١
ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ ثاﺪﺣا ﮏﺸﻤﺗ
هﺎﯿﺳ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ قﺮﺷ نارﺪﻧزﺎﻣ
داﮋﻧ يداﺪﺣ يﺪﻬﻣ
رﺎﯾدﺎﺘﺳا يرﺎﺳ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ
هﺪﯿﮑﭼ :
ناﺮﯾا ﺎﺑ راﺮﻗ ﻦﺘﺷاد رد هﺮﻣز ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﻠﺻا عﻮﻨﺗ ﯽﻫﺎﯿﮔ نﺎﻬﺟ زا ﺮﯾﺎﺧذ ﯽﮑﯿﺘﻧژ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ رد ﻪﻨﯿﻣز نﺎﻫﺎﯿﮔ و ﻪﺑ صﻮﺼﺧ تﻻﻮﺼﺤﻣ
ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﺳا
. دﻮﺟو ﺖﯿﻌﻤﺟ يﺎﻫ ﯽﺸﺣو و ﯽﻌﯿﺒﻃ هﺎﯿﺳ ﮏﺸﻤﺗ رد
ﺮﺳاﺮﺳ رﻮﺸﮐ و ﻪﺑ صﻮﺼﺧ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ لﺎﻤﺷ زا ﯽﮐﺎﺣ
نآ يروآ ﻊﻤﺟ تروﺮﺿ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﻮﯿﺴﮑﯿﻠﮐ ﮏﯾ ﺐﻟﺎﻗ رد
. ﺑ نآ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﺗ ﻦﻤﺿ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ و ﺎﻫ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ناﻮﺘ
ﮏﺸﻤﺗ ﺖﺷﺎﮐ يزﺎﺳ يرﺎﺠﺗ ﻪﻨﯿﻣز رد دﻮﺟﻮﻣ تﻼﮑﺸﻣ ﻊﻓر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﮑﯿﺘﻧژ و يﺮﻫﺎﻇ ﺖﯿﻫﺎﻣ زا ﯽﻓﺎﮐ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد دﻮﻤﻧ ماﺪﻗا ﺰﯿﻧ هﺎﯿﺳ .
ﺎﻣا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دراﻮﻣ ﯽﺧﺮﺑرد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﯽﻣﻮﺠﻫ و ﺪﺷرﺮﭘ ،ﯽﺸﺣو ﺖﯿﻫﺎﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺘﮑﻧ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ
دﺎﺠﯾا ﺖﻬﺟ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ تاﺪﯿﻬﻤﺗ ﺎﺗ ﺖﺳا مزﻻ و ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻦﮑﻤﻣ ﺮﯿﻏ ار ﻦﯿﻣز رد ﺎﻬﻧآ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﮑﻣا ﻢﻬﻣ ﻦﯾا و ددﺮﮔ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ دﻮﺷ هﺪﯿﺸﯾﺪﻧا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ .
ﺎﺑ ﻦﯾا فﺪﻫ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﮑﻣا ﺪﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﻤﺿ و
ا يﺎﻫ ﻪﺗﻮﺑ ﯽﺸﯾور ﺮﯿﺜﮑﺗ لﻮﺼﺤﻣ ﻪﮐ ﻤﺗ ﯽﺸﺣو ﺎﯾ ﯽﻠﻫ
ﺸ ناﺪﻠﮔ رد ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ شﻮﺟﺎﭘ ﺎﯾ ﻪﻤﻠﻗ ﻖﯾﺮﻃ زا رﺎﺧ نوﺪﺑ ﺎﯾ رادرﺎﺧ ﮏ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﯾﺬﭙﻧﺎﮑﻣا .
ﻂﺳﻮﺘﻣ يﺎﻫ ناﺪﻠﮔ رد هﺪﺷ يروآ ﻊﻤﺟ مﺎﻗرا و ﺎﻫ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ضﺮﻋ و عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ
30 ﺖﻤﺴﻗ ﻪﺳ يوﺎﺣ ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ
ﻗ ﮏﯾ و گﺮﺒﮐﺎﺧ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ زا يرﺎﻋ مﻮﻟ كﺎﺧ ﺖﻤﺴ
ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺸﮐ .
يﺎﻫ ﻢﯿﻗ زا 50
يﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺎﺗ ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ
ﻞﻗاﺪﺣ
ﻪﯾﻻ زا ناﺪﻠﮔ ﻒﮐ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺶﮑﻫز ﻪﺑ ﮏﺸﻤﺗ يﻻﺎﺑ زﺎﯿﻧ ﻦﯿﻣﺎﺗ رﻮﻈﻨﻤﺑ و ﺪﻨﻨﮐ ﺖﯾﺎﻤﺣ ار ﮏﺸﻤﺗ ﯽﻫدرﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ عﺎﻔﺗرا 4
ﯽﺘﻧﺎﺳ
و كﺎﺧ ﺎﺑ ناﺪﻠﮔ ﻒﮐ يﺎﻫ خارﻮﺳ داﺪﺴﻧا زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺖﻬﺟ و هدﺎﻔﺘﺳا هﺰﯾﺮﮕﻨﺳ يﺮﺘﻣ
،ﻒﮐ زا تاﺮﺸﺣ دورو زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ناﺪﻠﮔ
راﺮﻗ ﺎﺑ
ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ اﺪﺟ ﻦﯿﻣز زا ﻪﯾﺎﭘ يور ﻦﺘﻓﺮﮔ .
ﯽﮑﯿﺘﺳﻼﭘ ﺪﯿﻔﺳ ﭻﻟﺎﻣ زا ﺎﻫ ناﺪﻠﮔ ﻪﻧﺪﺑ ﻪﺑ ﺪﯿﺷرﻮﺧ رﻮﻧ ﺶﺑﺎﺗ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ رﻮﻈﻨﻤﺑ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﻣﺎﺗ يرﺎﯿﺑآ ﻢﺳ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ ناﺪﻠﮔ كﺎﺧ ﯽﻧﻮﻔﻋ ﺪﺿ و ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .
هاﺮﻤﻫ راد ﻪﺸﯾر و ﻢﻟﺎﺳ يﺎﻫ شﻮﺟﺎﭘ ﺖﺷﺎﮐ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﺑﺎﻨﺑ
ﯾر فاﺮﻃا كﺎﺧ ﯽﻤﮐ ﺎﺑ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﯾﺬﭙﻧﺎﮑﻣا ﯽﺘﺣار ﻪﺑ ﺖﺸﻬﺒﯾدرا ﻂﺳاوا ﺎﺗ رﺎﻬﺑ ﻞﺼﻓ رد ﻪﺸ
نوﺪﺑ و رادرﺎﺧ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ ظﺎﺤﻟ ﻦﯾا زا و
ﺪﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺗاﻮﻔﺗ رﺎﺧ .
ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ هﺎﯿﮔ قﺮﻌﺗ و ﺮﯿﺨﺒﺗ ﺮﺑ نآ ﺮﺛا و ﺖﺸﻬﺒﯾدرا ﺮﺧاوا رد اﻮﻫ يﺎﻣد ﺶﯾاﺰﻓا ﺶﯾاﺰﻓا
زا بآ ناﺰﯿﻣ
ﻪﺘﻓر ﺖﺳد هﺎﯿﮔ
ﺸﯾر زا هﺪﺷ بﺬﺟ بآ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار هﺪﺷ ﺖﺸﮐ هزﺎﺗ يﺎﻫ لﺎﻬﻧ ﺎﻬﮔﺮﺑ ﻪﯿﺷﺎﺣ زوﺮﮑﻧ زوﺮﺑ ﻦﻤﺿ و دﻮﺷ ﯽﻣ ناﻮﺟ يﺎﻫ ﻪ
دﻮﻤﻧ ﺪﻫاﻮﺧ ﮏﺸﺧ .
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ لوا مﺪﻗ ﮓﻧر ﺪﯿﻔﺳ ﻆﻓﺎﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻒﻠﻋ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و زور ﮏﻨﺧ تﺎﻋﺎﺳ رد ﺐﺗﺮﻣ يرﺎﯿﺑآ ،ﻪﺗﻮﺑ فاﺮﻃا
زﺮﻫ يﺎﻫ ﺮﻣ ﺖﺳا مزﻻ ﺪﺷﺎﺑ هزاﺪﻧا زا ﺶﯿﺑ ﺎﻣﺮﮔ تﺪﺷ ﻪﮑﯿﺗرﻮﺻ رد و ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ
رﻮﻧ زا روﺪﺑ و ﻪﯾﺎﺳ ﻞﺤﻣ رد هﺎﯿﮔ راﺮﻘﺘﺳا و ﺖﺷﺎﮐ ﻪﻠﺣ
ﺪﻧﻮﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﯽﻠﺻا ﻞﺤﻣ ﻪﺑ ناﺪﻠﮔ ﺎﺑ ﺮﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ لﺎﻬﻧ ﺲﭙﺳ و دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﯿﺷرﻮﺧ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ .
يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ :
ﯽﻠﻫا مﺎﻗرا
، ﯿﻗ ،گﺮﺒﮐﺎﺧ ،ﯽﺸﺣو مﺎﻗرا يراﺪﻬﮕﻧ ،ﺖﺷﺎﮐ ،ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ،ﺶﮑﻫز ،ﻢ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ناﺮﯾا ﺎﺑ راﺮﻗ ﻦﺘﺷاد رد هﺮﻣز ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﻠﺻا ﺗ عﻮﻨ ﯽﻫﺎﯿﮔ نﺎﻬﺟ زا ﺮﯾﺎﺧذ ﯽﮑﯿﺘﻧژ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ رد ﻪﻨﯿﻣز نﺎﻫﺎﯿﮔ و ﻪﺑ صﻮﺼﺧ تﻻﻮﺼﺤﻣ
ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﺳا
. دﻮﺟو ﺖﯿﻌﻤﺟ يﺎﻫ ﯽﺸﺣو و ﯽﻌﯿﺒﻃ هﺎﯿﺳ ﮏﺸﻤﺗ رد
ﺮﺳاﺮﺳ رﻮﺸﮐ و ﻪﺑ صﻮﺼﺧ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ لﺎﻤﺷ زا ﯽﮐﺎﺣ
٢
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﻮﯿﺴﮑﯿﻠﮐ ﮏﯾ ﺐﻟﺎﻗ رد نآ يروآ ﻊﻤﺟ تروﺮﺿ .
ﺎﺑ ناﻮﺘﺑ نآ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﺗ ﻦﻤﺿ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ و ﺎﻫ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﯽﻓﺎﮐ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﮑﯿﺘﻧژ و يﺮﻫﺎﻇ ﺖﯿﻫﺎﻣ زا
ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻢﺳﻼﭘ مرژ ﺖﻇﺎﻔﺣ و ﯽﺑﺎﯾزرا يﺎﻫ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺎﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
دﻮﻤﻧ ماﺪﻗا ﺰﯿﻧ هﺎﯿﺳ ﮏﺸﻤﺗ ﺖﺷﺎﮐ يزﺎﺳ يرﺎﺠﺗ ﻪﻨﯿﻣز رد دﻮﺟﻮﻣ تﻼﮑﺸﻣ ﻊﻓر .
ﺎﻣا و ﺪﺷرﺮﭘ ،ﯽﺸﺣو ﺖﯿﻫﺎﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺘﮑﻧ
ﻮﺠﻫ ددﺮﮔ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دراﻮﻣ ﯽﺧﺮﺑرد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﯽﻣ )
Clark & Finn, 2011 ﻣ ﻦﯾا و (
نﺎﮑﻣا ﻢﻬ
ﻪﺟاﻮﻣ ﻞﮑﺸﻣ ﺎﺑ ار ﻦﯿﻣز رد ﺎﻬﻧآ ﺖﺷﺎﮐ ﻣ تاﺪﯿﻬﻤﺗ ﺎﺗ ﺖﺳا مزﻻ و ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ
ﺎﺗ دﻮﺷ هﺪﯿﺸﯾﺪﻧا نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ دﺎﺠﯾا ﺖﻬﺟ ﯽﺒﺳﺎﻨ
ﯿﺴﮑﻠﮐ ثاﺪﺣا هار ﺮﺳ ﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ تﻼﮑﺸﻣ ﺮﺑ ﯽﻠﮑﺸﻣ دﻮﺸﻧ هدوﺰﻓا ﻢﺳﻼﭘ مرژ نﻮ
. تﻼﮑﺸﻣ نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ
يﺎﻫ ﻪﮐ ﯽﻫﺎﯿﮔ ياﺮﺑ
و ﺖﻇﺎﻔﺣ
نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻢﺳﻼﭘ مرژ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺞﯾار ﻪﻟﺎﺳﺪﻨﭼ
) ،يﺮﻗﺎﺑ و ﯽﺳرﺎﻓ 1391
( ﻪﻨﯾﺰﻫ ﻞﻣﺎﺷ يراﺪﻬﮕﻧ
،ﻻﺎﺑ يﺎﻀﻓ دﺎﯾز رﻮﻣ زﺎﯿﻧ
،ﺖﺧرد
تاﺮﻄﺧ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻞﺜﻣ
،ﻞﯿﺳ
،ﯽﮑﺸﺧ نﺎﻓﻮﻃ و ﯽﮔدزﺎﻣﺮﺳ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ناﺪﻨﺒﺨﯾ و
. ثاﺪﺣا رد ﺞﯾار دراﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﮏﺸﻤﺗ نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺎﯿﻧد ﻒﻠﺘﺨﻣ طﺎﻘﻧ رد ﮏﺸﻤﺗ يداﮋﻧ ﻪﺑ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ )
Graham & Woodhead, 2011 و ﯽﻨﻣﻮﻣ .(
ﯽﻧﺎﻗ هﺮﻗ ) 1391 ( ﺖﺒﺴﻧ
ﺪﻧدﻮﻤﻧ ماﺪﻗا زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺪﺸﮑﻧاد رد ناﺮﯾا ﮏﺸﻤﺗ مﺎﻗرا نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ دﺎﺠﯾا ﻪﺑ .
