ﯽﺳرﺮﺑ و ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﻪﻧاﺪﮕﻧر و نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﯽﮕﻧر ﻢﻠﯿﻓ ﺪﯿﻟﻮﺗ نآ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
نﺎﭘﺎﻗﺰﻗ قﺪﺻا رﺎﺸﻓا ﺎﺳﺮﯿﭘ دﺎﺠﺳ ،
12
،
ﻞﺻا ﯽﻫﺎﺷوﺮﺴﺧ ﺮﻐﺻا
3
1 - ﺶﻧاد ﻪﻨﺧﻮﻣآ ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
2 - رﺎﯿﺸﻧاد ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ
3 - ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ مﺎﻤﺗ دﺎﺘﺳا
) رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 04 / 02 / 97 رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 09 / 11 / 97 (
هﺪﯿﮑﭼ
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا زا
) 25 /0 و 5/
0 ﺪﺻرد ( ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و )
015 /0 و 03 /0 ﺪﺻرد ( صاﻮﺧ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﺮﯿﯿﻐﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ تﺎﺒﮐﺮﻣ ﻦﯿﺘﮑﭘ يوﺎﺣ ﻢﻠﯿﻓ رد
ﻢﻠﯿﻓ يدﺮﮑﻠﻤﻋ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ
.
،يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ،ﺖﻣﺎﺨﺿ ،ﺖﺑﻮﻃر ﻞﻣﺎﺷ ﻪﺘﺴﺑاو يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺺﺧﺎﺷ ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ،ﻞﮐ ﻞﻨﻓ
صاﻮﺧ و ﯽﮕﻧر يﺎﻫ
ﻧدﻮﺑ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪ
. ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،ﺪﺷ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ يراد
ﻪﺑ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﮑﯿﺗرﻮﺻ
دﻮﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و ﺲﻧﺎﺳا راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ يوﺎﺣ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ .
ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ندوﺰﻓا ﺎﺑ و ﺶﯾاﺰﻓا رﻮﻃ ﻪﺑ
ﯽﻨﻌﻣ دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ يراد .
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا ﺎﺑ بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ﺶﻫﺎﮐ
و ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻓﺎﯾ . ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا
ﻢﻠﯿﻓ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺖﺸﮔ ﺎﻫ
. ﺺﺧﺎﺷ ﻢﻠﯿﻓ رد ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ يﺎﻫ
. ندوﺰﻓا ﺎﺗ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ 015
/0 رد راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﺻ
ﺖﻈﻠﻏ رد ﯽﻟو ،ﺪﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷور يﺪﯿﻔﺳ ﺺﺧﺎﺷ و ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ندوﺰﻓا ﺎﺑ يدرز ﺺﺧﺎﺷ ﺮﮕﯾد ﯽﻓﺮﻃ زا ،دﺮﮐ اﺪﯿﭘ يدﻮﻌﺻ ﺮﯿﺳ ﯽﯾﺎﻨﺷور راﺪﻘﻣ ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺮﺑ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ﺮﺛا يﺎﻫ
B. cereus زا ﺮﺘﺸﯿﺑ
E.coli دﻮﺑ . ﺪﮕﻧر ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﻪﻧا
ﯽﻣ ﮓﻧر ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻫد
، ﻢﻠﯿﻓ ﻦﯾا ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ رد دﺮﯿﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
.
ﺪﯿﻠﮐ ژاو نﺎﮔ : ﺮﯾﺬﭘ ﺐﯾﺮﺨﺗ ﺖﺴﯾز ﻢﻠﯿﻓ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ،نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ،
يدﺮﮑﻠﻤﻋ صاﻮﺧ ،
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
:
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
لﺎﺳ رد ﻢﻠﯿﻓ ﺮﯿﺧا يﺎﻫ يﺎﻫ
يﺎﯾاﺰﻣ ندﻮﺑ اراد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﮐارﻮﺧ
ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ داﻮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﻤﺳ ار يﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﺟﻮﺗ
هدﺮﮐ ﺐﻠﺟ دﻮﺧ ﺪﻧا
. ﯽﺘﻧآ و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﯽﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﻢﻠﯿﻓ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻦﯾا ﻪﮐ ،ﺪﻧﻮﺷ ﻞﻤﺣ ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﻂﯾاﺮﺷ فﺮﺼﻣ زا ﺮﺗﺮﺛﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ
آ و ﺪﺷﺎﺑ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ رد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧ
، هدﺎﻔﺘﺳا ترﻮﺻ رد داﻮﻣ زا
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ﻢﻠﯿﻓ رد
ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﻪﺑ لﺎﻌﻓ داﻮﻣ تﺮﺟﺎﻬﻣ ﻪﺑ
مواﺪﻣ ترﻮﺻ ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺟو
ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و نﺎﻣز تﺪﻣ
ﯽﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ يراﺪﻬﮕﻧ دﻮﺷ
] 1 [.
ﻢﻠﯿﻓ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺿ داﻮﻣ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽﮐارﻮﺧ ﻣ ﺪﺷر ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ار ﯽﮔدﻮﻟآ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
،ﯽﺑوﺮﮑﯿ ﯽﻧﻻﻮﻃ
ندﺮﮐ زﺎﻓ ﺄﺗ ندﺮﮐ لﺎﻌﻓﺮﯿﻏ ﺎﯾ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺮﯿﺧ
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ سﺎﻤﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺪﻨﻨﮐ لﺮﺘﻨﮐ ]
2 [ .
ﻦﯿﺘﮑﭘ هدﺎﻣ رد ﺮﺛﻮﻣ ﯽﺘﺴﯾز ﺮﻤﯿﻠﭘ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ
ﻢﻠﯿﻓ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ دﻮﺷ
، ﺎﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ نآ ﻞﯿﻟد ﻪﮐ
ﺖﺴﯾز ﻂﯿﺤﻣ و
ﯽﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ندﻮﺑ ﯽﻤﺳ ﺮﯿﻏ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻢﻠﯿﻓ ﺮﺜﮐا و ﺎﻫ
ﺶﺷﻮﭘ ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﻪﻠﻤﺟ زا
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﻌﻧﺎﻣ رد ﻞﺑﺎﻘﻣ
ﻦﻏور ﺎﻫزﺎﮔ ،ﺎﻫ ﺪﺿ داﻮﻣ ﻞﯿﺒﻗ زا ،لﺎﻌﻓ داﻮﻣ ﻞﻣﺎﺣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و
هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا ﮓﻧر ،بوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ،
و ﺎﻫ ﻞﻤﻋ ﺎﻫﻮﺑ ﯽﻣ
ﺪﻨﻨﮐ 3] .[ رد
ﺑ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻤﯿﻠﭘ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪ
ﻢﻠﯿﻓ ﺖﺧﺎﺳ نﺎﮑﻣا لژ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫ
دراد ار ﯽﮐارﻮﺧ .
ﻢﻠﯿﻓ ﺶﺷﻮﭘ و ﺎﻫ ﻖﻃﺎﻨﻣ ياراد ﻦﯿﺘﮑﭘ يﺎﻫ
فرﻮﻣآ ﺎﯾ ﯽﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ ﯽﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ داﻮﻣ ﻞﻤﺣ ياﺮﺑ ﻪﮐ
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ نﺪﺷ مﺎﻏدا و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺪﻨﺘﺴﻫ
4] .[ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
داد نﺎﺸﻧ ﯽﻠﺒﻗ ﺖﺳا ه
داﻮﻣ ﺎﺑ مﺎﻏدا رد ﯽﯾﻻﺎﺑ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﻪﮐ
،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﯽﻧدوﺰﻓا ﺪﻨﻧﺎﻣ
هرﺎﺼﻋ رﺎﻧا ] 5 [ ﺲﻧﺎﺳا ، مﺎﻨﯿﺳ ﺪﯿﺋﺪﻟآ ، هرﻮﭘ
ﺎﯾﺎﭘﺎﭘ ] 6 [ و ﯽﮑﯾﺰﮑﻣ ﻮﻤﯿﻟ ﺲﻧﺎﺳا ]
7 [ دراد .
