ﻲﭘﺎﭼ يﺎﭘﺎﺷ (issn) 1026-0188 :
ﻪﻠﺠﻣ ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳا ﻲﻧﺎﺸﻧ http//jflr.ut.ac.ir :
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ ، jflr@ut.ac.ir :
ناور ﺳﺎﻨﺷ ﻲ شرﺎﮕﻧ ترﺎﻬﻣ :
مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﻠﻣﺎﻋ ﻲ ﻣ ﺆ ﺮﺑ ﺮﺛ ﻛ
ﻤ ﻴ و ﺖ ﻴﻛ ﻔ ﻴ ﺖ
نﺎﺑز شرﺎﮕﻧ ﻠﮕﻧا
ﻴ ﺴ ﻲ
ﻲﺣﺎﺘﻓ ﺪﻴﺠﻣ
*رﻮﭘ
،ﻲﺴﻴﻠﮕﻧا نﺎﺑز هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺪﻧﺮﭘﺪﺣاو
،ﻲﻣﻼﺳا ﺪﻧﺮﭘ ، ناﺮﻳا
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
15 / 07 / 95 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ ، :
13 / 06 / 96 پﺎﭼ ﺦﻳرﺎﺗ ، :
ﺮﻬﻣ 1396 (
ﭼ ﻴﻜ هﺪ ناور ﻞﻣاﻮﻋ ﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲ ﻪﺑ و و ﻳ هﮋ مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي
، رد ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي مود نﺎﺑز
، اﺰﺴﺑ ﺶﻘﻧ ﻲﻳ ﺪﻧراد . ﻂـﺑاور ﻐﺘﻣ ـﻴ ﺮ
مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﻐﺘﻣ ﺎﺑ ﻴ ﺎﻫﺮ ي
ﺶﻫوﮋﭘ رد نﺎﺑز ﺎﻫ
ي ﭘ ﻴ ﺸ ﻴ ﻦ ﺠﻨﺳ ﻴ هﺪ
ﻟو ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲ
ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ رﺎﺑرد ة ﺎـﺑ ﻪـﻄﺑار
ترﺎﻬﻣ ﺎﻫ ي ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ ي ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا ،شرﺎﮕﻧ نﻮﭽﻤﻫ .
ا ﺶﻘﻧ ﻳ ﻦ ﭘ رد ،ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻞﻣﺎﻋ ﺪ
ـﻳ ﺪ ة
ﻛ
ﻤ ﻲ و داﺪﺴﻧا ﻛ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ
ﺳرﺮﺑ نﺎﺑز شرﺎﮕﻧ ﻲ
ﺖﺳا هﺪﺷ . ﺪﺑ ﻳ ﻦ رﻮﻈﻨﻣ 120 ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ هﺪﻨﻨ ﺑ ﻪ رﻮﻃ ﻓدﺎﺼـﺗ
،ﻲ
ﺰﮔ ﻳ ﺪﻧﺪﺷ ﺶﻨ ﻛ
ﻪ
ﭘ ﺢﻄﺳ رد ﻴ
ﻪﺘﻓﺮﺸ
، رد
ناﺮﻬﺗ رد ﻊﻗاو هﺎﮕﺸﻧاد ود
، ﻪﺑ ﮔاﺮﻓ ﻴ ﺮ ي ﻠﮕﻧا نﺎـﺑز ـﻴ ﺴ ﻲ لﻮﻐﺸـﻣ
ﺪﻧدﻮﺑ . ﺖﺴﺨﻧ ﺮﺷ ، ﻛ ﺖ ﻛ نﺎﮔﺪﻨﻨ ﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻣ ﺔ مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﺗ ار ﻜ ﻤ ﻴ ﻞ ﻛ ﺪﻧدﺮ
ﺲﭙﺳ و ﻄﺑار ﺔ هﺮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﺎﺑ ﻞﺻﺎﺣ
ﺮﻤﻧ ة
زا ﻮﺠﺸﻧاد ﺮﻫ
ﺠﻨﺳ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻴ
هﺪ ﺪﺷ
؛ ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ شرﺎﮕﻧ
ﻌﻣ ﺎﺑ ﻮﺠﺸﻧادﺮﻫ ﻴ
رﺎ ﺶﺠﻨﺳ
ﻛ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ شرﺎﮕﻧ
، ﺷزرا ﻴ ﺑﺎ ﻲ ﻣ و ﺪﺷ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﺮﻤﻧ ة ﺺﺧﺎﺷ ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ ﻧ اﺮﺑ شرﺎﮕ ي
ﻮﺠﺸـﻧاد ﺮـﻫ ـﺑ
ﻪ
ﺪـﻣآ ﺖـﺳد .
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺎﺣ ﻛ ﻲ ﺑار زا ﻄ ﺔ
رادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻐﺘﻣ
ﻴ ﺮ مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﺺﺧﺎﺷو ﺎﻫ ي ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ
ﺖـﺳا شرﺎـﮕﻧ
، ﻧآ لﺎـﺣ ـﻜ ﻪ
ﺑار ﻄ ﺔ ﻐﺘﻣ ﻴ ﺮ مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﻔﻨﻣ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا و ﻲ
رادﺎﻨﻌﻣ و ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ﺬﭘ مﺎﻬﺑا :
ﻳ ﺮ ي ﻌﻣ ، ﻴ ﻧ رﺎ ﻴ ﻠﮕﻧا شرﺎﮕﻧ ،ﻦﺸ ﻴ
ﺴ ﻲ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ، ،
ﻴﻛ ﻔ ﻴ شرﺎﮕﻧ ﺖ .
________________________________
________________________________
__
* E-mail: majifata@yahoo.com
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻛدﻮﻛرد ﻲ
، ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ رﺎﺘﻔﮔ ي و راﺪﻴﻨﺷ ي
،
ترﺎﻬﻣ ﺮﺑ نﺪﻧاﻮﺧ يﺎﻫ شرﺎﮕﻧو
نﺎﺑز مﺪﻘﻣ ا ﺪـﻧ .
ﺧﺄﺗ ﻴ ﺮﻤﺗ ردﺮ ﻳ ترﺎﻬﻣ ﻦ شرﺎﮕﻧ
ﺮﻓرد ا ﺪﻨﻳ نﺎﺑز يزﻮﻣآ
، ﺚﻋﺎﺑ ﺮﺗراﻮﺷد ـﺑ ﻂﻠﺴﺗ نﺪﺷ ﺮ
ﺖﺒﺴـﻧ نآ
ترﺎﻬﻣ ﻪﺑ يﺎﻫ ﺮﮕﻳد ﻣ ﻲ .دﻮﺷ ازا ﻳ ﻦ ور داﺪﻌﺗ ﺪﻧا ﻲﻛ زا نﺎـﺑز زﻮـﻣآ نا رد شرﺎـﮕﻧ ترﺎـﻬﻣ مزﻻ ار
ﻪﺑ ﺖﺳد ﻲﻣ ﺪﻧروآ . يرﺎﻴﺴﺑ ﺶﻧادزا نﺎﮕﺘﺧﻮﻣآ سراﺪﻣ
و هﺎﮕﺸـﻧاد
ﻫﺎـﮔ و ﺎـﻫ ﻲ
ﺶـﻧاد نﺎـﮕﺘﺧﻮﻣآ
ﻪﺘﺷر ﺎﻫ ي و نﺎﺑز تﺎﻴﺑدا
، رد شرﺎـﮕﻧ ﻚـﻳ ﻪـﻣﺎﻧ ﻲﻤـﺳر ﺎـﺑ
ﻪـﺑور ﻞﻜﺸـﻣ
ور ﺪﻨﺘﺴـﻫ
؛ ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻦﻫذزارود ﺖﺴﻴﻧ
ﻪﻛ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻪﺑ ﻦﻳا ترﺎﻬﻣ رد ﻦﻴﺑ يداﺮﻓا لﺎﺣرد ﻪﻛ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي نﺎﺑز
رد يﺮﮕﻳد
ﺟ مود نﺎﺑز هﺎﮕﻳﺎ ﻳ
ﻲﺟرﺎﺧ ﺎ ﺪﻨﺘﺴﻫ
، راﻮﺷد ﺎﺑ ي و ﻊﻧاﻮﻣ يﺮﺘﺸﻴﺑ هاﺮﻤﻫ ﺖـﺳا .
ﺎـﻧاﻮﺗ شرﺎـﮕﻧ ﻲﻳ
ﺗاذ ﻲ ﻧ ﻴ
ﺠﻴﺘﻧ و ﺖﺴ ﺔ
،ﺮﻜﻔﺗ ﺶﻨﻳﺰﮔ و حﻼﺻا شور ﺎﻫ اﻮﺘﺤﻣ و نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﺮﻤﺗ
ﻳ ﻦ ﺖـﺳا
و ﻚﻳﺮﻫ ﻦﻳازا ﻞﺣاﺮﻣ
، دﻮﺧ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ هﮋﻳو يا ﺖﺳا ﻪﻛ ﻤﻫ ﺔ
نﺎﻳﻮﮕﻨﺨـﺳ ﻚـﻳ
نﺎـﺑز
،
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻌﻴﺒﻃ
، ا ز نآ ﺎﻫ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ
ﻪﺑ. ﻦﻴﻤﻫ ﺖّﻠﻋ ﺎﺑ ، ﻳ شزﻮﻣآرد ﺪ ﻦﻳا
ترﺎﻬﻣ
،
ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ
ﺶﻨﻳﺮﻓآ هﺪﻳا
،ﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻫد و مﺎﺠﺴﻧا
،ﻦﺘﻣ ـﻛ دﺮﺑرﺎ ﻧﺎﺸـﻧ ﺔ ﻲﻧﺎـﻤﺘﻔﮔ و ﻦﻴﻧاﻮـﻗ ﻳﺎـﻨﻌﻣ ﻲ ﺮـﻈﻧ رد
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺎﺗ دﻮﺷ ﻲﮕﺘﺳﻮﻴﭘ يرﺎﺘﺷﻮﻧ ﻪﺑ آ ﺖﺳد ﻳ ﺪ .
ﻲﻜﻳ
ﺸﻣ زا ﻜ ﺗﻼ ﻲ ﻛ ﻧ رد ﻪ ﻮﺠﺸﻧاد شرﺎﮕ ﻳ
نﺎ ﺴﺑ ﻴ د رﺎ ﻳ
،هﺪﺷ هﺪ ﺪﺴﻧا
ﺖﺳا شرﺎﮕﻧ دا .
ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ
ﻧ نﺎﺳآ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ﻴ
ﻟو ﺖﺴ ﻲ ﺎﺷ ﻳ ﺮﺗﺮﺒﺘﻌﻣ ﺪ ﻳ ﻮﮔ و ﻦ ﻳ ﺮﺗﺎ ﻳ ﺮﻌﺗ ﻦ ـﻳ
شرﺎـﮕﻧ داﺪﺴـﻧا ﻒ
، ﻋﻮـﻧ ﻲ
ﻧاﻮﺗﺎﻧ ﻲ زﺎﻏآ رد ﻛ
ﻣادا و ندﺮ ﺔ
ﺖﺳا شرﺎﮕﻧ ﻛ
ﺑ ﻪ ﻲﻠﻠﻋ ﻪ ﻏ ﻴ زا ﺮ ﻛ ترﺎﻬﻣ دﻮﺒﻤ ﻳ
ﺪـﺷﺎﺑ ﺪﻬﻌﺗ ﺎ )
،زر
2009 .(
اﻳ ﻦ ﻳ ﻨﻌ ﻲ ﻋﻮﻧ ﻲ
ناور ﻞﻣﺎﻋ ﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲ ﻛ ﻮﻧ ﻪ ﻳ هﺪﻨﺴ ﻳ ار ﻮﺠﺸﻧاد ﺎ ﺎﺑ
ﻌﻧاﻮﻣ ﻲ ﺑور ﻪ ﻣ ور ﻲ ﻛ ـﻨ ﺪ .
اﻳ ﺖﻟﺎﺣ ﻦ ﻛ ﻣ ﻪ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ داﺮﻓا ار رد ﺗ مﺎﺠﻧا ﻜ ﻟﺎ ﻴ ﺷرﺎﮕﻧ ﻒ ﻲ رﺎـﭼد ﻪـﻔﻗو ﻛ ﺪـﻨ ـﻳ رد ﺎ نﻮـﻣزآ ﺎـﻫ ي
طﻮﺑﺮﻣ سورد
، ﺸﻣ رﺎﭼد ﻜ ﻞ ﻛ ﺪﻨ . اﻳ ﻊﻧاﻮﻣ ﻦ ﺑ ﺖّﻠﻋ ﻪ دﺮﺘﺴﮔ ﺶﻧاد ة
ـﺑ نﺎـﺑز ﻲ ﺮﻓ و ﺪﻧرﺎﻤـﺷ اﻳ
ﺪـﻨ
ﻣ ﻢﻬﺒﻣ ار شرﺎﮕﻧ ﻲ
ﻛ ﺪﻨﻨ .
