ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ
لﻮﻠﺤﻣ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ
ﺮﺑ ﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر نﻮﯿﺳاﺰ
ناﺪﻧد ﯽﻤﯾاد
ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ زﻮﭙﺴﮐا
ﻪﺑ ﺘﺴﻟد ﺮ (in situ)
ﻮﮕﻘﺣ ازر ﺮﺘﮐد -1
ﺪﯿﻤﺣ سﺪﻨﻬﻣ ﻮﮕﻘﺣ ﺎﺿر
2
- ﯽﺳﺎﺒﻋ ﺪﯾﺮﻓ ﺮﺘﮐد -3
ﺮﺘﮐد ﯽﻠﮐﻮﺗ ﺪﻤﺤﻣ
4
1 - دﺎﺘﺳا هوﺮﮔ ﯽﺷزﻮﻣآ نﺎﮐدﻮﮐ ﯽﮑﺷﺰﭙﻧاﺪﻧد
، ﯽﮑﺷﺰﭙﻧاﺪﻧد هﺪﮑﺸﻧاد
، ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،
ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ
2 - يژﺮﻧا و داﻮﻣ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ ﯽﻤﻠﻋ ﺖﺌﯿﻫ ﻮﻀﻋ ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،
3 - رﺎﯿﺸﻧاد هوﺮﮔ يرﺎﻤﯿﺑ ﯽﺷزﻮﻣآ نﺎﻫد يﺎﻫ
، ﯽﮑﺷﺰﭙﻧاﺪﻧد هﺪﮑﺸﻧاد
، ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،
4 - ﮏﺷﺰﭙﻧاﺪﻧد
The effect of nano-hydroxyappatite solution on the permanent tooth remineralization following exposure to soft beer (in situ)
Roza Haghgoo1, Hamid Reza Haghgou2†, Farid Abbasi3, Mmohammad Tavakkoli4 1- Professor, Department of Pediatric Dentistry, School of Dentistry, Shahed University, Tehran, Iran 2†- Researcher, Material and Energy Center, Tehran, Iran ([email protected])
3- Associate Professor, Department of Oral Medicine, School of Dentistry, Shahed University, Tehran, Iran 4- Dentist
Background and Aims: The main cause of erosion is acid exposure. Side effects of erosion necessitate therapeutic agents’ uses. The aim of this study was to investigate the effects of nano-hydroxylapatite in tooth remineralization following exposure to soft beer.
Materials and Methods:This in vitro experimental study was conducted on 18 human impacted third molars that had been surgically extracted. The microhardness of specimens was measured. Then teeth were exposed to soft beer and their secondary microhardness was measured. The teeth were divided into 2 groups (water and nano- hydroxyl apatite solution) and were placed on 9 orthodontics appliances and delivered to 9 volunteers. These volunteers placed the tooth on one side in water for 5 minutes and the tooth in opposite side in nano- hydroxyapatite solution. This application was repeated 6 times a day for 10 days. The microhardness of teeth was measured again. Data were analyzed using Paired T-test.
Results: The tooth enamel microhardness reduced after exposure to soft beer significantly (P=0.04). The microhardnessof9 teeth after being in water showed significant change(P=0.012). Themicrohardnessof9 teeth significantly changed after exposure to nano -hydroxyapatite solution(P=0.001).
Conclusion:Based on the results of this study, 10% solution of nano-hydroxy appatite could restore the erosive lesions.
Key Words:Nano-hydroxyapatite, Remineralization, Permanent tooth
Journal of Dental Medicine-Tehran University of Medical Sciences 2015;27(4):233-40
ﻒﻟﻮﻣ
لوﻮﺴﻣ : ﯽﻧﺎﺸﻧ : ناﺮﻬﺗ - يژﺮﻧا و داﻮﻣ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ
ﻦﻔﻠﺗ : 09122177335 ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﯽﻧﺎﺸﻧ
:
هﺪﯿﮑﭼ فﺪﻫ و ﻪﻨﯿﻣز :
نژورا ﯽﻠﺻا ﺖﻠﻋ ﺖﺳا ﺪﯿﺳا ضﺮﻌﻣ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ
. زا ﯽﺷﺎﻧ ضراﻮﻋ ورا
ژ يروﺮﺿ ار ﯽﻧﺎﻣرد ﻞﻣاﻮﻋ دﺮﺑرﺎﮐ ن ﯽﻣ
ﺪﻧادﺮﮔ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا زا فﺪﻫ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺘﺴﻟد ﺎﺑ نآ نﺪﺷ هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣد ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ ناﺪﻧد نﺪﺷ هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر رد ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ دﻮﺑ
.
ﯽﺳرﺮﺑ شور :
ا ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﯽﺑﺮﺠﺗ شور ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺪﺷ مﺎﺠﻧ
. ﺰﯾر ﯽﺘﺨﺳ 18 مﻮﺳ ﺮﻟﻮﻣ ناﺪﻧد ﯾاد
ﯽﻤ ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ جرﺎﺧ ﯽﺣاﺮﺟ شور ﻪﺑ ﻪﮐ ﻪﺘﻔﻬﻧ
،
هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ﺪﺷ . ﺲﭙﺳ ناﺪﻧد ﺎﻫ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﮑﯿﻣ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﺘﺴﻟد ضﺮﻌﻣ رد نآ
ﺎﻫ هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ﺪﺷ . ﺲﭙﺳ ناﺪﻧد ﺎﻫ ﻪﺑ 2 هوﺮﮔ
، ﺤﻣ و بآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠ
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺪ ﺪﻧ و 9 ناﺪﻧد ﺖﻔﺟ رد
9 ﺷ هداد راﺮﻗ كﻼﭘ ﺪ
نﺎﻫد رد كﻼﭘ ﺮﻫ و ﺪﻧ 1
ﺮﮔ راﺮﻗ ﺐﻠﻃواد ﺖﻓ
نﺎﺒﻠﻃواد.
ناﺪﻧد ﺎﻫ فﺮﻃ ﮏﯾ رد ار 5
و بآ رد ﻪﻘﯿﻗد
رد ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ 5
ياﺮﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ رد ﻪﻘﯿﻗد 6
تﺪﻣ ﻪﺑ زور رد رﺎﺑ 10
راﺮﻗ زور ﻧداد ﺪ و ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﮑﯿﻣ ناﺰﯿﻣ ناﺪﻧد
ﺎﻫ هزاﺪﻧا و ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ﺮﯿﯿﻐﺗ
تا
ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﮑﯿﻣ ناﺪﻧد
ﺎﻫ و ﻞﺧاد رد نﻮﻣزآ ﺎﺑ هوﺮﮔ ﺮﻫ ﻦﯿﺑ
Paired t test
ﺪﯾدﺮﮔ ﺰﯿﻟﺎﻧآ .
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ : ﺶﻫﺎﮐ يﺎﻨﯿﻣ ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﮑﯿﻣ ناﺪﻧد
ﺎﻫ ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ضﺮﻌﻣ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ زا ﺪﻌﺑ ﯽﻨﻌﻣ
راد دﻮﺑ ) 04 / 0 (P=
. ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر 9 ﺮﯿﯿﻐﺗ بآ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ زا ﺪﻌﺑ ناﺪﻧد
ﯽﻨﻌﻣ راد داد نﺎﺸﻧ ي )
012 / 0 (P=
. ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر 9 رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ ضﺮﻌﻣ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ زا ﺪﻌﺑ ناﺪﻧد ﯽﻨﻌﻣ
راد دﺮﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ي )
001 / 0 (.P=
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ : سﺎﺳاﺮﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ 10
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ٪ ﯽﻣ
ﺪﯾﺎﻤﻧ ﻢﯿﻣﺮﺗ ار ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ ﺪﻧاﻮﺗ .
هژاو ﺪﯿﻠﮐ ﺎﻫ
: ﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ناﺪﻧد ،نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ،ﺖ
ﯽﻤﯾاد
لﻮﺻو : 22 / 03 / 93 ﯽﯾﺎﻬﻧ حﻼﺻا :
11 / 10 / 93 پﺎﭼ ﺪﯿﯾﺄﺗ : 12 / 10 / 93
ﻪﻣﺪﻘﻣ
و نژورا ﺐﯾﺮﺨﺗ ﯽﻠﺻا ﻞﯾﻻد زا ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ناﺪﻧد
ﺎﻫ هﮋﯾو ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ دﺎﯾز راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ رد ﺎﻫ
ﺮﯿﻏ ي و ﯽﻠﮑﻟا ﺮﯾﺎﺳ ﺎﯾ
ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﺎﻫ ﻪﮐ ﺮﮑﺷ يوﺎﺣ ي فﺮﺼﻣ ﺪﻧراد ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ pH
ﯽﻣ ﺪﻨﻨﮐ .
ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﻦﯾا فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺎﻫ
زا نﺎﮐدﻮﮐ رد ﺎﻨﯿﻣ ﺐﯾﺮﺨﺗ
و ﺖﺳﺎﮐ ﺪﻫاﻮﺧ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ .
ﻪﻫد رد ﺎﻫ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ ﺮﯿﺧا ي
و نﺎﮐدﻮﮐ رد
ًﺎﺻﻮﺼﺧ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد
) 1 ( ﺶﯾاﺰﻓا
ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺪﺷ هﺪﯾد نژورا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻧاﺪﻧد تﻻﻼﺘﺧا ﺮﯾﺎﺳ رد يا
و
ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ لﺎﺳ زا نژورا هﮋﯾو ﻪﺑ ﯽﻧاﺪﻧد ﺶﯾﺎﺳ يور ﺮﺑ يا
1980 ﺪﯾدﺮﮔ زﺎﻏآ )
2 ( . دﻮﺟو ﯽﻧاﺪﻧد نژورا عﻮﯿﺷ ناﺰﯿﻣ درﻮﻣ رد ﯽﻘﻓاﻮﺗ
دراﺪﻧ ﻦﯿﺑ نژورا عﻮﯿﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﻻﺎﻘﻣ رد و 13
ﺎﺗ 60 هﺪﺷ ﺮﮐذ ﺪﺻرد
ور نژورا عﻮﯿﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا كﺮﺘﺸﻣ تﻻﺎﻘﻣ ﺐﻠﻏا رد ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا ﯽﻟو ﺖﺳا ﺖﺳا ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ .
ًﻻﻮﻤﻌﻣ ا ﺖﻠﻋ ﺪﯿﺳا ضﺮﻌﻣ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نژورا ﯽﻠﺻ
ﺖﺳا ، ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ فﺮﺼﻣ نﺎﯿﻣ ﻪﻄﺑار ﻪﺑ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﺎﻫ
و ﯽﻠﮑﻟا ﺮﯿﻏ ي نژورا
و نﺎﮐدﻮﮐ رد هﮋﯾو ﻪﺑ ﯽﻧاﺪﻧد هدﺮﺑ ﯽﭘ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ
ﺪﻧا ) 3 ( . ﻞﯾﻻد زا ﯽﮑﯾ
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻧاﺪﻧد نژورا ﯽﻠﺻا ﺎﻫ
ﯽﻠﮑﻟا ﺮﯿﻏ ي
،
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ﺎﻫ ﯾژر ي ﯽﻤ و هﻮﯿﻤﺑآ ﺎﻫ ﺖﺳ . ﻮﺗﺎﺑ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ نژورا ضراﻮﻋ ﻪﺑ ﻪﺟ
ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻧﺎﻣرد ﻞﻣاﻮﻋ زا ﺲﭘ ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ ﯽﺘﺨﺳ ناﺰﯿﻣ
ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ فﺮﺼﻣ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﺖﯿﻤﻫا ﺰﯾﺎﺣ نژورا هﺪﻨﻨﮐ دﺎﺠﯾا ي .
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻪﻨﯿﻣز رد ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ
نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻧﺎﻣرد ﻞﻣاﻮﻋ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ .
ﻮﻧﺎﻧ ﺮﺛا ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﯽﻧاﺪﻧد ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ و ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﺮﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﮐ يا
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ توﺎﻔﺘﻣ ي
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ 15
% ، 10
% ، 5
% ، 1
% ﻓ ﻢﯾﺪﺳ و ﺪﯾارﻮﻠ
ﺮﺑ
ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر
، ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ
ﺖﻈﻠﻏ 10 % تﺎﻌﯾﺎﺿ ﻦﯾا نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ياﺮﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ
بﻮﻠﻄﻣ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 4 (.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﮐ يا و ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺮﺛا
ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر رد ار ﺪﯾارﻮﻠﻓ ﻢﯾﺪﺳ ﻪﯾﻮﺷ نﺎﻫد ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ و ﺪﯾارﻮﻠﻓ ﻢﯾﺪﺳ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ،دﻮﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﻣ ﺪﯾﺎﻤﻧ هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ار ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ ﺪﻧاﻮﺗ )
5 (.
يﺮﮕﯾد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺮﯿﻤﺧ ناﺪﻧد ﺎﻫ ي يوﺎﺣ 1 - ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ
و ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﺪﯾارﻮﻠﻓ 2 - ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ يوﺎﺣ ﺎﻬﻨﺗ و هﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ
ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﭼﺮﮔ
ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ود ﺮﻫ
دراﺪﻧ دﻮﺟو ود ﻦﯾا ﻦﯿﺑ ﯽﺗوﺎﻔﺗ ﺪﻧراد ار ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ )
6 (.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد يا ﺮﺛا
نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﺮﺘﺴﻟد ﺎﺑ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣد زا ﺲﭘ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ
فﺮﺼﻣ ﺮﭘ شﻮﻨﻬﺑ و هﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﺘﺴﻟد ﻦﯾﺮﺗ
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ دﺮﺑرﺎﮐ زا ﺲﭘ هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣد يﺎﻨﯿﻣ
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ ) 7 (.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺎﻨﯿﻣ تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺶﻘﻧ ﻦﯾا ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و
in situ
هﺪﺸﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﯾدﺮﮔ مﺎﺠﻧا
. ﻦﯾا زا فﺪﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺮﯿﺛﺄﺗ
هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣد ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ ناﺪﻧد نﺪﺷ هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر رد ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ ﺮﺘﺴﻟد ﺎﺑ نآ نﺪﺷ دﻮﺑ
.
ﯽﺳرﺮﺑ شور
يور ﺮﺑ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﯽﺑﺮﺠﺗ شور ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا 18
ﺮﻟﻮﻣ ناﺪﻧد
مﻮﺳ ﯾاد ﯽﻤ شور ﻪﺑ ﻪﮐ ﻪﺘﻔﻬﻧ ﯽﮑﯿﻨﯿﻠﮐ ﻪﻨﯾﺎﻌﻣ رد و هﺪﺷ جرﺎﺧ ﯽﺣاﺮﺟ
ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﺪﻗﺎﻓ )
رﺎﯿﻌﻣ ﻖﺒﻃ (،WHO
ﺶﯾﺎﺳ
، و كﺮﺗ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻧدﻮﺑ نﻮﯿﺳﺎﮑﯿﻔﯿﺴﻠﮐﻮﭙﯿﻫ .
ناﺪﻧد ﺎﻫ ﻊﻤﺟ نﺎﻣز تﺪﻣ ﯽﻃ يروآ
) تﺪﻣ 1 هﺎﻣ ( فوﺮﻇ رد
ﻪﺸﯿﺷ ﻮﻧ يا ﯾ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﺪﻗﺎﻓ ﺎﺗ ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ
و هﺪﻨﯾﺎﺳ هدﺎﻣ ﮕﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﮔ ﻪﻠﺧاﺪﻣ
ﻬ ﺪﻧﺪﺷ يراﺪ .
