١
ﻪﻔﻟﻮﻣ ﺮﺑ ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ زا ﯽﺷﺎﻧ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و ﯽﻧز اﺰﻠﮐ هرﺎﻬﺑ مﺎﻗرا يﺎﻫ
ﺦﯿﺷ ﺎﺴﯾﺮﭘ قﺪﺼﻣ هداز
1
يﻮﺒﻧ ﺪﯿﺣﻮﺗ ،*
ﯽﻣرزآ داﺰﻬﺑ و2
2
1 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد ﯽﻤﻠﻋ تﺄﯿﻫ ﻮﻀﻋ
ﻧﻮ ﯾ ﺴ ﻨ ﺪ ه ﻣ ﺴ ﺌﻮ
* ل : [email protected]
2 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد يﻮﺠﺸﻧاد
هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ يرﻮﺷ ﯽﺷﺎﻧ زا ﺮﻠﮐ ﺪﯾ ﻢﯾﺪﺳ ﺮﺑ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و ﯽﻧز
رﺎﻬﺑ مﺎﻗرا يﺎﻫ ه
اﺰﻠﮐ
، ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ ترﻮﺻ
ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ حﺮﻃ
ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﺎﺑ ﻪﺳ راﺮﮑﺗ رد رد ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد رﺬﺑ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ لﺎﺳ
93 ﻪﺑ ءاﺮﺟا ﺪﻣآرد .
رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺳ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺎﻫ ﺢﻄﺳ
يرﻮﺷ ) ﺮﻔﺻ
، 4 و 10 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد (
هرﺎﻬﺑ ياﺰﻠﮐ ﻢﻗر ود و )
ﻻﻮﯾﺎﻫ ﻢﻗر ﻞﻣﺎﺷ 401
و
(RGS دﻮﺑ . ﺞﯾﺎﺘﻧ هداد ﺎﻫ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا
ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ، ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ،ﯽﻧز
ﻪﭼ ﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ دﻮﺑ راد . ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ يراد
× ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻢﻗر .
ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻨﺗ تﺪﺷ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻧز
ﻫﺎﮐ يراد ﺖﻓﺎﯾ ﺶ
. ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺪﻫﺎﺷ حﻮﻄﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻧز
4 ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻪﮐ دﻮﺑ ﺮﺘﻣ ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﻢﻫ ﺎﺑ يراد
. ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ رد ﯽﻧز
10 ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد .
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺎﻫ
ﻻﻮﯾﺎﻫ ﻢﻗر زا ﻞﺻﺎﺣ 401
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻢﻗر زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد
دﻮﺑRGS . ﻻﻮﯾﺎﻫ ﻢﻗر رد 401
، ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫ
10 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ
. ﻢﻗر رد ﮏﺸﺧ نزو ﺮﻈﻧ زا يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ ﻦﯿﺑ ،RGS
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺎﻫ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد
. نﺎﺸﻧ ﺮﻣا ﻦﯾا رد اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا ﯽﮑﯿﺘﻧژ عﻮﻨﺗ هﺪﻨﻫد
ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ ﺗ
ﺶﻨ يرﻮﺷ رد ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﯿﻟوا
ﺪﺷر ﺖﺳا .
هژاو ﺪﯿﻠﮐ
،هرﺎﻬﺑ ياﺰﻠﮐ:
،يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﺻرد
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﻞﺣاﺮﻣ زا ﯽﮑﯾ سﺎﺴﺣ
و ﯽﻧاﺮﺤﺑ رد لﻮﻃ يﺪﺷر هرود ﺎﯿﮔ
ﺎﻫ ن ﺖﺳا . هﺪﻤﻋ ﺶﻘﻧ اﺮﯾز دراد هﺪﻬﻋﺮﺑ هﺎﯿﮔ ﻢﮐاﺮﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ رد ار يا
.