ا نﺪـﺷ فﺮـﻃﺮﺑ ـﻳ
ﻧ ،تﺎـﻣﺎﻬﺑا ﻦ ﻴ
رﺎـﺑدﺮﺑ و نﺎـﻣز ﺖـﺷﺬﮔ ﺪـﻨﻣزﺎ ي
رد
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺖﺳا
، ﻟو ﻲ ﻤﻫ ﺔ ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ نﺎ
، ﻣ ﻴ ﺒﺳﺎﻨﻣ ناﺰ ﻲ
ﻞـﻤﺤﺗ ناﻮﺗ زا ا
ـﻳ عﻮـﻧ ﻦ
مﺎـﻬﺑا ار ﺪـﻧراﺪﻧ .
ﻧ ﻊﻧاﻮﻣ ﺐﻠﻏا ﻴ
ﺰ ﺘﺣ ﻲ اﺮﺑ ي ﻮﻧ ﻳ بﺮﺠﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴ
، ﻪﺑ
ـﻤﻧ فﺮـﻃﺮﺑ ﺖﻋﺮـﺳ ﻲ
دﻮـﺷ . ا ـﻳ ﺸـﻣ ﻦ ﻜ رد ﻞ
ﺳورد ﻲ
ﻠﮕﻧا شرﺎﮕﻧ نﻮﭽﻤﻫ ﻴ
ﺴ ﻲ آ ، ﻴﻳ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ،شرﺎﮕﻧ ﻦ ﻮﻧ
ﻳ ﺴ ﻲ
ﻘﺤﺗ شور و ﻴ
ﺑ ﻖ ﻴ ﺮﺘﺸ ﺖﺳدﻮﻬﺸﻣ
؛
اﺮﻳز ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻘﺑ زا ﻴ ﺔ سورد
،
رﺎﺘﺷﻮﻧ ترﺎﻬﻣ ﻪﺑ ي
ﻪﺘﺴﺑاو ﺪـﻧا .
ﻫار ﻦﺘﺴـﻧاد نوﺪـﺑ شرﺎـﮕﻧ ﻜ
ﺎـﻫرﺎ ي
ا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻳ ﻪﻔﻗو ﻦ ﺎﻫ ي ﻓ ﻜ ﺮ ي
ﺗ ﻊﻧاﻮﻣ و ﻜ ﻨ ﻲﻜﻴ
،
ـﻣ ﺚـﻋﺎﺑ ﻲ
ﻮﺠﺸـﻧاد دﻮـﺷ ﻳ
هﺮـﻤﻧ نﺎ هﺪـﻤﻋ يا زا
ار سورد ﻪﺑ
اﻮﺘﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﻗﻼﻋ ﻢﻏر
،
ﺪﻨﻫﺪﺑ ﺖﺳد زا
؛ ﺑ ياﺮ
،لﺎﺜﻣ ﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻳ
ﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد ار ﻴ
ﺮ ـﻳ ﺪ ـﻛ ﻪ
ز نﺎﻣز ﻳ دﺎ ي فﺮﺻ آدﺮﮔ رو ي ﻄﻣ
ﻔﺗ و ﺐﻟﺎ ﻜ
ﻣ ﻖﻤﻌﺗ و ﺮ ﻲ
ﻛ رﻮﻃ و ﺪﻨ ي
ﻣ قﺮﻏ ﺐﻟﺎﻄﻣ رد ﻲ
دﻮـﺷ
ﻛ د ﻪ ﻳ ﺮﮕ ﻧﺎﻣز و ناﻮﺗ ﻲ
اﺮﺑ ي ﺸﺨﺑ نﺎﻣﺎﺳ ﻴ
ﻓا ﻪـﺑ نﺪ ـﻜ
دراﺪـﻧ شرﺎـﮕﻧ رد دﻮـﺧ رﺎ .
ا ﻊـﻗاو رد ـﻳ ﻦ
عﻮﺿﻮﻣ
، ﻪﺑﺮﺠﺗ ا ي ﻧﺎﻬﺟ ﻲ ﺖﺳا
؛ ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻛ ﺴﺑ ﻪ ﻴ رﺎ ي نﺎﻤﻠﻌﻣ زا ﻖـﻘﺤﻣ
، ﻞـﺜﻣ ﻮـﺑ ﻳ
1ﺲ ) 1993 ( و
ﻫ ﻴ ﻮﻬﺴﺗرﻮ
2ي ) 2001 ( رد ﻛ سﻼ ﺎﻫ ي دﻮﺧ
، ا ﻳ عﻮﺿﻮﻣ ﻦ
ﺳرﺮﺑ ار ﻲ ﻛ هدﺮ ﺪﻧا . ا ـﻳ ﺸـﻣ ﻦ ﻜ ﻫﺎـﮔ ﻞ ﻲ
ﻤﻣ ﻜ
ﺪﺣ ﺎﺗ ﺖﺳا ﻦ ي
ﭘ ﻴ ﺶ ور د ﻛ آ ﻪ ﻳ ﺪـﻨ ة ﻠﻐـﺷ ﻲ ﻮﺠﺸـﻧاد ﻳ ﺪﻬﺗ ار نﺎ ـﻳ ﺪ ﻛ ﺪـﻨ
؛ ز ـﻳ ﻧﺎـﻣز اﺮ ﻲ ـﻛ ﻪ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻛ
ﺿﺎﻘﺘﻣ زا هﺪﻨﻨ ﻲ
ﻣ ﻲ
ـﻌﻣ نﺎـﻣز رد ﺪـﻫاﻮﺧ ﻴ
ﻦ
، ـﺒﻠﻄﻣ ﻲ ﻮﻨﺑ ـﻳ ﺪﺴ
،
ﺸـﻣ و ﻪـﻔﻗو رﺎـﭼد ﻜ
ﻞ
ﻣ ﻲ ﻮﺷ د .
ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺲﭘ ﻲ
ﺮﻤﺗ ﺪﺳر ﻳ ا رد ﻦ ﻳ ﻣز ﻦ ﻴ ﻪﻨ
، اﺮﺑ ﻢﻫ ي
اﺮﺑ ﻢﻫ و لﺎﺣ ي
آ ﻳ ﺪﻨ ة
ﻔﻣ ﻮﺠﺸﻧاد ﻴ
ﺪ
ﺖﺳا . ا ﻪﺘﺒﻟا ﻳ ﺸﻣ ﻦ ﻜ ﺎﺒﻧ ار ﻞ ﻳ ﻤﻌﺗ ﻪﻤﻫ ﻪﺑ ﺪ ﻴ
داد ﻢ
؛ اﺮﻳز ﺴﺑ هزوﺮﻣا ﻴ
رﺎ ي داﺮﻓا
، ﺖﻋﺎﺳ ﺎـﻫ ي ز ـﻳ دﺎ ي
ﻓ فﺮﺻ ﻜ ﺮ ﻛ
ار ﺎﺑ شرﺎﮕﻧ و ندﺮ ﻳ
ﻧﺎ ﺔ ﻣ دﻮﺧ ﻲ ﻛ ﺪﻨﻨ
؛ ا نوﺪﺑ ﻳﻨ ﻜ ﻔﻗو ﻪ ﻪ يا رد ـﻛ
ﺑ دﻮـﺧ رﺎ ﻴ ﺪـﻧزاﺪﻨ .
ﻪﺑ ﻪﻔﻗو ﻪﭼﺮﮔا دﻮﺧ
ي دﻮﺧ
، ﻧﺎﺸﻧ ﺔ ﺪﺑ ي ﻧ ﻴ ﻟو ﺖﺴ ﻲ ﻪﻔﻗو ﺎـﻫ ي
ﺎـﮕﻧ رد مﺎـﮕﻨﻬﺑﺎﻧ شر
، ﻪﻧﺎﺸـﻧ ا ي زا
رد ﻊﻧﺎﻣ ﻛ ﻮﻧ رﺎ ﻳ
ﻣ بﻮﺴﺤﻣ هﺪﻨﺴ ﻲ
ﺎﻬﻧرد و دﻮﺷ ﻳ
ﺖ
، ﻣ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ﺐﺟﻮﻣ ﻲ
دﻮﺷ . ر او ـﺑ ا ﻂ ـﻳ ﻦ
ﻐﺘﻣ ﻴ ﺮ
، ﺎﺑ و ﺶﻧاﻮﺗ
ﻧﺎـﮔژاو ﺢﻄﺳ ﻲ
ﺶﻫوﮋـﭘ رد نﺎـﺑز ﺎـﻫ
ي ﭘ ـﻴ ﺸ ﻴ ﻦ
، ﻪـﻠﻤﺟ زا
ﺮـﮔ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻳ
ﺲ
) 1998 ( ﺠﻨﺳ ﻴ هﺪﺷ هﺪ ﺖﺳا ؛ اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﺳرﺮﺑ ،ﻦ ﻲ ﻄﺑار ﺔ ﻟﺎﻤﺘﺣا ﻲ ﻣ ﻴ مﺎﻬﺑا نﺎ ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي
ﻢـﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﺮﻈﻨﻣ زا
ناور ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ ﻣ و ﻴ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ناﺰ
، ﻣ ﻲ ﺑﻮﺧ فﺪﻫ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲ
اﺮﺑ ي ا مﺎﺠﻧا ﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ .
2 - ﭘ ﻴ ﺸ ﻴﻨ ﺔ ﺮﻈﻧ ي ﺑدا و ﻴ ﺶﻫوﮋﭘ تﺎ
1 - 2 - ﻴﻛ ﻔ ﻴ شرﺎﮕﻧ ﺖ
ﻴﻛ ﻔ ﻴ شرﺎﮕﻧ ﺖ
، ﻲﻜﻳ
ترﺎﻬﻣ زا ﺎﻫ
ي ﻲﺳﺎﺳا ﻫﺎﮕﺸﻧاد ﻲ ﺖﺳا ﻛ ﺑ ﻪ ﻪ و رﻮﻃ ﻳ هﮋ ا ي رد ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي
ﺟرﺎﺧ نﺎﺑز ﻲ
ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣ لﻮﻔﻐﻣ .
ﺸﻣ ﻜ
ا شزﻮﻣآ ندﻮﺑ ﻞ ﻳ
ﻬﻣ ﻦ ﺮﻤﺗ و ترﺎ ﻛ
ﺴﺑ ﺰ ﻴ ﻣ ﺮﺑ رﺎ ﻜ رد ﻪـﻤﻟﺎ
ﻃﺎﺒﺗرا شور ﻲ
نﺎﺑز شزﻮﻣآ
، ﺎﺷ ﻳ ﻢﻬﻣ ﺪ ﺮﺗ ﻳ ا ﻞﻠﻋ ﻦ ﻳ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺖﻠﻔﻏ ﻦ .
فﺮـﻃزا د ﻳ و ﺮـﮕ ﻳ ـﮔﮋ ﻲ ﺎـﻫ ي
ﻴﻛ ﻔ ﻴ
ﻫﺎﮕﺸﻧاد شرﺎﮕﻧ ﺖ ﻲ
ﺎﻤﺘﻣ ﻳ ﺰ ﻛ ﻣ هﺪﻨﻨ ﻴ هزﺎﺗ نﺎ ﻛ
د فﺮﻃ زا و ﺺﺼﺨﺘﻣ و رﺎ ﻳ
ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻪﺟو ﺮﮕ
ﻣﻮﺑ ﻲ ﻏ و ﻴ ﻣﻮﺑﺮ ﻲ .ﺖﺳا
ﻫ ﺖﺳا ﻦﺷور ﻴ
ﻫﺎﮕﺸﻧاد ﭻ ﻲ
ﺣﺮﻃ ﻦﺘﺷاد نوﺪﺑ ﻲ
ﺎﻣاﺪـﻗا زا ﺣﻼـﺻا ت ﻲ
اﺮﺑ ي ﺎﻫﺎﻄﺧ ي ﺷرﺎﮕﻧ
،ﻲ ﺎﺟ ﻳ هﺎﮕ ﻲﻳﻻاو ﺑ ﻪ
دروآ ﺪـﻫاﻮﺨﻧ ﺖـﺳد )
دﺎﺸـﻤﺷ ي و ﺮﻴﻌـﺷ ي
، 1384 ،
ص 79 .(
و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي نﺎﺑز ﺘﺧﺎﻨـﺷ ﻲ ﻴﻛ ﻔ ـﻴ ﻘﺤﺗ رد شرﺎـﮕﻧ ﺖ ﻴ
ـﻠﺒﻗ تﺎـﻘ ﻲ دراد دﻮـﺟو .
ـﻣ ﻚ و ارﺎـﻣﺎﻧ
د ﻳ ناﺮﮕ ( 2010 ) ﻪﺘﺷﺎﮕﻧ نﻮﺘﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ
ﻴﻛ ﻔ ﻴ ﺖ ﻲﻟﺎﻋ ﺎـﺑ نﻮـﺘﻣ زا ار ﻴﻛ
ﻔ ـﻴ ﺖ
،ﻒﻴﻌـﺿ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ
ﻌﻣ ﻴ ﺎﻫرﺎ ي ﻧﺎﺑز ﻲ
ﺗﺎﺒﺳﺎﺤﻣ راﺰﺑا و ﻲ
ﺎﻤﺘﻣ ﻳ ﻣ ﺰ ﻲ ﻛ .ﺪﻨﻨ و ﻪﺳ ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﻢﻬﻣ ﻴﻛ ﻔ ﻴ
ﻪﺑ شرﺎﮕﻧ ﺖ
نﺎـﻧآ ﻢـﻋز
،
________________________________
________________________________
__
1. Boice 2. Hjortshoj
ﭘﻴ ﭽ ﻴ ﮔﺪ ﻲ ﻮﺤﻧ ي ﻧﺎﮔژاو عﻮﻨﺗ ، ﻲ
ﺪﻨﺘﺴﻫ نﺎﮔژاو ﺪﻣﺎﺴﺑ و ﻤﻫا دﻮﺟو ﺎﺑ .