بآ زا فوﺮﻇ
ﻪﻟﻮﻟ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﺸﮐ 5
يﺎﻣد رد و هﺪﺷ ﺮﭘ ناﺮﻬﺗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ قﺎﺗا
. ﻦﯾا رد
و ﯽﺤﻄﺳ تاﺮﯿﯿﻐﺗ دﺎﺠﯾا زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ياﺮﺑ تﺪﻣ ﻪﺘﻔﻫ ﯽﮔدﻮﻟآ
يا 2 رﺎﺑ
ﻪﺸﯿﺷ ﻞﺧاد بآ ﺎﻫ
ضﻮﻋ ﯽﻣ ﺪﺷ . ﺢﻄﺳ ناﺪﻧد ﺎﻫ ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ شور ﺎﺑ ،
ﺎﺑ
و ﺲﯿﻣﺎﭘ يوﺎﺣ ﯽﺴﮐﻼﯿﻓوﺮﭘ ﺮﯿﻤﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﯾارﻮﻠﻓ ﺪﻗﺎﻓ
، و ﻞﮕﻧا
رﻮﺗﻮﻣﺮﯾا
W&H
ﯽﺼﺨﺸﻣ ﯽﺸﺧﺮﭼ هدوﺪﺤﻣ ﺎﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ ﻦﯿﺑ
500 ﺎﺗ 1500 و مﺮﺟ زا ژﺎﺳﺮﺑ صﻮﺼﺨﻣ سﺮﺑ و ﻪﻘﯿﻗد رد رود يﺮﺑد
ﺪﺷ كﺎﭘ . ﺲﭙﺳ ناﺪﻧد ﺎﻫ ﯽﯾﺎﻤﻨﮔرﺰﺑ ﺎﺑ پﻮﮑﺳوﺮﮑﯿﻣ ﻮﯾﺮﺘﺳا ﻂﺳﻮﺗ 40
ﯽﯾﺎﻨﯿﻣ تﻻﻼﺘﺧا ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ دﻮﺟو ﺮﻈﻧ زا ﺮﺑاﺮﺑ
، ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ تﺎﻌﯾﺎﺿ
و ﯽﭘﻮﮑﺳوﺮﮑﯿﻣ و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ كﺮﺗ
نﺎﯿﻣ زا نآ ﺎﻫ 18 دﺪﻋ
ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮﺑ ،
دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﻞﮑﺷ ﯽﻌﺑﺮﻣ ﯽﺒﺴﭼﺮﺑ ﺲﭙﺳ 5
5×
ﯽﻠﯿﻣ يور ﺮﺘﻣ لﺎﺘﺴﯾد ﺢﻄﺳ
ناﺪﻧد ﺎﻫ ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺒﺴﭼ حﻮﻄﺳ مﺎﻤﺗ و
هﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑ ناﺪﻧد ﺎﻫ ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ فﺎﻔﺷ ﺮﺘﺳا ﯽﻠﭘ ﺎﺑ .
ﺢﯿﺤﺻ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ، ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺢﻄﺳ ﺎﻫ
بآ رﻮﻀﺣ رد ،
هدﺎﺒﻤﺳ ﺎﺑ 5000 ﺪﻧﺪﺷ ﺶﯿﻟﺎﭘ
ا فﺎﺻ ﺢﻄﺳ ﺎﺗ ﺶﺠﻨﺳ هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ هﺪﺷ دﺎﺠﯾ
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر زﺮﮑﯾو
ﻞﺑﺎﻗ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﺳرﺮﺑ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺢﻄﺳ ﺶﯿﻟﺎﭘ زا ﺪﻌﺑ ﺎﻫ
ﺪﺷ ﮏﺸﺧ و
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺶﺠﻨﺳ هﺎﮕﺘﺳد ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
زﺮﮑﯾو
(Shimadzu, M-g5037, Japan)
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﻪﯿﻟوا
ناﺪﻧد ﺎﻫ ﺪﺷ هﺪﯿﺠﻨﺳ .
وﺮﯿﻧ لﺎﻤﻋا ﺖﻬﺟ ﻪﻄﻘﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ
ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ .
ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﯽﯾوﺮﯿﻧ ﺲﭙﺳ 50
ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﻄﻘﻧ ﻪﺳ رد مﺮﮔ
L
و ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ يور ناﺰﯿﻣ
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﺖﺷاددﺎﯾ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﺛا ﺮﻫ
ﺪﺷ . ﺶﺠﻨﺳ زا ﺪﻌﺑ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
ﻪﯿﻟوا ناﺪﻧد ﺎﻫ ﺮﺘﺴﻟد رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ي
تﺪﻣ ﻪﺑ شﻮﻨﻬﺑ ﯽﯾﻮﻤﯿﻟ 5
ﻪﻃﻮﻏ ﻪﻘﯿﻗد ﺪﻧﺪﺷ رو
. شﻮﻨﻬﺑ ﯽﯾﻮﻤﯿﻟ ﺮﺘﺴﻟد
و ﻊﯾﺎﻨﺻ ترازو زا هﺪﻣآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ مﻼﻌﺘﺳا ﯽﭘ رد ندﺎﻌﻣ
ﻦﯿﺑ زا
ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﺎﻫ فﺮﺼﻣ ﺮﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ناﺮﯾا رازﺎﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﺟرﺎﺧو ﯽﻠﺧاد ي
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﯽﻓﺮﻌﻣ رﻮﺸﮐ رد ﺮﺘﺴﻟد ﻦﯾﺮﺗ .
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ pH
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
) شﻮﻨﻬﺑ ﯽﯾﻮﻤﯿﻟ ﺮﺘﺴﻟد (
هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ
Metrohm Ltd (CH-9101Herisau, Switzerland)
هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ﺪﺷ . ﺮﺘﺴﻟد pH
شﻮﻨﻬﺑ ﯽﯾﻮﻤﯿﻟ 02
/ 4 و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﺸﮐ ﻪﻟﻮﻟ بآpH
6 ناﺮﻬﺗ 67 / 6 دﻮﺑ .
زا ﮏﯾﺮﻫ ناﺪﻧد
ﺎﻫ تﺪﻣ ﻪﺑ 5 رد ﻪﻘﯿﻗد 40 ﺮﺘﺴﻟد زا ﯽﺳ ﯽﺳ ،
ﻪﮐ
دﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر جرﺪﻨﻣ فﺮﻇ رد يﺮﻄﺑ برد نﺪﺷ زﺎﺑ زا ﺲﭘ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ،
ﻪﻃﻮﻏ ﺪﯾدﺮﮔ رو . ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ﻪﻧازور فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﺎﻫ
و زور رد ﯽﻠﮑﻟا ﺮﯿﻏ ي
ﻪﺑ نﺎﻫد رد ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ تﺪﻣ
20 ﻪﯿﻧﺎﺛ ) زا ﺶﯿﭘ
قاﺰﺑ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ يزﺎﺴﮐﺎﭘ (
5 ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ﻪﻧازور فﺮﺼﻣ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻪﻘﯿﻗد ﺎﻫ
ي
ﯽﻠﮑﻟا ﺮﯿﻏ رادزﺎﮔ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑﺎﺸﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺎﺑ يزﺎﺳ
ﻂﯾاﺮﺷ
فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﻫ راﺮﻗ لﺎﭽﺨﯾ ﻞﺧاد ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا زا ﺶﯿﭘ
و ﺖﻓﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻣز رد نآ يﺎﻣد 9
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد دﻮﺑ داﺮﮔ
. ﯽﻃ رد ﻦﯾا
لﻮﻠﺤﻣ تﺪﻣ ﺎﻫ
ارآ ﻪﺑ ﯽﻣ ﺪﺷ هدز ﻢﻫ .
ﻪﻃﻮﻏ زا ﺪﻌﺑ يزﺎﺳرو
ناﺪﻧد ﺎﻫ و هﺪﺷ جرﺎﺧ
ًادﺪﺠﻣ زﺮﮑﯾو هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ
ناﺪﻧد ﺎﻫ ﺪﺷ هﺪﯿﺠﻨﺳ .
ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﯽﺘﺨﺳ ﺶﺠﻨﺳ زا ﺪﻌﺑ
ناﺪﻧد ﺎﻫ ﻪﺑ 2 هوﺮﮔ 9 ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﺸﮐ ﻪﻟﻮﻟ بآ ﯽﯾﺎﺗ 5
ناﺮﻬﺗ ) ﺪﻫﺎﺷ ( و
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ )
ﯽﺑﺮﺠﺗ ( ﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺪ ﺪﻧ . 9 رد ناﺪﻧد ﺖﻔﺟ
9 ﺷ هداد راﺮﻗ كﻼﭘ ﺪ
نﺎﻫد رد كﻼﭘ ﺮﻫ و ﺪﻧ 1
ﺮﮔ راﺮﻗ ﺐﻠﻃواد ﺖﻓ
.
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ) نﺎﺒﻠﻃواد ( هﺎﮔآ حﺮﻃ زا ﻪﮐ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻧﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد نﺎﯿﻣ زا
ﺖﯾﺎﺿر و هﺪﺷ ﺪﻧدﻮﺑ هداد ﯽﺒﺘﮐ ﻪﻣﺎﻧ
. ﻪﮐ ﺪﺷ هداد شزﻮﻣآ نﺎﺒﻠﻃواد ﻪﺑ
ناﺪﻧد ﺎﻫ فﺮﻃ ﮏﯾ رد ار 5
و بآ رد ﻪﻘﯿﻗد رد
ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ 5
رد ﻪﻘﯿﻗد
ياﺮﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ 6
تﺪﻣ ﻪﺑ زور رد رﺎﺑ 10
راﺮﻗ زور
ﺪﻫد . ادﺪﺠﻣ ناﺰﯿﻣ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ناﺪﻧد
ﺎﻫ زا ﻪﮐ يدﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ ادﺪﺠﻣ
ﻢﯿﺴﻘﺗ و دﻮﺒﻧ هﺎﮔآ يﺪﻨﺑ ﻧ
ﯽﻤ ﺖﺴﻧاد هدﺎﻣ ﻪﭼ رد ناﺪﻧد ﺮﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ يا
ﺖﺳا
، هزاﺪﻧا و ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ﺮﻈﻧ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ
و ﺪﺷ ﺰﯿﻟﺎﻧآ يرﺎﻣآ
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ناﺪﻧد
ﺎﻫ و ﻞﺧاد رد نﻮﻣزآ ﺎﺑ هوﺮﮔ ﺮﻫ ﻦﯿﺑ
Aired T-test
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ توﺎﻀﻗ درﻮﻣ .
