١
و ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﺮﺛا ﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ
و تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺧﺮﺑ ﺮﺑ ر ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﻓﺮﻣ
ي يا ﻪﻧاد مﻮﮔرﻮﺳ
ﯽﻨﯿﺴﺣ لﻼﺟ ﺪﯿﺳ
*
يرﺎﻤﺧ ﺪﯿﻌﺳ ،1
ﯽﺒﯿﻟﺪﻨﻋ ﮏﺑﺎﺑ ،2
عراز ﺮﺻﺎﻧ ﺮﺘﮐد ،3 2
1 - را ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،رﺬﺑ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ و مﻮﻠﻋ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد د
ﯽﻠﯿﺑ
لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ
2 - تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،
3 - نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا
هﺪﯿﮑﭼ رد ،موﺎﻘﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ رﻮﻬﻇ و ﻪﻋرﺰﻣ رد ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ و ﺖﻋﺮﺳ ﺶﯾاﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﺛﻮﻣ يرﺎﻤﯿﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ رﺎﻤﯿﺗ
ﺎﯿﮔ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﯽﻋارز نﺎﻫ
ﺎ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هد .
ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ
ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﮑﺗ رﺎﻬﭼ رد .
ﺢﻄﺳ ود رد هﺪﺷ ﻊﯾﺮﺴﺗ يﺮﯿﭘ رﺎﻤﯿﺗ ﻞﻣﺎﺷ ،ﺶﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ رﺎﻤﯿﺗ )
ﺪﻫﺎﺷ و هدﻮﺳﺮﻓ (
ﻮﻧا ، ا شور ع يﺎﻫ
ﺢﻄﺳ ﺞﻨﭘ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ )
ﻮﻣرﻮﻫ ،ﻮﻟﺎﻫ ،ورﺪﯿﻫ ،ﺪﻫﺎﺷ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يور ﺪﯿﺴﮐا ﻮﻧﺎﻧ و ن
( ﺢﻄﺳ ود رد رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ يﺎﻣد و )
15 و 25
داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد (
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .
ﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺸ
ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ تﺎﻔﺻ هﺪﺷ ﻊﯾﺮﺴﺗ يﺮﯿﭘ ﺮﺛا رد ﻪﮐ داد نﺎ ،ﻪﭼ
ﻪﻗﺎﺳ ﺖﻋﺮﺳ و ﻪﭼ ﺪﺻرد و
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و رﻮﮕﯾو ﺺﺧﺎﺷ ، ﯾ
ﺪﺑﺎ . لﻮﻃ ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ رد ﺎﻣد رﻮﺘﮐﺎﻓ
ﻪﺸﯾر ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ و ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﭼ
5 ﺪﺷ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﻪﺑ
ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺑ ﻪﭼ
ﺐﯿﺗﺮﺗ 93 /6 و 46 / 12 رﺎﻤﯿﺗ زا ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑZno
. هزاﺪﻧا تﺎﻔﺻ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﺰﺟ ﻪﺑ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ
ﻧز رد ﯽ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ 1
ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﺖﺷاد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا و ﺪﺷ راد
. ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد تﺎﻔﺻ ﺮﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ رد ﺎﻣد و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﺰﯿﻧ و ،ﯽﻧز
ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ نزو ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸﺧ نزو،ﻪﭼ
ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ رﻮﮕﯾو ﺺﺧﺎﺷ و ﻪﭼ ﺮﺛا تﺎﻔﺻ ﺮﯾﺎﺳ ﺮﺑ و ﺪﺷ راد
ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺷاﺪﻧ يراد .
