ﺮﻴﺛﺄﺗ و ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا
ﻲﻣﻼﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﻲﺒﻴﻃ ﻞﻴﻤﻛ ﺪﻴﺳ
ﻮﻀﻋ و رﺎﻴﺸﻧاد تﺄﻴﻫ
هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ نﺎﻬﻔﺻا
komail@econ.ui.ac.ir
هدازدﺎﻤﻋ ﻲﻔﻄﺼﻣ
ﻮﻀﻋ و دﺎﺘﺳا تﺄﻴﻫ
نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ
m-emadzadeh@plot.ui.ac.ir
ﻲﻳﺎﻬﺑ ﺦﻴﺷ ﺎﺘﻳزآ
نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ
sheikhbahaie62@gmail.com
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
9 / 4 / 1386 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
20 / 11 / 1387
هﺪﻴﻜﭼ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﺮﻴﺛﺄﺗ
و ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ
ﻮـﻀﻋ يﺎﻫرﻮـﺸﻛ يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر ﺮـﺑ ﻲﻧﺎـﺴﻧا
ﻲﻃ ﻲﻣﻼﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ةرود
1980 - 2003 هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ ي Pooling)
(
، درﻮـﻣ
راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻣ
دﺮﻴﮔ . ﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا يا
، و ﻢﺑرﺪﺳ ﺪﺷر لﺪﻣ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ،ﻲﺠﻨﺳدﺎﺼﺘﻗا يﻮﮕﻟا ﺎـﺑ و ﻞـﻴﺗ
تادراو و تاردﺎـﺻ عﻮـﻤﺠﻣ ﺪـﺷر ،ﻲﺘﻌﻨﺻ تادراو ﺪﺷر ،ﻲﺘﻌﻨﺻ تاردﺎﺻ ﺪﺷر ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺪﺷر ،ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﺪﺷر و رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ﺪﺷر ،ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ
، ﺖﺳا هﺪﺷ ﺢﻳﺮﺼﺗ .
نﺎﺸﻧ ﻦﻴﻤﺨﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻣ
ﺪﺷر ﻪﻛ ﺪﻫد ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺮﻴﺛﺄـﺗ و ﺖـﺒﺜﻣ تا ﻲـﻨﻌﻣ
د ﺮـﺑ يرا
ﻲﻃ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ةرود
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ .
نوﺰﻓا ـﻄﺑار ،ﻦﻳا ﺮﺑ ﺔ
ﺮﺗ ﻲﺒﻴﻛ يرﺎﺠﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳﺮﻫ ﺎﺑ
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲﻧﺎﺴﻧا
، ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻼﻣﺎـﻛ و ﺖﺒﺜﻣ ﻲـﻨﻌﻣ
د يرا
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ .
ﻟ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ اﺬ ﺪﺷ
،ه ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮـﺑ ﻲﺘﻌﻨـﺻ يﺎﻫﻻﺎﻛ ترﺎﺠﺗ
ﺐـﺨﺘﻨﻣ يﺎﻫرﻮـﺸﻛ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر OIC
دراد ﻲﮕﺘـﺴﺑ ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺪـﺷر ﻪـﺑ ، .
. ،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﮔ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺑ يراﺬ
، ﺎﺑ يﺎﻘﺗرا ترﺎﻬﻣ ﺎـﻫ
ﻲـﻨﻓ ناﻮـﺗ و ﺶـﻧاد ، ﻲـﻣ
ـﻨﻴﻣز ﺪـﻧاﻮﺗ ﺔ
شﺮـﮕﻧ
ﻖﻴﻤﻋ ﺮﺗ ﻪﺑ ي ﺔﻌﺳﻮﺗ دروآ ﻢﻫآﺮﻓ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ار يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ترﺎﺠﺗ .
ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ :JEL ،F10 ،O40 O53
هژاو ﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ
: ،يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ
ﻲﺘﻌﻨـﺻ تادراو ،ﻲﺘﻌﻨـﺻ تاردﺎـﺻ ،ﻲﻧﺎـﺴﻧا ،
نﺎﻣزﺎـﺳ
ﻲﻣﻼﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﺑ ،هﺪﻤﻋ رﻮﻃ ﺪﻳﺆﻣ ﺪﺷر تﺎﻳﺮﻈﻧ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺔﻄﺑار ﺪـﺷر و ﻲﺟرﺎـﺧ ترﺎـﺠﺗ نﺎﻴﻣ ﺖﺒﺜﻣ
ﺖــﺳا يدﺎــﺼﺘﻗا .
ترﺎــﺠﺗ ﻦﻴــﺑ ﻟا ﻪــﺑ ﻲــﺳﺮﺘﺳد ،ﻊﺑﺎــﻨﻣ ﺺﻴــﺼﺨﺗ دﻮــﺒﻬﺑ ﻖــﻳﺮﻃ زا ﻞــﻠﻤ
يروﺎﻨﻓ ﺎﻫ ﻦﻳﻮﻧ ي
، ﻪﻓﺮﺻ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻳﻮﺟ
ﺎﻫ
ﺖـﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰـﻓا و سﺎﻴﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا زا ﻲﺷﺎﻧ ي
،
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻠﺧاد ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ
دراﺬﮔ . ﺶﻘﻧ ﺖﻴﻤﻫا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﺰﻓا ﺮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا و ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳا
ﺪﺷر ﻪﻟﺄﺴﻣ ،ﺰﻴﻧ يدﺎﺼﺘﻗا يا
ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻤﻧ رود نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ ﺖﺳا .
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲﻧﺎﺴﻧا
ﺪـﺷر ﺶﻳاﺰـﻓا ﺐﺒﺳ ﺰﻴﻧ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا و هدﺮﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ ار ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺪﻧردﺎﻗ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ و ﺪﻧﻮﺷ يدﺎﺼﺘﻗا )
ﻮﻧاﺮﺳ و ﺰﭘﻮﻟ
،١
2003 .(
شزﻮﻣآ
، ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﻜﻳ ﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺮﺑ را ﺔﻌﺳﻮﺗ ترﺎﺠﺗ
و يﺎﻘﺗرا هﺮﻬﺑ يرو ﻣاﻮﻋ تﻼﻴـﺼﺤﺗ زا ﻪـﻛ رﺎـﻛ يوﺮـﻴﻧ زا ﻪﺘـﺳد نآ اﺮـﻳز ؛ﺖـﺳا ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞ
ﺶﻴﺑ ﺮﺗ
يﺎـﻫرازﺎﺑ رد ﺖـﺑﺎﻗر ترﺪـﻗ ﻦﻳا و هدﻮﺑ يروآﻮﻧ وﺮﻴﻴﻐﺗ ﻞﻣﺎﻋ هﻮﻘﻟﺎﺑ ،ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ي ﻦﻴﺑ ﻟا ﺶﻳاﺰﻓا ار ﻲﻠﻠﻤ ﻲﻣ
ﻫد ـﻨ ﺪ . اﺬـﻟ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺢﻄـﺳ ندﺮﺑﻻﺎـﺑ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻲﻧﺎـﺴﻧا
ترﺎﻬﻣ ،تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺎﻫ
ﺺﺼﺨﺗ و ﺎﻫ
رﺎـﻛ يوﺮﻴﻧ ي ﻲـﻣ ،
ﺪـﻧاﻮﺗ ﺐﺒـﺳ و تاردﺎـﺻ شﺮﺘـﺴﮔ
ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺎﻫ يرﺎﺠﺗ ي ﻮﺷ
د . ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ، ﺔﻌﺳﻮﺗ تدراو و تاردﺎﺻ ﺶﻳاﺰﻓا و ترﺎﺠﺗ
، ـﺟﻮﻣ ﺐ
يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ دورو ﺎﻫ
ﺶﻳاﺰـﻓا ار ﺮﻫﺎـﻣ رﺎـﻛ يوﺮﻴﻧ ياﺮﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ و هﺪﺷ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ ي
ﻲﻣ ﺪﻫد . ترﺎﻬﻣ يﺮﻴﮔاﺮﻓ ﻪﺑ ﻖﻳﻮﺸﺗ ار داﺮﻓا ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎﻫ
ﺺﺼﺨﺗ و ﺎﻫ
و هدﺮـﻛ زﺎـﻴﻧ درﻮﻣ ي
ﻨﻴﻣز ﺔ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻢﻫآﺮﻓ ار ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻲﻣ
دروآ .
زا نآ ﺎﺟ ﻲﻣﻼـﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻛ
OIC) ( لﺎـﺣ رد ﻲﻳﺎﻫرﻮـﺸﻛ
ﻌﺳﻮﺗ ﻪ
،ﺪﻧا ترﺎﻬﻣ دﻮﺒﻤﻛ ﻞﻴﺒﻗ زا ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ دﻮﺟو ﺎﺑ ﻪﻛ ﺎﻫ
،ﺪـﻴﻟﻮﺗ رد ﻲﻳارﺎـﻛﺎﻧ ،ﻲﻧﺎـﺴﻧا ي
،ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ تﻻﻮﺤﺗ زا يرادرﻮﺧﺮﺑ مﺪﻋ ...