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺐﻠﻏا
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﯽﻣ راﺮﻗ يرﻮﺷ هﮋﯾو ﻪﺑ ﯽﻄﯿﺤﻣ
دﺮﯿﮔ ) 5 .(
ﻞﻤﺤﺗ ﻪﺑ ﺶﻨﺗ يرﻮﺷ رد ﯽﻃ ﻦﯾا ﻪﻠﺣﺮﻣ ياﺮﺑ
راﺮﻘﺘﺳا نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻢﻬﻣ ﯽﻣ
،ﺪﺷﺎﺑ اﺮﯾز ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﻒﯿﻌﺿ و ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺷر ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﻒﯿﻌﺿ راﺮﻘﺘﺳا و
ﯽﻫﺎﮔ يدﻮﺑﺎﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ
) 13 .(
ﻦﯾا ﺶﻨﺗ زا ﻖﯾﺮﻃ دﺎﺠﯾا ﺶﻨﺗ ﺐﺟﻮﻣ ،يﺰﻤﺳا دوﺪﺤﻣ
بﺬﺟ ندﺮﮐ بآ
رﺬﺑ ﻂﺳﻮﺗ
، ﺶﻫﺎﮐ ﻪﯾﺰﺠﺗ داﻮﻣ هﺮﯿﺧذ يا رﺬﺑ و لﻼﺘﺧا رد
ﺰﺘﻨﺳ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يﺎﻫ هﺮﯿﺧذ يا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﺶﻫﺎﮐ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز روﺬﺑ ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ) 14 .(
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖﯿﻤﺳ
ﯽﺷﺎﻧ زا نﻮﯾ يﺎﻫ ﻢﯾﺪﺳ و ﺮﻠﮐ رد ﺶﻨﺗ
يرﻮﺷ ﺶﻘﻧ ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻫﺎﮐرد ﺺﺧﺎﺷ
يﺎﻫ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﺎﻫرﺬﺑ ﺪﻧراد ) 10 .(
نﺎﻘﻘﺤﻣ رد ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و ﺪﺷر ﻪﯿﻟوا ي ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
رﺪﻨﻐﭼ ﺪﻨﻗ ) 11 (
، ﮓﻧﺮﻠﮔ ) 12 ( مﺪﻨﮔ ، ) 9 ( و ﺎﯾﻮﺳ ) 1 ( ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ
،يرﻮﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻨﻌﻣ راد رد ي ﺪﺻرد ﺖﻋﺮﺳ و ﻪﻧاﻮﺟ
ﯽﻧز
، لﻮﻃ و نزو
ﮏﺸﺧ ﻪﻗﺎﺳ ﻪﭼ و ﻪﺸﯾر ﻪﭼ ار شراﺰﮔ ﺪﻧدﺮﮐ . ﺎﻬﻧآ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﺑ
دﻮﺟو ﮏﯾ ﻪﻄﺑار ي ﯽﻄﺧ ﯽﻔﻨﻣ ﻦﯿﺑ ﺶﻨﺗ يرﻮﺷ و ﺪﺷر هﺎﯿﮔ هرﺎﺷا
هدﻮﻤﻧ ﺪﻧا .
اﺰﻠﮐ (Brassica napus L.) ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﯽﮑﯾ زا ﻪﻧاد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ ﺢﻄﺳ رد ﯽﻨﻏور
هزوﺮﻣا ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ،ﺪﯾآ
ﯽﻣ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺪﺷﺎﺑ
. يوﺎﺣ اﺰﻠﮐ ﻪﻧاد 40
ﺎﺗ 45 ﺖﺳا ﻦﻏور ﺪﺻرد .