نزو ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ
ﻪﭼ 57 / 5 مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ ﻢﯾاﺮﭘ زا
ﻪﻗﺎﺳ و SA ﻪﭼ 43 / 11 ﻢﯾاﺮﭘ زا ﺖﺳد ﻪﺑ Nacl
ﺪﻣآ . ﯽﺳرﺮﺑ رد تﺎﻔﺻ ﻪﯿﻘﺑ ﺮﺑ ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ و ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺰﺟ ﻪﺑ تﺎﻔﺻ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺮﺑ ﺎﻣد و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺖﺳا هدﻮﺑ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ
هژاو يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ :
يﺮﯿﭘ ،مﻮﮔرﻮﺳ ﺪﺷ ﻊﯾﺮﺴﺗ
ﻪﻧاﻮﺟ ،ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ،ه ﯽﻧز
ﻪﻣﺪﻘﻣ هﺪﻤﻋ ﺶﺨﺑ تﻼﻏ هداﻮﻧﺎﺧ ﯽﻣ صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار نﺎﻬﺟ ياﺬﻏ فﺮﺼﻣو ﺪﯿﻟﻮﺗ زا يا
ﺪﻨﻫد . دوﺪﺣ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ 70
ياﺬﻏ زا ﺪﺻرد
ﯽﻣ ﻦﯿﻣﺎﺗ تﻼﻏ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﯿﻧد مدﺮﻣ دﻮﺷ
. هﺪﻤﻋ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﺑ ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﻬﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﯽﮑﯾ مﻮﮔرﻮﺳ نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد ي
رﺎﻤﺷ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ
ﯽﻣ دور . ﺞﻧﺮﺑ ،مﺪﻨﮔ زا ﺲﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣو ﺖﺸﮐ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ ﺮﻈﻧ زا هﺎﯿﮔ ﻦﯾا
، ترذ ﺖﺳاراد ار ﻢﺠﻨﭘ مﺎﻘﻣ ،ﻮﺟ و )
،مﺎﻣا 1382 . (
هﺪﻤﻋ ﻞﻣاﻮﻋ نﺎﯿﻣ زا ﯽﻣ راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ار مﻮﮔرﻮﺳ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻋارز هﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﮐ يا
ﯽﻋارز ﺖﯿﻔﯿﮐ ،ﺪﻨﻫد
رﺬﺑ هدﻮﺗ ﺎﯾ ﺎﻫ ﺎﻫ
ﺖﺳا يرﺬﺑ ي )
،ﯽﻧاﺬﻌﻠﮔ ﯽﻤﺳﺎﻗ 1373
نارﺎﮑﻤﻫ و لوﺎﭘ ; 1984
.(
ﯽﺳرﺮﺑ رد ﻪﮐ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تاﺪﻫﺎﺸﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ
هدﻮﺗ ﻪﻧﻮﮔ يرﺬﺑ يﺎﻫ ﻪﻋرﺰﻣ و ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺑﺎﺛ هﺪﻣآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ يا ﮏﯾ ﯽﻧز
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ راﺮﻘﺘﺳا ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد رﺬﺑ هدﻮﺗ ﻣ رد ﺎﻫ
ﯽﻣ توﺎﻔﺘﻣ ﻪﻋرﺰ ﺪﺷﺎﺑ
. توﺎﻔﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا رﺬﺑ ترﺪﻗ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
) Seed vigour هدﻮﺗ (
ﯽﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ
. ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﻧاﻮﺟ نﻮﻣزآ ﻪﮐ ﺪﺳر
ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﯽﻧز
ﺖﺳا يروﺮﺿ رﺬﺑ ﯽﻔﯿﮐ ﺺﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ رﺬﺑ ترﺪﻗ ﻦﯿﯿﻌﺗ موﺰﻟ و هدﻮﺒﻧ ﯽﻓﺎﮐ ﺎﻫرﺬﺑ )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧاﺬﻌﻠﮔ ﯽﻤﺳﺎﻗ 1375
و تﺮﺑار;
٢
ﯽﺳوا 1988 ﺪﻟﺎﻧوﺪﮑﻣ و ﺪﻨﻠﭘﺎﮐ ، 1985
نارﺎﮑﻤﻫ و لوﺎﭘ; 1984
.(
ﻪﻠﺣﺮﻣ ،رﺬﺑ ﺮﯾﺎﺧذ ،يردﺎﻣ هﺎﯿﮔ ﻪﯾﺬﻐﺗ و ﻂﯿﺤﻣ ،ﯽﮑﯿﺘﻧژ رﺎﺘﺧﺎﺳ
يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ،ﺖﺷادﺮﺑ نﺎﻣز رد ﯽﮔﺪﯿﺳر ﺪﻨﺘﺴﻫ رﺬﺑ ترﺪﻗ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا رﺬﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ و از
. ﺳ زا ﺪﻌﺑ ،ﯽﮑﯿﺘﻧژ رﺎﺘﺧﺎ
ترﺪﻗ ﺮﺑ ار ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ رﺬﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ دراد رﺬﺑ
