ﻦﻔﻠﺗ : 03453252732
E-mail:
مرژ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﻢﺳﻼﭘ
ﺎﻫ ﺪﻜﺸﻧاد نﻮﻴﺴﻜﻠﻛ رد دﻮﺟﻮﻣ سﺪﻋ ﻲﺗادراو ي ة
يزروﺎﺸﻛ
ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ جﺮﻛ RAPD
ﻪﻴﺿﺮﻣ يﺮﻏﻮﮔ يرﻮﻧ
1
،*
ﻦﻴﺴﺣ
2ﻲﺘﺷد ، بﺎﻬﺷ ﻲﻨﻴﺴﺣ حاﺪﻣ و 3
مﺎﻬﻟا نﺎﻘﻫد 4
1 ، ﻮﺠﺸﻧاد ي ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ،
2 ، رﺎﻴﺸﻧاد ، 3 ، رﺎﻳدﺎﺘﺳا و 4
، ﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﺑﺮﻣ ة
ﺸﻛ ﻲﻟو هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎ نﺎﺠﻨﺴﻓر ﺮﺼﻋ
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
4 / 9 / 92 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
14 / 3 / 93 (
هﺪﻴﻜﭼ
ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ
، دﻮﺒﻬﺑ رد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ سﺎﺳا ﺖﺳا ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﺖﻴﻤﻛ
. و عﻮﻨﺗ ﺖﺧﺎﻨﺷ
ﻧﻮﮔ ﺮﻫ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﺔ
ﻲﻫﺎﻴﮔ تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا رد دراد تروﺮﺿ
. ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
30 ﺪﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻜﺸﻧاد نﻮﻴﺴﻜﻠﻛ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ س
ة ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ جﺮﻛ يزروﺎﺸﻛ
ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ RAPD
. دﻮﺟو سﺎﺳاﺮﺑ يﺪﻧﺎﺑ يﺎﻫراﻮﻧ )
1 ( ﺎﻳ دﻮﺒﻧ ﺪﻧﺎﺑ ) 0 ( ﺪﺷ يراﺬﮔﺪﻛ .
ﺎﺑ
زا هدﺎﻔﺘﺳا 15
ﻦﻴﺑ زا ﺮﮔزﺎﻏآ 50
،ﺮﻤﻳاﺮﭘ 143 ﻪﻛ ﺪﺷ دﺎﺠﻳا ﻲﻫدزﺎﻴﺘﻣا ﻞﺑﺎﻗ ﺪﻧﺎﺑ 137
زا دﺪﻋ
دﻮﺑ ﻞﻜﺷﺪﻨﭼ ﺎﻬﻧآ ﺪﻧ
. ﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞﻜﺷﺪﻨﭼ ﺪﻧﺎﺑ داﺪﻌﺗ ﻦ )
16 ﺪﻧﺎﺑ ( ﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ
UBC611
و
ﻞﻜﺷﺪﻨﭼ ﺪﻧﺎﺑ داﺪﻌﺗ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ )
5 ﺪﻧﺎﺑ ( ﻖﻠﻌﺘﻣ يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﺑ
G)
,B ، UBC502 Jو
( ﺪﻧدﻮﺑ . ﻳﺰﺠﺗ ﺔ
ﻪﺷﻮﺧ ﻪﺑ يا
WPGMA شور ﺎﺑ
ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺐﻳﺮﺿ
Dice
مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ ﻢﺳر طﻮﺑﺮﻣ ماﺮﮔورﺪﻧد و ﺪﺷ
.
ﻳﺰﺠﺗ ﺔ ﻪﺷﻮﺧ ﭗﻴﺗﻮﻧژ ،يا ار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ
رد ﻪﺑﺎﺸﺗ ) 56 / 0 ( ﻪﺑ رﺎﻬﭼ ﻪﻘﺒﻃ ﻲﻠﺻا هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ
دﺮﻛ . ﺪﺣ زا ﻪﺑﺎﺸﺗ 89
/ 0 ﺎﺗ 44 / 0 دﻮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ .
ﻪﺑﺎﺸﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ )
89 / 0 ( و نﺎﻧﻮﻳ ﭗﻴﺗﻮﻧژ ود ﻦﻴﺑ
ﻲﻠﻴﺷ 16 ﻪﺑﺎﺸﺗ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و )
44 / 0 ( ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻴﺷ يﺎﻫ
2 ﻲﻠﻴﺷ و 17
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ
. ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻲﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ناﻮﺗ
يدﺎﻳز ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﻦﻴﺑ و دراد دﻮﺟو سﺪﻋ يﺎﻫ
ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ راﺰﺑا RAPD
ياﺮﺑ ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﻦﻴﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا سﺪﻋ يﺎﻫ
ﺖﺳا .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ﺔﻳﺰﺠﺗ:
ﺮﺘﺳﻼﻛ
،
،ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ،سﺪﻋ
.RAPD
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣرد يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻊﺑﺎﻨﻣ دﻮﺒﻤﻛ ﻞﻴﻟد
ﺘﻗا ﺮﻘﻓ و ﻲﻧاﻮﻴﺣ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ يدﺎﺼ
، نﺎﺴﻧا ﻲﻨﻴﺌﺗوﺮﭘ زﺎﻴﻧ ﺎﻫ
ﻪﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا
ﻲﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ تﺎﺑﻮﺒﺣ هﮋﻳو ﻮﺷ
د . زا سﺪﻋ
داﻮﻧﺎﺧ ة ﻲﻤﻳﺪﻗ زا مﻮﮕﻟ ﺖﺳا ﻲﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﻳﺮﺗ
.
و خﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﻟﺎﺴﻜﻳ ﺪﻴﺋﻮﻠﭙﻳد ،ﻦﺸﮔدﻮﺧ ﺖﺳا ﻲﻫﺎﻴﮔ سﺪﻋ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻪﻗﺎﺳ ناواﺮﻓ تﺎﺑﺎﻌﺸﻧا و دﺎﻳز گﺮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ترﻮﺻ
يا
ﻲﻣ ﺪﺷر ﺪﻨﻛ . ﻪﻧاد ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﻂﺳﻮﺘﻣ 26
ﺪﺻرد ﺖﺳا .
كﺎﺧ ﻚﻳﺰﻴﻓ دﻮﺒﻬﺑ و نژوﺮﺘﻴﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ رد سﺪﻋ ﺖﻴﻤﻫا ﺖﺳا ﺐﻴﺷﺮﭘ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد
(Bamdad et al., 2009 ) .
