فناوري و پژوهشی معاونت

(1)

1

تنواعم یشهوژپ

و يروانف

شرازگ ییاهن

حرط یتاقیقحت

رکراک ،یسح شزادرپ تیساسح شقن رد باوخ تیفیک و یتخانش یاهد

شیپ ینیب ناور خرمین ناناوجون یتخانش

:حرط يرجم تخداطع ربکا رتکد

حرط راکمه :

يدجم يداه

یسانشناور یشزومآ هورگ یسانشناور و یتیبرت مولع هدکشناد

نیا حرط اب یوصت ب و تیامح یلام

هزوح تنواعم یشهوژپ

هاگشناد ققحم

یلیبدرا ارجا

هدیدرگ

تسا 1397

(2)

2

بلاطم تسرهف

بلاطم ناونع و هرامش هحفص

لولاصف شهوژپتايلک -

1-1 - همدقم ...

...

۹

1-۲ - هلئسم نايب ...

...

. ۱1

1-۳ - ترورض و تيمها شهوژپ ...

...

16

1-۴ - شهوژپفادها ...

...

18

1-5 - هيضرف یاه شهوژپ ...

...

18

1-۶ - فيراعت يموهفم لمعو ي تا ي غتم ي اهر شهوژپ ی ...

...

19

۱-۷ - یناور تلالاتخا ...

...

20

۱-7-1 - لدم یناور تلالاتخا یاه ...

...

21

۱-7-2 - تلالاتخا عياش یناور

...

23

۱-۸ - یسح شزادرپ تيساسح ...

...

26

-1 -8 -1 یسح شزادرپ تيساسح فيرعت ...

...

27

1-8-2 - یسح شزادرپ تيساسح داعبا ...

...

27

-3 -8 -1 لدم ناد یسح شزادرپ تيساسح ...

...

28

-4 -8 -1 یناور تلالاتخا و یسح شزادرپ تيساسح ...

...

29

۱-9 - یتخانش یاهدرکراک ...

...

30

1-9-1 - یيارجا یتخانش یاهدرکراک ...

...

31

(3)

3

-2 -9 -1 هظفاح ...

...

32..

-1 -2 -9 -1 یراک هظفاح ...

...

33

-2 -2 -9 -1 هظفاح یلک یتخانش یوگلا ...

...

34

1-9-3 - زکرمت و هجوت ...

...

35

-4 -9 -1 یيارجا و یتخانش یاهدرکراک زا یخرب ...

...

35

۱-9-5 - یناور تلالاتخا و یيارجا و یتخانش یاهدرکراک صقن ...

...

36

۱-10 - باوخ تيفيک و باوخ ...

...

37

۱-10-1 -

باوخ فيرعت ...

...

37

۱-10-2 -

باوخ دنيارف و لحارم ...

...

38

۱-10-3 -

باوخ یاهدرکراک ...

...

40

۱-10-4 -

باوخ زا تيمورحم ...

...

41

۱-10-5 -

فلتخم نينس رد باوخ یاهوگلا ...

...

42

۱-10-6 -

باوخ تيفيک ...

...

43

۱-11 - شهوژپ هنيشيپ ...

...

44

۱-12 - همج شهوژپ هنيشيپ یدنب ...

...

45

لصف - مود شوروداوم

۲-1 - همدقم ...

...

47

۲-2 - شهوژپشور ...

...

47

۲-3 - رامآهعماج ی

...

47

۲-4 - هنومن شور و هنومن یريگ

...

47

۲-5 - هداد یروآدرگ یاهرازبا اه

...

47

۲-6 - هداد یروآدرگ شور اه

...

49

۲-7 - شور هداد ليلحت و هيزجت اه

...

49

(4)

4

لصف وس - م وجياتن ثحب

۳-1 - همدقم ...

...

51

۳-2 - و ي گژ ی اه ي عمج ي ت تخانش ی ...

...

51

۳-3 - ي هتفا اه ي صوت ي ف ی ...

...

52

۳-4 - ي هتفا اه ي طابنتسا ی ...

...

54

۳-5 - هتفاي رد ثحب اه

...

61

۳-6 - هجيتن یريگ ...

...

64

۳-7 - تيدودحم اه

...

65

۳-8 - پ ي تاداهنش یشهوژپ

...

65

۳-9 - پ ي تاداهنش یدربراک

...

65

ذخآموعبانمتسرهف ...

...

66

تسويپ اه ...

...

69

(5)

5

لوادج تسرهف

لودج ناونع و هرامش

ص هحف

لودج یگژيو .1

تيعمج یاه شهوژپ هنومن یتخانش

...

51

لودج یندومزآ تارمن رايعم فارحنا و نيگنايم .2

بيسآ یاهريغتم رد اه یتخانش

...

52.

لودج یندومزآ تارمن رايعم فارحنا و نيگنايم .3

یسح شزادرپ تيساسح رد اه ...

52.

لودج یندومزآتارمنرايعمفارحناو نيگنايم .4

یتخانش یاهدرکراک رداه ...

...

53

لودج یندومزآتارمنرايعمفارحناونيگنايم .5

باوخ تيفيک رداه ...

...

53

لودج تيساسح نيب یگتسبمه بيارض .6

بيسآ و یسح شزادرپ یتخانشناور یاه

...

54

لودج بيسآ و یتخانش یاهدرکراک نيب یگتسبمه بيارض .7

یتخانشناور یاه ...

55...

لودج بيسآ و باوخ تيفيک نيب یگتسبمه بيارض .8

یتخانشناور یاه ...

...

56

لودج دنچ نويسرگر .9

( یلک تدش صخاش هناگ یسح شزادرپ تيساسح ساسا رب )GSI

...

57

لودج ( یلک تدش صخاش هناگدنچ نويسرگر .10

یتخانش یاهدرکراک ساسا رب )GSI ...

57

لودج .11

( یلک تدش صخاش هناگدنچ نويسرگر باوخ تيفيک ساسا رب )GSI

...

58

لودج نويسرگر .12

ن عومجم هناگدنچ هناش

( تبثم یاه ح ساسا رب )PST

شزادرپ تيساس یسح

...

58

لودج عومجمهناگدنچ نويسرگر .13

ن هناش ( تبثمياه )PST

یتخانش یاهدرکراک ساسارب ...

59

لودج عومجمهناگدنچنويسرگر .14

شن هنا ( تبثمياه ب )PST

ر باوخ تيفيک ساسا ...

59..

لودج هناشن یتحاران صخاش هناگدنچ نويسرگر .15

( تبثم یاه رب )PSDI

یسح تيساسح ساسا ...

60

لودج هناشنيتحارانصخاشهناگدنچنويسرگر .16

( تبثمياه )PSDI

یتخانش یاهدرکراک ساسارب ...

60

لودج هناشنيتحارانصخاشهناگدنچنويسرگر .17

( تبثمياه ب )PSDI

باوخ تيفيک ساسار ...

61

هدیکچ

(6)

6

:همدقم

شییپ رد باوخ تیفیک و یتخانش یاهدرکراک ،یسح تیساسح شقن یسررب رضاح شهوژپ فده

-

.دوب ناناوجون ینیلاب ناگناشن ینیب

:شور

و یگتسبمه یفیصوت رضاح شهوژپ شور نآ یرامآ هعماج

هییلک

شناد نازومآ لیبدرا رهش رسپ یناتسریبد لاس رد

یلیصحت -

97

وب

1396

نآ نیب زا هک ،د

300

اه

رفن هب شور

هشوخ یفداصت هنومن یا

دش یریگ عمج یارب .