) ،ﯽﺳوا و تﺮﺑار 1988
.(
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ رﺬﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻪﻧاﻮﺟ يراد
ﯽﻧز ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﻤﺣر 1999
( نﺪﺷ ﺰﺒﺳ ، )
،نارﺎﮑﻤﻫ و اﺮﺴﺑ 2005
و وﺪﯾرﻮﮕﯿﻔﯾد؛
،نارﺎﮑﻤﻫ 2005
( ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و )
،نارﺎﮑﻤﻫ و اﺮﺴﺑ 2003
يﻮﺗ يد و ﻼﯾﻮﮐﻻد ؛ ،
1996 ( ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار ﺪﻫد
. يﻮﻗ يﺎﻫ رﺬﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا
ددﺮﮔ ﯽﻋارز هﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ هﺪﻤﻋ ترﻮﺻ ود ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ :
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺻرد ﻪﮑﻨﯾا لوا ،يﻮﻗ يﺎﻫ رﺬﺑ زا هﺪﺷ ﺰﺒﺳ يﺎﻫ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻣ هدﻮﺳﺮﻓ و ﻒﯿﻌﺿ يﺎﻫ رﺬﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ . لﺎﻤﺘﺣا ، يﻮﻗ يﺎﻫ رﺬﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺎﺑ ور ﻦﯾا زا ﻢﮐاﺮﺗ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻋرﺰﻣ ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﺘﺣ بﻮﻠﻄﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﻨﭼ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﻪﮑﻧآ مود .
رﺬﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ ﯽﻣ ﻒﯿﻌﺿ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ) ،ﯽﻧاﺬﻌﻠﮔ ﯽﻤﺳﺎﻗ 1373
،ﺲﯿﻟا و ﺰﺗﺮﺑار ؛ 1981
.(
ﺶﯾﺎﻣزآ ﻫرﺎﻤﯿﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ نآ زا ﯽﮐﺎﺣ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ﯽﻣ ،رﺬﺑ ترﺪﻗ هﺪﻨﻫد ﺶﯾاﺰﻓا يﺎ
ﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺑ ناﻮﺗ ،ﻊﯾﺮﺳ ﯽﻧز
ﺖﻓﺎﯾ ﺖﺳد هﺎﯿﮔ يﻮﻗ راﺮﻘﺘﺳا و ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ رﻮﻬﻇ )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﻀﻓا 2002
.(
شور ﻦﯾا ﻪﻠﻤﺟزا ﯽﻣ رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ . د ر ﻦﯾا
ﯽﻣ هداد هزﺎﺟا شور ﻟوا ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻨﻨﮐ بﺬﺟ ار ﺮﻈﻧ درﻮﻣ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﯾ بآ زا يراﺪﻘﻣ ﺎﻫرﺬﺑ دﻮﺷ
ﻪﻧاﻮﺟ ﻪﯿ ﺎﻣا ،دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻧز
ﻪﺸﯾر هﺪﺸﻧ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫرﺬﺑ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ و هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺎﻫرﺬﺑ رﺎﻤﯿﺗ زا ﺪﻌﺑ ،دﻮﺸﻧ جرﺎﺧ ﻪﭼ )
ﺪﻫﺎﺷ ( ﯽﻣ ﺖﺸﮐ ﺪﻧﻮﺷ
) ،ﺪﻟﺎﻧوﺪﮑﻣ 1999
.(
ﻪﻧاﻮﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ خاﻮﻨﮑﯾ جوﺮﺧ ،ﯽﻧز
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻊﯾﺮﺳ و ﺮﺗ و ﺖﺷﺎﮐ مﺎﮕﻨﻫ ﯽﻄﯿﺤﻣ يﺎﻫ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﺎﻫ
اﺰﻓا ﯽﻣ هﺎﯿﮔ ﻮﻤﻧ ترﺪﻗ ﺶﯾ دﻮﺷ
. ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ و ﺖﻋﺮﺳ ، ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ شراﺰﮔ
ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﻪ ﯽﻧز ﯽﻣ رﺬﺑ نﺪﺷ ﺰﺒﺳ و ددﺮﮔ
) ،ناﺮﮑﻤﻫ و ﺮﯿﻣد 2006
.(
رﺬﺑ ﯽﺷﻮﻨﺑآ ﯽﻃ رد ﻢﯿﻣﺮﺗ عﻮﻗو زا ﯽﻫﺎﮔآ ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﺒﺳ ،1
ندﺮﮐ ﻢﯾاﺮﭘ ، رﺬﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد يرﺎﯿﺴﺑ ياﺮﺑ2
دﺮﯿﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ زا )
،ﺪﻟﺎﻧوﺪﮑﻣ 1999
.(
