ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺘﻧآ يﺎﻫ
و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﻪﯿﻬﺗ ﺲﻣادآ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر
ﻦﯾﺮﯿﺷ و ﻪﻨﺑ ﺖﺧرد ﻎﻤﺻ زا هﺪﺷ هﺪﻨﻨﮐ
ﯽﻠﮑﻟا يﺎﻫ
ﯽﺒﻟﺎﻃﻮﺑا اﺮﻫز يدﺎﺑآ ﻒﺠﻧ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﺮﮐا ،
12
،
هدازﺮﺒﻨﻗ ﮏﺑﺎﺑ
،
3ﯽﺘﻤﺸﺣ زﺎﺒﮐﺎﺧ ﻢﯾﺮﻣ
21 - ﺰﯾﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
2 - ﺰﯾﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا
3 - ﺰﯾﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا
) رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 15 / 11 / 97 رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 26 / 03 / 98 (
هﺪﯿﮑﭼ
ﻎﻤﺻ ﻪﻨﺑ ﺖﺧرد كﺎﻨﺒﺴﭼ ﯽﻨﯾزرﻮﺌﻟوا
ﻆﯿﻠﻏ و ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﺷور ﺰﺒﺳ ﮓﻧر ﻪﺑ ياراد
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺴﻧﺎﺳا ﻟآ
،ﻦﻨﯿﭘﺎﻔ ﻦﻨﯿﭘﺎﺘﺑ و ﺲﻧاﺮﺗ ﺖﺳا لﻮﻨﺑرو .
ﻦﯾا رد
ﻪﯾﺬﻐﺗ صاﻮﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻬﺟ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﺘﻧآ ،يا
ﺲﻣادآ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
، ماﺪﻗا ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﻠﮑﻟا يﺎﻫﺪﻨﻗ و ﻪﻨﺑ ﺖﺧرد ﻎﻤﺻ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ .
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ
ﻦﯾﺮﯿﺷ ،ﺰﻘﺳ ﻦﯾزر ﺐﯿﮐﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ هﺪﻨﻨﮐ
ﯿﺑرﻮﺳ ﯽﻠﮑﻟا يﺎﻫ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا و لﻮﺘﯿﻠﯾاز ،لﻮﺘ
ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ هﺪﺷ
و
نﻮﻣزآ
،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ ﮓﻧر
،ﯽﺠﻨﺳ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر ﯽﺘﻧآ ، رد ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﻃ
60 ﻪﮕﻧ زور ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يراد .
داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
ﻪﮕﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ يراد ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ
رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ، ﻮﻤﻧ ﻪﻤﻫ
ﻪﻧ دازآ لﺎﮑﯾدار رﺎﻬﻣ و ﻞﮐ لﻮﻨﻓ ناﺰﯿﻣ ،ﻎﻤﺻ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺎﻫ DPPH
ﺶﯾاﺰﻓا و ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﺎﺑ كﺮﺘﺸﻣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ )
40 ،ﻦﯾزر ﺪﺻرد 34
،لﻮﺘﯿﻠﯾاز ﺪﺻرد 5
،لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ ﺪﺻرد 20
،ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا ﺪﺻرد 3/
0 ،لوﺮﺴﯿﻠﮔ ﺪﺻرد 7/
0
ﺎﻨﻌﻧ ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد (
ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ ظﺎﺤﻟ زا ،ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ ،ﺖﺑﻮﻃر ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا
و ﻢﻌﻃ ،يﺮﻫﺎﻇ ﻞﮑﺷ ،ﺖﻓﺎﺑ ...
ﻂﺳﻮﺗ
بﺎﯾزرا ﺪﻧدﻮﺑ شﺮﯾﺬﭘ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ياراد ﺎﻫ .
ﯽﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا زا ﻪﻠﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ
و ﯽﻠﮑﻟا يﺎﻫﺪﻨﻗ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﻨﺑ ﻎﻤﺻ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ دﺮﮐ يﺮﯿﮔ
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﯿﻬﺗ ﻪﻨﯿﻬﺑ
نآ زا ﯽﻣ ،ﺎﻫ ﻃ ﯽﻟﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻪﯾﺬﻐﺗ صاﻮﺧ ﺎﺑ ﯽﻌﯿﺒ
ﯽﺘﻧآ ،يا ﺲﻣادآ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﺘﻓﺎﺑ و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﻦﯾزر زا ﺖﻓﺎﯾ ﺖﺳد
.
ﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو :
،ﯽﻠﮑﻟا ﺪﻨﻗ ،ﻪﻨﺑ ﻎﻤﺻ ،ﺲﻣادآ ﯽﺘﻧآ
يژﻮﻟﻮﺋر ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ تﺎﺒﺗ :
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﯾﺎﭘ زا زﺎﯿﻧ درﻮﻣ راﺪﻘﻣ ندﺮﮐ طﻮﻠﺨﻣ زا ﺲﻣادآ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻎﻤﺻ
ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﻠﺻا ) 30 - 20 ﺪﺻرد ( ﯽﻧدوﺰﻓا و ﻞﻣﺎﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻦﯾﺮﯿﺷ هﺪﻨﻨﮐ مﺮﻧ ،ﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐ ﮓﻧر ،ﺎﻫ هﺪﻨﻫد هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ و ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫ -
ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻫ ﻮﺷ
د 1] .[ ﺲﻣادآ ﻎﻤﺻ ﻪﯾﺎﭘ ﺒﯿﮐﺮﺗ
ﯽ ﺮﯿﻏ و ﯽﮐارﻮﺧ
ﺲﻣادآ لﻮﻠﺤﻣ ﺶﺨﺑ زا ﯽﻧﺎﺒﯿﺘﺸﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ هدﻮﺑ لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ ﯽﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ دﺮﯿﮔ
. ﺖﺳرد بﺎﺨﺘﻧا ﺎﺑ و ﻎﻤﺻ ﻪﯾﺎﭘ
رد
زا هدﺎﻔﺘﺳا ترﻮﺻ عﻮﻧ و ناﺰﯿﻣ
ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نآ
،
ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ صاﻮﺧ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا
ﻞﯿﺒﻗ زا ناﺰﯿﻣ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ،ﯽﮔﺪﻨﺒﺴﭼ
ﺰﯿﻧ نﺪﯾﻮﺟ لﻮﻃ رد فﺎﻄﻌﻧا و ﺶﺸﮐ ﯽﻣ دﻮﺒﻬﺑ
ﺪﺑﺎﯾ 2] و 3 . [
ﻢﻫ ﻦﯿﻨﭼ ﯽﺒﻄﻗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻎﻤﺻ ﻪﯾﺎﭘ
ﺎﺑ ﺲﻣادآ لﺎﺼﺗا يور
ﻣ و ﺖﺳا ﺮﺛﻮﻣ ﯽﻤﻌﻃ و ﺮﻄﻋ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽ
ﺎﻫر يور ﺪﻧاﻮﺗ يزﺎﺳ
ﺮﯿﺛﺎﺗ رﺎﯿﺴﺑ ﯽﻤﻌﻃ و ﺮﻄﻋ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔ
4] . [ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻎﻤﺻ ﻪﯾﺎﭘ هﺪﻨﻫد ﺮﻣﻮﺘﺳﻻا ﻞﻣﺎﺷ
) 30 - 10 ﺪﺻرد ( لﻼﺣ ،
ﺮﻣﻮﺘﺳﻻا )
18 - 2 ﺪﺻرد ( ﯽﻠﭘ ، ﻞﯿﻧو تﺎﺘﺳا ) 45 - 15 ﺪﺻرد ( ،
ﺮﯾﺎﻔﯿﺴﻟﻮﻣا )
10 - 2 ﺪﺻرد ( ﯽﻠﭘ ، ﻦﯿﯾﺎﭘ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو ﺎﺑ ﻦﻠﯿﺗا
) 15 - 5/
0 ﺪﺻرد ( ﺲﮐاو ، ﺎﻫ ) 10 - 5/
0 ﺪﺻرد ( رﺰﯾﺎﺴﯿﺘﺳﻼﭘ ،
) 35 - 20 ﺪﺻرد (،
هﺪﻨﻨﮐﺮﭘ ﺎﻫ ) 5 - 0 ﺪﺻرد ( ﯽﺘﻧآ و ناﺪﯿﺴﮐا ﺖﺳا
5] و 6 .[ ﻦﯾزر ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ ﺎﻫﺮﻣﻮﺘﺳﻻا لﻼﺣ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﭘﺮﺗ يﺎﻫ
ﯽﻧﺪﯾﻮﺟ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ رد ﺮﻣﻮﺘﺳﻻا لﻼﺣ ناﺰﯿﻣ ﺢﯿﺤﺻ بﺎﺨﺘﻧا ﺖﺳا ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ رﺎﯿﺴﺑ ﺲﻣادآ ﯽﮔﺪﻨﺒﺴﭼ و 2]
.[ ﻞﯾﺎﻤﺗ ﺮﮔ
ﯿﮐﺮﺗ و ﺮﻣﻮﺘﺳﻻا نﺎﯿﻣ ياﺮﺑ ﻢﻌﻃ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻻﺎﺑ ﯽﻤﻌﻃ و ﺮﻄﻋ تﺎﺒ
ﯽﻣ ﯽﻗﺎﺑ نﺪﯾﻮﺟ مﺎﮕﻨﻫ رد ﯽﻧﻻﻮﻃ تﺪﻣ زا ﯽﮑﯾ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻧﺎﻣ
ﺲﻣادآ زﺎﺘﻤﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺖﺳا ﺎﻫ
.