زا يرﺎﻣآ روﺎﺸﻣ ﻪﮑﻨﯾا نوﺪﺑ
ﺪﺷﺎﺑ هﺎﮔآ هوﺮﮔ ﺮﻫ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ لﻮﻠﺤﻣ مﺎﻧ .
نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ
T-test
ﺪﺷ ﺰﯿﻟﺎﻧآ . ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ دﺎﺠﯾا سﺮﻀﺗ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ كﻮﻧ
هﺪﻧور وﺮﻓ ﻞﺤﻣ رد هﺎﮕﺘﺳد
ﺶﺠﻨﺳ ﺮﺛا ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
نﺎﻤﻫ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﺖﺴﯿﻧ ﺮﯾﺬﭘ نﺎﮑﻣا ﺮﺛا ﻪﻄﻘﻧ
، ﺎﻣا
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯿﻨﭼ ﻪﺘﺷﺬﮔ رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪ
يﺮﯿﮔ ﺷ ﻪﮐ ﺪ
هزاﺪﻧا درﻮﻣ ﻪﯿﺜﻟﺎﺛ و ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﯽﺘﺨﺳ ﺖﺴﯿﻧ لوا ﻪﻄﻘﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺮﯿﮔ
ﯽﻟو
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا مﺪﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯿﺑ يرﺎﻣآ راد
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﺮﻫ ﺮﺛا طﺎﻘﻧ
هوﺮﮔ ﯽﻣ ﺮﻈﻧرد ﺢﻄﺳ ﯽﺘﺨﺳ زا يدﺎﻤﻧ ار ﻪﻄﻘﻧ ﺮﻫ ﯽﺘﺨﺳ ناﻮﺗ ﺖﻓﺮﮔ
.
لوﺪﺟ 1 - ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ناﺪﻧد
ﺎﻫ ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ رد يﺮﯿﮔراﺮﻗ زا ﺪﻌﺑ
ﻊﯾﺎﻣ داﺪﻌﺗ
ﻪﯿﻟوا ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
شﻮﻨﻬﺑ ﯽﯾﻮﻤﯿﻟ ﺮﺘﺴﻟد 18
6 / 56 5± / 406 3
/ 53 6± / 384
لوﺪﺟ 2 - ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ناﺪﻧد
ﺎﻫ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ و يﺮﻬﺷ بآ رد يﺮﯿﮔراﺮﻗ زا ﺪﻌﺑ
ﻊﯾﺎﻣ داﺪﻌﺗ
ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﻪﯿﺜﻟﺎﺛ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
بآ 9
8 / 57 2± / 387 83
/ 33 4± / 340
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ 9
78 / 58 4± / 381 7
/ 41 5± / 423
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ
ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ ﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد و نﺎﻣرد لﻮﻠﺤﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺮﻬﺷ بآ 5
ناﺮﻬﺗ يور ﺮﺑ ﺪﻫﺎﺷ لﻮﻠﺤﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
18 ﻪﺘﻔﻬﻧ مﻮﺳ ﺮﻟﻮﻣ ناﺪﻧد ﯽﻤﯾاد
ﺮﺛا رد ﻪﮐ ﺮﺘﺴﻟد ضﺮﻌﻣ رد يﺮﯿﮔراﺮﻗ
و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
يﺎﻨﯿﻣ ناﺪﻧد ﺎﻫ و ﺶﯿﭘ ﻪﻃﻮﻏ زا ﺲﭘ ﺮﺘﺴﻟد رد يرو
و زا ﺲﭘ ﻪﻣادا رد
ﻪﻃﻮﻏ هزاﺪﻧا يﺮﻬﺷ بآ و ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ رد يرو ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
.
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﻪﯿﻟوا
18 ﻪﻧﻮﻤﻧ دﻮﺟﻮﻣ 6 / 56 5± / 406 دﻮﺑ . ﯽﺘﺨﺳ
ﻪﯿﻟوا ناﺪﻧد ﺎﻫ نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﺘﺴﻟد ﻪﺑ زﻮﭙﺴﮐا زا ﺶﯿﭘ هوﺮﮔ ود ي
فﻼﺘﺧا داد نﺎﺸﻧ نﻮﻣزآ ﻦﯾا ﻪﺠﯿﺘﻧ ،ﺪﺷ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﯽﺗ ﻨﻌﻣ
ﯽ راد ي
ﯽﺘﺨﺳ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﺑ ناﺪﻧد
ﺎﻫ ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ هوﺮﮔ ود رد
) 81 / 0 (.P=
ﻪﻃﻮﻏ زا ﺲﭘ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾا يرو
رد رﻮﻃ ﻪﺑ شﻮﻨﻬﺑ ﯽﯾﻮﻤﯿﻟ ﺮﺘﺴﻟد
ﻪﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ 3
/ 53 6± / 384 ﺪﯿﺳر و ﻦﯾا ﺎﺑ ﯽﺘﺨﺳ ناﺰﯿﻣ ﯽﺗ نﻮﻣزآ
ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﯽﻨﻌﻣ
راد دﻮﺑ ) 04 / 0
= (.P
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ رد يﺮﯿﮔراﺮﻗ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
فﻼﺘﺧا داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻨﻌﻣ
راد هوﺮﮔ ود ﻦﯿﺑ ﯽﺘﺨﺳ تاﺮﯿﯿﻐﺗ رد ي
ﺖﺷاد دﻮﺟو )
001 / 0
= .(P
رد ﺶﯾاﺰﻓا ﻮﻧﺎﻧ هوﺮﮔ رد و ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ رد ﯽﺘﺨﺳ ﻊﻗاو
ﺖﺷاد . ﻮﻧﺎﻧ هوﺮﮔ رد ﯽﺘﺨﺳ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ 11
/ 42 هوﺮﮔ رد و ﺶﯾاﺰﻓا
ﻫﺎﺷ ﺪ 77 / 46 ﺖﺷاد ﺶﻫﺎﮐ .
ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﯽﻨﻌﻣ
راد ﯽﺗ نﻮﻣزآ زا هوﺮﮔ ﺮﻫ رد ﯽﺘﺨﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ي
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا هوﺮﮔ ﺮﻫ رد ﯽﺟوز .
رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﺘﺨﺳ ﻮﻧﺎﻧ هوﺮﮔ رد ﯽﻨﻌﻣ
راد ي
نﺎﺸﻧ ار ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا ﯽﺟوز ﯽﺗ نﻮﻣزآ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺖﺷاد ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ
دا د
) 001 / 0
= (P
ﺶﻫﺎﮐ ﯽﺘﺨﺳ ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ رد .
ﯽﻨﻌﻣ راد ﺖﺷاد ي )
012 / 0
= (P
) لواﺪﺟ 1 و 2 .(
ﺚﺤﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ و يﺮﯿﮔ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﺖﻟﺎﺧد نوﺪﺑ ﯽﻧاﺪﻧد رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺐﯾﺮﺨﺗ زا ﺖﺴﺗرﺎﺒﻋ نژورا ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺎﻫ
) 8 (.
دراد ﯽﻧاﺪﻧد جﺎﺴﻧا ﺐﯾﺮﺨﺗ رد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ نژورا
) 9 (.
لﻮﻤﻌﻣ ﺪﯿﺳا ضﺮﻌﻣ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نژورا ﺖﻠﻋ ﻦﯾﺮﺗ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ .
زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ رد نآ ﯽﻠﻠﻋ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ
ﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ يﺪﯿﺳا ي
ﮏﯾﺮﺘﯿﺳ ﺪﯿﺳا يوﺎﺣ هﻮﯿﻣ بآ ،
ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﺎﻫ ﺎﯾ و ﻞﮑﻟا نوﺪﺑ ي
ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﺎﻫ تﺎﻨﺑﺮﮐ يوﺎﺣ ي ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ) 10،11 (.
