ﺮﻳز سﺎﻴﻘﻣ ود زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﺎﻳ ﻚﻳ ﺪﻨﻨﻛ

:

ﻒﻟا ( سﺎﻴﻘﻣ درﻮﻣ رد ﻒﻛ يﺪﻨﺑ ﻦﻴﻌﻣ جرﺎﺨﻣ

: ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﻳﺎﭘ ﺎﻳ ﻒﻛ ﺖﻤﻴﻗ فﺪﻫ

ﺮﻫ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ار هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﺪﻨﻛ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺖﻤﻴﻗ رد ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻧﻮﮔ

. ﻪﻛ ﺖﻤﻴﻗ زا ﻲﺘﻤﺴﻗ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا

بﺎﺴﺘﻛا هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ ﺶﺷﻮﭘ ار ﻲﻨﻴﻌﻣ جرﺎﺨﻣ ، ﻣ

ﻲ ﺪﻫد نﺎﻴﻣ ﻖﻓاﻮﺗ ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد ،

جرﺎﺨﻣ ﻦﻳا رد ﺶﻳاﺰﻓا نداد ﺶﺷﻮﭘ ياﺮﺑ ﻞﻳﺪﻌﺗ دﻮﺟو ﻪﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻊﻳﺮﺴﺗ ار

ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . ﺘﻗو ﻲ ﻪﻛ

ﻖﻓاﻮﺗ ﻲﻨﻴﻌﻣ جرﺎﺨﻣ يور ﻦﻴﻓﺮﻃ دﺮﻛ

ﺪﻧ و ندﺮﻛ اﺪﻴﭘ ، ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ

ﺮﻫ رد ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻬﻧآ زا ماﺪﻛ

دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﻞﻜﺸﻣ .

ﺑ ياﺮ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻤﻴﺑ ﻖﺣ لﺎﺜﻣ 5

نﺎﻨﻛرﺎﻛ دﺰﻤﺘﺳد و ﺪﺻرد 8

ﺪﺻرد

ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا .

ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ هﺮﻘﻓ ﺮﻫ رد دﺪﻌﺘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد .

ترﻮﺻ رد ﺟ

ﻲﻳاﺪ

ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻣز ﻲﻃ ،ﻒﻛ ﺖﻤﻴﻗ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻖﻓاﻮﺗ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺰﻴﻧ ﻦﻴﻓﺮﻃ ،جرﺎﺨﻣ دﺪﻌﺘﻣ مﻼﻗا زا ﺪﺑﺎﻳ . ب ( ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ هرود

ا ي ﺖﻤﻴﻗ : ﻖﻓاﻮﺗ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻨﻛ و ﺖﻤﻴﻗ ﻪﻛ

ﻳﺎﭘ ﺔ ﺒﺳﺎﺤﻣ ﺔ ﺎﻳ ﻪﻧﻻﺎﺳ ار نآ ﺮﻫ

ﺪﻨﭼ لﺎﺳ ﻳ ﻚ رﺎﺑ ﺪﻨﻫد راﺮﻗ دﺪﺠﻣ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .

يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﭽﻧآ

ﻟﻮﺗ ﻴ هﺪﻨﻨﻛﺪ رد ﻢﻈﻨﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ،ﺪﻨﻨﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺪﻧراد ﻞﻳﺎﻤﺗ ﺖﻤﺴﻗ

ﺎﻫ ي يدﺎﺼﺘﻗا

دادراﺮﻗ

؛ﺖﺳا ﺪﺑ ﻳ ﻦ ترﻮﺻ يژﺮﻧا رازﺎﺑ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻛ ﻪﺑ

بﺎﺴﺣ دﻮﺷ هدروآ

) Griffins,

2003:21

.(

(6)

146

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

3 . رد ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺎﻫدادراﺮﻗ

ي take or pay

ﻳﺎﭘ نآ دﺎﻔﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ ار ﻦﻴﻓﺮﻃ ،دادراﺮﻗ دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﺒ

ﻣ ﻲ دزﺎﺳ . دﻮﺟو ﺎﺑ ﻦﻳا هزوﺮﻣا ، ناﺮﺤﺑ ﺎﻫ ي

ﻂﻳاﺮﺷ ﺶﻳاﺪﻴﭘ و يدﺎﺼﺘﻗا ﭘﻴ

ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ دﺎﺠﻳا ار لاﺆﺳ ﻦﻳا ﻣ

ﻲ ﻨﻛ ﺪ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ دﺎﻨﺘﺳا ﻪﺑ

اﺮﺟا نﺎﻣز رد ﻂﻳاﺮﺷ ﺮﻴﻴﻐﺗ

، ﺪﺷ دادراﺮﻗ رد ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ رﺎﺘﺳاﻮﺧ .

ﺑ ﻲ دﺮﺗ ﻳ ﺪ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺟ رد

ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻪﺑ ترﻮﺻ ار ﺮﻣا ﻦﻳا ﺪﻘﻋ ﻦﻤﺿ طﺮﺷ ﭘﻴ

ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ هدﺮﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ

، ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺨﻧ دﻮﺟو ﻲﺜﺤﺑ

) ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ندﻮﺑ يرﺮﻏ درﻮﻣ رد ﻲﻳﺎﻫﺪﻳدﺮﺗ درﻮﻣ ﻦﻳا رد ﺪﻨﭼﺮﻫ .(

طﻮﺑﺮﻣ ﻞﻜﺸﻣ

ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺸﻧ ذﺎﺨﺗا درﻮﻣ ﻦﻳا رد ﻲﻤﻴﻤﺼﺗ عﻮﻧ ﭻﻴﻫ دادراﺮﻗ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﻟﺎﺣ ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ ﺖﺑﻮﻌﺻ ﺎﺑ ار ﺪﻬﻌﺗ مﺎﺠﻧا ﻪﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ نﺪﺷ ضرﺎﻋ ترﻮﺻ ﻣ

ﻲ ﺎﺳ دز ) ار نآ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﻧ

ﺪﻧادﺮﮔ ﻦﻜﻤﻣﺮﻴﻏ (

، ﺖﺳا ﺮﻳز ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا رﺎﺛآ زا ﻲﻜﻳ ﻖﻘﺤﺗ ﺐﺟﻮﻣ :

نﻼﻄﺑ

، ﺦﺴﻓ و يﺮﮕﻧزﺎﺑ . زا

ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻲﻔﺘﻨﻣ دادراﺮﻗ مﺎﺠﻧا نﺎﻜﻣا ﺚﺤﺑ درﻮﻣ ضﺮﻓ رد ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ

، ﻤﻧ ﻲ ناﻮﺗ نﻼﻄﺑ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ

دﺮﻛ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ .

و ﻞﻳﺪﻌﺗ نﺎﻜﻣا دﻮﺟو ﺎﺑ ﺰﻴﻧ و ﺪﻬﻌﺘﻣ يﻮﺳ زا ﺦﺴﻓ ﺮﮕﻧزﺎﺑ

ي ﻲﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ

ﻤﻧ ﻲ ﺪﺳر

، ﺖﺳا دادراﺮﻗ يﺎﻘﺑ و ﻆﻔﺣ ﺎﺑ ﺖﻳﻮﻟوا اﺮﻳز .

اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺖﻔﮔ

ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﺖﺳا دادراﺮﻗ ﺖﺨﺳ ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد هار

) ﻲﻨﻳوﺰﻗ

، 1389 : 134

ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ،(

يﺮﮕﻧزﺎﺑ

يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺖﻤﻴﻗ

Take or Pay

ًﺎﻣوﺰﻟ و هدﻮﺒﻧ يدارا

ًﺎﻀﻌﺑ و ﻦﻴﻓﺮﻃ قﻮﻘﺣ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ

ﻟﺎﺛ صﺎﺨﺷا يروﺮﺿ ﺚ

ﺖﺳا . دﻮﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﺿﺮﻓ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻌﺳ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ

ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻪﻛ ﻪﺑ

ترﻮﺻ ﺎﻳ يدارا ﻏ

ﻴ داراﺮ ي تروﺮﺿ ﻣ

ﻲ ﻳ ﺪﺑﺎ ضﺮﻓ ﻦﻳا ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا و

ﻲﺳرﺮﺑ ﻣ ﻲ دﻮﺷ .

Take or Pay

يﺎﻫدادراﺮﻗ مﺎﺴﻗا زا ﻲﻜﻳ ﻧﻻﻮﻃ

ﻲ تﺪﻣ ﺿﺮﻋ ﺔ زﺎﮔ ﻲﻌﻴﺒﻃ

1

بﻮﺴﺤﻣ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ . ﻣا ﻦﻳا ﺮ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﺧادﺮﭘ ﺎﻳ ﺖﻓﺎﻳرد طﺮﺷ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻢﻫ ﻪﺑ2

ناﻮﻨﻋ زا ﻲﻜﻳ

زﺎﮔ شوﺮﻓ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻲﺳﺎﺳا دﺎﻔﻣ رد

ﺮﻈﻧ دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ

) ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا

، 1395 : 190

ﺐﻟﺎﻗ رد ﻢﻫ و (

ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫدادراﺮﻗ

Take or Pay

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺿﺮﻋ يﺎﻫدادراﺮﻗ زا ﻲﻜﻳ ﺔ

3زﺎﮔ حﺮﻄﻣ دﻮﺷ . ﺮﮔا

Take or pay

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ ا ي يﺎﻫدادراﺮﻗ زا لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻳﺮﺧ

دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد 4

،

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ار نآ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻠﺻا دادراﺮﻗ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو دادراﺮﻗ ﻚﻳ

، ﻪﻛ ﻲﺿﺮﻓ رد ﻲﻟو

1. Long term take or pay gas supply contract

٢ . ﻲﻜﻳ زا ﺮﺷ د طو ﺮﮕﻳ ي ﺎﻛ ﻪﻛ ر ﺮﻛ يد ﺮﺷ ﻪﻴﺒﺷ رد ط ﺮﭘ ﺎﻳ ﺖﻓﺎﻳ اد ﺖﺧ رد و دراد ﻮﻣ ﻲﺧﺮﺑ درا ﻦﻜﻤﻣ ا ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺖﺳ نآ

ﻮﺷ ،د

ﺮﺷ رد ط ﺖﻓﺎﻳ ا ﺖﺧادﺮﭘ و ﺖﺳ . رد ﺮﺷ رد ط ﺖﻓﺎﻳ و ﺮﭘ اد ﺖﺧ ، ﺪﻳﺮﺧ رد را ﺮﺑ ا ﺮﻓ ﺮﺑ و ﺪﻨﺷ ه ﻒﻠﻜﻣ ﻣ ﻲ دﻮﺷ ، ﺎﮔ ﻢﻫ ﺎﺗ ز ﺪﺷﺪﻴﻟﻮﺗ ار ه

ﺮﻴﮕﺑ ﻞﻳﻮﺤﺗ و د ﺖﺑﺎﺑ ﻢﻫ نآ ﺮﭘ اد ﺪﻨﻛ ﺖﺧ . ﺎﺣ ا ل ﺪﻳﺮﺧ ﺮﮔ زا را ﻦﺘﻓﺮﮔ ﻞﻳﻮﺤﺗ ا

ﺎﻨﺘﺟ ب ﺪﻨﻛ ، ﺮﻗ ﺾﻗﺎﻧ دادرا ﺮﻤﺷ هد ﻣ ﻲ دﻮﺷ و

ﻻ ا مز ﺮﺒﺟ ﻪﺑ ﺖﺳ نا ﺎﺴﺧ تر ﺮﭙﺑ دزاد . ا ﺮﺒﺟ ﻦﻳ ا رد نا ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻳ

ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺮﺑ ا ﺮﺑ ا ﺎﻔﺗ ﺎﺑ ﺖﺳ تو ﺎﺑ ﺖﻤﻴﻗ ﻪﻛ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ يراز

ﺪﻳﺮﺧ را ﺤﺗ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻣ ﻞﻳﻮ ﺖﻓﺮﮔ زا و ﻞﻳﻮﺤﺗ نآ ﻮﺧ يرادد ﺮﻛ ﺖﺳا هد . ا ﺎﻣ رد ﺮﺷ رد ط ﺮﭘ ﺎﻳ ﺖﻓﺎﻳ اد ﻮﺧ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ ﺖﺧ ا

ﺪﻫ آ ﺪﻣ ،

ﺪﻳﺮﺧ را ﺾﺒﻗ ﻪﺑ ﻲﻔﻴﻠﻜﺗ رد و

ﺪﻧ ﺖﻓﺎﻳ رد و درا ﺖﻓﺎﻳ ﺮﻤﺷ دادراﺮﻗ ﺾﻘﻧ وا يﻮﺳ زا نآ ندﺮﻜﻧ د

ه ﻣ ﻲ .دﻮﺷ 3. gas supply contract 4. Off_Take

(7)

147

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ دادراﺮﻗ ﻪﺑ GSPA

رﺎﻛ ﻣ ﻲ دور

، ﺿﺮﻋ ﻞﻘﺘﺴﻣ دادراﺮﻗ ﻚﻳ دﻮﺧ ﺔ

ﻲﻘﻠﺗ زﺎﮔ ﻣ

ﻲ ﻮﺷ د .