ﺺﺼﺨﺗ ناﺪﻘﻓ و ﺎﻫ
ﻮﻣ ي ﺎﻴﻧ در و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻬﺟ ز
ﺎﻫﻻﺎﻛ روﺪﺻ ﺢﻄﺳ رد ﺖﺑﺎﻗر ﻞﺑﺎﻗ ي
ﻦﻴﺑ ﺎـﺗ ،ﻞﻠﻤﻟا ﺘـﺴﻧاﻮﺘﻧ نﻮﻨﻛ
ﻪ ﺪـﻧا رد ﻲﻧاﺪـﻨﭼ ﻢﻬـﺳ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد اﺬﻟ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﻲﻣ
وﺮـﮔرد ﺪﻧاﻮﺗ
ﻊﻴﺳو شزﻮﻣآ ﺮﺗ
رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ﻪﺑ
ﻮﻈﻨﻣ و ﻞﻴﻜﺸﺗ ر ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ رد ،ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺖـﻘﻴﻘﺣ
ﻪﺑ شزﻮﻣآ ﻌﺳﻮﺗ
ﺔ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺎﻫ
ترﺎـﻬﻣ ﺢﻄـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا ورﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ي ﺎـﻫ
ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ و ﺎـﻫ
نآ ي
ﻲﻣ ﺪﻣﺎﺠﻧا . ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﮔ يراﺬ ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺮﺑ هﺮﻬﺑ
يرو ﻞـﻣاﻮﻋ
ـﻨﻴﻣز ﺖـﺳا ردﺎـﻗ ﻖـﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا و هﺪﺷ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ تﻻﻮﺤﺗ و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺔ
مزﻻ ياﺮـﺑ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
ترﺎﺠﺗ ﻦﻴﺑ ﻟا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﺑ نﺪﻴﺳر و ﻞﻠﻤ دروآ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺮﺗﻻﺎﺑ
.
1- Lopez and Serrano (2003).
ﻦﻳﺪﺑ ﺮﺗ ﻲﺳرﺮﺑ دﺪﺻرد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﺐﻴﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ياﺮـﺑ ﻲﺟرﺎـﺧ ترﺎـﺠﺗ و ﻲﻧﺎـﺴﻧا
ﻲﻣﻼـﺳا ﺲﻧاﺮـﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ ﺐﺨﺘﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﺑ نﺪﻴﺳر
OIC) (
ﺖﺳا . نآ ﻪﭼ ﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﺖﺳا ﻢﻬﻣ ﺔ
ﺔﻄﺑار نﺎﻴﻣ
ﺖـﺳا يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ
، ﻪـﻛ
ﻲﻣ ﺮﻴﺴﻣ زا ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ
يراﺬﮔ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و ﻲﻧﺎـﺴﻧا
ﺶﺨﺑﺮـﺑ نآ ﻞﻴﻜـﺸﺗ ﺎـﻫ
ﻦـﻳا يرﺎـﺠﺗ ي
دﺮﻴﮕﺑ ﻞﻜﺷ ﺎﻫرﻮﺸﻛ .
روﺮـﻣ و عﻮﺿﻮﻣ يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا مود ﺶﺨﺑ ،سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ
ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻣ
دزادﺮﭘ . رﺎﺘﺧﺎـﺳ ﺮـﺑ ﻲﻟﺎـﻤﺟا ﻲﻫﺎـﮕﻧ ،مﻮـﺳ ﺶـﺨﺑ
يﺎﻫرﻮﺸﻛ يرﺎﺠﺗ و يدﺎﺼﺘﻗا دراد OIC
. يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر يﻮﮕﻟا ﺢﻳﺮﺼﺗ ﻪﺑ مرﺎﻬﭼ ﺶﺨﺑ
ﻲﻣﻼﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ياﺮﺑ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻢﺠﻨﭘ ﺶﺨﺑ و دراد صﺎﺼﺘﺧا
ﻮﮕﻟا ﻦﻳا دروآﺮﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻣ
دزادﺮﭘ . ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﻳﺎﭘ ﺶﺨﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ـﻴﮔ ـﺋارا و يﺮ ﺔ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ صﺎﺼﺘﺧا يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ تﺎﻜﻧ .
2 - ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ
2 - 1 - ترﺎﺠﺗ ﺖﻴﻤﻫا ﻦﻴﺑ
ﻟا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد ﻞﻠﻤ
ﺶﻴﺑ ﺮﺗ يزوﺮـﻣا ﻊـﻣاﻮﺟ رد ﻪﻌـﺳﻮﺗ و ﺪـﺷر رﻮـﺗﻮﻣ ،ترﺎﺠﺗ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا
ﺖﺳا . ﺎﻋدا نﺎﻧآ ﻲﻣ
ترﺎﺠﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴﺑ
ﻟا هﺮﻬﺑ نﺎﻜﻣا ﻞﻠﻤ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ زا يﺮﻴﮔ
ﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا ي
ﺖﻳﺰﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ،ار هﻮﻘﻟﺎﺑ ﺎﻫ
ﻣ ﻲﺒﺴﻧ ي ،ﻖـﻠﺧ ﻞـﺑﺎﻗ و دﻮـﺟﻮ
ﻪـﺑ
ﻲـﻣ دﻮـﺟو ﻢـﺋﻼﻋ و دروآ
ياﺮﺑ ار ﻲﻨﺷور ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ﮔ حﺮﻃ رد يراﺬ ﺎﻫ
ﺻﺮﻋ رد ﺖﺑﺎﻗر ﻞﺑﺎﻗ يدﺎﺼﺘﻗا ي ﺔ
راﺪﻳﺪﭘ ﻲﻧﺎﻬﺟ
ﻲﻣ ﻦﻛ د . ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ترﺎﺠﺗ ﻦﻴﺑ ﻟا يﺎـﻫرازﺎﺑ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻖﻳﺮﻃ زا ار دﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر خﺮﻧ ،ﻞﻠﻤ
ﺖﺤﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ،ﻲﺟرﺎﺧ ﺮﻴﺛﺄﺗ
راﺮﻗ ﻲﻣ ﺪﻫد .
ﻲﺑﺮﺠﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد )
١رﺪﻓ
، 1982 زدراودا و
،٢
1998 (
لﺎـﻘﺘﻧا ﻪـﻛ ﺖـﺳا هﺪﺷ لﻻﺪﺘﺳا
ﻦﻴﺑ ﻟا دراد طﺎﺒﺗرا ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺑ يروﺎﻨﻓ ﻲﻠﻠﻤ .
ﺶﺨﺑ ﻪﭼ ﺮﻫ ﺎﻫ
ي ﺶﻴﺑ ﺮﺗ دﺎـﺼﺘﻗا زا ي
ﺖﺑﺎﻗر ضﺮﻌﻣ رد ﻦﻴﺑ
ﻟا ﺪﻧﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻲﻠﻠﻤ
، ياﺮـﺑ رﺎـﺸﻓ و ﺮـﺗﺮﺑ يروﺎﻨﻓ زا يرادرﻮﺧﺮﺑ ناﺰﻴﻣ
يروﺎﻨﻓ ﻖﻴﺒﻄﺗ و ذﺎﺨﺗا ﻪﺑ
ﻮﻈﻨﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر ترﺪﻗ ﻆﻔﺣ ر
، ﺶﻴﺑ ﻲﻣ ﺮﺗ دﻮﺷ .
ﺶﺨﺑ زا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ نداد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺐﺒﺳ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﺎـﻫ
ﺎـﺑ ﻊﻳﺎﻨـﺻ و هﺮـﻬﺑ
يرو
ﺎﺑ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻪﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ هﺮﻬﺑ
يرو ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﻮﺳ ﻪﺑ ار ﻊﺑﺎﻨﻣ و هﺪﺷﻻﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪﻛ ﻲﻳ ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﻲﻳارﺎﻛ ﻦﻳ
ﺪﻧراد ار
، ﺖﻳاﺪﻫ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﺰﻴﻧ و يرﺎﺠﺗ تﻼﻴﻜﺸﺗ ،ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ ﻪـﺑ ،دﺎـﺼﺘﻗا
ﻒﺸﻛ ﺎﻫ هﻮﻴﺷ و يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ دﻮﺒﻬﺑ ،يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد ﺪﻳﺪﺟ ي ﺎﻫ
ﻖﻳﻮـﺸﺗ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺮﺘﻬﺑ ي
1- Feder (1982).
2- Edvards (1998).
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﺖﺻﺮﻓ اﺬﻟ ؛ ﺎﻫ
ﻪﻛ ﻲﻳ ﻪﺘﺷﺬﮔ رد
ﻲﺷﻮﭘ ﻢﺸﭼ درﻮﻣ
ﻲـﻣ راﺮـﻗ ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻪـﺑ
ﻞﻳﺪـﺒﺗ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ياﺮﺑ ﻲﻠﺻا ﻲـﻣ
ﺪﻧﻮـﺷ . ﻪـﺑ ﻼـﻋ ﻪـﺑ ،ﻲﺟرﺎـﺧ ترﺎـﺠﺗ شﺮﺘـﺴﮔ هو
دﺎﻬﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻠﺧاد ناﺮﮕﺘﻌﻨﺻ ة
ﺎﺑ يدﺪﻌﺘﻣ ﺔﻨﻳﺰﻫ
ﻢﻛ ﺮﺗ ﻪﺋارا ﻲﻣ ﺪﻫد
، ﻪـﺑ ردﺎـﻗ ار نﺎﻧآ ﻪﻛ
ﻲﻳﺎﻬﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲـﻣ
يﺎـﻫرازﺎﺑ رد ﻪـﻜﻠﺑ ﻲـﻠﺧاد يﺎـﻫرازﺎﺑ رد ﺎـﻬﻨﺗ ﻪـﻧ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻛ
ﻦﻴﺑ ﻟا ترﺪﻗ ﺰﻴﻧ ﻲﻠﻠﻤ ﺖﺑﺎﻗر
ﺬﭘ يﺮﻳ ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ي .