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﮏﯾﺮﺘﯿﺳ ﺪﯿﺳا يوﺎﺣ يا
ﯽﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺑ نآ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر يﺎﻨﯿﻣ
ناﺪﻧد ﺎﻫ ي ﯽﻤﯾاد ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
ﻪﻬﺟاﻮﻣ زا ﺲﭘ ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ
رﻮﻃ ﻪﺑ ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﺎﺑ ﯽﻨﻌﻣ
راد ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ي .
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا
Haghgoo
ﻤﻫ و ﮑ نارﺎ ) 12 ( ،
Haghgoo
و
Abbasi
) 13 ( دراد ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ )
12،13 ( .
Haghgoo
رد
ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ يا
ﺮﺑ ار مﺰﻣز ﻻﻮﮐ و ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
ناﺪﻧد
و يﺮﯿﺷ ﯽﻤﯾاد دﻮﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ .
ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
و يﺮﯿﺷ ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ ﯽﻤﯾاد
رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ راد زا ي
ﺖﺳا ﺮﺘﻤﮐ ﻻﻮﮐ مﺰﻣز .
ﻂﻘﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪﺘﺒﻟا ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺮﺑ ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ود ﻦﯾا
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر و يﺮﯿﺷ ناﺪﻧد
ﯽﻤﯾاد لﺎﺣ ،ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﯽﺳرﺮﺑ رد ﻪﮑﻧآ
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﯽﻧﺎﻣرد ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ )
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ (
ﺰﯿﻧ
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﯽﺳرﺮﺑ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
Fallahinejad Ghajari
و
Nabavi Razavi
ﻪﮐ ﺰﯿﻧ
ﺶﻘﻧ ﻪﺑﺎﺷﻮﻧpH
ﺎﻫ و ﯽﻧاﺮﯾا ي نژورا ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﯽﺟرﺎﺧ
ناﺪﻧد ﺎﻫ شور ﻪﺑ
دﻮﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ار ﻢﯿﺴﻠﮐ نﻮﯾ ﺰﯿﻟﺎﻧآ
، يﺎﻨﯿﻣ ﺢﻄﺳ زا ﻢﯿﺴﻠﮐ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ زا ﺲﭘ ﺎﻫ
ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ ي ﺖﺷادﺮﺑ
ﯽﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دراد ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻏ رﻮﻃ ﻪﺑ
) 14 (.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ناﺪﻧد
ﺎﻫ ﻪﻟﻮﻟ بآ رد هدﺎﻣ ﭻﯿﻫ و هﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﺸﮐ
ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ هﺪﻨﻨﮐ ﺪﺸﻧ هدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ يا .
مﺪﻋ رد ﺎﻣ ﻞﯿﻟد زا هدﺎﻔﺘﺳا
داﻮﻣ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﮐ دﻮﺑ ﻦﯾا ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
ناﺪﻧد
دراﺬﮕﺑ ﺮﺛا )
15 (.
زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ناﺪﻧد
ﺎﻫ
ًﻼﻣﺎﮐ ي ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﻟﺎﺳ
، زا
ناﺪﻧد ﺎﻫ توﺎﻔﺗ ﺎﺗ ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ جرﺎﺧ ﯽﺣاﺮﺟ شور ﻪﺑ ﻪﮐ ﻪﺘﻔﻬﻧ ي ﺎﻫ
ي
ﻢﯾژر و ﯽﻧﺎﻫد تادﺎﻋ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺎﻫ
ﻪﮐ يداﺮﻓا ﯽﯾاﺬﻏ ي ناﺪﻧد
نآ ﺎﻫ هﺪﯿﺸﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﻤﺗ ياﺮﺑ ﻂﯾاﺮﺷ و ﺪﻨﮑﻧ دﺎﺠﯾا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ رد ﯽﻠﺧاﺪﺗ هﺪﺷ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺴﮑﯾ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
Lippert
نارﺎﮑﻤﻫ و جرﺎﺧ ناﺪﻧد ﻪﺸﯾر و جﺎﺗ ﭗﻟﺎﭘ اﺪﺘﺑا
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و هﺪﺷ 24
ﺖﯾﺮﻠﮐﻮﭙﯿﻫ لﻮﻠﺤﻣ رد ﺖﻋﺎﺳ 13
% ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ
ناﺪﻧد ﺮﻫ زا ﯽﺳﺎﻤﻟا ﻪﻐﯿﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ 3
ﻪﯿﻬﺗ ﯽﯾﺎﻨﯿﻣ كﻮﻠﺑ
ﺪﯾدﺮﮔ ) 16 ( . شور ﻪﺑ ناﺪﻧد ﭗﻟﺎﭘ ندﺮﮐ جرﺎﺧ ﺎﻫ
ﺎﻣوﺮﺗ ﺐﺟﻮﻣ لﻮﻤﻌﻣ ي
ﺮﺑاﺮﺑ رد ناﺪﻧد مﺎﮑﺤﺘﺳا ﺮﺒﻤﭼ ﭗﻟﺎﭘ ﻒﻘﺳ ﺖﺷادﺮﺑ و هﺪﺷ ناﺪﻧد ﻪﺑ ﺶﻫﺎﮐ ار ﯽﺷﺮﺑ يﺎﻫوﺮﯿﻧ ﯽﻣ
ﺪﻫد .
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ناﺪﻧد
ﺎﻫ ي رﺮﺑ درﻮﻣ ﯽﺳ
، ﺎﻣﺮﮔ اﺮﯾز ﺪﺸﻧ هداد شﺮﺑ
ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ مﺎﮑﺤﺘﺳا زا شﺮﺑ زا ﯽﺷﺎﻧ رﺎﺸﻓ و ﯽﻣ
ﺪﻫﺎﮐ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ و
ﺶﯾاﺰﻓا ار نژورا دﺎﺠﯾا ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻨﯿﻣ ﯽﻣ
ﺪﻫد ) 17 (.
هدﺎﺒﻤﺳ زا ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد 5000
ﺖﺧادﺮﭘ ياﺮﺑ ناﺪﻧد
ﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﺷ . يﺮﺘﺸﯿﺑ ناﺰﯿﻣ ﺖﺷادﺮﺑ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻻﺎﺑ يﺮﺑز ﻪﺟرد ﺎﺑ هدﺎﺒﻤﺳ دﺮﺑرﺎﮐ
ﺖﺳا بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﯽﺤﻄﺳ هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣﺮﭙﯿﻫ يﺎﻨﯿﻣ زا )
18 ( ﻪﺑ رد ظﺎﺤﻟ ﻦﯿﻤﻫ
مﺮﻧ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا هدﺎﺒﻤﺳ ﻦﯾﺮﺗ
.
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ﻪﺑ زﻮﭙﺴﮐا نﺎﻣز ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد 5
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد ﻪﻘﯿﻗد .
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﺧﺮﺑ رد زا ﯽﺳرﺮﺑ نﺎﻣز
16 - 1 تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﺧﺮﺑ رد و ﺖﻋﺎﺳ
15 ﯽﻀﻌﺑ رد و ﻪﻘﯿﻗد 5
ﻪﻘﯿﻗد ﺖﺳا هدﻮﺑ )
12 ( ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪﻧازور فﺮﺼﻣ ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ
ﺎﻫ نﺎﻫد رد ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز و ﯽﻠﮑﻟا ﺮﯿﻏ ي
) 20 ﻪﯿﻧﺎﺛ ( نﺎﻣز 5 ﯽﻘﻄﻨﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻘﯿﻗد ﯽﻣ
ﺪﺳر .
شور زا نژورا ﯽﻤﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺎﻫ
ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ي
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
Fallahinejad Ghajari
و
Nabavi Razavi
هﻮﯿﺷ زا
ﻪﺑ ﻢﯿﺴﻠﮐ نﻮﯾ ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يﺮﺘﻣوﺮﺘﮑﭙﺳا شور
. نآ ﺎﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺎﻨﯿﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻢﯿﺴﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ضﺮﻓ دﻮﺧ 4
/ 37
% ﯽﻧزو توﺎﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ داﺮﻓا رد ﻢﯿﺴﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﻪﺘﺒﻟا ،ﺖﺳﺎﻨﯿﻣ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 14 (.
ﯽﺳرﺮﺑ رد
Brown
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫرﻮﻠﺑ ﺖﯿﻟﻼﺣ ناﺰﯿﻣ
يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا شور ﺎﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ هزاﺪﻧا
يﺮﯿﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ .
ردﻮﭘ
ﻧ ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ زا ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ هﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﯽﻤ
ﺪﺷﺎﺑ
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ردﻮﭘ ﺶﻨﮐاو و ناﺪﻧد ﻪﺑ ﻢﯿﻤﻌﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﺘﺣار ﻪﺑ
ﻧ ﯽﻤ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻧاﺪﻧد ﺮﻫ زا ﺖﻤﺴﻗ ﮏﯾ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ 2
لﻮﻠﺤﻣ رد دﻮﺑ هﺪﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﻢﯿﻧ ﺎﻫ
ﺎﺑ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﯾﺎﻣزآ ي
SEM
ﺪﺷ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺮﮕﯾد ﻪﻤﯿﻧ ﺎﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺎﻨﯿﻣ ﻪﻤﯿﻧ ﺢﻄﺳ سﺮﻀﺗ .
ﺳ سﺮﻀﺗ ﻻﺎﻤﺘﺣا ﺖﺴﯿﻧ ﻪﺑﺎﺸﻣ ناﺪﻧد ﮏﯾ ﻪﻤﯿﻧ ود ﺢﻄ
) 19 (.
Kitchens
و
Owens
شور ﺎﺑ دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺰﯿﻧ يﺮﺘﻣﻮﻠﯾﺎﻓوﺮﭘ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﺎﻫ ﺮﺑ ار لﻮﻤﻌﻣ ي ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
ﻪﺠﯿﺘﻧ و هدﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﻨﯿﻣ
ﺘﻓﺮﮔ ﺪﻨ ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ فﺮﺼﻣ زا ﺲﭘ ﺎﻨﯿﻣ ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﮑﯿﻣ ﻪﮐ ﺎﻫ
ﺶﻫﺎﮐ
ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ . ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺮﺘﻣﻮﻠﯾﺎﻓوﺮﭘ شور ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا .
شور ﻦﯾا رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺢﻄﺳ ﺎﻫ
و يﺮﺑز ناﺰﯿﻣ و هﺪﺷ ﻦﮑﺳا ﯽﺳﺎﻤﻟا بوﺮﭘ ﮏﯾ ﻂﺳﻮﺗ
يﺪﻨﻠﺑ و ﯽﺘﺴﭘ ﺎﻫ
ﺢﻄﺳ ﻦﯾا ي هزاﺪﻧا
يﺮﯿﮔ ﺪﺷ . تاﺮﯿﯿﻐﺗ شور ﻦﯾا ﺎﺑ
زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ناﺪﻧد ﺖﻓﺎﺑ ﻦﺘﻓر ﺖﺳد زا ﺮﺛا رد ﺢﻄﺳ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﯽﻤﮐ ﻪﻃﻮﻏ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ يرو ﯽﻣ
ددﺮﮔ ) 8 (.
ﺶﺠﻨﺳ شور زا ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ زﺮﮑﯾو
ﻧاﺪﻧد نژورا ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽ
. ﺎﺑ ﯽﻧاﺪﻧد ﺞﺴﻧ سﺎﻤﺗ زا ﺲﭘ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
اﺪﺘﺑا يﺪﯿﺳا لﻮﻠﺤﻣ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
جﺎﺴﻧا ﻦﺘﻓر ﺖﺳد زا و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ
ﺖﺳا نژورا ﻪﺳوﺮﭘ زا ﯽﺸﺨﺑ ﻪﮐ ﯽﺤﻄﺳ
، قﺎﻔﺗا ﺎﺒﻗﺎﻌﺘﻣ ﯽﻣ
ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺪﺘﻓا
ﯽﻣ ﻖﯿﻗد شور ﯽﻧاﺪﻧد نژورا ﯽﺑﺎﯾزرا رد شور ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﺳر يﺮﺗ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد
Haghgoo
و و نارﺎﮑﻤﻫ
Haghgoo
و
Abbasi
رد
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
Ajami
نارﺎﮑﻤﻫ و هدﺎﻔﺘﺳا زﺮﮑﯾو ﯽﺠﻨﺳ ﯽﺘﺨﺳ شور زا
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ )
20
، 13
، 12 (.
Ajami
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
شﺮﺑ يا ﺎﻫ ﺖﺤﺗ ار ﺎﻨﯿﻣ زا ﯽﯾ ﺮﯿﺛﺄﺗ
هداد راﺮﻗ ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ زﺮﮑﯾو ﯽﺠﻨﺳ ﯽﺘﺨﺳ شور ﻪﺑ و
ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﻦﯾا يﺎﻨﯿﻣ
ناﺪﻧد ﺎﻫ ي دﻮﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ار يﺮﯿﺷ .
شﺮﺑ ار ناﺪﻧد دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺎﻣ
شﺮﺑ زا ﯽﺷﺎﻧ سﺮﺘﺳا و ﺎﻣﺮﮔ اﺮﯾز ﻢﯾداﺪﻧ ﯽﻣ
ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر يﺎﻨﯿﻣ
ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔ ﺮﺛا ناﺪﻧد .
ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ رد جﺎﻋ و هﺪﺷ ﻢﻫاﺮﻓ جﺎﻋ يﺮﯿﮔرد نﺎﮑﻣا ﺎﻨﯿﻣ نژورا
يﺮﯿﮔرد نﺎﮑﻣا ﯽﺘﺣ و ﻪﺘﻓﺎﯾ نژورا يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ ﺎﻨﯿﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
ﯿﻧ ﭗﻟﺎﭘ دراد دﻮﺟو ﺰ .
هار ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎﻫ
دراد ﺖﯿﻤﻫا نژورا ﯽﻧﺎﻣرد ي .
هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﻧاﺪﻧد ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﺎﻣرد ﺖﻬﺟ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ داﻮﻣ ﺪﯾارﻮﻠﻓ ﻪﻠﻤﺟزا ،ﺖﺳا
، تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻢﯿﺴﻠﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ
، ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ .
) 26 - 21 (.
ﺰﺟ ﮏﯾ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ء
هدﺎﻣ ،ﯽﻧاﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ ﻢﻬﻣ ﯽﻧﺪﻌﻣ يا
ﺞﺴﻧ ﺎﺑ رﺎﮔزﺎﺳ و ﻮﯿﺘﮐاﻮﯿﺑ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ
لﺎﺘﺴﯾﺮﮐ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ
دراد ناﺪﻧد ﯽﯾﺎﻨﯿﻣ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ي )
27 ( ، ظﺎﺤﻟ ﻦﯾا ﻪﺑ
ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﯽﻣ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ ﻪﮐ ﺪﺳر
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ تﺎﻌﯾﺎﺿ .
ﯽﻠﯿﻓورﺪﯿﻫ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ لﺎﺘﺴﯾﺮﮐ ﻦﯾا و ﻪﺘﺷاد
ﺎﻫ
بﻮﻃﺮﻣ ﺖﯿﺻﺎﺧ هدﺎﻔﺘﺳا ناﺪﻧد ﺢﻄﺳ ﺮﺑ ﯽﻣﺎﮕﻨﻫ ﺪﻧراد ﯽﺤﻄﺳ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ
ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻨﯿﻣ ﺢﻄﺳ يور ﺮﺑ يﻮﻗ ﺎﻣا كزﺎﻧ ﻪﯾﻻ ﮏﯾ ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ
ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﺪﻧﺎﺑ ﯽﻧاﺪﻧد جﺎﺗ ﯽﻣ
دﻮﺷ . نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﺚﻋﺎﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ
ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ ﯽﻣ
ددﺮﮔ ) 28 (.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﺮﯿﺛﺄﺗ
تﺎﻌﯾﺎﺿ ﺮﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ
ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ فﺮﺼﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ نژورا
in situ
راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
ﺖﻓﺮﮔ . ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر
ﻪﺑ ﻪﮐ ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ
ﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ زﻮﭙﺴﮐا زا ﺲﭘ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ ﻞﯿﻟد ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ آ
ﺖﯿﺗﺎﭘ ﻞﺑﺎﻗ هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ دﻮﺒﻧ .
ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺪﺳر ﻪﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ زا ﺲﭘ
ﻞﺨﻠﺨﺗ رد ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ ذﻮﻔﻧ ﺖﻠﻋ ﺎﻫ
ﺢﻄﺳ ﺮﺘﺴﻟد زا ﯽﺷﺎﻧ ي
ﺪﺷ ﻢﻈﻨﻣﺎﻧ ه
هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ ﻦﮑﻤﻣ ﺎﻨﯿﻣ
. ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
نوﺪﺑ ﺺﻟﺎﺧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ار ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﻣ ﺮﺿﺎﺣ د هدﺎﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﻢﯾدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ يﺮﮕﯾ
.