ﺪﻨﺒﺴﭼ رﺎﯿﺴﺑ و ﻆﯿﻠﻏ ،ﻦﺷور ﯽﻠﯿﺧ ﺰﺒﺳ ﮓﻧر ﻪﺑ ﯽﻐﻤﺻ ﺰﻘﺳ ه
ﺖﺳا ءﺰﺟ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﻈﻧ زا و
ﻦﯾزرﻮﺌﻟا ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺎﻫ دﻮﺷ
و ﯾوراد فرﺎﺼﻣ ﯽﺘﻌﻨﺻ و ﯽ
هدﺮﺘﺴﮔ دراد يا . ﯽﻣ نآ صاﻮﺧ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻦﮑﺴﻣ يرﺎﻤﯿﺑ
،ﯽﻠﺼﻔﻣ يﺎﻫ يرﺎﻤﯿﺑ نﺎﻣرد
ﯽﺷراﻮﮔ يﺎﻫ
، ﻢﻀﻫ ﻪﺑ ﮏﻤﮐ ﺮﺘﻬﺑ
اﺬﻏ ﺶﻫﺎﮐ ، هدﺎﻔﺘﺳا ،بﺎﺼﻋا ﺖﯾﻮﻘﺗ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ،ﺦﻔﻧ هﺪﻨﻫد
،نﺎﻗﺮﯾ نﺎﻣرد رد هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻦﯿﻠﻣ ناﻮﻨﻌﺑ ﺖﺳﻮﭘ ﮓﻧر نﺪﺷ زﺎﺑ
ﯽﺴﻨﺟ يوﺮﯿﻧ ﺖﯾﻮﻘﺗ ،ترﻮﺻ و
د ﻪﺑ ﮏﻤﮐ ﮓﻨﺳ ﻊﻓ
ﺰﯾر يﺎﻫ
دﺮﮐ هرﺎﺷا ﻪﯿﻠﮐ 7]
. [ ﻪﯿﻬﺗ رد يزﺎﺳوراد ﺖﻌﻨﺻ رد مﺮﻧ
هﺪﻨﻨﮐ و ﺎﻫ
ﺪﺿ ﯽﻧﻮﻔﻋ هﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ دﻮﺷ
. ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ
نﺎﯿﺑ هدﺮﮐ ﺪﻧا ﺖﯾﻮﻘﺗ ياﺮﺑ ﻪﻨﺑ ﻎﻤﺻ ﻪﮐ رد لﻮﻠﺤﻣ زﺎﻓ
بآ و
ﻪﺜﻟ نﺪﺷ ﺖﻔﺳ
،دراد دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﻫ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﯽﻣ زا ناﻮﺗ نآ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد
ﺲﻣادآ ﻪﺑ ﻎﻤﺻ ﻪﯾﺎﭘ ناﻮﻨﻋ هدﺎﻔﺘﺳا
دﺮﮐ 8] .[ داﻮﻣ صﻮﻠﺧ ﻪﺟرد ﯽﻧاﺮﯾا ﺰﻘﺳ هﺪﻨﻫد ﻞﯿﮑﺸﺗ
) نﺎﻓﻮﻠﮐ و ﻦﯿﺘﻧﺎﺑﺮﺗ (
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
و ﺎﭘورا ،ﺎﯿﺳآ يﺎﻫرﻮﺸﮐ زا يرﺎﯿﺴﺑ رد نآ ﻪﺑﺎﺸﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و هدﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﮑﯾﺮﻣآ و ﯽﯾوراد ﻊﯾﺎﻨﺻ رد نآ زا ناﻮﺗ
ﯽﻧﺎﯿﻨﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ ﺖﺧﺎﺳ ﯽﻧاواﺮﻓ ﻪﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا ﮐ دﺮ 9] و 10 . [
ﻨﺻ رد ﻪﻨﺑ ﻎﻤﺻ دﺎﯾز ﺖﯿﻤﻫا دﻮﺟو ﺎﺑ ﺖﻌ
وراد و اﺬﻏ ﻪﺑﺎﺗ ،
لﺎﺣ
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪ يور ﺮﺑ يدﺎﯾز ﻎﻤﺻ ﻦﯾا
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا .
و ﯽﻨﯿﺴﺣ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2013 ( ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ار ﻪﻨﺑ ﻎﻤﺻ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﯾﺎﯾﺮﺘﮐﺎﺑ
ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﺲﻧﺎﺗﻮﻣ سﻮﮐﻮﮐﻮﺘﭘﺮﺘﺳا يور و
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ
ياﺮﺑ ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﯾﺎﯾﺮﺘﮐﺎﺑ
ﻎﻤﺻ ﺪﻧدروآ ﺖﺳﺪﺑ
11] و 12 .[
ﻦﯾﺮﯿﺷ هﺪﻨﻨﮐ هﺪﻨﻫد ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا يﺮﮕﯾد ﺶﺨﺑ ﺎﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا زا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺲﻣادآ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ
،زوﺮﺘﺴﮐد
ترﻮﻨﯾا ﺪﻨﻗ و زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ،ﻦﯾﺮﺘﺴﮐد ،زﻮﺘﻟﺎﻣ ،زﻮﺘﮐوﺮﻓ ،زرﺎﮐﺎﺳ (
ﻪﺑ
ترذ ﺖﺑﺮﺷ هاﺮﻤﻫ ،
ﻦﯾﺮﺴﯿﻠﮔ ) زا ﺮﺘﻤﮐ 1 ﺪﺻرد ( ﻢﻌﻃ و
هﺪﻨﻫد ﺎﻫ ) 1 ﯽﻟا 5/
0 ﺪﺻرد ( ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ
. تارذ هزاﺪﻧا
ﺖﺳا ﻢﻬﻣ ﯽﯾﺎﻬﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﺎﺠﯾا رد زرﺎﮐﺎﺳ ﯽﻣ گرﺰﺑ هزاﺪﻧا ﺎﺑ تارذ ﻪﮐ اﺮﭼ رد ار ﯽﻨﺷ ﺖﻓﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻨﻨﮐ دﺎﺠﯾا 2]
.[
ﺲﻣادآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ زا ﺪﻨﻗ نوﺪﺑ يﺎﻫ
ﻦﯾﺮﯿﺷ هﺪﻨﻨﮐ ﻻﺎﺑ تﺪﺷ يﺎﻫ
ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻠﭘ لوا ﺎﻫ ) ﻠﯾاز ،لﻮﺘﯿﻧﺎﻣ ،لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ ﯿﺘﮐﻻ ،لﻮﺘﯿﺘﻟﺎﻣ ،لﻮﺘﯿ
لﻮﺘ
و ...
(،
ﻪﻧژورﺪﯿﻫ زﻮﺘﻟﺎﻣوﺰﯾا ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ تاﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ و هﺪﺷ
ﻞﯿﻟﺪﺑ
تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻦﯾﺮﯿﺷ
و ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﻢﮐ يﺮﻟﺎﮐ دﺎﺠﯾا
ﯽﻧاواﺮﻓ ﻪﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ ﻮﺷ د 13] .[ ﯽﻠﭘ لوا ﺎﻫ ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﯿﻏ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﯽﻤﺳ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﯽﻤﻧ ﺲﻧﺎﺗﻮﻣ سﻮﮐﻮﮐﻮﺘﭘﺮﺘﺳا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﯾﺎﻫ نآ زا ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻧا ﻊﺒﻨﻣ ناﻮﻨﻌﺑ ياﺮﺑ يژﺮ
ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ ﺪﺷر و
ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ 14] .[
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺲﻣادآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ ﻪﻨﺑ ﻎﻤﺻ و
و ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا و لﻮﺘﯿﻠﯾاز ،لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ ﯽﻠﮑﻟا يﺎﻫﺪﻨﻗ
نآ زا ﻪﻨﯿﻬﺑ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﯿﻬﺗ ﯽﻟﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ناﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا ﺎﻫ
ﻢﮐ و ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻪﯾﺬﻐﺗ صاﻮﺧ ﺎﺑ يﺮﻟﺎﮐ
آ ،يا ﯽﺘﻧ ﯽﺘﻓﺎﺑ و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺲﻣادآ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦﯾزر ﺎﺑ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﺖﺳد .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ داﻮﻣ
زرﺎﮐﺎﺳ ،نﺎﺘﺳدﺮﮐ ﯽﻠﺤﻣ رازﺎﺑ زا هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﻪﻨﺑ ﺖﺧرد ﻎﻤﺻ دوﺮﻫﺎﺷ ﺪﻨﻗ ﺖﮐﺮﺷ) (
ﺰﮐﻮﻠﮔ ، Glucose Syrup )
SUNAR
MISIR ﻪﯿﮐﺮﺗ ، (،
ﻣ لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ ﻊﯾﺎ
) ROQUETTE
، ﻪﺴﻧاﺮﻓ ( ،
لﻮﺘﯿﻠﯾاز E055T
) ROQUETTE
، ﻪﺴﻧاﺮﻓ ( ،
ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا ISOMALT ST- PF )
E9530 BENEO
PALATINIT
، نﺎﻤﻟآ (،
ﺮﺘﺳا يد و ﻮﻧﻮﻣ ﮏﯾﺮﺘﯿﺳ ﺪﯿﺳا -
ﯾﺮﯿﺴﯿﻠﮔ ﺪ E471 CITREM )
MERCK
، نﺎﻤﻟآ ( ﺲﻧﺎﺳا ،
ﺎﻨﻌﻧ IBERCHEM)
، ﺎﯿﻧﺎﭙﺳا ﺴﻟ ،( ﯿ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﯿﺘ LECICO)
،
نﺎﻤﻟآ ،( لوﺮﺴﯿﻠﮔ )
MERCK ،
نﺎﻤﻟآ ( ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ و
ﺖﮐﺮﺷ زا هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ كﺮﻣ
نﺎﻤﻟآ دﻮﺑ .