هداد یروآ کچ زا اه

ییناور تلاتیخا تسیل

90

-

SCL-90-

(

( تاب یسح تیساسح اب صخش سایقم ،)

R

ییاناوت همانشسرپ ،)

HSPS

( یتخانیش یایه ساییقم و )

CAQ

( گروبزتیپ باوخ تیفیک دش هدافتسا )

PSQI

. هداد شور اب زین شهوژپ یاه نوسریپ یگتسبمه بیرض یاه

.دندش لیلحت و هیزجت هناگدنچ نویسرگر لیلحت و

:جیاتن

جیاتن ن و( ییسح شزادریپ تییساسح هک داد ناش

هفلوم همه هفلوم و( باوخ تیفیک و )نآ یاه

صخاش اب )باوخ دم زا ریغ هب نآ یاه بییسآ یاه

یتخانیش

(

GSI

/

01

>0

،)

P

(

PST

/

01

>0

و )

P

(

PSDI

/

01

>0

بثم هطبار )

P

و( یتخانیش یاهدرکراک و رادانعم ت

هفلوم همه نآ اب )یعامتجا تخانش ءزج هب نآ یاه

( راداینعم ییفنم هطبار اه /

01

>0

لییلحت جیایتن .دراد )

P

دنچ نویسرگر تییفیک و یتخانیش یایهدرکراک ،ییسح شزادریپ تیساسح لک هرمن هک داد ناشن زین هناگ

بیترت هب مادک ره باوخ ،%

10

و %

40

ایراو دصرد

30

GSI

سن

01

(

0

/

>

،)

P

،

7

و

35

سناییراو دصرد

24

(

PST

/

01

>0

و )

P

،%

7

و %

24

سنایراو دصرد

21

(

PSDI

/

01

>0

شیپ تیقفوم اب ار )

P

ییم یینیب

.دینک

هجیتن و ثحب :يریگ

تییفیک و یتخانیش یایهدرکراک ،ییسح شزادرپ تیساسح رادانعم هطبار هب هجوت اب

شیپ رد اهریغتم نیا شقن و ناناوجون ینیلاب ناگناشن اب باوخ ناور خرمین ینیب

بییسآ ییم ،یتخانیش ناویت

بیسآ رد یمهم یلامتحا شقن روکذم یاهریغتم هک تفرگ هجیتن ییم یزایب یناوجون یناور یسانش

،دیننک زا

ا یم یور نی وت

بیسآ زا ام یرظن کرد دننا هدییشخب دویبهب ار نایناوجون ییناور یسانش

و فادیها ناوینع هیب

ناوت و ینامرد د یشخب

رظن رد ناناوجون اب ینیلاب راک ر .دنوش هتفرگ

هژاودیلک :اه

،یسح تیساسح

،یسح شزادرپ للاتخا ییاناوت

لاتیخا ،باویخ تلاتیخا ،یتخانیش یایه ت

،یناور ناناوجون

لوا لصف

(7)

7

شهوژپ تایلک

1-1 - همدقم ینس هورگ رد هک دنتسه یدارفا ناناوجون ات 10

رد هیک تیسا راشف و نافوط هرود یناوجون .دنراد رارق لاس19

یم روص یناور و یمسج فلتخم ارییغت نآ نیا رد دارفا .دراد ار دوخ صاخ یاهزاین و طیارش و ،دریگ

رییگرد نس

یم یناور تملاس و ،یونعم ،یناجیه ،یمسج ارییغت شلاچ اب هلباقم یارب دیاب ارییغت نیا .دنوش

یتخیس و اه یایه

ییم ،دنشابن لداعتم ارییغت نیا رگا .دنشاب لداعتم یگدنز هدینیآ یگدینز رد یددیعتم لامیشم هیب ریجنم دینناوت

(8)

8

و یناور لامشم روص نیا رد هک ،دنوش ناناوجون هیب تملایس ایب طبتریم فلتخم لئاسم

ییم دویجو رایموک( دینیآ

،1

لاس و یناوجون .)2016 ،ناوجون راهچ ره زا یمی .تسا یناور تلاتخا بلغا زورب و عویش جوا هرود یناوج هیلوا یاه

اب ،ار یناور تملاس اب طبترم ینیلاب لامشم ،ههام هدزاود هرود ره رد هیک ییناور تلاتخا همه زا دصرد75

زا لیبق

25 نس یم زورب یگلاس یم هبرجت دننک

رلسک( دنک ،ناراممه و2

درویفلت و ،یدینک ،بو ،دوویمیر زا لیقن هب ؛2007 ،3

هنیمز هعلاطم جیاتن .)2016 عوریش نیس جوا هیک هداد ناشن هدحتم تایا تیعمج رد یناور تلاتخا یدنیامه یبای

ناور تملاس رد للاتخا هنوگره نتشاد یارب گلاس14

رلسک( تسا ی ،ناراممه و4

و ،ناویشک ،دییژ زا لقن هب ؛2005

5سواپ 2008 ، ود ،یبارطضا تلاتخا .) ناور ،ندرویخ تلاتخا ،یگدرسفا ،یبطق

و ،)ینرفوزیمیسا هیلمج زا( ییشیرپ

ءوس یم رادیدپ یناوجون رد دراوم رتشیب رد و آبلاغ یگمه داوم فرصم ،نارایممه و دیژ( دنوش

تلاتیخا نییا .)2008

یم هدرتسگ فیط دنناوت تفریشیپ ،ناتیسود و هداونایخ ایب طیباور ،یگدینز تییفیک ریب ار هدیمع یبناج ضراوع زا یا

،نارایممه و دوویمیر( دینراذگب اجرب ناناوج و ناناوجون هدنیآ یداصتقا ابث و ،یلیصحت تخانیش ،نیارباینب .)2016

بیسآ یناور تلاتخا ربارب رد ار ناناوجون هک یلماوع یذپ

و هدرک ر یرایتفر و ییناور تلاتیخا عاوینا هب لاتبا هنیمز

ار

یم مهارف تیولوا وزج دنک

یساسا یاه رد

بیسآ یم ناناوجون یناور یسانش .دشاب

سح شزادرپ تساسح

6ی ( هدمع یتخانشناور لماوع زا یمی )SPS ییم هیک تسا یا

ییناور تلاتیخا ایب دیناوت

.دشاب طابترا رد ناناوجون ایما ،دنتسه دوخ یسح شزادرپ رد لداعت داجیا هب رداق دارفا رثکا هچرگا

لیک زا دیصرد15

شیب یسح شزادرپ یوگلا تیعمج رلیم( دنراد هدش دیدشت

،ناراممه و7

لیگنیا زا لقن هب ؛2007 -

،نارایممه و رگایی

لتخم یاهدرکراک ،هناراگزاسان یاهراتفر هب تسا نممم اهوگلا نیا هک )2016 و ،هدش

هیتفای لیدیعت یگدینز تییفیک

،ناراممه و رلیم( دنوش رجنم نب ؛2007

-

8یوآ ،نارایممه و لیگنیا زا لیقن هیب ؛2012

- رگایی ،نارایممه و9

.)2016

لگنیا( تسا تاب یناور تلاتخا هب لاتبم دارفا نایم رد یسح شزادرپ للاتخا عویش نینچمه -

یجلپ ،رگای -

و ،نیوییل

ویل -

10لزیو 2013 ، زادرپ کبس و ) دراد هیطبار ییناور تلاتیخا ایب ییسح شزادریپ تیساسح نامه ای تاب یسح ش

فامسا(

ناد و ،یتیل ،کچمات ؛2015 ،12

زا لقن هب ؛2015 ،ناراممه و شخبادخ

.)2016

،یمومع یراگزاس رد یتلامشم اب اهدنیارف نیا رد یدرکراکدب و هدوب راتفر و زغم نیب طبار یتخانش یاهدرکراک زهب و ،یعامتجا یاهدرکراک ارایهوا و کارویگ ،نیمتا( دراد هطبار یتسی

،13

زیین ییناور تلاتیخا رتیشیب رد و )2013

هبنج زا یخرب .دنراد صقن یتخانش یاهدرکراک یاه

هب ،هولاع یم ناشن دهاوش تیسا نیممم یتخانیش صقاون هک دهد

با یارب ار دارفا للاتخا هب لات

ک دعتسم یناور یاه نیمتا( دن

و ،ناراممه ییخرب رد ،یتخانیش درملمع عقاو رد .)2013

1.Kumar

2.Kessler et al

3.Rickwood, Webb, Kennedy & Telford

4.Kessler et al

5.Giedd, Keshavan & Paus

6. Sensory Prosecing Disorder

7.Miller et al

8.Ben-Avi

9.Engle-Yager et al

10.Engle-Yager, Palgy-Levin & Lev-Wiesel

11.Schaaf et al

12.Tomchek, Little & Dunn

13.Etkin, Gyurak & O’Hara

(9)