ترﺎـﺠﺗ تﺎـﻌﺒﺗ ﻦﻴـﻨﭼ ﻦـﻳا
ﻦﻴﺑ ﻟا ﻟﺰﻨﻣ ﻪﺑ ﻞﻠﻤ ﺔ
يﺎﻘﺗرا هﺮﻬﺑ و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ يرو دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺶﻳاﺰﻓا
.
2 - 1 - 1 - يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و تاردﺎﺻ
ﻪـﺑ و هﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ تاردﺎﺻ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ رﺎﺛآ ،هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد
ّﻠﻋ ﻂﺑاور ﻒﺸﻛ ﻲﺻﺎﺧ ﻪﺟﻮﺗ ﺰﻴﻧ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و تاردﺎﺻ ﻦﻴﺑ ﻲ
ﺷ ﺖﺳا هﺪ . ﺪـﻨﻳآﺮﻓ ﻦﻳا
يور ار ﻲﻤﻬﻣ شﺮﮕﻧ ﺔﻄﺑار
ﻳا يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷرو تاردﺎـﺻ ﻦﻴﺑ
ﺖـﺳا هدﺮـﻛ دﺎـﺠ .
ﺔﻌـﺳﻮﺗ
تاردﺎﺻ
، ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺎﻫ
ي نوﺮﺑ ﺮﮔ حﺮﻄﻣ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ رد ا ﻲﻣ
ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ و ددﺮﮔ
ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ و ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻪﻤﻴﻧ ،ﻪﻴﻟوا يﺎﻫﻻﺎﻛ تاردﺎﺻ ﻲﻣ
ﻧاﻮﺗ ﻨ يدﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ ﻢﻬﺳ ﺪ
روآ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ار ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ و ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ زا ﻧ
ﺪ . ﻪﺑ ﻼـﻋ هو
،
يﺮـﺴﻛ ﺎـﺑ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ ﺮـﺗ
زا
دﺮﭘ ﺖﺧا ﺎﻫ و ﻲﻳارﺎـﻛ لﻮـﺼﺣ ،ﻲﺗاردﺎـﺻ تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻳﺰﻣ ندروآ ﻢﻫاﺮﻓ ،
ﺶﻳاﺰﻓا هﺮﻬﺑ يرو ﺖـﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰـﻓا ،هﻮﻘﻟﺎﺑ و دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻧﺎﻜﻣا زا ﻪﻨﻴﻬﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻦﻴﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻨﻨﻛ يﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻲﻔﻴﻛ دﻮﺒﻬﺑ ،نﺎﮔﺪ ﻦﻓ
روآ ،ﻪﺘﻓﺮـﺸﻴﭘ ي
بﺬﺟ ،يروآ زرا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﮔ يﺎـﻳاﺰﻣ ﻪـﻠﻤﺟ زا ،ﻲـﻠﺧاد يﺎـﻫرازﺎﺑ شﺮﺘـﺴﮔ و ﻲﺟرﺎﺧ يراﺬ
و شﺮﺘﺴﮔ ﺔﻌﺳﻮﺗ
تاردﺎﺻ ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ور
ﻧ ﺪ )
،ﻲﻧﺎﺠﻴﻤﻛ 1380
.(
هﻮﻘﻟﺎﺑ و دازآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ،ﻪﺘﻓﺎﻴﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد يا
،رﺎـﻛ يوﺮـﻴﻧ ،تاﺰﻴﻬﺠﺗ ،داﻮﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ
و ﻦﻴﻣز ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻣ ﺷﺎﺑ ﻨ ﺶـﺨﺑ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﺗاردﺎﺻ ﻊﻳﺎﻨﺻ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ ترﻮﺻ رد ﻪﻛ ﺪ
ﺖﻳاﺪﻫ ﺷ ﻫاﻮﺧ شﺮﺘﺴﮔ ار ﺪﺷر و ﻲﻠﺧاد تاﺪﻴﻟﻮﺗ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﻲﻳآرﺎﻛ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و هﺪ ﻨ
داد ﺪ .
ﻪﻠﻴﺳو تاردﺎﺻ ياﺮﺑ يا
؛ﺖﺳا ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ تﺎﻋﻼﻃا رﺎﺸﺘﻧا ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﮔ يا ـﻨﻴﻣز ﻪﻛ ﺔ
و لﺎـﻘﺘﻧا
هﺪﻳا ﺖﻳاﺮﺳ ﺎﻫ
ترﺎﻬﻣ ،
،ﺎﻫ ﻢﻫآﺮﻓ ار ﻲﻳﺎﻣﺮﻓرﺎﻛ و ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫداﺪﻌﺘﺳا ﻲﻣ
ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ و دزﺎﺳ
ﺎﻘﺑ ياﺮﺑ ﻦﻴﻤﻀﺗ ي
ﺔﺟرد بﻮﺴﺤﻣ يرﺎﺠﺗ ﺖﺑﺎﻗر ﻢﻟﺎﺳ ﻲﻣ
دﻮﺷ .
تاردﺎﺻ شﺮﺘﺴﮔ ﺖﻘﻴﻘﺣ رد ﻲﻣ ﺐﺒﺳ
و هﺪﺷ جرﺎﺧ ﺖﻟود رﺎﺼﺤﻧا زا زرا رازﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻚﻳدﺰﻧ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ و دﻮﺷ ﺮﺗ
ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻨﻛ ﻪﭼ ﺮﻫ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻲﻠﺧاد نﺎﮔﺪﻨ ﺶﻴﺑ
ﺮﺗ ﺖﻴﻓﺮﻇ زا
هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ يﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫﺪﺣاو ﻨﻛ
ﺪﻨ . زا يﻮﺳ ﺮﮕﻳد
، ﺔﻌﺳﻮﺗ زا هدﺎﻔﺘـﺳا نﺎـﻜﻣا تاردﺎـﺻ
ﺮـﺑ ﻲﻧﺎـﻬﺟ تﺎﻧﺎﻜﻣا
ﺮـﻛ يﻮـﺳ ﺎـﻴﻬﻣ ار ﻲـﻠﺧاد تاﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺪـﺷر يا زا ﻖـﻳﺮﻃ ﻦـﻳا زا و هد
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﺎﻫ
ﺎﺑ و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﻳﺎﻫر ﻲﻠﺧاد رازﺎﺑ ي ﺔﻌـﺳﻮﺗ
ﺪـﻴﻟﻮﺗ سﺎـﻴﻘﻣ ﻪـﺑ
ﻮـﻈﻨﻣ تاردﺎـﺻ ر
ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﺑ
، ﻨﻴﻣز ﺔ و ﺪﺷر ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻗا ﺘ ﻢﻫآﺮﻓ ار يدﺎﺼ ﻲﻣ
دروآ .
2 - 1 - 2 - يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و تادراو
ﺮﺘﻬﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ رﺎﻨﻛ رد تاردﺎﺻ و تادراو ،ﺪﺷر ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﻲـﻣ
ﺪـﺷر ﻦﻴـﻴﺒﺗ ﻪـﺑ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻧزادﺮﭙﺑ يدﺎﺼﺘﻗا .