ﺮﺑ ﻲﺷور لﻮﺼﺤﻣ ﺖﺷادﺮﺑ و ﺪﻳﺮﺧ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻪﻛ ﺖﺳا هژوﺮﭘ ماو ﺖﺧادﺮﭘزﺎﺑ ﻦﻴﻤﻀﺗ يا

ﺪﻘﻌﻨﻣ هژوﺮﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺪﻳاﻮﻋ ياﺮﺑ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ

)

،ﻲﺑاﺮﺗ 1395 : 33

ﻪﺑ(

رﻮﻃ

،ﻲﻠﻛ ود عﻮﻧ دادراﺮﻗ رد

ﺖﻌﻨﺻ زﺎﮔ دﻮﺟو دراد : ﺎﻨﺑ ﻪﺑ ﻪﭽﻧآ راﺬﮕﻣﺎﻧ ي ﻣ ﻲ ﻨﻛ ﻴ ﻢ

، ﻲﻜﻳ دادراﺮﻗ ﻪﻴﻬﺗ و ﻞﻳﻮﺤﺗ

1زﺎﮔ و

يﺮﮕﻳد دادراﺮﻗ صﺎﺼﺘﺧا ناﺪﻴﻣ

زﺎﮔ ﻪﺑ راﺪﻳﺮﺧ دادراﺮﻗ ﻪﻛ 2

يﺎﻫ

Take or pay

ﺖﺴﺨﻧ ﻢﺴﻗ زا

ﺖﺳا

) ﻲﻧﺎﺨﻴﻠﻋ

، 1387 : 298

.(

ﺿﺮﻋ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺔ

زﺎﮔ ﻪﺑ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻞﻴﻟد ﻧﻻﻮﻃ

ﻲ ﺗﺪﻣ ﻲ ﺪﻧراد ﻪﻛ

،

ًﻻﻮﻤﻌﻣ ياﺮﺑ ﻲﻣﺰﻴﻧﺎﻜﻣ ياراد

رﺮﻘﻣ ﻲﻧﺎﻣز ﻞﺻاﻮﻓ رد زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ رد يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺪﻧ

. ار دادراﺮﻗ ﺖﻤﻴﻗ رد يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ

ﻞﻴﻟد

رود لﻮﻃ رد زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ة

اﺮﻗ ﺿﺮﻋ دادر ﺔ

ﻦﻜﻤﻣ زﺎﮔ ﻣ

ﻲ دزﺎﺳ

، ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ ﻪﺘﺷﺬﮔ رد

ًﺎﺘﻣﺪﻘﻣ ﺖﻤﻴﻗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ صﻮﺼﺧ رد تﺎﻓﻼﺘﺧا راﺮﻗ هﺮﻛاﺬﻣ درﻮﻣ

ﻣ ﻲ ﺖﻓﺮﮔ ﺎﺗ صﻮﺼﺧ رد

ﻞﺣ ﻞﺼﻓو يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا نآ ﻤﺼﺗ

ﻴ ﻢ ﮔ ﻴ ﺮ ي دﻮﺷ

Ana Stanic, 2007: 35)

.(

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نآ يرﺎﺠﺗ مﻮﻬﻔﻣ و ﺎﻨﺒﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ دﻮﺷ

. ﻳا ﻚﻳ زا ﺎﻨﺒﻣ ﻦ

يدادراﺮﻗ تﺎﺒﺛ ﻦﻴﺑﺎﻣ ﺶﻨﺗ ﻞﻣﺎﺷ فﺮﻃ ﺖﺳا

تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا و

) دادراﺮﻗ ياﺮﺟا ﻦﻴﺣ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار (

رد ار ﻣﺮﺑ ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻪﻛ

take or

ياﺮﺑ pay

ﻤﺼﺗ ﻴ ﻢ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﻪﺑ ﺖﺳا نآ دﺎﺠﻳا لﺎﺒﻧد .

يﺎﻫدادراﺮﻗ رد تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ

ﺖﻳﺎﺿر زﺎﮔ شوﺮﻓ

ﻨﻤﺿ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﻪﺑ جﺎﻴﺘﺣا و يدادراﺮﻗ تﺎﺒﺛ ﻪﺑ جﺎﻴﺘﺣا ﻦﻴﺑ ،نآ نرﺪﻣ يدﺎﺼﺘﻗا رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﻲ

دراد دﻮﺟو دادراﺮﻗ ياﺮﺟا ﻦﻴﺣ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ

M.Gaitis, 2015: 531)

.(

ﺖﻴﻨﻣا ﻞﻴﻬﺴﺗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ

ر ﻳ ﺰ ي ) هﺪﻨﻳآ رد زﺎﮔ شوﺮﻓ زا نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻞﻗاﺪﺣ (

ندﺮﻛ ﺮﺴﻴﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا

زﺎﮔ نﺎﻳﺮﺟ ﻞﻗاﺪﺣ )

زﺎﮔ ﻲﻠﻗاﺪﺣ شوﺮﻓ (

دﺎﺠﻳا ،زﺎﮔ نآ لﺎﺒﻗ رد ﺖﺧادﺮﭘ ﻦﻴﻤﻀﺗ و ﻣ

ﻲ دﻮﺷ .

