ﻪﻠﺠﻣ ﻲﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي
لﺎﺳ
11 ) 4 ( نﺎﺘﺴﻣز ، 1388 ﻪﺤﻔﺻ ، -73 266
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ي
ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻴﺛﺎﺗ
هزور يراد تﺰﻋ ﺮﺑ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ رد ﺖﻣﻼﺳ و ﺲﻔﻧ
نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻧاور
ﺖﺨﺒﻧاﻮﺟ ﻢﻳﺮﻣ
*رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناور هوﺮﮔ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭘ
ﺪﻬﺸﻣ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ
ﺪﻴﺳ ﻲﻠﻋ ﻲﻳﺎﻴﺿ ﺎﺿر
هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناور
ﻲﻜﺷﺰﭘ هﺎﮕﺸﻧاد
ﺪﻬﺸﻣ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ
مﺎﻤﻫ ناﺮﻬﻣ ﺪﻴﺳ
هﺎﮕﺸﻧاد بﺎﺼﻋا و ﺰﻐﻣ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ﺪﻬﺸﻣ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ
ﺎﻤﻨﻫر ﻲﻠﻋ
ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻚﺷﺰﭘ
لﻮﺌﺴﻣ ﻒﻟﻮﻣ*
،ناﺮﻳا
،ﺪﻬﺸﻣ نﺎﺑﺎﻴﺧ
،يدازآ هﺎﮕﺸﻧاد دازآ
،ﻲﻣﻼﺳا هﺪﻜﺸﻧاد ي ﻲﻜﺷﺰﭘ ﻦﻴﻫﺎﺷ ﺮﻓ
ﻦﻔﻠﺗ : 05112250043
لﻮﺻو ﺦﻳرﺎﺗ :
10 / 2 / 88
ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺦﻳرﺎﺗ : 20 / 8 / 88
ﻪﺻﻼﺧ ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺖﺒﺜﻣ تاﺮﻴﺛﺎﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺧﺮﺑ: هزور
يراد داﺮﻓا ﻲﻧاور ﺖﻴﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ رد ار
هدﺮﻛ حﺮﻄﻣ ﺪﻧا
. تﺰﻋ ﺮﺑ هزور ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ و ﺲﻔﻧ
ﺖﻣﻼﺳ ﺖﺳا نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻧاور .
شور رﺎﻛ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا : ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
ﺮﺑ يا يور 60 ﻲﻜﺷﺰﭘ يﻮﺠﺸﻧاد ﺮﻫﺎﻇ ﻪﺑ
ﻢﻟﺎﺳ زا ﺪﻬﺸﻣ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد )
38 نز و 22 دﺮﻣ ( ﻪﻛ هزور ﻪﺑ ﻢﻴﻤﺼﺗ
نﺎﻀﻣر هﺎﻣ رد يراد 1386
ار ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻨﺘﺷاد .
ﻲﻧدﻮﻣزآ زﺎﻏآ رد ﺎﻫ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ
ﺶﺳﺮﭘ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻣﺎﻧ
ي ﺶﺳﺮﭘ ،يدﺮﻓ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﻪﻣﺎﻧ
ي تﺰﻋ ﺲﻔﻧ و ﺖﻴﻤﺳاﺮﭘﻮﻛ
ﻲﺘﻣﻼﻋ ﺖﺳﺮﻬﻓ 90
ﻪﻨﻳﺰﮔ هﺪﺷ ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ يا SCL-90-R)
( درﻮﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا راﺮﻗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ .
ﻞﻗاﺪﺣ داﺮﻓا ﻦﻳا 21
هﺎﻣ ﻦﻳا رد زور ادﺪﺠﻣ و ﻪﺘﻓﺮﮔ هزور
"
ود ﺎﺑ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ نﺎﻳﺎﭘ رد
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ي ﺖﻴﻤﺳاﺮﭘﻮﻛ SCL-90-Rو
ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻧﺪﺷ . هداد ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
نﻮﻣزآ يرﺎﻣآ يﺎﻫ ﻲﺗ
ﻲﺟوز ي ﻪﺨﺴﻧ رد نﻮﺴﻛﺎﻜﻠﻳو و 17
راﺰﻓا مﺮﻧ درﻮﻣSPSS
راﺮﻗ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﺲﭘ: تﺰﻋ
ﺲﻔﻧ ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺎﻫ ﺶﻳاﺰﻓا هﺎﻣ زﺎﻏآ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻨﻌﻣ
راد ﺖﻓﺎﻳ ي ) 001 /
<0 (P سﺎﺳا ﺮﺑ . نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ SCL-90-R
ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺎﻫ رد دﺎﻌﺑا
ﻲﮔدﺮﺴﻓا ) 001 /
<0 (P
، ناور ﻲﺸﻳﺮﭘ ) 007 /
<0 (P باﺮﻄﺿا ، )
001 /
<0 (P ساﻮﺳو ،
) 001 /
<0 (P ﻦﻴﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ، يدﺮﻓ
) 001 /
<0 (P
، ﻲﺑﻮﻓ ) 022 /
<0 (P
، ﺖﻣﻮﺼﺧ
) 001 /
<0 (P
، يﺪﻴﺋﻮﻧارﺎﭘ رﺎﻜﻓا )
001 /
<0 (P
ﻲﺿﺮﻣ ﻢﻳﻼﻋ ﻲﻠﻛ سﺎﻴﻘﻣ و
) 001 /
<0 (P ﺶﻫﺎﻛ يراد ﻲﻨﻌﻣ نﺎﺸﻧ
د ﺪﻧدا .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ هزور: ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻴﺛﺎﺗ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ رد يراد ﺎﻘﺗرا رد يا
ي تﺰﻋ ﺲﻔﻧ
دﻮﺒﻬﺑ و ﺖﻣﻼﺳ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻧاور دراد
.
هژاو يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ :
،نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد هزور
يراد ﺖﻣﻼﺳ ، ،ﻲﻧاور تﺰﻋ ﺲﻔﻧ
ﻲﭘ ﺖﺷﻮﻧ :
ﻲﺻﺎﺧ ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻳﺎﻤﺣ نوﺪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻪﺘﻴﻤﻛ ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺎﺑ و
ﻲﺸﻫوﮋﭘ ي قﻼﺧا ﻪﺘﻴﻤﻛ و
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ه
ا ﺖﺳ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻲﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺎﺑ و
ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﺳا
. نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يرﺎﻜﻤﻫ زا ﺪﻬﺸﻣ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻦﻴﻟﻮﺌﺴﻣ و ﺪﻴﺗﺎﺳا و ﻲﻜﺷﺰﭘ
ﻲﻣ يراﺰﮕﺳﺎﭙﺳ دﻮﺷ
.
Original Article
Effect of Ramadan fasting on self-esteem and mental health of students
Abstract
Introduction: Some reports declare that Ramadan fasting has positive effects on mental health. This study was carried out to clarify Ramadan fasting effects on self- esteem and mental health of students.
Materials and Methods: This descriptive-comparative study was accomplished on 60 apparently healthy medical students of School of Medicine of Azad University, Mashhad Branch (38 female and 22 male) who had decided to have fasting in Ramadan in 2007. The samples fulfilled the demographic and Cooper-Smith self-esteem and Symptom Checklist -90 -Revised (SCL-90-R) questionnaires at the beginning of Ramadan month and after at least 21 days of fasting. Data were analyzed by using Wilcoxon and paired t test in SPSS version 17.
Results: In comparison with the beginning of Ramadan, students’ self-esteem increased after 21 days of fasting (P=0.001). Also some dimensions of SCL-90-R significantly diminished: depression (P=0.001), psychoticism (P=0.007), anxiety (P=0.001), obsession (P=0.001), interpersonal sensitivity (P=0.001), phobia (P=0.022), hostility (P=0.001), paranoid ideation (P=0.001) and global severity index (P=0.001).
Conclusion: Ramadan fasting improves self-esteem and mental health of students.