ﻪﻨﯿﻣز رد ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر
ﻮﯾزورا و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا و
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هدﺎﻣ و شور ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ نارﺎﮑﻤﻫ وKim
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ
نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﻪﯾﻮﺷ نﺎﻫد رد دراد ار ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ
) 5 ( . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﺘﺒﻟا نارﺎﮑﻤﻫ و Kim
يوﺎﺣ ﻪﯾﻮﺷ نﺎﻫد ﺮﺛا
ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ ﺮﺑ ﺪﯾارﻮﻠﻓ ﻢﯾﺪﺳ و ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ هﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ دﻮﺑ
ﺪﯾارﻮﻠﻓ دﻮﺟو و ﯽﻣ
ﯽﮑﯾژﺮﻨﯿﺳ ﺮﺛا ﺪﻧاﻮﺗ رد
ﺎﻣا ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد تﺎﻌﯾﺎﺿ ﻦﯾا نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا نﺎﮑﻣا و هﺪﺷ هدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺺﻟﺎﺧ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﺮﯿﺛﺄﺗ نآ تا ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر رد ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ .
Huang
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
يا ﺮﯿﺛﺄﺗ و ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ
Galla chinensis
دﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ار ﺎﻨﯿﻣ ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﺮﺑ .
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﮑﯾژﺮﻨﯿﺳ ﺮﺛا ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﯽﻨﻌﻣ
راد رد ي
دراد ﺎﻨﯿﻣ ﻪﯿﻟوا تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر )
29 ( . ﺰﯿﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ هﺎﮔﺪﯾد ﻦﯾا زا و هﺪﺸﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺮﺿﺎﺣ .
ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
in situ
مﺎﺠﻧا
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ لﺎﺣ ﻪﺑ ﺎﺗ ﻪﮐ هﺪﯾدﺮﮔ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
Tschoppe
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺰﯿﻧ
داد نﺎﺸﻧ ﻪﮐ
يﻮﻗ ﺮﺛا ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر رد ﺪﯾارﻮﻠﻓ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗ
دراد وﺎﮔ ناﺪﻧد تﺎﻌﯾﺎﺿ )
30 ( . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
Tschoppe
نارﺎﮑﻤﻫ و يور
ناﺪﻧد ﺎﻫ وﺎﮔ ي توﺎﻔﺗ و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎﻫ
و نﺎﺴﻧا ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا ي
وﺎﮔ ﯽﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔ .
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ نارﺎﮑﻤﻫ وMin
و وKim
نارﺎﮑﻤﻫ و
Najibfard
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺰﯿﻧ
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ﻪﮐ دﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ ﯽﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﻫد ﺶﯾاﺰﻓا ار ﺎﻨﯿﻣ ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﮑﯿﻣ )
33 - 31 ( ﻪﺘﺒﻟا.
ﺮﺛا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد
ﯽﺷزرو ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ و ناﺪﻧد ﺮﯿﻤﺧ و ﻪﯾﻮﺷ نﺎﻫد رد ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ هﺪﯾدﺮﮔ ﯽﺳرﺮﺑ دﻮﺑ
نآ لﺎﺣ ﺮﺛا ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﮐ
لﻮﻠﺤﻣ
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ﺺﻟﺎﺧ
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
Haghgoo
نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﺸﻧ
اد د ﻪﮐ ﯽﺘﺨﺳﺰﯾر ﺎﻨﯿﻣ
ﭙﺴﮐا ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ ﻪﮐ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ نﺎﻣرد زا ﺲﭘ دﻮﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺘﺴﻟد ﻪﺑ زﻮ
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ )
7 (.
Haghgoo
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﯾا رد
ضﺮﻌﻣ رد ار تﺎﻌﯾﺎﺿ ،ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ ﺎﻘﻟا زا ﺪﻌﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ داد راﺮﻗ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ ﺪﻧ
داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ و
رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ﻪﮐ ﯽﻨﻌﻣ
راد ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﮑﯿﻣ ناﺰﯿﻣ ي
ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ ﯽﻤﯾاد
دﻮﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﻪﺑ زﻮﭙﺴﮐا زا ﺲﭘ ﻪﮐ ار
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﻫد . ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺘﺒﻟا
in situ
ﻪﮐ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
رد ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾﺎﺳ ناﺪﻧد يوﺎﺣ كﻼﭘ ضﺮﻌﻣ رد نﺎﻫد
ﺎﻧ ﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧ ﺖﺳا ﻪ
. هﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣد يﺎﻨﯿﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد
ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ضﺮﻌﻣ رد نﺎﻫد ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻂﯾاﺮﺷ رد و قاﺰﺑ رﻮﻀﺣ رد هﺪﺷ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﯿﺗﺎﭘآ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
Haghgoo
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ
تاﺮﺛا يا
و نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﺮﺑ ﺪﯾارﻮﻠﻓ ﻢﯾﺪﺳ و ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻧﺎﻧ ﻪﯾﻮﺸﻧﺎﻫد ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﮑﯿﻣ ناﺪﻧد
ﺎﻫ ي ﯽﻤﯾاد ﺪﻧدﺮﮐ ناﻮﻨﻋ ﻦﯿﻨﭼ ،ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ نﺎﺴﻧا
رد ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ود ﺮﻫ ﻪﮐ ﯽﺘﺨﺳ ﺰﯾر
ناﺪﻧد ﺎﻫ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ﯽﻟو هﺪﺷ
ﯽﻨﻌﻣ راد ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ )
34 (.
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد
in situ
رد و هﺪﺷ ﻪﯿﺒﻌﺗ ﯽﮐﻼﭘ رد ناﺪﻧد زا ﯽﻌﻃﺎﻘﻣ
راﺮﻗ ﺐﻠﻃواد نﺎﻫد ﯽﻣ
دﺮﯿﮔ . زا ﺮﺗدﺎﻨﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
in vitro
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
Mathews
نارﺎﮑﻤﻫ و لﺪﻣ ﮏﯾ ﺎﺑ
in situ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ناﺪﻧد ﺮﯿﻤﺧ
ﺪﯿﺳا زا ﻞﺻﺎﺣ ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ ﺮﺑ ار تﺎﻔﺴﻓ ﻢﯿﺴﻠﮐ يﺮﺗ ﺪﯾارﻮﻠﻓ ﺳرﺮﺑ ﮏﯾﺮﺘﯿﺳ ﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ هدﺮﮐ ﯽ
ﺪﻨ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﺪﻧد ﺮﯿﻤﺧ ﻦﯾا ﻪﮐ
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﺪﯾارﻮﻠﻓ ناﺪﻧد ﺮﯿﻤﺧ زا يﺮﺗ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ) 25 (.
رد ار ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ ﻪﺑ زﻮﭙﺴﮐا زا ﻞﺻﺎﺣ ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺎﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ ﻢﯾداد راﺮﻗ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ ضﺮﻌﻣ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺳا دﺎﻨﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﺰﯿﻧ ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ ﺮﺑ ﺮﯿﻌﺸﻟاﺎﻣ .
Barlow
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد
in situ
ﻪﮐ ار وﺎﮔ ناﺪﻧد شﺮﺑ
ترﻮﺻ ﻪﺑ
in vitro
ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ رﺎﭼد توﺮﻔﭘﺮﮔ بآ ﻪﺑ زﻮﭙﺴﮐا زا ﺪﻌﺑ
و هداد راﺮﻗ ﺐﻠﻃواد نﺎﻫد رد ﯽﮐﻼﭘ رد دﻮﺑ هﺪﺷ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺮﯿﻤﺧ ناﺪﻧد ﺎﻫ ي
رﻮﻠﻓ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يوﺎﺣ دﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ ﻦﯾا ﺮﺑ ﺪﯾا
ﺪﻧ ) 35 ( ، تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رد فﻼﺘﺧا ﻪﮐ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا وﺎﮔ ناﺪﻧد ﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا
نﺎﺴﻧا و وﺎﮔ ناﺪﻧد يﺎﻨﯿﻣ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔ ﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ رد ﺪﻧاﻮﺗ .
نارﺎﮑﻤﻫ وZero
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺰﯿﻧ يا
in situ
ﺮﯿﺛﺄﺗ 4 ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ
ﺮﺑ ار ناﺪﻧد ﺮﯿﻤﺧ رد ﺪﯾارﻮﻠﻓ ار وﺎﮔ ناﺪﻧد رد ﯽﯾﺎﻘﻟا ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ
دﻮﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ )
26 ( هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا كﻼﭘ رد وﺎﮔ ناﺪﻧد زا ﺰﯿﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد
دﻮﺑ . ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد 10
% ﺪﺷ هﺪﯾﺰﮔﺮﺑ ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ .
Haung
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺖﻈﻠﻏ يا ﺎﻫ
ي 1
، 5
، 10 و 15
%
ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ رد ار
ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ تﺎﻌﯾﺎﺿ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر
دﺮﮐ . نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟاﺮﻨﯿﻣر ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﻪﮐ دﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺖﻈﻠﻏ رد ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ ﺎﻫ
ي 10 و 15
% بﺎﺨﺘﻧا ،دراﺪﻧ ﯽﺗوﺎﻔﺗ
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯾا 10
% رد دﻮﺑ ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ )
29 .(
سﺎﺳاﺮﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ 10
% ﺖﯿﺗﺎﭘآ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫﻮﻧﺎﻧ
ﯽﻣ ﺪﯾﺎﻤﻧ ﻢﯿﻣﺮﺗ ار ﻮﯾزورا تﺎﻌﯾﺎﺿ ﺪﻧاﻮﺗ .
ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ
هرﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧ نﺎﯾﺎﭘ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا 578
ﯽﻣ هﺎﮕﺸﻧاد رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻫﺎﺷ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ :
1-Bello LL, Al –hammad N. Pattern of fluid consumption in a sample of Saudi Arabi adolescents aged 12-13 years. Int J Pediatric Dent. 2006;16(3):168-73.
2-Shenkin JD, Heller KE, Warren JJ, Marshell TA. Soft drink consumption and caries risk in children and adolescent. Gen Dent. 2002;51(1):30-6.
3-McGraw-Hill, Parker SP. Sci-Tech Dictionary. Mc Graw-hill Dictionary of scientific and Technical terms. 6thed. McGraw- Hill Professional; 2002.
4-Huang SB, Gao SS, Yu HY. Effect of nano-hydroxyapatite concentration on remineralization of initial enamel lesion in vitro. Biomed Mater. 2009;4(3):1748-53.
5-kim MY, kwon HK, Choi CH, Kim BI. Combined effects of nano -hydroxyapatite and NaF on remineralization of early caries lesion. Key Engin Mater. 2007;330:1347-50.
6-Jeong SH, Jang SO, Kim KN, Kwon HK , Park YD, Kim BI.
Remineralization potential of new toothpaste containing nano- hydroxyapatite.Key Engin Mater. 2006;309-311:537-40.
7-Haghgoo R, Abbasi F, Rezvani MB. Evaluation of the effect of nano hydroxyl apatite on erosive lesions of the enamels of permanent teeth following exposure to soft beer in vitro. J Dent
8- kitchens M, owens BM. Effect of carbonated beverages, coffee, sport and high energy drinks and bottled water on the invitro erosion characteristics of dental enamel. J Clin Pediatric Dent. 2007;31(3):153-9.
9- Weat NX, Hughhes JA, Addy M. The effect of pH on the erosion of dentine and enamel by dietary acid inviter. J Oral Rehabil. 2001;28(9):860-4.
10- Neville BW, Damm D, Allen GM, Bouquot JE. Oral and maxillofacial Pathology, 2nd edition. Newyork Sheefer John;
2002;Chap 2:55-8.
11- Shaw L, Smith AJ. Dental erosion the problem and some practical solutions. Brit Dent J. 1998;186(3):115-8.
12- Haghgoo R, Foruzesh Tabar F. the effect of carbonate beverage and soft bear on enamel micro hardness of permanent teeth. J Dent Shiraz. 2010;11(2):154-60.
13- Haghgoo R, Abbasi F. Evaluation of carbonated acidic drinks on micro hardness of enamel of primary teeth. J Islam Dent Assoc. 2011;23(4):211-6.
14- Fallahinejad Ghajari M, Nabavi Razavi S. Comparing the effect of Iranian soft drinks with the standard sample; Calcium ion analysis. J Dent Med. 2007;(1):27-32.
sterilization methods and their effect on enamel demineralization. Caries Res. 1998;32(6):441-6.
16-lippert F, Parker DM, Jandi KD. Susceptibility of deciduous and permanent enamel to dietary acid – induced erosion studied with atomic force microscopy nano indentation. Eur J Oral Sci 2004;112(1):61-6.
17-Smith RL, Sandly GE. An Accurate method of determining the hardness of metals, with particular reference to those of a high degree of hardness. Proc Inst Mech Eng. 1922;102(1):623- 41.
18-Gnass C, Klimek J, Shwarz N. A comparative profilometric invitro study of susceptibility of polished and natural human enamel and dentine surface to erosive demineralization. Arch Oral Biol. 2000;45(10):897-902.
19- Brown CJ, Smith G, Shaw L, Parry J, Smith AJ. The erosive potential of flavoured sparkling water drinks. Int Pediatric Dent. 2007;17(2):86-91.
20- Ajami B, Ebrahimi M, Karbasi S. Investigation of the erosive effect of carbonated drinks on deciduous enamel micro hardness. J Islamic Dent Assoc. 2006;18(2):51-7.
21-Srinivasan N, Kavitha M, Loganathan SC. Comparison of the remineralization potential of CPP-ACP and CPP-ACP with 900 ppm fluoride on eroded human enamel: An in situ study.
Arch Oral Biol. 2010;55(7):541-4.
22- Wegehaupt FJ, Tauböck TT, Stillhard A, Schmidlin PR, Attin T. Influence of extra- and intra-oral application of CPP- ACP and fluoride on re-hardening of eroded enamel. Acta Odontol Scand. 2012;70(3):177-83.
23- Wiegand A, Müller I, Schnapp JD, Werner C, Attin T.
Impact of fluoride, milk and water rinsing on surface rehardening of acid softened enamel. An in situ study. Am J Dent. 2008;21(2):113-8.
24- Zhou SL, Zhou J, Watanabe S, Watanabe K, Wen LY, Xuan K. In vitro study of the effects of fluoride-releasing dental materials on remineralization in an enamel erosion model. J Dent. 2012;40(3):255-63.
25- Mathews MS, Amaechi BT, Ramalingam K, Ccahuana- Vasquez RA, Chedjieu IP, Mackey AC, Karlinsey RL. In situ remineralisation of eroded enamel lesions by NaF rinses. Arch Oral Biol. 2012;57(5):525-30
26-Zero DT, Hara AT, Kelly SA, González-Cabezas C, Eckert GJ, Barlow AP, et al. Evaluation of a desensitizing test dentifrice using an in situ erosion remineralization model. J Clin Dent. 2006; 17(4): 112-6
27- Gyldenvang L, Porsgaard, TK. Chewing gum comprising hydroxyapatite. Fresh Patent. 2009;1:424-48.
28-Chae MH , Lee YK, Kim KN, Lee JH, Choi BJ,.Choi HJ, et al. The effect of hydroxyapatite on bonding strength in light Curing Glass ionomer dental cement. Key Engin Mater.
2007;309:881-4.
29- Huang S, Gao S, Cheng L, Yu H. Combined effects of nano-hydroxyapatite and Galla chinensis on remineralisation of initial enamel lesion in vitro. J Dent. 2010;38(10):811-9 30-Tschoppe P, Zandim DL, Martus P, Kielbassa AM. Enamel and dentine remineralization by nano-hydroxyapatite toothpastes. J Dent. 2011;39(6):430-7.
31- Min JH, Kwon HK, Kim BI. The addition of nano-sized hydroxyapatite to a sports drink to inhibit dental erosion: in vitro study using bovine enamel. J Dent. 2011;39(9):629-35.
32-Kim MY, Kwon HK, Choi CH, Kim BI. Combined Effects of Nano-Hydroxyapatite and NaF on remineralization of Early Caries Lesion J Key Engin Mater. 2007;330:1347-50.
33- Najibfard K, Ramalingam K, Chedjieu I, Amaechi BT.
Remineralization of early caries by a nano-hydroxyapatite dentifrice. J Clin Dent. 2011;22(5):139-43.
34-Haghgoo R, Rezvani MB, Salehi Zeinabadi M. Comparison of nano-hydroxyapatite and sodium fluoride mouth rinse for re- mineralization of incipient carious lesions. J Dent Med.
2014;11(4): 406-10.
35- Barlow AP, Sufi F, Mason SC. Evaluation of different fluoridated dentifrice formulations using an in situ erosion re- mineralization model. J Clin Dent. 2009;20(6):192-8.