زﺎﮔ ﻲﻠﻗاﺪﺣ شوﺮﻓ ﻣ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ياﺮﺑ ﻟﻮﺗ ﻴ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛﺪ ) و ماو نﺎﺸﻧﺎﮔﺪﻨﻫد ﺎﻳ

ﻣﺄﺗ ﻴ ﻦ ﻲﻟﺎﻣ نﺎﺸﻧﺎﮔﺪﻨﻨﻛ (

زا

ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻞﺻﺎﺣ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻢﻬﻣ ﺮﻈﻧ ﻦﻳا ﺎﻣﺮﺳ

ﻳ ﻪ راﺬﮔ ي مﺎﺠﻧا ﺘﻓﺮﮔ ﻪ و زﺎﮔ جاﺮﺨﺘﺳا رد

لﺎﻘﺘﻧا ز ﻳ ﺖﺧﺎﺳﺮ ﺎﻫ ) يروﺎﻨﻓ (

، ﺎﻳزﺎﺑ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺳا ﻲﺑ . زﺎﮔ نﺎﻳﺮﺟ ﻲﻠﻗاﺪﺣ ﻦﻴﻤﻀﺗ )

زﺎﮔ شوﺮﻓ (

ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻦﻴﻤﻀﺗ زا ﻪﻛ يراﺪﻳﺮﺧ دﻮﺳ ﻪﺑ ﻣﺄﺗ

ﻴ ﻦ دﻮﺳ زﺎﮔ ﻣ

ﻲ دﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﺪﺷﺎﺑ . يﺎﻫدادراﺮﻗ

take or

ﺲﻜﻌﻨﻣpay

ﺪﻨﻨﻛ ة يدﺎﻋ ﺪﻳﺮﺧ ياﺮﺑ ﻲﻨﻴﻤﻀﺗ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﻛ ﺖﺳا يراﺪﻳﺮﺧ دﻮﺟو )

ﻲﻠﻗاﺪﺣ ﺎﻳ (

زﺎﮔ

ﺖﺳا . رﻮﻓ طﺮﺷ و ﺖﻤﻴﻗ ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ طﺮﺷ ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻦﻳا رد ار هزﺎﺟا ﻦﻳا روژﺎﻣ س

ﻣ ﻲ ﺪﻫد ﻪﻛ

ﻄﺑار ﺔ ﻦﻴﻓﺮﻃ يدادراﺮﻗ ﻞﻳﺪﻌﺗ ﺎﺑ

ﻖﺒﻄﻨﻣ دﻮﺷ

Op.tic, 2015: 532)

.(

ﺖﻴﻫﺎﻣ طﺮﺷ ﻦﻳا يرﺎﺠﺗ يﺎﻨﺒﻣ زا ﺮﺼﻨﻋ ﻦﻴﻣود تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ

ﺖﺳا ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻂﺑاور .

ﺖﻘﻓاﻮﻣ ﻪﻣﺎﻧ ﺎﻫ ي يﺎﻫدادراﺮﻗ عﻮﻧ زا زﺎﮔ شوﺮﻓ ﻪﻄﺑار

ا

3ي

يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا

1. Supply contract

2. depletion contracts 3. Relational

(8)

148

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

ﻢﻴﺴﻘﺗ 1

ﻣ ﻲ ﻮﺷ د . رد ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺔﺘﺳد

يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻧﻻﻮﻃ

ﻲ تﺪﻣ ﻲﻣ راﺮﻗ دﺮﻴﮔ

،

تﺎﻃﺎﺒﺗرا دﺮﺘﺴﮔ

ة و ﻦﻴﻓﺮﻃ ﮔرد

ﻴ ﺮ ي ﺎﻫ ي

زا نﺎﻨﻴﻤﻃا ياﺮﺑ يرﺎﻜﻤﻫ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ و دادراﺮﻗ ياﺮﺟا رد ﻲﺼﺨﺷ

ﻂﺑاور ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ

زا ﻦﻴﻓﺮﻃ و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﺖﺳﺎﻫدادراﺮﻗ عﻮﻧ ﻦﻳا

) Uzezi Aziano,

(2008:12

. ﻦﻳا ﺖﺳا راﻮﺘﺳا ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻦﻴﺑ دﺎﻤﺘﻋا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺎﻫدادراﺮﻗ .

ﻲﻧﺎﻣز ﻦﻴﻟوا ﻪﻛ

ﺖﻘﻓاﻮﻣ ﻪﻣﺎﻧ ﺎﻫ ي ﺪﺷ ﺎﻀﻣا ﺎﭘورا رد زﺎﮔ شوﺮﻓ

، ﺎﭘورا رد ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ رازﺎﺑ روطﻪﺑ

ﺎﺑ يرﺎﺼﺤﻧا

ﺪﻨﻨﻛدراو ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ﻚﻳ ة

ﺎﻀﻣا دادراﺮﻗ ﻲﺟرﺎﺧ زﺎﮔ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ زﺎﮔ هدﺮﻛ

زﺎﮔ ﺲﭙﺳ و

هﺪﺷدراو ﺎﺷرازﺎﺑ رد ار ﺪﻧدﺮﻛ ﻊﻳزﻮﺗ ن

. ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ رازﺎﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﻪﺑ

رﻮﻃ ﻲﻌﻴﺒﻃ

و ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ار ناراﺪﻳﺮﺧ و نﺎﮔﺪﻨﺷوﺮﻓ ﻧﻻﻮﻃ

ﻲ تﺪﻣ داد قﻮﺳ . عﻮﻧ ﻦﻳا رد

راﺪﻳﺮﺧ و هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﺎﻫدادراﺮﻗ

ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳود ار دﻮﺧ تﺎﻓﻼﺘﺧا ﻞﺣ

ﻞﺼﻓو ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ زا ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ

ﻄﺑار ﺔ دﻮﺧ يرﺎﻛ ﻪﺑ

ﺑﻮﺧ ﻲ ﻣ ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻈﻓﺎﺤ .

يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻧﻻﻮﻃ

ﻲ تﺪﻣ ﺔﺿﺮﻋ زﺎﮔ

take or pay

ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺐﻳﺮﻗ اﺮﭼ ﻪﻛ ﺪﻫد ﺢﻴﺿﻮﺗ ار ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ

قﺎﻔﺗا زا ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طوﺮﺷ

هﺮﻛاﺬﻣ ﻖﻳﺮﻃ ﻞﺣ

ﻞﺼﻓو ﻠﺣﺮﻣ دراو و هﺪﺷ ﺔ

ﺖﺳا هﺪﺸﻧ يرواد .