ـﻴ و ﺖ ﻳ ـﮔﮋ ﻲ ﺎـﻫ ي ﻧﺎـﺑز ﻲ ،
و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻏ ﻴ ﻧﺎﺑزﺮ ﻲ ﻧ ﻴ ﺮﺑ ﺰ ﻴﻛ ﻔ ﻴ شرﺎﮕﻧ ﺖ
، ﺄﺗ ﺛﻴ ﺮ دراد . ﻨﻣاد ﺔ ا ﻳ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦ
، ترﺎـﻬﻣ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺎـﻫ
ﻲﻳ
ﺎﮔژاو نﻮﭼ ن
، ا ﻪﺑ ﻳ عﻮﺿﻮﻣ ﻦ ﻲﻣﺮﺑ
ﻛ ددﺮﮔ
ـﺤﻣ ﻪ ﻴ
ﺶﻟﺎـﭼ ﻂ ﮕﻧاﺮﺑ
ـﻴ ﻧ ﺰ ـﻴ ﻮﻘﺗ رد ﺰ ـﻳ
ﻌﻀـﺗ و ﺖ ﻴ
ﻒ
ﺣور ﻴ ﻪ
، ﺗ ﺄﺛ ﻴ دراد ﺮ
ﻪـﺑ ﻦـﻳا و
زﻮـﺣ ة ناور ـﺳﺎﻨﺷ ﻲ
ﻲـﻣ طﻮـﺑﺮﻣ
دﻮـﺷ . ) ﻣ ﻴ ﻨﺴـﺣﺮ ﻲ و ،ﺮﻤﺛرﺎـﻔﻏ ،
ﺣﺎﺘﻓ ﻲ ،رﻮﭘ 2006 .( ﭘ ﻴ ا زا ﺮﺘﺸ ﻳ ﻧ ﻦ ﻴ ا ﺮﺛا ﻪﺑ ،ﺰ ﻳ
ﻧاور ﻞﻣاﻮﻋ ﻦ ﻲ
ـﺑ ﻪ ﻏ رﻮـﻃ ﻴ ﻘﺘﺴـﻣﺮ ﻴ هﺪـﺷ هرﺎـﺷا ﻢ
ﺖﺳا
؛
ًﻼﺜﻣ لﺎﺴﺑ 2000 رآ ﻛ لدﺰﻧر و ﻮ 1
اﺰـﻓا ﺎـﺑ ار مود نﺎﺑز ﺎﺑ مﺎﮕﻨﻫدوز سﺎﻤﺗ ﻳ
ﺎـﻧاﻮﺗ ﺶ ﻲﻳ رد
ﻛ دﺮﺑرﺎ دﺮﺒﻫار ﺎﻫ ي لﻮﻃ رد مزﻻ ﻚﻳ
ﻛ ﺘﺧﺎﻨﺷ رﺎ ﻲ ﭘ ﻴ ﭽ ﻴ
ﺪﻨﺘﺴـﻧاد ﻂﺒﺗﺮﻣ شرﺎﮕﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ هﺪ )
2002 .(
ا ﺎﺑ ﻳ ،فﺎﺻوا ﻦ ﻛ
ﺸﻫوﮋﭘ ﺮﺘﻤ ﻲ
ﻄﺑار زا ﺔ مﺎﻬﺑا ﻞﻣﺎﻋ ﺬﭘ
ﻳ ﺮ ي ﺖﺳا ﻪﺘﺷادﺮﺑ هدﺮﭘ شرﺎﮕﻧ ترﺎﻬﻣ ﺎﺑ .
2 - 2 - شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا
ﻚﻳ ﻬﻣ زا ﻢ ﺮﺗ ﻳ ﻊﻧاﻮﻣ ﻦ ﻴﻛ ﻔ ﻴ شرﺎﮕﻧ ﺖ ﻛ
ﻪﺑ ﻪ ﻨﺷور ﻲ
ناور ﻪﺟو ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲ شرﺎـﮕﻧ
ﻣ راﺮﻗ ﻲ ﮔ ﻴ
ﺖﺳا شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا سﺎﺴﺣا ،دﺮ .
شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ﻊﻗاو رد ﻣ
¬ﻲ ﻧاﻮﺗ ﺪ رد
ﻧﺎـﻣز ﺮـﻫ
،ﻲ
؛دﻮﺷ دﺎﺠﻳا ﻪﺑ
و ﻳ ﻣﺎﮕﻨﻫ هﮋ ﻲ ﻛ ﻮﻧ ﻪ ﻳ هﺪﻨﺴ
،يا ﻛ ار دﻮﺧ رﺎ ﻒﻴﻌﺿ
د زا ﺮﺗ ﻳ ناﺮﮕ ﻳ زرا ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﺎ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ
ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨ . اﺪﺴﻧا شرﺎﮕﻧ د
، ﺪﭘ ﻳ هﺪ ا ي ﻧ ردﺎﻧ ـﻴ ﺖﺴ
ـﺘﺣ و ﻲ ـﺧﺮﺑ ﻲ ﻮﻧ زا ـﻳ
ﻪـﻓﺮﺣ نﺎﮔﺪﻨﺴ ا
ي
، ﻫﺎـﮔ ﻲ
شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ﺪﻧراد
. ﺶﻟاو ) 2008 (
ا زا ﻞﻘﻧ ﻪﺑ ﻳ
ﺪ ﻳ ﺖـﺳا ﻪـﺘﻔﮔ ،ﺖﻧﺪـﻨﭙ ـﺧﺮﺑ
ﻲ
گرﺰـﺑ زا ﺮـﺗ
ﻳ ﻦ
ﻮﻧ ﻳ
ﺑدا رد نﺎﮔﺪﻨﺴ ﻴ
تﺎ -
ﻮﺘﺴﻟﻮﺗ ﻮﺌﻟ ي
و ، ﻳ ﺟﺮ ﻴﻨ ﻴ ،ﻒﻟوو ﺎ ﻛ ﺮﺗﺎ ﻳ ﻔﺴﻨﻣ ﻦ ﻴ فزﻮﺟ ،ﺪﻠ ﻛ
ﺖﺴـﻧرا ،داﺮﻨ
ﻤﻫ ﻴ ﻮﮕﻨ ي -
ﻮﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻳ
ﻧﺎﮔﺪﻨﺴ ﻲ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻛ
هﺪﺷ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا رﺎﭼد ﻪ ﺪﻧا
. ا ـﻳ غاﺮـﺳ ﻪـﺑ ﺞـﻧر ﻦ
ﺳا ﻜ ﻓ تﺎ ﻴ ﺰﺘ ﺪﻟاﺮﺟ
، ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة
ﻧ فوﺮﻌﻣ ﻴ
ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺰ .
ﻘﺤﺗ ﻴ ﭘ ﻖ ﻴ نﻮـﻣاﺮ
ﻞـﻠﻋ رد شرﺎـﮕﻧ داﺪﺴـﻧا
ﺮﺧاوا ﻫد ﺔ 1970 و 1980
؛ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا اﺮﻳز
ا رد ﻳ لﺎـﺳ ﻦ
ﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ نﺎـﻘﻘﺤﻣ ،ﺎـﻫ ﻴ
شرﺎـﮕﻧ ﺮ
ﺮﻓ اﻳ راﺮﻗ راﺪﻣﺪﻨ
ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ،ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺘﺴﺨﻧ
ﻴ ﻦ ور رﺎﺑ ﻧا ﻜ وﺎ ي
ﺮـﻠﮔﺮﺑ ﺪﻧﻮﻣدا مﺎﻧ ﻪﺑ
، لﺎـﺳ رد 1947
زا
ﺖﺳا هدﺮﺑ مﺎﻧ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا .
ﺮﻌﺗ ﻳ
ﺬﭘ درﻮﻣ ﻒ ﻳ
ﺮﺒﺘﻌﻣ و مﻮﻤﻋ شﺮ
، ﺖـﺳا نﺎﻤﻫ ـﻛ
ﻪـﻣﺪﻘﻣ رد ﻪ
ﺪﺷ هدروآ
؛ ﻳ ﻨﻌ ﻲ ﺪﻨﻤﺸﻧاد ي ﻪﺑ زر مﺎﻧ ) 2009 ( ﻛ ﭘ ﻪ ﻴ دﺎﻬﻨﺸ ﻛ ﻪـﺑ ار شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ﺖﺳا هدﺮ ﻋﻮـﻧ
ﻲ
ﻧاﻮﺗﺎﻧ ﻲ زﺎﻏآ رد ﻛ ﻣادا و ندﺮ ﺔ
ﻮﮕﺑ شرﺎﮕﻧ ﻴﻳ
ﻢ ﻛ ﺑ ﻪ ﻋ ﻪ ﻲﻠﻠ ﻏ ﻴ زا ﺮ ﻛ ترﺎﻬﻣ دﻮﺒﻤ ﻳ
ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻬﻌﺗ ﺎ .
ﻞﻣاﻮﻋ
ﻧاور ﻞﻣﺄﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲ
، اﺮﺑ ي ﻪﻔﻗو ﺎﻫ ي مﺎﮕﻨﻬﺑﺎﻧ
،ﻲﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ رد ﮕﻧا ﻪﺑ
ـﻴ هﺰ رد دﺮـﻓ ﺲـﺣ و
ﻣﺮﺑ شرﺎﮕﻧ
¬ﻲ دﺮﮔ د ﻛ ﻪ
ﺑ زا ﺚﻋﺎﺑ ﻴ
ﻗﻼﺧ ﻦﺘﻓر ﻦ ﻴ
ﻮﻧ ﺖ ﻳ و هﺪﻨﺴ
ﻣادا رد لﻼﺧا ﺔ
شرﺎﮕﻧ ﺪﻧور ـﻳ
ﺎ
داﺪﺴﻧا ﻣ ﻲ ﻮﺷ ﻧ ﺪ . د زا ﻳ ناور هﺎﮔﺪ ﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲ ا ﻞﻠﻋ ، ﻳ ﺸﻣ ﻦ ﻜ تﻼ رد ﻧاﻮﺗﺎﻧ ﻲ دﺮﻓ ي ﻧ ـﻴ ﺖﺴ
، ﻠﺑ ـﻜ ﻪـﺑ ﻪ
________________________________
________________________________
__
1. Arreco and Ransdell
ﻔﻠﺗ ﻴ ﻘ ﻲ ﻓا زا ﻜ
رﺎﺠﻨﻬﺑﺎﻧ تﺎﺳﺎﺴﺣا و رﺎ دراد طﺎﺒﺗرا
و ﻛ
اﺮـﺑ ﺖـﺻﺮﻓ دﻮـﺒﻤ ي
رد ك ﻓا ـﻜ رﺎ ، ﻞـﻣﺎﻋ
اﻳ دﺎﺠ
ﻣ ﻪﺘﺷاﺪﻨﭘ ﻪﻔﻗو ﻲ
دﻮﺷ . ﻚﻳ هار ﭘﻴ ﮕﺸ ﻴ ﺮ ي ﻣ ﺆ ﺮﺛ
، ا ﻳ ﺖﺳا ﻦ ﻛ ﺸﻣ ﻪ ﻜ هار و تﻼ ﻞﺣ
نﺎﺑز ﻪﺑ ﺎﻫ
دﻮﺷ هدروآ
؛ اﺮﭼ ﻛ رﺎﺑرد ﺖﺒﺤﺻ ﻪ ة
نآ ﺎﻫ
، ﻪﺑ ﻓا شﺮﺘﺴﮔ ﻜ
و رﺎ ور ش ﺎﻫ ي شرﺎﮕﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻛ
ـﻤ ﻚ
ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨ . هار ﻞﺣ ﺎﻫ ﻲﻳ اﺮﺑ ي
ا ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ ﻳ
ﺸﻣ ﻦ ﻜ ﭘ ﻞ ﻴ ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸ ﻛ
ﻪ ﻲﻜﻳ
ﺮﺗﺮﻤﺛﺮﭘ زا ﻳ
نآ ﻦ ﺎـﻫ
اﺮﺑ ي
ﺸﻣ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻜ
ﻞ ﻳ ﺮﻤﺗ ،هﺪﺷدﺎ ﻳ
ﺖﺳا دازآ شرﺎﮕﻧ ﻦ
؛ ﺷرﺎﮕﻧ ﻲ ﻛ دﺮـﻓ ﻪ
،
اﺮـﺑ ،ﻪـﻧادازآ ي
دﻮـﺧ
ﻮﻨﺑ ﻳ ﺪﺴ
، ﻧآ نوﺪﺑ ﻜ ﻪ ﺮﻈﺘﻨﻣ ﻫ ﻴ ﭻ ﺪﻘﻧ ﻪﻧﻮﮔ ي ﻧ ﺪﺷﺎﺒ . ﺮـﻤﺗ ﻳ شرﺎـﮕﻧ ﻦ ﻛ
لﺮـﺘﻨ ﺪـﺷ ـﻟو ه ﻲ مواﺪـﻣ
، زا
¬هار ﻞﺣ ﺎﻫ ي د ﻳ ﺮﮕ ﺖﺳا . ﺎﻣ ﻳ ﺔ ﺘﻔﮕﺷ ﻲ ﺖﺳا ﻛ ﺎﻘﻣ رد ﻪ ﻳ ﺎﺑ ﻪﺴ ﻛ ﻧﺎﺴ ﻲ ﻛ
شرﺎـﮕﻧ عوﺮـﺷ زا ﻞﺒﻗ ﻪ ،
ﻋﻮﻧ ﺮﻈﺘﻨﻣ ﻲ مﺎﻬﻟا ﺎﺗ ﺪﻧا ﻧآ نﺎ لﻮﺤﺘﻣ ار ﻛ
ﺪﻨ
،
داﺮﻓا ًﺎﻣﻮﻤﻋ ي
ﻛ
ﮔدﺎﻣآ نوﺪﺑ ﻪ ﻲ
ﻠﺒﻗ ﻲ ـﻣ
¬ﻲ ﻮﻧ ـﻳ
،ﺪﻨﺴ
ﻗﻼﺧ ﻴ ﺖ ﺑ ﻴ ﺮﺘﺸ ي ﻮﻧ رد ﻳ ﮔﺪﻨﺴ ﻲ ﺪﻧراد . دازآ شرﺎﮕﻧ
، ﻃﺮـﺷ ﻪﺑ ﻲ رد ك ﺮـﺘﻬﺑ ي
عﻮـﺿﻮﻣ زا ﻪـﺑ ار
ﻮﻧ ﻳ ﻣ هﺪﻨﺴ ﻲ ﺪﻫد ﻛ رﺎﺑرد درﻮﺧزﺎﺑ و ﺖﺒﺤﺻ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪ ة
ﺸﻣ ﻜ ﺷرﺎﮕﻧ تﻼ ﻲ
ﭘ ﺮﻈﻧ لدﺎﺒﺗ و ﻴ
نﻮـﻣاﺮ
هار ﻞﺣ ﺎﻫ ي
ﺪﺷﺎﺑ نآ
؛ ﻓﺮﻃ زا ﻲ
بﻮـﺧ شرﺎﮕﻧ
، ﻧ ـﻴ
ﺎﻤﺣ ﻪـﺑ زﺎ ـﻳ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖ ﻲ
ﻮﻧ زا ـﻳ و دراد هﺪﻨﺴ
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻗد ﻴ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻖ
، اﺮﺑ ي دﻮـﺒﻬﺑ ﻴﻛ ﻔ ـﻴ ﺖ ـﻛ ﻓﺎ ﻲ ﻧ ـﻴ ﺖﺴ .