ﻊﻤﺟ مرژ يروآ نﺎﻫﺎﻴﮔ حﻼﺻا هار رد مﺪﻗ ﻦﻴﻟوا ﻢﺳﻼﭘ
ﺖﺳا . ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺮﮕﺣﻼﺻا ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻪﺑ ﻲﺣﻼﺻا يﺎﻫ
ﻲﮕﺘﺴﺑ ﺎﻬﻧآ رد ﻲﻓﺎﻛ عﻮﻨﺗ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ داﻮﻣ بﺎﺨﺘﻧا دراد . ﺎﻳزرا ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﻲﺑ ﺪﺣ
زا ﻲﻜﻳ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ
ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﺶﻨﻳﺰﮔ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ بﺎﺨﺘﻧا و بﻮﻠﻄﻣ يﺎﻫ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻦﻳﺪﻟاو ﺖﺳا ﻲﺣﻼﺻا يﺎﻫ
Li et al., 2006) .(
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺮﻓ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ا
ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺎﻳ توﺎﻔﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻨﻳ
ﻪﻧﻮﮔ ﺖﻴﻌﻤﺟ ،ﺎﻫ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ار داﺮﻓا ﺎﻳ ﺎﻫ
و ﺎﻫ
لﺪﻣ سﺎﺳاﺮﺑ صﺎﺧ يرﺎﻣآ يﺎﻫ ،ﻚﻳژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ تﺎﻔﺻ
هﺮﺠﺷ تﺎﻋﻼﻃا نﺎﻴﺑ داﺮﻓا ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺎﻳ يا
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ
Mohammadi & Prasanna, 2003)
.(
رد
ﻪﺘﺷﺬﮔ
، نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ هار زا
ﻳﺰﺠﺗ ﺔ تﺎﻔﺻ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻴﺑ ﺎﻳ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ
ﻲﻣ ﺪﺷ . ﻪﻛ ﺎﺠﻧآزا
ﻲﻣ راﺮﻗ ﻂﻴﺤﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﭗﻴﺗﻮﻨﻓ عﻮﻨﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ،دﺮﻴﮔ
ﻪﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﻤﻫ
شور هاﺮ ﻢﺸﭼ ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ يﺎﻫ ار ﻲﻨﻳﻮﻧ زاﺪﻧا
ﺖﺳا هدروآ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﺘﺴﻳز عﻮﻨﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ
(Powell et
al., 1996)
ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻴﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﻂﺑاور و عﻮﻨﺗ .
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
سﺪﻋ
، يدﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا رد
و سﺪﻋ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻇﺎﻔﺣ
دراد حﻼﺻا ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ .
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻢﻬﺳ ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ
ﻲﮔرﺰﺑ ﺗ زا ﺎﻣ ﻢﻬﻓ رد و عﻮﻨ
نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻲﻜﻴﺘﻧژ طﺎﺒﺗرا
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﻨﺘﺷاد
Abe et al., 2003) ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ يروﺎﻨﻓ.(
يﺎﻫ
ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ ﻲﻟاﻮﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ وPCR
صﺎﺧ يﺎﻫ
DNA
ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ
ﻪﺑ مﺎﻗرا و ﺎﻫ هدﺮﺑ رﺎﻛ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﻲﻜﻳ
ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ زا ياﺮﺑ
ﻦﻴﺑ دﻮﺟﻮﻣ عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ،مﺎﻗرا ﻗ ﻪﻛ ﺖﺳا RAPD
ياﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ترﺪ
مﺎﻗرا ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻜﺷﺪﻨﭼ ﻲﺳرﺮﺑ دراد
Graham et al., )
(1994
. ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻦﻳا عﻮﻨﺗ ﻦﻴﻤﺨﺗ ياﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﻫ
ﻦﻴﺑ و نورد ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﻪﻧﻮﮔ
مﺎﻗرا و ﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻋارز
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﺮﺑ ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻠﺻا ﺖﻳﺰﻣ
ﻲﺑﻮﺧ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻬﻧآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا يژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺻﺎﻓ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻴﻣ رد ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ و ﻪﻠ ﻪﺑ ﺎﻫ
دﻮﺒﻧ ﻞﻴﻟد
ﻪﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﻲﻣ دﻮﺟو
ﺪﻧروآ
Winter & kahl, 1995)
.(
يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻧآ رد ﻪﻛ RAPD
ﺎﻬ ﻲﻟاﻮﺗ
DNA يﺎﻫ ﻲﻣﻮﻧژ
ﻲﻣ ﺮﻴﺜﻜﺗ يرﺎﻴﺘﺧا و هﺎﺗﻮﻛ يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ﺎﺑ ﻪﺑ ،دﻮﺷ
ﺖﻠﻋ
هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺎﻫراﻮﻧ داﺪﻌﺗ ندﻮﺑ دوﺪﺤﻣﺎﻧ ﻞﻴﺒﻗ زا ﻲﻳﺎﻳاﺰﻣ ندﺮﻜﻧ ر داﻮﻣ زا ﻞﻤﻋ ﺖﻋﺮﺳ و ﻲﮔدﺎﺳ ،ﻮﻴﺘﻛاﻮﻳدا
، دﺮﺑرﺎﻛ
يدﺎﻳز رد اﺪﻴﭘ يﺪﻧوﺎﺸﻳﻮﺧ ﻂﺑاور و ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا
ﺖﺳا هدﺮﻛ
.(Naghavi et al., 2005 )
ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻧﺎﺑ ﻚﻳ عﻮﻨﺗ
(Di)
ﺑ ﻪ
Di= 1-∑pi2ترﻮﺻ
ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻣ نآ رد ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻧاواﺮﻓ pi
ﻞﻟآ ﻦﻴﻣ i
) ﺪﻧﺎﺑ (
ﺖﺳا . ﺮﻤﻳاﺮﭘ ﺮﻫ ياﺮﺑ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ
ِ ﻊﻤﺟ زا يﺎﻫDi
ﺮﮔزﺎﻏآ نآ يﺎﻫﺪﻧﺎﺑ
Di
∑ DP= DI و
ﺺﺧﺎﺷ ﻂﺳﻮﺘﻣ
ﺮﻫ ياﺮﺑ عﻮﻨﺗ ﺮﮔزﺎﻏآ
ﺖﺳا سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﻛ
Di/n) (∑
= DI
و هدﻮﺑ سﻮﻛﻮﻟ داﺪﻌﺗ n
ﺖﺳا ﺮﮔزﺎﻏآ ﺮﻫ يﺎﻫ
Milbourne )
et al.,1997
.(
ترﺪﻗ ﻚﻴﻜﻔﺗ نورد ﻞﻟآ ﻊﻳزﻮﺗ سﺎﺳاﺮﺑ
ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﺖﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ .
ﻖﻴﺒﻄﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺪﻧﺎﺑ ﻚﻳ شزرا
ﺪﻳا ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ نآ ه
لآ ) 50 ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﺪﺻرد ﺪﻧﺎﺑ نآ ياراد ﺎﻫ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ( ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﻦﻳا ار شزرا عﻼﻃا ناﺰﻴﻣ
ﺪﻧﺎﺑ ﻲﻧﺎﺳر
band in )
formativeness
ﺪﻨﻳﻮﮔ ( Ibi) ( ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻚﻳ ﺎﺗ ﺮﻔﺻ زا ﻪﻛ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و ﻪﺑ
Ibi=1-[2×│0.5-Pi│] ترﻮﺻ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
ﻲﻣ ﻪﻛدﻮﺷ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺪﻧﺎﺑ ياراد داﺮﻓا ﺖﺒﺴﻧ نآ رد pi
ﺖﺳا . ﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻦﻴﺑ يﺰﻴﻤﻣ و ﺺﻴﺨﺸﺗ ياﺮﺑ ﺮﻤﻳاﺮﭘ ﻚﻳ ﻲ
ﭗﻴﺗﻮﻧژ زا يدﺎﻳز داﺪﻌﺗ عﻮﻤﺠﻣ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﺎﻫ
يﺎﻫIbi
سﻮﻛﻮﻟ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻛ ﺮﻤﻳاﺮﭘ نآ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻴﻜﻔﺗ ترﺪﻗ
Resolving power) ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ (
هﺪﺷ ﻪﺑ و ترﻮﺻ
RP=∑Ibi
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ
Prevost & )
Wilkinson,1999
و .(
ﺰﻴﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ Ib
عﻼﻃا نا ﻲﻧﺎﺳر
ﺖﺳا ﺮﮔزﺎﻏآ ﺮﻫ ياﺮﺑ
Ib=(∑Ibi)/n .
n ﻪﻛ ﺮﺑاﺮﺑ ﺎﺑ ﺖﺳا
سﻮﻛﻮﻟ داﺪﻌﺗ ﺪﺷﺮﻴﺜﻜﺗ يﺎﻫ
ة ﺮﮔزﺎﻏآ ﺮﻫ .
ﻪﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﺳر
RP
DP و
ﺮﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار دﺮﺑرﺎﻛ و مﻮﻬﻔﻣ ﻚﻳ ود .
ﻄﺑار ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺔ
ﻨﻌﻣ ﻲﻄﺧ ﺎ
ﻦﻴﺑ يﻮﻗ و راد
RP
DP و
دﻮﺟو
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد
، ﻲﻣ زا ناﻮﺗ
DP
ﺑ ﻪ
RP يﺎﺟ ﺳا ﺲﻜﻋﺮﺑ و هدﺎﻔﺘ
دﺮﻛ . ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا رﻮﻈﻨﻣ
ﺪﻜﺸﻧاد نژ ﻚﻧﺎﺑ سﺪﻋ نﻮﻴﺴﻜﻠﻛ ة
ﺎﺑ جﺮﻛ يزروﺎﺸﻛ
يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا اﺮﺟاRAPD
ﺪﺷ .
شور و داﻮﻣ
ﺎﻫ
ﻪﺑ ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ رد ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ
نﻮﻴﺴﻜﻠﻛ
،سﺪﻋ 30
ﺑ سﺪﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪ
رد و بﺎﺨﺘﻧا ﻲﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ
ﺪﻜﺸﻧاد ة ﺎﺸﻛ ﺮﺼﻋ ﻲﻟو هﺎﮕﺸﻧاد يزرو )
ﺞﻋ ( ﺖﺸﻛ ﺪﺷ .
ﻧﻮﻤﻧ ﺔ نﺎﻫﺎﻴﮔ زا گﺮﺑ )
3 / 0 - 2 / 0 ﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ زا مﺮﮔ ﺔ
ﻲﻫﺎﻴﮔ (
و ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ DNA
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﺗرﻮﭘﻻد شور
Dellaporta et. al., 1983) (
ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﺖﻴﻤﻛ و جاﺮﺨﺘﺳا
جاﺮﺨﺘﺳا DNA
هﺪﺷ ﺎﺑ يﺮﺘﻣﻮﺗﻮﻓوﺮﺘﻜﭙﺳا شور زا هدﺎﻔﺘﺳا
) هزاﺪﻧا جﻮﻣ لﻮﻃ رد بﺬﺟ يﺮﻴﮔ يﺎﻫ
260 و 280
ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ( ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺪﺷ . ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﻪﺑ ﻪﺘﻓررﺎﻛ ﻞﻣﺎﺷ 16 ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ،ﻲﻠﻴﺷ زا زا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ،نﺎﻨﺒﻟ زا
ود ،ﻪﻳرﻮﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ،ﻪﻴﻛﺮﺗ زا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ،نﺎﻧﻮﻳ زا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ،نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا زا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ،ندرا زا
ﻚﻳ ،ﺮﻳاﺰﺠﻟا
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ،نﺎﺘﺳرﺎﺠﻣ زا
ﻳ ،سﺮﺒﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚ زا
ﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ و ﺎﻴﺒﻤﻠﻛ ﺔ
و نﺎﭼﻮﻗ ،دوﺮﻫﺎﺷ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻲﻧاﺮﻳا
دﻮﺑ نارﺎﺴﭽﮔ .
15 ﺮﮔزﺎﻏآ ﻦﻴﺑ زا 50
ﺮﮔزﺎﻏآ 10
هدﺎﻔﺘﺳا يﺪﻴﺗﻮﺌﻠﻛﻮﻧ ﺪﺷ
ﻪﻛ 7 و نژﺎﻨﻴﺳ ﺖﺧﺎﺳ ﺮﻤﻳاﺮﭘ
8 ﺖﺧﺎﺳ ﺮﻤﻳاﺮﭘ
Generay Bio Tech
دﻮﺑ نﺎﻤﻟآ .