Keywords: Fasting, Mental health, Self-esteem, University students
*Maryam Javanbakht Assistant professor of psychiatry, Azad University, Mashhad, Iran
Seyyed Alireza Ziaee Assistant professor of psychiatry, Azad University, Mashhad, Iran
Seyyed Mehran Homam Assistant professor of neurology, Azad University, Mashhad, Iran
Ali Rahnama General physician
*Corresponding Author:
Azadi St., Shahinfar School of Medicine, Azad University, Branch of Mashhad, Iran [email protected] Tel: +985112250043 Received: Apr. 30, 2009 Accepted: Nov. 11, 2009
Aknowledgement:
This study was reviewed and approved by research committee of School of Medicine of Azad University, Mashhad Branch. No grant supported the present study and the authors had no conflict of interest with the results.
Vancouver referencing:
Javanbakht M, Ziaee SA, Homam SM, Rahnama A. Effect of Ramadan fasting on self-esteem and mental health of students. Journal of Fundamentals of Mental Health 2010; 11(4): 266-73.
ﻪﻠﺠﻣ لﺎﺳ ،ﻲﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي 11
) 4 ( نﺎﺘﺴﻣز ، 1388
اﻮﺟ ﻢﻳﺮﻣ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺖﺨﺒﻧ 268
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻞـﻣﺎﻋ ﻲـﻧاور تﻻﻼﺘﺧا 15
ﺪـﺻرد ﻲﻧاﻮﺗﺎـﻧ
گﺮـﻣ و ﺎـﻫ يﺎـﻫ
ور يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد سردوز تﻻﻼﺘـﺧا نﺎـﻴﻣ رد و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﺷر ﻪﺑ
ﺪـﻧراد راﺮـﻗ رﺪـﺻ رد ﻲﺑاﺮﻄـﺿا و ﻲـﻘﻠﺧ تﻻﻼﺘﺧا ،ﻲﻧاور ﻪـﺑ
ﻪﻧﻮﮔ يا ﻪﻛ ﻚﻳ مرﺎﻬﭼ داﺮﻓا ﻚـﻳ ﻲـﺼﻴﺨﺸﺗ يﺎـﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺪـﺟاو
ﻲﺑاﺮﻄﺿا لﻼﺘﺧا ﺪﻨﺘﺴﻫ
) 1 .(
ﻧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد نﺎﻣزﺎـﺳ ﺰـﻴ
ﺶﻴﭘ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﺎﺳ رد ﻪﻛ هدﻮﻤﻧ ﻲﻨﻴﺑ
2020 ﺖـﻠﻋ ﻦﻴـﻟوا
يرﺎﻤﻴﺑ نﺎﻬﺟ رد ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ ـﺒﻠﻗ يﺎﻫ
ﻲ ـﻗوﺮﻋ ﻲ ﻦﻴـﻣود و ﺖـﻠﻋ نآ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا )
2 .(
ﺘﻣ ﺎ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ تﻻﻼﺘﺧا ﻦﻳا ﻪﻧﺎﻔﺳ يﺎـﻫ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ و دﺮﻓ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻞﻴﻤﺤﺗ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ دﻮﺷ .
ﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻳﺎـﺳآ و هﺎـﻓر ﺖـﻟﺎﺣ ار ﺖﻣﻼـﺳ ،ﻲﻧﺎـﻬ
ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﻧاور ،ﻲﻤﺴﺟ ﺪﻧاد
) 3 ( و ﻪـﻛ يدراﻮـﻣ زا ﻲـﻜﻳ
ﻲــﻤﻬﻣ ﺶــﻘﻧ ﻲــﻧاور ﺖﻣﻼــﺳ رد ﻲــﻣ ﺎــﻔﻳا
ﺪــﻨﻛ هﺮــﻬﺑ زا يﺪــﻨﻣ
تﺰﻋ ﺖﺳا ﺲﻔﻧ .
تﺰﻋ ﺖﺳا يﺪﻨﻤﺷزرا و شﺮﻳﺬﭘ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺲﻔﻧ
ﻲﻣ سﺎﺴﺣا ﻦﺘﺸﻳﻮﺧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺺﺨﺷ ﻪﻛ ﺪـﻨﻛ
. زا ﻪـﻛ ﻲـﺼﺨﺷ
تﺰﻋ ﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻻﺎﺑ ﺲﻔﻧ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﺖ
ي ﻲﺑﺎـﻳزرا ﻲﺘﺒﺜﻣ
ناﺮـﮕﻳد و دﻮـﺧ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﻲﺒـﺳﺎﻨﻣ درﻮـﺧﺮﺑ و هدﻮﻤﻧ دراد
) 4 (
،
ﺎﻨﺑ ﺮﺑ تﺰﻋ سﺎﺴﺣا ﻦﻳا دﺮـﻓ ﻲﻧاور ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻘﺗرا ﺐﺟﻮﻣ ﺲﻔﻧ
ﻲﻣ ددﺮﮔ . تﺰـﻋ ﺮﺑ يﺪﻨﭼ ﻞﻣاﻮﻋ
ـﺗ ﻲـﻧاور ﺖﻣﻼـﺳ و ﺲـﻔﻧ ﺎ
ﺮﻴﺛ
ﻲﻣ ﻢﻬﻣ زا ﻪﻛ ﺪﻧراﺬﮔ نآ ﻦﻳﺮﺗ
ﻲﻣ ﺎﻫ يﺎﻫروﺎﺑ و تﺎﻳﻮﻨﻌﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻲﺒﻫﺬﻣ دﺮﻛ هرﺎﺷا . مﻼـﺳا هراﻮـﻤﻫ ﻪـﻛ ﻲﺗادﺎـﺒﻋ زا ﻲـﻜﻳ ﺮـﺑ
نآ
ﺗﺎ ﺪﻴﻛ دراد ﻪﻀﻳﺮﻓ ي ﺖﺳا هزور .
ﻲﻋﺮـﺷ تﺎـﺒﺟاو زا ﻲﻜﻳ هزور
ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ لﺎﻜﺷا ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﺮﮕﻳد نﺎﻳدا رد ﻪﻛ ﺖﺳا مﻼﺳا ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﺖﻣﻼـﺳ يﺎﻘﺗرا ﺚﻋﺎﺑ هزور ،مﻼﺳا هﺎﮔﺪﻳد زا
ﻲــﻣ دﺮــﻓ ﻲــﻧاور و ﻲﻤــﺴﺟ ددﺮــﮔ
و نآﺮــﻗ رد ﺪــﻧواﺪﺧ ﻢﻳﺮــﻛ
ﻲﻣ ﺪﻳﺎﻣﺮﻓ
":
نﻮـﻤﻠﻌﺗ ﻢﺘـﻨﻛ نا ﻢﻜﻟﺮﻴﺧ اﻮﻣﻮﺼﺗ نا و
"
ﻢـﻠﻋ ﺮـﮔا
ﻲﻣ ﺪﻴﺘﺷاد ياﺮﺑ ﻦﺘﻓﺮﮔ هزور ﻪﻛ ﺪﻴﺘﺴﻧاد ﺎﻤﺷ
ﺖﺳا ﺮﻴﺧ .
ﻪﻨﻴﻣز رد ي ﺗﺎ يدﺎـﻳز تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺮﺑ هزور تاﺮﻴﺛ
ﻲــﺑﺮﭼ ﻦﺘﺧﻮــﺳ ،نزو لﺮــﺘﻨﻛﺮﺑ نآ تاﺮــﺛا ﺪــﻨﻧﺎﻣ ﺶﻫﺎــﻛ ،ﺎــﻫ
يرﺎـﻤﻴﺑ زوﺮـﺑ ﺶﻫﺎﻛ و نﻮﺧرﺎﺸﻓ ﻲـﻗوﺮﻋ ﻲـﺒﻠﻗ يﺎـﻫ
ترﻮـﺻ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ )
7 - 5 (
، ﻪﺘﻓﺎﻳ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﻀﻌﺑ ﺎﻣا ار يﺮـﮕﻳد يﺎﻫ
ﻪﺘﺷاد نﺎﻴﺑ ﺪﻧا .