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ،ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ تاﺮﺛا و روﺬﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ لﺎﺳ رد ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد رﺬﺑ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد راﺮﮑﺗ رﺎﻬﭼ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ 1392
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ لﺎﻤﻋا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ
مﻮﮔرﻮﺳ روﺬﺑ ،روﺬﺑ ﺮﺑ ﻦﯿﯿﻌﻣ ﺖﺑﻮﻃر ﺎﺑ
) دوﺪﺣ 16 ﺪﺻر ( ﺖﮐﺎﭘ رد ﯿﻣﻮﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ يﺎﻫ يﺎﻣد ﺎﺑ رﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧا ﻞﺧاد رد زرد نوﺪﺒ
45 ﻪﺟرد
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺪﻧﺪﺷ هداد راﺮﻗ داﺮﮔ .
ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ مرﺎﻬﭼ زور نﺎﯾﺎﭘ زا ﺲﭘ روﺬﺑ 80
يرﺬﺑ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﮐ ﺪﯿﺳر ﺪﺻرد زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾارد
ﺪﻧﺪﺷ جرﺎﺧ رﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧا .
ﺢﻄﺳ ﺞﻨﭘ ﻞﻣﺎﺷ ﺰﯿﻧ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ
،ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻫﺎﺷ ) ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ مﺪﻋ (
ورﺪﯿﻫ ، ) بآ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ (
ﻮﻟﺎﻫ ،
) ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ (Nacl
نﻮﻣرﻮﻫ ، )
ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ( SA
ﺢﻄﺳ ود رد رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ يﺎﻣد و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يور ﺪﯿﺴﮐا ﻮﻧﺎﻧ و )
15 و 25 ﻪﺟرد
داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ (
ﻧ رد ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈ .
هرود مﺎﻤﺗا زا ﺲﭘ و هﺪﺷ ﻮﺸﺘﺴﺷ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ روﺬﺑ ،ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ ﮏﺸﺧ ﯽﮑﯾرﺎﺗ ﻂﯾاﺮﺷ و قﺎﺗا يﺎﻣد رد ﻪﯿﻟوا نزو ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ روﺬﺑ ﯽﻣﺎﻤﺗ .
ﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻔﺻ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ شور زا ﯽﻧز
رﺎﻬﭼ رد ﻪﮐ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يﺬﻏﺎﮐ ﻪﻟﻮﺣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺖﺸﮐ راﺮﮑﺗ
50 يﺎﻣد ﺎﺑ رﻮﺗﺎﻨﯿﻣرژ نورد يرﺬﺑ 25
ﺖﺑﻮﻃر و سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد
ﯽﺒﺴﻧ 70 - 60 ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد .
ﻪﮐ ترﻮﺻ ﻦﯾﺪﺑ 50
ﺮﻫ يور ﺮﺑ ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ اﺪﺟ ﯽﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ يرﺬﺑ هدﻮﺗ ﺮﻫ زا رﺬﺑ دﺪﻋ
ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺴﮑﯾ ﻼﻣﺎﮐ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ روﺬﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﺷ هﺪﯿﭼ يرﻮﻃ ﯽﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ گﺮﺑ .
ﮏﯾ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ﯽﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ زا ﺮﮕﯾد گﺮﺑ
1Imbibition
2Priming
٣
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هﺪﺷ ﺖﺸﮐ روﺬﺑ يور .
ﺪﺷ يرادﺮﺑ ﺖﺷاددﺎﯾ و شرﺎﻤﺷ ﻢﻫد زور ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ زرو ﺮﻫ هدز ﻪﻧاﻮﺟ روﺬﺑ داﺪﻌﺗ .