ﺖﻘﻴﻘﺣ رد
، تادراو ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺪـﺷر دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻒﻴﺻﻮﺗ رد ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻞﻣﺎﻋ
ﺮﻈﻧ رد ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ دﻮﺷ
. تادراو ﻲﻣ
دﺮـﻫ رد ﺖـﺑﺎﻗر دﺎﺠﻳا ﻖﻳِﺮﻃ زا ار ﻲﻠﺧاد دﺎﺼﺘﻗا ﺪﻧاﻮﺗ و
ﻲﺘﻴﻔﻴﻛ ﻪﻨﻴﻣز )
ﻲﺗادراو ﺐﻴﻗر يﺎﻫﻻﺎﻛ (
ﻗ و ﻲﺘﻤﻴ )
ﻪـﻨﻳِﺰﻫ ﺶﻫﺎـﻛ ياﺮﺑ ﻖﻳِﻮﺸﺗ (
، ﻚـﻤﻛ
ﻨﻛ ﺪ . هدﺎﻬﻧ ﺖﻳاﺪﻫ و دورو ﺎﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ي يا
ﻪﻄﺳاو و يا ﻪﻛ ﺶﻴﺑ ﺮـﺗ سﺮﺘـﺳد رد ﻞـﺧاد رد
ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ،ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ
ﻨﻛ و ﻲـﻠﺧاد يﺎـﻫرازﺎﺑ رد دﻮـﺧ ﻢﻬـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا رد ار ارﺎـﻛ نﺎﮔﺪـﻨ
ﻲِﺟرﺎﺧ ﻖﻳِﻮﺸﺗ عﻮﻨﺘﻣ و دﺎﻳِز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ ار ﻲﻠﺧاد دﺎﺼﺘﻗا ،هداد ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ
ﺪـﻨﻛ
ﻨﻴﻣز و ﺔ تاردﺎﺻ ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﺻﺮﻋ رد لﺎﻌﻓ يِرﻮﻀﺣ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺔ
ترﺎﺠﺗ ﻦﻴـﺑ ﻟا ﺰـﻴﻧ ار ﻞـﻠﻤ
دروآ ﻢﻫآﺮﻓ )
،ﻲﻠﻛﻮﺗ و ﻲﺒﻴﻃ 1379
.(
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ
، ﮋﻳو ياراد يدﺎﺼﺘﻗا نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲـﮔ
ﺎـﻫ ي
ﻠﻤﺟ زا ﻪﻛﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ﺔ
نآ ﻲﻣ ﺎﻫ ﻪـﻛ دﺮﺑ مﺎﻧ ار ﺪﻴﻟﻮﺗ عﻮﻧ ناﻮﺗ ﺶﻴـﺑ
ﺮـﺗ تﻻﻮـﺼﺤﻣ
ﺮﺑ رد ار ﻲﺘﻨﺳ و يزروﺎﺸﻛ ﻲﻣ
دﺮﻴﮔ . زا لﺎﻘﺘﻧا ياﺮﺑ ﺔﻠﺣﺮﻣ
ﻪﺑ ﻲﺘﻨﺳ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺔﻠﺣﺮﻣ
ﺪـﻴﻟﻮﺗ
ﻞﺣاﺮﻣ ﻲﻃ و ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫﻻﺎﻛ تادراو ،يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻄﺳاو ،يا
يا و ﻲﺘﻌﻨﺻ و
ﻦﻓ روآ ي ﺎـﻫ ﺎﻨﻣ ي
ﻪـﻨﻴﻣز ،ﺐـﺳ
ﺖـﺳا ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و ﻲﺘﻌﻨـﺻ لﻮـﺤﺗ زﺎـﺳ .
ﻪـﻛ ﻲﺗرﻮـﺻ رد
ﻪﻨﻴﻣز ﺎﻫ يروﺎﻨﻓ و ﺶﻧاد نﺪﺷ ﻲﻣﻮﺑ ي ﺎﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫﻻﺎﻛ تادراو ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﺗادراو ي يا
و
رد ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺐﺒﺳ ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻦﻳا ،دﻮﺷ ﻢﻫاﺮﻓ رﻮﺸﻛ
يرﺎﺠﺗ فﺮﻃ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا يروﺎﻨﻓ ﺰﻳرﺮﺳ
ترﺎﻬﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و هﺪﺷ ﻞﺧاد ﻪﺑ
،ﺎﻫ ﺳا ﻲﻳﺎـﻣﺮﻓرﺎﻛ و ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫداﺪﻌﺘ
ﻲﻣ دﻮﺷ
، يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻪﻛ
ﻲـﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺪـﻧراﺬﮔ
)
،ناﺮـﮕﻳد و ﺐـﺴﻧ ﻲﻨﻴـﺴﺣ
1386 .(
ﻲﻟﺎﻘﺘﻧا ﻞﺣاﺮﻣ رد ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺔﻌﺳﻮﺗ
يدﺎﺼﺘﻗا
، ﺗ ﻪﺑ ﺄ ﻲﺑﺎﻫﺎﻨﺑ ﺮﻳز ﺲﻴﺳ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و ﻲﺘﻌﻨﺻ يﺎﻫﻻﺎﻛ تادراو ﻪﻛ يا
نآ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻤﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﺶﻘﻧ دراد
،
ﺪﻧﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ .
نﺎﻨﭼ ﻪﭼ ﻞﻣاﻮﻋ و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪﻗﺎﻓ ﻲﻨﻓ و ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻞﻠﻋ ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ
تاﺰﻴﻬﺠﺗ و داﻮﻣ ،ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻦﻓ
روآ
،ﺪﻨﺷﺎﺑ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ ي ﻲﻣ
ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫﺎﻨﮕﻨﺗ نآ تادراو ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻮﻧا ﺪﻴﻟﻮﺗ ،ﺪﻨﻨﻛ فﺮﻃﺮﺑ ار ﻨﻛ ﺮﺴﻴﻣ ار زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻫﻻﺎﻛ عا
و ﺪﻨ هﺮﻬﺑ يرو ﺎﻫ ار يﺪـﻴﻟﻮﺗ ي
ﺮﺘﺴﮔ ﺪﻨﻫد ش .
يدﺎـﺼﺘﻗا لﻮـﺤﺗ و ﺮﻴـﺳ ﻦﻴـﻨﭼ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ ﻦﻴـﺑ
ﻟا ،ﺪـﻴﻟﻮﺗ يﻮـﮕ
راﺮﻗﺮﺑ ﻲﻨﺘﺴﺴﮔﺎﻧ يﺪﻧﻮﻴﭘ ،تادراو و تاردﺎﺻ ﻲﻣ
ﻮﺷ د . تادراو زا ﻲﻠـﺻا فﺪﻫ عﻮﻤﺠﻣ رد
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و ﻲﺘﻌﻨﺻ يﺎﻫﻻﺎﻛ ﺎﻫرﻮﺸﻛ رد يا
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد ي
، دﺎـﺠﻳا ﻪـﺑ ردﺎﻗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا
ﻴﻟﻮﺗ ﺪﻧور رد يﻮﻗ ﻦﻴﺸﻴﭘ و ﻦﻴﺴﭘ طﺎﺒﺗرا ﻚﻳ ﻮﺷ ﺪ
ﻧ ﺪ )
،ﻲﻠﻌﻟ و يدﺎﺟﺮﻓ 1376
.(
2 - 2 - ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻧﺎﺴﻧا
ﺘﻓﺮـﺸﻴﭘ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر خﺮﻧ ﺢﻴﺿﻮﺗ رد ﺔ
،ﻲﺘﻌﻨـﺻ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ
ﺶـﻘﻧ ﻲﻧﺎـﺴﻧا
ﻪﺘﻔﮔ و ﻪﺘﺷاد ﻲﻤﻬﻣ ﻲﻣ
زا ﻲـﺷﺎﻧ ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ﻦـﻳا يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر زا ﻲﻤﻬﻣ ﻢﻬﺳ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا .
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻞـﻤﻜﻣ ﻊـﻗاو رد ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ
و ﺖـﺳا ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ
ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻣ ﻮﺷ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ زا ﺎﺗ د ﺎﻫ
ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ي ﻪﺑ
ترﻮﺻ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﺗ هﺮﻬﺑ ي دﻮـﺷ يرادﺮﺑ .
ﻪـﺑﺮﺠﺗ
ﻨﻴﻣز رد ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺔ
و نﺎﻣز لﻮﻃ رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر
ﺎﻫرﻮﺸﻛ نﺎﻴﻣ رد ﺎﻳ
، زا ﺎـﻬﻨﺗ ﺎﻫرﻮـﺸﻛ يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر خﺮـﻧ ﺢﻴـﺿﻮﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ
ﻞﻣاﻮﻋ ﻖﻳﺮﻃ ﻲﻘﻴﻗد ﺞﻳﺎﺘﻧ رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ؛مﻮﺳﺮﻣ
ﻪﺑ ﺖﺳد ﻲﻤﻧ و ﺪﻫد ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ لﺪﻣ دراو ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻠﺻا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻚﻳ ﺎـﻫ
دﻮـﺷ ﺪـﺷر ي .
ﺎـﻬﻨﺗ يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر
ﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻪ ﺪﻧا
دراد ﻲﮕﺘـﺴﺑ ﺰـﻴﻧ نآ ﻲﻳارﺎـﻛ ﻪـﺑ ﻪـﻜﻠﺑ ؛دراﺪـﻧ ﻲﻧﺎـﺴﻧا يوﺮـﻴﻧ ناﺰﻴﻣ و هزا .
نﺎﻨﭼ ﻪﭼ تﻼﻴﺼﺤﺗ زا رﺎﻛ يِوﺮﻴﻧ ﺶﻴﺑ
ﺮﺗ خﺮـﻧ و رﺎـﻛ يِوﺮـﻴﻧ كﺮـﺤﺗ ،ﺪـﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ي
لﺎﻐﺘﺷا ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ .
ﺎﻛ يِوﺮﻴﻧ رﺪﻗ ﺮﻫ شزﻮﻣآ زا ر
ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﻪﻛ رﺪﻗ ﺮﻫ و ﺪﻳِﻮﺟ هﺮﻬﺑ
ﺰـﻓا رد رﺎـﻛ يِوﺮﻴﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ رد دﻮﺒﻬﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﺪﻴﻔﻣ شزﻮﻣآ ﻦﻳا ﺶﻳا
ﺪـﻴﻟﻮﺗ ناﺰـﻴﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ
ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ ي .