ﻮﺸـﺗ ،درﻮﺧزﺎـﺑ ،رﺎﺸـﻓ ﻊـﻗاو رد ﻳ
و ﻖ
ﺎﻤﺣ ﻳ ﺖ ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ
،
ـﻣ ﺎـﻧاﻮﺗ شرﺎـﮕﻧ رد ار دﺮـﻓ ﻲ
ـﻣ مﺰـﻠﻣ ار وا و دزﺎـﺳ ﻲ
ﻛ ﭘ ﺪـﻨ ﻴ ﻪـﺑ ﻪﺘـﺳﻮ
زرادﻮﺧ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻔﻨﻣ و ﺖﺒﺜﻣ طﺎﻘﻧ ﺎﺗ دزادﺮﭙﺑ ﻲ
ار دﻮﺧ ﻛ ﻒﺸ ﻛ ﺪﻨ . ) ﻮﺑ ﻳ ،ﺲ 1993 .(
ﻮﺑ ﻳ ﺲ اﺮﺑ ي
ر ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻳ
ﻪﺸ ﺎﻫ ي ناور ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ داﺪﺴﻧا رد ﻮﻧ ﻳ نﺎﮔﺪﻨﺴ ﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑﺮﺠﺗﺎﺑ ﻲ
مﺎـﺠﻧا
و هداد ﻞﻠﻋ ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ ﻨﻨ نﺎﮔﺪ ار ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﺑ ﻪﺘﺳد ﺖﻔﻫ رد
ﺗﺮﺗ ﻴ ﻟوﺰﻧ ﺐ ﻲ ﻤﻫا ـﻴ ﺪـﺑ ﺖ ﻳ حﺮـﺷ ﻦ
ﺪﻧدﺮﻤﺷﺮﺑ : زا هﺮﻬﻟد ﻛ رﺎ شرﺎﮕﻧ
ﺑ ،ﻞﻠﻌﺗ ، ﻲ راﺮﻗ ي ﺑ ، ﻲ ﮕﻠﺻﻮﺣ ﻲ ، ﻛ لﺎﻤ اﺮﮔ ﻲﻳ
،
زرا باﺮﻄـﺿا ـﻳ
ﺑﺎ ﻲ
و ﻧاﻮﻗ ﻴ ﻦ ) ﻮﺑ ﻳ ﺲ
، 1985 .(
ﺑ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪ ﺘﻨﺳ رﻮﻃ ﻲ ﻪﺑ ، ﻢﻫ ر ﻳ ﮕﺘﺨ ﻲ ﺎﻫ ي ـﻧاور ﻲ ﻪـﺑ ﺔـﺑﺎﺜﻣ
ﻊﻧﺎـﻣ
ﻠـﺻا ﻲ
اﺮﺑ ي شرﺎﮕﻧ هﺪﺷ داﺪﻤﻠﻗ
ﺖﺳا
، ﻟو ﻲ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي ﺘﺨﻣ
،ﻒﻠ
ﻔﻧ ﻦﻤﺿ ﻲ
ﻠﺻا ﺶﻘﻧ ﻲ
ا ـﻳ ،ﻞـﻣﺎﻋ ﻦ
رﺎﺘﺳاﻮﺧ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﻗد ﻴ
د ﻊﻧاﻮﻣ ﻖ ﻳ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﺮﮕ ي
ﺪﻨﺘﺴﻫ .
ﺸـﻣ و ﻊـﻧاﻮﻣ ﻜ
رﺎﺘـﺷﻮﻧ تﻼ ي
ـﻣ ﻲ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
نﺎﺸﻧ ةﺪﻨﻫد رد ك
ﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻂﻠﻏ ي
رﺎﺘﺷﻮﻧ ي ﻧ ﻴ ﺰ ﺪﻨﺷﺎﺑ
؛ ﻳ ﻨﻌ ﻲ
ﺎـﻫرﺎﺘﻓر ﻲﻳ ـﻛ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻞـﺣاﺮﻣ رد ﻪ
ﺮﻓ اﻳ
ﺮﺛا شرﺎﮕﻧ ﺪﻨ
،
ﻣ نﺎﺸﻧ ار دﻮﺧ ﻲ
ﺪﻨﻫد ) ﻫ ﻴ ﻮﻬﺴﺗرﻮ ي ، 2001 .(
ﺑ ياﺮ ﺎﺜﻣ ﻠﺣﺮﻣﺪﻨﭼ ل ﻪ
يا ـﻛ ندﺮ
ﺗ شرﺎﮕﻧ ﺮﺑاﺮﺑ رد شرﺎﮕﻧ ﻚ
ﻪﻠﺣﺮﻣ ا ي
، ﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ي
د حﻼﺻا ﻳ هﺎﮔﺪ ﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻲ ﺮﻓ اﻳ ﺪـﻨ ي ـﺑ
شرﺎـﮕﻧ ﻪ
ﺖﺳا .
ناور ظﺎﺤﻟ زا ﻪﭼﺮﮔا ﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲ
رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻊﻧاﻮﻣ ، ي
ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪﺷ
،
ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻤﻫا ﻴ ﺖ ﻛ ﻤ ﻲ ﺪﻧراد
، ﺎﻣا
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﻣ نﺎ ﻲ
ﺒﻨﺟ زا ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺔ
ناور ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ ﻀﻗ ﻴ ﻪ ) مﺎﻬﺑا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺬﭘ
ﻳ ﺮ ي ( ﺮﻬﺑ ﮔ ه ﻴ هار و ﺪﻧﺮ ﺎﻫ ﻲﻳ اﺮﺑ ي
و نﺎﺑز دﻮﺒﻬﺑ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻟﻮﺗ و ﻴ ﻗد ﺪ ﻴ ﻣ و ﻖ ﺆ ﺑ نآ ﺮﺛ ﻴ ﺪﻨﺑﺎ .
3 - 2 - مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﺎﻫراﺰﺑا و ي ﺶﺠﻨﺳ
ﻣﺎﻧ ﻲ ﻛ ﻪﺑ ﻪ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻢﻋز
، اﺮﺑ ي
ناور رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲ
ﺚـﺤﺑ درﻮﻣ
، شﻮـﺧ ﺐـﺳﺎﻨﻣ و ﺖﺧﺎـﺳ
مﺎﻬﺑا ،ﺖﺳا ﺬﭘ
ﻳ ﺮ ي ﺖﺳ .
ﺧﺮﺑ رد ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻲ
تﻻﺎﻘﻣ
، ا ﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦ
»
مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ ناﻮﺗ
« ﻣﺎﻧ ـﻴ هﺪـﺷ هﺪ
ﺖﺳا
؛ اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻤﻫ زا ﻦ ﻴ
ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻟﺎﻘﻣ لﻮﻃ رد مﺎﻧ ﻦ ﻲ
ﻛ ﻨﻴ ﻢ . مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻳ
مﺎﻬﺑا ﺎ ﺬـﭘ ﻳ ﺮ
،ي
اﻳ ﺖﺳا ﻦ ﻛ
ﺒﻄﺗ رد دﺮﻓ ﻪ ﻴ
ﺤﻣ ﺎﺑ دﻮﺧ ﻖ ﻴ
ﺪﻬﺗ سﺎﺴـﺣا هزاﺪﻧا ﻪﭼ ﺎﺗ ﻂ ـﻳ
ـﻣ ﺪ ﻲ ﻛ ﺪـﻨ . ﻣﺎـﮕﻨﻫ ﻲ ـﻛ ﻪ
ﻐﺗ ﻴﻴ ﺗاﺮ ﻲ ﻣ ﺪﻨﻧﺎ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻚﻳ
نﺎﺑز ترﺎﻬﻣ
، ﻪﺑ
ﺮـﺳ ترﻮـﺻ ﻳ
ـﭘ و ﻊ ﻴ ﺶ ﺑﻴ ـﻨ ﻲ ﺮﻳﺬـﭘﺎﻧ
ـﻣ خر ﻲ ،ﺪـﻫد
تﺎﻋﻼﻃا ﻛ ﻓﺎ ﻲ
ﻧ فﺎﻔﺷ و ﻴ
ﺖﺴ . مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ نﻮﭼ
،ناواﺮﻓ
رد ﺎﺑ ك ﭘ ﻴ ﭽ ﻴ هﺪ ا ي ور زا ﻳ هاﺮـﻤﻫ ﺎﻫداﺪ
ﺖﺳا
؛ داﺮﻓا ي ﻛ
ﺑ مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ ﻪ ﻴ
ﺮﺘﺸ ي ،ﺪﻧراد ﻛ
ﻧﺎـﻣز دراد لﺎـﻤﺘﺣا ﺮـﺘﻤ ﻲ
ـﻛ
ﺎـﻇو ﺎـﺑ ﻪ ﻳ
ﻢﻬﺒـﻣ ﻒ
ور ﻪﺑ ﻣ ور ﻲ
زا ﺖﺳد ،ﺪﻧﻮﺷ ﻮﺸﺑ شﻼﺗ
ﻳ ﺪﻨ . ﮔدﺎﻣآ ﻪﺘﺒﻟا ﻲ
ﻧﺎﺴـﻧا ﺮﻫ ﻲ
ﮕﻧﻮـﮕﭼ رد ﻲ
ﻲﻳورﺎـﻳور ﺎـﺑ
ﻗﻮﻣ ﻌ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي
ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ ،ﻢﻬﺒﻣ