ﻪﮐ يروﺬﺑ
ﻪﺸﯾر لﻮﻃ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﭼ
2 ﯽﻠﯿﻣ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد هدز ﻪﻧاﻮﺟ رﺬﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دﻮﺑ ﺮﺘﻣ .
ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﺲﭙﺳ طﻮﯾﺮﻣ تﺎﻔﺻ ﺮﯾﺎﺳ و ﯽﻧز
ﺑ هزاﺪﻧا رﺬﺑ ترﺪﻘﻬ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
.
ﻪﻧاﻮﺟ زور هد زا ﺲﭘ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﯽﮑﯾزﻮﻟﻮﻓﺮﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و ﯽﻧز
ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ ،ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ نزو ،ﻪﭼ
ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ هزاﺪﻧا ﻪﭼ
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ .
هزاﺪﻧا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ يﺮﯿﮔ
ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻂﺧ زا ﻪﭼ
ﯽﻠﯿﻣ ﺶﮐ هزاﺪﻧا ياﺮﺑﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يﺮﺘﻣ
يﺮﯿﮔ
نزو ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ
ماﺪﻧا ندﺮﮐ اﺪﺟ زا ﺲﭘ ،ﻪﭼ ﺖﮐﺎﭘ رد ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ
رد نوآ رد ﺲﭙﺳ و ﺪﻧﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ يﺎﻫ
يﺎﻣد 80 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد تﺪﻣ ﻪﺑداﺮﮔ
24 ﺎﻬﻧآ نزو ﺲﭙﺳ و ﺪﻧﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺖﻋﺎﺳ ﺖﻗد ﺎﺑ يوزاﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
0001 / 0 هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ .
هزاﺪﻧا زا ﺲﭘ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ،يﺮﯿﮔ
ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻪﭼ
. هزاﺪﻧا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ يﺮﯿﮔ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ رﻮﮕﯾو ﺺﺧﺎﺷ و ﺪﺻرد ،
ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ تﻻدﺎﻌﻣ زا ﯽﻧز
ﺮﯾز ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا )
،نارﺎﮑﻤﻫ و يﺮﺒﮐا 2007
.(
100
× ) ﺎﻫ رﺬﺑ ﻞﮐ داﺪﻌﺗ /
ﻢﻫد زور ﺎﺗ هدز ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫرﺬﺑ داﺪﻌﺗ
=(
ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد (1)ﻪﻄﺑار
ﻪﻄﺑار ) 2 (
) زور / داﺪﻌﺗ (
= ﺖﻋﺮﺳR ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
ﻪﻄﺑار ) 3 ( ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ لﻮﻃ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
) (Cm × ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻧز
(%) = ﯽﻟﻮﻃ ﺺﺧﺎﺷ
ﺗرﺪﻗ ﻪﻄﺑاﺮ ) 4 ( ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو
) (Cm × ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻧز
(%) = ترﺪﻗ ﯽﻟﻮﻃ ﺺﺧﺎﺷ
هداد نﺎﯾﺎﭘ رد راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ،هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يﺎﻫ
يﺎﻫ وSAS Exell ﻪﯾﺰﺠﺗ درﻮﻣ ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و ﺲﻧﺎﯾراو
يا
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد 5
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد .
ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﺻرد ﯽﻧز
:
هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯿﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺪﺻرد ﺮﺒ ﺖﻋﺮﺳ و
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد 01
/ 0 ﯽﻨﻌﻣ و ﺪﺷ راد
ﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪ
ﺎﺑ ﻢﯾاﺮﭘ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻧز )Zno
37 / 90 ﺪﺻرد ( دﻮﺑ . ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﺰﯿﻧ
ﺪﺻرد ياﺮﺑ و
ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﯽﻧز 01
/0 ﯽﻨﻌﻣ راد ﺪﯾدﺮﮔ . ﻞﻣﺎﻋ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﻞﻣﺎﻋ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺰﯿﻧ و ﺎﻣد و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ يﺎﻫ
يﺎﻫ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ياﺮﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ و ﺎﻣد ،ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﯽﻧز
01 /0 ﯽﻨﻌﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ و راد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻏ ﯽﻧز
ﺪﺷ راد ) لوﺪﺟ 1 (.