ﺮـﻨﺑ دراﻮـﻣ ﻦﻳا زا ﻲﻜﻳ ﻲـﺳرﺮﺑ زا ﺪـﻌﺑ ﻪـﻛ دﻮـﺑ1
1Bener
يدﻮﺟو ﺎﺑ دﺮﻛ رﺎﻬﻇا دردﺮﺳ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ داﺮﻓا يور ﺮﺑ هزور تاﺮﺛا دﺪــﻌﺘﻣ تﺎــﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻪــﻛ ﻪــﻛ ﺖــﺳا هﺪــﺷ ﺺﺨــﺸﻣ
هزور يراد
شراﻮﮔ هﺎﮕﺘﺳد ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ﺖﺣاﺮﺘﺳا ﺚﻋﺎﺑ ﻲﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳ و
ﻲﻣ ﻢﺴﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ و ددﺮﮔ نآ
ﺎﻫ ار ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻲﻣ ﺮﺗاﻮـﺗ يور ﺮـﺑ ﺎـﻣا ﺪﻨﻛ
دراﺪﻧ يﺮﺛا دردﺮﺳ )
8 .(
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻨﻴﻣز رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ي
ﺎﺴﻣ ﻳ ﻲـﻧاور تﻼﻜﺸﻣ و ﻞ
ـﺗ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺎ هزور ﺮﻴﺛ
ﺖـﺳا ناور ﺖﻣﻼـﺳ ﺮـﺑ يراد .
ناﺰـﻴﻣ ﺶﻫﺎـﻛ
مﺪﻘﻣ ﻲﺳرﺮﺑ رد نﺎﻀﻣر هﺎﻣ نﺎﻳﺎﭘ رد ﻲﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﺎﻴﻧ
و
يزردﻮﮔرﻮﻧ رادﺮﺳ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
) 9
، 10 .(
سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ مﺎﻤﺗ ﻲﻗدﺎﺻ و ﻲﻤﻇﺎﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد GHQ يﺎﻫ
و2
سﺎـﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻲﻧﺎﻣﺮﻬﻗ ﻲﺳرﺮﺑ رد
و باﺮﻄـﺿا ،ﻲﮔدﺮـﺴﻓا يﺎـﻫ
هزور زا ﺲـﭘ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا ﺪـﻧدﻮﺑ ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ يراد
ﺗ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺎ
هزور ﺮﻴﺛ
سﺎـﻴﻘﻣ ﻦـﻳا ﺮـﺑ يراد ﺎـﻫ
ا ﺖـﺳ ) 13 - 10 .(
ا ناﺰﻴﻣ ﻲـﺳرﺮﺑ رد ﺰـﻴﻧ ﻲـﺸﻛدﻮﺧ ﻪﺑ ماﺪﻗ و يزردﻮﮔرﻮﭘرادﺮـﺳ
يﺪﻧرز ﻲﻧﺎﻄﻠﺳ دﻮﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﺲﭘ
) 10 .(
نﺎــﻴﻜﭼﻮﻛآ ﻲــﺳرﺮﺑ رد هزور3
تاﺮــﺛا نﺎــﻀﻣر هﺎــﻣ رد يراد
شور يور ﺮــﺑ يﺪــﻴﻔﻣ سﺮﺘــﺳا ﺎــﺑ ﻪــﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎــﻫ
رد نﺎﻳﻮﺠــﺸﻧاد
ﻪﺘﺷاد ﻲﻜﺷﺰﭘ و
شور
ـﺑ ار ﺪـﻣآرﺎﻛﺎﻧ يﺎﻫ ﻪ
رد ﻲـﺼﺨﺸﻣ رﻮـﻃ
داد ﺶﻫﺎــﻛ نﺎــﻧآ دﻮــﺑ ه
) 14 .(
ﻪــﻛ داد نﺎــﺸﻧ يﺮﺑﺎــﺟ يرﺎــﺼﻧا
هزور ﻲﻣ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺲﻔﻧ تﺰﻋ يﺎﻘﺗرا ﺚﻋﺎﺑ يراد دﻮـﺷ
) 15 .(
ﺖـﺳا هدﻮـﺑ يﺮﮕﻳد ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺰﻴﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﻀﻌﺑ رد ـﺑ
ﻪ
ا
هزور يزردﻮﮔرﻮﭘرادﺮـﺳ ﻖـﻴﻘﺤﺗ رد ﻪـﻛ ترﻮـﺻ ﻦﻳ رد يراد
ﺮﻳﺎـﺳ رد و هﺪﺷ يﺪﻴﺋﻮﻧارﺎﭘ رﺎﻜﻓا ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ سﺎــﻴﻘﻣ ــﻫ Rيﺎ 90- SCL- دﻮــﺑ هﺪــﺸﻧ هﺪﻫﺎــﺸﻣ يﺮــﻴﻴﻐﺗ4
) 10 .(
ﻢــﻫ ﺎــﺳﻮﻣ ﻲــﺳرﺮﺑ رد ﻦﻴــﻨﭼ
5ﻲﻳ ﻚــﻳﺮﺤﺗ حﻮﻄــﺳ و يﺮﻳﺬــﭘ
هﺎـﻣ يﺎﻬﺘﻧا رد و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻀﻣر هﺎﻣ رد ﺞﻳرﺪﺗ ﻪﺑ باﺮﻄﺿا ﻪﺑ ﺮﺜﻛاﺪﺣ دﻮﺑ هﺪﻴﺳر دﻮﺧ )
16 .(
ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ دﺎـﻳ يﺎـﻫ
ﺮـﺒﺘﻌﻣ راﺰـﺑا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺎـﺗ ﻢﻳﺪﺷ نآ ﺮﺑ هﺪﺷ -R
-90 وSCL
ﺎــﻴﻘﻣ س تﺰــﻋ ﺮﭘﻮــﻛ ﺲــﻔﻧ و ﻲــﻧاور ﺖﻣﻼــﺳ ﺖﻴﻌــﺿو ،ﺖﻴﻤــﺳا
تﺰﻋ
ﺪـﻌﺑ و ﻞـﺒﻗ ار ﺪﻬﺸﻣ دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺲﻔﻧ زا
هزور ﻢﻫ ﺎﺑ و هدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ رد يراد ﻢﻴﻳﺎﻤﻧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
.
2General Health Questionnaire (GHQ)
3Akuchekian
4Symptoms Checklist-90-Revised (SCL-90-R)
5Moussaoui
شور رﺎﻛ
ﺶﻫوﮋﭘ عﻮﻧ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ يﺎﻫ
ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا يا
يور ﺮﺑ 60
ـﻛ ﻢﻟﺎـﺳ ﺮﻫﺎـﻇ ﻪـﺑ ﻲﻜـﺷﺰﭘ يﻮﺠﺸﻧاد ﻪـﺑ ﻢﻴﻤـﺼﺗ ﻪ
هزور نﺎـــﻀﻣر كرﺎـــﺒﻣ هﺎـــﻣ رد يراد 1428
يﺮـــﻤﻗ ) 1386
يﺪﻴﺷرﻮﺧ (
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻨﺘﺷاد ار .
لﻮـﻣﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ي نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺐﻳﺮـﺿ ﺎـﺑ و ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ود 95
ﺪـﺻرد لدﺎـﻌﻣ
20 ﻞﻗاﺪـﺣ ،هﺪـﻨﻨﻛ شوﺪـﺨﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦﺘﻓﺮـﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ
ﻧ ﻢﺠﺣ ﻤ ﻪﻧﻮ 60
ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﺮـﻔﻧ .
اﺮـﻓا ﻦـﻳا سﺎـﺳا ﺮـﺑ د
ﺖﺳﺮﻬﻓ ﺪﻬـﺸﻣ ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻞﻣﺎﻛ
ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ 602
ـﺑ ﻪـﻧﺎﻳار زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﻔﻧ ﻪ
ﻲﻓدﺎـﺼﺗ رﻮـﻃ
بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻧﺪﺷ .
زا ﺪـﻧدﻮﺑ ترﺎـﺒﻋ لﻮﻤـﺷ يﺎـﻫرﺎﻴﻌﻣ :
1 - ﻢﻴﻤـﺼﺗ
نﺎـﻀﻣر كرﺎﺒﻣ هﺎﻣ رد ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻦﺘﻓﺮﮔ هزور ياﺮﺑ ،
2 - ﻦﺘـﺷاد
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻬﺟ ﺖﻳﺎﺿر ﻌﻣ و
يﺎﻫرﺎﻴ جوﺮـﺧ ترﺎـﺒﻋ
دﻮﺑ ﺪﻧ زا : 1 - ﻲﻤﺴﺟ يرﺎﻤﻴﺑ دﻮﺟو ،
2 -
ﻲـﻧاور يرﺎـﻤﻴﺑ دﻮـﺟو
،
3 - ناور يﺎـﻫوراد فﺮﺼﻣ ﻲﻜـﺷﺰﭘ
، 4 - نﺎـﻀﻣر هﺎـﻣ نﺎـﻳﺎﭘ رد
تﺪـﻣ ﻪﺑ ﻞﻗاﺪﺣ ﻲﺘﻠﻋ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻪﻛ يداﺮﻓا 21
هزور ﻪـﺑ ﻖـﻓﻮﻣ زور
ﺪﻧﺪﺷ فﺬﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺸﻧ ﻦﺘﻓﺮﮔ .
رد ﺖــﻬﺟ داﺮــﻓا ﻲﻣﺎــﻤﺗ ﻲــﻗﻼﺧا تﺎــﻈﺣﻼﻣ ﻦﺘﻓﺮــﮔ ﺮــﻈﻧ
رد
ﻲـﻣ دراو ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺖﻳﺎﺿر ﻦﺘﺷاد ترﻮﺻ ﺪﻧﺪـﺷ
. ﻢـﻫ ﻦﻴـﻨﭼ
ﻲﻧدﻮﻣزآ يﺎﺟ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺎﻧ
ﺶﺳﺮﭘ رد دﻮﺧ م ﻪﻣﺎﻧ
و هرﺎﻤـﺷ ﺎـﻫ
ﺪـﻛ ﺎـﻳ
ﻲـﻣ دراو ﻲﺻﺎﺧ
نآ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ تﺎـﻋﻼﻃا ﺎـﺗ ﺪـﻧدﺮﻛ ﻼﻣﺎـﻛ ﺎـﻫ
ﺪﻧﺎﻤﺑ ﻲﻗﺎﺑ ﻪﻧﺎﻣﺮﺤﻣ .
ﻲﻧدﻮـﻣزآ
ﻂـﺳﻮﺗ نﺎـﻀﻣر هﺎـﻣ زﺎـﻏآ رد ﺎـﻫ
ﺶــﺳﺮﭘ ﻪــﻣﺎﻧ ﺶــﺳﺮﭘ ،يدﺮــﻓ تﺎــﺼﺨﺸﻣ ي ﻪــﻣﺎﻧ
تﺰــﻋ ي ﺲــﻔﻧ
ﺶﺳﺮﭘ و ﺖﻴﻤﺳاﺮﭘﻮﻛ ﻪﻣﺎﻧ
90-R ي راﺮـﻗ ﻲﺑﺎـﻳزرا درﻮﻣSCL-
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ .
ﻞﻗاﺪـﺣ داﺮـﻓا ﻦـﻳا 21
و ﻪـﺘﻓﺮﮔ هزور هﺎـﻣ ﻦـﻳا رد زور
نﺎﻀﻣر هﺎﻣ نﺎﻳﺎﭘ رد ادﺪﺠﻣ ﻂﺳﻮﺗ
ﺶﺳﺮﭘ ود ﻪﻣﺎﻧ ي تﺰﻋ ﺲـﻔﻧ
ﺖﻴﻤﺳاﺮﭘﻮﻛ و
90-R - ﺪﻧﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑSCL .
ﺶﺳﺮﭘ ﻪـﻣﺎﻧ ي تﺰـﻋ
هﺪـﻧﺮﻴﮔﺮﺑ رد ﺖﻴﻤـﺳا ﺮﭘﻮـﻛ ﺲـﻔﻧ ي
35
ﻛ ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﻲﻧدﻮﻣزآ ﻪ
ﻲﻣ ار دﻮـﺧ ﻲـﻌﻗاو سﺎـﺴﺣا ﺖـﺴﻳﺎﺑ
هرﺎﺑرد ي ﺮﻫ ترﺎﺒﻋ زا ﻚﻳ ﻪـﻨﻳﺰﮔ رﺎﻬﭼ زا ﻲﻜﻳ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﺑ ﺎﻫ
ي
ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﻢﻔﻟﺎﺨﻣ ﻼﻣﺎﻛ و ﻢﻔﻟﺎﺨﻣ ،ﻢﻘﻓاﻮﻣ ،ﻢﻘﻓاﻮﻣ ﻼﻣﺎﻛ .
ياﺮﺑ
تﺰــﻋ سﺎــﻴﻘﻣ رﺎــﺒﺘﻋا و دﺎــﻤﺘﻋا ﻲــﺳرﺮﺑ ﺖﻴﻤــﺳاﺮﭘﻮﻛ ﺲــﻔﻧ
ﺶﻫوﮋــﭘ مﺎــﺠﻧا ناﺮــﻳا رد يدﺎــﻳز يﺎــﻫ ﻪــﻠﻤﺟ نآ زا ﻪــﻛ هﺪــﺷ
ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا ندﻮﺑ ﻲﻠﻤﻋ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ 19
ﻪـﻧﺎﮔ ي
ﺶـﺳﺮﭘ دﺎـﻤﺘﻋا ﺐﻳﺮـﺿ داد نﺎـﺸﻧ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻪـﻛ دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا ناﺮﻬﺗ ﻪـﻣﺎﻧ
892 / 0 ﺖﺳا هدﻮﺑ ) 17 .(
ياﺮـﺟا ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﻦﻴـﻴﻌﺗ ياﺮـﺑ يﺮﺑﺎـﺟ يرﺎﺼﻧا
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ تﺰﻋ ﺮﺑ ﻲﺷزرو ي ياﺮـﺑ ﺰـﻴﻧ يﺪـﻤﺤﻣ ﻞـﮔ و ناﺪﻨﻤﻟﺎﺳ ﺲﻔﻧ
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و رﺎﻜﺷزرو ﻦﻴﻟﻮﻠﻌﻣ ﺲﻔﻧ تﺰﻋ ﺢﻄﺳ ي رﺎـﻴﻌﻣ رﺎﻜﺷزروﺮﻴﻏ
هدﺮـﺑ رﺎـﻛ ﻪـﺑ ار هﺪـﺷ دﺎﻳ ﺪـﻧا
) 15 .(
ﺶـﺳﺮﭘ ﻦـﻳا رﺎـﺒﺘﻋا ﻂـﺳﻮﺗ ﻪـﻣﺎﻧ
رﻮـﺸﻛ ﻞـﺧاد رد يﺮﺑﺎﺟ يرﺎﺼﻧا و رﻮﺸﻛ زا جرﺎﺧ رد ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﻴﻳﺎﺗ )
18 - 15 .(
ﺶـﺳﺮﭘ ﻦـﻳا رد
تﺰـﻋ ،ﻪـﻣﺎﻧ ﻲـﻠﻛ ﺲـﻔﻧ
هﺮـﻤﻧ ،ﻲﻧدﻮـﻣزآ تازﺎﻴﺘﻣا عﻮﻤﺠﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ي
تﺰﻋ ﺸﻣ ار يو ﺲﻔﻧ ﻲﻣ ﺺﺨ
ﻪﻨﻣاد ﻪﻛ ﺪﻳﺎﻤﻧ زا نآ ي
35 ﺎﺗ 140 رد
ﺖﺳا نﺎﺳﻮﻧ .