ﻟو ﺖﺳا دﺮﻓ ﻲ
مﺎﻬﺑا ﺬـﭘ ﻳ ﺮ ي ﻪـﺑ ﺔـﺑﺎﺜﻣ
رﺎﺘﺧﺎـﺳ ي ﻛ ـﻠ ﻲ
، ـﻤﻫ رد ﺔ ﺎـﻣ
ﻛ ﺑﺎﻤ ﻴ دراد دﻮﺟو ﺶ )
ﺮﻧدﺎﺑ
،1
1962 .( ﻄﻘﻧ رد ﺔ
ﺬـﭘ مﺎـﻬﺑا ،ﻞـﺑﺎﻘﻣ ﻳ
ﺮ ي كﺪـﻧا ـﻛ ﻊـﻗاو رد ﻪ
، ﻋﻮـﻧ ﻲ
اﺮﮔ ﻳ د ﻪﺑ ﺶ ﻳ ﺳ ﺪ ﻴ هﺎ - ﻔﺳ ﻴ رد ﺪ ﻳ هار ﻦﺘﻓﺎ ﻞﺣ ﺎﻫ ﺖﺳ
ﻫﺎﮔ و ، ﻲ
نﺎﺸـﻧ تارﺎـﺒﻋ ﺎـﺑ
ةﺪـﻨﻫد ﻌﻗاو ـﻴ ﺖ
ﺮﺗ ﻴﻛ ﻣ ﺐ ﻲ اد ،دﻮﺷ
اﺮﺑ شﻼﺗ زا ار ﻮﺠﺸﻧ ي
ﻛ ﺑ ﻒﺸ ﻴ ﻣ زﺎﺑ ﺮﺘﺸ ﻲ دراد . ) ﻧﺮﻓ ﻜ ﻞ - وﺰﻧاﺮﺑ
2ﻚﻳ 1949،
:
115 .(
ﻧﺎﻨﭼ ﻜ
ﺿﻮﺗ رد ﻪ ﻴ ،ﺪﻣآ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﻌﺑ تﺎﺤ ﻘﺤﺗ
ﻴ ور ﻖ ي
مﺎﻬﺑا رﺎﺘﺧﺎﺳ و مﻮﻬﻔﻣ
، ﻣ ﻪﺑ ﻴ ﺴﺑ ناﺰ ﻴ رﺎ ي
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻳ و ﻪﺘﻓﺎ اراد ي ﺎﻫراﺰﺑا ي ﺮﺒﺘﻌﻣ ي
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻴ
ﺮﺘﺸ ﻳ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺶﺠﻨﺳراﺰﺑا ﻦ
ا رد ﻳ ﺒﻗ ﻦ ﻴ وﮋﭘ ﻞ ﺶﻫ ﺖﺳﺎﻫ . ﺮـﺷ زا ﻛ ﺖ ﻛ ﺶﻫوﮋـﭘ رد نﺎﮔﺪـﻨﻨ ﻛ
ﻧﻮـﻨ ﻲ
،
ﻌﻗﻮﻣ درﻮـﻣ رد ـﻴ
ﺖ ﺎـﻫ ي
مﺎﻬﺑا ﻣآ ﻴ ﺰ
، ﻞﺤﻣ رد ﻛ ﺤﻣ و رﺎ ﻴ ﺼﺨﺷ ﻂ ﻲ ﺳ ﺆ ـﻣ لا ﻲ دﻮـﺷ ـﻛ ﺦـﺳﺎﭘ ﻪ
اﺮـﺑ ﺎـﻫ ي ﺨﺸـﺗ ﻴ داﺮـﻓا ﺺ
ﻞﻤﺤﺗ ﺬﭘ ﻳ داﺮﻓا زا ﺮ ﺎﺑ ﻞﻤﺤﺗ ناﻮﺗ ﻛ
ﺮﺘﻤ
، ﻪﺑ ﻛ رﺎ ـﻣ ﻲ دور . ﺮﭘ ـﻛ ﺮﺗدﺮﺑرﺎ ﻳ
ﻪﻣﺎﻨﺸـﺳﺮﭘ ﻦ
، ﺎـﺗ ـﺑ ﻪ ،لﺎـﺣ
ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ ﺮﻧدﺎﺑ ) 1962 ( ﺖﺳا ﻛ زا ﺲﭘ ﻪ ﻫد ﺔ ﻣ ﺖﺼﺷ ﻴ دﻼ ي
، ﺎﭘ ـﻳ ﺔ ﻪﻣﺎﻨﺸـﺳﺮﭘ ﺎـﻫ
ي ﺪـﻌﺑ ي راﺮـﻗ
ﺖﻓﺮﮔ . ﺮﻧدﺎﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ 16
ﺶﺳﺮﭘ دراد ﻛ ﺮﻫ ﻪ
،ﻚﻳ وﺎﺣ ي
ﻟ رادﻮـﻤﻧ ﻪـﺒﺗر ﺖـﻔﻫ ـﻜﻴ
زا تﺮ ﻚـﻳ
) ﺮﻈﻧ ﺴﺑ ﻴ ﻒﻟﺎﺨﻣ رﺎ (
ﺖﻔﻫ ﺎﺗ ) ﺮﻈﻧ ﺴﺑ ﻴ ﻖﻓاﻮﻣ رﺎ ( اﺮـﺑ هوﻼﻋ و ﺖﺳا ﻳ
ﻦ
،
ـﻃاﺮﻓا ﻪـﺒﻨﺟ ود ﻲ
ﺢﻄـﺳ
ﺬﭘ ﻳ
ﺑ طﺎﻘﻧ ﻞﻣﺎﺷ ،مﺎﻬﺑا شﺮ ﻴ
ﺑﺎﻨ ﻴﻨ ﻲ ﺞﻨﭘ ﻧ ﻪﻧﺎﮔ ﻴ ﺰ ﺖﺴﻫ . ﺎﺨﺘﻧا دﺪﻋ ب 2 و 3 ﻳ ﻨﻌ ﻲ ﻪـﺑ ﺗﺮﺗ ـﻴ ﺐ
، ﺮـﻈﻧ
ﺮﻈﻧ و ﻒﻟﺎﺨﻣ ﻛ
ﻤ ﻲ ،ﻒﻟﺎﺨﻣ 4 ﻳ ﻨﻌ ﻲ و ﻊﻨﺘﻤﻣ ﺮﻈﻧ 5
و 6 ﻳ ـﻨﻌ ﻲ ﻪـﺑ ﺗﺮﺗ ـﻴ ﺮـﻈﻧ ﺐ ﻛ ـﻤ ﻲ و ﻖـﻓاﻮﻣ
ﺖﺳا ﻖﻓاﻮﻣ .
ا ﻳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦ
ﻞـﻤﺤﺗ
ﻐﺘﻣ ﻪـﺳ زا دﻮـﺧ مﺎـﻬﺑا ـﻴ
ﺰﺟ ﺮ ـﺋ ﻲ ﺸـﺗ ﻴﻜ ـﻣ ﻞ ﻲ دﻮـﺷ ـﻛ زا ﻪ
ﻼﻣ ك ﺎﻫ ي نﻮﻣزآ ﺮﻧدﺎﺑ لﻮﻃ رد ﻛ ﺶﺳﺮﭘ ﻞ ﺎﻫ ﺖﺳ : ﺖﺴﺨﻧ
، ﺬﭘﻮﻧ ﻳ ﺮ ي
، ﻛ ﻪ ﻪﺑ ﻣ ﻴ ناﺰ ﺗ ﻞﻤﺤ نﺎﺴـﻧا
________________________________
________________________________
__
1. Budner
2. Frenkel-Brunswick
رد ﺮﺑاﺮﺑ اﺮﺷ ﻳ ﻂ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﺟ ﻳ
ﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﺪ ﻲ
دﻮﺷ
؛ ﭘ ،مود ﻴ ﭽ ﻴ ﮔﺪ ﻲ ﻛ نﺎﺸـﻧ ﻪ ةﺪـﻨﻫد ﻣ ـﻴ
ﻞـﻤﺤﺗ ناﺰ
ﺎﻤﺘﻣ ،دﺪﻌﺘﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻳ
ﺖﺳا طﻮﺑﺮﻣﺎﻧ و ﺰ
؛
ﺦﺳﺎﭘ ،مﻮﺳ ﺬﭘﺎﻧ
ﻳ ﺮ ي ـﻳ ﺎ ﻻ ﻳ ﻞـﺤﻨ ندﻮـﺑ ـﻛ ﻣ ﻪـﺑ ﻪ ـﻴ ناﺰ
ﺸﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻞﻤﺤﺗ ﻜ
ﻫار ،ﻞ ﻜ ﺎﻫرﺎ ي ،نﺎﻬﻨﭘ ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﺳﺮﺘﺳد ﻲ و تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ دﻮـﺒﻧ
طﺎـﺒﺗرا
ﺟا اﺰ ي ﺴﻣ ﺌ ﺎﺑ ﻪﻠ ﻜﻳ ﺪ ﻳ
ﺖـﺳا طﻮـﺑﺮﻣ ﺮﮕ .
بﻮـﺒﺤﻣ زﻮـﻨﻫ ﺮـﺗ
ﻳ ﻣﺎﻨﺸـﺳﺮﭘ ﻦ ﺔ
مﺎـﻬﺑا ﻞـﻤﺤﺗ
، ـﻤﻫ ﻴ ﻦ
ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ ﺮﻧدﺎﺑ
ﺖـﺳا . ﻣﺎﻨﺸـﺳﺮﭘ ﺔ
اراد ﺮﻧدﺎـﺑ ي
ﺎﭘ ـﻳ ﺎ ﻲﻳ
ـﻠﺧاد رﺎـﺒﺘﻋا و مزﻻ ﻲ
يدﺎـﻳز
ﺖـﺳا . زا
ﺎﻫراﺰﺑا ي ﺸﺠﻨﺳ ﻲ د ﻳ ﺮﮕ ) نﻮﺗرﻮﻧ ،1
1975 ( ﻛ رﺬﮕﺑ ﻪ ﻳ ،ﻢ ﻲﻜﻳ د ﻳ ﻗد زا ﺮﮕ ـﻴ ﻖ ﺮـﺗ ﻳ
اﺮـﺑ ﺎـﻫراﺰﺑا ﻦ ي
مﺎﻬﺑا ﺶﺠﻨﺳ ﺬﭘ
ﻳ ﺮ ي
، ﭘ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮ ﺔ ﻣ ﻜ ﻠﻴ ﺖﺳا ﻦ ) مﺎﻬﻧﺮﻓ .1994 ) ﻛ
ﺮﺤﻣ عﻮﻧ ﺞﻨﭘ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪ ك
ﺶﺳﺮﭘ
ﻣ ﻲ ﻛ و ﺪﻨ ﻛ هﺎﺗﻮ هﺪﺷ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ شا ﺔ
ﻣ ﻜ ﻠﻴ
2ﻦ ود ) 2009 ( ﺖﺳا ﻛ وﺎﺣ ﻂﻘﻓ ﻪ ي
13 ﺶﺳﺮﭘ ﺖﺳا .
4 - 2 - ر ﺑا ﻪﻄ ﻦﻴﺑ مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي و د ﻳ ﺮﮕ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻘﻴﻘﺤﺗ ﺧا تﺎ ﻴ ﺮ
، ﻄﺑار ﺔ
ﺬـﭘ ﺢﻄﺳ ﻳ
اﺮـﺟا و مﺎـﻬﺑا شﺮ ي
ﺗ ـﻜ ﻟﺎ ﻴ ـﺳرد ﻒ ﻲ ، ﻴﻛ ﻔ ـﻴ و شزﻮـﻣآ ﺖ
ﺎﺿر ﻳ ﺖ ﺪﻨﻣ ي ا داﺮﻓا ﻳ
ﺗ ار عﻮﺿﻮﻣ ﻦ ﺄ
ﻴﻳ ﻣ ﺪ ﻲ ﻛ ﻨﻨ ﺪ ؛ ـﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﻳ ﻪـﺘﻓﺎ ﺎـﻫ ي
ﺖﺧﺎﻨـﺷ نﺎﺸـﻧ نﺎـﺳﺎﻨﺷ
ﻣ ﻲ ﻫد ﻨ ﺪ ﻛ
ِداﺮﻓا ﻪ
مﺎﻬﺑا ﺎﺑ ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي
،دﺎﻳز هوﺮﮔ ﻪﺑ ار تﺎﻋﻼﻃا ﺎﻫ
ي ﻪﺘﺴﺑ ا ي ﺴﻘﺗ ﻴ ﻣ ﻢ ﻲ ﻛ ﺮـﻫ ﺎـﺑ و ﺪـﻨﻨ
ﺶﺨﺑ
، ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ورﺎﻳور ﻣ ﻲ ﻮﺷ ﺪﻧ ) ﻮﺳ ﻴﻳ ﻨ ﻲ نووا و
،3
2002 .(
ﺑار ﻄ ﺔ ا ﻳ ﻐﺘﻣ ﻦ ﻴ ﺮ
، ﺎﺑ و ﺶﻧاﻮﺗ ﺢﻄـﺳ
ﮔژاو ﻧﺎ ﻲ ﺶﻫوﮋﭘ رد نﺎﺑز ﺎﻫ
ي ﭘ ﻴ ﺸ ﻴ ﺠﻨﺳ ﻦ ﻴ هﺪﺷ هﺪ ﺖﺳا . ) ﺮﮔ ﻳ
4ﺲ 1998 (.
ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ ا ﻳ ﻧاﺮ ﻲ
، ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ طﺎﺒﺗرا
مﺎﻬﺑا ﻦﻴﺑ ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي
ﺶﻧاد رد ﺖﻴﻗﻼﺧ و ﺮـﺘﺧد نازﻮﻣآ
ﻛ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا جﺮ ﻛ
ﺘﻧ ﻪ ﻴ ﺠ ﺔ نآ
، ﺑار ﻪﻄ ا ي ﺖﺒﺜﻣ و رادﺎﻨﻌﻣ ﺑﻴ ﻦ ﺬﭘ مﺎﻬﺑا ﻳ ﺮ ي و ﻗﻼﺧ ﻴ ﺖ دﻮﺑ ) ـﻣﻼﻏ ﻲ
و ﻛ ﺎ ﻛ
،ﺪﻧوﺎ 1389 .(
ﺶﻫوﮋﭘ
ـﭘ ﺎﻫ ﻴ ا زا ﺶ ـﻳ ﻦ
،
ـﺑ ﻪـﻄﺑار دﻮـﺟو ﻪـﺑ ﻴ
مﺎـﻬﺑا ﻦ ﺬـﭘ ﻳ ﺮ ي ﻘﻓﻮﻣ و ـﻴ ﺖ
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ رد نﺎ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي
ﭘ مود نﺎﺑز ﻲ
هدﺮﺑ ﺪﻧا )
ﺲﺗﺮﺑار و ﻞﭙﺷ
، 1986 : 11 .(
ﺸﻫوﮋﭘ رد ﻲ ـﺷﻼﺗ ﻲ
ﺗ مﺎﻬﺑا ﺢﻄﺳ ﺎﺗ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﻧاﺪﻣﺎﻋ ﻜ
ﻟﺎ ﻴ اﺰﻓا ار ﻒ ﻳ ﺪﻨﻫد ﺶ
؛ اﺮﻳز ﻄﺑار ﺔ نﺎﺑز ﻦﻫذ ﻢﻬﻓ نازﻮـﻣآ
ﻣ ﺎﺑ ﻴ ﺖﺒﺜﻣ مﺎﻬﺑا ناﺰ ﺖﺳا
. ﺸﺨﺑ ﻲ ﺰﻐﻣ زا ﻛ رد ﻪﺑ ﻪ ك ﺛﺄﺗ ﻴ ا ﺮ ﻳ
ﻣ تﺎﻣﺎﻬﺑا ﻦ ﻲ
ﺸـﺨﺑ ،دزادﺮﭘ ﻲ
ﺖـﺳا
ﻛ ﻪﺑ ﻪ ﻛ لﺮﺘﻨ ﻛ نآ ندﺮ ﻧ ﺎﻫ ﻴ ﻣ ﺰ ﻲ و دزادﺮﭘ اﻳ ﺮﻓ ﻦ اﻳ ﺪﻨ
، ا قﻮﺷ ﻛ
ﺑ ار فﺎﺸﺘ ﻴ
ﻣ ﺮﺘﺸ ﻲ ﻛ
ﺎﻬﻧرد و ﺪﻨ ـﻳ
ﺖ
،
ءﺎﻘﺗرا ﻪﺑ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي نﺎﺑز زﻮﻣآ ﻛ ﻤ ﻚ ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨ . مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﻣ ﻲ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﻧﻮﮔ ا ي
، نﺎﺑز ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار زﻮﻣآ
توﺎﻔﺗ ﺎﻫ ي ﺋﺰﺟ ﻲ ﻮﻐﻟ ي رد ﻗﻮﻣ ﻌ ﻴ ﺖ ﺎـﻫ ي
نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ
،
هﺮـﺒﺧ و سﺎﺴـﺣ ﺮـﺗ
ﻛ ﺪـﻨ ) ـﻟا
5ﻲ 1995 ،
.(
________________________________
________________________________
__
1. Norton 2. Mclain
3. Sweeney and Owen 4. Grace
5. Ely
ﮕﻧﻮﮕﭼ ﻲ
ﻮﺠﺸﻧاد مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ ﻳ
نﺎ ﻳ ﻧﺎﻧﻮ ﻲ نﺎﺑز رد ﺎﻫ ي ﺟرﺎﺧ ﻲ ﻧ ـﻴ درﻮـﻣ ﺰ ﻛ ﺪـﻨ و ـﻛ ﻪـﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ وﺎ
ﺖﺳا ) ﻛ ﻣازﺎ
1 ﻴﺎ 1998 ،
.(
ﻪﻄﺑار ا ي ﺑ ﺐﻟﺎﺟ ﻴ مﺎﻬﺑا ﻦ ﺬـﭘ ﻳ ﺮ ي
ترﺎـﻬﻣ و ﺎـﻫ
ي
دراد دﻮـﺟو نﺎـﺑز
؛ ﺎـﺗ
ﺎﺟ ﻲﻳ ﻛ مﺎﻬﺑا ﻪ ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﻪﺑ ار ﺔﺑﺎﺜﻣ ﻠﻣﺎﻋ ﻲ ﺎﺛ
ﻣادا رد ﺖﺑ ﺔ
ﺼﺤﺗ ﻴ
ـﻣ بﻮﺴـﺤﻣ تﻼ ﻲ
ﻛ ﺪـﻨﻨ . ﻧﺎـﻣز ﻲ ـﻛ ﻪ
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﻪﺑ نﺎ مواﺪﻣ رﻮﻃ
، ا ﻳ ﻌﻗﻮﻣ ﻦ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي مﺎـﻬﺑا ﻣآ ـﻴ
ـﺳ رد ار ﺰ ﺆ
ﺎـﻤﻨﻫار ،نﺎـﺤﺘﻣا تﻻا ﻲﻳ
و ﺎـﻫ
ﺎﻫرﻮﺘﺳد ي رد و نادﺎﺘﺳا ﻪﻬﺟاﻮﻣ
ﺸﻣ ﺎﺑ ﻜ صﺎﺧ تﻼ
، ﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻲ ﻛ ﺪﻨﻨ
، ﺎﺑ ﻳ مﺎﻬﺑا ﺎﺑ ﺪ ﺬـﭘ ﻳ ﺮ ي دﺮـﻓ ي
دﻮﺧ
،
ﺎﻣﺎﻬﺑا نآ ﺎﺑ ت
ﻪﺑور ﺷ ور ﻧﻮ
ﻊﻓر ار نآ و ﺪ ﻛ
ﺪﻨﻨ )
ﻮﺳ و نووا ﻴﻳ
ﻨ ﻲ ، 2002 .(
ﭘ ﻴ ﻧ ﺮﺘﺸ ﻴ ﺎـﻧ ﺰ ﻳ ﻦﻤ
) 1978 ( طﺎﺒﺗرا زا مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي
ﺖﻔﮔ ترﺎﻬﻣ و
دﻮﺑ ﻪﺘﻔﮔ ﻦﺨﺳ دﻮﻨﺷو
، ﻟو ﻲ رﺎﺑرد ﺶﻫوﮋﭘ ة
د ﻳ ﺮـﮕ
ترﺎﻬﻣ ﺎﻫ ي ﻧﺎﺑز
،ﻲ ﺑ ﻪ و ﻳ
ﺴﻣ شرﺎﮕﻧ هﮋ ﻜ
هﺪﻧﺎﻣ تﻮ
ﺖﺳا
؛ ﺑ ياﺮ رد لﺎﺜﻣ ﻛ ﺠﻫ بﺎﺘ ﻜ ﺎ ك ﺮـﻓ و ﻳ
2ﺲ
) 2009 ( ﺑ ﻪ
هﺪﺷ هرﺎﺷا ارﺬﮔ ترﻮﺻ ﺖﺳا
ﻛ ﻪ مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﻣ ﻲ اﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ي ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي نﺪﻧاﻮﺧ ترﺎﻬﻣ
ﻠﮕﻧا نﺎﺑز رد ﻴ
ﺴ
،ﻲ ﻔﻣ ﻴ
دﻮﺷ ﻊﻗاو ﺪ
؛ اﺮﻳز ﻤﻣ ﻜ ﻦ ا ﺖﺳ اراد نﻮﺘﻣ ي ﺷا ﻜ ﻮﺤﻧ و فﺮﺻ ﻢﻈﻨﻣﺎﻧ لﺎ ـﻳ
ﺎ
ﺪﻨﺷﺎﺑ نﺎﮔژاو .
ﺑﻴ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺘﺸ ﺎﻫ
ي ا ﻳ ﻧاﺮ ﻲ رﺎﺑرد ة مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي زﻮـﺣ رد ، ة
ﻛ ـﻠ ﻲ ﺑﺮﺗ مﻮـﻠﻋ ﻴ
ـﺘ ﻲ ناور و ـﺳﺎﻨﺷ ﻲ
ﺖﺳا نﺎﺑز شزﻮﻣآ رد و ﻛ
ﺪـﺷ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ناﺪﺑ ﺮﺘﻤ ﺖـﺳا ه
. ا رد ـﻳ ﻣ ﻦ ـﻴ ﻞـﺑﺎﻗ ﺎﻨﺜﺘـﺳا ود ﻂـﻘﻓ ،نﺎ
ذ ﻛ ﺖﺳﺮ . ﻲﻣدﺎﺧ
، يدﺎﺸﻤﺷ و
يﺮﻴﻌﺷ ) 1383 ( رﻮـﻜﻨﻛ ﻲﺴـﻴﻠﮕﻧا نﺎـﺑز زﺎﻴﺘﻣا ﺎﺑ مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ ﻦﻴﺑ
ﻲﻧدﻮﻣزآ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺴﻴﻠﮕﻧا نﺎﺑز تاﺮﻤﻧ و يﺮﺳاﺮﺳ ﺎﻫ
، ﻄﺑار ﺔ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻳ
ﺪﻨﺘﻓﺎ . ـﻤﻫ رد ﻴ ﻦ
ﻪﻨﻴﻣز
، يدﺎﺸﻤﺷ و
يﺮﻴﻌﺷ ) 1384 ( ﺮﺛا ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي
» مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ
« ور ار ي
ﻧﺎـﺑز ﺶﻧاﻮـﺗ ﻲ
سﺎـﺳاﺮﺑ ،
ﻘﻣ ﻴ
ﻣ مود نﺎﺑز مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ سﺎ ﻚ
ﻟ ﻴ
ﺎﻣزآ هوﺮﮔ ود رد ،ﻦ ﻳ
ﺠﻨـﺳ هاﻮﮔ هوﺮﮔود و ﺶ ﻴ
ﺪﻧﺪ . زا ﺲـﭘ
اﺮﺟا ي ﭘ ﻴ ﺶ
هوﺮﮔ ﻪﺑ ،ﻞﻓﺎﺗ نﻮﻣزآ ﺎـﻫ
ي ﺎـﻣزآ ﻳ ﺶ
،
ﺎـﻫدﺮﺒﻫار ي
ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي و ـﻳ ﮋ ة ار مﺎـﻬﺑا ﻞـﻤﺤﺗ
ﺲﭘ و ﺪﻧداد شزﻮﻣآ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻞﻓﺎﺗ نﻮﻣزآ .
ﻳ ﻪﺘﻓﺎ
ﺎﻗ مﺎـﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻞـﺑ
ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي و ﺖـﺳا
ﺑ ﻪ و ﻳ
ﺎﻣزآ هوﺮﮔ ﺮﺑ هﮋ ﻳ
اراد ﺶ ي
ﺎﭘ مﺎﻬﺑا ﻞﻤﺤﺗ ﻴﻳ
راﺬﮔﺮﺛا ﻦ ﺖـﺳا
ـﺑ ﻪﺘﺴـﻧاﻮﺗ و ﻪ
رادﺎـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ
،ي
ﻧﺎﺑز ﺶﻧاﻮﺗ ﻴ
ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار نﺎﺸ ﻳ
هوﺮﮔ ﺮ ﺪﻫد دﻮﺒﻬﺑ ﺎﻫ .
3 - فﺪﻫ ﺶﺳﺮﭘ و ﺎﻫ ي ﺶﻫوﮋﭘ
مﺎﻬﺑا طﺎﺒﺗرا ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﺬﭘ
ﻳ ﺮ ي ﻪﻔﻗو و ﺎﻫ ي مﺎﮕﻨﻬﺑﺎﻧ ﻳ
ﺑ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا نﺎﻤﻫ ﺎ ﻪ
ﺑﺎﺜﻣ ﺔ ﺺﺧﺎﺷ
ﻛ
ﻤ ﻲ
نﺎﺑز شرﺎﮕﻧ
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ نازﻮﻣآ
؛ ﻨﭽﻤﻫ ﻴ
مﺎﻬﺑا طﺎﺒﺗرا ﻪﺑ ﻦ ﺬﭘ
ﻳ ﺮ ي
ﺺﺧﺎـﺷ و ﺎـﻫ
ي ﻴﻛ ـﻔ ﻲ
________________________________
________________________________
__
1. Kazamia 2. Hedgcock & Ferris
نﺎﺑز شرﺎﮕﻧ ﻧ نازﻮﻣآ
ﻴ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺰ .
رد اﻳ ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦ
،
ﻣ ﻪـﻄﺑار دﻮـﺟو ـﻴ
ا نﺎ ـﻳ رد ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦ
ﻠﮕﻧا نﺎﺑز شرﺎﮕﻧ ﻴ
ﺴ ﻲ رد ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ا نﺎ ﻳ ﻧاﺮ ﻲ ﺎﻣزآ ، ﻳ ﺳرﺮﺑ ،ﺶ ﻲ ﺴﻔﺗو ﻴ ﻣﺮ ﻲ دﻮﺷ . ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻃ حﺮ ،هﺪﺷ ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ي ﺶﻫوﮋﭘ حﺮﺷ ﻪﺑ ز ﻳ ﺮ ﺖﺳا :
1 . آﻳ ﺎ ﻄﺑار ﺔ رادﺎﻨﻌﻣ ي ﻣ ﻴ نﺎ مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي و ﻛ
ﻤ ﻴ ﻪﻔﻗو ﺖ ﺎﻫ ي ﺷرﺎﮕﻧ ﻲ رﻮﺘـﺳد ي
ﻧﺎـﮔژاو و ﻲ رد
نﺎﺑز نازﻮﻣآ
؟دراد دﻮﺟو 2 . آﻳ ﺎ ﻄﺑار ﺔ رادﺎﻨﻌﻣ ي ﻣ ﻴ نﺎ مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي و ﻴﻛ ﻔ ﻴ شرﺎﮕﻧ ﺖ رد
نﺎﺑز نازﻮﻣآ
؟دراد دﻮﺟو
ﻣ ﻪﻣادا رد ﻪﭽﻧآ ﻲ
آﻳ ﺪ
،
ﺶﺨﺑ ﻪﺳ رد ﺻﻮﺗ
ﻴ ﻧﻮﻤﻧ ﻒ ﺔ ﻌﻤﺟ ﻴﺘ ﻲ ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ ا رد نﺎﮔﺪﻨﻨ ﻳ
،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ
ﺎﻫراﺰﺑا ي ﻪﺑ ﻛ
ا رد هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎ ﻳ
ﺮﻓ حﺮﺷ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ اﻳ
روآدﺮـﮔ و اﺮﺟا ﺪﻨ ي
هداد ﺎـﻫ ي ﺶﻫوﮋـﭘ
ﺖﺳا .