9

هناشن و میلاع زا لقتسم ،ار یرامیب دم دنلب هرود ،یناور تلاتخا زا و هدرک فیصوت ار یرامیب تسا نممم هک ییاه

شیپ )یگدرسفا رد یرمف راوخشن و قلخ میظنت لامشم و ،ینرفوزیمسا رد مهوت دننام( دنهد صیخشت یم ینیب

دنک

،ناراممه و نیمتا(

.)2013

و ،اراس ،نابوش ،ناکزوا( دراد باوخ دننام ،یساسا و هیلوا یاهزاین یاضرا هب یگتسب یناور و یمسج تملاس

1کیدم 2015 ، هرود و ،یئزج ،تقوم تلاح کی باوخ .) طیحم اب دوخ اطابترا مسیناگرا نآ یط هک تسا یا

یم تسد زا ار شفارطا یم و دهد

حم طسوت دناوت کر

،ناراممه و ناکزوا( دورب نیب زا وافتم دش یاراد یاه

.)2015 عویش اعلاطم بیسآ نیب یتبثم یگتسبمه یمومع تیعمج رد هتفرگ روص یسانش

و یناور یسانش

یم ناشن باوخ تلاتخا یم ناشن اعلاطم نیا .دهد

صیخشت هب لاتبم نارامیب رد باوخ تلاتخا زورب هک دنهد -

ناور یاه شزپ

نیب یم و50

یم دصرد80 ،ناراممه و ناکزوا( دشاب

هب لاتبم نارامیب رد باوخ تلاتخا و )2015

ود ،یبارطضا ،یگدرسفا تلاتخا شیب و ،داوم هب هتسباو ،ینرفوزیمسا ،یبطق

و یل( تسا عیاش و جیار رایسب یلاعف

سلاگاد ،2

،ناراممه و ناکزوا زا لقن هب ؛2010 گنیلک ؛2015

ملاپ ،نم ر - دنتور و ،تنب ،نوکاب ،3

و یفروم ؛2015

نوسرتیپ ،4

لناباک و ،نمردنوک ،یمسنیمسلوا ،رلوم زا لقن هب ؛2015 ،5

هب ،)2017 زا رتتاب هک یروط دصرد 80

گنیلک( ینرفوزیمسا هب لاتبم نارامیب ،ناراممه و نم

،ناراممه و رلوم زا لقن هب ؛2015 و )2017

ات50 دصرد90

هتسباو نارامیب یم شرازگ ار باوخ تلاتخا ،لملا و داوم هب

یب للاتخا ود ره ،ملاس دارفا اب هسیاقم رد زین و .دنهد -

( یباوخ 90-40 ( یباوخرپ و )دصرد

10-5 عیاش طبترم یقلخ تلاتخا و یگدرسفا رد )دصرد و رلوم( تسا رت

،ناراممه عیاش نینچمه .)2015

یب للاتخا اب طبترم یدوبمه نیرت ا یباوخ

نیمخت و دنتسه یناور تلاتخا ،هیلو

یم هدز هک دوش یب للاتخا هب لاتبم دارفا همه زا دصرد 40

اور للاتخا کی هیلوا یباوخ و نوسردنا( دنراد دوبمه ین

یلدارب ،6

زردناس( دنشاب باوخ تلاتخا دمایپ مه و تلع مه تسا نممم یناور تلاتخا .)2013 ،ناراممه و7

ارب و نوسردنا ؛2013 ،یلد

).2013

هرود رب نآ ریثات و یناور تلاتخا هب یلاتبا رد یناوجون هرود تیمها هب هجوت اب عب یاه

نز ید زین و یگد شقن

فده یناور للاتخا و تملاس رد باوخ تیفیک و یتخانش یاهدرکراک ،یسح شزادرپ تیساسح یلامتحا پ

شهوژ

شیپ رد روکذم یاهریغتم شقن یسررب رضاح اور خرمین ینیب

بیسآ ن .دوب ناناوجون یتخانش

-2 -1 هلاسم نایب بیسآ ناناوجون .دنتسه یناور تلاتخا ربارب رد هورگ نیرتریذپ

و ناکدوک ار ناهج تیعمج زا مراهچ کی ابیرقت

نینس ناناوجون ات 5

یم لیمشت لاس17 ابیرقت هک دنهد

نآ دیصرد85 طیسوتم و میک دیمآرد ایب یاهرویشک رد ایه

یم یگدنز دننک

للم نامزاس(

،8

نیمسرا زا لقن هب ؛2011 ،ناراممه و9

ب .)2016 ه یلیصا یناور تلاتخا ،هولاع نیریت

1. Ozkan, Coban, Sarac, & Medik

2. Lee &Douglass

3. Klingaman, Palmer-Bacon , Bennett & Rowland

4. Murphy & Peterson

5. Müller, Olschinski ,Kundermann,Cabanel

6. Anderson & Bradley

7. Saunders et al

8. United Nations

9. Erskine et al

(10)

10

ریز دارفا و ناناوجون رد یناوتان لماع ،ناراممه و نیمسرا( تسا هدش رکذ لاس25

هداد دوبن اما .)2016 ییبرجت یاه

یب ریاس اب هسیاقم رد یناور تلاتخا ندش هدید رتمک ثعاب یفاک یرام

یرایمیب دننام( یناوجون و یکدوک نارود یاه -

تیولوا ناونع هب تلاتخا نیا نداد رارق و ،هدش )تباید و ،مسآ ،ینوفع یاه یم هجاوم لمشم اب ار تملاس یاه

.دینک

بییسآ هیک ،نایناوجون ناییم رد جیار هدیدپ کی یناور تملاس هب طوبرم لئاسم لاح نیا اب ریبارب رد هوریگ نیرتریذیپ

لاتخا یم ،دنتسه یناور ت ،رایموک( تیسا یروف و قیقد هلباقم دنمزاین و دشاب

رد هیتفرگ رویص ایعلاطم .)2016

عویش هنیمز یم ناشن یناور تلاتخا یسانش

ارود زا رتیشیب یناویجون رد ییناور تلاتخا عویش هک دهد و یکدویک ن

لنرک و نملقاب( تسا یناوج ،1

هب )2016 عوییش هک یروط هیهام12

نتایسگرزب رد ییناور تلاتیخا /8

دیصرد24

ناراممه و نیماجنب(

،2

،لنرک و نملقاب زا لقن هب ؛2009 ناناوجون رد و )2016

/30 رلیسک( دیصرد40 ،نارایممه و3

عویش نینچمه .تسا هدش شرازگ )2012 نتاسگرزب رد دیدش یناور تلاتخا ههام12

/8 نایناوجون رد و دیصرد5

راممه و رلسک( دصرد8 2012 ،نا

،ناراممه و رلسک( نقیقحم زا یخرب .تسا هدش شرازگ ) هداد نایشن زین )2012

-

یم ،یناوجون رد طسوتم دش یاراد یناور تلاتخا هک دنا سب یناور تلاتخا دناوت

شییپ ار یلاسگرزب رد یدج رای -

ینیب .دنک یناور تلاتخا ریثأت

،ناناوجون و ناکدوک رب یهجوت لباق برخم و یفنم نآ هداوناخ و نیدلاو

هب و ،اه رب هژیو

نآ یگدنز تیفیک یلایژ( دراد اه

،ناراممه و 4

لقادح هک تسا هداد ناشن اعلاطم .)2014 و کدوک نویلیم 30

ریز ینیچ ناوجون یم جنر یراتفر و یناجیه لامشم زا لاس 17

،ناراممه و یلایژ( دنرب ناراممه و یلایژ .)2014

2014( لاتخا یلک عویش ) DSM-IV ت

نیچ یمومع ناناوجون و ناکدوک رد ار /49

هدرک شرازگ دصرد9 هک دنا

/2 دارفا نیا زا دصرد 15 یاراد

ناور لامشم اب طبترم اعلاطم .دندوب للاتخا دنچ ای ود تیعمج رد یتخانش

یم ناشن زین یبرغ یتعنص یاهروشک ناناوجون و ناکدوک یمومع هک دهد

/5 ات 9 /2 ون زا دصرد 22 ای کی زا ناناوج

یم جنر یناور للاتخا دنچ ساگنامیرم( دنرب

نمرتیپ و کلامسا زا لقن هب ؛2010 ،6

ههد رد.)2013 یاه

یرامیب لدم ریخا هب ناناوجون و ناکدوک یناور و یمسج یاه

عویش .تسا هدرک رییغت یهجوت لباق روط یلا10

20

ثعاب هک ،یراتفر و یناجیه لامشم یدصرد یم یعامتجا و یگداوناخ طباور و یلیصحت یگدنز بیرخت