يوﺎﺣ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﻦﻏور 61
% و ﮏﯿﺌﻟوا ﺪﯿﺳا 8
/8 % ﺪﯿﺳا
ﯽﻣ ﮏﯿﺌﻟﻮﻨﯿﻟ ﻪﻧاد زا ﻞﺻﺎﺣ ﻦﻏور ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ زا يرادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺎﯾﻮﺳ و ترذ ،نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻨﻏور يﺎﻫ
ﻏ بﺮﭼ ﺪﯿﺳا راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و عﺎﺒﺷا بﺮﭼ ﺪﯿﺳا ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ زا عﺎﺒﺷا ﺮﯿ
) 2 .(
ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻦﻏور هﺪﻤﻋ ﺶﺨﺑ ﻪﮐ
٢
ﯽﻣ ﻦﯿﻣﺎﺗ تادراو ﻖﯾﺮﻃ زا ﯽﮐارﻮﺧ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﯿﻤﻫا زا ﯽﯾﺎﻔﮐدﻮﺧ ﻪﺑ ﻞﯿﻧ رد اﺰﻠﮐ ﺎﺻﻮﺼﺨﻣ ﯽﻨﻏور ﻪﻧاد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺖﺸﮐ ﻪﻌﺳﻮﺗ ،دﻮﺷ
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا ﻪﻧاﻮﺟ ﻪﻠﺣﺮﻣ
رد ﯽﻧز ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ اﺰﻠﮐ ﺶﻨﺗ ضﺮﻌﻣ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺮﯾﺎﺳ
يرﻮﺷ راﺮﻗ ﯽﻣ دﺮﯿﮔ
، ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ كﺎﺧ
يﺎﻫ رﻮﺷ و
يرﻮﺷ بآ يرﺎﯿﺑآ زا ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ
ﺶﻨﺗ ياز ﯽﻄﯿﺤﻣ رد ﺪﯿﻟﻮﺗ اﺰﻠﮐ ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺪﯾآ
) 3 .(
،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا ندﻮﺑ دوﺪﺤﻣ
دﻮﺟﻮﻣ ﻦﯾا رد ،ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا از ﺪﻣارد تﻻﻮﺼﺤﻣ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﺖﺷﺎﮐ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و ﻮﺳ ﮏﯾ زا ﻪﻨﯿﻣز ﯽﻌﺳ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد
ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ زا ﯽﺷﺎﻧ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﺗ هﺪﺷ ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و ﯽﻧز اﺰﻠﮐ هرﺎﻬﺑ مﺎﻗرا يﺎﻫ
درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دﺮﯿﮔ راﺮﻗ .
ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ يرﻮﺷ ﯽﺷﺎﻧ زا ﺪﯾﺮﻠﮐ ﻢﯾﺪﺳ ﺮﺑ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و ﯽﻧز
رﺎﻬﺑ مﺎﻗرا يﺎﻫ ه
،اﺰﻠﮐ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ترﻮﺻ ﻪﺑ
ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ حﺮﻃ
ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ ﺎﺑ
ﻪﺳ راﺮﮑﺗ رد لﺎﺳ رد ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد رﺬﺑ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ 93
ﻪﺑ ءاﺮﺟا ﺪﻣآرد .
رﺎﻤﯿﺗ ﻄﺳ ﻪﺳ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ زا ﯽﺷﺎﻧ يرﻮﺷ ﺢ
) ،ﺮﻔﺻ 4 و 10 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد (
هرﺎﻬﺑ ياﺰﻠﮐ ﻢﻗر ود و )
ﻞﻣﺎﺷ
ﻻﻮﯾﺎﻫ ﻢﻗر 401
و (RGS دﻮﺑ . ﻞﺒﻗ زا عوﺮﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺶﯾﺪﯾﺮﺘﭘ ﺎﻫ و ﺬﻏﺎﮐ ﻦﻤﺗاو رد ﯽﻧوآ ﺎﺑ يﺎﻣد 130 ﻪﺟرد ﯽﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﻪﺑ تﺪﻣ 1
ﺖﻋﺎﺳ ﻞﯾﺮﺘﺳا ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ . روﺬﺑ
درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ تﺪﻣ 5 ﻪﻘﯿﻗد ﯾﺮﻠﮐﻮﭙﯿﻫ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ ﺪ
ﻢﯾﺪﺳ 5/
2
% ﺪﺿ ﯽﻧﻮﻔﻋ و ﺲﭙﺳ ﺎﺑ بآ ﺮﻄﻘﻣ
ﻮﺸﺘﺴﺷ هداد ﺪﻧﺪﺷ . ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ داﺪﻌﺗ ،ﯽﻧز
25 دﺪﻋ رد رﺎﻤﯿﺗ ﺮﻫ زا رﺬﺑ ﻞﺧاد
راﺮﻗ ﻦﻤﺗاو ﺬﻏﺎﮐ ﻪﯾﻻ ود ﻦﯿﺑ ﺶﯾﺪﯾﺮﺘﭘ ﺪﺷ هداد
و
ياﺮﺑ حﻮﻄﺳ لﺎﻤﻋا ﺶﻨﺗ
يرﻮﺷ راﺪﻘﻣ 10 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ زا درﻮﻣ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﻈﻧ
ﻪﺑ ﺮﻫ ﺶﯾﺪﯾﺮﺘﭘ ﻪﻓﺎﺿا
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﭙﺳ . ﺎﻫ
ﻞﺧاد ﻪﺑ
يﺎﻣد ﺎﺑ يرﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧا 10
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﻞﻘﺘﻨﻣ داﺮﮔ
. ﻪﻧاﻮﺟ روﺬﺑ داﺪﻌﺗ رد ﻪﻧازور رﻮﻄﺑ هدز
14 ﺪﺷ شرﺎﻤﺷ ﯽﻟاﻮﺘﻣ زور .