4 - ﺶﻫوﮋﭘ شور
1 - 4 - ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ نﺎﮔﺪﻨﻨ
ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ ،نﺎﮔﺪﻨﻨ 120 زا ﻦﺗ ﮔاﺮﻓ ﻴ ناﺮ ﺘﺷر ﺔ و نﺎﺑز ﺑدا ﻴ ﻠﮕﻧا تﺎ ـﻴ ﺴ ﻲ ﻲـﻜﻳ هﺎﮕﺸـﻧاد زا ﺎـﻫ
ي
ناﺮﻬﺗ ﺪﻧدﻮﺑ ﻛ ﻪ 18 - 30 ﺪﻨﺘﺷاد .
ا فﺪـﻫ نﻮـﭼ ـﻳ
ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦ
، ﺖﺴـﺟ و ﻮـﺟ ي ـﻄﺑار ﺔ ﮕﻤﺸـﭼ ﻴ ﺮ
ﻟﺎﻤﺘﺣا ﻲ ﺑ ﻴ ﻣ ﻦ ـﻴ
ﻞـﻤﺤﺗ ناﺰ
ﻠﮕﻧا نﺎـﺑز شزﻮـﻣآ رد نﺎـﻧآ مﺎـﻬﺑا ـﻴ
ﺴ ﻲ
ـﺷرﺎﮕﻧ ﻊـﻧاﻮﻣ و ﻲ
ﺖـﺳا .
ﻪﻧﻮﻤﻧ رادﺮﺑ ي ا ﻳ ﻘﺤﺗ ﻦ ﻴ ﻖ
، زا ﻛ سﻼ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻛ
ﺬﭘ لﺎﻤﺘﺣا ﻪ ﻳ
شﺮ نﺎﻧآ مﺎﻬﺑا ﻛ دﻮـﺑ ﺮﺘﻤ
ا ﺶﻘﻧ دﺎﺘﺳا و ﻳ
ﻪﺑ ار ﻞﻣﺎﻋ ﻦ ﺔﺑﺎﺜﻣ
ﻊﻧﺎﻣ ﻟﺎﻤﺘﺣا ﻲ اﺮﺑ ي
ﻣ داﺪﻤﻠﻗ شرﺎﮕﻧ ﻲ
ﻛ دﺮ . هوﺮﮔ ﺎﻫ ي ﻬﺑﺎﺸﻣ ﻲ
هدر رد ﺎﻫ ي ﺎﭘ و ﻂﺳﻮﺘﻣزا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻴﻳ
ﻦ زا ﺮـﺗ
و ﺪﻧﺪـﺷ بﺎـﺨﺘﻧا ﻂـﺳﻮﺘﻣ ﺮﻓ
اﻳ
روآدﺮـﮔ و اﺮـﺟا ﺪـﻨ ي
هداد ﺎﻫ ي ﺶﻫوﮋﭘ
، اﺮﺑ ي ﻤﻫ ﺔ ﻛ سﻼ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ﺎﻫ .
2 - 4 - ﺶﻫوﮋﭘ راﺰﺑا
ﺎﺼـﻣ و ﻪﻣﺎﻨﺸـﺳﺮﭘ ﻲـﻨﻌﻳ ،ﻲـﻔﻴﻛ و ﻲـﻤﻛ شور ود زا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﺪـﻴﻳﺄﺗ ياﺮـﺑ ﻪﺒﺣ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﺤﺻ .
زر شرﺎـﮕﻧ داﺪﺴـﻧا ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﻨﭼﺮﻫ )
1981 ( دراد دﻮـﺟو
ﻲﻤﻧ ﺶﺷﻮﭘ ار شرﺎﮕﻧ ﻲﻔﻴﻛ ﻪﺟو ﻲﻟو ﺪﻫد
. مﺎﻬﺑا ةرﺎﺑرد ﺖـﻳﺎﻔﻛ ﻲـﻤﻛ ﺶﺠﻨـﺳ ﺰـﻴﻧ يﺮﻳﺬـﭘ
ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻛ . ﺖﺴﺗ ﺮﺜﻛا ﺎﻫ
ناور ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳا ﺶﺠﻨﺳ ي
ﺐﻟﺎﻗ رد ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ دﻮـﺧ
،دﺮﻓ ﺧﺮﺑ زﺮﻃ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﺎﺑ درﻮ ار ﻢﻬﺒﻣ يﺎﻫ
شراﺰﮔ ﻲﻣ ﺪﻨـﺷﺎﺒﻧ ﻖﻴﻗد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ؛ﺪﻨﻛ
ﺖﻛﺮﺷ ﺪﻨﭼ زا ،ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ نﺎﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻚﻳ و ﻪﺑ ،هﺪﻨﻨﻛ
ﻲـﻣ ،ﻲﻓدﺎﺼـﺗ رﻮـﻃ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﻛ زاﺮﺣا ار تﺎﻋﻼﻃا ﺖﺤﺻ ﻳ .
ﻜ ﻲ
فوﺮﻌﻣ زا
ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﻘﻣ ﻴ سﺎ ﺎﻫ ي
ا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻳ
ﻦ ﻣز ﻴ ﻪـﻨ
ﺮﻧدﺎﺑ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ داد ه ﺖﺳا ﻪﻛ مﺎﻬﺑا ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا داﺮـﻓا يﺮﻳﺬـﭘ
ﺖﺳا .
زا ﻠﻋ د ﻞ ﻳ ﺮﮕ ﻛ دﺮﺑرﺎ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ ﺮﻧدﺎﺑ اﺮﺑ ي
ﻣ ﺶﺠﻨﺳ ﻴ
مﺎﻬﺑا ناﺰ ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ا رد ـﻳ
ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦ
، ا ـﻳ ﻦ
ﺖﺳا ﻛ ﻪ ﻢﻫ ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ي ﺑ ﻴ ﺮﺘﺸ ي
ﺎﭘ ﻢﻫ و ،دراد ﻳ
ﻪ ا ي ﺐﺳﺎﻨﻣ اﺮﺑ ي ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ رد اﻳ ﻦ ﻣز ﻴ ﻪـﻨ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ
هﺪﺷ ﺖﺳا . نﺎﺳآ دﻮﺑ
ﺶﺳﺮﭘ ﻦﺘﻣ ن
ﻓ ﻪﺑ ﺎﻫ
نآ ﺖﺳرد ﻢﻬ ﺎﻫ
ﻛ ـﻤ ﻚ ـﻣ ﻲ ﻛ
اور و ﺪـﻨ ﻲـﻳ ﻻﺎـﺑ ار نآ
ﻣ ﻲ دﺮﺑ . ﻤﻫ ﺔ ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﺮﺷ نﺎ ﻛ ﺖ ﻛ
ﺶﻫوﮋﭘ رد هﺪﻨﻨ ﻪﺑ ،
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
داد ﺦﺳﺎﭘ ﺪﻧ . ﺎﺠﻧآ زا ﻛ ﻪ ﻦﺗ هد زا
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ار ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ود ﺮﻫ ﻪﻧﺎﺒﻠﻃواد نﺎ داد ﺦﺳﺎﭘ
ﺪﻧ ﺘﻣا و ﻴ ﻧﺎﺴﻤﻫ تازﺎ ﻲ
نﺎـﺑز ﺖﺑﺎﺑ زا ،ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻢﻬﻓ و
، ﻤﻃا ﻴ
ﺪـﺷ ﻞـﺻﺎﺣ نﺎﻨ .
اﺮـﺑ ي ﻣ ﺶﺠﻨـﺳ ـﻴ
ناﺰ
شرﺎـﮕﻧ داﺪﺴـﻧا
، ﻣﺎﻨﺸـﺳﺮﭘ ﺔ زر
) 1981 ( ﻪﺑ داﺮﻓا نﺎﻤﻫ
ﺪﺷ هداد ﻛ ﻪ 24
،نآ ﺶﺨﺑ ﺞﻨﭘ رد ﺣ ﻴ ﻄ ﺔ داﺪﺴﻧا ﻛ ﻞـﻣﺎ
و ،ﮓـﻧرد ، ـﻳ
اﺮ ﻳ ﺶ
ﭘﻴ ،ﺪﻋﻮﻣ زا ﺶ دﺮﺒﻫار
ﺎﻫ ي ﭘ ﻴ ﭽ ﻴ ﮔﺪ ﻲ ﺖﺳرد درﻮﺧﺮﺑ و ، ﻪﻘﺒﻃ
ﺪﻨﺑ ي ﺪﺷ ﺪﻧ .
ﻨﭽﻤﻫ ﺲﭙﺳ ﻴ
زا ﻦﺗ ﺶﺷ ﻦ ﺮﺷ
ﻛ ﺖ ﻛ ﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨ ﻪ ﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ
،ﻲ
و بﺎﺨﺘﻧا
ﺪﻧﺪـﺷ ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ .
رد
ا ا مﺎﺠﻧ ﻳ ﻦ نﻮﻣزآ
ﺘﻧ ﺎﺗ ﺪﺷ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫ ﻴ
ﺠ ﺔ ﺎﻣزآ ﻳ ﺶ ﺎﺗ ﻤﻣ ﺪﺣ ﻜ ﻦ
،
ﻌﻗاو بﺎـﺗزﺎﺑ ـﻴ
تﺎ ﺮـﺛا زا و ﺪـﺷﺎﺑ
ﮔﻮﻠﺟ نرﻮﺛوﺎﻫ ﻴ
ﺮ ي دﻮﺷ
؛ ﻳ ﻨﻌ ﻲ ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﺖﻬﺟ نﺎ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﺻﺎﺧ ﻲ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻛ
دﻮـﺧ ﻢـﻋز ﻪﺑ ﻪ
،
اﺮﺑ ي ﺎﺷﻮﺧ ﻳ
ﺪﺷﺎﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺪﻨ .
اﻳ
اﺮﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦ ي
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ا ﻪﺑ نﺎ ﻳ
ﺟﻮﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﻦ ﻴ
ﺪـﺷ ﻪ ـﻛ
ًﻼـﺻا ﻪ
ﺎﭘ ﻂﻠﻏ و ﺖﺳرد ﺦﺳ
ﻧ ﻢﻬﻣ ﺎﻫ ﻴ
ﺮﺷ و ﺖﺴ ﻛ
ﺖ ﻛ نﺎﮔﺪﻨﻨ
، ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻳ ﻪﺑ ﺪ ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ﻪـﺑ و ﻪﻧﺎﻗدﺎـﺻ رﻮـﻃ
ﻘﻄﻨﻣ ﻲ
ﺪﻨﻫﺪﺑ ﺦﺳﺎﭘ .
ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي حﺮﻃ ر ﻳ ﺰ ي
دﻮﺑ هﺪﺷ ﺪﻧ ﻛ
ﺮﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﻪ ﻴﻛ
ﺒ ﻲ زا هراﺰـﮔ ﺎـﻫ ي
ﻔﻨﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻲ
ﭘ ﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ دﻮﺑ ﻛ ﻪﺑ ﻪ ﻫ ﻴ ﭻ ﻪﺟو
، ﮔ ﻴ ﺞ ﻛ هﺪﻨﻨ ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻳ ﺨﻧﺮﺳ ﺎ ﻲ اﺮﺑ ي
ـﺻﺎﺧ ﺦﺳﺎﭘ ﻲ
ﺪﻫﺪﻧ .
3 - 4 - ﺮﻓ اﻳ ﻨ روآدﺮﮔ ﺪ ي هداد ﺎﻫ ي ﺶﻫوﮋﭘ
اﺮﺑ ي ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ ﻛ ندﺮ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺳ ﺆ تﻻا ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ
، ﻪﺑ دراﻮﻣ ﺖﺳد ﺪﻣآ ة ز ـﻳ ﺮ
، راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ
ﺖﻓﺮﮔ : ﻃ ﻲ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺗ ﻜ ﻟﺎ ﻴ ﻣﺮﺗ ﻒ ﻲ رد ﺴﻠﺟ ﻪﺳ ﺔ ﻟاﻮﺘﻣ ﻲ
،
ﻮﺠﺸﻧاد ﻪﺑ ﻳ
ﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎ
ـﻟو هﺮـﻣزور تﺎ ﻲ
ﻋﻮﻨﺘﻣ ﻲ اﺮﺑ ي رد ﺎﺗ ﺪﺷ هداد شرﺎﮕﻧ ﺞﻨﭘ
ﻮﻨﺑ فاﺮﮔارﺎﭘ ﻳ
ﺪﻨﺴ . ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺎﻫ ي نﺎﻧآ
، زا ظﺎﺤﻟ ﻴﻛ ﻔ ﻲ ﻖﺒﻃ
ﻮﮕﻟا ي
ﻧ شرﺎﮕﻧ ﺶﺠﻨﺳ ﻴ
ﻦﺸ ) 2009 : 141 ( ﻨﭽﻤﻫو ﻴ
ـﺳرﺮﺑ ﻊﻧاﻮﻣ داﺪﻌﺗ ظﺎﺤﻟ زا ﻦ ﻲ
ﺪـﺷ ـﻛ ﻪ
ﺻﻮﺗ ﻴ هداد ﻒ ﺎﻫ ي ـﺑ ﻪ
هﺪـﻣآ ﺖـﺳد
ﺪـﻌﺑ ﺶـﺨﺑ رد
، ﺼـﻔﺗ ﻪـﺑ ﻴ
ﺪـﻣآ ﺪـﻫاﻮﺧ ﻞ .