ﺶﻴﺑ ﺮﺗ دﻮـﺒﻤﻛ ﺖﻘﻴﻘﺣرد ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ
ـﮔ ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ رد يراﺬ ﺎـﻫ
ي
و ﺖـﺳا ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺢﻄﺳ ندﻮﺑ لزﺎﻧ ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺢﻄـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا و ﺶـﻧاد و مﻮـﻠﻋ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﺗ ترﺎﻬﻣ ﺎﻫ ﻪﻓﺮﺣ ي يا داﺪﻧ ﺎﻘﺗرا ار ه
ﺪﻧا ﻲﻫدزﺎﺑ ، ﺢﻄـﺳ رد ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ و رﺎـﻛ يوﺮـﻴﻧ ﻲﻳارﺎﻛ و
ﻲﻗﺎﺑ ﻲﻟزﺎﻧ ﻲﻣ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺎﺑ و يﺪﻨﻛ ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﺪﻧﺎﻣ ﺎﻫ
ﻦﻴﮕﻨﺳ ي ﺮﺗ
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا دﺮﻴﮔ
. رد
ﻲﻣ ﺖﻘﻴﻘﺣ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﻪﻛ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺎﻫ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ي ﺶﻴﺑ
ﺮﺗ ﻪـﻛ ﺪـﺷ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺪﻟﻮﻣ
مزﻻ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ ياراد رﻮـﺸﻛ ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ
ﺪــﺷﺎﺑ ﻲﻧﺎـﺴﻧا .
ﺢﻄـﺳ ﺶﻳاﺰــﻓا ﺖـﻘﻴﻘﺣ رد و ﺶــﻧاد
ترﺎﻬﻣ ﺎﻫ
ﺖـﻴﻓﺮﻇ و يدﺎـﺼﺘﻗا ﻲﮔﺪـﻧﺎﻣ ﺐﻘﻋ ندﺮﺑ ﻦﻴﺑ زا ياﺮﺑ مزﻻ طﺮﺷ ،مدﺮﻣ ي ﺎـﻫ
ي
ﺪﺸﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ة
هﺰﻴﮕﻧا دﺎﺠﻳا و يدﺎﺼﺘﻗا ﺎﻫ
ﺖﺳا ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ياﺮﺑ مزﻻ ي )
،يﻮﻘﺗ 1384 .(
2 - 3 - يراﺬﮔ ﺮﺛا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺮﺑ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ و ﻲﻧﺎﺴﻧا
ﺎﻴﻣ ﺰﻳﺎﻤﺗ زرﺎﺑ هﻮﺟو زا ﻲﻜﻳِ ،زوﺮﻣا يﺎﻴﻧد رد ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ن
، و ﺺـﺼﺨﺘﻣ رﺎـﻛ يِوﺮـﻴﻧ رد
شزﻮﻣآ ﺪﻳد ة نآ ﺎﻫ ﺖﺳ . شوﺮﭘ و شزﻮﻣآ
، مدﺮـﻣ يِژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ و ﻲﻨﻓ ،ﻲﻤﻠﻋ ﺶﻨﻴِﺑ و ﺖﻴﻓﺮﻇ
ﺐﺟﻮﻣ و هداد ﺶﻳاﺰﻓا فﺎﺸﺘﻛا و عاﺮﺘﺧا ،يدﺮﺑرﺎﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ار ﻲﻣ
ﻮﺷ يِوﺮﻴﻧ د
رﺎﻛ
،
ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ يﺎـﻫﻻﺎﻛ يِژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ رد ﻪﻛ ﻲﻣواﺪﻣ تﻻﻮﺤﺗ و تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ ار دﻮﺧ يا
دﺎـﺠﻳا
ﻲﻣ دﻮﺷ
، يِژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ و تاﺰﻴِﻬﺠﺗ ،تﻻآ ﻦﻴﺷﺎﻣ زا ﺪﻧاﻮﺘﺑ و ﺪﻫد ﻖﻴِﺒﻄﺗ ﺮـﺘﻬﺑ ،ﻪﺘﻓﺮﺸﻴِﭘ يﺎﻫ
ﺪﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﺸﻳﺪﻧا لﺎﻘﺘﻧا ياﺮﺑ ﻲﻠﺻا لﺎﻧﺎﻛ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﺎـﻫ
يژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ و ﺶـﻧاد ،رﺎـﻜﻓا ، ﺎـﻫ
ي
ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ ﺖﺳا
.
وﺮـﻴﭘ و قﺎـﺒﻄﻧا ،لﻮﺒﻗ و شﺮﻳﺬﭘ
يژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ ﻦـﻳا زا ي
،ﺎـﻫ ﻪـﺑ تﺪـﺷ ﻪـﺑ
يدﻮﺟﻮﻣ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﺖﻓﺎﻳرد رﻮﺸﻛ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا هﺪﻨﻨﻛ
دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ .
ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺪـﺷر رد ﻲﻧﺎـﺴﻧا
يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﻴﺳو يا
ﻞﻴﻬـﺴﺗ ار ﺎـﻫزﺮﻣ زا يژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ سﺎـﺒﺘﻗا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲـﻣ
ﺪـﻨﻛ .
ﻪﺑ رﺎﻛ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ يﺮﻴﮔ ﺎﻫ
ﻲﺘﺑﺎﻗر ناﻮﺗ و ﺮﺗﺮﺑ ي ﺶﻴﺑ
ﺮـﺗ رازﺎـﺑ رد
،
ﻪـﺑ مﺰﻠﺘـﺴﻣ و يﺮﻴﮔرﺎـﻛ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا ي )
نﻮﺴﻛﺎﺴﻳا
،١
2002 .(
ترﺎﻬﻣ ياﺮﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ هزوﺮﻣا ﺎﻫ
ﻪﻛ ﻲﻳ
ﻧاﻮﺘﺑ ﻨ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﺑ ﺪ ﺎﻫ
ﻨﻛ رﺎﻛ هﺪﻴﭽﻴﭘ ي ﻨ
ﺪ
، ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا .
زا ﻪﺘﺳد نآ ﻪﻛ يرﺎﻛ يوﺮﻴﻧ
شزﻮﻣآ و ﺶﻧاد ﺢﻄﺳزا ﺶﻴﺑ
ﺮﺗ ﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ي ـﺧﺮﭼ رد ﺖﺳا ردﺎﻗ ،ﺪﺷ
ﺔ و ﻲﻳﺎـﻳﻮﭘ ﺪـﻴﻟﻮﺗ
و ﻲﺘﻌﻨـﺻ يﺎـﻫﻻﺎﻛ تاردﺎﺻ ،ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ،هدﺮﻛ دﺎﺠﻳا ﻚﻳژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ لﻮﺤﺗ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺖﺑﺎﻗر ناﻮﺗ ﻦﻴﺑ
ﻟا دﻮﺷ ﻲﻠﻠﻤ .
رد
،ﺖﻘﻴﻘﺣ ترﺎﺠﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺪﺷر
، ﻲﻧﺎﻣز ﺶﻴﺑ ﺮﺗ
ﻲﻠﻤﻋ ﻲﻣ ﻪﻛ دﻮﺷ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﻪـﺸﻳﺪﻧا ،رﺎـﻜﻓا بﺬﺟ ياﺮﺑ ﻲﻓﺎﻛ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺎـﻫ
يژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ و ﺎـﻫ
ي
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻪﺘﻓﺎﻳ لﺎﻘﺘﻧا .
زا يﻮﺳ ﺖﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺮﮕﻳد ﻦﻴﺑ
ﺖﺳد و ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻪـﺑ ﻲﺑﺎـﻳ
ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺎﻫ رﺎـﻛ يوﺮﻴﻧ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ،ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ شﺮﺘﺴﮔ و ﻪﻌﺳﻮﺗ بﻮﭼرﺎﭼ رد ﻲﻜﻴﻨﻜﺗ ي
ﻖﻳﻮـﺸﺗ ﺪـﻳﺪﺟ نﻮـﻨﻓ و مﻮـﻠﻋ يﺮﻴﮔدﺎـﻳ ﻪـﺑ ار داﺮـﻓا و هداد ﺶﻳاﺰﻓا ار ﺺﺼﺨﺘﻣ و ﺮﻫﺎﻣ ﻲﻣ و ﺪﻨﻨﻛ زا ﻨﻴﻣز هار ﻦﻳا ﺔ
ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻢﻫآﺮﻓ ار ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻲﻣ
دروآ )
ﺎـﻧﻮﺗرﻮﻓ و اﺮﻴـﺴﻜﺗ
،٢
2004 .(
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻧﺎﮔاﺪﺟ ﺔ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ و ﻲﻧﺎﺴﻧا
، ﻦﻳا
ﺖﻳﻮﻘﺗ ار ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺮﺛا و هدﻮﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻞﻤﻜﻣ ﻞﻣﺎﻋ ود ﻲﻣ
ﺪـﻨﻛ
ﺰـﻴﻧ ﻲـﻠﻤﻜﻣ ﺮـﺛا ﻦـﻳا ﻪـﻛ
ﻲﻣ و ﺪﺷر ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﺪﻧاﻮﺗ ﺔﻌﺳﻮﺗ
دﻮﺷ يدﺎﺼﺘﻗا .
1- Isaksson(2002).
2- Teixeira and Fortuna (2004).