ﺳوﺮﭘ ﻪﺘﺒﻟا ﺔ يرواد ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺎﺠﺗ تاﺮﻛاﺬﻣ رد رﺎﺸﻓ مﺮﻫا هدﺎﻔﺘﺳا ير

دﻮﺷ . ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ياﺮﺑ ﻲﻫار

زا جوﺮﺧ ﻦﺑ

ﺖﺴﺑ يدادراﺮﻗ رﺎﻛ ﻪﺑ

دور

Jensen, 2008: 30)

.(

4 . ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ بﺎﺒﺳا يﺎﻫدادراﺮﻗ رد

Take or pay

يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺮﻳﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﻧﻻﻮﻃ

ﻲ تﺪﻣ يﺎﻫدادراﺮﻗ رد

take or pay

ﺖﻤﻴﻗ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻢﻫ

ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ هﺪﺷ ﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا رد ، ﺪﻨﻛ اﺪﻴﭘ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻔﻠﺘ

. ﺰﻴﻧ ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﻣ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻖﻳدﺎﺼﻣ

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ

، يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ رد ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳ زا ﺶﻴﺑ ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ ثداﻮﺣ ﻦﻜﻴﻟ

take or pay

ﺮﺛﺆﻣ ﺖﺳا . رد لﺎﺳ ﺎﻫ ي رد ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ بﺎﺒﺳا ﻪﻛ هداد خر ﻲﺛداﻮﺣ ﺎﭘورا رد ﺮﻴﺧا

take or pay

ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺖﺳا هدﺮﻛ

؛ ﻪﻠﻤﺟ زا زﺎﺳدازآ

ي ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ

،

ﻞﺷ زﺎﮔ بﻼﻘﻧا

، ناﺮﺤﺑ ﺎﻫ ي يدﺎﺼﺘﻗا

، ار دراﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ ﺖﻤﻴﻗ توﺎﻔﺗ و ﻲﻳاﺪﺟ

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ ثداﻮﺣ زا ﻲﻘﻳدﺎﺼﻣ دﺮﻤﺷﺮﺑ

) (A. Rogers, 2015: 44

.

لﻮﻣﺮﻓ ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﺗ زا يدﺪﻋ و ﻲﻤﻛ بﺎﺗزﺎﺑ ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻦﻳا رد ﻄﺑار درﻮﻣ رد ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻖﻓاﻮ

ﺔ

يﺎﻫدادراﺮﻗ هﺮﻛاﺬﻣ نﺎﻣز رد ﻲﺘﻔﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ و زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﻦﻴﺑ

take or pay

ﺖﺳا . ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا

ﻄﺑار ﺔ

ﺮﻴﻴﻐﺗ دادراﺮﻗ تﺪﻣ لﻮﻃ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﺘﻔﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﻤﻴﻗ و زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﻦﻴﺑ

ﺪﺑﺎﻳ ،

ﻖﻓاﻮﺗ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻨﻛ زا صﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ ﺮﮔا ﻪﻛ ﻞﺒﻗ

ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ هﺪﺷ دﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا

، اﻮﺘﺑ لﻮﻣﺮﻓ ﺪﻨﻧ

ﻗﻴ ﺖﻤ راﺬﮔ ي حﻼﺻا و يﺮﮕﻧزﺎﺑ ار ﺪﻨﻨﻛ

. ﻦﻳا ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺐﺟﻮﻣ ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ

1.discrete

هتسسگ

(9)

149

ﻲﺘﻔﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﻤﻴﻗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ

، و حﻼﺻا ﻪﺑ

ﻧﺎﺳرزور ﻲ ندﺮﻛ ﺲﻧﻻﺎﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺷ

ندﺮﻛ زاﺮﺘﻤﻫ ﺎﻳ ﺖﺳا

) نﺎﻴﺟﺎﺣ

، 1395 : 85

.(

ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ ﻪﺑ يدادراﺮﻗ زا ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺮﮕﻳد دادراﺮﻗ

، ﺎﻬﻧآ

ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺮﺼﻨﻋ ﻚﻳ و ﺖﺑﺎﺛ ﺮﺼﻨﻋ ﻚﻳ ﺺﺧﺎﺷ

يراﺬﮔ هﺪﺷ ﺪﻧراد

، زﺎﺟا ﻪﻛ ة رد ار ﺖﻤﻴﻗ نﺎﺳﻮﻧ

رود لﻮﻃ ة دادراﺮﻗ ﻣ ﻲ ﺪﻫد . ﺖﺑﺎﺛ ﺮﺼﻨﻋ )

ﻲﻫﺎﮔ ﻪﻛ ﻪﺑ ترﻮﺻ

p₀

هداد نﺎﺸﻧ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ (

، نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ة

ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺮﮔا ﺎﻳ ﺖﺳا دادراﺮﻗ دﺎﻘﻌﻧا نﺎﻣز رد ﺖﻤﻴﻗ

ًﻼﺒﻗ ﺪﺠﺗ ﺖﻤﻴﻗ رد ﺮﻈﻧﺪﻳ

هدﺮﻛ ﺪﻧا

، نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ة

ﺖﺳا ﻖﻓاﻮﺗ درﻮﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﺖﻤﻴﻗ .

ﺮﺼﻨﻋ ﺺﺧﺎﺷ يراﺬﮔ هﺪﺷ

ًﻻﻮﻤﻌﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﻮﻣﺮﻓ

ﺖﺳا هدرﻮﺧ هﺮﮔ ﻲﺘﻔﻧ صﺎﺧ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﻤﻴﻗ

(Oladotun, 2008: 3)

.

ﺿﺮﻋ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺖﺤﺗ ﺔ

تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ زﺎﮔ

take or pay

، و ﺖﻓﺎﻳرد ياﺮﺑ لﺎﺳ ﺮﻫ راﺪﻳﺮﺧ

ﺮﮔا ﺖﺧادﺮﭘ ﺎﻳ ﺖﺧادﺮﭘ دﺮﻴﮕﻧ ترﻮﺻ ﺖﻓﺎﻳرد

، ﻪﺑ رﻮﻃ ﻦﻴﺑ يﺰﻴﭼ لﻮﻤﻌﻣ 80

ﺎﺗ 90 زا ﺪﺻرد

ﻧﻻﺎﺳ زﺎﮔ ﻢﺠﺣ ﺔ

ﺖﻓﺎﻳرد ار يدادراﺮﻗ ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻛ

، ﻦﻴﺑ يﺰﻴﭼ ﻲﻨﻌﻳ 10

ﺎﺗ 20 ﻚﺴﻳر ﺐﻳﺮﺿ ﺪﺻرد

ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد راﺪﻳﺮﺧ ياﺮﺑ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ . ﺮﻳدﺎﻘﻣ شوﺮﻓ ﺎﺑ ﻚﺴﻳر ناﺰﻴﻣ ﻦﻳا هﺪﺷرﺮﻘﻣ

رد دادراﺮﻗ رد

ﻲﻳﺎﻬﻧ رازﺎﺑ

ﺺﻴﺼﺨﺗ 1

ﻣ ﻲ ﻳ ﺪﺑﺎ ﻳر ﻪﻛ راﺪﻘﻣ ﻚﺴ هﺪﻴﻣﺎﻧ2

ﻣ ﻲ دﻮﺷ راﺪﻳﺮﺧ ﻂﺳﻮﺗ يدﺎﻳز ﺪﺣ ﺎﺗ و

ﭘﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ ﻣ ﻲ دﻮﺷ . طﺮﺷ ﻲﻳﺎﻬﻧ رازﺎﺑ رد ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻪﺑ ور ﺖﻤﻴﻗ ﻚﺴﻳر ﺮﺑاﺮﺑ رد راﺪﻳﺮﺧ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد

دادراﺮﻗ رد ار ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻣ

ﻲ ﺪﻧﺎﺠﻨﮔ .(Op.tic, 2008: 2)

ﺑ ياﺮ ،لﺎﺜﻣ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﺮﻳز طﺮﺷ

ﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ زا لﻮﻤﻌﻣ طﺮﺷ ار ﺖﺴﻧاد ﺖﻤ

:

دﻮﺷ جرﺎﺧ ﻦﻴﻓﺮﻃ لﺮﺘﻨﻛ زا لاﻮﺣا و عﺎﺿوا ﺮﮔا

، ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﻛ تاﺮﻴﻴﻐﺗ يدﺎﻳز ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد

دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ ﺖﻤﻴﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ تارﺮﻘﻣ و طوﺮﺷ درﻮﻣ رد ﻲﺳﺎﺳا تﺎﺿوﺮﻔﻣ

، ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ماﺪﻛ ﺮﻫ

ﻫاﻮﺨﺑ ار ﺖﻤﻴﻗ ﻞﻳﺪﻌﺗ و حﻼﺻا ﻪﻛ ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺧ ار ﻖﺣ ﻦﻳا ﻨ

ﺪ . تارﺮﻘﻣ صﻮﺼﺧ رد ﺖﻤﻴﻗ

رﻮﻣ ﺮﻫ رد ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ار نﺎﻜﻣا ﻦﻳا د

ﻪﺑ رﻮﻃ رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ تﺎﻴﻠﻤﻋ سﺎﺳاﺮﺑ يدﺎﺼﺘﻗا

ﺪﺳﺮﺑ شوﺮﻓ ﻪﺑ رازﺎﺑ .

رﺎﺑ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺖﺳاﻮﺧرد ﻪﺑ زﺎﺠﻣ فﺮﻃ ﺮﻫ

ﺦﻳرﺎﺗ زا لوا

yy/mm/dd

ﺮﺛﺆﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻳﺎﺑ فﺮﻃ ﺮﻫ رﺎﺑ ﻚﻳ لﺎﺳ ﻪﺳ ﺮﻫ نآ زا ﺲﭘ و ﺖﺳا

ﻓ دﻮﺧ يﺎﻋدا تﺎﺒﺛا ياﺮﺑ ار مزﻻ ﺪﻨﻛ ﻢﻫاﺮ

.

دادراﺮﻗ ﺖﻤﻴﻗ رد ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ يﺎﻋدا ﻪﻜﻨﻳا ياﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ ﺮﮔا _

ﻧﻮﻤﻧ ﺔ ﺪﺷﺎﺑ ﻻﺎﺑ دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ _

، ﺪﻳﺎﺑ 1 . ﺪﺷﺎﺑ دﺮﻓ لﺮﺘﻨﻛ زا جرﺎﺧ ﻪﻛ ﺪﻫد خر ﻲﺘﻴﻌﺿو

؛ 2 .

تاﺮﻴﻴﻐﺗ نﺎﻳﺎﺷ رد ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻗﻴ

ﺖﻤ ﺎﻫ ي ﭘﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ هﺪﺷ دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ

؛ 3 . ياﺮﺑ ﺖﻤﻴﻗ لﻮﻣﺮﻓ

ﻦﻴﻨﭼ سﺎﻜﻌﻧا ﺪﺷﺎﺑ ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻲﺗاﺮﻴﻴﻐﺗ

Holland, 2016: 34)

.(

1.End market

2.Volume Risk

(10)

150

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

ﻞﻴﻜﺸﺗ ار ﺖﻤﻴﻗ رد ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ سﺎﺳا و ﻪﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﻲﺗاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻫد ﺐﻠﻏا ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ كﺮﺤﻣ ﺎﻳ 1

ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ 2

ﻣ ﻲ ﻮﺷ ﻧ ﺪ .

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺖﻤﻴﻗ رد ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ ﻪﻴﺟﻮﺗ

، ﺪﻳﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ ثداﻮﺣ ﻪﺑ

رﻮﻃ لﻮﻃ رد لﻮﻤﻌﻣ

ﻚﻳ ةرود ﺎﺧ ﻪﻛ ﺪﻫد خر ﻲﻧﺎﻣز ص ﻪﺑ

رﻮﻃ ﺖﺳا لﺎﺳ ﻪﺳ ﻲﻠﻛ .

ﻦﻴﻨﭼ هرود ا ي

ًﻻﻮﻤﻌﻣ رود ة

عﺎﺟرا رود ﺎﻳ 3

ة ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ هﺪﻴﻣﺎﻧ 4

ﻣ ﻲ دﻮﺷ

(Groom Malcolm, 2012: 11)

.

ﺿﺮﻋ يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ،لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﺔ

5زﺎﮔ ﺪﻫد خر ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ ثداﻮﺣ ﺖﺴﻴﻧ مزﻻ

، ﻦﻴﻨﭼ رد

رد ﻪﻛ ﺪﻧراد ﻖﺣ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻲﻳﺎﻫدادراﺮﻗ هرود

ﺎﻫ ي ﻲﺻﺎﺧ ﻲﻧﺎﻣز ﺪﺠﺗ

ﻳ ﺮﻈﻧﺪ ﺖﺳاﻮﺧرد ار ﺖﻤﻴﻗ رد

ﺪﻨﻨﻛ )

ًﻼﺜﻣ لﺎﺳ ﻪﺳ ﺮﻫ (

، ﻪﺑ طﺮﺷ ﻪﻜﻨﻳا صﻮﺼﺧ رد ﺪﻨﻨﻛ ﻖﻓاﻮﺗ يدادراﺮﻗ ﺪﻳﺪﺟ ﺖﻤﻴﻗ

. ﻲﺘﺣ

ﺪﺷﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ صﺎﺧ دراﻮﻣ رد ﻲﻣﺰﻴﻧﺎﻜﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﺮﮔا

، هزوﺮﻣا ﺮﺜﻛا رد ﻳ ﺖ قﺎﻔﺗا ﻪﺑ ﺐﻳﺮﻗ

ﺿﺮﻋ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺔ

زﺎﮔ

take or pay

عﺎﺿوا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا مزﻻ خر عﺎﺟرا ةرود رد لاﻮﺣاو

دﺮﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ ار ﺖﻤﻴﻗ رد ﺮﻈﻧﺪﻳﺪﺠﺗ ناﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺪﻫد

Holland, 2016: 37)

. (

،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺪﻧور رد ﺪﻳﺎﺑ ﻞﻳذ دراﻮﻣ :

ًﻻوا ( مﺎﺠﻧا ﻪﻠﺣﺮﻣ ود رد ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طﺮﺷ ﻣ

ﻲ ﺮﻴﮔ د . يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻲﺿﺎﻘﺘﻣ فﺮﻃ ،اﺪﺘﺑا رد

ﺪﻨﻛ تﺎﺒﺛا ﺪﻳﺎﺑ ﺖﻤﻴﻗ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﻛ

) ﻞﻳﻻد ( اﻳ هﺪﺷدﺎﺠ ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ياﺮﺑ ﻊﻧﺎﻗ

هﺪﻨﻨﻛ ﺖﺳا . ﺎﻬﻨﺗ

ﺗرﻮﺻرد ﻲ ﻪﻛ ﻞﻣاﻮﻋ اﻳ هﺪﺷدﺎﺠ ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ياﺮﺑ ﺐﺒﺳ

فﺮﺼﻣ رازﺎﺑ رد زﺎﮔ شزرا ﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ

ﻠﺣﺮﻣ ،دﻮﺷ ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺔ

يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻨﻌﻳ ،مود ﻗﻴ

ﺖﻤ ﺎﻫ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ حﻼﺻا ﺖﻤﻴﻗ و زﺎﻏآ .

لﻮﻣﺮﻓ حﻼﺻا مﺰﻴﻧﺎﻜﻣ ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺺﺨﺸﻣ طﺮﺷ رد ﻲﺋﺰﺟ ﻤﻧ

ﻲ دﻮﺷ . ﻪﭽﻧآ

ﭘﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ هﺪﺷ لﻮﻣﺮﻓ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻗﻴ

ﺖﻤ راﺬﮔ ي ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺛﺄﺗ

ﻴ ﺮ زﺎﮔ شزرا ﻢﻬﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ

يزﺎﮔ ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﻣارﺎﻛ

سﺎﺳاﺮﺑ زﺎﮔ راﺪﻳﺮﺧ ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ رازﺎﺑ رد ﺖﻘﻓاﻮﻣ

ﻣﺎﻧ ﺔ

دﺎﺠﻳا زﺎﮔ ﺪﻳﺮﺧ ﻣ

ﻲ دﻮﺷ

، دﻮﺷ حﻼﺻا

Ana Stanie, 2007: 329)

.(

ًﺎﻴﻧﺎﺛ ( ﻲﻨﻴﻋ ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ يﺎﻫﺎﻨﺒﻣ و ﻞﻳﻻد ا

ﺪﻧ . لﺮﺘﻨﻛ زا جرﺎﺧ ثداﻮﺣ ﻪﺑ ﻪﻠﻤﺟ ﻦﻴﻟوا

ﻦﻴﻓﺮﻃ هرﺎﺷا ﻪﻧ دراد قﺎﻔﺗا ﺎﻫ ﻲﻳ ﻪﻛ ﺮﺑ ﺮﺛا ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻲﻜﻳ يدﺎﺼﺘﻗا هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻣ

ﻲ دراﺬﮔ ) طﺮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ

رد جﺮﺣ و ﺮﺴﻋ ﺎﻫدادراﺮﻗ

.(

زﺎﮔ شزرا ﺮﺑ ﻪﻛ دراد هرﺎﺷا ﻲﺛداﻮﺣ ﻪﺑ ﻪﻠﻤﺟ ﻦﻴﻣود ﺛﺄﺗ

ﻴ ﺮ و دراد

و طﺎﺘﺤﻣ رﻮﺗاﺮﭘا ﻚﻳ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻣارﺎﻛ

دﺎﺠﻳا راﺪﻳﺮﺧ ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ رازﺎﺑ رد ﻣ

ﻲ دﻮﺷ ﺎﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻜﻨﻳا

ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد راﺪﻳﺮﺧ ﻣﺄﺗ

ﻴ ﻦ ) ﻪﺿﺮﻋ ( زﺎﮔ ﺪﺷﺎﺑ دادراﺮﻗ سﺎﺳاﺮﺑ .

ﺖﻤﻴﻗ ﻪﻛ ﺮﻣا ﻦﻳا ،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ

1.Triggers

2.Trigger event 3. Reference period 4. Price review period 5.Gas supply contract

(11)

151

دادراﺮﻗ رد زﺎﮔ

take or pay

،

،ﺪﺷﺎﺑ ﻦﻴﮕﻨﺳ يدﺎﺼﺘﻗا ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻲﻜﻳ ياﺮﺑ ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺪﺷﺎﺑ ﺖﻤﻴﻗ رد يﺮﮕﻧزﺎﺑ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ .

ًﺎﺜﻟﺎﺛ ( ﺮﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ د ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻚﻳ

ر زﺎﺑ ة ﻖﻳﺮﻃ زا يدﺎﻋ ﻲﻧﺎﻣز

رﺎﻄﺧا لﺎﺳرا )

ﻪﻣﺎﻧرﺎﻬﻇا ( دﻮﺷ ﺖﺳاﻮﺧرد )

ًﻻﻮﻤﻌﻣ لﺎﺳ ﻪﺳ ﺮﻫ .(

ﺑ ﻪ هوﻼﻋ ﺖﻘﻓاﻮﻣ ﻪﻣﺎﻧ ﺎﻫ ي

ردﺎﻗ ار فﺮﻃ ﻚﻳ زﺎﮔ شوﺮﻓ ﺪﻳﺪﺟ ﻣ

ﻲ دزﺎﺳ ﻪﻛ ار صﺎﺧ ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻪﺑ

تﺎﻌﻓد ﺺﺨﺸﻣ

تﺪﻣ لﻮﻃ رد دادراﺮﻗ

ﺖﺳاﻮﺧرد ﻪﺑ ،ﺪﻨﻛ

ﺖﺑﺎﺛ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﻲﻃﺮﺷ ﺪﻨﻛ

يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻞﻳﻻد و ﺎﻫﺎﻨﺒﻣ ﻪﻛ

ﻲﻤﻬﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺖﺳا هﺪﺷ ثدﺎﺣ ﺖﻤﻴﻗ ار

زا ﻲﺷﺎﻧ زﺎﮔ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻪﻛ زﺎﺳدازآ

ي زﺎﮔ رازﺎﺑ

ﻳدﺎﺤﺗا ﺔ دﺎﺠﻳا ﻲﻳﺎﭘورا نﻮﻴﺴﻴﻤﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﭘورا ﻣ