هﺮـﻤﻧ ﻪـﻛ ﻲﻧﺎـﺴﻛ ي
35 ﺎـﺗ 70
هدروآ ﺖـﺳد ﻪـﺑ ار ﺪـﻧا
) زا ﺮﺘﻤﻛ 50 % هﺮـﻤﻧ ﻞـﻛ ي ( تﺰـﻋ ياراد ﻪـﻛ يداﺮـﻓا ،ﻦﻴﻳﺎـﭘ ﺲـﻔﻧ
هﺮﻤﻧ تﺰﻋ ي ﺲﻔﻧ نﺎﺷ 71 ﺎﺗ 106 هدﻮﺑ ) ﻦﻴﺑ 50 % ﺎﺗ 75 % هﺮﻤﻧ ﻞﻛ ي (
تﺰﻋ ياراد نآ و ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺲﻔﻧ
تاﺮﻤﻧ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ نﺎﺷ
ﻦﻴﺑ 106 ﺎﺗ 140
هدﻮﺑ ) زا ﺶﻴﺑ 75 % هﺮﻤﻧ ﻞﻛ ي ( هدﻮﺑ ﻻﺎﺑ ﺲﻔﻧ تﺰﻋ ياراد ﺪﻧا
) 15 .(
ﺶـــﺳﺮﭘ ﻪـــﻣﺎﻧ 90-R ي SCL - ياراد 90 ﻦـــﻳا ﺖـــﺳا لاﻮﺌـــﺳ
ﺶﺳﺮﭘ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻪﻣﺎﻧ ،ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و ﻪـﺘﻓر رﺎـﻛ ﻪﺑ ناﺮﻳا رد يﺪﻨﭼ يﺎﻫ
ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ نآ ﺖﻴـﺳﺎﺴﺣ و ﻲﮔﮋﻳو 97
/ 0 ، 98 / 0 و 94 / 0 شراﺰـﮔ
ﺖـﺳا هﺪﺷ )
10
، 19
، 20 .(
ﺎﭘ ﻚـﻤﻛ ﻪـﺑ نﻮـﻣزآ ﺐﻳﺮـﺿ ﻦـﻳا ﻲﻳﺎـﻳ
ﻦﻴﺑ نﻮﻣزآزﺎﺑ نﻮﻣزآ 77
/ 0 ﺎﺗ 90 / 0
ﺖـﺳا هﺪـﺷ شراﺰـﮔ .
ﻲـﻳاور
ﻲﺳرﺮﺑ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ نﻮﻣزآ هوﺮﮔ يور ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
،ﻲـﻧاور نارﺎﻤﻴﺑ يﺎﻫ
،هﺪــﺷ مﺎــﺠﻧا ﻲــﻧاور رﺎــﺸﻓﺮﭘ ﻂﻳاﺮــﺷ ﺎــﺑ داﺮــﻓا و ﻲﻤــﺴﺟ نارﺎــﻤﻴﺑ ﺖﻳﺎﺿر ﺖﺳا هﺪﻳدﺮﮔ شراﺰﮔ ﺶﺨﺑ .
نﻮـﻣزآ ﻦﻳا ﻲﻳاور و ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
ناﺮــﻳا رد يﺎــﻔﻟآ ﺐﻳﺮــﺿ ﻚــﻤﻛ ﻪــﺑ و هدﻮــﺑ لﻮــﺒﻗ ﻞــﺑﺎﻗ ﺪــﺣ رد
زا نآ ﻲﻧورد تﺎﺒﺛ ،خﺎﺒﻧوﺮﻛ 77
/ 0 ناور ﺪﻌﺑ ياﺮﺑ ﺎـﺗ ﻲﺸﻳﺮﭘ
90 / 0
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺪﻌﺑ ياﺮﺑ .
ﻪـﺑ ﻢـﻫ سﺎـﻴﻘﻣ ﻦﻳا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
زا نﻮﻣزآزﺎﺑ نﻮﻣزآ شور 80
/ 0 ﺖﻳﺎﻜﺷ ﺪﻌﺑ ياﺮﺑ ﺎﺗ ﻲﻧﺎﻤﺴﺟ يﺎﻫ
90 / 0 ﺋﻮﻧارﺎﭘ رﺎﻜﻓا ﺪﻌﺑ ياﺮﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ يﺪﻴ
) 21 .(
هداد ياﺮـﺑ ﻲـﺟوز ﻲـﺗ يرﺎـﻣآ شور ﻚـﻤﻛ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
هداد ﻪـﺒﺗر لواﺪﺟ ياﺮﺑ نﻮﺴﻛﺎﻜﻠﻳو نﻮﻣزآ و ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ يﺎﻫ رد يا
مﺮــﻧ راﺰــﻓا ﻪﺨــﺴﻧ ﺎــﺑSPSS
ي 17 راﺮــﻗ ﻞــﻴﻠﺤﺗ و ﻪــﻳﺰﺠﺗ درﻮــﻣ
ﻲﻧدﻮﻣزآ تاﺮﻤﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺖﻓﺮﮔ ﺎﺑ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ﺎﻫ
ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻢﻫ .
ا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﻮﻣزآ ز
ﺎـﺑ يرﺎـﻣآ يﺎﻫ
نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ 95
/ 0 ﺢﻄﺳ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﻲـﻨﻌﻣ
يراد
لدﺎﻌﻣP 05 / 0 ﺪﻳدﺮﮔ ﺮﻴﺴﻔﺗ .
ﻪﻠﺠﻣ لﺎﺳ ،ﻲﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي 11
) 4 ( نﺎﺘﺴﻣز ، 1388
اﻮﺟ ﻢﻳﺮﻣ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺖﺨﺒﻧ 270
ﺞﻳﺎﺘﻧ هزور ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد تﺰـﻋ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ يراد
ﺲـﻔﻧ
ﻢﻴﺘﺧادﺮـﭘ نﺎﻳﻮﺠـﺸﻧاد ﻲـﻧاور ﺖﻣﻼﺳ و .
ناﺰـﻴﻣ رﻮـﻈﻨﻣ ﻦـﻳا ﻪـﺑ
تﺰﻋ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻧاور ﺖﻣﻼﺳ ﺖﻴﻌﺿو و ﺲﻔﻧ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ار
ﻢﻳدﻮــﻤﻧ ﻪــﺴﻳﺎﻘﻣ ﻢــﻫ ﺎــﺑ و هدﺮــﻛ ﻲــﺳرﺮﺑ نﺎــﻀﻣر هﺎــﻣ .
داﺪــﻌﺗ
ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺎﻫ 60 ﻪﻛ دﻮﺑ ﺮﻔﻧ 38
نآ ﺮﻔﻧ نز ﺎﻫ ) 3 / 63 (%
و 22 ﺮـﻔﻧ
دﺮــﻣ ) 7 / 36 (%
ﺪــﻧدﻮﺑ . داﺪــﻌﺗ ﻦــﻳا زا 44
ﺮــﻔﻧ ) 3 / 73 (%
و دﺮــﺠﻣ
16 ﺮﻔﻧ ) 7 / 26 (%
ﺪﻧدﻮﺑ ﻞﻫﺎﺘﻣ .
تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
ﻲﻧدﻮﻣزآ ﻪﻴﻠﻛ رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ي
ﺎﻴﻘﻣ س يﺎﻫ
SCL-90-R نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﻞﺒﻗ
و نآ زا ﺲﭘ لوﺪﺟ رد
) 1 ( ﻪﻳارا ﺖﺳا هﺪﺷ . ﻲﻣ هﺪﻳد لوﺪﺟ رد ﻪﻛ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ دﻮﺷ
ﻲﮔدﺮـــﺴﻓا تاﺮـــﻤﻧ )
001 / 0
= (P ناور ، ﻲـــﺸﻳﺮﭘ ) 007 / 0
= (P ،
باﺮﻄــــﺿا )
001 / 0
= (P ساﻮــــﺳو ، )
001 / 0
= (P
، ﺖﻴــــﺳﺎﺴﺣ
ﻦﻴــــﺑ يدﺮــــﻓ ) 001 / 0 P= ( ﺎــــﻴﺑﻮﻓ ، ) 022 / 0 P= ( ﺖﻣﻮــــﺼﺧ ،
) 001 / 0 P= ( يﺪﻴﺋﻮﻧارﺎﭘ رﺎﻜﻓا و )
001 / 0 P= ( نﺎـﻀﻣر هﺎﻣ زا ﺪﻌﺑ
ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا ﺮﺘﻤﻛ يراد
.