2 - 4 - هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺎﺘﭘﻮﮔ و ﻦﭼ )١
2006 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ، يا
ﺟرد نﺎﻴﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺔ
و دﺎﺼﺘﻗا ندﻮﺑزﺎﺑ
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ رد يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا 20
ﻲـﻃ ﻲﻳﺎـﻘﻳﺮﻓآ رﻮـﺸﻛ ةرود
2003 - 1990
، ﺎـﺑ
هداد شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ
ﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻳﻮﻠﺑﺎﺗ ي ﻪ
ﺪﻧا . نﺎﺸﻧ لﺪﻣ دروآﺮﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻣ
ﻲﮔدﻮﺑزﺎـﺑ ﺪﻫد
دﺎﺼﺘﻗا ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺘﺷاد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر
ﺖﺳا ﻪ . ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﺮـﺛا
ﻲﮔدﻮﺑزﺎﺑ و شزﻮﻣآ نﺎﻴﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
، و ﻲﻔﻨﻣ ﻲﻨﻌﻣ د ﺖﺳا را . ﻪـﻛ ﺖـﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا
ﻴﺋﺎﭘ رﺎﻴﺴﺑ ﺢﻄﺳ رد ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ظﺎﺤﻟ زا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﺪﻧراد راﺮﻗ ﻲﻨ
، ﻪﺑ رﻮـﻃ ي
زا ﺢﻄﺳ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﻲﻧﺎﺴﻧا
، يژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ و ﺶﻧاد يﺎﻫﺰﻳرﺮﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ردﺎﻗ ﺎـﻫ
ي
ﻲﮔدﻮﺑزﺎﺑ شﺮﺘﺴﮔ ﻖﻳﺮﻃزا ﻪﺘﻓﺎﻳ لﺎﻘﺘﻧاا ﺘﺴﻴﻧ
ﺪﻨ .
ناﺮﮕﻳد و رزﺮﻫ )٢
2005 ( ، ﺮﻴﺛﺄـﺗ و ﻪـﻴﻟوا داﻮـﻣ تاردﺎـﺻ ،ﻲﺘﻌﻨـﺻ يﺎـﻫﻻﺎﻛ تاردﺎـﺻ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫﻻﺎﻛ تادراو يا
ﻲﻃ ار ﻦﻴﭼ رﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ةرود
2001 - 1960 درﻮﻣ
داد راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ه
ﺪﻧا . نﺎـﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲـﻣ
تادراو و ﻲﺘﻌﻨـﺻ تاردﺎـﺻ ﻪـﻛ ﺪـﻫد
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ و مﻮﻠﻋ ،ﺶﻧاد رﺎﺸﺘﻧا ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻫ
ﺢﻄـﺳ ،هﺪـﺷ ﻪﺘﻓﺮـﺸﻴﭘ ي هﺮـﻬﺑ
يرو
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ و هداد ﺎﻘﺗرا ار ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ار يرادﺎﻨﻌ
،ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺎـﻣا
ﻪﻴﻟوا و مﺎﺧ داﻮﻣ تاردﺎﺻ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲﻨﻌﻣ د ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ يرا .
ﺎﻧﻮﺗرﻮﻓ و اﺮﻴﺴﻜﺗ )٣
2004 (
، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد يا
ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮـﺛا ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ
و ﻲﻧﺎـﺴﻧا
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫﻻﺎﻛ تادراو يا
و ﻪﻄﺳاو يا ﺮﺑ هﺮﻬﺑ يرو ﻲـﻨﺘﺒﻣ لﺎﻐﺗﺮﭘ رﻮﺸﻛ رد ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻜﻳورﺮﺑ دﺮ ﻢﻫ ﺎﺒﻧا نﻮﺴﻧﺎﻫﻮﺟ ﻲﮕﺘﺷ )
1988 ( ﻲﻃ ةرود ﻲﻧﺎﻣز 2001 - 1960
، ـﺘﺧادﺮﭘ ﻪ ﺪـﻧا .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد ه
، نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﻫد ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ و يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ تادراو ﻦﻴﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺎـﻫ
ي
ﺮﺑ ﻲﺷزﻮﻣآ هﺮﻬﺑ
يرو ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺖـﺳا هدﺮﻛ دﺎﺠﻳا يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
ﺖـﻘﻴﻘﺣرد
ترﺎﻬﻣ و شزﻮﻣآ ﺎﻫ
رد رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ي يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ لﺎﻘﺘﻧا
ﺎﻫ يﺎﻫﻻﺎﻛ تادراو ﻖﻳﺮﻃ زا ﺪﻴﻔﻣ ي
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يا ﺎﻔﻳا ار ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﻛ
ﺖﺳا هد .
ﻞﻴﺗ و ﻢﺑرﺪﺳ )٤
2003 (
، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد يا
ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﻴﺛﺄـﺗ
ـﺟرد ﺔ و دﺎـﺼﺘﻗا ندﻮـﺑ زﺎـﺑ
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا 93
ﻲـﻃ رﻮﺸﻛ ةرود
2000 - 1970 هداد ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺎـﻫ
ي
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻳﻮﻠﺑﺎﺗ .
ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ
ﻲﻣ ﺟرد ﻪﻛ ﺪﻫد ﺔ
دﺎﺼﺘﻗا ندﻮﺑزﺎﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺖـﺒﺜﻣ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺪﺷر يور ﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺘﺷاد
ﺖﺳا ﻪ . ندﻮﺑ زﺎﺑ ﻊﻗاو رد ﺶﻴﺑ
ﺮﺗ دﺎـﺼﺘﻗا
، ﺐﺒـﺳ
1- Chen and Gupta (2006).
2- Herzer et all (2005). 3- Teixeira and Fortuna (2002).
4 - Soderbom and Teal (2003).
ﺪﺷر خﺮﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ
ﻮﺷ د
، ﺢﻄﺳ ﻲﻟو ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
،يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲـﻨﻌﻣ د يرا
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ .
ناﺮﮕﻳد و يﻮﻟﺎﻓ )١
2001 ( ترﺎﺠﺗ ﺮﺛا ، ﺪﺷر ﺮﺑ ار لﺎﻤﺷ ﺎﺑ بﻮﻨﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ
، ﻖـﻳﺮﻃ زا
ﺪﺷر يﻮﮕﻟا ﻚﻳ نورد
از دﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ه
ﺪﻧا . نآ ﺎﻫ نآ ﺞﻳﺎـﺘﻧ زا هدﺎﻔﺘـﺳا و ﻮـﮕﻟا ﻲـﺣاﺮﻃ ﺎـﺑ
دﺎﺼﺘﻗا ندﻮﺑزﺎﺑ ياﺮﺑ ار ﻲﺼﺧﺎﺷ ﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
ندﻮﺑزﺎـﺑ ،ﺪـﺷر يﻮـﮕﻟا دروآﺮﺑ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و ﻪ
ﻮﺸﻛ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﻓﺎﻳ رادﺎﻨﻌﻣ ﺪﺷر ﺮﺑ ار دﺎﺼﺘﻗا ﻖـﻳﺮﻃ زا بﻮـﻨﺟ يﺎﻫر
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫﻻﺎﻛ ندﺮﻛ دراو يا
ﻪﻄﺳاو و يا يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر ﺮـﺑ و هدﺮـﺑ دﻮﺳ ،يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ و
دﻮﺧ ﻲﻣ ﺪﻨﻳاﺰﻓا .
ناﺮﮕﻳد و ﻲﺒﻴﻃ )
1383 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ، يا
ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
» ـﺿﺮﻋﺮﺑ ﻲﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ يﺎﻘﺗرا تاﺮﺛا ﺔ
ناﺮـﻳارد ﻲﺘﻌﻨﺻ تاردﺎﺻ )
78 - 1345 ( «
ﻪـﻠﺣﺮﻣ ود تﺎـﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪـﺣ شور ﻖـﻳﺮﻃ زا يا
و ﻲﻧز
SLS)
W2
( ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ، .
ﺖﺳد ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ هﺪﺷ ﺐﺴﻛ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺑﺎﻳ
ﺰﻴﻧ و يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﺑ ﺔﻌﺳﻮﺗ
،ﻲﺘﻌﻨﺻ تاردﺎﺻ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ﮔ رد ﺰـﻴﻧ ﻲﻧﺎـﺴﻧا يوﺮﻴﻧ رد يراﺬ
زﺎﻴﻧ درﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳ رﺎﻨﻛ ﺖﺳا
. ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ترﺎﻬﻣ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا اﺬﻟ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ي ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ و ﻲﺷزﻮﻣآ ﻲﻣ ،
ﻪﻨﻴﻣز ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﺘﻌﻨـﺻ تاردﺎـﺻ ﺶـﺨﺑ رد لﻮـﺤﺗ زﺎﺳ
ﺪﺷﺎﺑ .