ا زا هدﺎﻔﺘﺳ ﺲﻧﺎﺳا
ﯽﻨﻏور يﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ داﻮﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
رد داﻮﻣ
ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺐﻠﻏا ﯽﯾاﺬﻏ ،ﺖﺳا هﺪﺷ دوﺪﺤﻣ هﺰﻣ و ﻢﻌﻃ دﺎﺠﯾا
ﭽﻤﻫ ﺮﺛا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ يﺎﻫزود زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻦﯿﻨ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد سﻮﮑﻌﻣ 8]
،[ ﻞﮑﺸﻣ ﻦﯾا زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ياﺮﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺲﻧﺎﺳا مﺎﻏدا دﺮﮑﯾور ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻢﻠﯿﻓ رد ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ
ﺖﺳا . ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ
ﯿﺋﻮﻨﭘﺮﺗ و لﻮﻨﯾژوا ،لوﺮﮐاورﺎﮐ ،لﻮﻤﯿﺗ ﺖﺳا طﻮﺑﺮﻣ ﺪ
. زا ﯽﮑﯾ ﺲﻧﺎﺳا
ﻢﻠﯿﻓ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ
ﯽﻣ نﺎﯿﻧز ،ﺪﺷﺎﺑ نﺎﯿﻧز ) Carum copticum (
و ﻪﻟﺎﺴﮑﯾ ﯽﻔﻠﻋ هﺎﯿﮔ
ﺪﻨﻫ و ﺮﺼﻣ ،ناﺮﯾا رﻮﺸﮐ رد ﻪﮐ ﺖﺳا نﺎﯾﺮﺘﭼ هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﯽﻣ ﺪﺷر ﺪﻨﮐ 9] .[ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﯽﻨﻏور ﺲﻧﺎﺳا )
CCE1 ( ياراد
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
هدﻮﺑ 10] چرﺎﻗ يور ﯽﮔﺪﻨﺸﮐ ﺮﺛا و[ و ﺎﻫ
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺎﻫ
11] دراد [ . هﺎﯿﮔ ﻦﯾا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ياراد و ﻦﻧﺎﺗ
يﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ 12] .[
ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﯽﮑﯾ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ ﺎﻫ
ﻪﻧاﺪﮕﻧر هﻮﯿﻣ رد ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ درز تﺎﺠﯾﺰﺒﺳ و ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﮓﻧر ﺷ
ﺪﻧﻮ . ﻦﺑﺮﮐورﺪﯿﻫ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا يﺎﻫ
40 ﮐ ﺎﺑ ﻪﻨﺑﺮ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻧﺎﮔود ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻦﯾﺪﻨﭼ 13]
.[ زا ﯽﻤﮐ راﺪﻘﻣ رﻮﻀﺣ
رد ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ
ﯽﻣ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
رد دﻮﺟﻮﻣ ﺪﯿﭙﯿﻟ ﻊﯾﺮﺳ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ
ﺪﻨﮐ ﮏﻤﮐ 14]
.[
ﯽﺑﺮﭼ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﮏﯾ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و هدﻮﺑ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ رد ﺞﯾار ﺖﺳود
يرﺎﻤﯿﺑ ﺮﺑاﺮﺑ رد نﺪﺑ زا ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ رد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻫ
- ﯽﻗوﺮﻋ
دراد نﺎﻃﺮﺳ و ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﺴﻧا ﺖﻣﻼﺳ رد ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﯽﻠﺻا ﺶﻘﻧ ،
ﺶﯿﭘ ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو زﺎﺳ و A
ﺖﯿﺻﺎﺧ ﯽﻣ نآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺪﺷﺎﺑ
15] .[
مﺪﻣﺎﮐ و ﻦﺷ )
2015 ( ، ﯽﺳرﺮﺑ رد دﻮﺧ
ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد
، جاﺮﺨﺘﺳا ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﯿﮔ زا هﺪﺷ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﻫ
ﯽﻣ لﺎﻌﻓ ﻧاﻮﺗ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺪ لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ﺐﯾﺮﺨﺗ ﺖﺴﯾز ﻤﻫ و دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﯾﺬﭘ
ﻦﻏور ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﻨﭽ ﺎﻫ
و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ صاﻮﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ نازﻮﺘﯿﮐ ﻢﻠﯿﻓ ﺎﺑ ﺪﺿ ﯽﻣ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮑﻠﺑ ﺪﻧﻮﺷ
ﯽﻣ ﺰﯿﻧ ﺪﻧﻮﺷ 16] .[ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﻧاﺪﻟآ )
2015 ( ، رد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ دﻮﺧ ﻪﺑ
يوﺎﺣ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﯽﮐارﻮﺧ ﻢﻠﯿﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا يﺮﺘﮐﺎﺑ لﺮﺘﻨﮐ رد ﯽﯾﻻﺎﺑ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﯽﮑﯾﺰﮑﻣ ﻮﻤﯿﻟ ﺲﻧﺎﺳا نژﻮﺗﺎﭘ يﺎﻫ
زا يرﺎﯿﺴﺑ ﺎﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻪﺘﺷاد ﯽﮐارﻮﺧ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ دراد ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ يﺎﻫ 17]
.[ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﻟ )
2016 ( ، زا
رﺪﻨﻐﭼ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﯽﻠﭘ ناﻮﻨﻌﺑ ﺪﻨﻗ
ﮐﺎﺳ ﺪﯾرﺎ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا تﺎﺒﺛ يﺎﻫ
ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ و ﺪﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا رد ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﺒﺛ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﻪﯾﻻ ﺎﺑ هﺪﺷ ﺖﯿﺒﺜﺗ يﺎﻫ
ﯽﻠﭘ رﺪﻨﻐﭼ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳ خر ﺪﻨﻗ
ﺖﺳا هداد .
ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﺐﯾﺮﺨﺗ زا ار ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ
و ﯽﯾﺎﻣﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ار ﻂﯾاﺮﺷ رﺎﮐ ﻦﯾا ،ﺪﻨﮐ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﯽﯾﺎﻨﺷور
ﻪﺘﺴﺑ رد ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ زا ﻢﻫاﺮﻓ ﯽﯾوراد و ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ،يﺪﻨﺑ
1. Carum Copticum essential oil
دﺮﮐ 18] .[ ﯽﻤﻇﺎﮐ ) 2014 ( ، ﻪﻧاد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ C. copticum
،
هرﺎﺼﻋ و ﻦﻏور هﮋﯾو ﻪﺑ ،نآ لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﯽﻀﻌﺑ و نآ يﺎﻫ
γ-
terpinene و
thymol ﻬﺘﻟا ﺪﺿ تاﺮﺛا ياراد ، ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﯽﺑﺎ
ﺖﺳا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا 11]
.[ ﯽﻓﺮﺷا ) 2013 (،
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد
لﻮﻤﯿﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا )
45 ﺪﺻرد ( ﻦﯿﻤﺳارﺎﭘ ،
) 25 ﺪﺻرد ( ﻦﯿﻨﯿﭘﺮﺗﺎﻣﺎﮔ و )
18 ﺪﺻرد ( ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ 19] .[ و يﺮﺠﻨﺧ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2017 ( ، ﻢﻠﯿﻓ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ تاﺮﺛا يور ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ ﻦﯿﺗﻻژ يور ﺮﺑ رﻮﮐﺬﻣ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ن
يﺮﺘﮐﺎﺑ يور نآ ﺮﺛا ﯽﻟو ﺖﺷاد ﺮﺛا ﯽﻔﻨﻣ مﺮﮔ و ﺖﺒﺜﻣ مﺮﮔ يﺎﻫ
دﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺒﺜﻣ مﺮﮔ يﺮﺘﮐﺎﺑ 20]
. [ ﻪﯿﻬﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ زا فﺪﻫ
ﯽﺳرﺮﺑ و ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﻪﻧاﺪﮕﻧر و نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﻢﻠﯿﻓ ﯽﮔﮋﯾو ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ صاﻮﺧ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﻪﯿﻬﺗ ﻢﻠﯿﻓ
ﯽﻣ هﺪﺷ ﺪﺷﺎﺑ . ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﻪﻧاﺪﮕﻧر ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﯽﻣ ﮓﻧر ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻣ ﻢﻠﯿﻓ ﻦﯾا ،ﺪﻫد
ﺪﻧاﻮﺗ
دﺮﯿﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ رد .
2 - شور و داﻮﻣ
2 - 1 - داﻮﻣ
زا ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا و ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗ ﻪﯿﻣورا نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ زا نﺎﯿﻧز ﻪﻧاد نآ
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
ﻦﯿﺘﮑﭘ ﺪﮐ ﺎﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و تﺎﺒﮐﺮﻣ ﺖﺳﻮﭘ HMP
22040 ﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ ﺞﯾرﺪﻟآ ﺎﻤﮕﯿﺳ ﺖﮐﺮﺷ زا .