ﺶﻨﻛاو
ﻢﺠﺣ ردPCR
25 يوﺎﺣ ﺮﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ 75
/ 0 زا ﺮﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ
ﻳﺮﻠﻛ ﻢﻳﺰﻴﻨﻣ ﺪ
(50mM )
، 5 / 0 ﺮﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ
) dNTP (10mM
،
2 / 0 ﻚﺗ ﻢﻳﺰﻧآﺮﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ ﻲﻠﭘ
زاﺮﻣ
µ/ul) (5
ﺮﻓﺎﺑ و ﺎﺑ PCR
10X ﺖﻈﻠﻏ
، 1 ﺮﮔزﺎﻏآ ﺮﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ 10
يﺪﻴﺗﻮﺌﻠﻛﻮﻧ
µg/ml)
(10
و 5 ﺮﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ ﻪﺑ ﻮﮕﻟا DNA
وﻼﻋ ة رﺎﺑود بآ
ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ ﻪﻴﻬﺗ ﺮﻴﻄﻘﺗ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﺑ PCR
ﺔ ﻲﺗراﺮﺣ 30 ﻪﻴﻧﺎﺛ
رد 94 ﺟرد ﺔ ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ و ياﺮﺑ 45 ﻞﻜﻴﺳ : 1 رد ﻪﻘﻴﻗد
92 ﺟرد ﺔ ﻲﺘﻧﺎﺳ
،داﺮﮔ 1 رد ﻪﻘﻴﻗد 35
ﺎﻳ 36 ﺟرد ﺔ
ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ) ﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ (
، 2 رد ﻪﻘﻴﻗد 72
ﺟرد ﺔ
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و داﺮﮔ 5
رد ﻪﻘﻴﻗد 72
ﺟرد ﺔ ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ
زورﺎﮔآ لژ يور ﺮﺑ ﺶﻨﻛاو لﻮﺼﺤﻣ ﺲﭙﺳ و ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا 5 / 1 زرﻮﻓوﺮﺘﻜﻟا ﺪﺻرد ﺪﺷ
ﮓﻧر و لژ يﺰﻴﻣآ لﻮﻠﺤﻣ رد
مﺎﺠﻧا ﺪﻳﺎﻣوﺮﺑ مﻮﻳﺪﻴﺗا ﺖﻓﺮﮔ
كاد لژ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و
ﺲﻜﻋ يرادﺮﺑ ﺪﺷ . لژ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺮﻳوﺎﺼﺗ و ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻫ
و رﻮﻀﺣ سﺎﺳاﺮﺑ ﺎﻫﺪﻧﺎﺑ دﻮﺒﻧ
ﺪﻛ ﻪﺑ ، 0 و 1 و ﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ
مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ راﺰﻓا
NTSYS,Ver.2.02e Rohlf, 1998)
(
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ ﺪﺷ
ﻳﺰﺠﺗ سﺎﺳاﺮﺑ و ﺔ
ﻪﺷﻮﺧ يا
ﻪﺑ ﺖﺳد ﻪﺑ هﺪﻣآ
WPGMA شور درﻮﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
ﺚﺤﺑ و ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻳﺰﺠﺗ ﺔ ﺎﻫﺮﻤﻳاﺮﭘ يﺪﻧﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا
15 رد ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﺮﮔزﺎﻏآ 30
،سﺪﻋ هﺎﻴﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ 2088
ﺪﻧﺎﺑ
زا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ 143
ﺪﻧﺪﺷ ﺮﻴﺜﻜﺗ ﻲﻧژ نﺎﻜﻣ )
لوﺪﺟ
1 .(
137 ﺪﻧدﻮﺑ ﻞﻜﺷﺪﻨﭼ نﺎﻜﻣ ) .
ﻪﺑ ﺮﻫ ﻂﺳﻮﺘﻣ رﻮﻃ
ﺮﮔزﺎﻏآ 10 ﻨﺷ ار نﺎﻜﻣ ﺮﻴﺜﻜﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎ
دﺮﻛ ﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﻛ
UBC611
ﺎﺑ 16 يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ،نآ زا ﺪﻌﺑ و نﺎﻜﻣ
UBC582 UBC76 و
ﺎﺑ 13 نﺎﻜﻣ
، نﺎﻜﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
؛ و
يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ و G
ﺎﺑ B
5 نﺎﻜﻣ
، ﺮﻴﺜﻜﺗ ار نﺎﻜﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
ﺪﻧدﺮﻛ .(
ﻞﻜﺷﺪﻨﭼ نﺎﻜﻣ داﺪﻌﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ 13
/ 9
دﻮﺑ ﻪﻛ 16 ﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ نﺎﻜﻣ
UBC611
و 13
ﻣ نﺎﻜﻣ ﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮ
UBC582
دﻮﺑ . ﺪﻧﺎﺑ داﺪﻌﺗ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ياﺮﺑ ، G
،B UBC502 J و
ﺎﺑ 5 هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﻧﺎﺑ
ﺪﺷ . هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻠﻜﺷﺪﻨﭼ يﺎﻫﺪﻧﺎﺑ داﺪﻌﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ رد هﺪﺷ
ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا )
13 / 9 ( يﺎﻫﺪﻧﺎﺑ داﺪﻌﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﺑ ﻞﻜﺷﺪﻨﭼ ﺖﺳد
نارﺎﻜﻤﻫ و دﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﻣآ
(Ford et
al., 1997)
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺳا ﺖ . ﺑ ﻲﻠﻜﺷﺪﻨﭼ ﺪﺻرد ﻪ
ﺖﺳد هﺪﻣآ
) لوﺪﺟ 1 ( زا 4 / 71 ياﺮﺑ ﺪﺻرد
UBC502) ﺎﺗ (
100
ياﺮﺑ ﺪﺻرد
F) I، UBC77، UBC582،
UBC66، UBC611 ،
UBC400، G،
B، E، D ،
ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ (
عﻮﻨﺗ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻲﻠﻜﺷﺪﻨﭼ ﺪﺻردﺪﺻ دﺎﻳز
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻴﻜﻔﺗ رد ﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ﻦﻳا دﺎﻳز ترﺪﻗ و سﺪﻋ يﺎﻫ
ژ ﭗﻴﺗﻮﻧ ﺎﻫ ﺖﺳا . ﻲﺷﺎﺑزﻮﻳ ﻮﻠﻏوا نارﺎﻜﻤﻫ و
(Yüzbasıoğlu
et al., 2006)
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﺧﺮﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ رد يﺎﻫ
ﻪﺑ سﺪﻋ ﻠﻴﺳو
RAPD ﺔ ﻲﻠﻜﺷﺪﻨﭼ ﺪﺻرد ، ار
54 ﺪﺻرد
ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﻜﻴﻓ .
ﻴ نارﺎﻜﻤﻫ و وﺮ
Fikiru et al., 2011) (
هدﻮﺗ ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ و ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ رد سﺪﻋ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻠﻴﺳو ﺔ ﻧ ﺮﮕﻧﺎﺸ
،ISSR
93 / 75 نﺎﺸﻧ ﻲﻠﻜﺷﺪﻨﭼ ﺪﺻرد
ﺪﻧداد عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﻂﺳﻮﺘﻣ . DI)
يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ زا ﻲﻜﻳ (
ﻖﻴﻗد رﺎﻴﻌﻣ و هدﻮﺑ ﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺰﻳﺎﻤﺗ ترﺪﻗ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺮﺗ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ راﺪﻘﻣ
سﻮﻛﻮﻟ ﺮﻫ عﻮﻨﺗ ﺖﺳا
زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﻛ
ﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ﺔ
ﺖﺤﺗ ﺖﺳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ راﺪﻘﻣ ياﺮﺑ DI
ﺮﮔزﺎﻏآ
UBC84
راﺪﻘﻣ ﺎﺑ 15
/ 0 ﺘﺸﻴﺑ و نآ راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮ
ﺮﮔزﺎﻏآ ياﺮﺑ لدﺎﻌﻣI
42 / 0 ﻪﺑ ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا و ﺪﻣآ ﺖﺳد
و مﺎﻗرا ﻞﻛ ياﺮﺑ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻪﻛ دﻮﺑ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺪﺷ ه 30 / 0 ﺪﺷ دروآﺮﺑ )
لوﺪﺟ 2 .(
رد
ﻲﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﺑI
راﺪﻘﻣ
،DI
ﻴﻘﺑ زا ﺮﺘﻬﺑ ﺔ
هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ﻲﻜﻴﺘﻧژ توﺎﻔﺗ ،هﺪﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺺﻴﺨﺸﺗ ار ﺎﻫ ﺪﻧداد
ﻲﻣ و يﺪﻌﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ناﻮﺗ
ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﺺﻴﺨﺸﺗ رد ﻪﻛ يﺮﮔزﺎﻏآ ناﻮﻨﻋ
ﺖﺳا ﺎﻬﻧآ زا هدﺎﻔﺘﺳا دﺮﻛ
. ﺒﺳﺎﺤﻣ ﺔ ﻚﻴﻜﻔﺗ ترﺪﻗ
RP) (
يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ زا ماﺪﻛ ﺮﻫ ياﺮﺑ ا
هدﺎﻔﺘﺳ هﺪﺷ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ،
ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﺣ
ﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻚﻴﻜﻔﺗ ترﺪﻗ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ و I
4 / 6 ﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺮﮔزﺎﻏآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ راﺪ
83 G
/ 1 دﻮﺑ .
يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ
UBC84 I و
ﻪﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ياراد ﺐﻴﺗﺮﺗ
عﻼﻃا ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻲﻧﺎﺳر
) 18 / 0 ( ﻂﺳﻮﺘﻣ راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و
عﻼﻃا ﻲﻧﺎﺳر ) 71 / 0 ( ﺪﻧدﻮﺑ .
Ib ﻪﭼﺮﻫ
Rp و ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
و ﻚﻴﻜﻔﺗ رد ﺮﮔزﺎﻏآ ﻲﻳارﺎﻛ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﮔزﺎﻏآ ﭗﻴﺗﻮﻧژ يزﺎﺳاﺪﺟ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﺤﺗ يﺎﻫ
ﺖﺳا
Dhief )
et al, 2011
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .(
ﺺﺧﺎﺷ ﺮﻤﻳاﺮﭘ ﺮﻫ ياﺮﺑ عﻮﻨﺗ
DP) ( ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ
ﺮﻤﻳاﺮﭘ
،I
ﺮﻤﻳاﺮﭘ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ) G
لوﺪﺟ 2 ( ﺖﺳا .
ﻄﺑار و ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺔ
ﻦﻴﺑ
DP
Rp و ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ زا
ﻄﺑار ﻢﺳر و ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﺑ ﺔ
داد نﺎﺸﻧ ﺎﻬﻧآ ﻲﻄﺧ
ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻧراد دﺮﺑرﺎﻛ و مﻮﻬﻔﻣ ﻚﻳ ﺺﺧﺎﺷ ود ﻪﻛ
نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ة ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﻚﻴﻜﻔﺗ رد ﺮﻤﻳاﺮﭘ ترﺪﻗ ﺖﺳﺎﻫ
) ﻞﻜﺷ 1 .(
ﺮﻤﻳاﺮﭘ نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد ياراد I
ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
DP
Rp و
ﻪﺑ ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ راﺪﻘﻣ
2 / 4 و 4 / 6 ﺖﺳا . ﺟرد رد ﺔ ﺪﻌﺑ
يﺎﻫﺮﻤﻳاﺮﭘ
UBC611 UBC400 و
ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ياراد
ﺮﻳدﺎﻘﻣ
DP
Rp و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻣ ﻪﻛ ﻦﻳا زا ناﻮﺗ ﺎﻫﺮﻤﻳاﺮﭘ
ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺔ
ﻲﻠﭘ هدﺎﻔﺘﺳا سﺪﻋ ﻢﺴﻴﻓرﻮﻣ دﺮﻛ
.
ﻳﺰﺠﺗ ﺔ ﺮﺘﺳﻼﻛ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ
هﺪﺷ سﺎﺳاﺮﺑ
هداد ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺐﻳاﺮﺿ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ يﺎﻫ
Dice
ﻞﻴﻜﺸﺗ
ﺪﺷ ) لوﺪﺟ 3 .(
ﻲﻣ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺮﺘﻬﺑ كرد و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رﻮﻈﻨﻣ توﺎﻔﺗ و ﺎﻫ
رد ﺎﻫ
هدﻮﺗ نﺎﻴﻣ يﺎﻫ
ﺖﺤﺗ ﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﺆ
ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛ . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺐﻳاﺮﺿ 7
/ 0 ﻨﻣاد و ﺔ زا نآ 44 / 0 ﺎﺗ 89 / 0
ﺮﻴﻐﺘﻣ دﻮﺑ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻠﻴﺷ و نﺎﻧﻮﻳ يﺎﻫ
16 ) 89 / 0 ( ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﻲﻠﻴﺷ يﺎﻫ
17 و
ﻲﻠﻴﺷ 2 ) 44 / 0 ( ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ نﺎﺸﻧ ﺐﻴﺗﺮﺗ
ﺪﻨﻫد ة ﺪﺣ
ﻧ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻬﻧآ ﻲﻜﻴﺘﻧژ يرود و ﻲﻜﻳدﺰ ﺖﺳا
.