نﺎﯾﺎﭘ رد
ﻪﻧاﻮﺟ داﺪﻌﺗ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺮﯿﻏ و لﺎﻣﺮﻧ يﺎﻫ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد و لﺎﻣﺮﻧ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺎﻬﻧآ ﯽﻧز
و ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻧز
ﻪﻄﺑار ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾز )
4 .(
)
ﻪﻟدﺎﻌﻣ 1 (
n D R n
.
لﻮﻣﺮﻓ ﻦﯾا رد ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ R
،ﯽﻧز و ﺶﯾﺎﻣزآ عوﺮﺷ زا هﺪﺷ يﺮﭙﺳ يﺎﻫزور داﺪﻌﺗD ﻪﻧاﻮﺟ روﺬﺑ داﺪﻌﺗn
درﻮـﻣ زور رد هدز
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻧاﻮﺟ نﻮﻣزآ نﺎﯾﺎﭘ رد ﯽﻧز
) 14 زور ( ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ، ﺪﯾدﺮﮔ اﺪﺟ ﺎﻫرﺬﺑ زا راﺮﮑﺗ و رﺎﻤﯿﺗ ﺮﻫ زا لﺎﻣﺮﻧ يﺎﻫ ه
تﺪـﻣ ﻪﺑ و 24
رد ﺖﻋﺎـﺳ
يﺎﻣد ﺎﺑ ﯽﻧوآ 75
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﺪﻧﺪﺷ ﮏﺸﺧ داﺮﮔ
. ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺲﭙﺳ ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﻦﯾزﻮﺗ ﺎﻫ
هﺎﯿﮔ رﺎـﻤﯿﺗ ﺮـﻫ زا راﺮـﮑﺗ ﺮـﻫ ياﺮـﺑ ﻪﭼ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ .
ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻪﯿﻠﮐ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و يرﺎﻣآ يﺎﻫ
راﺰـﻓا مﺮـﻧ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺎـﻫ MSTATC
و ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧاSPSS
. ﻪـﺴﯾﺎﻘﻣ ياﺮـﺑ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ شور زا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا و ﺎﻫ رد ﻦﮑﻧاد يا
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ 5
% ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﺎﻫ
ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد
ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ، ﮏﺸﺧ نزو ،ﯽﻧز
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻪﭼ ﺎﻫ ) 01 /0
≤ (P دﻮﺑ راد ﯽﻨﻌﻣ .
ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ
ﺎﻫ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ يراد
× ﻢﻗر
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ )
01 /0
≤ .(P ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻨﺗ تﺪﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻧز
ﺶﻫﺎﮐ يراد ﺖﻓﺎﯾ
. ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻧز
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
و ﺪﻫﺎﺷ حﻮﻄﺳ 4
ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد دﻮﺑ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻪﮐ ﻢﻫ ﺎﺑ يراد
ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ . ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ رد ﯽﻧز
10
ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ
ﺑ ﻪﮐ ﻪ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ﺮﯾﺎﺳ زا ﺮﺘﻤﮐ يراد
دﻮﺑ ) ﻞﮑﺷ 1 .(
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا و ﻞﯿﻤﺟ يﺎﻫ
نارﺎﮑﻤﻫ )
11 ( ﺪﻨﻗ رﺪﻨﻐﭼ رد و
نارﺎﮑﻤﻫ و رﺎﮕﺘﺳر )
1 ( رد ﺎﯾﻮﺳ دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ .
ﺶﻨﺗ يرﻮﺷ ﺐﺟﻮﻣ يﺰﻤﺳا رﺎﺸﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﻖﯾﺮﻃ زا
ﺶﻫﺎﮐ بآ بﺬﺟ و روﺬﺑ ﻂﺳﻮﺗ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﯽﮑﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﺶﻫﺎﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ رﺬﺑ ﯽﻧز
. ﻖﯾﺮﻃ زا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﺛا
ﺖﯿﻤﺳ نﻮﯾ يﺎﻫ
ﻢﯾﺪﺳ و ﺮﻠﮐ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز روﺬﺑ ﯽﻣ راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ار ﺪﻫد
) 7 .(
٣
ﻞﮑﺷ 1 - ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﺻرد ﺮﺑ يرﻮﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﻧز
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧنزو ﺮﺑ يرﻮﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ- 2 ﻞﮑﺷ مﺪﻨﮔ ﻢﻗر ود زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو يﺎﻫ
ﻻﻮﯾﺎﻫ ﻢﻗر زا ﻞﺻﺎﺣ 401
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻢﻗر زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد
دﻮﺑRGS . ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﮏﺸﺧ نزو رد راد
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻣ ار اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا يﺎﻫ نآ ﯽﮑﯿﺘﻧژ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و رﺎﺘﺧﺎﺳ رد توﺎﻔﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ
داد ﺖﺒﺴﻧ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ )
8 .(
ﻢﻗر رد ﻻﻮﯾﺎﻫ 401
، ﮏﺸﺧ نزو
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺎﻫ يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ رد 10
ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
يراد دﻮﺑ يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ﺮﯾﺎﺳ زا ﺮﺘﻤﮐ .
ﻦﯿﺑ يرﻮﺷ ﺖﻈﻠﻏ 4
ﯽﺳد
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﻫﺎﺷ و ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد
) ﻞﮑﺷ 2 .(
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ
ﻞﯿﻟد ﻪﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺶﻨﮐاو رد
نﻮﯾ ﯽﻤﺳ تاﺮﺛا ،بآ دﻮﺒﻤﮐ يﺰﻤﺳا تاﺮﺛا ﺖﺳا مزﻻ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ نزاﻮﺘﻣ بﺬﺟ مﺪﻋ و ﺎﻫ
ﻪﮐ ﻪﺒﻨﺟ ﻪﻤﻫ ﺖﺤﺗ ار هﺎﯿﮔ ﻢﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ يﺎﻫ
ﯽﻣ راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻫد
ﺪ ) 6 .(
ﻢﻗر رد ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ﺮﻈﻧ زا يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ ﻦﯿﺑ ،RGS
ﺎﻫ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد
ﺪ ) ﻞﮑﺷ
2 .(
ﻢﻗر ﻦﯾا ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﻧاﻮﺟ ﻪﻠﺟﺮﻣ رد
ﯽﻧز ﯽﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ يﺮﺘﻤﮐ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ زا ﺪﺷﺎﺑ
. ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ﻪﭼ ﺮﮔا يﺎﻫ
ﻢﻗر زا ﻞﺻﺎﺣ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ﺎﻣا ،داﺪﻧ نﺎﺸﻧ يﺮﯿﯿﻐﺗ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ردRGS
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻢﻗر ﻦﯾا زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ ﺮﺘﻤﮐ يراد
ﻻﻮﯾﺎﻫ ﻢﻗر زا 401
دﻮﺑ ) ﻞﮑﺷ 2 (.
ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﺻرد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻧز
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ يراد ﻪﮐ ،
رد ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد
ﯽﻧز حﻮﻄﺳ رد ﻂﻘﻓ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺮﺗﻻﺎﺑ .
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ﻪﮐ ﻦﯾا ﻢﻏرﻼﻋ ﻢﻗر زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
،ﺖﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗRGS نزو ﺎﻣا
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻢﻗر ﻦﯾا زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
ﻻﻮﯾﺎﻫ ﻢﻗر زا ﺮﺘﻤﮐ يراد 401
دﻮﺑ . نﺎﺸﻧ ﺮﻣا ﻦﯾا اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا ﯽﮑﯿﺘﻧژ عﻮﻨﺗ هﺪﻨﻫد
رد
ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ ﺶﻨﺗ
يرﻮﺷ رد ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﯿﻟوا ﺪﺷر ﺖﺳا .
a
b
c
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35
0 4 10
ﯽﻧز ﮫﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ
یرﻮﺷ حﻮﻄﺳ )
ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد (
a a
b
76 78 80 82 84 86 88 90
0 4 10
ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد
يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ) ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد (
c c c
a
a
b
0 4 8 12 16 20 24 28
0 4 10
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو)مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ(
يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ) ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد (
RGS ﻻﻮﯾﺎﻫ 401
۴
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 - ز ،رﺎﮕﺘﺳر .