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﯾﺎﺳ
،ﻮﭽﻟﺎﮐ ﻦﯿﻟﻮﻓ فﺮﻌﻣ ،ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﺑﺮﮐ ،لﻮﻧﺎﺘﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻦﯿﺋﻮﺗ ،لوﺮﺴﯿﻠﮔ ،ﻢﯿﺴﻠﮐ ﺖﯾﺮﺘﯿﻧ ،ﻢﯿﺴﻠﮐ تﺎﻔﻟﻮﺳ ،مﺮﻓوﺮﻠﮐ 80
و
دازآ لﺎﮑﯾدار )DPPH
يﺎﻫ لﺎﮑﯾدار ءﺎﯿﺣا شور دازآ
( ﺖﮐﺮﺷ زا
كﺮﻣ نﺎﻤﻟآ ﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ ﺪﻧ
. ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ يﺮﺘﮐﺎﺑ ،رﺎﮔآ
يﺎﻫ
سﻮﺋﺮﺳ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑ ،
يﻼﮐ ﺎﯿﺷﺮﺷا و ﯽﻤﻠﻋ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﻣزﺎﺳ زا
ناﺮﯾا ﯽﺘﻌﻨﺻ داﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ و
ﻪﯿﻬﺗ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﺪﯾﺮﮔ زا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺪﺷ
.
2 - 2 - شور ﺎﻫ
2 - 2 - 1 - ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا
ﺳد زا بآ ﺎﺑ ﺮﯿﻄﻘﺗ شور زا ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ياﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻧﻮﻠﮐ هﺎﮕﺘ
تﺪﻣ 4 ﺺﻟﺎﺧ زا ﺲﭘ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ،ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻋﺎﺳ -
يﺎﻣد رد يزﺎﺳ 4
داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﻪﺸﯿﺷ رد تﺎﺸﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﺎﺗ
هاﺮﻤﻫ تﺎﻣ ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﻣﻮﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ ﻞﯾﻮﻓ ﺎﺑ
11] . [ 2
- 2 - 2 - هزاﺪﻧا ﻞﮐ ﻞﻨﻓ ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا
هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ ﮐ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﺮﯿﮔ
ﻮﭽﻟﺎﮐ ﻦﯿﻟﻮﻓ فﺮﻌﻣ زا ﻞ
،ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا 5/
0 ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ زا مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ 5
زا ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ
ﻦﯿﻟﻮﻓ فﺮﻌﻣ -
ﭽﻟﺎﮐ ﻮ ) ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ ﻪﮐ 10
دﻮﺑ هﺪﺷ ﻖﯿﻗر ﺮﺑاﺮﺑ (
و 4
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﺑﺮﮐ لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ 1
،ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ ﯽﺑﻮﺧ ﻪﺑ رﻻﻮﻣ
ﺲﭙﺳ ،ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ قﺎﺗا يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ ﻢﯿﻧ تﺪﻣ ﻪﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﻮﺗ بﺬﺟ راﺪﻘﻣ ﻮﻃ رد ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا ﻂﺳ
جﻮﻣ ل 765 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ 21]
.[ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻞﮐ راﺪﻘﻣ ﻂﺧ ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺪﺷ ﻢﺳر ﻪﮐ 9922 /0
2= و R 0643 / 0 + 0087X /0
= ﺮﺑ Y ﺪﯿﺳا يﺎﻨﺒﻣ
ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
.
2 - 2 - 3 - ﻢﻠﯿﻓ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ
شور ﻖﺒﻃ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﮐﺪﻧا ﺎﺑ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﻢﻠﯿﻓ نارﺎﮑﻤﻫ و رﺎﺴﯿﻧ
) 2018 ( ،ﺗ ﺪﺷ ﻪﯿﻬ . ﻢﻠﯿﻓ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ ياﺮﺑ
، 2 ﯽﻧزو ﺪﺻرد /
ﯽﻤﺠﺣ
رد ﻦﯿﺘﮑﭘ 100 تﺪﻣ ﻪﺑ هﺰﯿﻧﻮﯾد بآ ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ 12
يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ
30 داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد دﺮﺳ زا ﺲﭘ ،ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ ﯽﺴﯿﻃﺎﻨﻐﻣ نﺰﻤﻫ ﺎﺑ
نﺪﺷ 40 ﯽﻧزو ﺪﺻرد /
و ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا لوﺮﺴﯿﻠﮔ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﯽﻧزو
تﺪﻣ ﻪﺑ لﻮﻠﺤﻣ 10
طﻮﻠﺨﻣ نﺰﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﻘﯿﻗد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺖﺸﮔ
ﯿﻓ ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﺪﻫﺎﺷ ﻢﻠ .
ﻢﻠﯿﻓ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ ﺪﻌﺑ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ يﺎﻫ
ﻠﮔ نﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ زا ﻈﻠﻏ رد ﺲﻧﺎﺳا ﻞﺻﺎﺣ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ لوﺮﺴﯿ
ﺖ يﺎﻫ
25 /0 و 5/
0 ﺪﺻرد ﯽﻧزو / ﯽﻤﺠﺣ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻦﯿﺘﮑﭘ
5
ﯽﻤﺠﺣ ﺪﺻرد /
ﯽﻤﺠﺣ ﻦﯿﺋﻮﺗ ،ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ 80
ﺮﯾﺎﻔﯿﺴﻟﻮﻣا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﺑ نﺰﻤﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﺲﭙﺳ ﻪﻓﺎﺿا رود ﺎ
9000 تﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﻘﯿﻗد رد 5
ﻪﻘﯿﻗد
ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ .
ﻢﻠﯿﻓ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ لﺎﺘﺴﯾﺮﮐ اﺪﺘﺑا ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ يوﺎﺣ يﺎﻫ
-
ﺖﻈﻠﻏ رد ﺎﺘﺑ يﺎﻫ يﺎﻫ
015 / 0 و 03 / 0 ﺪﺻرد ﯽﻧزو / ﯽﻤﺠﺣ رد
20 ﯽﻠﯿﻣ ﻢﺠﺣ ﻪﺑ و ﺪﺷ ﻞﺣ مﺮﻓوﺮﻠﮐ ﺮﺘﯿﻟ 100
ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ ﯽﻠﯿﻣ
هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ هﺪﯿﺳر 5
رود ﺎﺑ نﺰﻤﻫ ﺎﺑ قﻮﻓ شور ﻖﺒﻃ ﻦﯿﺋﻮﺗ ﺪﺻرد
13000 تﺪﻣ ﻪﺑ 2
ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ ﺮﻤﯿﻠﭘ ﺎﺑ ﻪﻘﯿﻗد
، ترﻮﺼﺑ ﺲﭙﺳ
لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ 25 يﺎﻣد رد ﺖﯿﻠﭘ رد يﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ 25
داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
ﯽﻃ رد و ﻪﺘﺨﯾر 72
مﺎﺠﻧا نﺎﻣز ﺎﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﮏﺸﺧ ﺖﻋﺎﺳ
رد تﺎﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﺴﯿﮐ نو
ﭗﯾز يﺎﻫ ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ راد 22]
، 23 .[
2 - 3 - نﻮﻣزآ ﺎﻫ
2 - 3 - 1 - هزاﺪﻧا ﻮﻃر يﺮﯿﮔ ﻢﻠﯿﻓ ﺖﺑ
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ رد ﺲﭙﺳ ،ﺪﺷ نزو ﻢﻠﯿﻓ ﻪﻧﻮﻤﻧ اﺪﺘﺑا ﻢﻠﯿﻓ ﺖﺑﻮﻃر يﺮﯿﮔ
يﺎﻣد رد نوآ 110
داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد تﺪﻣ ﻪﺑ
3 نﺪﯿﺳر ﺎﺗ ﺖﻋﺎﺳ
ﺮﯾز ﻪﻄﺑار زا ﻢﻠﯿﻓ ﺖﺑﻮﻃر ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﺖﺑﺎﺛ نزو ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ :
) لﻮﻣﺮﻓ - 1 ( 100
× M1-M2/M1
ﺪﻘﻣ = ﺖﺑﻮﻃر را
ﻪﮐ M1
و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻟوا نزو M2
نﺪﺷ ﮏﺸﺧ زا ﺲﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ نزو
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ 22] .[
2 - 3 - 2 - ﺖﻣﺎﺨﺿ
ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﮏﯿﮑﻔﺗ ترﺪﻗ ﺎﺑ ﯽﺘﺳد ﺞﻨﺳﺰﯾر ﺎﺑ ﺎﻫ
001 /0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ
رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ 5
نآ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ رد ﺎﻫ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا 18]
.[
2 - 3 - 3 - بآ رﺎﺨﺑ يﺮﯾﺬﭘ ذﻮﻔﻧ
ﻢﻠﯿﻓ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ شور ﺎﺑ بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﯽﻋﺎﺠﺷ يدﺎﺑآ ﯽﻠﻋ
) 2013 ( ، هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ . لﺎﯾو زا رﺎﮐ ﻦﯾا ياﺮﺑ ﺎﺑ ﯽﺻﻮﺼﺨﻣ يﺎﻫ
ﺮﻄﻗ 2 عﺎﻔﺗرا و ﺮﺘﻤﯿﺘﻧﺎﺳ 5/
4 ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺘﻤﯿﺘﻧﺎﺳ .