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﻣ ﺎﻫ
ناﻮﺗ
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ﻲﻗﻼﺗ ﻪﻛ دﺮﻛ يﺮﻴﮔ ﻲﻳﺎﻫ
ﺎﺑ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
ﻪﺑﺎﺸﺗ ) ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ (
مﺎﺠﻧا ﺖﺳا ﺮﻳﺬﭘ .
ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺔ و دﺮﻓ
نارﺎﻜﻤﻫ
(Ford et al., 1997)
ﻨﻣاد ﺔ زا ﻪﺑﺎﺸﺗ مﺪﻋ ﺐﻳﺮﺿ
9 ﺎﺗ ﺪﺻرد 46
ﺪﺻرد ﺮﻴﻐﺘﻣ دﻮﺑ .
ﻞﻜﺷ 1 . عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ نﻮﻴﺳﺮﮔر
DP) ( ﻚﻴﻜﻔﺗ ترﺪﻗ يور ﺮﺑ
RP) (
لوﺪﺟ 1 . هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ هﺪﺷ
، رد ﺪﻧﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ ،هﺪﺷﺮﻴﺜﻜﺗ نﺎﻜﻣ داﺪﻌﺗ ،ﺪﻧﺎﺑ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ ،ﻲﻟاﻮﺗ نﺎﻜﻣ داﺪﻌﺗ ،نﺎﻜﻣ
و ﻞﻜﺷﺪﻨﭼ يﺎﻫ
ﻲﻠﻜﺷﺪﻨﭼﺪﺻرد
مﺎﻧ ﺮﻤﻳاﺮﭘ ﻲﻟاﻮﺗ
ﺪﻧﺎﺑ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ
نﺎﻜﻣ داﺪﻌﺗ
هﺪﺷﺮﻴﺜﻜﺗ نﺎﻜﻣ رد ﺪﻧﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ
نﺎﻜﻣ داﺪﻌﺗ ﻞﻜﺷﺪﻨﭼ يﺎﻫ
ﻲﻠﻜﺷﺪﻨﭼ ﺪﺻرد
F 5′-CCCACTGACG-3′
178 9
77
/ 19 9
100
100 9 11/55 9 104 5′-GCGGGAGACC-3′ I 100 11 15/81 11 174 5′-GAGCACCAGG-3′ UBC77 100 13 11/07 13 144 5′-GGTATAGACG-3′ UBC582 100 9 16/11 9 145 5′ -GAGGGCGTGA-3′ UBC66 71/4 5 23/4 7 164 5′-GCATGGTAGC-3′ UBC502 100 16 11/43 16 183 5′-CCATCGTACC-3′ UBC611 UBC400 5′-GCCCTGATAT-3′
123 12
25
/ 10 12
100
92/3 12 12/07 13 157 5′ -GAGCACCAGT-3′ UBC76 80 8 14/8 10 148 5′-GGGCGCGAGT-3′ UBC84
G 5′-CTGAGGAGTG-3′
86 5
2
/ 17 5
100
100 5 19/4 5 97 5′-GCGTCACAAG-3′ B
83/33 5 11/66 6 70 5′-CCTCACCTGT-3′ J 100 8 13/12 8 105 5′-ACTTGTGCGG-3′ E D 5′-TGGGCTCGCT-3′
210 10
21
10
100
ﻞﻛ ﻊﻤﺟ
2088 143
137
* يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ F, I, G, B, J, E D و
يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ و نژﺎﻨﻴﺳ ﺖﻛﺮﺷ ﺖﺧﺎﺳ ﺖﺧﺎﺳ UBC
ﺖﻛﺮﺷ Generay Bio Tech نﺎﻤﻟآ
ﻳﺰﺠﺗ ﺔ ﻪﺷﻮﺧ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ سﺎﺳاﺮﺑ يا ﻪﺑ
شور
WPGMA
مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ ﻧد و ـ ﮔورﺪ ـ ﻢﺳر نآ ماﺮ ﺷ
ـ ﺪ
) ﻞﻜﺷ 2 .(
ﻚﻴﺘﻨﻓﻮﻛ ﺐﻳﺮﺿ ﻪﺑ
راﺪﻘﻣ
rcoph=0/87
ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ بﻮﺧ رﺎﻴﺴﺑ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ
زا ﻞﺻﺎﺣ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ و ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ
ماﺮﮔورﺪﻧد ﺖﺳا
Mohammadi & Prasanna et al., )
2003
.(
لوﺪﺟ 2 . هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ هﺪﺷ
ناﺰﻴﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﻴﻜﻔﺗ ترﺪﻗ ،ﺮﻤﻳاﺮﭘ ﺮﻫ ياﺮﺑ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﻂﺳﻮﺘﻣ ،ﺮﻤﻳاﺮﭘ ﺮﻫ ياﺮﺑ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ، عﻼﻃا
ﺮﮔزﺎﻏآ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﺳر
ﺮﻤﻳاﺮﭘ ﺮﻫ ياﺮﺑ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ
ﺮﻤﻳاﺮﭘ DP) ( ﺺﺧﺎﺷ ﻂﺳﻮﺘﻣ
ﺮﻫ ياﺮﺑ عﻮﻨﺗ ﺮﻤﻳاﺮﭘ DI) ( ﻚﻴﻜﻔﺗ ترﺪﻗ
RP) ( ناﺰﻴﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ
عﻼﻃا ﻲﻧﺎﺳر ﺮﻫ ياﺮﺑ
ﺮﮔزﺎﻏآ Ib) (
F 3/08
0/34
4/4 0/48
I 21
/ 4 46
/ 0 6/4
0/71
UBC77 3/52
0/32 4/93
0/44
UBC582 3/79
0/29 5/2
0/4
UBC66 2/8
0/31 4/06
0/45
UBC502 1/7
0/17 2/3
0/23
UBC611 3/98
0/24 33
/ 5 0/32
UBC400 3/99
0/33
5/93 0/49
UBC76 75
/ 2 2
/ 0 3/6
0/24
UBC84 83
/ 1 0/15
2/46 0/18
G 1/4
0/28 1/83
0/34
B 21
/ 2 0/42
3/4 0/68
J 1/7
0/28 2/53
0/42
E 2/94
0/36 4/3
0/54
D 3/61
0/36 5/06
0/5
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 302
/ 0 09
/ 4 0/428
سﺎﺳاﺮﺑ وﺮﮔ ه يﺪﻨﺑ ﻳﺰﺠﺗ ﺔ ﻪﺷﻮﺧ ﻂﺧ ﻢﻴﺳﺮﺗ ﺎﺑ و يا
ﻪﺑﺎﺸﺗ رد شﺮﺑ 56
/ 0
، 30 سﺪﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺤﺗ
رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
رﺎﻬﭼ راﺮﻗ هوﺮﮔ ﺪﺷ هداد
) ﻞﻜﺷ 2 .(
هوﺮﮔ يﺎﻫ ﻚﻳ ﺎﺗ ﺞﻨﭘ
ﻞﻣﺎﺷ 16
، 9 ، 3 ، 2 ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻳ هوﺮﮔ رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻲﻠﻴﺷ يﺎﻫ
16 نﺎﻧﻮﻳ و ) 89 / 0 ( ﺖﺷاد دﻮﺟو
. رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ظﺎﺤﻟ زا ،ﭗﻴﺗﻮﻧژ ود ﻦﻳا
ﻬﻴﺒﺷ
،ﺪﻨ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻖﻃﺎﻨﻣ زا ﻲﻟو يا
ﺪﻧا ﻪﻛ
ﻣ نآ ﻞﻴﻟد ﻦﻜﻤ
ﺖﺳا ﺮﮕﻳد رﻮﺸﻛ ﻪﺑ يرﻮﺸﻛ زا ﻲﻓﺮﻌﻣ
ﺪﺷﺎﺑ .