رگنایب ،دوش

هنیزه یمهم رایسب لماع نمزم یناور لامشم ،نیارب هولاع .تسا ناناوجون و ناکدوک یارب تلاتخا نیا ضراوع و اه

زپول( دنوش یددعتم صقاون راچد زین یلاسگرزب یگدنز رد ات ،تسا ناناوجون و ناکدوک یارب اممه و7

،نار .)2016

راب یسررب یلیمحت

یرامیب8

نینس نیب ناناوج و ناناوجون رد اه و10

،ناهج رساترس رد هک تسا هداد ناشن لاس24

لاس بیرخت ثعاب ینس هورگ نیا ندرک ناوتان اب هک یلصا لماع هس یاه

یدعب نآ یگدنز یم اه

هب ،دوش بیترت

بصع تلاتخا زا دنترابع -

ناور ( یمشزپ )دصرد 45

( هتساوخان امدص ، یرامیب و )دصرد 12

یلگنا و ینوفع یاه

1. Bagalman & Cornell

2.Benjamin et al

3.Kessler et al

4.Xiaoli et al

5.Merikangas

6.Schlack & Petermann

7.Lopes et al

8. Burden

(11)

11

10( ،ناراممه و روگ( )دصرد ،ناراممه و زپول زا لقن هب ؛2011

دودح .)2016 ،یناور تلاتخا زا دصرد 90

ناور ریغ تلاتخا هب یتتلاتخا نینچ ؛دنتسه یشیرپ

،یمومع تیعمج رد ناشیتاب عویش تلع عم

لآوم تلاتخا

یناور یم هدیمان عیاش و یگدرسفا میلاع روضح اب هدمع روط هب و دنوش

تیامش و ،بارطضا ریغ و یمسج یاه

یم صخشم یصاصتخا ،ناراممه و زپول( دنوش

( ناراممه و زپول هعلاطم رد .)2016 تلاتخا عویش )2016

یناور

ناناوجون رد عیاش هدش شرازگ دصرد 30

( نارتخد رد هک ، /4

زا رتشیب )دصرد 38 ( نارسپ

/6 رد و )دصرد 21

نینس ناناوجون ات 15

( هلاس17 /6 ینس هورگ اب هسیاقم رد )دصرد33 ات12

( لاس14 /7 عیاش )دصرد26 .دوب رت

هدمع لماوع ببس رد یا

هدع .تسا لیخد ناناوجون یناور تلاتخا و تملاس یسانش نارگشهوژپ زا یا

ف بیسآ دننام ،یتسیز یاهدنیار و اه

یدرکراکدب یم یناور تلاتخا یلصا لماع ار یزغم یاه

،ناراممه و دیژ( دنناد

وداراماک ؛2008 ،ناراممه و 1

یناور یاهدنیارف رگید یخرب هک یلاحرد ،)2016 -

لیلد ار یطیحم لماوع و یعامتجا

یم یفرعم یناور تلاتخا و تملاس دننک

،راموک(

هدع .)2016 لماوع شقن یسررب هب زین نارگشهوژپ زا یا نوچمه ی

یگژیو لگنیا( یتیصخش یاه -

رگای ،ناراممه و ،)2016

ییارجا یاهدرکراک -

ح( یتخانش لاهاک و سوکوبنس

،2

؛2012

یتوراساپ لتاپ و ،یدویارت ،

،3

توتراب ؛2015

4وت ،ناراممه و )2016

باوخ دننام ،یراتفر و یناور یاهریغتم ریاس و و

نآ تلاتخا و تیفیک (

،ناراممه و ناکزوا ؛2015

،ناراممه و رلوم )2017

نآ و هتخادرپ هنیمز ار اه

رامشآ ای زاس -

یم یفرعم یناور تلاتخا زاس .دننک

یم رظن هب یم هک تسا یلماوع زا یمی یسح شزادرپ تیساسح دسر

طابترا رد ناناوجون یناور تلاتخا اب دناوت

.دشاب کرحم زور زا هقیقد ره رد مدرم هب و هدرک هبرجت ار یسح یاه

نآ یم خساپ اه هداد ناشن اقیقحت .دنهد

هک دنا

شور هب ار یسح اعلاطا یدرف ره ناحجر و هدرک شزادرپ یتوافتم یاه

لگنیا( دنراد یصخش یسح یاه -

و رگای

5نواد 2011 ، قیرط زا ،یناجیه صقاون رد ار یسح شزادرپ و کاردا یریگرد یددعتم اعلاطم نینچمه .)

تاب حطس یشزادرپ یاهدنیارف هداد ناشن

نمتیل( دنا ،ناراممه و 6

لسار و نینر ؛2010 ،7

لگنیا زا لقن هب ؛2013 -

،ناراممه و رگای یسح شزادرپ .)2016

هلمج زا ،یتفایرد یسح اعلاطا تیریدم رد یبصع متسیس ییاناوت هب 8

تفایرد لیدعت ،9

هچراچمی ،10 11یزاس

یهدنامزاس و ، کرحم 12

لگنیا( دراد هراشا یسح یاه -

د و رگای ،نا

.)2011

یسح شزادرپ تساسح (13

) SPS هب ار یتیصخش تفص کی ناونع یتاذ

ای هدرک فیرعت یمیتنژ یخرب هصخشم هک دنا

شزادرپ و یزکرم یبصع متسیس تیساسح شیازفا هدنهد ناشن و هدوب دارفا زا قیمع یتخانش

رت کرحم یاه

1.Kamaradova

2.Hosenbocus & Chahal

3.Passarotti, Trivedi & Patel

4.Bortolato

5.Engle-Yager & Dunn

6.Leitman et al

7.Rheenen & Rossell

8.Sensory Prosecing

9.Recception

10.Modulation

11.Integration

12.Organisation

13.Sensory Prosecing Sensitivity

(12)

12

ج و ،نورآ ،نورآ( تسا یناجیه و یعامتجا ،یمیزیف زمیوولیگا

، 1

نیراو و گربتوب زا لقن هب ؛2012 ،2

یوگلا .)2016

هب نینچمه هک ،دیدش ای طرفم یسح شزادرپ یسح شزادرپ للاتخا ناونع

(3

یم هدیمان زین )SPD لماش ،دوش

تساوخرد هب یقابطنا خساپ قفوم یارجا یارب یسح دادنورد یهدنامزاس و اعلاطا یسح لیدعت و تبث رد لمشم -