3 تﺎﻔﻟﻮﺳ مﺮﮔ
لﺎﯾو ﺲﭙﺳ ،ﺪﺷ هداد راﺮﻗ لﺎﯾو ﺮﻫ ﻞﺧاد ﻢﯿﺴﻠﮐ مﺎﻤﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
د رد و هﺪﺷ نزو ﺶﺗﺎﯾﻮﺘﺤﻣ ﯿﺳد نور
ﺎﮑ ﻮﻠﺤﻣ يوﺎﺣ رﻮﺗ عﺎﺒﺷا ل
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ تﺎﻔﻟﻮﺳ ﺖﻋﺎﺳ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ زور رﺎﻬﭼ تﺪﻣ ﻪﺑ
لﺎﯾو نزو رﺎﺒﮑﯾ هزاﺪﻧا ﺎﻫ
لﺎﯾو نزو ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻨﺤﻨﻣ ،ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺐﯿﺷ ،ﯽﻄﺧ نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ زا ﺲﭘ و ﺪﺷ ﻢﺳر نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﻂﺧ ﺐﯿﺷ ندﺮﮐ ﻢﯿﺴﻘﺗ زا ،ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﻂﺧ ﮐ ﻪﺑ لﺎﯾو ﺮﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ بآ رﺎﺨﺑ لﺎﻘﺘﻧا ضﺮﻌﻣ رد ﻪﮐ ﻢﻠﯿﻓ ﺢﻄﺳ ﻞ
بآ رﺎﺨﺑ لﺎﻘﺘﻧا ﮓﻨﻫآ ،ﺖﺷاد راﺮﻗ
2) (WVTR ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .
زا
ﻢﯿﺴﻘﺗ ،ﻢﻠﯿﻓ فﺮﻃ ود رد رﺎﺨﺑ رﺎﺸﻓ فﻼﺘﺧا ﻪﺑ WVTR
بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ )
WVP3 ( ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .
دﻮﺟو ﻞﯿﻟﺪﺑ
رد ﺮﻔﺻ لﺎﯾو ﻞﺧاد رﺎﺨﺑ رﺎﺸﻓ ،لﺎﯾو ﻞﺧاد رد ﻢﯿﺴﻠﮐ تﺎﻔﻟﻮﺳ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ .
ﻓ بﺮﺿ ﻞﺻﺎﺣ زا ﺰﯿﻧ ﻢﻠﯿﻓ جرﺎﺧ رﺎﺨﺑ رﺎﺸ
رﻮﺗﺎﮑﯿﺳد ﻞﺧاد ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر )
97 ﺪﺻرد ( بآ رﺎﺨﺑ رﺎﺸﻓ و
يﺎﻣد رد ﺺﻟﺎﺧ 25
داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ
. رد نﻮﻣزآ ﻦﯾا
ﺪﺷ راﺮﮑﺗ رﺎﺑ ﻪﺳ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ماﺪﮐ ﺮﻫ درﻮﻣ .
WVP = S L/ P A 3600 )
لﻮﻣﺮﻓ - 2 (
ار ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﻪﻄﺑ
بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘ ذﻮﻔﻧ WVP (g/Pa.m.s)
،
ﻂﺧ ﺐﯿﺷ S (g/h)
، ﺢﻄﺳ A (m2) ، ﺖﻣﺎﺨﺿ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ L
،(m) ﻢﻠﯿﻓ فﺮﻃ ود رد بآ رﺎﺨﺑ ﯽﺋﺰﺟ رﺎﺸﻓ نﺎﯾداﺮﮔ (Pa)
و 3600 ﯽﻣ ﻪﯿﻧﺎﺛ ﻪﺑ ﺖﻋﺎﺳ ﻞﯾﺪﺒﺗ ياﺮﺑ ﺖﺑﺎﺛ دﺪﻋ ﺪﺷﺎﺑ
24] .[
2. Water Vapor Permeability Rate 3. Water Vapor Permeability
2 - 3 - 4 - ﺎﻫ ﻢﻠﯿﻓ دازآ لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ترﺪﻗ ﻦﯿﯿﻌﺗ
ﺑ ياﺮ ﻢﻠﯿﻓ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻦﯿﯿﻌﺗ ترﺪﻗ ﻦﯿﯿﻌﺗ شور زا ﺎﻫ
دازآ لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ رﺎﻬﻣ )
(DPPH شور ﻪﺑ ترﺎﻫ ) 2010 (،
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
نﻮﻣزآ ﻦﯾا رد 025
/0 رد ﻢﻠﯿﻓ ﺮﻫ زا مﺮﮔ 4
ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ
تﺪﻣ ﻪﺑ و هﺪﺷ ﻞﺣ ﺮﻄﻘﻣ بآ 5
ﺲﭙﺳ ،ﺪﺷ هداد نﺎﮑﺗ ﻪﻘﯿﻗد
ﺎﺑ ﻞﺻﺎﺣ لﻮﻠﺤﻣ 1
ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ 1DPPH
ﯽﻠﯿﻣ رﻻﻮﻣ
زا ﺲﭘ هﺪﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ 30
نآ بﺬﺟ قﺎﺗا يﺎﻣد رد رد يراﺪﻬﮕﻧ ﻪﻘﯿﻗد
جﻮﻣ لﻮﻃ رد 517
ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ 25]
.[
2 - 3 - 5 - ﯽﮕﻧر تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﺐﻟ ﺮﺘﻧﺎﻫ ﺮﺘﻣارﺎﭘ سﺎﺳاﺮﺑ ﮓﻧر ناﺰﯿﻣ ) L*
ﯽﯾﺎﻨﺷور –
ﯽﮔﺮﯿﺗ ( ،
* ) a ﺰﻣﺮﻗ ﺰﺒﺳ – ( و
* درز) b ﯽﺑآ – ( هﺎﮕﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ
ﻧر ﮓ ﺞﻨﺳ ) RGB-1002 (
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .
ﯽﻠﮐ ﮓﻧر فﻼﺘﺧا )
ﺎﺘﻟد
(E يدرز ﺲﯾﺪﻧا ، )4
(YI يﺪﯿﻔﺳ ﺲﯾﺪﻧا و
5) (WI ﺮﯾز ترﻮﺻ ﻪﺑ
ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ :
△E = [(△ *)2 + (△ *)2 + (△ *)2]/05 (3-لﻮﻣﺮﻓ)
) لﻮﻣﺮﻓ - 4 (
WI=100-[(100-L*)2+a*2+b*2]05/ (5 -لﻮﻣﺮﻓ) 3 - 2 - 6 - ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻦﯿﯿﻌﺗ
هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﻢﻠﯿﻓ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ﺮﺛا زا
شور سﺎﺳا ﺮﺑ ﮏﺴﯾد رﺎﺸﺘﻧا شور نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻫﺎﺟ
) 2017 (،
يﺮﺘﮐﺎﺑ زا ﻪﻧﻮﮔ ود يور يﺎﻫ
ATCC ( 7 H : 157 O coli . E
) 1154 PTCC ( cereus . B and , ) 25922 زا هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ
ﻣزآ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﯿﻣورا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ هوﺮﮔ يژﻮﻟﻮﯿﺑوﺮﮑﯿﻣ هﺎﮕﺸﯾﺎ .