ﻞﻜﺷ 2 . هوﺮﮔ ﭗﻴﺗﻮﻧژ يﺪﻨﺑ ﺲﻳاد ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺐﻳﺮﺿ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ سﺪﻋ يﺎﻫ
ﻪﺑ
WPGMAشور ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ سﺎﺳاﺮﺑ
RAPD
ﻪﺘﻜﻧ ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ماﺮﮔورﺪﻧد رد ﻪﻛ يا ﺖﺳا ﻦﻳا دﻮﺷ
ﻪﻛ رﺎﻬﭼ هﺪﻫﺎﺸﻣ هوﺮﮔ ﻪﺑﺎﺸﺗ رد هﺪﺷ
56 / 0 رد ﻪﻤﻫ
ار ﻲﻠﻴﺷ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﭼ دﻮﺧ ﻞﺧاد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺪﻧراد
ﻦﻳا زا ﻪﻜﻨﻳا 30
ﻪﻧﻮﻤﻧ 16 ﺖﺳا ﻲﻠﻴﺷ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ
، ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺎﻳز لﺎﻤﺘﺣا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﮕﻳد يﺎﻫرﻮﺸﻛ يﺎﻫ
ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﻞﺧاد زا ﺎﺠﻧآ رد ﺎﻳ ﺪﻨﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺎﺠﻧآ ﻪﺑ ﻲﻠﻴﺷ زا
ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻲﻠﻴﺷ يﺎﻫ ﺑ و ﺪﻧا
ﻪ نﺎﺑﺰﻴﻣ رﻮﺸﻛ مﺎﻧ
هﺪﺷ يراﺬﮕﻣﺎﻧ ﺪﻧا
. ﻪﺑﺎﺸﺗ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ )
44 / 0 ( ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
ﻲﻠﻴﺷ 17 ﻲﻠﻴﺷ و 2
ﺖﺳا ) لوﺪﺟ 3 ( ناﻮﺘﺑ ﺪﻳﺎﺷ ﻪﻛ
نآ ﻞﻴﻟد
ﻪﻴﺟﻮﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳا ار دﺮﻛ
زا ود ﺮﻫ ﻪﭼﺮﮔا ﻪﻛ
ﻲﻠﻴﺷ ﺪﻧا
،
ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺄﺸﻨﻣ ﺪﻧراد
نورد زا و هدﻮﺗ
هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ ﺪﻧا
. ،ﻻﺎﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
و دراﺪﻧ ﻲﻧاﻮﺨﻤﻫ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ عﻮﻨﺗ ﺎﺑ ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ عﻮﻨﺗ ﻦﻴﺑ
دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺶﻨﻛاﺮﭘ و ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ عﻮﻨﺗ ﻪﻛ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻫ ﺔﻨﻴﻣز رد ﻲﭙﻴﺗﻮﻧژ و ﻲﭙﻴﺗﻮﻨﻓ عﻮﻨﺗ
سﺪﻋ
، ار ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا نﺎﻴﺑ
هدﺮﻛ ﺪﻧا .
لوﺪﺟ 3 . ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ سﺪﻋ يﺎﻫ
RAPD
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
1 1
2 0,73 1
3 0,84 0,75 1
4 0,76 0,73 0,78 1
5 0,68 0,7 0,66 0,70 1
6 0,85 0,73 0,80 0,80 0,69 1
7 0,80 0,71 0,78 0,73 0,66 0,87 1
8 0,81 0,78 0,81 0,76 0,64 0,8 0,77 1
9 0,84 0,78 0,85 0,82 0,71 0,86 0,83 0,86 1
10 0,73 0,68 0,76 0,78 0,67 0,74 0,67 0,74 0,78 1
11 0,82 0,74 0,83 0,75 0,68 0,85 0,84 0,82 0,89 0,71 1
12 0,81 0,69 0,75 0,78 0,66 0,87 0,83 0,79 0,82 0,70 0,84 1
13 0,84 0,71 0,80 0,73 0,65 0,85 0,87 0,79 0,84 0,68 0,88 0,86 1
14 0,72 0,66 0,72 0,69 0,57 0,76 0,78 0,73 0,76 0,62 0,78 0,76 0,75 1
15 0,83 0,75 0,81 0,73 0,68 0,84 0,86 0,8 0,87 0,70 0,85 0,82 0,85 0,79 1
16 0,61 0,61 0,64 0,67 0,63 0,63 0,60 0,65 0,68 0,67 0,62 0,62 0,59 0,56 0,65 1
17 0,81 0,69 0,77 0,74 0,62 0,82 0,83 0,81 0,84 0,68 0,82 0,80 0,85 0,73 0,88 0,58 1
18 0,68 0,59 0,68 0,68 0,59 0,69 0,67 0,64 0,72 0,68 0,67 0,69 0,68 0,63 0,70 0,66 0,68 1
19 0,76 0,68 0,76 0,69 0,65 0,71 0,72 0,70 0,72 0,69 0,68 0,67 0,68 0,61 0,71 0,62 0,69 0,73 1
20 0,58 0,58 0,60 0,60 0,58 0,53 0,54 0,57 0,58 0,56 0,54 0,54 0,55 0,44 0,53 0,53 0,55 0,60 0,58 1
21 0,56 0,54 0,52 0,53 0,55 0,52 0,54 0,52 0,55 0,49 0,57 0,54 0,55 0,45 0,56 0,56 0,57 0,60 0,53 0,61 1
22 0,8 0,73 0,78 0,76 0,66 0,84 0,80 0,79 0,84 0,74 0,80 0,79 0,82 0,77 0,83 0,63 0,84 0,67 0,72 0,53 0,49 1