یم یتیعقوم یاه دشاب

،ناراممه و رلیم(

یسح شزادرپ یوگلا نیا )2007 آتدمع

هب یتیساسح مک ای شیب رد

کرحم ریغ یاه یرازیب

یم لاعف روآ لگنیا( دنوش

- ،ناراممه و رگای .)2016

4ناد 2001 ( لگنیا زا لقن هب ؛ -

،ناراممه و رگای یبصع هناتسآ نیب لماعت هب هک هدرک داهنشیپ یلدم )2016

ر و ،نییاپ و تاب دوخ یاهدربها

هناتسآ نیب طابترا لدم نیا .دراد هراشا لعفنم و لاعف یمیظنت و یدرف یبصع یاه

خساپ ه دوخ یاهدربهار زا یشان یراتفر یا -

یم یسراو ار یمیظنت و یبصع هناتسآ رد دارفا ناد یسح لدم قبط .دنک

خساپ ور و گنویچ ،شخبادخ( دنراد وافت رگیدمی اب یسح یاهدادنورد هب ناش

5یلس 2016 ، نآ .) تسا نممم اه

نییاپ یبصع هناتسآ لعفنم ای لاعف یهدخساپ و تاب ای

هفلوم نیا زا کیره .دنشاب هتشاد هناتسآ( راتسویپ کی رد اه

نآ لماعت و ،دنراد رارق )یمیظنتدوخ خساپ و یبصع یم دیدپ ار یسح شزادرپ یوگلا راهچ اه

سح :دنروآ

6ییوج

تاب یبصع هناتسآ(

و خساپ یسح بانتجا ،)لاعف یسح تیساسح ،)لاعف خساپ و نییاپ هناتسآ( 7

و نییاپ هناتسآ( 8

نییاپ تبث و ،)لعفنم خساپ ،ناد( )لعفنم خساپ و تاب هناتسآ(9

،ناراممه و شخبادخ زا لقن هب ؛2001 .)2016

نتسه دوخ یسح شزادرپ رد لداعت داجیا هب رداق دارفا رثکا هچرگا اما ،د

لک زا دصرد 15 یوگلا تیعمج

یسح شزادرپ شیب

دنراد هدش دیدشت ،ناراممه و رلیم(

لگنیا زا لقن هب ؛2007 -

،ناراممه و رگای نیا هک )2016

لتخم یاهدرکراک ،هناراگزاسان یاهراتفر هب تسا نممم اهوگلا و رلیم( دنوش رجنم هتفای لیدعت یگدنز تیفیک و ،هدش

،ناراممه نب ؛2007

- ،ناراممه و یوآ

؛2012 لگنیا زا لقن هب -

،ناراممه و رگای للاتخا عویش نینچمه .)2016

لگنیا( تسا تاب یناور تلاتخا هب لاتبم دارفا نایم رد یسح شزادرپ -

رگای ناراممه و 2013 ،

شزادرپ کبس و )

فامسا( دراد هطبار یناور تلاتخا اب یسح شزادرپ تیساسح نامه ای تاب یسح ،ناراممه و

و کچمات ؛2015

ناراممه 2015 ،

،ناراممه و شخبادخ زا لقن هب ؛ هداد ناشن زین اعلاطم .)2016

و یسح شزادرپ تیساسح هک دنا

ود یقلخ تلاتخا اب یسح شزادرپ للاتخا کت و یبطق

( یبطق ینیفاراس و 10

،ناراممه لاماعت رد صقن ،)2016

،وتاک و امیشوستام( یعامتجا ،)2013

اگناشن و میلاع لگنیا( هحناس زا سپ سرتسا ن

- ناراممه و رگای 2013 ،

،)

ینورد تلاتخا ،نیراو و گربتوب( یزاس

،نیراو و گربتوب( ناکدوک کاروخ و دروخ و باوخ لامشم ،)2016

هناشن و میلاع ،)2016 یساوسو للاتخا یاه

- یلمراک و ناک ،راد( ناکدوک یربج ،11

نییاپ یگدنز تیفیک ،)2012

،ناراممه و رفیاف(

خ زا لقن هب ؛2014 ،ناراممه و شخباد

ینیفاراس ؛2016 ه و

،نارامم و یگدرسفا ،)2016

1. Aron, Aron & Jagiellowicz

2.Boterberg & Warreyn

3.Sensory Prosecing Disorder

4.Dunn

5.Khodabakhsh, Cheong & Rosli

6.Sensation seeking

7.Sensaation avoiding

8.Sensory sensitivity

9.Low registration

10. Serafini

11. Dar, Kahn & Carmeli

(13)

13

(بارطضا لگنیا

- ،ناراممه و رگای ه و شخبادخ ؛2013

،نارامم یتشرس هفطاع ،قلخ ،)2016

هنازور یاهدرکراک و

لگنیا(

- ،ناد و رگای .دراد هطبار )2011

زا دنترابع یتخانش یاهدرکراک ن ،شزادرپ ،باستکا رد ریگرد یبصع یاهدنیارف

و یرادهگ اعلاطا تسبراک

تش(

ورو

1ث 2010 ، ییاناوت زا یعیسو هرتسگ و هدوب زغم یاهراتخاس و راتفر نیب طبار یتخانش یاهدرکراک .) دننام ،اه

همانرب ،هجوت میمصت ،یزیر

یرادزاب ،هلاسم لح ،یتخانش و یراتفر یمیظنتدوخ ،نابز ،یریگ فاطعنا ،خساپ

یریذپ

یم ربرد ار عازتنا و لتدتسا ،هظفاح ، اعلاطا شزادرپ ،یتخانش لدیر و کیر( دریگ

،2

ناراممه و نیمتا ؛2010 ،

،یتوراساپ ؛2013 ،ناراممه و وداراماک ؛2015

اب اهدنیارف نیا رد یدرکراکدب .)2016 رد یتلامشم

یراگزاس

بار یتسیزهب و ،یعامتجا یاهدرکراک ،یمومع ،ناراممه و نیمتا( دراد هط

زین یناور تلاتخا رتشیب رد و )2013

هبنج زا یخرب یم ناشن دهاوش .دنراد صقن یتخانش یاهدرکراک یاه

دارفا تسا نممم یتخانش صقاون نیا هک دهد

للاتخا هب لاتبا یارب ار ،ناراممه و نیمتا( دننک دعتسم یناور یاه

رد ،یتخانش درملمع عقاو رد .)2013 زا یخرب

هناشن و میلاع زا لقتسم ،ار یرامیب دم دنلب هرود ،یناور تلاتخا و هدرک فیصوت ار یرامیب تسا نممم هک ییاه

شیپ )یگدرسفا رد یرمف راوخشن و قلخ میظنت لامشم و ،ینرفوزیمسا رد مهوت دننام( دنهد صیخشت یم ینیب

دنک

،ناراممه و نیمتا(

هوژپ ایبدا ،یفرط زا .)2013 یم ناشن دوجوم یش

و ییارجا یاهدرکراک رد للاتخا هک دهد

،یتخانش هنیمز

بیسآ یانبریز و زاس یسانش

ناور طیارش زا یرایسب رد هک تسا یناور یم هدید یمشزپ

هب و ،دوش

،لاهاک و سوکوبنسح( تسا طبترم صاخ یراتفر لامشم و یناوتان ،یدرملمع فیعض جیاتن اب دش .)2012

ک رد للاتخا کرا

ر یسب رد یتخانش و ییارجا یاهد هناشن و میلاع زا یرا

ناناوجون و ناکدوک یاه لیخدزین

دنا زا و ،

نوسنیبار( دنتسه طابترا رد یراتفر و یناور تلاتخا زا یدایز دادعت اب یور نیا ،ناراممه و 3

زا لقن هب ؛2009

،لاهاک و سوکوبنسح هب .)2012

هداد ناشن اعلاطم لاثم ناونع دنا

هک یدرکراکدب دارفا رد ییارجا و یتخانش یاه

هب لاتبم ،ناراممه و توتراب( یساسا یگدرسفا للاتخا

،یدجم ؛2016

،)1395 ،یدجم( ینرفوزیمسا للاتخا )1395

یساوسو للاتخا -

،ناراممه و وداراماک( یربج یب ،)2016

سولیت( یبصع ییاهتشا ،ناراممه و4

ود للاتخا ،)2015 -

یمیظنتدب ،یبطق شیب ،نمزم قلخ

یتوراساپ( هجوت دوبمک/یلاعف ناراممه و

2015 ، و ،) ،لدیر و کید( نمزم درد

تسا راجنهب دارفا زا رتشیب )2010 .