ﻢﻠﯿﻓ ﮏﺴﯾد ﻪﺑ ﺎﻫ ﺮﻄﻗ ﻪﺑ يﺎﻫ
6 هداد شﺮﺑ ﭻﻧﺎﭘ هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ ﺮﺘﻤﯿﻠﯿﻣ
ﺪﺷ و ﮏﯾ ﺎﺑ نآ ﺢﻄﺳ ﻪﮐ رﺎﮔآ نﻮﺘﻨﯿﻫ ﺮﻟﻮﻣ صﻮﺼﺨﻣ ﺖﯿﻠﭘ يور
ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ ﻢﻫد هﺪﺷ ﺢﯿﻘﻠﺗ هدﺎﻣ
يوﺎﺣ ML /
6 CFU
10
5 - 10 زا
ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺮﺘﮐﺎﺑ
، ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﺖﯿﻠﭘ يﺎﻣد رد ﺎﻫ 37
ﻪﺟرد
داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ تﺪﻣ ﻪﺑ
24 ﯽﻗﺎﺑ رﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧا رد ﺖﻋﺎﺳ هﺪﻧﺎﻣ
، ﺲﭙﺳ
4. Yellowness Index 5. Whiteness Index
ﺪﺷر زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﻪﯿﺣﺎﻧ ﻪﻟﺎﻫ ترﻮﺻ ﻪﺑ
ﻢﻠﯿﻓ فاﺮﻃا فﺎﻔﺷ ﻫﺎ
ﺎﺑ
ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ لﺎﺘﯿﺠﯾد ﺲﯿﻟﻮﮐ ﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﺮﺘﻣ
ﺪ 26] ، 27 .[
2 - 3 - 7 - يرﺎﻣآ حﺮﻃ
ﻪﻨﯿﻬﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻖﯿﻘﺤﺗ رد نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ يزﺎﺳ
ﻢﻠﯿﻓ ﺐﻟﺎﻗ رد حﺮﻃ
ﺶﺧﺮﭼ يﺰﮐﺮﻣ ﺐﮐﺮﻣ ﻪﻄﻘﻧ رد راﺮﮑﺗ ﺞﻨﭘ و ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد ﺮﯾﺬﭘ
مﺎﺠﻧا ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ود ياﺮﺑ يﺰﮐﺮﻣ ﺖﻓﺮﮔ . لوﺪﺟ رد 1
، نآ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ حﻮﻄﺳ و ﺪﮐ ،ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
،ﺖﻣﺎﺨﺿ ،ﺖﺑﻮﻃر يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ
ﻪﺑ رﺎﺨﺑ
،بآ
آ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧ و
ﺺﺧﺎﺷ ﯽﮕﻧر يﺎﻫ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﯽﻣ راﺮﻗ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﻪﺘﺴﺑاو بﺎﺨﺘﻧا ،ﺪﻧﺮﯿﮔ
ﺪﻧﺪﺷ . هداد تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ياﺮﺑ يﺰﮐﺮﻣ ﺐﮐﺮﻣ حﺮﻃ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
لوﺪﺟ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯽﮕﻧر تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﮑﯾﺰﯿﻓ
2 و
لوﺪﺟ 3 ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
هداد ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺎﻫ ) ﺢﻄﺳ رد 99 و ﺪﺻرد
95 ﺪﺻرد ( راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﺳر و Design Expert
7.0.0 ﺪﯾدﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
Table 1 Independent variables and their contents
Experimental and coded values
Independent variables
1 0 -1
0.5 0 0.25 A
0.03 0.015 0 B
A and B, is amount of Carum copticum essence and Beta carotene, respectively.
Table 2 List of Experiments in the CCD and the Responses of each Run
Response
Independent Variables
Run
RSA* WVP (%)
Thickness (mm) Moisture
(%) Beta
carotene ) W/V
% ( CCE
) W/V
% (
7.1 0.00088 0.12
21.21
0
0
1
10.6 0.0008 0.139
19.64
0
0.25
2
23.3 0.9912 0.148
18.6
0
0.5
3
53 0.0006 0.123
17.94
0.015 0
4
64.2 0.00073 0.112 17.17
0.03
0
5
83.3 0.000827
0.126 19.2
0.015
0.25 6
43 0.00067 0.118 19.04
0.03
0.25
7
51.7 0.00096 0.131 17.8
0.015
0.5
8
53.6 0.0006 0.122
17.33
0.03
0.5
9
40.1 0.000794
0.121 19.64
0.015 0.25 10
28.9 0.000683
0.119 19.58
0.015 0.25 11
33 0.000735
0.128 19.8
0.015
0.25 12
29.8 0.0008 0.123
18.96
0.015 0.25 13
*RSA: Radical Scavenging Activity
Table 3 List of Experiments in the CCD and the Responses of each Run
Response
Independent Variables Run
WI YI
ΔE b*
a*
L*
Beta carotene
) W/V
% ( CCE
) W/V
% (
88.47 6.64 6.78 4.19 -4.18 90.11 0 0
1
85.55 12.13 89.25 7.54 -5.11 88.79 0 0.25
2
83.32 16.48 88.89 10.17 -5.79 88.12 0 0.5
3
5.055 172.89 114.01 84.63 30.79 69.93 0.015 0 4
3.67 176.31 111.57 81.27 38.82 65.85 0.03 0
5
2.37 178.82 117.4 89.21 27.31 71.27 0.015 0.25 6
4.11 174.5 113.52 83.64 34.71 68.47 0.03 0.25 7
4.34 174.38 115.11 86.07 29.54 70.51 0.015 0.5 8
9.77 160.75 108.08 76.19 35.96 67.71 0.03 0.5 9
2.55 170.89 129.08 90.1 28.68 70.1 0.015 0.25 10
3.16 172.09 128.09 92.08 27.5 69.8 0.015 0.25 11
2.23 179.67 110.76 90.67 27.12 71.56 0.015 0.25 12
2.32 181.69 123.45 91.34 26.84 70.23 0.015 0.25 13
Table 4 Some characteristics of the constructed models for responses
Model Summary
Regression equation
Response
R-sq=0.82 R-sq(adj)=0.69 Moisture Content= -150.75B+18.84A2
Moisture
R-sq=0.86 R-sq(adj)=0.82 Thickness= 0.04A-0.311B-1.2AB
Thickness
R-sq=0.73 R-sq(adj)=0.64 WVP= 0.00083A-0.0022B-0.03AB
WVP
R-sq=0.94 R-sq(adj)=0.9 RSA= 3260.53B-1786.67AB+230.86A2-49425B2
RSA
R-sq=0.99 R-sq(adj)= 0.99 L*= -1837.9B+256.6AB+3504.5B2
L*
R-sq=0.99 R-sq(adj)= 0.99 a*= -19.04A+3178.9B+32.95A2-59133.9B2
a*
R-sq=0.99 R-sq(adj)= 0.99 b*= 8458.5B-737.33AB-64.48A2-194624B2
b*
R-sq=0.88 R-sq(adj)=0.8 Delta E= 255.6A+6778.6B-5706.4AB-123491B2
E
R-sq=0.99 R-sq(adj)= 0.99 YI= 16842.1B-1693.7AB-370878B2
YI
R-sq=0.99 R-sq(adj)= 0.99 WI= - 8447.8B+749.8AB+29.37A2+186535.4B2
WI
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - ﺖﺑﻮﻃر
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺖﺑﻮﻃر ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻂﺧ لوﺪﺟ رد
4 ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
ﺖﺑﻮﻃر يور ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﯽﻄﺧ ﺮﺛا و نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا مود ﻪﺟرد ﺮﺛا ﯽﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ . ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 1
،دﻮﺸﯿﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ ﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ رد ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ،ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘ
و ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﮏﯿﺑﻮﻓورﺪﯿﻫ ﺖﯿﻫﺎﻣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ًﻻﺎﻤﺘﺣا نآ ﺖﻠﻋ ﻪﮐ هوﺮﮔ ﺎﺑ نآ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ
ﻦﯿﺘﮑﭘ ﻦﯿﺋﻮﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ 80
دﻮﺑ
هوﺮﮔ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻪﮐ لﻮﮑﻟﻮﻣ ﺎﺑ ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ
ﻪﺑ ار بآ يﺎﻫ
،ﺪﻨﮐ دوﺪﺤﻣ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﺮﺘﻤﮐ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﻞﯿﻟد ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
يﺮﻫ و
رﺎﮑﻤﻫ نا ) 2018 (،
ﻢﻠﯿﻓ ياﺮﺑ يﺎﻫ ﺖﺳﺪﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ يوﺎﺣ نازﻮﺘﯿﮐ
ﺪﻣآ 28] .[ نارﺎﮑﻤﻫ و رﺎﺴﯿﻧ )
2018 (،
ﺲﻧﺎﺳا ندﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﺑ
ﻦﯿﺘﮑﭘ ﻪﺑ ﮏﺨﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ مﻼﻋا
ﺖﺑﻮﻃر ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ﻢﻠﯿﻓ ﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ
22] .[
0.00 0.13 0.25 0.38 0.50
0.000 0.007 0.015 0.022
0.030 Moisture (%)
A: A
B: B
17.8059
18.4186 18.4186
19.0314
19.6441
20.2569 5 5 5 5 5
Fig 1 Countor plot of Moisture content in films based on 2 variables
نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﺎﺗ
25 /0 ﯽـﻨﻌﻣ ﺮـﺛا ﺖـﺑﻮﻃر يور ﺪﺻرد دﺎـﺠﯾا يراد
زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﯽﻟو دﺮﮑﻧ 25
/ 0 رد ﺖـﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ
راﺪـﻘﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا زا ﯽـﺷﺎﻧ ،ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﯿﻟد ﻪﮐ ،ﺪﺷ ﻢﻠﯿﻓ نﺎــﯿﻧز ﯽــﻨﻏور ﺲﻧﺎــﺳا )
ﺰــﯾﺮﮕﺑآ و ﯽﻟﻮــﻨﻓ تﺎــﺒﯿﮐﺮﺗ (
يراﺮــﻗﺮﺑ و
يﺎﻫﺪﻧﻮﯿﭘ ﻦﯿﯾﻮﺗ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ 80
ﺮﻤﯿﻠﭘ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ﺎﺑ دﻮـﺑ ﻦﯿﺘﮑﭘ
. رد
نﺎـﯿﻧز راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ يوﺎﺣ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﺪـﺷ شراﺰـﮔ ﻦﺗورﺎـﮐﺎﺘﺑ و .