23 0,62 0,55 0,64 0,58 0,55 0,70 0,67 0,68 0,67 0,53 0,68 0,63 0,65 0,67 0,68 0,52 0,67 0,57 0,58 0,54 0,48 0,68 1
24 0,79 0,74 0,79 0,74 0,71 0,86 0,86 0,76 0,85 0,71 0,86 0,80 0,84 0,77 0,85 0,62 0,83 0,64 0,70 0,55 0,50 0,81 0,71 1
25 0,63 0,58 0,63 0,68 0,68 0,53 0,66 0,65 0,67 0,66 0,60 0,63 0,66 0,62 0,67 0,64 0,64 0,57 0,67 0,53 0,45 0,71 0,67 0,65 1
26 0,66 0,67 0,69 0,62 0,62 0,62 0,62 0,61 0,65 0,64 0,62 0,59 0,63 0,57 0,66 0,60 0,65 0,65 0,69 0,56 0,57 0,64 0,56 0,62 0,63 1
27 0,71 0,60 0,69 0,62 0,58 0,71 0,74 0,73 0,70 0,66 0,72 0,66 0,73 0,66 0,69 0,61 0,69 0,56 0,66 0,46 0,46 0,68 0,56 0,67 0,59 0,57 1
28 0,61 0,59 0,64 0,58 0,64 0,61 0,60 0,60 0,61 0,61 0,89 0,56 0,57 0,58 0,58 0,56 0,54 0,56 0,65 0,49 0,47 0,62 0,51 0,56 0,53 0,59 0,60 1
29 0,64 0,56 0,63 0,57 0,58 0,64 0,67 0,59 0,62 0,57 0,64 0,60 0,63 0,62 0,61 0,54 0,59 0,54 0,64 0,45 0,50 0,62 0,55 0,62 0,51 0,62 0,70 0,70 1
30 0,62 0,64 0,64 0,59 0,59 0,65 0,68 0,60 0,66 0,57 0,68 0,65 0,67 0,62 0,68 0,57 0,62 0,64 0,65 0,49 0,49 0,63 0,56 0,63 0,55 0,58 0,59 0,59 0,57 1
نﺎﻨﺒﻟ ) 1 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 10 ) 2 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 15 ) 3 ( ﭼﻮﻗ ، نﺎ ) 4 ( ﻪﻳرﻮﺳ ، ) 5 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 1 ) 6 ( ﻪﻴﻛﺮﺗ ، 1 ) 7 ( نارﺎﺴﭽﮔ ، )
8 ( نﺎﻧﻮﻳ ، ) 9 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 14 ) 10 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 16 ) 11 ( ،
ندرا ) 12 ( نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا ، )
13 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 2 ) 14 ( ﺎﻴﺒﻤﻠﻛ ، ) 15 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 9 ) 16 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 12 ) 17 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 7 ) 18 ( ﺮﻳاﺰﺠﻟا ، ) 19 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 17 ) 20 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 18 ) 21 ( ،
سﺮﺒﻗ ) 22 ( نﺎﺘﺳرﺎﺠﻣ ، )
23 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 13 ) 24 ( ﻪﻴﻛﺮﺗ ، 2 ) 25 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 3 ) 26 ( دوﺮﻫﺎﺷ ، ) 27 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 8 ) 28 ( ﻲﻠﻴﺷ ، 6 ) 29 ( ﻲﻠﻴﺷ و 11 ) 30 .(
ﺘﺨﻣ ﻪﺑ ﻪﻳﺰﺠﺗ تﺎﺼ
ﻲﻠﺻا تﺎﺼﺘﺨﻣ ﺔﻳﺰﺠﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ نﺎﻴﺑ رد
نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و دراد يدﺎﻳز دﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻔﺻ ﻲﻣ ﻪﺑ ار عﻮﻨﺗ يﺎﻫﻮﮕﻟا ناﻮﺗ و داد نﺎﺸﻧ يﺪﻌﺑﺪﻨﭼ ترﻮﺻ
ﺸﻴﺑ ﺮﻴﺴﻔﺗ دﺮﻛ ﻦﻜﻤﻣ ار داﺮﻓا ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا درﻮﻣ رد ﺮﺘ
Khayam Nekouei et al., 2009)
ﻪﺸﻳر ،ﺎﻫرادﺮﺑ .(
يﺎﻫ
ﻪﻴﺟﻮﺗ ﺲﻧﺎﻳراو ﺖﺒﺴﻧ ،ﻪﺼﺨﺸﻣ ﺲﻧﺎﻳراو ﻞﻛ ﻊﻤﺟ و هﺪﺷ
ﻪﻴﺟﻮﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻠﺻا تﺎﺼﺘﺨﻣ ﺔﻳﺰﺠﺗ رد هﺪﺷ ﺎﺑ سﺪﻋ يﺎﻫ
ﺮﮔزﺎﻏآ زا هدﺎﻔﺘﺳا لوﺪﺟ رد RAPD
4 هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا . ﻫ ﻲﺒﺴﻧ ﺲﻧﺎﻳراو راﺪﻘﻣ نﺎﺸﻧ ،ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺮ
ةﺪﻨﻫد
ﻪﺑ و ﺖﺳا ﻞﻛ ﺲﻧﺎﻳراو رد ﻪﻔﻟﺆﻣ نآ ﺖﻴﻤﻫا ﺪﺻرد ترﻮﺻ
ﻲﻣ نﺎﻴﺑ دﻮﺷ .
،ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻦﻳا رد 12
رد ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ لوا ﺔﻔﻟﺆﻣ
عﻮﻤﺠﻣ 99 / 71 ﺪﻨﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ ار ﻞﻛ ﺲﻧﺎﻳراو زا ﺪﺻرد
) لوﺪﺟ 3 .(
عﻮﻤﺠﻣ رد لوا ﺔﻔﻟﺆﻣ ود 90
/ 22 زا ﺪﺻرد