یناور تلاتخا و تملاس رب هک یلماوع زا رگید یمی ریثأت

نآ زا و هتشاذگ اه

ریثأت یم تلاتخا و باوخ دریذپ

،یلدارب و نوسردنا( تسا نآ هب طوبرم هب هک تسا نیداینب یمیژولویبورون راتفر کی باوخ .)2013

یاهدنیارف هلیسو

هنابش و یتایح لداعت یم لرتنک یزور

،یلدارب و نوسردنا( تسا یتایح زغم یعیبط درملمع یارب و دوش .)2013

باوخ یتایح شقن یناوجون و یکدوک نارود ملاس دشر رد یبصع و ینامسج دشر باوخ نینچمه .دراد

- تسیز ار ی

ینویچیپ( هدرک ینابیتشپ تیمسا و لدان ،تیر ،

،5

نوتلیم و تیان ،ویرتیمید زا لقن هب ؛2014 ،6

یریگدای ،)2015

1.Shettleworth

2.Dick & Riddell

3.Robinsohn et al

4. Telleus et al

5. Picchioni, Reith, Nadel & Smith

6. Dimitriou, Knight & Milton

(14)

14

یم لیهست ار یتخانش یاهدرکراک و کیمداکآ و ،یریگدای تیفرظ و دادعتسا ،هظفاح تیبثت یاهدنیارف یارب و دنک

،ناراممه و ویرتیمید( یلیصحت درملمع یرورض )2015

اب ملاس و هنیهب باوخ دم لوط و تیفیک نینچمه .تسا

،یلدارب و نوسردنا( یناور تملاس هطبار رمع مامت دشر لوط رد رتهب یراتفر میظنت و ،یلیصحت درملمع ،)2013

نوسمیردرف( دراد یاو و یدر ،سیدور ،

،1

،ناراممه و ویرتیمید زا لقن هب ؛2004 طبترم لامشم لباقم رد .)2015

باوخ اب یم یگدنز تیفیک شهاک و ،ریم و گرم شیازفا ،یشوخان ثعاب

،ناراممه و ناکزوا( دوش تلاتخا .)2015

یب دننام ،هیلوا باوخ باوخ یدادسنا هنپآ ،یباوخ

مر باوخ للاتخا و ،2

(3

هب زین )REM لماع ای و هوقلاب للع ناونع

ویتارنژدورون و یناور تلاتخا رد رطخ ردنا( دنراد شقن صاخ4

،یلدارب و نوس .)2014

هفلوم زا یمی یم باوخ تیفیک ،باوخ مهم رایسب یاه

دم ،باوخ ریخات نامز دننام یمیهافم لماش هک دشاب

،باوخ للاتخا ،باوخ یشخبرثا ،باوخ لک نامز باوخ یگتفشآ

،ناراممه و ناکزوا( تسا باوخ مظنم لاور و ،

هصخاش زا یمی باوخ تیفیک .)2015 یرامیب مهم یاه

شهاک باوخ تیفیک و ،تسا ینامسج و یناور تلاتخا و اه

،ناراممه و ناکزوا( دوش یشزیگنا و ،یراتفر ،یناور ،یناجیه تلاتخا ثعاب تسا نممم هتفای هعلاطم رد .)2015

یا

وتنوست

5م ( ناراممه و وگیراه زا لقن هب ؛2012

د باوخ نییاپ تیفیک عویش هک دنداد ناشن )2014 ر

هک یروط هب ،تسا تاب نایوجشناد /7

و نارتخد دصرد 48 /8

تیفیک .دنراد ینییاپ باوخ تیفیک نارسپ دصرد 46

،زکرمت نداد تسد زا ،یگتسخ دننام یمیلاع داجیا ثعاب تسا نممم یناور تلاتخا هب لاتبم دارفا رد نییاپ باوخ ناراممه و ناکزوا( دوش هقلاع نداد تسد زا و ،نایذه ،مهوت 2015 ،

هرود عورش رب مدقم نییاپ باوخ تیفیک .)

،ناراممه و زردناس( تسا هارمه فیعض ینامرد جیاتن اب و تسا هدش هتخانش یبطقود للاتخا رد یقلخ .)2013

ناور ،یبطقود للاتخا ،بارطضا ،یساسا یگدرسفا للاتخا( عیاش یناور تلاتخا اب نییاپ باوخ تیفیک نینچمه -

ر )دایتعا و ،یشیرپ ،ناراممه و وگیراه( دراد تبثم هطبا

هدیسر هجیتن نیا هب زین رگید اعلاطم .)2014 هک دنا

،ناراممه و ناکزوا( نمزم یناور تلاتخا هب لاتبم نارامیب ،ینرفوزیمسا تلاتخا هب لاتبم نارامیب و )2015

،ناراممه و رلوم( داوم هب هتسباو و ،بارطضا و یگدرسفا ( باوخ تیفیک )2017

،باوخ یشخبرثا ،باوخ دم لوط

و ،دنراد یدب رایسب )باوخ یاهوراد زا هدافتسا و ،باوخ ریخات ،باوخ للاتخا ،هنازور درملمع رد للاتخا /2

دصرد93

یم جنر نییاپ باوخ تیفیک نیا زا نمزم یناور نارامیب زا ،ناراممه و ناکزوا( دنرب

.)2015

هب هجوت اب بیسآ رد یناوجون هرود تیمها

یناور تلاتخا هب یریذپ یراتفر و

و زورب زین و ویش

خا یتاب ع تلات

هرود نیا رد یناور هب هجوت و ،

و یرظن هنیشیپ یبرجت

لاوس دوجوم ضاح شهوژپ

ر زا رابع نیا

دوب هک آ تییساسح ای

ناور خرمین اب باوخ تیفیک و یتخانش یاهدرکراک ،یسح شزادرپ بیسآ

دراد هیطبار نایناوجون یتخانش یم و

ی دیناوت

نآ شیپ ار ؟دنک ینیب

-3 -1 شهوژپ تیمها و ترورض

1. Fredriksen, Rhodes, Reddy & Way

2. Obstructive

3. REM sleep behavior disorder

4. Neurodegenerativ

5. Lohsoonthorn et al

6. Haregu et al

(15)

15

هدنیازف تخانش ،هتشذگ ههد ود زا شیب رد یم ناناوجون و ناکدوک هک تسا هتشاد دوجو یا

تلاتخا دنناوت

یناور یم همادا زین یلاسگرزب و یناوج نینس رد هک دنشاب هتشاد یا اتیم و کایاناتاپ ،راگاس( دبای

،1

تلاتخا .)2012

لماع و هداد رارق ریثأت تحت ار ناوجون و کدوک یعامتجا و یناجیه ،یتخانش دشر هک دنراد ار لیسناتپ نیا زاغآدوز ،ناراممه و راگاس( دنشاب ریم و گرم هدمع .)2012

زا شیب یناور تلاتخا نینچمه نیب نینس رد ،دارفا دصرد75

و 11 شت ،یناوجون ینعی ،یگلاس 18 یم هداد صیخ

دلوگنآ و ،ولتساک ،ناهاناش ،دنلپاک( دوش ،2

ناشن رما نیا .)2009

یم یرامیب دیاب هک دهد یناور لامشم یارب یلصا رطخ لماع کی ناونع هب یناوجون و یکدوک نارود یناور یاه

رد یدعب هداد ناشن اعلاطم نینچمه .دوش هتفرگ رظن

ن و یکدوک نارود یناور تلاتخا هک دنا یم یناوجو

دنناوت

شیپ ار یلاسگرزب و یناوج نارود یناور تلاتخا ،ناراممه و دنلپاک( دننک ینیب

.)2009

یپ ش لباق ریثات ،هرمزور یگدنز زا یشخب ناونع هب ،یسح یاهدادیور شزادرپ هک تسا هدش داهن هجوت