نارﺎﮑﻤﻫو اﺮﺴﺑ )
2004 ( نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﻀﻓا و )
2006 ( ﺖﻋﺮﺳ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ اﺰﻠﮐ هﺎﯿﮔ ياﺮﺑ ﻪﻧاﻮﺟ
ﺶﯾاﺰﻓا ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﯽﻧز
ﯽﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ رد دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ رﺬﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﺪﺑﺎﯾ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ و ﯽﻧز
ﯽﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ روﺬﺑ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﺶﻫﺎﮐ و ﯽﻧز ددﺮﮔ
.
ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ
ﻪﭼ :
ﻪﺸﯾر لﻮﻃ تﺎﻔﺻ ﺮﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﭼ 05
/0 و 01 /0 ﯽﻨﻌﻣ اد ﺪﺷ ر . ود ﻦﯾا ﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺮﺛا
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺖﻔﺻ 01
/ 0 ﯽﻨﻌﻣ دﻮﺑ راد . ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑو ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﭼ 93
/6 و 46 / 12 ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ رﺎﻤﯿﺗ زا ﻪﮐ دﻮﺑ
ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑZno
) لوﺪﺟ 2 ( . ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﺮﺑ ﺎﻣد ﺮﺛا
ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﭼ
01 /0 و 05 /0 ﻌﻣ ﯽﻨ راد
ﺪﺷ . ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻪﭼ
01 /0 ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﺮﺑ و هﺪﺷ راد ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﭼ
ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺷاﺪﻧ يراد .
و ﺎﻣد ،ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا رﻮﻄﻨﯿﻤﻫ و ﺎﻣد و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺎﻣد و ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا
٤
ﻪﺸﯾر ﯽﻟﻮﻃ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﭼ
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻏ ﻪ ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ و راد
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﭼ 05
/0 و 05 /0 ﯽﻨﻌﻣ و راد
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻏ ﺪﺷ راد
.
ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸﺧ نزو ﻪﺸﯾر و ﻪﭼ
ﻪﭼ :
ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ نزو ﺮﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻞﻣﺎﻋ ﻬﭼ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رﺪ 05
/0 ﯽﻨﻌﻣ ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸﺧ نزو ﺮﺑ و راد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﭼ
ﺖﺷاﺪﻧ يراد .
ﺮﺛا ﺎﻣا
ﺧ نزو ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸ
ﻪﺸﯾر و ﻪﭼ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد و ﺖﺒﺜﻣ ﻪﭼ
01 /0 ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺷ راد . ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ و رﺎﻤﯿﺗ زا ﻪﭼ
ﻢﯾاﺮﭘ )Nacl 43 / 11 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ ( ﻻﺎﺑ و ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯾﺮﺗ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﭼ
)SA 75 / 5 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ ( دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 2 ( . ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻢﯾاﺮﭘ و ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ 05
/0 ﯽﻨﻌﻣ ﺪﯾدﺮﮔ راد .
و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺎﻣد و ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻞﻣﺎﻋ ود ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا
ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ نزو ﺮﺑ ﺎﻣد لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻪﭼ
01 / 0 ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸﺧ نزو ﺮﺑ و ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻏ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﭼ
ﯽﻨﻌﻣ و راد لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد
01 /0 ﺪﯾدﺮﮔ . ﻪﺳ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﺎﻣد و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ،ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻪﻧﺎﮔ
ﺺ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ نزو يﺎﻫ ﻪﺟ
ﻪﻗﺎﺳو رد ﻪﭼ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ 01
/0 ﯽﻨﻌﻣ ﺪﯾدﺮﮔ راد )
لوﺪﺟ 1 .(
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ رﻮﮕﯾو ﺺﺧﺎﺷ :