م ،ﯽﻗﺪﺻ ، .
س ،يرﺎﻤﺧ و .
1391 . ﺪﺷر و يرﺬﺑ ﺮﯾﺎﺧذ ﻪﯿﻠﺨﺗ ﺮﺑ رﺬﺑ هزاﺪﻧا و يرﻮﺷ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﯾﻮﺳ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ
. و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
هرﺎﻤﺷ ،لوا لﺎﺳ ،رﺬﺑ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ 1
ﻪﺤﻔﺻ ، 5.
2 - ا ،ﻦﯾزﺮﻓ . ر . ق ،يﺪﻤﺤﻣرﻮﻧ ، .
ا ،دار ﯽﻧاﺮﯿﺷ و .
ح . 1385 . ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا 25
هﺰﯿﯾﺎﭘ ياﺰﻠﮐ ﻢﻗر .
ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
هرﺎﻤﺷ ،يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ 2
تﺎﺤﻔﺻ ، 429
- 437 .
3- Bybordi, A. and Tabatabaei, J. 2009. Effect of salinity stress on germination and seedling properties in canola cultivars (Brassica napus L.). Not Bot Hort Agrobot Cluj, 37(1), 71-76.
4- Ellis, R.H. and Roberts, E.H. 1980. Towards a rational basis for testing seed quality. In: P.D.
Hebblethwaite (ed.). Seed production. Butterworths, Londen, pp. 605-635.
5- Eslami, V., Behdani, M.A. and Ali, S. 2009. Effect of salinity on germination and early seedling growth of canola cultivars. Environ. Str. Agric. Sci. 1(1), 39-46.
6- Garg, B.K. and Gupta, I.C. 1997.plant relations to salinity. In: salin wastelands environments and plant growth. Scientific publishers, Jodhpur. pp. 79-121.
7- Ghars, M.A., Debez, A., Abdelly, C., 2009. Interaction between salinity and original habitat during germination of the annual aeashore halophyte Cakile Maritima. Commu. Soil Sci. Plant Anal. 40, 3170- 3180.
8- Ghassemi-Golezani, K., Khomari, S., Dalil, B., Hosseinzadeh-Mahootchy, A. and Chadordooz-Jeddi, A.
2010. Effects of seed aging on field performance of winter oilseed rape. Journal of Food Agriculture and Environment, 8: 175-178.
9- Ghavami, F., Melboy, M.A., Ghanadha, M., YazdiSamadi, B., Mozafari, G. and Aghaee M.G. 2004.
Surveying reaction of possible varieties of Iranian wheat to salt tension in seeding and plantlet stage. Iran Agriculture Sciences Magazine, 35(2): 453-461.
10- Hanslin, H.M. and Eggen, T. 2005. Salinity tolerance during germination of seashore halophytes and salt-tolerant grass cultivars. Seed Science and Reserach, 15: 43–50.
11- Jamil, M., Lee, D. B., Jung, K.Y., Ashraf, M., Lee, S.C. and Rha, E.S. 2006. Effect of salt (NaCl) stress on germination and early seedling growth of four vegetables species. Journal of Central European Agriculture, 7(2): 273-282.
12- Kaya, M.D. and Ipek, A. 2003. Effects of soil salinity levels on germination and seedling growth of Safflower (Carthamus tinctorius). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 27: 221-227.
13- Soltani, A., Gholipoor, M. and Zeinali, E. 2006. Seed reserve utilization and seedling growth of wheat as affected by drought and salinity. Environ. Exp. Bot, 55: 195-200.
14- Voigt, E.L., Almeida, T.D., Chagas, R.M., Ponte, L.F.A., Viégas, R.A. and Silveira, J.A.G. 2009.
Source–sink regulation of cotyledonary reserve mobilization during cashew (Anacardium occidentale) seedling establishment under NaCl salinity. Journal of Plant Physiology, 166: 80–89.