رب ی

،ناراممه و شخبادخ( دراد ناسنا راتفر و هبرجت هک تسا هدش داهنشیپ نینچمه .)2016

رپ تیساسح یسح شزاد

رد زورب هب لیامت ،تاب یلا 15

،نیراو و گربتوب( دراد هعماج دارفا دصرد 20 دارفا و )2016

شزادرپ تیساسح اب

کرحم طسوت یتحار هب هک دنرواب نیا رب تاب یسح یم هتخیگنارب ینوریب یاه

نآ اریز ،دنوش اه

آ دا هناتس یاپ یکرا و نی

قیمع یتخانش کرحم شزادرپ .دنراد ،رگید دارفا زا یرایسب هب تبسن ،یرت

لاتخا عویش ،یفرط زا شزادرپ ل

رد یسح

لاتبم دارفا نایم لگنیا( تسا تاب یناور تلاتخا هب

- راممه و رگای 2013 ،نا

یسح شزادرپ کبس و ) ب

نامه ای تا

،ناراممه و فامسا( دراد هطبار یناور تلاتخا اب یسح شزادرپ تیساسح اراممه و کچمات ؛2015

2015 ،ن هب ؛

،ناراممه و شخبادخ زا لقن ).2016

و نورآ ناراممه 2012 (

و گربتوب زا لقن هب ؛ ،نیراو

)2016 یم راهظا زین -

ناور و )یعامتجا یاهراتفر راهم( ییارگنورد یگژیو ود ره هک دنراد ناجیه نایب( ییوخروجنر

اه یفنم ی ش

زا )دید

یم یرظن ظاحل هبنج و داعبا ،دراوم یخرب رد ،دناوت

لاتخا اب هک دشاب یمومع یسح تیساسح یاه نورد ت

یزاس ی

،نیراو و گربتوب( دراد هطبار ادرپ تیساسح موهفم تیبوبحم شیازفا دوجو اب ،تیاهن رد .)2016

یسح شز نییبت رد

نژ یور رب یلبق اقیقحت و ،یتخانشناور یاهدرکراک فیصوت و یزغم تیلاعف یاهوگلا ،فلتخم یاه

راتفر ، و اه

شنکاو ،ناراممه و نورآ( تاب یسح شزادرپ تیساسح اب طبترم یمیژولویزیف یاه ا لقن هب ؛2012

و گربتوب ز

،نیراو ،نیراو و گربتوب( دراد دوجو هنیمز نیا رد یساسا یاهلأخ مه زونه ،)2016

.)2016 بانب تخانش اب نیار

بیسآ خرمین رد یسح شزادرپ تیساسح شقن یم ناناوجون یتخانش

بس رتهب تخانش یوس هب یماگ ناوت ب

یسانش

.تشادرب یناوجون نارود تلاتخا ،یفرط زا ناشن دهاوش

یم للاتخا هب لاتبا یارب ار دارفا تسا نممم یتخانش صقاون هک دهد دعتسم یناور یاه

،ناراممه و نیمتا( دننک ،ار یرامیب دم دنلب هرود ،یناور تلاتخا زا یخرب رد ،یتخانش درملمع عقاو رد .)2013

هناشن و میلاع زا لقتسم دنهد صیخشت و هدرک فیصوت ار یرامیب تسا نممم هک ییاه

،ینرفوزیمسا رد مهوت دننام(

شیپ )یگدرسفا رد یرمف راوخشن و قلخ میظنت لامشم و یم ینیب

،ناراممه و نیمتا( دنک ،یفرط زا .)2013

یم ناشن دوجوم یشهوژپ ایبدا هنیمز ،یتخانش و ییارجا یاهدرکراک رد للاتخا هک دهد

بیسآ یانبریز و زاس -

1.Sagae,Pattanayak & Mehta

2.Kopeland, Shanahan, Costello & Angold

(16)

16

یارش زا یرایسب رد هک تسا یناور یسانش ناور ط

یم هدید یمشزپ یناوتان ،یدرملمع فیعض جیاتن اب دش هب و ،دوش

،لاهاک و سوکوبنسح( تسا طبترم صاخ یراتفر لامشم و یاهدرکراک تیمها و شقن ییاسانش نیاربانب .)2012

للاتخا و یتخانش نآ یاه

یم هنیمز دناوت نشور کرد زاس

نآ نامرد و یناور تلاتخا زا یرت .دوش اه

می یناور تلاتخا و تملاس رب هک یلماوع زا رگید ی ریثأت

نآ زا و هتشاذگ اه

ریثأت یم تلاتخا و باوخ دریذپ

،یلدارب و نوسردنا( تسا نآ هب طوبرم .)2013

زا رتشیب هلحرم رد ناناوجون و ناکدوک دصرد 40

دوخ دشر زا یا

یم هبرجت ار باوخ لامشم ( دننک

یلبمگ و ونافلآ زا

،1

مدع روصرد یتح لامشم نیا ،یخرب یارب .)2009

هدع یارب اما ،دنتسه ارذگ لامشم ،صاخ ینامرد لاخادم یم باوخ لامشم رگید یا

اجرباپ یدایز دم هب دناوت

و هدنام ریثأت نآ راتفر و یلک تملاس رب یفنم ا یگتفشآ لاثم یارب .دراذگب اه

یناوجون و یکدوک رد نمزم باوخ یاه

م اب ،رطخرپ یاهراتفر ،فیعض هنامت لرتنک ،هسردم زا تبیغ ،یلیصحت درملمع رد دم ینتوط و نامزمه لامش

کم( دراد هطبار یعامتجا درملمع رد للاتخا و بیسآ نیفت

- رچتیو و یرتبارک ،2

زا لقن هب ؛2008 ،یلبمگ و ونافلآ

یگتفشآ هوقلاب ارثا .)2009 نایز زین یمیزیف تملاس رب باوخ یاه

یبلق ارطخ هلمج زا ،تسا روآ -

درملمع ،یقورع

یم هک نیلوسنا ربارب رد تمواقم دننام کیلوباتم ارییغت و ،ینمیا متسیس رطخ ضرعم رد مدع روص رد دناوت

شیدناریخ و لزوگ( دبای همادا زین یلاسگرزب هب نامرد -

3لزوگ 2008 ، ،یلبمگ و ونافلآ زا لقن هب ؛ ،نیاربانب .)2009

تسا رامشآ هبنج مامت ابیرقت ناناوجون و ناکدوک باوخ یگنوگچ هک

نآ درملمع یاه تحت ار اه

ریثأت یم رارق .دهد

یگژیو وزج بلغا باوخ لامشم هچرگا ،نمیل یم یناور تلاتخا یلصا یاه

یفاک هجوت اما ،دشاب یگدیچیپ هب یا

-

ر و ناجیه ،باوخ هیلوا میظنت رد ریگرد لباقتم طباور رد دوجوم یاه ،یلبمگ و ونافلآ( تسا هدشن راتف

.)2009

1-4 - شهوژپ فادها

شقن یسررب .1 هفلوم و یسح شزادرپ تیساسح

سح و ،نییاپ یسح هناتسآ ،کیرحت تلوهس( نآ یاه تیسا

ییابیز شیپ رد )یتخانش ینیب

خرمین بیسآ ناور .ناناوجون یتخانش

.2 شقن یسررب یتخانش یاهدرکرام

( ،یراهم لرتنک ،هظفاح میمصت

همانرب ،یریگ ش ،هجوت ،یزیر

متجا تخان ،یعا

فاطعنا یتخانش یریذپ شیپ رد )