هداد ﺎـﺑ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ تاﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻦـﯾا يﺎــﻫ
نارﺎـﮑﻤﻫ و نﺎـﯾ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ شراﺰﮔ )
2015 ( ﻢـﻫ ﺖـﺷاد ﯽﻧاﻮـﺧ
29] .[
3 - 2 - ﺖﻣﺎﺨﺿ
يور ﺎﻬﻧآ ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ ﺮﺛا و ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻄﺧ ﺮﺛا ﻌﻣ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﯽﻨ
دﻮﺑ راد . ﺖﻈﻠﻏ رد نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا يﺎﻫ
25 / 0
و 5/
0 ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﺻرد ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ راد
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ
ﺖﺸﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ )
01 / 0 p<
.(
ﺖﻣﺎﺨﺿ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﻪﺑ
ﻢﻠﯿﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يوﺎﺣ
5/
0 ﺖﻠﻋ ﻪﮐ ،دﻮﺑ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد نآ
ﺑ ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ ﻢﻠﯿﻓ رد لﻮﻠﺤﻣ ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا و دﻮ
لﻮﮑﻟﻮﻣ يﺮﯿﮔراﺮﻗ هﻮﺤﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻦﯿﺋﻮﺗ و ﺲﻧﺎﺳا يﺎﻫ
80 رد ﺰﯿﻧ
ﯽﺘﻓﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ رد و دﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺶﯾاﺰﻓا هدﺮﺸﻓ
ﺪﺷ دﺎﺠﯾا ﺮﺗ
، ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻪﮐ دﻮﺷ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ
. ﺞﯾﺎﺘﻧ
هداد شراﺰﮔ ﺎﺑ ﺎﻣ يﺎﻫ يﺎﻫ
نارﺎﮑﻤﻫ و رﺎﺴﯿﻧ )
2018 ( ﺖﯿﺟارﻮﻧ و
،نارﺎﮑﻤﻫ و )
2010 ( ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺖﺷاد 22] ، 30 .[ لﻮﻠﺤﻣ رد يﺎﻫ
يوﺎﺣ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻪﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﻠﯿﻓ ﻪﯿﻬﺗ ﺖﻬﺟ ﻪﮐ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ يﺎﻫ
ﻞﯿﻟد ﻪﯿﻬﺗ ﯽﻃ رد تارذ هزاﺪﻧا ﺶﻫﺎﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا
ﺪﺷ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺖﻣﺎﺨﺿ
، ﯽﺒﻄﻗ ﺮﯿﻏ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻞﯾﺎﻤﺗ ﺮﮕﯾد ﻞﯿﻟد
ﯽﺤﻄﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ )
ﻦﯿﺋﻮﺗ 80 ( ﺶﺸﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﻪﮐ دﻮﺑ
ﺎﮐ و ﯽﺤﻄﺳ تارذ ﺮﺘﻬﺑ نﺪﺷ ﺶﺨﭘ و ﯽﻨﯿﺑﺎﻨﯿﺑ يوﺮﯿﻧ ﺶﻫ
ﺪﺷ ﻢﻠﯿﻓ رد ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ .
تﺪﺷ ﻪﺑ نﺎﯿﻧز ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ يﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد
يﻻﺎﺑ نﺪﺷ ﺶﺨﭘ تﺪﺷ ،ﺪﺷ ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ يﺮﺘﻤﮐ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ تارذ يﺮﯿﮔراﺮﻗ زﺮﻃ و ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ
ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘ
دﺮﮐ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺲﻧﺎﺳا ﻂﺳﻮﺗ ﺖﻣﺎﺨﺿ دﺎﯾز ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺛا زا و ﺪﺷ ) ﻞﮑﺷ 2 (.
0.00 0.13 0.25 0.38 0.50
0.000 0.007 0.015 0.022
0.030 Thickness (mm)
A: A
B: B
0.118662
0.124274
0.129885
0.135496
0.141107 5
5 5 5 5
Fig 2 Countor plot of Thickness in films based on 2 variables
3 - 3 - بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ
نآ دﺮﺑرﺎﮐ عﻮﻧ ﺎﺑ ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ ﻢﻠﯿﻓ رد بآ رﺎﺨﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ناﺰﯿﻣ ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ ﺮﻫ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺮﻤﯿﻠﭘ ﮏﯾ ﺎﺑ ناﻮﺘﯿﻤﻧ ار
دﻮﻤﻧ يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ نﺎﺴﮑﯾ .
لوﺪﺟ تﻻدﺎﻌﻣ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 4
هدروآ
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻄﺧ ﺮﺛا ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻢﻠﯿﻓ بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ور ﺎﻬﻧآ ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ ﯽﻨﻌﻣ ﺎﻫ
ﺪﺷ راد .
ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ راﺪﻘﻣ راد
آ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ ﺶﻫﺎﮐ و ﻢﮐاﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﻻﺎﻤﺘﺣا نآ ﺖﻠﻋ ﻪﮐ ﺪﺷ ب
ﻢﻠﯿﻓ ﻞﺨﻠﺨﺗ هﺮﻔﺣ ندﺮﮐ ﺮﭘ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺮﻤﯿﻠﭘ رد هﺪﺷ دﺎﺠﯾا يﺎﻫ دﻮﺑ
.
يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﻢﻠﯿﻓ بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ ،ﺪﺷ ﺎﻫ
ﻦﯾا ﻞﯿﻟد ﻪﮐ ﺶﯾاﺰﻓا
ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ناﻮﺘﯿﻣ ار
ﺎﺑ ﻞﺨﻠﺨﺘﻣ ﻪﮑﺒﺷ ﮏﯾ دﺎﺠﯾا و ﯽﮔدﺮﺸﻓ فﺎﮑﺷ و هﺮﻔﺣ يداﺪﻌﺗ
ﺖﺒﺴﻧ ،داد ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ يﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﯽﻟو
، يﺮﺛا نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا
ﻢﻠﯿﻓ بآ رﺎﺨﺑ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ يور ﻪﮐ ﺖﺷاﺪﻧ ﺎﻫ
ﻪﺑ ار نآ ﺖﻠﻋ
ﻢﻠﯿﻓ ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺶﻫﺎﮐ و ﻢﮐاﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا هﺮﻔﺣ ندﺮﮐ ﺮﭘ ﺎﺑ ﺎﻫ
دﺎﺠﯾا يﺎﻫ
داد ﺖﺒﺴﻧ ناﻮﺘﯿﻣ ﺮﻤﯿﻠﭘ رد هﺪﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ .
ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺘﺧﻮﺳ نارﺎﮑﻤﻫ و يراز )
2017 ( ، هﺎﯿﮔ هرﺎﺼﻋ زا ﻪﮐ
ﻪﻨﺸﺗ دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ،ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺰﻟﻮﻠﺳ فﺎﯿﻟاﻮﻧﺎﻧ رد يراد
31] .[ نارﺎﮑﻤﻫ و سرﺎﺗآ )
2011 (،
ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا ﯽﺳرﺮﺑ رد
ﺶﻨﮐاو ﯽﮐارﻮﺧ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﺑ ﻞﯿﺒﺠﻧز ﻪﺑ ﺪﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ار ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻧﺎﺳا ،ﻦﯿﯾﺎﭘ يﺎﻫﺎﻣد رد ﻪﮐ ترﻮﺻ ﻦﯾا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﺮﺛا ﻞﯿﺒﺠﻧز ﺲ
ﻪﺑ ﺎﻣد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺎﻣا ،ﺖﺷاد بآ رﺎﺨﺑ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ زا ﺶﯿﺑ 30 زﺎﻓ ﺖﮐﺮﺣ ار نآ ﻞﯿﻟد ﻪﮐ ،ﺪﺷ ﻒﯿﻌﺿ نآ ﺮﺛا
ﺖﺒﺴﻧ ﻢﻠﯿﻓ رد نﻮﮕﻤﻫﺎﻧ يرﺎﺘﺧﺎﺳ دﺎﺠﯾا و ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻨﻏور ﺪﻧداد 32] .[ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ﻪﮐ ﺪﻫﺪﯿﻣ نﺎﺸﻧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺮﯾﺎﺳ ﯽﺳرﺮﺑ
ﺨﺑ و ﺎﻣد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﺪﻧاﻮﺘﯿﻣ بآ رﺎ
ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا ﺰﯿﻧ و ﺮﻤﯿﻠﭘ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﺑﻮﻃر يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
B: B
0.00 0.13 0.25 0.38 0.50
Interaction
A: A
WVP
5.2000E-04 7.1000E-04 9.0000E-04 1.0900E-03 1.2800E-03
2 2
Fig 3 Interaction plot of WVP in films based on 2 variables
3 - 4 - ﺘﻧآ صاﻮﺧ و ﻞﮐ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ ﯽ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻣ ﯽﯾﻻﺎﺑ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ياراد نﺎﯿﻧز ﯽﻨﻏور ﺲﻧﺎﺳا ،ﺪﺷﺎﺑ
نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ياﺮﺑ ﻞﮐ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﻪﺑ 425 / 290 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ ﮏﯿﻟﺎﮔ دﺪﻋ ﻦﯾا ﻪﮐ و ﺪﺷ شراﺰﮔ ﺪﯿﺳا
نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﯽﻣ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ ﺪﺷﺎﺑ
. ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﯾ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ نارﺎﮑﻤﻫ و
) 2014 ( ﺪﺷ شراﺰﮔ ، 33]
.[ زا
ﻪﺑ ﻦﻨﯿﭘﺎﻔﻟآ و ﻦﭘﺮﺗﺎﻣﺎﮔ ،لﻮﻤﯿﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ دﻮﺟو ﺮﮕﯾد ﯽﻓﺮﻃ ﯽﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ لﻮﻤﯿﺗ صﻮﺼﺧ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ
80 - 50 ﺪﻧا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﺻرد
11] .[ ناﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺘﺴﺑ داﻮﻣ رد ﺎﻫ
ﺬﻏ داﻮﻣ يﺪﻨﺑ ياﺮﺑ ﯽﯾا
ﻪﻧاﺪﮕﻧر و ﯽﺑﺮﭼ يﺎﻬﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا لﺮﺘﻨﮐ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻆﻔﺣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﯽﻣ ﮏﻤﮐ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻨﻨﮐ
. ﺶﻔﻨﺑ ﮓﻧر
لﺎﮑﯾدار يﺎﻫ DPPH ﺮﻈﻧ درﻮﻣ هدﺎﻣ ﺎﺑ ﺶﻨﮐاو زا ﺲﭘ لﻮﻠﺤﻣ رد
ﯽﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﮓﻧﺮﻤﮐ درز ﺎﯾ ﮓﻧر ﯽﺑ ﮓﻧر ﻪﺑ دﻮﺷ
22] .[ ﻦﯾا رد
ﮑﭘ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﺑ ﻦﺗورﺎﮐ ﺎﺘﺑ ﻪﻧاﺪﮕﻧر ندوﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﻦﯿﺘ
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يراد
) ﻞﮑﺷ 4 .(
ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ
نﺮﭘوﺰﯾا يﺎﻫﺪﺣاو زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻨﭘﺮﺗاﺮﺘﺗ ﯽﻨﺑﺮﮐورﺪﯿﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﮏﯾ ﯽﻣ جودﺰﻣ ﻪﻧﺎﮔود يﺎﻫﺪﻧﻮﯿﭘ ياراد و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
دراد ﺮﺛا نآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺮﺑ .
ﻪﮐ هﺪﻤﻋ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ود
آ ﺖﯿﺻﺎﺧ دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ ﯽﻣ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧ
دﻮﺷ : ﻞﻣﺎﺷ
نﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا و نآ ندﺮﮐ لﺎﻌﻓ ﺮﯿﻏ و ﻪﻧﺎﮕﯾ نﮋﯿﺴﮐا زا يژﺮﻧا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﯽﻠﭘ هﺮﯿﺠﻧز ﻪﺑ دازآ لﺎﮑﯾدار ﺶﻨﮐاو زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ و ﻦﺗورﺎﮐ ﺎﺘﺑ ﯽﻧا
لﺎﮑﯾدار ﻞﯿﺴﮐاﺮﭘ دازآ لﺎﮑﯾدار صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺮﮕﯾﺪﻤﻫ ﺎﺑ دازآ يﺎﻫ
) ﻞﯿﺴﮐوﺮﭘ ﻞﯿﺘﻣ وﺮﻠﮐ يﺮﺗ (
ﺖﺳا ورﺎﮐﺎﺘﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ، ﺮﯿﻏ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﺗ
هﺪﻨﻨﮐ سﺎﺴﺣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نﺪﺷ لﺎﻌﻓ )
sensitizer (
ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﻪﮐ
ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ ﻪﻧﺎﮕﯾ نﮋﯿﺴﮐا و دازآ لﺎﮑﯾدار
، ﯽﻣ دﻮﺷ 34] ،[ ﺲﭘ
ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺘﯿﻣ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻬﯾﺪﺑ ﻢﻠﯿﻓ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺎﻫ
ي ددﺮﮔ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ .
ﻦﯾا زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ
يﺮﻫ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ نارﺎﮑﻤﻫ و
) 2018 ( ﻢﻠﯿﻓ رد ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ زا ﻪﮐ
ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﺶﻫوﮋﭘ رد دراد ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا نازﻮﺘﯿﮐ ﻢﻠﯿﻓ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﻢﻠﯿﻓ رد ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا 28]
.[ زا راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ رد ﺮﮕﯾد ﯽﻓﺮﻃ
ﺎﺗ نﺎﯿﻧز راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ 025
/0 ر ﺪﺻرد ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻓﺮﻇ يو
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﻟو ﺖﺷاﺪﻧ يراد
025 / 0 ﺪﺻرد
ﻢﻠﯿﻓ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺷ ﺎﻫ
.
0.00 0.13
0.25 0.38
0.50
0.000 0.007 0.015 0.022 0.030
0.03 0.185 0.34 0.495 0.65
RSA
A: A B: B
Fig 4 Response Surface for the effect of Carum copticum essense and Beta carotene on RSA
3 - 5 - ﯽﮕﻧر تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﻢﻠﯿﻓ ﯽﮕﻧر تﺎﺼﺨﺸﻣ يﺎﻫ
بﺎﺨﺘﻧا رد ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﮐارﻮﺧ
رﺎﮐ ﻪﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ عﻮﻧ ﻪﺑ و ﺖﺳا يﺮﺘﺸﻣ ﻂﺳﻮﺗ لﻮﺼﺤﻣ و ﻪﺘﻓر
دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺖﺧﺎﺳ ﺪﻨﯾآﺮﻓ .