2 - 2 - شور ﺎﻫ
2 - 2 - 1 - ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻬﺗ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ
200 ﺖﺧرد ﻎﻤﺻ مﺮﮔ
تﺪﻣ ﻪﺑ ار ﻪﻨﺑ 2
ﯽﻟا 3 رد ﺖﻋﺎﺳ 500
ﯽﺳ لﺎﺣ رد بآ ﯽﺳ
ﻮﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ نﺪﯾﻮﺟ ﻞﺑﺎﻗ ﻦﯾزر ﻪﺑ ﻎﻤﺻ ﺎﺗ هدﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا شﻮﺟ د
.
رد ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻞﯿﺘﺳا فﺮﻇ ﮏﯾ نورد ﻞﺻﺎﺣ ﻦﯾزر ﺲﭙﺳ
ﺑﻢ يرﺎﻣ ﺎﺑ يﺎﻣد 60 ﺮﯾﺎﺳ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد
ﻦﯾﺮﯿﺷ ﻞﻣﺎﺷ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ هﺪﻨﻨﮐ
ﺮﯾﺎﻔﯿﺴﻟﻮﻣا ،ﺲﻧﺎﺳا ،ﺎﻫ
و مﺮﻧ ﺪﺷ هدوﺰﻓا نآ ﻪﺑ هﺪﻨﻨﮐ .
ﻪﺑ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ
ﻪﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺗ ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا ﺮﯾﺎﻔﯿﺴﻟﻮﻣا عﻮﻧ يﺎﻫ
ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ) لوﺪﺟ 1 (
ﻞﺻﺎﺣ و ددﺮﮔ نﻮﻣزآ ﺲﭙﺳ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ -
ﮓﻧر ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ،ﯽﺠﻨﺳ
ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا و ﯽﺠﻨﺳ ﯽﻃ رد
نﺎﻣز تﺪﻣ 60
ﻪﮕﻧ زور يراد ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
Table 1 % Ingridiatnt of various test samples
Mono and diglyceride esters of
acid acetic Lecithin
Mono and diglyceride esters of acid
citric Peppermint
Aroma Glycerol
Isomalt Sorbitol
Xylitol Base
Ingridiatnt %
Sample
0 0
0 0.7
0.3 19
10 40
Blank 1 30
0 0
0 0.7
0.3 20
5 34
40 Blank 2
0 0
0 0.7
0.3 30
14 30
25 Blank 3
0 0
1 0.7
0.3 19
10 40
Sample 1 30
0 1
0 0.7
0.3 19
10 40
30 Sample 2
1 0
0 0.7
0.3 19
10 40
30 Sample 3
0 0
1 0.7
0.3 20
5 34
Sample 4 40
0 1
0 0.7
0.3 20
5 34
Sample 5 40
1 0
0 0.7
0.3 20
5 34
Sample 6 40
0 0
1 0.7
0.3 30
14 30
Sample 7 25
0 1
0 0.7
0.3 30
14 30
25 Sample 8
1 0
0 0.7
0.3 30
14 30
25 Sample 9
2 - 2 - 2 - هزاﺪﻧا ﺖﺑﻮﻃر يﺮﯿﮔ
اﺪﺘﺑا ار ﯽﻨﯿﭼ لﻮﺴﭙﮐ تﺪﻣ ﻪﺑ
30 رد ﻪﻘﯿﻗد نوآ
يﺎﻣد ﺎﺑ 105 -
100 سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﻪﺘﺷاﺬﮔ
زا ﺲﭘ و ﻦﯾزﻮﺗ ، 5 مﺮﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺪﯾدﺮﮔ نزو ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ لﻮﺴﭙﮐ و ﻞﻘﺘﻨﻣ نآ ﻪﺑ هﺪﺷ دﺮﺧ .
يﺎﻣد رد ﺖﺑﺎﺛ نزو ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ لﻮﺴﭙﮐ 105
- 100
سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد در
نوآ ﮏﻨﺧ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ
رﻮﺗﺎﮑﯿﺳد رد ندﻮﻤﻧ ﻪﺘﺷاﺬﮔ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯾزﻮﺗ و .
ﺪﺻرد ﺖﯾﺎﻬﻧ رد
ﺎﺑ ﺖﺑﻮﻃر ﯽﻧزو زا هدﺎﻔﺘﺳا
ﻪﻄﺑار 1 ﺖﺳﺪﺑ ﺪﻣآ 15] .[
ﻪﻄﺑار 1:
،ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ زا ﻞﺒﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ لﻮﺴﭙﮐ نزو W1
نزو W2
ﺧ زا ﺲﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ لﻮﺴﭙﮐ ندﺮﮐ ﮏﺸ
و لﻮﺴﭙﮐ نزو W
ﯽﻟﺎﺧ 2 - 2 - 3 - هزاﺪﻧا ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ يﺮﯿﮔ
دوﺪﺣ 2 لﻮﺴﭙﮐ و هداد راﺮﻗ لﻮﺴﭙﮐ رد هﺪﺷ دﺮﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﮔ
ﺪﯾدﺮﮔ نزو ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ .
قﺎﺟا يور اﺪﺘﺑا ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ لﻮﺴﭙﮐ
يﺎﻣد ﺎﺑ هرﻮﮐ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و دزﻮﺴﺑ ﻼﻣﺎﮐ ﺎﺗ هﺪﺷ هداد تراﺮﺣ ﯽﻗﺮﺑ 550 - 500 ﻮﺘﺤﻣ ﺎﺗ ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﻘﺘﻨﻣ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد
ًﻼﻣﺎﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
ًﻼﻣﺎﮐ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ و ﻪﺘﺧﻮﺳ ددﺮﮔ دﺎﺠﯾا ﮓﻧر ﺪﯿﻔﺳ
. دﺮﺳ زا ﺲﭘ
نﺪﺷ لﻮﺴﭙﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯾزﻮﺗ .
ﻪﻄﺑار ﻖﺒﻃ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﯽﻧزو ﺪﺻرد 2
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
ﻪﻄﺑار 2:
،لﻮﺴﭙﮐ نزو W زا ﻞﺒﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ لﻮﺴﭙﮐ نزو W1
و نﺪﺷ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺎﺑ لﻮﺴﭙﮐ نزو W2
15] .[
2 - 2 - 4 - ﺤﻣ ﯽﻟﻮﻨﻓ يﻮﺘ
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﻦﯿﻟﻮﻓ شور زا ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻞﮐ راﺪﻘﻣ يﺮﯿﮔ
ﻪﺘﻠﮐﻮﯿﺳ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا 1
. راﺪﻘﻣ 50 ﯽﻠﯿﻣ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ زا مﺮﮔ 3
ﯽﻠﯿﻣ ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ ﻞﺣ لﻮﻧﺎﺘﻣ ﺮﺘﯿﻟ 1/
0 ﯽﻠﯿﻣ ﻞﺣ هرﺎﺼﻋ زا ﺮﺘﯿﻟ
ﺎﺑ هﺪﺷ 7 ﯽﻠﯿﻣ و ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ 5/
0 ﯽﻠﯿﻣ ﻦﯿﻟﻮﻓ فﺮﻌﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ
ﺪﯾدﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ ﻪﺘﻠﮐﻮﯿﺳ .
ا ﺲﭘ ﻪﮕﻧ ز تﺪﻣ ﻪﺑ طﻮﻠﺨﻣ يراد 8
،قﺎﺗا يﺎﻣد رد ﻪﻘﯿﻗد 5/
1 ﯽﻠﯿﻣ تﺎﻨﺑﺮﮐ عﺎﺒﺷا لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ
ﻢﯾﺪﺳ 20 و ﺪﺻرد 9/
0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ هﺪﺷ هدوﺰﻓا
ﻪﺑ و
تﺪﻣ 2 ﻪﮕﻧ قﺎﺗا يﺎﻣد رد و ﯽﮑﯾرﺎﺗ رد ﺖﻋﺎﺳ ﺪﻧﺪﺷ يراد
.
هدﺎﻔﺘﺳا ،دراﺪﻧﺎﺘﺳا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿﺳا و ﺪﺷ
رد بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ
جﻮﻣ لﻮﻃ 765
ﺎﻧ ﺮﺘﻣﻮﻧ رد ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا هﺎﮕﺘﺳد ﺶﻔﻨﺑاﺮﻓ
-
Ultrospec 2000 (Scinteck Co., Cambridge, England) ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ
. ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻞﮐ راﺪﻘﻣ
ﯽﻠﯿﻣ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﮔ رد ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿﺳا مﺮﮔ .
ﻢﺳر ياﺮﺑ
،ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺎﮔ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻨﺤﻨﻣ بﺬﺟ
ﺖﻈﻠﻏ ﮏﯿﻟﺎﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
جﻮﻣ لﻮﻃ رد ﺪﯿﺳا 765
ﻧﺎﻧ ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮ .
ﯽﻨﺤﻨﻣ ﺲﭙﺳ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻢﺳر بﺬﺟ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺖﻈﻠﻏ 16]
.[
2 - 2 - 5 - ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺑﺎﯾزرا رﺎﻬﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
لﺎﮑﯾدار دازآ يﺎﻫ )
(DPPH
2
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
نآ ترﺪﻗ سﺎﺳاﺮﺑ ﺲﻣادآ يﺎﻫ رد ﺎﻫ
لﺎﮑﯾدار رﺎﻬﻣ دازآ يﺎﻫ
2 - 2 ﻞﯿﻨﻓ يد -
1 ﻞﯾزارﺪﯿﻫ ﻞﯾﺮﮑﯿﭘ
) (DPPH هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ .
ﯽﻟﻮﻧﺎﺘﻣ لﻮﻠﺤﻣ اﺪﺘﺑا ﺎﺑ DPPH
ﺖﻈﻠﻏ 1/
0 رﻻﻮﻣ ﯽﻠﯿﻣ ﻪﯿﻬﺗ
ﺪﺷ . 1/
0 ﯽﻠﯿﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ 1000
ﯽﭘ ﯽﭘ ﻪﺑ ما 9/
3 ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ DPPH
ﻪﻓﺎﺿا ﺪﯾدﺮﮔ و يﺎﺟ و ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ ﮏﯾ تﺪﻣ ﻪﺑ
ﻪﮕﻧ ﮏﯾرﺎﺗ ﺪﯾدﺮﮔ يراد
. ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ ﺲﭙﺳ ﻣ لﻮﻃ رد ﺎﻫ
جﻮ
517 ﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺋاﺮﻗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ و
ﺎﺑ دازآ لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﺪﺻرد
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻄﺑار
3 ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ 16]
.[
ﻪﻄﺑار 3:
2 - 2 - 6 - ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﮕﻧر يﺎﻫ
1. Folin–Ciocalteu method 2. 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl ﮓﻧر رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﯽﺠﻨﺳ
، ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﺒﺷ ﻪﻈﻔﺤﻣ نورد ﺲﻣادآ يﺎﻫ
ﺪﯿﻔﺳ هراﻮﯾد ﺎﺑ ﺐﻟﺮﺘﻧﺎﻫ هﺪﺷ يزﺎﺳ )
60
* 50
* 50 ( ﻻ ود ﻪﮐ ﭗﻣ
نآ نورد ﺪﯿﻔﺳ رﻮﻧ ﺎﺑ صﻮﺼﺨﻣ ﺖﻨﺳرﻮﻠﻓ
،هﺪﺷ ﻪﯿﺒﻌﺗ راﺮﻗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﺲﮑﻋ حﻮﺿو ﺎﺑ ﯽﻟﺎﺘﯿﺠﯾد ﻦﯿﺑرود ﻂﺳﻮﺗ يرادﺮﺑ 20
ﻞﺴﮑﯿﭘﺎﮕﻣ )
DSC-W830, SONY (
دﻮﻤﻋ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ رد ﻪﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺑ )
ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ 30
ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ (
مﺎﺠﻧا ،ﺖﺷاد راﺮﻗ ﺪﺷ
.
مﺮﻧ ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ پﺎﺷﻮﺘﻓ راﺰﻓا
) Adobe
Photoshop CC2015 (
ﻪﻔﻟﻮﻣ و ﻞﻘﺘﻨﻣ ﮓﻧر يﺎﻫ
) ،L و a
(b ﻪﯾواز و ﺺﺧﺎﺷ وhue
chroma ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺎﻬﻧآ
. ﻪﯾواز
هدوﺪﺤﻣ رد ﮓﻧر ﻪﺟرد ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻮﯿﻫ 360
- 0 ﺎﻣوﺮﮐ ﺺﺧﺎﺷ و
نﺎﺸﻧ ﮓﻧر تﺪﺷ هﺪﻨﻫد )
ﺖﯿﻋﺎﺒﺷا ( ﺖﺳا ﻪﮐ ﻪﻄﺑار ﻖﺒﻃ يﺎﻫ
4 و
5 ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ :
ﻪﻄﺑار 4 :
ﻪﻄﺑار 5 : ﮓﻧر زا L هﺎﯿﺳ ) 0 ( ﺪﯿﻔﺳ ﺎﺗ ) 100 ( ، ﺰﺒﺳ زا a ) ﺎﺗ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ
120 - ( ﺰﻣﺮﻗ ﺎﺗ ) ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ 120
(+
و ﯽﺑآ زا b ) ﯽﻔﻨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ (
درز ﺎﺗ ) ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ (
ﺖﺳا .
2 - 2 - 8 - ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ ﺰﯿﻟﺎﻧآ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
)
SANAF ناﺮﯾا
( ﺮﺑ ﺳا سﺎﺳا دراﺪﻧﺎﺘ ASTM -D 882 مﺎﺠﻧا
ﺪﺷ . هدﺎﻣآ زا ﺲﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ يزﺎﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ دﺎﻌﺑا رد
70mm
* 10mm
* 1mm و ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺎﮕﺘﺳد ﮏﻓ ود ﻦﯿﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ
رد 50mm ﮏﻓ ﺖﮐﺮﺣ ﺖﻋﺮﺳ و ﺎﻫ
) mm/min 5
( ﺮﺘﻣارﺎﭘ ، -
هزاﺪﻧا ﺶﻨﺗ ﺮﺜﮐاﺪﺣ و وﺮﯿﻧ ﺮﺜﮐاﺪﺣ يﺎﻫ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
.
2 - 2 - 9 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا
و ﯽﺧﺮﺑ ياﺮﺑ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﮔﮋﯾ
ﻂﺳﻮﺗ ﯽﺴﺣ يﺎﻫ 15
ﺮﻔﻧ
ﮏﯿﻧوﺪﻫ ﺖﺴﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و هﺪﯾد شزﻮﻣآ ﻪﻤﯿﻧ ﯽﺴﺣ بﺎﯾزرا 5 ﻪﻄﻘﻧ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يا .
هﺮﻤﻧ 1 ،ﻒﯿﻌﺿ ﯽﻠﯿﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ ياﺮﺑ 2
ياﺮﺑ
،ﻒﯿﻌﺿ ﺖﯿﻔﯿﮐ 3
،ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ياﺮﺑ 4
و بﻮﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ ياﺮﺑ
5 ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد بﻮﺧ ﯽﻠﯿﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ ياﺮﺑ .
2 - 3 - يرﺎﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ
ﮏﯿﻨﮑﺗ ﮏﯾ ﺲﻧﺎﯾراو ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﻃﺎﺒﻨﺘﺳا ﺶﺨﺑ رد يرﺎﻣآ
ﻪﻓﺮﻃ ) One-way ANOVA (
كﻮﻠﺑ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ
ًﻼﻣﺎﮐ يﺎﻫ
ﯽﻓدﺎﺼﺗ دﻮﺑ . هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ ياﺮﺑ ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ نﻮﻣزآ زا ﺎﻫ
(ANOVA) ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ نﻮﻣزآ و
رد ﻦﮑﻧاد يﺎﻫ
p<0.05 ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
يرﺎﻣآ راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ
19 SPSS ﻧا راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ و هﺪﺷ مﺎﺠ Excell
2016 ﺪﺷ ﻢﺳر .
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - ﺖﺑﻮﻃر
ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾﺮﺗ
و مﺮﻧ ﺖﻓﺎﺑ ندﻮﺑ اراد ﺲﻣادآ يﺎﻫ
ﻪﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﯽﻃ رد نآ يﻻﺎﺑ نﺪﯾﻮﺟ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺖﺳا يراد
. رد
و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺑﻮﻃر ﺪﺻرد ﺎﺘﺳار ﻦﯾا رﺬﮔ رد نآ ﺖﺑﻮﻃر ﻆﻔﺣ
نﺎﻣز هدﻮﺑ ﻢﻬﻣ ﻬﺑ و ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺴﻣادآ لﻮﺼﺤﻣ عﻮﻧ ﻦﯾﺮﺘ
ﯽﻃ رد ار دﻮﺧ ﺖﺑﻮﻃر ﺪﺻرد تﺪﻣ
ﺪﯾﺎﻤﻧ ﻆﻔﺣ نﺎﻣز 17]
.[
نﺎﻤﻫ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐرﻮﻃ دﻮﺷ
) ﻞﮑﺷ 1 ( ﺢﻄﺳ رد توﺎﻔﺗ ، 5
% رد
ﺖﺑﻮﻃر ﺪﺻرد ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺎﻫ ﯽﻨﻌﻣ راد هدﻮﺑ ) ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺖﺑﻮﻃر ﻪﻨﻣاد 43
/2
ﺎﺗ 36 /7 ﺪﺻرد ( ﺎﺑ و ﻪﮕﻧ نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا رد ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ يراد
ﻣﺎﻤﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ﯽﻟو
دﻮﺒﻧ راد .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻫزور مﺎﻤﺗ رد ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ 5
و
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ 3
ﻪﻧﻮﻤﻧ و 3 دﻮﺑ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ 4 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ زا درﻮﻣ ﻦﯾا رد ﺖﺷاد يﺮﺘﻬﺑ ﺖﯿﻌﺿو ﺎﻫ
ﻪﮐ
ﯽﻣ ﻧاﻮﺗ ﺪ طﻮﺑﺮﻣ زر ﻎﻤﺻ ناﺰﯿﻣ ندﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﺑ رد ﻦﯾ
نآ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻎﻤﺻ ﺰﺟ ﺎﻫ ﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﯽﻠﭘ يﺎﻫ
ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ يﺪﯾرﺎﮐﺎﺳ ﺖﯿﺻﺎﺧ
ﻪﮕﻧ و بﺬﺟ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ اراد ار بآ يراد
. لﻮﮑﻟﻮﻣ گرﺰﺑ يﺎﻫ
ﺖﻈﻠﻏ رد ﺪﻧردﺎﻗ ﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﺎﺑ ،ﻦﯿﯾﺎﭘ و ﻢﮐ ًﺎﺘﺒﺴﻧ يﺎﻫ
لﻮﮑﻟﻮﻣ زا يدﺎﯾز داﺪﻌﺗ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ صاﻮﺧ بآ يﺎﻫ
ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯽﺘﻓﺎﺑ و ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر ﺤﻣ يﺎﻫ
ﻞﺑﺎﻗ ﺪﺣ ﺎﺗ ار دﻮﺧ يﻮﺘ
ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ لﺮﺘﻨﮐ و هداد راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﻬﺟﻮﺗ 18]
.[
ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ،ﻎﻤﺻ رﻮﻀﺣ ﺮﺑ هوﻼﻋ رﻮﻀﺣ
رد ﯽﻠﮑﻟا يﺎﻫﺪﻨﻗ
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ هوﺮﮔ تﺮﺜﮐ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺎﻫ
رد ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ
ﯽﻠﭘ و بآ نﺎﯿﻣ ﯽﻧژورﺪﯿﻫ ﺪﻧﻮﯿﭘ ياﺮﻗﺮﺑ نﺎﮑﻣا ،نﺎﺷرﺎﺘﺧﺎﺳ لوا
هدﻮﺑ ﻢﻫاﺮﻓ رﻮﻓو ﻪﺑ و
ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮕﻧ ﻪﺑ رد ﺖﺑﻮﻃر ﻆﻔﺣ و يراد
ﯽﻣ ﮏﻤﮐ نﺎﻣز تﺪﻣ ﯽﻃ ﺪﻨﮐ
. نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻤﯾﺮﮐ )
2010 ( رد
پوﺮﯿﺳ فﺮﺼﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻊﯾﺎﻣ يﺎﻫ
يﺪﯿﻟﻮﺗ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﻔﯿﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا و ﺲﻣادآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ . زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺎﺑ ﺖﺑﺮﺷ ،ﻪﯾﺎﭘ ﻎﻤﺻ ،زرﺎﮐﺎﺳ زا ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﻦﯾا
ﺎﻌﻣ ﺎﺑ ﺰﮐﻮﻠﮔ ﺖﺑﺮﺷ ،ﻻﺎﺑ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ زوﺮﺘﺴﮐد لد
62 ﺖﺑﺮﺷ و
زوﺮﺘﺴﮐد لدﺎﻌﻣ ﺎﺑ ﺰﮐﻮﻠﮔ 42
ﺲﻧﺎﺳا و لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ ،ﻦﯾﺮﯿﺴﯿﻠﮔ ،
ﺪﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺲﻣادآ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ ﺎﻨﻌﻧ .
ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﻦﯾا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﺪﻨﺘﺷاد نﺎﯿﺑ
ﻪﺑ ﺲﻣادآ يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ يراد
دﺮﮐ 19 ] . [
3 - 2 - ﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﻮﺘﺤﻣ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ناﺰﯿﻣ و ﯽﻟ
ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ زا هوﺮﮔ ﮏﯾ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﮏﯿﺗﺎﻣورآ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ
هرﺎﺼﻋ و هﺎﯿﮔ ﺮﺳاﺮﺳ رد هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
نآ زا ﻞﺻﺎﺣ يدﺪﻌﺘﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ تاﺮﯿﺛﺎﺗ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ نﻮﭼ ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﻧراد ﯽﯾﺎﯾﺮﺘﮐﺎﺑ .
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯾا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﮔﮋﯾو ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ًﺎﺗﺪﻤﻋ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦ يﺎﻫ
نآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﺶﻫﺎﮐ و ﺶﯾﺎﺴﮐا ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﺎﻫ
لﺎﮑﯾدار ندﺮﮐ ﯽﺜﻨﺧ رد ،ﯽﻟﺎﻘﺘﻧا تاﺰﻠﻓ ندﺮﮐ ﻪﻃﺎﺣا ،دازآ يﺎﻫ
لﻮﮑﻟﻮﻣ نﺪﻧﺎﺸﻧوﺮﻓ ﻪﺳ و ﻪﻧﺎﮕﯾ نﮋﯿﺴﮐا يﺎﻫ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻪﻧﺎﮔ
ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﯾ نﺎﮑﻣ ﺪﻧراد ﺎﻫ
20] .[
نﺎﻤﻫ ﺎﺘﻧ ﻪﮐ رﻮﻃ لوﺪﺟ ﺞﯾ
2 ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺪﻫد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻰﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ىاﻮﺘﺤﻣ ،ﻎﻤﺻ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫ
ىراد
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﻪﺑ يﺎﻫ
4 ، 5
، 6 ﺪﻫﺎﺷ و 2 اراد ﺎﺑ
ندﻮﺑ 40 ﺪﻧدﻮﺑ اراد ار ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﺑ ﻦﯾزر ﺪﺻرد .
هوﺮﮔ دﻮﺟو ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رد ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ
ﺘﺧﺎﺳ لﺎﮑﯾدار ﻪﺑ نژورﺪﯿﻫ ياﺪﻫا رد ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ و نﺎﺷرﺎ دازآ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ رد ﯽﺳﺎﺳا ﺶﻘﻧ ﯽﻣ ﺎﻔﯾا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﻨﻨﮐ . و ﯽﻗدﺎﺻ
نارﺎﮑﻤﻫ )
2014 ( و ﻞﮐ ﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ ،لﻮﻨﻓ ناﺰﯿﻣ ﯽﺳرﺮﺑ رد
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ نﺎﺘﺳا ناواﺮﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ زا ﻪﻨﺑ هﺎﯿﮔ ﻎﻤﺻ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻮﻨﻓ ياﻮﺘﺤﻣ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ نﺎﺘﺴﭼﻮﻠﺑ و نﺎﺘﺴﯿﺳ و ﯽﻟ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ يﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ هدوﺪﺤﻣ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ
07 /4 - 04 /7
ﯽﻠﯿﻣ ﺖﺳا ﮏﺸﺧ نزو مﺮﮔ ﺮﻫ رد ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺎﮔ مﺮﮔ 21]
.[
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻬﺗ رد رد ﻎﻤﺻ ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﺑ ﺲﻣادآ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ
رد نآ نﺪﺷ سﻮﺒﺤﻣ و نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ءاﺰﺟا ﺮﮕﯾد ﺎﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ىوﺎﺣ ﺲﻣادآ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ىاﻮﺘﺤﻣ ،ﺲﮑﯾﺮﺗﺎﻣ ﻎﻤﺻ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻎﻤﺻ ﺺﻟﺎﺧ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﺑﺎﯾ
. ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ طﻮﺑﺮﻣ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺰﯿﻧ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ناﺰﯿﻣ 2
) 40 ،ﻦﯾزر ﺪﺻرد 34
،لﻮﺘﯿﻠﯾاز ﺪﺻرد 5
،لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ ﺪﺻرد 20
،ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا ﺪﺻرد 3/
0 ،لوﺮﺴﯿﻠﮔ ﺪﺻرد 7/
0 ﺎﻨﻌﻧ ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد (
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و 3
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ، 3
،
ﺪﻫﺎﺷ 2 ﻪﻧﻮﻤﻧ و 8 دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 2 .(
نارﺎﮑﻤﻫ و يرﺎﻈﺘﻧا )
2013 (
هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا ﺮﺛا ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﺮﺑ ار ارﻮﻔﯾﺰﯾز زا ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫ
ﺪﻧداد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺲﻣادآ ﯽﻔﯿﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ .
ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﻦﯾا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ناﺰﯿﻣ ﻎﻤﺻ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺪﻨﺘﺷاد نﺎﯿﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻫ
ﺖﺳا 22] .[
Fig 1 The moisture content of different test samples during storage Different letters showed a significant difference between differnt samples (p< 0.05)
Table 2 Ash content (%) and content of phenolic compounds (mg galic acid/ gr of dry weight) of different test samples
Samples Ash (%)
phenolic compounds (mg galic acid/ gr of dry weight )
Blank 1
0.097 ± 0.002c 21.97± 1.12b
Blank 2
0.153 ± 0.007a 30.153 ± 0.7a
Blank 3
0.046 ± 0.001e 17.046 ± 0.9e
1 0.054 ± 0.006d
23.156 ± 0.89c
2 0.046 ± 0.003e
21.56 ± 0.3b
3 0.047 ± 0.001e
18.047 ± 0.001de
4 0.143 ± 0.001b
29.143 ± 0.1a
5 0.146 ± 0.002b
28.846 ± 0.2a
6 0.095 ± 0.002c
30.195 ± 0.2a
7 0.049 ± 0.002de
18.049 ± 0.9de
8 0.048 ± 0.001e
19.048 ± 0.167d
9 0.094 ± 0.001c
17.349 ± 1e
3 - 3 - ﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺘﻧآ ت
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻤﻫ رد ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺲﻣادآ هرﺎﺼﻋ
، رﺎﻬﻣ ناﺰﯿﻣ
دازآ لﺎﮑﯾدار ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا DPPH
) لوﺪﺟ 3 .(
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ رد -
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
2 ﺎﺑ
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ 40
،ﻦﯾزر ﺪﺻرد 34
،لﻮﺘﯿﻠﯾاز ﺪﺻرد 5
ﺪﺻرد
،لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ 20
ﺎﻣوﺰﯾا ﺪﺻرد ،ﺖﻟ
3/
0 ،لوﺮﺴﯿﻠﮔ ﺪﺻرد 7/
0
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ندﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻨﻌﻧ ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻣ نآ نآ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﻦﯾزر ناﺰﯿﻣ ندﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ
. ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ دﻮﺟو ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﻨﺑ ﻦﯾزر ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﺘﻧآ رد ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﻮﻀﺣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ ناﺪﯿﺴﮐا
آ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﯾدﺮﮔ ﺪﯿﯾﺎﺗ ﯽﻠﺒﻗ ﺶﺨﺑ رد ن .
،ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﺑ رد
ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ يﺮﺘﯾﻮﻗ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﻧﻮﺷ
و هﺪﻧرادزﺎﺑ لﺎﮑﯾدار يﻮﻗ يﺎﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ و ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ 21] و 23 و 24 .[ لﺎﮑﯾدار ﺎﯿﺣا ﺮﺑ هوﻼﻋ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ،دازآ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ صاﻮﺧ ياراد ﯽﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻦﻫآ ءﺎﯿﺣا ﺶﯾاﺰ
ﺪﻧزﺎﺳ جرﺎﺧ ﺶﻨﮐاو ﻂﯿﺤﻣ زا ار نآ و ﺪﻧﻮﺷ 20]
.[
Dd Dd Dd
Dd
Bb Bb Bb Bb
C c Cc C c
C c
Aa Aa Aa Aa
Moisture (%)
S torage time (day)
Blank 1 Blank 2 Blank 3 Sample 1
Sample 2 Sample 3 Sample 4 Sample 5
Sample 6 Sample 7 Sample 8 Sample 9
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﻮﻀﺣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻦﯾزر ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ
،
ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻟﺎﮑﯾدار
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻗدﺎﺻ تﺎﺷراﺰﮔ )
2014 ( ﻎﻤﺻ يور ﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺖﺳا ﻪﻨﺑ . ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﻧدﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﻦﯾا ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ
لﺎﮑﯾدار دازآ يﺎﻫ هرﺎﺼﻋ DPPH
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
رﺎﻬﻣ ﺮﺛا ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و هدﻮﺑ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ
ﺪﺑﺎﯾ 21 ] .[
ﺖﻈﻠﻏ رد ﻪﺑ ،ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ
داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﻟد
هوﺮﮔ ﻪﻘﻠﺣ ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ رد ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﮏﯿﺗﺎﻣورآ يﺎﻫ
نداد لﺎﻤﺘﺣا ،ﺶﻨﮐاو ﻂﯿﺤﻣ لﺎﮑﯾدار ﻪﺑ نژورﺪﯿﻫ
ﻪﺑ و دازآ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾزر ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ترﺪﻗ نآ لﺎﺒﻧد ﺪﺑﺎﯾ
ﺶﻨﮐاو و
هﺮﯿﺠﻧز لﺎﮑﯾدار يﺎﻫ ﯽﻣ ﻒﻗﻮﺘﻣ دازآ يﺎﻫ
دﻮﺷ 21] . [ ﻢﺗﺎﺣ ﺎﯿﻧ و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2014 ( ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻞﮐ لﻮﻨﻓ راﺪﻘﻣ ﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽ ﻞﮐ
ﺖﻤﺴﻗ ﻪﻨﺑ ﺖﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺎﻬﻧآ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺪﻧدﺮﮐ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ار
هرﺎﺼﻋ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﯽﻟﻮﻨﻓ يﺎﻫ
ﯽﯾﻻﺎﺑ رﺎﯿﺴﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﻧراد 24] .[ ﻢﻫ هﺮﻬﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭼ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﺑ
) 2012 ( رد
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺳرﺮﺑ نﺎﺸﻧ ﻪﻨﺑ هﻮﯿﻣ ﯽﻠﮑﻟاورﺪﯿﻫ هرﺎﺼﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد ﻪﻨﺑ ﯽﻟﻮﻧﺎﺘﻣ هرﺎﺼﻋ داد ﻤﯿﺷﻮﺘﯿﻓ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﯽﯾﺎﯿ ﺖﺳا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
25] .[
Table 3 Free radical DPPH inhibitory percentage by different test samples at 1000
ppm concentration on 30th day of storage samples DPPH inhibitory (%)
Blank 1 88.02 ± 0.03hi Blank 2 86.21 ± 0.03b Blank 3 83.05 ± 0.02e
1 86.48 ± 0.03i
2 89.17 ± 0.05g
3 84.09 ± 0.04d
4 83.58 ± 0.02d
5 85.48 ± 0.03f
6 84.41 ± 0.03h
7 81.08 ± 0.08j
8 82.18 ± 0.05c
9 81.83 ± 0.03a
3 - 4 - ﮓﻧر
ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺲﻣادآ ﺮﻫﺎﻇ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻦﯾﺮﺗ
ﻦﯿﯿﻌﺗ يﺎﻫ نآ ﺖﯿﻔﯿﮐ هﺪﻨﻨﮐ
نآ بﺎﺨﺘﻧا رﺎﯿﻌﻣ ﻦﯿﻟوا ﻪﮐ ﺖﺳا فﺮﺼﻣ ﻂﺳﻮﺗ
ﺖﺳا هﺪﻨﻨﮐ .
ﮓﻧر
ﻪﺒﻨﺟ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻌﺑ ﺎﻔﯾا شﺮﯾﺬﭘ رد ار ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﻫﺎﻇ يﺎﻫ
ﯽﻣ و ﻢﻌﻃ ﺖﯿﻌﺿو ،ﯽﮔزﺎﺗ ،ﺖﯿﻔﯿﮐ ياﺮﺑ يﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﺖﺳا لﻮﺼﺤﻣ يرﺎﺠﺗ شزرا .
رد ﮓﻧر يراﺪﯾﺎﭘ ،ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﺖﺳا ﻢﻬﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺰﯿﻧ نﺪﯾﻮﺟ ﯽﻃ 2]
و 26 .[ لوﺪﺟ
4 ﺮﺘﻣارﺎﭘ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﯾﺎﻨﺷور يﺎﻫ
) (L ، يﺰﻣﺮﻗ - يﺰﺒﺳ
) (a ﯽﺑآ ، - يدرز ) (b ﺎﻣوﺮﮐ ﺺﺧﺎﺷ ، )
(c ﻮﯿﻫ ﻪﯾواز ، )
h (° رد ار
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺲﻣادآ توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ ﺪﻫد
. ناﺰﯿﻣ ،ﺎﻣوﺮﮐ ﺺﺧﺎﺷ
ﯽﻣ مﻮﻠﻌﻣ ار ﮓﻧر تﺪﺷ و ﯽﮔﺪﺷ عﺎﺒﺷا ﺪﻨﮐ
27] .[
ﯽﻣ ﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ رﻮﺘﮐﺎﻓ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ دﻮﺷ
طﻮﺑﺮﻣ L
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ 8 ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ 8/
48 ﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻦﯾا نا
ﻪﻧﻮﻤﻧ 2 ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ 3/
43 ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ود ﻦﯾا ﺪﻫد
ﻦﺷور ﺐﯿﺗﺮﺗ هﺮﯿﺗ و ﻦﯾﺮﺗ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ
. ﯽﻓﺮﻃ زا
رﻮﺘﮐﺎﻓ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ a
5 ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ 2/
3 و
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ 7
ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ 3 - ،ﺖﺳا
ﺸﻧ ﺮﻣا ﻦﯾا ﯽﻣ نﺎ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻫد 5
ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﻦﯾﺮﺗﺰﻣﺮﻗ 7
ﻦﯾﺮﺗﺰﺒﺳ
ﺖﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ .
نﺎﻤﻫ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ هزاﺪﻧا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ رﻮﻃ
- يﺮﯿﮔ
رﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ b ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻤﻫ ﺪﻫد ﺮﯾدﺎﻘﻣ ياراد ﺎﻫ
ﯽﺘﺒﺜﻣ b
ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺳا درز ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻤﺘﻣ نﺎﺸﮕﻧر ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻦﯾا 5
راﺪﻘﻣ ﺎﺑ 5/
32 و نآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ 9
ﻪﻧﻮﻤﻧ داد نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا 5
و يدرز ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ 9 ﺪﻧراد ار يدرز ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ 1 و 3 ﻪﯾواز ياراد ﻪﺑ h
ﺐﯿﺗﺮﺗ 72 / 29 - و 64 / 37 - ﯽﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻘﺑ ﺎﻣا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺗدرز ﻪﯾواز ياراد ﺎﻫ
هدوﺪﺤﻣ رد h 7/
0 -
ﺎﺗ 4/
4 + ﻨﺘﺴﻫ نﺎﺸﻧ و هدﻮﺑ ﺮﻔﺻ ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ ﻪﮐ ﺪ يﺰﻣﺮﻗ هﺪﻨﻫد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺳﺎﻫ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ ﺎﻣوﺮﮐ ﺺﺧﺎﺷ 1
و 2 ياراد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ
ﺮﯾدﺎﻘﻣ 5/
31 و 6/
31 رد و ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ و ﺖﺳا
ياﺮﺑ ﺎﻣوﺮﮐ ﺺﺧﺎﺷ و ﺪﻨﺘﺴﻫ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯿﻓﺎﻔﺷ ياراد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ 9 ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ و راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ياراد 9/
21 ﻧ رد و ﺖﺳا ﻪﺠﯿﺘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﺸﯿﺑ تروﺪﮐ ياراد ﺖﺳﺎﻫ
. و نارو ﻪﻠﯿﭘ
نارﺎﮑﻤﻫ )
1393 ( ﻦﯾﺮﯿﺷ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ هﺪﻨﻨﮐ
يﺎﻫ
و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ يدﺰﯾ ﮏﯿﮐ ﮓﻧر ﺮﺑ لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ و ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا ،ﺎﯾﻮﺘﺳا ﻦﯾﺮﯿﺷ ﻦﯾا ﻦﯿﺑ رد ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ هﺪﻨﻨﮐ
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر ﺮﺑ ار ﺮﺛا ﻪﺘﺷاد ﺎﻫ
ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا ﺖﻈﻠﻏ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺗ ﻦﺷور ﺎﻫ
. ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻓﺪﺻ ﺮﮕﯾد )
1396 ( ﺮﺑ ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
هﻮﯿﻣ تﺎﺒﻨﺑآ ﯽﮕﻧر صاﻮﺧ ﺎﺑ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ يا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﺷور ﺎﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ ﺮﺗ . ﻞﮐ رد
ﯾا ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﻈﻠﻏ ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﺖﺳا عﻮﺿﻮﻣ ﻦ
يﻻﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﻫﺎﻇ ﮓﻧر ﺮﺑ ﯽﺘﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾا تروﺪﮐ و ﻪﺘﺷاد ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار ﺎﻫ نآ بﻮﻠﻄﻣ يﺮﺘﻣارﺎﭘ يﺪﻨﺴﭘرازﺎﺑ ﺮﻈﻧ زا ﻪﮐ ﺪﻫد
ﯽﻣ ﯽﻘﻠﺗ ددﺮﮔ .