بیسآ ناور خرمین ینیب .ناناوجون یتخانش

.3 شقن یسررب باوخ تیفیک

هفلوم و ( نآ یاه هب رد ریخات ،ینهذ باوخ تیفیک

ذم ،نتفر باوخ نامز

یاهوراد زا هدافتسا ،باوخ یگتفشآ ،باوخ یدمآراک ،باوخ باوخ

ازور درملمع رد للاتخا و ،روآ هن

پ رد ) شی ینیب

بیسآ ناور خرمین .ناناوجون یتخانش

1-5 - هیضرف شهوژپ ياه

تیساسح.1 هفلوم و یسح شزادرپ

ییابیز تیساسح و ،نییاپ یسح هناتسآ ،کیرحت تلوهس( نآ یاه تخانش

)ی

اب بیسآ ناور خرمین هطبار ناناوجون یتخانش

رادانعم تبثم یم و هتشاد

شیپ ار نآ دناوت ینیب

ک .دن

.2 میمصت ،یراهم لرتنک ،هظفاح( یتخانش یاهدرکراک همانرب ،یریگ

متجا تخانش ،هجوت ،یزیر عنا ،یعا

-فاط

)یتخانش یریذپ اب

بیسآ ناور خرمین هطبار ناناوجون یتخانش

رادانعم یفنم یم و هتشاد

آ دناوت شیپ ار ن نک ینیب

.د

1.Alfano & Gamble

2.McLaughlin-Crabtree & Witcher

3.Gozal & Kheirandish-Gozal

(17)

17

.3 باوخ تیفیک یاپ

نی هفلوم و هب رد ریخات ،ینهذ باوخ تیفیک( نآ یاه مز ذم ،نتفر باوخ

،باوخ نا

باوخ یاهوراد زا هدافتسا ،باوخ یگتفشآ ،باوخ یدمآراک )هنازور درملمع رد للاتخا و ،روآ

اب ن ور خرمی بیسآ نا -

هطبار ناناوجون یتخانش رادانعم تبثم

یم و هتشاد شیپ ار نآ دناوت

.دنک ینیب

1-6 - یتایلمع و یموهفم فیراعت ياهریغتم

شهوژپ

بیسآ ناور خرمین یتخانش

:یموهفم رفیرعت یظنت ،تخانش رد هظحلام لباق ینیلاب للاتخا اب هک تسا یناگناشن یناور للاتخا

یی ،ناجیه م ا

یم صخشم درف راتفر ور دریملمع یاینبریز یدیشر ایی ،یتیسیز ،یتخانش ناور یاهدنیارف رد یراکژک هک دوش

ار یینا

یم سمعنم تییلاعف رد هیظحلام لیباق یناوتاین ای یتحاران اب ًتومعم یناور تلاتخا .دنک

عایمتجا یایه یی ،یلغیش ،ی

ا

تیلاعف سرتیسا لیماع هیب هدیش دیییات یگنهرف ظاحل زا ای راظتنادروم خساپ .دراد طابترا رگید مهم یاه جییار یاز

یی ا

ایهراتفر .تسین یناور للاتخا ،زیزع گرم دننام ،نادقف یس لیثم( دنتیسه فریحنم یعایمتجا ظایحل زا هیک یی

،ییسا

ضراعت و )یسنج ای ،یبهذم یم یور هعماج و درف نیب ًاتدمع هک ییاه

یگم دنتیسین یناور للاتخا ،دنهد نییا هیمنیا ر

اور نیمجنا( دیشاب هدیش ییشان ،دیش هداد حرش قوف رد هک یتروص هب ،درف رد یراکژک زا ضراعت ای فارحنا ن

یمیشزپ

،امیرمآ .)2013

:یتایلمع فیرعت بیسآ ناور خرمین رضاح شهوژپ رد

یم لماش ار یتارمن یتخانش دش

هفلوم رد یندومزآ هک اه

صخاش و یاه

کچ هناشن تسیل یاه

یناور تلاتخا (1

R - 90 - )SCL ینامسج لماش(

رد تیساسح ،ساوسو ،یزاس

طباور لباقتم ناور ،ایوناراپ ،ایبوف ،یرگشاخرپ ،بارطضا ،یگدرسفا ، صخاش لماش صخاش هس و یشیرپ

دش

2یلک ( ،)GSI هناشن عومجم تبثم یاه

(3

صخاش و )PST هناشن یتحاران

تبثم یاه (4

))PSDI .دوب هدرک بسک

هزادنا سایقم هلصاف ریغتم نیا یریگ

.دوب یا

یسح شزادرپ تیساسح :یموهفم فیرعت ( ناراممه و نورآ

،نیراو و گربتوب زا لقن هب ؛2012 )2016

تساسح سح شزادرپ

ی

SPS( هب ار ) هدرک فیرعت یمیتنژ یتاذ ای یتیصخش تفص کی ناونع دارفا زا یخرب هصخشم هک دنا

ب شن و هدو نا

ح شیازفا هدنهد شزادرپ و یزکرم یبصع متسیس تیساس

قیمع یتخانش کرحم رت

ه یعامتجا ،یمیزیف یا و

.تسا یناجیه :یتایلمع فیرعت یندومزآ هک دوب یتارمن یسح شزادرپ تیساسح زا روظنم رضاح شهوژپ رد

سایقم رد

تاب یسح تیساسح اب صخش (5

)HSPS ( نورآ و نورآ ،روپرشب زا لقن هب ؛1997

یم بسک)1394 سایقم .درک

هزادنا هلصاف ریغتم نیا یریگ .دوب یا

1.Symptoms Checklist-90-Revised

2.Global Severity Index

3.Positive Symptom Total

4.Positive Symptom Distress Index

5.Highly Sensitive Person Scale

(18)

18

یتخانش ياهدرکراک :یموهفم فیرعت یتخانش یاهدرکراک

گرد یبصع یاهدنیارف زا دنترابع ن ،شزادرپ ،باستکا رد ری

یرادهگ و

ثوروتش( اعلاطا تسبراک 2010 ،

هک ،) ا یعیسو هرتسگ و هدوب زغم یاهراتخاس و راتفر نیب طبار ییاناوت ز

،اه دننام

همانرب ،هجوت میمصت ،یزیر

ساپ یرادزاب ،هلاسم لح ،یتخانش و یراتفر یمیظنتدوخ ،نابز ،یریگ نا ،خ

اطع ف یریذپ

یم ربرد ار عازتنا و لتدتسا ،هظفاح ، اعلاطا شزادرپ ،یتخانش ،لدیر و کیر( دریگ

تا ؛2010 ،ناراممه و نیم

،یتوراساپ ؛2013 ،ناراممه و وداراماک ؛2015

.)2016

:یتایلمع فیرعت تارمن هب یتخانش یاهدرکراک شهوژپ نیا رد

یم قلاطا ی دش

هک پ رد یندومزآ مانشسر

ه

ییاناوت ( یتاجن یتخانش یاه هفلوم و )1392

میمصت ،یراهم لرتنک ،هظفاح لماش( نآ یاه ب ،یریگ

همانر هجوت ،یزیر ،

فاطعنا و یعامتجا تخانش یم بسک )یتخانش یریذپ

هزادنا سایقم .درک هلصاف ریغتم نیا یریگ

یا ب .دو

باوخ تیفیک :یموهفم فیرعت هفلوم زا یمی

ه یم باوخ تیفیک ،باوخ مهم رایسب یا م یمیهافم لماش هک دشاب

دم دننا

ظنم لاور و ،باوخ یگتفشآ ،باوخ للاتخا ،باوخ یشخبرثا ،باوخ لک نامز دم ،باوخ ریخات نامز باوخ م

تسا

و ناکزوا(

،ناراممه .)2015

باوخ تیفیک فیرعت قبط صخاش زا

هبرجت یگنوگچ هب طوبرم ینهذ یاه باوخ

لیمشت یم م داجیا باوخ زا نتساخرب زا سپ هک یساسحا و باوخ زا یدنم تیاضر نازیم دننام دوش دوش ی

.

:یتایلمع فیرعت رضاح شهوژپ رد

دوب یتارمن باوخ تیفیک زا روظنم باوخ تیفیک سایقم رد یندومزآ هک

گروبزتیپ (1

هفلوم و )PSQI لماش( نآ یاه

هب رد ریخات ،باوخ ینهذ تیفیک

،نتفر باوخ دم

،باوخ نامز

باوخ یدمآراک ،

یگتفشآ باوخ یاهوراد فرصم ،باوخ

هنازور درملمع رد للاتخا و ،روآ سایقم .دوب هدرک بسک )

هزادنا هلصاف ریغتم نیا یریگ .دوب یا

-7<