ﻲ دﻮﺷ

، ﻢﻴﻈﻨﺗ و لﺮﺘﻨﻛ ﺪﻨﻛ

Op.tic, 2007: 331)

.(

5 . هزﻮﺣ ﺎﻫ ي يﺎﻫدادراﺮﻗ رد ﺖﻤﻴﻗ يﺮﮕﻧزﺎﺑ رد فﻼﺘﺧا درﻮﻣ take or pay

ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺖﺳاﻮﺧرد ﻲﭘ رد

، ﻛ تﺎﻗﻼﻣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ هدﺮ

و ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻨﻨﻛ ﻪﻛ

ﺖﺳا ﻪﻧﻻدﺎﻋ ﺖﻤﻴﻗ تارﺮﻘﻣ ﻞﻳﺪﻌﺗ و حﻼﺻا ﺎﻳآ .

فﺮﻇ ﻖﻓاﻮﺗ مﺪﻋ ترﻮﺻ رد 120

ﺮﻫ زور

ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ماﺪﻛ ﻣ

ﻲ ﻮﺗ ﺪﻧا ﺪﻫد عﺎﺟرا يرواد ﻪﺑ ار عﻮﺿﻮﻣ )

دادراﺮﻗ يرواد تارﺮﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ (

Holland, 2016: 34)

.(

ﻢﻴﻤﺼﺗ ذﺎﺨﺗا رواد ﺎﻳ دﺮﻴﮕﻧ ترﻮﺻ ﻖﻓاﻮﺗ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﺗ ﺔﻴﻠﻛ ،ﺪﻨﻜﻧ

قﻮﻘﺣ

ﻦﻴﻓﺮﻃ ياﺮﺑ ﺖﻤﻴﻗ تارﺮﻘﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا دادراﺮﻗ تاﺪﻬﻌﺗ و مزﻻ

ﺖﺳاﺮﺟﻻا ﻲﻗﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ نوﺪﺑ و

ﺪﻧﺎﻣ ﺪﻫاﻮﺧ .

ﺣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﺲﭘ موﺰﻟ ترﻮﺻ رد و هﺮﻛاﺬﻣ ﻪﺑ مﺰﻠﻣ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻫا ﺰﺋﺎ

ﺪﻨﺘﺴﻫ يرواد ﻪﺑ عﺎﺟرا .

ﺪﻳﺎﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ ،ﺖﻤﻴﻗ ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ ياﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻲﻜﻳ ﺖﺳاﻮﺧرد مﺎﮕﻨﻫ

يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻞﺻﺎﺣ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺎﺗ ﺪﻨﻨﻛ عوﺮﺷ ار تاﺮﻛاﺬﻣ ﻗﻴ

ﺖﻤ ﺎﻫ هﺪﺷ هدروآﺮﺑ

ﻼﺻا ار ﺖﻤﻴﻗ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﺮﮔا و ؟ﺮﻴﺧ ﺎﻳ ﺖﺳا ﺪﻨﻨﻛ ح

. تﺪﻣ رد ﻲﻘﻓاﻮﺗ ﭻﻴﻫ ﺮﮔا ﻌﺗ

ﻴﻴ ﻦ هﺪﺷ

)

ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻦﻴﺑ 60 ﺎﺗ 120 ﺖﺳاﻮﺧرد نﺎﻣز زا زور (

زا ﺖﻤﻴﻗ حﻼﺻا ﻦﻳا ،دﻮﺸﻧ ﻞﺻﺎﺣ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻦﻴﺑ

مﺎﺠﻧا يرواد ﻖﻳﺮﻃ ﻣ

ﻲ ﺮﻴﮔ د

Ana stanie, 2007: 331)

.(

هزﻮﺣ ﺎﻫ ي ﻪﺑ تﺎﻓﻼﺘﺧا عﺎﺟرا ياﺮﺑ يدﺎﻳز هﻮﻘﻟﺎﺑ رواد

ي ﺎﻫ ي دﻮﺟو ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ

دراد . ﻤﻫ ﺔ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ترﻮﺻ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻪﺸﻗﺎﻨﻣ درﻮﻣ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻂﺳﻮﺗ هﻮﻘﻟﺎﺑ .

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

يرواد ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺟ رد ﺪﻳﺪﺟ ﺖﻤﻴﻗ درﻮﻣ رد ﻖﻓاﻮﺗ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ و يرواد ندﻮﺑ ﻪﻧﺎﻣﺮﺤﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﻣ ﻲ دﻮﺷ

، ﺶﺨﺑ هﺪﻤﻋ ا ي ﻨﻣاد ﺰﮔﺮﻫ درﻮﻣ ﻦﻳا رد يرواد تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ زا ﺔ

اﺪﻴﭘ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻨﻛ .

ﻪﺑ هوﻼﻋ ﻤﻫ نﺎ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﺷ هرﺎﺷا ﻪﻛ

، ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ طوﺮﺷ توﺎﻔﺗ

ﺎﻫ ي هﺪﻤﻋ ا ي ﺪﻧراد

، ﻪﺑ

ﻢﻴﻫد ﻢﻴﻤﻌﺗ ﺮﮕﻳد يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻪﺑ ار صﺎﺧ يرواد ﻚﻳ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا راﻮﺷد ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ .

ﻦﻳا ﺎﺑ

لﺎﺣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ ثداﻮﺣ درﻮﻣ رد تﺎﻓﻼﺘﺧا رﺮﻜﻣ راﺮﻜﺗ ﻞﻴﻟد ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ رﺎﻴﺴﺑ ﺮﺼﻨﻋ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﻔﮔ

ﺖﺳا ﻪﺸﻗﺎﻨﻣ درﻮﻣ

Gaitis,2015:530)

.(

و تﻻﻻﺪﺘﺳا زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﻞﻳذ رد ﻌﻗﻮﻣ

ﻴ ﺖ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻪﻛ ﺧا ﻴ

ًاﺮ

هﺪﺷ هﺪﻳد ﺖﻤﻴﻗ دﺪﺠﻣ يﺮﮕﻧزﺎﺑ يرواد رد

،ﺖﺳا هرﺎﺷا ﻣ ﻲ دﻮﺷ .