ﻢﻫ ﻲﺿﺮﻣ ﻢﻳﻼﻋ ﻲﻠﻛ رﺎﻴﻌﻣ ﻦﻴﻨﭼ (GSI)1
) 001 / 0
= (P ﻊﻤﺟ ،
ﻲﺿﺮﻣ ﻢﻳﻼﻋ (PST)2
) 001 / 0 P= (
ﻲﺘﺣارﺎـﻧ ﺐﻳﺮـﺿ رﺎـﻴﻌﻣ و
3
(PSDI) ) 001 / 0 P= ( ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﺲﭘ راد
ﺮـﺘﻤﻛ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
لوﺪﺟ 1 ﺴﻳﺎﻘﻣ - ﻪ ي ﻲﻧدﻮﻣزآ تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻴﻠﻛ رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ي سﺎﻴﻘﻣ SCL- 90-R يﺎﻫ
نآ زا ﺪﻌﺑ و نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﻞﺒﻗ
سﺎﻴﻘﻣ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﻞﺒﻗ
نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﺪﻌﺑ
P رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
ﻲﮔدﺮﺴﻓا 59
/ 0 70
/ 0 38
/ 0 53
/ 0
* 001 / 0
ندﺮﻛ ﻲﻧﺎﻤﺴﺟ
37 / 0 51
/ 0 30
/ 0 37
/ 0 147
/ 0
ناور ﻲﺸﻳﺮﭘ 27
/ 0 44
/ 0 17
/ 0 30
/ 0
* 007 / 0
باﺮﻄﺿا 42
/ 0 49
/ 0 25
/ 0 34
/ 0
* 001 / 0
ساﻮﺳو 58
/ 0 67
/ 0 39
/ 0 53
/ 0
* 001 / 0
ﻦﻴﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ يدﺮﻓ 61
/ 0 68
/ 0 31
/ 0 49
/ 0
* 001 / 0
ﺎﻴﺑﻮﻓ 17
/ 0 28
/ 0 10
/ 0 24
/ 0
* 022 / 0
ﺖﻣﻮﺼﺧ 46
/ 0 50
/ 0 22
/ 0 26
/ 0
* 001 / 0
يﺪﻴﺋﻮﻧارﺎﭘ رﺎﻜﻓا
58 / 0 48
/ 0 35
/ 0 55
/ 0
* 001 / 0
ﻲﺿﺮﻣ ﻢﻳﻼﻋ ﻲﻠﻛ رﺎﻴﻌﻣ (GSI)
46 / 0 48
/ 0 29
/ 0 37
/ 0
* 001 / 0
ﻲﺿﺮﻣ ﻢﻳﻼﻋ ﻊﻤﺟ (PST)
70
/ 25 16
/ 18 25
/ 18 68
/ 15
* 001 / 0
ﻲﺘﺣارﺎﻧ ﺐﻳﺮﺿ رﺎﻴﻌﻣ (PSDI)
39 / 1 45
/ 0 22
/ 1 41
/ 0
* 001 / 0
ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻳدﺎﻘﻣ هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ هرﺎﺘﺳ ﺎﺑ راد ﺪﻧا
.
لوﺪﺟ 2 ﻲﻧدﻮﻣزآ ﻲﻧاواﺮﻓ - ور زا ﻞﺒﻗ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
هز زا ﺲﭘ و يراد
ﻲﺿﺮﻣ ﻢﻳﻼﻋ ﻲﻠﻛ رﺎﻴﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﻧاور لﻼﺘﺧا دﻮﺟو ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻪﺑ نآ
ﻢـﻳﻼﻋ ﻲﻠﻛ رﺎﻴﻌﻣ ﻲﺿﺮﻣ (GSI) هزور زا ﻞﺒﻗ يراد هزور زا ﺪﻌﺑ يراد
داﺪﻌﺗ ﺪﺻرد داﺪﻌﺗ ﺪﺻرد
ﻲﻌﻴﺒﻃ 53
3 / 88 58 7 / 96
لﻼﺘﺧا دﻮﺟو 6 10 1
7 / 1
يﺪﺟ لﻼﺘﺧا 1 7 / 1 1
7 / 1
ﻞﻛ 60
100 60 1 / 100
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﻛ لوﺪﺟ رد ) 2 ( ﻲﻣ هﺪﻳد ﻲـﻠﻛ رﺎـﻴﻌﻣ سﺎـﺳا ﺮﺑ دﻮﺷ
ﻲـﺿﺮﻣ ﻢﻳﻼﻋ (GSI)
نﺎـﻀﻣر هﺎـﻣ زا ﻞـﺒﻗ ، 7
ﻲـﻧاور لﻼﺘـﺧا ﺮـﻔﻧ ﺪـﻨﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺮﻔﻧ ود ﻪﺑ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﺪﻌﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺷاد
. ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ ﻦـﻳا
ﻲـﻨﻌﻣ يرﺎـﻣآ ﺮـﻈﻧ زا ﺪـﺷ مﺎﺠﻧا نﻮﺴﻛﺎﻜﻠﻳو نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮـﺑ راد
) 0001 / 0 P= .(
نﺎــﻨﭼ ــﻛ ــﻤﻧ رد ﻪ رادﻮ ) 1 ( ﺖــﺳا هﺪــﺷ ﺺﺨــﺸﻣ هﺎــﻣ زا ﺶﻴــﭘ
تﺰﻋ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﺎﻀﻣر كرﺎﺒﻣ
ﻲﻧدﻮـﻣزآ ﺲـﻔﻧ ﺎـﻫ
03 / 6 58± / 36
دﻮﺑ . ﻲﺗرﻮﺻ رد
ﻪـﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻦـﻳا نﺎﻀﻣر كرﺎﺒﻣ هﺎﻣ زا ﺲﭘ ﻪﻛ
29 / 6 56± / 37 ﻪـﻛ ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻲـﻨﻌﻣ يرﺎـﻣآ ﺮـﻈﻧ زا دﻮـﺑ راد
) 0006 / 0
= .(P
1Global Severity Index (GSI)
2 Positive Symptom Test (PST)
3Positive Symptom Distress Index (PSDI)
36/58 37/56
0 10 20 30 40
نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﻞﺒﻗ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ زا ﺲﭘ
رادﻮﻤﻧ 1 ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ - ي تﺰﻋ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺲﻔﻧ
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
و ﻞﺒﻗ ﺲﭘ نﺎﻀﻣر كرﺎﺒﻣ هﺎﻣ زا
و ﺚﺤﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
هزور ﺮﻴﺛﺎــﺗ ﻲــﺳرﺮﺑ ﻪــﺑ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦــﻳا رد ﺎــﻣ ﺖﻴﻌــﺿو ﺮــﺑ يراد
ــﺸﻧاد ﺲــﻔﻧ تﺰــﻋ و ﻲــﻧاور ﺖﻣﻼــﺳ هﺎﮕــﺸﻧاد ﻲﻜــﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠ
دازآ ﻲﻣﻼﺳا ﻢﻴﺘﺧادﺮﭘ . هﺎـﻣ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ار نﺎﻧآ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
ﺶــﺳﺮﭘ ود ﺎــﺑ نﺎــﻀﻣر كرﺎــﺒﻣ ﻪــﻣﺎﻧ
ي SCL-90-R سﺎــﻴﻘﻣ و
تﺰﻋ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ ﻢـﻫ ﺎـﺑ ار ﺞﻳﺎﺘﻧ و هدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻴﻤﺳاﺮﭘﻮﻛ ﺲﻔﻧ
ﻢﻳدﻮــﻤﻧ . نﺎــﻨﭼ هزور ﺪــﺷ هﺪﻫﺎــﺸﻣ ﺞﻳﺎــﺘﻧ رد ﻪــﻛ يﺮﻴﺛﺎــﺗ يراد
ﺖﺒﺜﻣ ﺎﻘﺗرا رد ي ناﺰـﻴﻣ تﺰـﻋ ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺷاد نﺎﻳﻮﺠـﺸﻧاد ﺲـﻔﻧ
ﻪﺠﻴﺘﻧ ي ﺶﻫوﮋﭘ
ﻢـﻫ ﻼﻣﺎـﻛ يﺮﺑﺎـﺟ يرﺎﺼﻧا اد ﻲﻧاﻮـﺧ
در ) 15 .(
ﻲﻣ ار ﺲﻔﻧ ﻪﺑ دﺎﻤﺘﻋا ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻠﻋ هﻮﺟو ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻒﻠﺘﺨﻣ
هزور ﺖﺴﻧاد يراد .