ﺎﻫ ﻪﺗﻮﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﺸﯾا ﻦﯿﻣز رد
ﺪﻧدﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ ﻒﻠﻋ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ تﺎﯿﻠﻤﻋ ار نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ يراﺪﻬﮕﻧ رد ﺮﺑ ﻪﻨﯾﺰﻫ و ﯽﻠﺻا ﻞﯾﺎﺴﻣ زا ﯽﮑﯾ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ )
ﯽﺼﺨﺷ يﻮﮕﺘﻔﮔ (
ﻊﻗاو نآ رد زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ ﻪﮐ زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺟﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا و هدﻮﺑ ﮏﺸﺧ يا ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺪﺷ
ﻢﮐاﺮﺗ
ﯽﻌﯿﺒﻃ زﺮﻫ يﺎﻫ ﻒﻠﻋ ﺑ نآ
زا ﺮﺘﻤﮐ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪ يرﺎﺳ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﮐ يرﺎﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ
آرد رﻮﺸﮐ لﺎﻤﺷ رد ن
هﺪﺷ ﻊﻗاو ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ
.
راﺪﻧاﺰﺧ نﺎﻫﺎﯿﮔ لﺎﻬﻧ ﺖﺷﺎﮐ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻣز ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ دﻮﮐر زا هﺎﯿﮔ نﺪﺷ راﺪﯿﺑ زا ﻞﺒﻗ و نﺎﺘﺴﻣز ﺮﺧاوا ﮏﺸﻤﺗ نﻮﭽﻤﻫ
ﺎﻣا ،
بﺎﺨﺘﻧا ﺖﻬﺟ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻫدرﺎﺑ و يﺪﺷر يﺎﻫ تدﺎﻋ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﻦﺘﺷاد ﯽﺳﺮﺘﺳد تروﺮﺿ )
ﻊﺒﻨﻣ ( رد يراﺪﻬﮕﻧ ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ﻞﯾاوا ﯽﺘﺣ و رﺎﻬﺑ ﻂﺳاوا ﺎﺗ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﻣز ﻖﯾﻮﻌﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ )
لﻮﺼﺤﻣ نﺪﯿﺳر نﺎﻣز (
ددﺮﮔ ﯽﻣ . رد ﺮﯿﺳﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﺎﺑ
ﺮﻈﺘﻨﻣ ﺪﻨﻫاﻮﺨﺑ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﻪﮑﯿﺗرﻮﺻ ﺖﺳد زا نﺎﻣز لﺎﺴﮑﯾ ﻼﻤﻋ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﺖﺷﺎﮐ و شﻮﺟﺎﭘ يزﺎﺳاﺪﺟ ﺖﻬﺟ دﻮﮐر ﻞﺼﻓ نﺪﯿﺳراﺮﻓ
داد ﺪﻨﻫاﻮﺧ .
فﺪﻫ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ ثاﺪﺣا ﺖﻬﺟ ناﺪﻠﮔ رد ﮏﺸﻤﺗ يﺎﻫ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﮑﻣا ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ و نﺎﻣز ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا زا
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﺸﺣو و ﯽﻠﻫا ﮏﺸﻤﺗ .
ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
ﻗرا و ﺎﻫ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد هﺪﺷ يروآ ﻊﻤﺟ مﺎ
رﺎﻬﺑ 1393 رد ﺞﯾرﺪﺗ ﻪﺑ ضﺮﻋ و عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ يﺎﻫ ناﺪﻠﮔ
30 ﻪﺳ يوﺎﺣ ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ
ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺸﮐ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ زا يرﺎﻋ مﻮﻟ كﺎﺧ ﺖﻤﺴﻗ ﮏﯾ و گﺮﺒﮐﺎﺧ ﺖﻤﺴﻗ .
يﺎﻫ ﻢﯿﻗ زا 50
ﺎﺗ ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ يﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ
ﻣﺎﺗ رﻮﻈﻨﻤﺑ و ﺪﻨﻨﮐ ﺖﯾﺎﻤﺣ ار ﮏﺸﻤﺗ ﯽﻫدرﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ عﺎﻔﺗرا ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﯾﻻ زا ناﺪﻠﮔ ﻒﮐ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺶﮑﻫز ﻪﺑ ﮏﺸﻤﺗ يﻻﺎﺑ زﺎﯿﻧ ﻦﯿ
4 ،ﻒﮐ زا تاﺮﺸﺣ دورو زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ و كﺎﺧ ﺎﺑ ناﺪﻠﮔ ﻒﮐ يﺎﻫ خارﻮﺳ داﺪﺴﻧا زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺖﻬﺟ و هدﺎﻔﺘﺳا هﺰﯾﺮﮕﻨﺳ يﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ
ﻪﯾﺎﭘ يور ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﺑ ناﺪﻠﮔ ناﺪﻠﮔ ﺮﯾز رد هﺎﺗﻮﮐ يﺮﺟآ
ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ اﺪﺟ ﻦﯿﻣز زا .
ﯽﻔﻨﻣ ﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ رﻮﻈﻨﻤﺑ ﻪﻧﺪﺑ ﻪﺑ ﺪﯿﺷرﻮﺧ رﻮﻧ ﺶﺑﺎﺗ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﻣﺎﺗ يرﺎﯿﺑآ ﻢﺳ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ ناﺪﻠﮔ كﺎﺧ ﯽﻧﻮﻔﻋ ﺪﺿ و ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﮑﯿﺘﺳﻼﭘ ﺪﯿﻔﺳ ﭻﻟﺎﻣ زا ﺎﻫ ناﺪﻠﮔ .
لﺎﻬﻧ ﻪﯾﺬﻐﺗ ياﺮﺑ
دﻮﺷ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﺒﮑﯾ زور هدﺰﻧﺎﭘ ﺮﻫ راﺰﻫ رد ود ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﮐ ﻊﯾﺎﻣدﻮﮐ ﯽﺷﺎﭘ لﻮﻠﺤﻣ زا ﻪﺘﻓﺎﯾ راﺮﻘﺘﺳا يﺎﻫ .
ﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺶﯾﺎﻣزآ ح
ﻢﻗر عﻮﻧ ود ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ )
رﺎﺧ نوﺪﺑ و رادرﺎﺧ (
رد ﻪﺳ نﺎﻣز ) ﺖﺸﻬﺒﯾدرا
، نﺎﺒﯾﺎﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ هﺎﻣﺮﯿﺗ و هﺎﻣ دادﺮﺧ (
ﻪﺳ رد
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا راﺮﮑﺗ .
ﯽﮔﺪﯿﮑﺸﺧ ﺪﺻرد ﺖﻔﺻ )
زوﺮﮑﻧ ( ﺸﭼ ترﻮﺼﺑ ﺎﻫ ﻪﺗﻮﺑ گﺮﺑ ﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺒﺛ و ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﻤ
.
٣
ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﻣز داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ رد ﺎﻫ لﺎﻬﻧ ﯽﮔﺪﯿﮑﺸﺧ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻄﺑ دراد ﺮﺛا ﺎﻫ لﺎﻬﻧ ﯽﮔﺪﯿﮑﺸﺧ يور يراد ﯽ
اﺪﺣ ﺰﯿﻧ زور لﻮﻃ و ﯽﺑﺎﺘﻓآ تﺎﻋﺎﺳ ناﺰﯿﻣ و ﻻﺎﺑ اﻮﻫ يﺎﻣد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﮐ هﺎﻣدادﺮﺧ داد خر ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﺜﮐ
) ﻞﮑﺷ 1 ( و رادرﺎﺧ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ و
ﺪﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ظﺎﺤﻟ ﻦﯾا زا يراد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ رﺎﺧ نوﺪﺑ .