3 - ﻲﻣﻼﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يرﺎﺠﺗ و يدﺎﺼﺘﻗا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ ﻲﻫﺎﮕﻧ
ﻦﺘﺷاد ﺎﺑ ﻲﻣﻼﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ 57
گرﺰﺑ ،ﻮﻀﻋ رﻮﺸﻛ اﺮﻓ نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳﺮﺗ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا
) ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا (
ـﻌﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ زا جرﺎﺧ زا ﺪ
»
يرﺎـﻜﻤﻫ و ﻪﻌـﺳﻮﺗ نﺎﻣزﺎـﺳ ﺎـﻫ
ي
يدﺎﺼﺘﻗا « ﺑ گرﺰ ﺮﺗ زا نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳ ﺮﻈﻧ
زا و ﺖﻌـﺳو ﻳﻮـﺳ
ﺖـﻴﻌﻤﺟﺮﭘ ﻲ ﺮـﺗ
اﺮـﻓ نﺎﻣزﺎـﺳ ﻦﻳ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ يا ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﺪﻳآ
. ﺑ دﻮﺟو ﺎ هداد ،نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻀﻋا ﻦﻴﺑ ترﺎﺠﺗ ﺖﻴﻤﻫا ﺎـﻫ
يرﺎـﻣآ ي
ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا يﺎﻀﻋا تاردﺎﺻ ﻢﻬﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ يﺎﻳﻮﮔ يرﺎﺠﺗ
، زا 10 ﺪـﺻ رد
ﺻ زوﺎﺠﺗ ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻞﻛ تاردﺎ ﻲﻤﻧ
ﺪﻨﻛ )
،ﻲﺣوﺪﻤﻣ 1382
.(
ترﺎﺠﺗ ﻞﻛ )
تاردﺎﺻ ﻪﺑ
ﻼﻋ و ة تادراو ( لﺎـﺳ رد نﺎﻣزﺎﺳ 1990
، 9 / 438 رﻻد درﺎـﻴﻠﻴﻣ
دوﺪﺣ ﻪﻛ هدﻮﺑ 529
لﺎﺳ ﻲﻃ ﺪﺻ رد ﺎﻫ
ي 2007 - 1990 ﻞـﺑﺎﻗ ﻢـﻗر ﻪـﺑ و ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻈﺣﻼﻣ ﺔ 326 / 2 لﺎﺳ رد رﻻد درﺎﻴﻠﻴﻣ راﺰﻫ 2007
ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺖﺳا هﺪﻴﺳر ﺮﺗ
ﺐـﻴﺗ
، ﻂـﺳﻮﺘﻣ
لﺎـﺳ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ ترﺎﺠﺗ ﻞﻛ زا نﺎﻣزﺎﺳ ﻢﻬﺳ ﺎـﻫ
ي 2007 - 1997
، دوﺪـﺣ 5 / 22 ﺪـﺻرد
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
1- Falway et al.(2001).
لوﺪﺟ ) 1 (
لﺎـﺳ ﻲـﻃ نآ ﺪﺷر ناﺰﻴﻣ و ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ، ﺎـﻫ
ي 2003 - 1990 و
لﺎﺳ ياﺮﺑ ار ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا رﺎﺘﺧﺎﺳ 2003
نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد . ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻤﺟا ﻲﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ
ﺺﺨﺸﻣ ،لوﺪﺟ ﻦﻳا ﻲﻣ
حﻮﻄـﺳ و توﺎـﻔﺘﻣ يدﺎﺼﺘﻗا رﺎﺘﺧﺎﺳ ياراد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻧﻮﮕﻤﻫﺎﻧ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر .
توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﺎﻫ
ﻪﻛ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد ﻲـﻣ
ـﺒﻨﺟ ﺪـﻧاﻮﺗ ﺔ
ﺖـﺒﺜﻣ
ﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻨ
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ،ﺪ ﺎﻫ
دﺎﺠﻳا ﺰﻴﻧ ار ﻲﻳ ﻲﻣ
ﻨﻛ ﻨ ﺪ .
لوﺪﺟ
1 - ﻲﻣﻼﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا رﺎﺘﺧﺎﺳ
رﻮﺸﻛ مﺎﻧ رﻻد درﺎﻴﻠﻴﻣGDP
2003 ﺪﺷر خﺮﻧ GDP
1990 - 2003 هدوﺰﻓا شزرا
% GDP زا رد
2003
يزروﺎﺸﻛ ﺖﻌﻨﺻ
تﺎﻣﺪﺧ
ﻲﻧﺎﺒﻟآ 114
/ 4 7
/ 3 49
27 24
ﺮﻳاﺰﺠﻟا 53
2 12
76 12
نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ 69
/ 5 7
/ 2 20
38 42
شدﻼﮕﻨﺑ 65
/ 46 9
/ 4 23
25 52
ﻦﻴﻨﺑ 27
/ 2 8
/ 4 38
15 47
ﻮﺳﺎﻓﺎﻨﻴﻛرﻮﺑ 33
/ 2 9
/ 4 35
17 47
نوﺮﻣﺎﻛ 59
/ 8 1
/ 2 46
21 33
دﺎﭼ 6
/ 1 5
/ 2 39
14 48
ﺮﺼﻣ 55
/ 97 6
/ 4 17
34 49
يﺰﻧوﺪﻧا 31
/ 145 8
/ 3 16
47 37
ناﺮﻳا 87
/ 118 6
/ 3 19
26 54
ندرا 83
/ 8 8
/ 4 2
25 73
نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ 64
/ 22 8
/ 2 - 9
48 43
نﺎﻨﺒﻟ 71
/ 16 4
/ 5 12
22 66
يﺰﻟﺎﻣ 54
/ 87 5
/ 6 8
50 42
ﻲﻧﺎﺘﻳرﻮﻣ 03
/ 1 2
/ 4 21
29 50
ﺮﺠﻴﻧ 94
/ 1 6
/ 2 39
18 44
ﻪﻳﺮﺠﻴﻧ 24
/ 41 5
/ 2 30
46 25
نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ 6
/ 59 7
/ 3 25
23 51
لﺎﮕﻨﺳ 62
/ 4 8
/ 2 - 18
27 55
ﻪﻳرﻮﺳ 94
/ 17 5
/ 5 24
30 46
ﻮﮔﻮﺗ 26
/ 1 2
/ 2 39
21 40
ﺲﻧﻮﺗ 04
/ 20 7
/ 4 12
29 59
ﻪﻴﻛﺮﺗ 63
/ 147 3
/ 3 15
27 58
نﺎﺘﺴﻨﻤﻛﺮﺗ 96
/ 5 8
/ 2 - 27
50 23
اﺪﻧﺎﮔوا 71
/ 5 8
/ 6 42
19 38
ﻦﻤﻳ 1
/ 9 6
/ 5 15
42 43
ﻊﺒﻨﻣ
: WB, World Development Report ,2004
رد ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﻢﻬﺳ تﺎﻣﺪﺧ ﺶﺨﺑ ،ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يا
ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا
ﻲﻠﺧاد ﺖـﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺶـﺨﺑ و
ﺎـﻫ زا ﻲـﺧﺮﺑ رد يزروﺎـﺸﻛ و ﺖﻌﻨـﺻ ي
ﻞﻴﻜﺸﺗ ار ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﻲﻤﻬﻣ ﻢﻬﺳ ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻣ
ﺪﻨﻫد . هزوﺮﻣا ﻢﻛ ﺮـﺗ
ﻧاﺮﺳ ﺪﻣآرد ﺎﺑ رﻮﺸﻛ ﺔ
ار ﻲﻳﻻﺎﺑ ﻲﻣ
ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا يزروﺎﺸﻛ ﺶﺨﺑ ﻢﻬﺳ ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ ناﻮﺗ
،ﺲﻜﻌﻟﺎﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ نآ ﻲﻠﺧاد ﻢﻛ
ﺮﺗ ﺪﻣآرد ﺎﺑ رﻮﺸﻛ ﺔﻧاﺮﺳ
ﺋﺎـﭘ ار ﻲﻨﻴ ﻲـﻣ ناﻮـﺗ
ﺪـﺷﺎﺒﻧ ﻻﺎـﺑ نآ ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا يزروﺎﺸﻛ ﻢﻬﺳ ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ .
زا يرﺎﻴـﺴﺑ رد ﻪـﺘﺒﻟا
ﻢﻬﺳ تﺎﻣﺪﺧ ﺶﺨﺑ ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻢـﺸﭼ
ﺮـﻴﮔ ار ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ زا ي
ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﻣ ﺪﻫد . ﻪﺑ رﻮﻃ ﻪﺻﻼﺧ
، ﻨﻣاد ﺔ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا يزروﺎﺸﻛ ﻢﻬﺳ
ﺪﺻرد ود ﻞﻗاﺪﺣ ،ﻮﻀﻋ )
ﻣ ندرا ﻪﺑ طﻮﺑﺮ (
ﺮﺜﻛاﺪـﺣ و 49
ﺪـﺻرد )
نﻮﺌﻟاﺮﻴـﺳ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ (
؛ﺖﺳا ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﻨﻣاد ﺔ ﻞﻗاﺪﺣ ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا نﺎﻴﻣ رد ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﺖﻌﻨﺻ ﻢﻬﺳ
14 ﺪﺻرد ) دﺎﭼ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ (
ﺮﺜﻛاﺪﺣ و 76
ﺪﺻرد ) ﺮﻳاﺰﺠﻟا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ (
ﺖـﺳا . رﻮـﺸﻛ ﺖـﻔﻫ
ﺖﻌﻨﺻ ﺶﺨﺑ ﻢﻬﺳ ﻪﻛ ﻮﻀﻋ نآ
ﺎﻫ زا ﺶﻴـﺑ 40
ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ زا ﺪـﺻرد ،ﺖـﺳا ﻲـﻠﺧاد
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ :
ﺮـﻳاﺰﺠﻟا ) 76 (%
، يﺰﻟﺎـﻣ ) 50 (%
ا ، يﺰﻧوﺪـﻧ )
47 (%
، نﺎﺘـﺴﻗاﺰﻗ )
48 (%
، ﻪـﻳﺮﺠﻴﻧ
) 46 (%
، نﺎﺘﺴﻨﻤﻛﺮﺗ )
50 (%
ﻦﻤﻳ و ) 42 .(%
رﺎﻈﺘﻧا ﻲﻣ ﻮﻀﻋ گرﺰﺑ دﺎﺼﺘﻗا ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ دور
ﺖﻌﻨـﺻ ﺶﺨﺑ ﻢﻬﺳ ﻪﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا نآ
ﺎـﻫ ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ زا ﻢـﺸﭼ
ﺮـﻴﮔ ﺖـﺳا
) نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ و ﺮﻳاﺰﺠﻟا ،يﺰﻟﺎﻣ ،يﺰﻧوﺪﻧاﺮﻴﻈﻧ (
، ود يرﺎـﺠﺗ تﻻدﺎـﺒﻣ نﺎـﻳﺮﺟ زا ﺪـﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺮﺘﻬﺑ
ﺪﻧﻮﺷ رادرﻮﺧﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻀﻋا ﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﺪﻨﭼ و ﻪﺒﻧﺎﺟ )
،رﻮﭘ ﻦﺴﺣ 1384
.(
4
- ﻮﮕﻟا ﺢﻳﺮﺼﺗ
،ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ لﺪﻣ ﻪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ترﺎـﺠﺗ و ﻲﻧﺎـﺴﻧا
ر ﺮﺑ ﻲﺟرﺎﺧ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷ
، ﻞﻴﺗ و ﻢﺑرﺪﺳ لﺪﻣ )
2003 ( ﺖﺳا . لﺪﻣ ﻦﻳا يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ يﻮﮕﻟا
سﺎﺳاﺮﺑ ﺖﺳا ﺢﻳﺮﺼﺗ ﻞﺑﺎﻗ سﻼﮔاد بﺎﻛ ﻊﺑﺎﺗ :
) 4 - 1
β (
= it αit it
it A K L
Y
نآ رد ﻪﻛ :
:Y
ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ
K، ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يدﻮﺟﻮﻣ : L ،
: رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ
A ، : ﺢﻄﺳ هﺮﻬﺑ يرو
tو
,
:i
ﻪﺑ ﺮﺗ ﺐﻴﺗ
، ﺖﺳا ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ رﻮﺸﻛ و نﺎﻣز ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ .
ﺶﻴﺑرد ﺔﻨﻴﻣز رد ﻪﻛ ﺪﺷر يﺎﻫﻮﮕﻟا ﺮﺗ
ﺪـﺷ حﺮـﻄﻣ زﺎـﺑ دﺎـﺼﺘﻗا ه
ﺪـﻧا - ياﺮـﺑ ﺎـﺻﻮﺼﺧ
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ -
،ﺎﻳﺎﭘ ﺪﺷر ﺖﻠﻋ
» ﺔﻌﺳﻮﺗ هﺮﻬﺑ يرو « هﺪﺷ ﺮﻛذ
، ﻦﻳا ﻪﻛ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
هﺮﻬﺑ ترﺎﺠﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا يرو ﻦﻴﺑ
و ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻖﻴﻘﺤﺗ ،شزﻮﻣآ ،ﻞﻠﻤﻟا يﺎﻘﺗرا
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا
نﺎﻳﺮﺟ ﻲﻣ ؛ﺪﺘﻓا ﻪﺑ رﻮﻃ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳا ﻪﻛ ي ﻲﻣ
ار ﺶﻫﺎـﻛ ﻪـﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲﻳﺎﻬﻧ هدزﺎﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
،
ناﺮﺒﺟ ﻨﻛ ﺪ . ،ﺎﻫﻮﮕﻟا ﻦﻳا رد يﺎﻘﺗرا
هﺮﻬﺑ يرو ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ » ﺪﺷر رﻮﺗﻮﻣ «
هﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
يرﺎﻴﺴﺑ و ﺖﺳا زا
ﻦﻳا ﺎﻫ ترﺎﺠﺗ ، ﻦﻴﺑ
ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ دﺎﺠﻳا ﻖﻳﺮﻃ زا ار ﻞﻠﻤﻟا و ﻲﻜﻳژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ يﺎﻫ
يﺎﻘﺗرا هﺮﻬﺑ يرو رﻮﺗﻮﻣ ، دﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ه
ﺪﻧا )
،ﻞﻴﺗ و ﻢﺑرﺪﺳ 2003
.(
ﺢﻄﺳ ﺰﻴﻧ لﺪﻣ ﻦﻳا رد هﺮﻬﺑ
يرو و ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ زا ﻲﻌﺑﺎﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻪـﺑ ترﻮـﺻ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﻈﻧ رد ﺮﻳز :
) 4 - 2 (
it it it
it c .lnT .lnH
A
ln = +γ1 +γ2 +ε
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ :
:A
هﺮﻬﺑ يرو
،ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ :T
ترﺎﺠﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ رادﺮﺑ
H، : ﺺﺧﺎﺷ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ،ﻲﻧﺎﺴﻧا
εit
: ﻠﻤﺟ ﺔ لﻼﺧا
t i, : ﻪﺑ ﺮﺗ ﺐﻴﺗ نﺎﺸﻧ د ﺪﻨﻫ ة درﻮﻣ رﻮﺸﻛ و نﺎﻣز ﺮﻈﻧ
ﻧ ﺪ .
ياﺮﺑ ﻦﻳا ﺮﺛا ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﺢﻄﺳ ﺮﺑ راﺬﮔ
هﺮﻬﺑ يرو ﻊﺑﺎﺗ دراو ار ﺮﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ
د
، ﺖﺳا مزﻻ
ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﺔﻄﺑار
) 4 - 1 ( و ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻢﺘﻳرﺎﮕﻟ ﺔﻄﺑار
) 4 - 2 ( يﺎﺟ نآ رد دﻮﺷ يراﺬﮔ
. ﻪﺑ ﺎﻨﺑ ﺲﭘ
ﻒﻳﺮﻌﺗ :
) 4 - 3 (
it it it
it it
it c .lnT .lnH .lnK .lnL
Y
ln = +γ1 +γ2 +α +β +ε
نآ رد ﻪﻛ :
:T
ترﺎﺠﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ رادﺮﺑ
H، : ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺎﻫ ﻲﺷزﻮﻣآ ي ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﺺﺧﺎﺷ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
،ﻲﻧﺎﺴﻧا
:K
،ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يدﻮﺟﻮﻣ :L
رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ
ﻞﻴﺴﻧاﺮﻔﻳد ﺎﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ زا يﺮﻴﮔ
ﺔﻄﺑار ) 4 - 3 ( ، ﺔﻟدﺎﻌﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﺮﻳز ﻲﻣ
دﻮﺷ :
) 4 - 4 (
it
it it
it it
it c .dlnT .dlnH .dlnK .dlnL
Y ln
d = +γ1 +γ2 +α +β +ε
ﺎﻣا نﺎﻤﻫ ﻮﻃ ﻼﺒﻗ ﻪﻛ ر ﺰﻴﻧ
ﺪﺷ هداد ﺢﻴﺿﻮﺗ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻲﻣ
ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻜﻳ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﺮﮕﻳﺪ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻞﻤﻜﻣ ،ﻊﻗاو رد ﺎﻳ و هدﻮﺑ
. ﻚﻳزا ﻮﺳ شﺮﺘـﺴﮔ و ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﻲﻣ
ﻊﻴﺳو شزﻮﻣآ وﺮﮔ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﺮـﺗ
ﺪـﺷﺎﺑ رﺎـﻛ يوﺮـﻴﻧ .
ﺖـﻴﺑﺮﺗ و شزﻮـﻣآ
ترﺎﻬﻣ ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺎﻫ
،ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﻣا دﺮﺒﺸﻴﭘ و ﻒﻠﺘﺨﻣ ي ﻲﻣ
ندﺮﺑﻻﺎـﺑ ﺎـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ﺺﺼﺨﺗ و ترﺎﻬﻣ ﺢﻄﺳ
،
ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﺶﻳاﺰـﻓا و ندﺮـﻛ ﺪـﻣآرﺎﻛ ﺎـﻫ
نآ ي
، ﺐـﺟﻮﻣ
هﺪﺷ نﺎﻬﺟ و ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺖﺑﺎﻗر ناﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓاو ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ يﺎﻘﺗرا
، ﻨﻴﻣز ﺔ
تاردﺎﺻ ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺪﻨﻛ ﻢﻫآﺮﻓ ار يرﺎﺠﺗ .
زا ﺳ ﻲﻳﻮ ﺮﮕﻳد
، ﻪـﺸﻳﺪﻧا لﺎﻘﺘﻧا ياﺮﺑ ﻲﻠﺻا لﺎﻧﺎﻛ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﺎـﻫ
و ﺶـﻧاد ،رﺎـﻜﻓا ،
يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ يﺎﻫ
.
يژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ ﻦـﻳا زا ﻲﺳﺄﺗ و قﺎﺒﻄﻧا ،لﻮﺒﻗ و شﺮﻳﺬﭘ
،ﺎـﻫ ﻪـﺑ