ندرﻮـﺧ زا ﺰـﻴﻫﺮﭘ يﺎـﻨﻌﻣ ﻪﺑ هزور
،
ﻢـﻫ و نﺪﻴﻣﺎـﺷآ مﺎـﻤﺗ ﻦﻴـﻨﭼ
ﻲﻣ هزور لﺎﻄﺑا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺗﺎﻣﺮﺤﻣ دﻮﺷ
ﻪﻛ ﺖﻤﻬﺗ
، ﺖﺒﻴﻏ
،
ﻲﻳﻮﮕﻏورد
، و هﺎﮕﻧ ﻲﮔدﻮﻟآ ...
ﺖـﺳا ﻪﻠﻤﺟ نآ زا
، رد دﺮـﻓ اﺬـﻟ
ﻲــﻣ ﻖﻳﻮــﺸﺗ هﺎــﻣ ﻦــﻳا ﻲــﻧاور و ﻲﻤــﺴﺟ ظﺎــﺤﻟ زا ﻪــﻛ دﻮــﺷ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻲﮕﻨﺳﺮﮔ و ﻲﮕﻨﺸﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺘﺨﺳ يﺎﻫ ار
ﻪـﻛ ﺪﻨﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ
ﺐﺒﺳ ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد و هﺪـﺷ دﻮـﺧ ﺮـﺑ دﺮـﻓ ﻂﻠـﺴﺗ سﺎـﺴﺣا ﺶﻳاﺰـﻓا
ﻦﺘﺸﻳﻮﺧ
1يراد ار وا ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ ﺪـﻫد .
ﺎﻋر ﺮـﮕﻳد فﺮـﻃ زا ﺖـﻳ
هزﻮﻣآ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ ي
و ﺶـﺸﺨﺑ و يدﺮـﻓ ﻦﻴﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا
ناﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ مﺎﻌﻃا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ
دﺮـﻓ ﻲﻳارﺎـﻛ ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ دﻮـﺷ2
ﻪﺑ ﻪﻛ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﺎﺑ
تﺰﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺲﻔﻧ
دراد ﻪﻄﺑار .
نﺎﻨﭼ ﺞﻳﺎﺘﻧ رد ﻪﻛ
،ﺪـﺷ ﺺﺨـﺸﻣ مﺎـﻤﺗ رد دﻮـﺒﻬﺑ ﺚـﻋﺎﺑ هزور
سﺎــﻴﻘﻣ ﻲﮔدﺮــﺴﻓا يﺎــﻫ
، ناور ﻲــﺸﻳﺮﭘ
، باﺮﻄــﺿا
، ساﻮــﺳو
،
1Self-Control
2Self-Efficacy
ﺎﺴﺣ يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ ﺖﻴﺳ
، ﺎﻴﺑﻮﻓ
، هﺪـﺷ يﺪـﻴﺋﻮﻧارﺎﭘ رﺎﻜﻓا و ﺖﻣﻮﺼﺧ
ﻦــﻳا ﻪــﻛ دﻮــﺑ دراﻮــﻣ
ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎــﺑ ي ناﺰــﻴﻣ ﺶﻫﺎــﻛ ﻪــﻛ ﺎــﻴﻧ مﺪــﻘﻣ
دﻮـﺑ هدﺮﻛ شراﺰﮔ نﺎﻀﻣر هﺎﻣ نﺎﻳﺎﭘ رد ار ﻲﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﻢﻫ ﺖـﺷاد ﻲﻧاﻮـﺧ )
9 .(
ﻢـﻫ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﻦﻴـﻨﭼ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ
ﻲﻤﻇﺎـﻛ ،
ﻲﻗدﺎﺻ و دﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺎﻣﺮﻬﻗ )
13 - 11 .(
دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻠﻋ ﻲﻣ ار ﻲﻧاور تﻻﻼﺘﺧا
ﻚﻳ زا ناﻮﺗ ﻮـﺳ
ﺮﻃﺎـﺧ ﻪـﺑ
ﺎﻘﺗرا رد هزور ﺮﻴﺛﺎﺗ ي
ﺮـﮕﻳد فﺮـﻃ زا و نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺲﻔﻧ تﺰﻋ
ﮓﻧر ﺮﭘ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ رد تادﺎـﺒﻋ نﺪﺷ ﺮﺗ
ﺖـﺴﻧاد كرﺎـﺒﻣ هﺎـﻣ ﻦـﻳا
اﺮﻳز
لد ﺶـﺨﺑ مارآ اﺪـﺧ دﺎﻳ ﺎـﻫ
ا ﺖـﺳ . دراد دﺎـﻘﺘﻋا ﻪـﻛ ﻲـﺴﻛ
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ وا ﻪﺑ و ﺖﺳوا ﺎﺑ اﺪﺧ هراﻮﻤﻫ ﺪﻨﻛ
، و ﺖـﻴﻨﻣا سﺎـﺴﺣا
ارآ ﺶﻣ و ﻪﺘﺷاد
زا يرﺎﻴـﺴﺑ دﻮـﺒﻬﺑ ﺚـﻋﺎﺑ دﻮـﺧ ﻦـﻳا تﻻﻼﺘـﺧا
ﻲﻧاور ﻲﻣ ددﺮﮔ . ﻪـﺠﻴﺘﻧ ي
ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋـﭘ
ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﺎـﺑ ي ﺶﻫوﮋـﭘ
رﺎـﻜﻓا ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ هزور داد نﺎﺸﻧ ﻪﻛ يزردﻮﮔ رﻮﭘرادﺮﺳ ﻮﻧارﺎﭘ ﺋ
سﺎـﻴﻘﻣ ﺮﻳﺎـﺳ رد و هﺪـﺷ يﺪﻴ يﺎـﻫ
SCL-90-R يﺮﻴﺛﺎـﺗ
دراﺪﻧ
، ﻢﻫ ﺖﺷاﺪﻧ ﻲﻧاﻮﺧ )
10 .(
ﻲﻣ ار توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﺖﻠﻋ ناﻮﺗ
رد ﺖﺴﻧاد ﻪﺘﻜﻧ ود .
ﻦـﻳا لوا ﻪـﻛ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ي ﺮﺿﺎﺣ ﺪﻨﺘـﺷاد ﺖﻛﺮـﺷ نادﺮـﻣ و نﺎﻧز هوﺮﮔ ود ﺮﻫ
ﻲﻟﺎﺣ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﻛ ي
رﻮﭘرادﺮـﺳ هﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ نادﺮـﻣ ﺎـﻬﻨﺗ
ﺪﻧدﻮﺑ . ﻦﻳا مود ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻛ ي ﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ار ﺎﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺰ
و ﻲﻜﺷ
ﻪﻌﻣﺎﺟ ي ار يزردﻮﮔ رﻮﭘرادﺮﺳ ﺶﻫوﮋﭘ ا
ﺸﻗ ﺎ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ر
ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻧداد
ﺪ .
ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﺖـﻴﻤﻫا ﺮـﺑ نﺎﻳﻮﺠـﺸﻧاد ﻪـﻛ
ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﺪـﻧراد ﻲﻫﺎـﮔآ نآ ﺖـﺳرد ياﺮﺟا موﺰﻟ و ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺎﻫ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي ﺶﺳﺮﭘ ،رﻮﭘرادﺮﺳ ﻪﻣﺎﻧ
ﺖﻗد ﺎﺑ ار ﺎﻫ
ﺪﻨﺷﺎﺑ هدﺮﻛ ﺮﭘ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ و .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﺮﺿﺎﺣ ي ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻲﻳﺎﻫ
. ﻪـﻛ ﻦﻳا اﺪﺘﺑا رد
هداد ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﺶـﺳﺮﭘ ﻚﻤﻛ
ﻪـﻣﺎﻧ
ﻊـﻤﺟ ﻲﺠﻨـﺳدﻮﺧ ي يروآ
دﻮﺑ هﺪﺷ . ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺦﺳﺎﭘ ﺖـﻗد زا و هدﻮﺑ يﺮﻴﮔﻮﺳ ياراد ﺎﻫ
دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﻤﻛ .
ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﮕﻳد ﺖﻳدوﺪﺤﻣ رد
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ي
ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ اﺬﻟ ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋـﭘ دﻮﺷ
ﻲﻳﺎـﻫ
هدﺮﺘﺴﮔ ﻪﺘﺷر نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يور ﺮﺑ ﺮﺗ
ﻧ رد ﺎـﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻦﺘﻓﺮـﮔ ﺮـﻈ
نﺎﻳﻮﺠـﺸﻧاد مﺎﻤﺗ يور ﺮﺑ ار ﺞﻳﺎﺘﻧ ناﻮﺘﺑ ﺮﺘﻬﺑ ﺎﺗ دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ داد ﻢﻴﻤﻌﺗ .
يﺎﺘـﺳار رد ﺮـﺗاﺮﻓ ﻲﻣﺎﮔ يﺪﻌﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﺖﺳا ﺪﻴﻣا هزور يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻲﻳﺎﺒﻳز و هﺪﺷ ﻪﺘﺷادﺮﺑ يراد
ﺮﺘـﺸﻴﺑ مﻼﺳا ﻦﻳد يﺎﻫ
ﺮﺸﻗ ﺮﺑ ناﻮﺟ ددﺮﮔ ﻦﺷور ﻪﻌﻣﺎﺟ لﺎﻌﻓ و .
هﺮﻤﻧﻂﺳﻮﺘﻣﻲﻧدﻮﻣزآﺲﻔﻧتﺰﻋيﺎﻫ
ﻪﻠﺠﻣ لﺎﺳ ،ﻲﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي 11
) 4 ( نﺎﺘﺴﻣز ، 1388
اﻮﺟ ﻢﻳﺮﻣ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺖﺨﺒﻧ 272
ﻲﻧادرﺪﻗ و ﺮﻜﺸﺗ
ﻦﻳا رد ﻲﻣ مزﻻ دﻮﺧ ﺮﺑ ﺎﺟ يرﺎﻜﻤﻫ زا ﻢﻴﻧاد
مﺎﻤﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد
ﻲﻜﺷﺰﭘ و هﺎﮕﺸﻧاد مﺮﺘﺤﻣ ﻦﻴﻟﻮﺌﺴﻣ و ﺪﻴﺗﺎﺳا ﺪـﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ
ﺪﻬﺸﻣ يراﺰﮕﺳﺎﭙﺳ
ﻢﻴﻳﺎﻤﻧ . مزﻻ ﺮﻛذ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا رد ﻦﻳا مﺎﺠﻧا ﭻﻴﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎـﻳ دﺮـﻓ ﺐـﻧﺎﺟ زا ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﻪﻧﻮﮔ
دﺎـﻬﻧ ﻲـﺻﺎﺧ
ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ ترﻮﺻ ﻨﺴﻳﻮﻧ ﻲﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ و
ﻲﻃﺎـﺒﺗرا نﺎﮔﺪ
ﺪﻧ ﺖﺳا ﻪﺘﺷا . ﻪﺘﻴﻤﻛ ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ي
دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ
ﻪــﺘﻴﻤﻛ و ﺪﻬــﺸﻣ ﻲﻣﻼــﺳا
ﺖــﺳا هﺪــﺷ مﺎــﺠﻧا نآ قﻼــﺧا ي .
References
1. Kaplan H, Sadock B. Anxiety disorders. In: Sadock BJ, Sadock VA. (editors). Synopsis of psychiatry. 10th ed. Baltimor: Williams and Wilkins; 2007: 581.
2. Javanbakht M, Teymori S. [Correlation between the medical student's psychological health and their dysfunctional attitudes]. Journal of Medical Sciences, Islamic Azad University of Mashhad 2006; 6(2):
29-35. (Persian)
3. World Health Organization. The introduction of mental health component into primary health care.
Geneva: WHO; 1990: 4-5.
4. Ansari Jaberi A, Mohammadi I, Fathi Ashtiani A. [Study of the effect of a designed physical exercise program on elderly self-esteem]. Journal of Andeesheh va Raftar 1997; 3(9-10): 75-8. (Persian)
5. Sanjari M, Larijani B, Baradar Jalili R, Amini MR, Akrami SM. [Effects of Ramadan fasting on Insulin-like growth factor-1 and low-density Lipoprotein in healthy adults]. Feyz, Kashan University of Medical Sciences 2005; 35(9): 30-3. (Persian)
6. Asgari S, Aghaei A, Naderi GhA, Azali Sh. [The inhibitory effect of fasting on Lipid peroxidation:
A protective role on cardiovascular system]. Journal of Qazvin University of Medical Sciences 2005;
34: 13-7. (Persian)
7. Dewanti L, Watanabe C, Sulistiawati, Ohtsuka R. Unexpected changes in blood pressure and hematological parameters among fasting and non fasting workers during Ramadan in Indonesia. Eur J Clin Nutr 2006; 60(7): 877-81.
8. Bener A, Azhar A, Bessisso M. Do fasting and life style eating habits in Ramadan affect headache?
Nutr Food Sci 2007; 37(6): 427.
9. Moghadam-Nia MT, Maghsoudi Sh. [A survey of effects of fasting in Ramadan on the level of stress].
Journal of Medical Faculty of Guilan University of Medical Sciences 2004; 49(13): 54-60. (Persian) 10. Sardarpour Goudarzi Sh, Soltani Zarandi A. [Mental health and fasting in Ramadan]. Journal of Andeesheh va Raftar 2002; 30(8): 26-32.
11. Kazemi M, Karimi S, Ansari A, Negahban T, Hosseini SH, Vazirinejad R. [The effect of Ramadan fasting on psychological health and depression in Sirjan Azad University students (2004)]. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences 2006; 2(5): 117-22. (Persian)
12. Sadeghi M, Mazaheri MA. [The effect of Ramadan fasting on mental health]. Journal of psychology 2005; 35(9): 292-309. (Persian)
13. Ghahramani M, Delshad A, Tavakkoli Zadeh J. [The study of Ramadan fasting effect on Moslems mental health]. Ofogh-e-Danesh, Journal of Gonabad University of Medical Sciences 2000; 1(6): 3-13. (Persian) 14. Akuchekian S, Ebrahimi A, Alvandian S. [Effect of the holly month of Ramadan on coping strategies]. Journal of research in medical sciences 2004; 2: 65-8. (Persian)
15. Ansari Jaberi A, Ravari A, Kazemi M. [The effects of Ramadan fasting on self-esteem among the students in the School of Nursing, Midwifery and Paramedics of Rafsanjan Medical College]. Journal of Andeesheh va Raftar 2001; 3(25-6): 63-7. (Persian)
16. Moussaoui D, Kadri N. Mental health during the month of Ramadan. Eur Psychiatry 1997; 12(2): 123.
17. Modanlou M, Haghani H, Jafarpour M. [Relation self-esteem and locus of control in delinquent male adolescence]. Journal of Gorgan University of Medical Sciences 2001; 7(3): 41-5. (Persian) 18. Madani H, Navipoor H, Roozbayani P. [Effect of self-care program on the self-esteem of multiple sclerosis patients]. Journal of Zanjan University of Medical Sciences 2002; 40(10): 35-9. (Persian)
19. Bagheri Yazdi A, Bolhari J, Shah Mohammadi D. [An epidemiological study of psychological disorders in a rural area (Meibod, Yazd) in Iran]. Journal of Andeesheh va Raftar 1994; 1(1): 32-41. (Persian) 20. Bagheri Yazdi SA, Bolhari J, Peyravi H. Mental health status of newly admitted students to Tehran University at 1994-95 academic year]. Journal of Andeesheh va Raftar 1995; 4(1): 30-9. (Persian) 21. Hosseini SH, Khani H, Khalilian AR, Vahidshahi K. [Psychological aspects in young adults with beta- thalassemia major, control group]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences 2007; 59(17):
51-60. (Persian)