داﺪـﻌﺗ ﺪـﻧا ﻲﻛ زا
ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ هﺪﻨﻨ ﺑ ﺎﻫ ﻪ ﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻲ
ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ و بﺎـﺨﺘﻧا ﺪﻧﺪـﺷ
ﺎـﺗ ﺖـّﻠﻋ ا ـﻳ
رﺎﺘـﺷﻮﻧ ﻊـﻧاﻮﻣ ﻦ ي
ار
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﻛ ﺪﻨﻨ .
ﻠﺣﺮﻣ زا ﺲﭘ ﺔ
روآدﺮﮔ ي هداد ،ﺎﻫ نآ ﺿﻮﺗ ﺎﻫ ﻴ
ﻧﺎﻣز ﻪﻧﻮﮕﭼ ﺪﻧداد ﺢ ﻲ
ﻛ نﺎﺑز ﻪ نازﻮﻣآ
ا ﺎﺑ ﻳ ﻌﻗﻮﻣ ﻦ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي مﺎﻬﺑا ﻣآ ﻴ ﻪﺑور ﺰ
ﻮﺤﻧ ،ﺪﻧﺪﺷ ور ة
ﻠﻤﻋ ﻜ دﺮ نﺎﻧآ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﻛ دﺮ . ا ﻊﻗاو رد ﻳ ﻐﺗ ﻦ ﻴﻴ ﺮ ـﻳ ﺎ
رد ﻴﻛ ﻔ ﻴ و ﺖ ﻮﺤﻧ ة شرﺎﮕﻧ ﺎﻤﻧ ﻳ نﺎ ﻣ ﻲ ﺪﺷ ﻳﺎ ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻗﻮﺗ و داﺪﺴﻧا شرﺎـﮕﻧ رد ﺮـﻫ ﻪـﻠﺣﺮﻣ ا ي زا
ﻞﺣاﺮﻣ ﮕﻧ شرﺎ ﻣ ﻲ ﺪﺷ . ا رد ﻳ ﺑ ،ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦ ﻴ
زا ﻪﻤﻫ زا ﺶ ﺮﻣاﺮﮔ ﻊﻧﺎﻣ عﻮﻧ ود
ي ﻮﻐﻟ و ي
ﺪـﻧدﺮﺑ مﺎـﻧ
؛
ياﺮﺑ لﺎﺜﻣ
، ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي نﺎﺑز زا اﺮﺑ نازﻮﻣآ ي
ﺚﺤﺑ درﻮﻣ رد دﻮﺧ رﻮﻈﻨﻣ نﺪﻧﺎﺳر ﺎﻫ
ي ﻒﻠﺘﺨﻣ
، رﺎـﭼد
بﺎﺨﺘﻧا رد مﺎﻬﺑا ﻛ
ﻤﻠ ﺔ ﺒﺳﺎﻨﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ .
ﻠﺣﺮﻣ رد و ﺔ
ﻤﻃا عﻮﺿﻮﻣ ،ﺪﻌﺑ ﻴ
نﺎﺑز نﺎﻨ ﻪـﺑ رد ﺖـﺳا زﻮـﻣآ
ﻛ ﺖﺳرد ندﺮﺑرﺎ اﺮﺑ نﺎﺑز رﻮﺘﺳد
ي رﻮﻈﻨﻣ نآ ي
ﻛ ﻣ ﻪ ﻲ ﺪﻫاﻮﺧ ﺎﻘﻟا ﻛ ﺪﻨ .
اﻮﺘﺤﻣ اﺪﺘﺑا رد ي
ﺶﺳﺮﭘ لوﺪﺟ رد دﻮﺟﻮﻣ ﺎﻫ
ي مﺎﻬﺑا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﺎﻧاﻮﺧ ظﺎﺤﻟ زا ﻲﻳ
پﺎـﭼ ﺖﺤﺻ ،
اﺮﺑ ندﻮﺑ ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ و ي
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﺳرﺮﺑ نﺎ ﻲ
ﺮﺷ ﻪﺑ و ﺪﺷ ﻛ
ﺖ ﻛ ﺪﻨﻫد ﺦﺳﺎﭘ ﺎﺗ ﺪﺷ هداد نﺎﮔﺪﻨﻨ .
نآ ﺎﻫ
و ﺪﻧﺪﻧاﻮﺧ ار ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ اﺪﺘﺑا
ﻘﻤﻌﺗ زا ﺲﭘ ﻲ
ﻛ هﺎﺗﻮ
، ﺰﮔ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻳ زا ﻪﻨ 1 ﺎﺗ 7 ﺘﻣا ﻴ ﺪﻧدادزﺎ . دﺪـﻋ ﻚـﻳ
ﻳ ﻨﻌ ﻲ
» ﻛ ﻒﻟﺎﺨﻣﻼﻣﺎ «
ﺖﻔﻫ دﺪﻋ و ﻳ
ﻨﻌ ﻲ
» ـﻛ ﻖـﻓاﻮﻣ ْﻼﻣﺎ .«
هداد ﺎـﻫ اﺮـﺑ ي ﺮـﻫ دﺮـﻓ
، ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ و رد
مﺮﻧ راﺰﻓا رﺎﻣآ ي دراو ﺪﺷ
؛ ﺲﭙﺳ ﺢﻄﺳ ﻧﺎﺑز ﻲ ﺶﻧاد نازﻮﻣآ
، ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ
هﺮـﻤﻧ لﺪـﻌﻣ ﺎـﻫ
ي د ﻳ ﺮـﮕ
،
نﺎﺑز ﻛ
هداد و ﺪﺷ لﺮﺘﻨ ﺎﻫ
ي داﺮﻓا ي ﻛ
ﺴـﺑ ﺢﻄـﺳ ﻪ ﻴ
رﺎ ﺘﻣ ﺗوﺎـﻔ ﻲ
ا زا ،ﺪﻨﺘـﺷاد ـﻳ
ﻦ ﺶﻫوﮋـﭘ ﺑ ـﻴ نوﺮ
هداد ﺎــﺗ ﺪــﺷ ﻪﺘــﺷاﺬﮔ ــﺷﺎﺑ ﻦــﮕﻤﻫ ﺎــﻫ
ﻨ ﺪ
؛ ﺲﭙــﺳ سرﺪــﻣ ﻖــﺒﻃ ﻲــﺷور ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ ر ــﻳ ﺰ ي زا هﺪــﺷ
ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ ﺖﺳاﻮﺧ نﺎﮔﺪﻨﻨ رﺎﺑرد
ة
رد و ﻪﻧازور عﻮﺿﻮﻣ ﺮﻫ ﻛ
ﻮﻨﺑ سﻼ ﻳ ﻧﺎﻣزﺮﻫ و ﺪﻨﺴ ﻲ
ﻛ ﻊـﻧاﻮﻣ ﺎـﺑ ﻪ
ﺷرﺎﮕﻧ ﻲ ﻪﺑور
سرﺪﻣ ﻪﺑ ،ﺪﻧﺪﺷ ور ار درﻮﻣ ﺎﺗ ﺪﻨﻫد عﻼﻃا
ﻳ ﺖﺷاددﺎ رادﺮﺑ ي ﻛ ﺪﻨ . ا
ﻧ سرﺪﻣ ﻪﺘﺒﻟ ـﻴ
ﺰ
ﺑ ﻂﻠﺴﺗ ﺎﺑ ﺮ ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ نﺎﮔﺪﻨﻨ
، ﻣ ﻴ نآ نﺎ
نآ شرﺎﮕﻧ ﺪﻧور و ﺖﻓر ﺎﻫ
ﺑ ار ﺎﻫ ﻪ ز ﺖﻗد ﻳ و ﺖـﺷاد ﺮـﻈﻧ ﺮ
ﺮﮔا ﻛ ﺴ ﻲ ﻪﻔﻗو رﺎﭼد ﻳ
ﺷا ﺎ ﻜ ﻣ لﺎ ﻲ ار درﻮﻣ ،ﺪﺷ ﻳ
ﻣ ﺖﺷاددﺎ ﻲ
ـﻛ
ـﺷا ﻪـﺑ و دﺮ ﻜ
نآ تﻻﺎ ﺦـﺳﺎﭘ ﺎـﻫ
ﻣ ﻲ داد
؛
ﻪﻔﻗو دراﻮﻣ داﺪﻌﺗ ﺲﭙﺳ اﺮﺑ
ي ﻲﺧﺮﺑ داﺮﻓا را هﺪﻫﺎﺸﻣ هﺪﺷ ﺎﻋﻼﻃا ﺎﺑ و ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﻞـﺻﺎﺣ ت
ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ﺔ
ﺒﻄﺗ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ﻴ
ﺘﺳرد هاﻮﮔ ﺎﺗ ﺪﺷ هداد ﻖ ﻲ
ﺘﺳار و ﻲ ﺎﻣزآ ﻲﻳ اﺮﺑ ي ﻗد ﺶﺠﻨـﺳ ـﻴ
ﻖ
اﻳ
روآدﺮﮔ راﺰﺑا ﻦ ي
هداد ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ .
ﺋارا و ﺦﺳﺎﭘو ﺔ
نآ ﻞﺣ هار اﺮﺑ ﺎﻫ
ي ﻨﭽﻤﻫ و دﺮﻓ ﺮﻫ ﻴ
رﺎﻣآ ﻦ ﻛ ـﻠ ﻲ
رﺎﻣآ ﺎﺗ ﺪﺷ شرﺎﻤﺷ ي
دﺪﻋ ي ﻣزا ﻴ
ﺑ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ناﺰ ﻪ
آ ﺖﺳد ﻳ ﺪ .
ﻪـﻔﻗو داﺪﻌﺗ دﻮـﺧ ار ﺎـﻫ
دﺮـﻓ
ﺖﺒﺛ ﻛ دﺮ . ﺘﻗو ﻲ ﻊﻧاﻮﻣ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ
ﺪﺷ شرﺎﻤﺷ هﺪﺷ ،
ﻴﻛ ﻔ ﻴ شرﺎﮕﻧ ﺖ آ
ن لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ ﺎﻫ ﻚﻳ
ﻧ ﻴ ﻪﺒﺗر ﺰ
ﻫد ﻲ ﺪﺷ . ﻣادا رد ﺔ
ﻮﺠﺸﻧاد شرﺎﮕﻧ ﻳ
،نﺎ لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ ﻚﻳ
، ﻞﻣﺎﻋ ﺞﻨﭘ ظﺎﺤﻟ زا ﻴﻛ
ﻔ ﻲ
،
ﻮـﮕﻟا ﻖﺒﻃ ي
ﻧ شرﺎﮕﻧ ﺶﺠﻨﺳ ﻴ
ﻦﺸ ) ( 2009 ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺪﺷ ﻤﻫ دﺎﺘﺳا و سرﺪﻣ و ﻜ
د رﺎ ﻳ ﺮﮕ ي ار نآ ، زا ﻚﻳ ﺎﺗ 5
ﺷزرا ﻴ ﺑﺎ ﻲ دﺮﻛ ﻣ و ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ اﺮﺑ نآ ﻦ ي
مﺮﻧ رد و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ دﺮﻓ ﺮﻫ رﺎﻣآ راﺰﻓا
ي ﺪﺷ دراو
؛ ـﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻪـﺑ ﻦ
ﻤﻫ ﺔ ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ نﺎﮔﺪﻨﻨ
، ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ شرﺎﮕﻧ داﺪﺴﻧا ﻛ
وﺎﺣ ﻪ ي 24
ﺎﻨﺒﻣﺮﺑ ﺶﺳﺮﭘ ي
ﻟ ﻜﻴ ﺖﺳا تﺮ
، هداد
ﻘﺑﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ و ﺪﺷ ﺔ
ﻌﻗاو شرﺎﮕﻧ ﻲ
نﺎﻧآ لﻮﻃ رد لﺎﺴﻤﻴﻧ
ا ﻪﭽﻧآ ﻪﻧ و ﻳ
ﺪ ﺎﺋ ار نآ ،ﺖـﺳا ل
ﺪﻧداد ﺦﺳﺎﭘ و
رد ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
،ﺎﻫ ﻻد ﻳ ﻫار و ﻞ ﻜ ﺎﻫرﺎ ي
ﻪـﻔﻗو ﺎـﺑ درﻮـﺧﺮﺑ رد نﺎﻧآ
ﺎﻫداﺪﺴـﻧا و ﺎـﻫ ي