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ رﻮﮕﯾو ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ 01
/ 0
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺑ ﺎﻣد ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﻣا راد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻏ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا
ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﻮﮕﯾو ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﻪﺑدﻮﺑ راد يﺎﻣد ردZno
15
ﻪﺟرد ) 33 / 1758 ( دﻮﺑ . ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐو )
73 / 1411 ( دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 2 .(
تاﺮﺛا ﯽﻣﺎﻤﺗ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
لوﺪﺟ 1 - تﺎﻔﺻ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ هزاﺪﻧا
هﺪﺷ يﺮﯿﮔ ﺺﺧﺎﺷ
رﻮﮕﯾو ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ
نزو ﮏﺸﺧ
ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ
نزو ﮏﺸﺧ
ﻪﺸﯾر ﻪﭼ
لﻮﻃ ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ
لﻮﻃ ﻪﺸﯾر
ﻪﭼ ﺖﻋﺮﺳ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
ﻪﺟرد
يدازآ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ
**
170183 /911 266/** 22** 7* **3797 1445** 1 ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ
**
211862 253/** 104/** 9** 6** **1399 248/ ns 4 ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ
37424 ns 36/ ns /101 ns 2* 2** 114ns 338/ ns 1 ﺎﻣد
**
260893 369/** 157/** 2** 12ns **693 718/** 4 ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ×ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ
6404 ns 45/ ns 300/** 4* 3 ns 37 ns 20 ns 1 ﺎﻣد×ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ
**
87159 85/** 91/** 3* 2 ns 82 ns 1023/** 4 ﺎﻣد×ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ
**
125632 134/** 134/** 17/ ns 2 ns 97 ns 1473/** 4 ×ﺎﻣد ×ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ
ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ 94
/
8505 /0737 /0 687 /0294 /0 476 92 /54 /930 59 ﺎﻄﺧ
92
/5 /8 79 16 /62 /4 79 11 /17 40 /68 /343 (%)تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ
،ns * و **
ﺢﻄﺳ رد يراد ﯽﻨﻌﻣ و ندﻮﺒﻧ راد ﯽﻨﻌﻤﻫﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ 0.05
و 0.01 ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ .
٥
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ و ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و ﺎﻣد يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ 01
/0 ﯽﻨﻌﻣ رﻮﮕﯾو ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ دﻮﺑ راد
. ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﻞﻣﺎﻋ زا ﺮﯿﻏ ﻪﺑ
ﯽﻨﻌﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا ﺮﺑ ﻪﮐ ﺎﻣد و ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﺪﯾدﺮﮕﻧ راد
) لوﺪﺟ 1 (
ﻊﺑﺎﻨﻣ 1.
ي ،مﺎﻣا . 1383 تﻼﻏ ﺖﻋارز . ،زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد تارﺎﺸﺘﻧا.
173 ص .
2.
ﻌﻠﮔ ﯽﻤﺳﺎﻗ ك ،ﯽﻧاﺬ
. ح ،نﺎﯿﺤﻟﺎﺻ ، .
ف ،ﯽﯾﻮﺧ هداز ﻢﯿﺣر ، .
م ،مﺪﻘﻣ ، . 1375 . مﺪﻨﮔ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ نﺪﺷ ﺰﺒﺳ ﺮﺑ رﺬﺑ ترﺪﻗ ﺮﺛا .
ﺪﻠﺟ ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ 3
يﺎﻫ ﻪﺤﻔﺻ ، 48
ﺎﺗ 54 .
3.
ك ،ﯽﻧاﺬﻌﻠﮔ ﯽﻤﺳﺎﻗ .
1373 . مﺪﻨﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﻮﻤﻧ يور رﺬﺑ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ .
تﻻﺎﻘﻣ ﻪﺻﻼﺧ ﺖﻋارز مﻮﻠﻋ هﺮﮕﻨﮐ ﻦﯿﻣﻮﺳ
ﺰﯾﺮﺒﺗ ،ناﺮﯾا تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و .
ص 325 .
4. Afzal.A., N. Aslam, F. Mahmood, A. Hameed, S. Irfan, and. G. Ahmad. (2006). Enhan cement of germination and emergence of canola seeds by different priming Techniques. Garden depesquisa Bio. 16(1):19- 34.
5. Afzal, I., Basra, S. M. A., Ahmad, R. and Iqbal, A. 2002.Effect of different seed vigour enhancement techniques on hybrid maize (Zea mays L.).Pak. J. of Bio. Sci. 39: 109-112.
6. Akbari, G., S.A.M. Modarressanavy and S. Yousefzadeh.( 2007). Effect ofauxin and salt stress (Nacl) on seed germination of wheat cultivars (Triticumaestivum L.).. 10 (15): 2557-2561.
7. Basra, S. M. A., M. Ashraf, N. Iqbal, A. Khaliq, and. R. Ahmad. (2004). Physiological and biochemical aspects of pre- sowing heat stress on cotton seed. Seed Sci and Technol. 32:765- 774.
8. Basra, S.M.A., Farooq, M. and Tabassum, R., 2005.Physiologycal and biochemical aspects of seed vigour enhancement treatments in fine rice (Oryza sativa L.). Seed Sci. Technol. 33: 623-628.