لوﺪﺟ رد ﯽﮕﻧر تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ 4
ﺲﻧﺎﺳا ندوﺰﻓا ﯽﻄﺧ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و
ﺚﻋﺎﺑ دﺎﺠﯾا
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺺﺧﺎﺷ رد يراد
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﮕﻧر يﺎﻫ
ﺖﺸﮔ . ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﺘﻣارﺎﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﯽﯾﺎﻨﺷور
) (L ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ راﺪﻘﻣ
نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﺮﺛا
ﯽﻨﻌﻣ دﺮﮑﻧ دﺎﺠﯾا ﯽﯾﺎﻨﺷور يور يراد .
رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ
ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ 5a
ﺎﺗ ﻦﺗورﺎﮐ ﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ،دﻮﺸﯿﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ 15
/ 0
ﺪﺻرد ﺪﺷ ﻢﻠﯿﻓ ﺖﯿﻓﺎﻔﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ يﺮﺘﺸﯿﺑ تﺪﺷ ﺎﺑ
، زا ﯽﻟو
015 / 0 ﺎﺗ 03 / 0 ﺪﺻرد ﺖﯿﻓﺎﻔﺷ يور ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا
يراد
ﺖﺸﮔ ﺖﺑﺎﺛ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺖﯿﻓﺎﻔﺷ ناﺰﯿﻣ و ﺖﺷاﺪﻧ .
ﺺﺧﺎﺷ راﺪﻘﻣ يﺰﻣﺮﻗ
*) (a ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﺟرد و ﯽﻄﺧ ﺮﺛا راد
نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا مود ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ و
. ﻧﺎﻤﻫ ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻄ
5b ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ ﺰﯿﻧ
، ﺎﺗ نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا 25
/ 0 ﺪﺻرد ﺚﻋﺎﺑ
راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ و a
25 /0 ﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﺶﯾا ﺖﺸﮔ a
ﻪﮐ
رد ﯽﺑﺮﭼ تارذ ﻊﯾزﻮﺗ زا ﯽﺷﺎﻧ رﻮﻧ ﯽﮔﺪﻨﮐاﺮﭘ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺘﯿﻣ نآ ﻞﯿﻟد ﺪﺷﺎﺑ طﻮﺑﺮﻣ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﺪﻨﯾاﺮﻓ لﻮﻃ .
راﺪﻘﻣ يﺰﻣﺮﻗ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﺑ
ﺎﺗ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ نﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا 15
/ 0 ﺪﺻرد ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يﺪﻨﺗ ﺐﯿﺷ ﺎﺑ
ﺪﺷ ﺖﺑﺎﺛ يﺰﻣﺮﻗ ﺮﺘﻣارﺎﭘ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا زا ﺮﺘﺸﯿﺑ .
ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺗ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ
ﺎ 015 / 0 راﺪﻘﻣ يدرز ﺺﺧﺎﺷ ﻪﺑ
ﺮﺛا ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ نﺪﺷ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﺑ ﯽﻟو دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪﺷ ﺪﺷ دﺎﺠﯾا سﻮﮑﻌﻣ
. ﺚﻋﺎﺑ اﺪﺘﺑا نﺎﯿﻧز ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد
راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا يدرز
ﺚﻋﺎﺑ مود ﻪﺟرد ﺮﺛا ﻦﺘﺷاد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و
راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ b*
ﺖﺸﮔ .
ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 5d
ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ا ،دﻮﺷ
ﯽﻠﮐ ﮓﻧر فﻼﺘﺧ
ﻢﻠﯿﻓ ﺎﺗ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ندﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﺑ ﺎﻫ 15
0/
0 ﺪﺻرد يدﻮﻌﺻ ﺮﯿﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﯾﺎﻨﺷور ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ زا ﯽﺷﺎﻧ ﻪﮐ ﺖﺷاد ﯽﻟو ،دﻮﺑ ﻢﻠﯿﻓ يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد اﺪﯿﭘ زا نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد
ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ رﺎﺘﺧﺎﺳ ندﺮﮐ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﺮﮕﯾد ﯽﻓﺮﻃ زا ،دﻮﺑ ﺮﺗ
ورﺎﮐﺎﺘﺑ رد ﯽﻟو ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﮓﻧر فﻼﺘﺧا ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻦﺗ
ﮓﻧر فﻼﺘﺧا يور نﺎﯿﻧز ﺮﺛا ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ يﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻏ
راد
ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻪﮐ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ يﻻﺎﺑ راﺪﻘﻣ دﻮﺟو زا ﯽﺷﺎﻧ نآ ﻞﯿﻟد ﻪﮐ دﻮﺑ ﺶﯾاﺰﻓا رد نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﺮﺛا
△E ﺪﻨﮐ ﯽﺜﻨﺧ ار .
ﻧﻮﻤﻧ يدرز ﺺﺧﺎﺷ يور نﺎﯿﻧز ﺲﻧﺎﺳا ﻪ
ﺮﺛا هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﻢﻠﯿﻓ يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺷاﺪﻧ يراد
، ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا يور ﻦﺗورﺎﮐ ﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ ﯽﻟو -
دﻮﺑ راد . ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 5e
ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ دﻮﺸﯿﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﯿﻧ
ﺎﺗ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ 015
/ 0 ﻪﻧﻮﻤﻧ يدرز ﺺﺧﺎﺷ راﺪﻘﻣ ﺪﺻرد ﻪﺑ ﺎﻫ
زا ﻦﺗورﺎﮐ ﺎﺘﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﻟو ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪﺷ 015
/ 0 ﺎﺗ 03 / 0
ﺪﺻرد ﻦﮕﻤﻫ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ ﺶﯾاﺰﻓا و نﺪﺷ ﺮﺗ
، و ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻢﮐاﺮﺗ
ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ يراﺮﻗﺮﺑ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻤﺗ ﻢﻠﯿﻓ يدرز ﺺﺧﺎﺷ ناﺰﯿﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻫ
-
دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ .
ﻢﻠﯿﻓ يﺪﯿﻔﺳ ﺺﺧﺎﺷ يور ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ ﺮﺛا هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ ﺎﺗ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺖﺷاد يراد
015 / 0 ﺷ ﺪﺻرد ﺎﺑ ﯽﻟو ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ تﺪﺷ ﻪﺑ يﺪﯿﻔﺳ ﺺﺧﺎ
ﺰﯿﻧ يﺪﯿﻔﺳ ﺺﺧﺎﺷ يور نآ ﺮﺛا ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ راﺪﻘﻣ نﺪﺷ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻨﻌﻣ داد ﺖﺳد زا ار دﻮﺧ يراد .
اراد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﻪﻧاﺪﮕﻧر
ﺖﯿﺻﺎﺧ و دﺎﯾز ﮓﻧر تﺪﺷ ندﻮﺑ بآ
رد ﯽﺗاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ يﺰﯾﺮﮔ
ﻢﻠﯿﻓ يﺮﻫﺎﻇ صاﻮﺧ ﺪﺷ لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
. يﺪﻬﻣ ﯽﺳرﺮﺑ رد هداز
و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 1391 (،
نازﻮﺘﯿﮐ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﺑ رﺎﻧا ﺖﺳﻮﭘ هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا
ﺺﺧﺎﺷ و ﯽﻠﮐ ﮓﻧر فﻼﺘﺧا و ﺶﻫﺎﮐ يﺪﯿﻔﺳ و ﺖﯿﻓﺎﻔﺷ يﺎﻫ
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يدرز ﺲﯾﺪﻧا 35]
،[ ﮓﻧر يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ رد فﻼﺘﺧا
ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ ﺎﯾ ﻦﺗورﺎﮐﺎﺘﺑ ﮓﻧر زا ﯽﺷﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺘﯿﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. رد ﻪﺑﺎﺸﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻮﺗ ﮓﻧر
نارﺎﮑﻤﻫ و زﺪﯾوﺎﻨﺑ ﻂﺳ )
2012 ( ، زا ﺲﭘ
تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ يﺎﻫ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﭘ ﺲﻧﺎﺳا ﻦﻏور ندﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ 36]
.[