Table 4 Color factors of various test samples
L
A B
Hue Chroma
Blank 1 45.2
1.2 25.7
-1.544854692 25.72800031
Blank 2 52.3
- 0.9 30.4
1.011377987 30.41331945
Blank 3 46.4
- 0.9 24.2
0.187503502 24.21672975
1 48.5
- 2.5 31.5
-29.72468792 31.59905062
2 43.3
1.4 31.6
1.52539313 31.63099746
3 44
- 0.4 26.4
-37.64986844 26.40303013
4 45.3
- 0.4 26.3
4.400628716 26.30304165
5 47.1
3.2 32.5
1.114116763 32.65715848
6 48.3
0.7 27.9
-0.665558022 27.90877998
7 45.6
- 3 22.1
-0.529944138 22.30269042
8 48.8
0 31
-0.6234648102 31
9 44
- 1.2 21.8
-0.705820858 21.90091322
3 - 5 - ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
ﮑﯾ ﻢﻬﻣ زا ﯽ ﺲﻣادآ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻦﯾﺮﺗ
ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺲﻣادآ رد دﻮﺟﻮﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﺷﺎﺑ
. ﻞﮐ رد
ﻦﯾزر ،ﺲﻣادآ رد ﻢﺠﺴﻨﻣ ﺖﻓﺎﺑ ﮏﯾ و مﺎﮑﺤﺘﺳا دﺎﺠﯾا ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧدﺮﮔ
2] .[ ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ ﺶﻨﺗ ﺮﺜﮐاﺪﺣ و وﺮﯿﻧ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻞﻣﺎﺷ ﺨﻣ يﺎﻫ
ﻒﻠﺘ
يﺎﻫزور رد ﺲﻣادآ 1
و 60 هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ )
لوﺪﺟ 5 ( نﺎﻤﻫ
رد ﻪﮐ رﻮﻃ ﻞﮑﺷ
3 نﺎﻣز ،ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ ﻪﮕﻧ
يدﺎﯾز ﺮﯿﺛﺎﺗ يراد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺲﻣادا يﺎﻫ
.
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫزور رد ﺶﻨﺗ و وﺮﯿﻧ ﺮﺜﮐاﺪﺣ يﺎﻫ
ﺪﻫﺎﺷ 2 ﻪﻧﻮﻤﻧ ، 5
، 6 و 7 دﻮﺑ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ رد ﻫﺎﺷ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﺪ
ﺪﻫﺎﺷ 2 ﯽﻣ ﻪﮐ دﻮﺑ يﺮﺘﻬﺑ ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ياراد ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ نآ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﻦﯾزر ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﺻرد زا ﯽﺷﺎﻧ .
ﻪﮐ اﺮﯾز
ﻦﯾزر رﺎﺘﺧﺎﺳ رد مﺎﺠﺴﻧا و ﻢﮑﺤﺘﺴﻣ ﺖﻓﺎﺑ دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺲﻣادآ ﺪﻧدﺮﮔ
2] .[ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﺳوﺪﺑآ
ﻆﻔﺣ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺎﺑ
ﺒﺳو ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺲﻣادآ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﺑ ،ﺖﺑﻮﻃر و مﺮﻧ ﺖﻓﺎﺑ دﺎﺠﯾا ﺐ
ﯽﻣ ﺲﻣادآ رد بﻮﻠﻄﻣ ﺪﻧدﺮﮔ
. ﯽﻠﭘ لوا هوﺮﮔ ندﻮﺑاراد ﺎﺑ ﺎﻫ -
يﺎﻫ
ﺎﺑ ﯽﻧژورﺪﯿﻫ ﺪﻧﻮﯿﭘ يراﺮﻗﺮﺑ ﻪﺑ ردﺎﻗ ناواﺮﻓ ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ لﻮﮑﻟﻮﻣ مﺮﻧ ﯽﺘﻓﺎﺑ دﺎﺠﯾا و رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﺖﺑﻮﻃر ﻆﻔﺣ و بآ يﺎﻫ ﯽﻠﮑﻟا يﺎﻫﺪﻨﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﺪﻨﺘﺴﻫ لﻮﺼﺤﻣ رد
ا و لﻮﺘﯿﻠﯾاز ،لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ ﺎﺑ ﺲﻣادآ رد مﺮﻧ ﺖﻓﺎﺑ دﺎﺠﯾا ﻪﺑ ﺖﻟﺎﻣوﺰﯾ
دﺮﮐ ﮏﻤﮐ بآ بﺬﺟ .
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ رد توﺎﻔﺗ ﺪﺳر
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ ﯽﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺲﻣادآ يﺎﻫ
ﺪﻧاﻮﺗ
نآ ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ ندﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ
. ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﻆﻔﺣ ﺎﺑ ﻦﯿﺒﺠﻧﺮﺗ ﻎﻤﺻ ندوﺰﻓا ﺪﻧدﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﺰﯿﻧ ﺮﮕﯾد ﺑﻮﻃر ﺪﯾدﺮﮔ ناﺪﻧد ﻪﺑ ﺲﻣادآ ﯽﮔﺪﻨﺒﺴﭼ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺖ
) يرﺎﻈﺘﻧا ،نارﺎﮑﻤﻫ و 2013
.(
Table 5 Mechanical properties of different test samples at first day and 60th day of storage Force Max(N)
Stress Max(Mpa)
Samples
Day 1 Day 60
Day 1
Day 60
Blank1 0.30 ± 0.00c
0.30 ± 0.00c 0.37 ± 0.00e
0.40 ± 0.00f
Blank2 0.60 ±0.00a
0.60 ± 0.00e 0.78 ± 0.03b
0.83 ± 0.02a
Blank3 0.34 ±0.00bc
0.30 ± 0.00c 0.43 ± 0.02d
0.26 ± 0.01h
1 0.40 ± 0.09b
0.30 ± 0.00c 0.42 ± 0.01d
0.42 ± 0.01f
2 0.30 ± 0.00c
0.31 ± 0.02c 0.44 ± 0.01cd
0.46 ± 0.01e
3 030 ± 0.00c
0.35 ± 0.03b 0.47 ± 0.01c
0.53 ± 0.00d
4 0.61 ± 0.02a
0.61 ± 0.02a 0.77 ± 0.00b
0.67 ± 0.02c
5 0.60 ± 0.00a
0.60 ± 0.00a 0.87 ± 0.01a
0.77 ± 0.00b
6 0.62 ± 0.01a
0.61 ± 0.00a 0.85 ± 0.00a
0.86 ± 0.01a
7 0.30 ± 0.00c
0.30 ± 0.00c 0.30 ± 0.00fg
0.22 ± 0.01i
8 0.30 ± 0.00c
0.31 ± 0.00c 0.28 ± 0.01g
0.27 ± 0.00h
9 0.30 ± 0.00c
0.32 ± 0.01c 0.32 ± 0.01f
0.34 ± 0.01g
3 - 6 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﯿﺻﻮﺼﺧ ﺎ ﯽﺴﺣ ت ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ،ﯽﺘﻔﺳ ،ﺖﻓﺎﺑ ،ﯽﻨﯾﺮﯿﺷ ،ﻮﺑ ،ﮓﻧر
ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ و ﯽﮔﺪﻨﺒﺴﭼ ،نﺪﯾﻮﺟ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ
راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
ﺮﮔ ﺖﻓ . هﻮﻤﻧ لوﺪﺟ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ 6
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ هﺮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ دﻮﺷ
و ﯽﮔﺪﻨﺒﺴﭼ ،نﺪﯾﻮﺟ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ،ﯽﺘﻔﺳ ،ﺖﻓﺎﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ 4
ﺖﺳا . ﯽﻣ ار يﺮﺗﺮﺑ ﻦﯾا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺑ ناﻮﺗ
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ردﺮﯾﺎﻔﯿﺴﻟﻮﻣا رﻮﻀﺣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻦﯾزر ناﺰﯿﻣ ندﻮﺑ داد ﺖﺒﺴﻧ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
و ﻮﻨﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺎﻫﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ يد
ﺪﻧراد ﯽﻌﯿﺳو دﺮﺑرﺎﮐ هﺪﺷ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا يﺎﻬﯿﺑﺮﭼ .
ﻢﻫ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ
ﯽﺑﺮﭼ ﻢﻫ و ﺖﺳوﺪﺑآ و بآ رد ﯽﺒﺴﻧ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﺳود
ﺪﻨﺘﺴﻫ لﻮﻠﺤﻣ ﯽﺑﺮﭼ .
ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫ ﺮﯾﺎﻔﯿﺴﻟﻮﻣا ﺮﮕﯾد ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
بآ سﺎﻤﺗ /
زﺎﻓ رد لﻮﮑﻟﻮﻣ ﯽﺒﻄﻗ يﺎﻬﻫوﺮﮔ ﺎﺑ ﻦﻏور ﯽﺑآ
هوﺮﮔو ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﯽﺑﺮﭼ زﺎﻓ رد ﯽﺒﻄﻗ ﺮﯿﻏ يﺎﻫ ﺪﻧﻮﺷ
28] .[
Table 6 Sensory properties of different test samples
Acceptability Stickiness Chewing Tenacity Texture Sweetness Aroma Color Samples
4 4 3 3 4 5 4 3 Blank1
3 3 3 2 4 3 4 3 Blank2
1 1 1 1 1 2 3 4 Blank3
3 2 2 3 5 5 3 3 Sample1
3 3 2 2 5 4 3 4 Sample2
2 3 3 3 4 4 3 3 Sample3
4 5 5 5 5 2 3 3 Sample4
4 2 3 3 4 3 2 3 Sample5
3 3 4 3 4 2 3 2 Sample6
2 2 2 1 2 3 2 3 Sample7
2 1 1 1 2 3 3 4 Sample8
1 1 1 2 1 2 4 3 Sample9
4 - ﻪﺠﯿﺘﻧ ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ
ﺘﻧ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻦﯾزر ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
لﻮﻨﻓ ناﺰﯿﻣ ﺎﻫ
ﻞﮐ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯾزر رد ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﻮﻀﺣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ .
ﻞﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ كﺮﺘﺸﻣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺎﺑ يﺎﻫ 40
،ﻦﯾزر ﺪﺻرد 34
ﺪﺻرد
،لﻮﺘﯿﻠﯾاز 5 ،لﻮﺘﯿﺑرﻮﺳ ﺪﺻرد 20
ﺎﻣوﺰﯾا ﺪﺻرد ،ﺖﻟ
3/
0 ﺪﺻرد
،لوﺮﺴﯿﻠﮔ 7/
0 ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ ظﺎﺤﻟ زا ﺎﻨﻌﻧ ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ظﺎﺤﻟ زا ﯽﻠﮐ ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ ،ﺖﺑﻮﻃر ،ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﻻﺎﺑ و ﻢﻌﻃ ،يﺮﻫﺎﻇ ﻞﮑﺷ ،ﺖﻓﺎﺑ ...
بﺎﯾزرا ﻂﺳﻮﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد ﺎﻫ
ﺪﻧدﻮﺑ ﺖﯿﻌﺿو ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ و شﺮﯾﺬﭘ و
ﻪﺑ ﻪﻨﺑ ﻎﻤﺻ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺮﻓ ﻪﯿﻬﺗ و ﯽﻠﮑﻟا يﺎﻫﺪﻨﻗ هاﺮﻤﻫ ﯽﻣ ،ﺎﻬﻧآ زا ﻪﻨﯿﻬﺑ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣ
ناﻮﺗ
ﯽﺘﻧآ ،يا ﻪﯾﺬﻐﺗ صاﻮﺧ ﺎﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﯽﻟﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ﯽﺘﻓﺎﺑ و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺲﻣادآ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦﯾزر زا هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﺖﻓﺎﯾ ﺖﺳد ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ .
5 - ﻊﺑﺎﻨﻣ
[1] Yang, Y., Yin, J., & Shao, B. (2011).
Simultaneous determination of five aluminum lake dyes in chewing gum by HPLC with
photodiode array detection. Food Additives &
Contaminants: Part A, 28(9), 1159–1167 [2] Konar, N., Palabiyik, I., Toker, O. S., &
Sagdic, O. (2016). Chewing gum: Production, quality parameters and opportunities for delivering bioactive compounds. Trends in Food Science & Technology, 55, 29–38.
[3] McGowan, B. A., & Lee, S.-Y. (2006).
Comparison of methods to analyze time–
intensity curves in a corn zein chewing gum study. Food Quality and Preference, 17(3), 296–306.
[4] Van Ruth, S. M., de Witte, L., & Uriarte, A.
R. (2004). Volatile flavor analysis and sensory evaluation of custard desserts varying in type and concentration of carboxymethyl cellulose.
Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52(26), 8105–8110.
[5] Keiler, A. M., Zierau, O., & Kretzschmar, G.
(2013). Hop extracts and hop substances in treatment of menopausal complaints. Planta Medica, 79(07), 576–579.
[6] Tisdale, E., & Wilkins, C. (2014). Method development for compositional analysis of low molecular weight poly (vinyl acetate) by matrix-assisted/laser desorption-mass spectrometry and its application to analysis of
chewing gum. Analytica Chimica Acta, 820, 92–103.
[7] Tohidi, M., Khayami, M., Nejati, V., Meftahizade, H. (2011). Evaluation of antibacterial activity and wound healing of Pistacia atlantica and Pistacia khinjuk. Journal Medical Plant Research, 5, 4310-4314.
[8] Salimi, F., Shafaghat, A., Sahebalzamani, H., and Alizadeh, MM. (2011), α-Pinene from Pistacia atlantica Desf. Subsp. Kurdica (Zohary). Research. Food Der Chemica Sinica, 2(3):1-3.
[9] Zahedi Pour H., Fatahi M. and Mirdavoodi, H. (2007). Study of distribution and habitats characteristics of wild Pistacia in Markazi Province: Area of Saghez mountain of Tafresh Township. Iranian journal of biology. 20(2):
191-199.
[10] Soleiman-Beigi M, Arzehgar ZA. (2013).
review Study on Chemical Properties and Food Indexes of Mastic. Journal of medical science of Illam.21(5):1-13.
[11] Daryaei, MG., Hoseiny, .SK, Taheri, K., Mirzaei, J., and Mzbani, A. (2012). Effect of morphological variables of Pistacia atlantica on gum and seed production. Iranian journal of biology, 25(2): 303-314.
[12] Hosseini, F., Adlgostar, A., and Sharifnia, F. (2013), Antibacterial Activity of Pistacia atlantica extracts on Streptococcus mutans biofilm, International Research Journal of Biological Science 2(2): 1-7
[13] Siefarth, C., Tyapkova, O., Beauchamp, J., Schweiggert, U., Buettner, A., & Bader, S.
(2011). Influence of polyols and bulking agents on flavour release from low-viscosity solutions. Food Chemistry, 129(4), 1462–1468.
[14] Blee, N., Linforth, R., Yang, N., Brown, K.,
& Taylor, A. (2011). Variation in aroma release between panellists consuming different types of confectionary. Flavour and Fragrance Journal, 26(3), 186–191.
[15] Iranian nstional standard NO.759.Gum:
Method and experiment
[16] Siripatrawan, U., & Harte, B. R. (2010).
Physical properties and antioxidant activity of an active film from chitosan incorporated with green tea extract. Food Hydrocolloids, 24(8), 770-775.
[17] Jackson, E. B. (1990). Sugar confectionery manufacture. Blackie.
[18] Ly, K. A., Milgrom, P., & Rothen, M.
(2006). Xylitol, sweeteners, and dental caries.
Pediatric Dentistry, 28(2), 154–163.
[19] Karimi, KH., Honarvar, M., Ezzatpanah, H., Bazyar, B.,Motaghian, P. (2010). Investigating the Effect of Liquid Syrups in Chewing Gum Production Process and Evaluating the Characteristics of the ProductFood Technology
& Nutrition 7( 4), 67-75.
[20] Pourreza, N. (2013). Phenolic Compounds as Potential Antioxidant. Jundishapur Journal Pharmological Production, 8(4): 149-50.
[21] Sadeghi, Z., Kuhestani, K., Abdollahi, V.,
and Mahmood, A. (2014).
Ethnopharmacological studies of indigenous medicinal plants of Saravan region, Baluchistan, Iranian Journal of Ethnopharmacol; 153: 111–118.
[22] Entezari, A., Neamatshahi, M.M., Haddad Khodaparast, M.H., Khadang Nik Farjam, M., Nematshahi N. and Mohammadi, M. (2013).
The effects of adding extracts of Ziziphora ( Ziziphora tenuir) as flavoring to chewing gums and the study of the release of caffeine from these extracts European Journal of Experimental Biology 3(5): 307-312.
[23] Mirzaei, A., Mohammadi, J., Mirzaei, N., and Mirzaei, M. (2011). The antioxidant Capacities and total phenolic contents of some medicinal plants in Iran. Journal of Fasa University of medicinal sciences, 1(3): 160- 166.
[24] Hatamnia, A. A., Abbaspour, N., Darvishzadeh, R. (2014). Antioxidant activity and phenolic profile of different parts of Bene (Pistacia atlantica subsp. kurdica) fruits. Food chemistry, 145, 306-311.
[25] Bahrebar, M., Mirzaei, A., Mantegheyan, E., and Bahrebar, A. (2012). In vivo and in Vitro Antioxidant Activity of Hydro-Alcoholic Extract of Pistacia atlantica, Armaghanedanesh, 17(6): 540-551.
[26] Francis, F. J. (1995). Quality as influenced by color. Food Quality and Preference, 6(3), 149–155.
[27] Leon, K., Mery, D., Pedreschi, F., & Leon, J. (2006). Color measurement in L a b units from RGB digital images. Food Research International, 39(10), 1084–1091.
[28] McClements, D. J. (2004). Food Emulsions , Principles, Practices, and Techniques, Second Edition, CRC Press.
Antioxidant, physicochemical and rheological properties of mastic gum and alcoholic sugars Pistacia Atlantica
gum made from
Aboutalebi, Z.1 , Pezeshki, A.2, Ghanbarzade, B.3 , Khakbaz, M.2
1. Graduate Student, Department of Food and Technology, Faculty of Agriculture, Tabriz University 2. Assistant Professor, Department of Food and Technology, Faculty of Agriculture, Tabriz University
3. Professor, Department of Food and Technology, Faculty of Agriculture, Tabriz University
(Received: 2019/02/04 Accepted:2019/06/16)
Today, there are lots of researches on finding a good alternative to sweet gums, including the use of sugar-free gum (made from alcoholic sugar). Alcoholic sugars create a lower calorie content than the sucrose in the mouth, causing a cooling effect and do not cause tooth decay. Pistacia atlantica is the source of saghes juice from the wild pistachios (Pennsylvania), and researchers from medicinal plants use saghes to make natural gums. In this study, to improve the nutritional, antioxidant and rheological properties, production of gum has been studied using base Pistacia atlantica and alcoholic sugar. Nine test formulations produced using combinations of resin, sorbitol, xylitol and isomalt, as well as mono and di-glycerylic acid citric, monosodium monohydrate and glacial acetic anhydride, lecithin and glycerol plasticizer in different amounts. Also testing Physicochemical, rheological, antioxidant and sensory evaluation done in 60 days of storage. With increasing storage time, moisture content decreased in all samples. The amount of controlled sample sweetener (50% sugar, 30% resin and 20%
glucose) was about 45.47%. While in other samples, considering the use of alcoholic sugars, their sweetness content was zero percent. In all samples with increasing amount of gum, total phenol and controlling DPPH free radical increased. In total samples 4,5,6 and second blank with common formulation (40% resin, 34% xylitol, 5% sorbitol, 20% isomalt, 0.3% glycerol, 0/7% essential oil of mint) in terms of high antioxidant strength, mechanical properties, moisture, overall acceptability of texture, appearance, taste, have the highest reception from assessors. According to the results of this study, it can be concluded that using gum base with alcoholic sugars and preparing optimal formulation from them, we can obtain a natural product with nutritional, antioxidant and suitable texture as a replacement to industrial gums.
Keywords: Gum, Pistacia atlantica, Alcoholic sugars, Antioxidant properties, Rheology