9. Copeland, L. O., & M. B. McDonald. 1985. Principles of seed science and technology. John Wiley and Sons, New York.
لوﺪﺟ 2 - هزاﺪﻧا تﺎﻔﺻ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ
رﻮﮕﯾو ﺺﺧﺎﺷ ﮏﺸﺧ نزو ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ
(mg)
ﮏﺸﺧ نزو ﻪﺸﯾر ﻪﭼ
(mg)
ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ ﻪﭼ
(cm)
ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻪﭼ
(cm)
ﺖﻋﺮﺳ ﻮﺟ ﻪﻧا ﯽﻧز
ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
(%)
ﺎﻫ رﺎﻤﯿﺗ
44 /
1703 a 101/a /557a 11/83a /647a 80/23a 93a ﺪﻫﺎﺷ
73 /
1411 b /942b /440b 10/77b /588b 66/36b 84b ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ
39 /
1533 b /950b /493c 11/70b /578b 77/32a 87/81b ﻢﯾاﺮﭘ ورﺪﯿﻫ 33
/
1758 a 10/12b /500bc 12/46a /693a 67/51b 90/37a Znoﻢﯾاﺮﭘ 16
/
1528 b /981b /575a 10/70d /678a 78/85a 87/37b SA ﻢﯾاﺮﭘ 08
/
1498 b 11/43a /556ab 11/10c /550b 71/53b 89/62b Naclﻢﯾاﺮﭘ 97
/
1469 b /793c /368d 10/54d /559b 77/32b 88/56b ﻢﯾاﺮﭘ مﺪﻋ 21
/
1579 a /997a 51/a 11/48a /635a 74/43a 881/a ﻪﺟرد15 يﺎﻣد 96
/
1535 b /955b /487a 11/12b /600b 72/02a 894/a ﻪﺟرد 25يﺎﻣد
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ كﺮﺘﺸﻣ ﺮﯿﻏ فوﺮﺣ ياراد يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ هوﺮﮔ ﺮﻫ رد و نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد 5
ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﺻرد ﻦﮑﻧاد يا
.
٦
10. Dell’ aquila, A. and Di Tui, M., 1996. The germination response to heat and salt stress in evaluating vigor loss in aged wheat seeds.Seed. Sci. and Technol. 25:309-319.
11. De Figueiredo, E., Albuquerque, M.C. and De Carvalho, N.M., 2003.Effect of the type of environmental stress on the emergence of sunflower Helianthusannus L.), soybean (Glycine max L.) and maize (Zea mays L.) seeds with different levels of vigor.Seed Sci. Technol. 31: 465-479.
12. Demir Kaya, M., Okçu, Gamze.,Atak, M., Çikili, Y., and Kolsarici, O. 2006. Seed treatment to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). Eur. Jour. Agro. 24, 291-295.
13.Ellis, R.H., Roberts, E.H. 1981. The quantification of aging and survival inorthodox seeds.Seed Sci.
Technol., 9: 373-409.
14. ISTA. (2008). International rules for seed testing. Switzerland.
15.Khajeh-Hosseini, M., Powell, A.A., Bingham, I.J. (2003).The interaction between salinity stress and seed vigor during germination of soybean seeds.Seed. Sci. Technol. 31:715-725.
16. Kausar. M., T. Mahmood, S. M. A. Basra and M. Arshad.(2009). Invigoration of low vigor sunflower hybrids by seed priming. Int. J. Agric. Biol. 11: 521-528.
17. McDonald, M.B. 1999. Seed deterioration: physiology, repair and assessment. Seed Sci. Technol. 27: 177–
237
18. Powell, A.A., Matthews, S., Oliveira, A. 1984.Seed quality in grain legumes.Adv. Appl. Biol., 10: 217-285.
19. Roberts EH and Osei-Bonsu K, 1988.Seed and seedling vigour. In: Summerfield RJ (Ed) WorldCrops: Cool Season Food Legumes London, pp: 897-910.
20. Rahman, S., Harris, P.J.C. and Bourne, W.F., 1999. Effect of artificial ageing on the germination, ion linkage and salinity tolerance of Acacia tortilis and A coiacea seeds. Seed Sci. Technol. 27: 141-149.