ﺪﻨﭼ ﺮﻫ مﺎﻗرا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻬﮔﺮﺑ ﯽﮔﺪﯿﮑﺸﺧ زا يﺮﺘﻤﮐ ﺪﺻرد رادرﺎﺧ مﺎﻗرا
دﻮﺒﻧ راد ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا فﻼﺘﺧا ﻦﯾا ﺎﻣا ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ رﺎﺧ نوﺪﺑ .
ﺮﺑﺎﻨﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺷﺎﮐ شﻮﺟﺎﭘ يﺎﻫ ،ﺰﺒﺳ ﻢﻟﺎﺳ و ﻪﺸﯾر راد مﺎﻗرا
رﺎﺧ نوﺪﺑ و رادرﺎﺧ هاﺮﻤﻫ
ﺎﺑ ﯽﻤﮐ كﺎﺧ فاﺮﻃا ﻪﺸﯾر رد ﻞﺼﻓ رﺎﻬﺑ ﺎﺗ ﻂﺳاوا ﺖﺸﻬﺒﯾدرا ﻪﺑ
ﺣار ﯽﺘ ﺮﯾﺬﭙﻧﺎﮑﻣا ﺪﻫاﻮﺧ
دﻮﺑ . ﺶﯾاﺰﻓا يﺎﻣد
اﻮﻫ رد ﺮﺧاوا ﺖﺸﻬﺒﯾدرا و
و هﺎﻣدادﺮﺧ رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺮﺛا
نآ ﺮﺑ ﺮﯿﺨﺒﺗ و قﺮﻌﺗ هﺎﯿﮔ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ناﺰﯿﻣ بآ زا ﺖﺳد ﻪﺘﻓر هﺎﯿﮔ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ بآ بﺬﺟ هﺪﺷ زا ﻪﺸﯾر يﺎﻫ ناﻮﺟ ﯽﻣ دﻮﺷ و ﻦﻤﺿ زوﺮﺑ زوﺮﮑﻧ ﻪﯿﺷﺎﺣ ﺎﻬﮔﺮﺑ لﺎﻬﻧ يﺎﻫ هزﺎﺗ ﺖﺸﮐ هﺪﺷ ار ﮏﺸﺧ ﻫاﻮﺧ ﺪ
دﻮﻤﻧ ) ﻞﮑﺷ 1 (.
ﻞﮑﺷ
1 ﮏﺸﻤﺗ عﻮﻧ ود يﺎﻫ لﺎﻬﻧ ﯽﮔﺪﯿﮑﺸﺧ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﻣز ﺮﺛا ـ
ﺪﻨﭼﺮﻫ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻆﻓﺎﺤﻣ ﺪﯿﻔﺳ ﮓﻧر فاﺮﻃا
،ﻪﺗﻮﺑ يرﺎﯿﺑآ ﺐﺗﺮﻣ رد تﺎﻋﺎﺳ ﮏﻨﺧ زور و هزرﺎﺒﻣ ﺎﺑ ﻒﻠﻋ يﺎﻫ زﺮﻫ فﻼﺗا ﺶﻫﺎﮐ رد
بآ يروﺮﺿ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . تﺎﻔﻠﺗ ﻮﻠﺟ يدﺮﺑرﺎﮐ ترﻮﺼﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻤﻧ ﺎﻣا رد ﻪﺸﯾر زا بآ بﺬﺟ ﻒﻌﺿ زا ﯽﺷﺎﻧ
هﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮐ هزﺎﺗ يﺎﻫ لﺎﻬﻧ رد
هﺎﻣدادﺮﺧ دﺮﯿﮕﺑ ار
. ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ يروآ ﻊﻤﺟ ﺖﻌﯿﺒﻃ زا يﺮﯿﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ شﻮﺟﺎﭘ ﻖﻓﻮﻣ ﺖﺷﺎﮐ ﺖﻬﺟ ﺖﺳا مزﻻ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺲﭘ و دﻮﻤﻧ ﺖﺸﮐ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺎﻫ نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﯽﻟﺎﻤﺷ ﻊﻠﺿ نﻮﭽﻤﻫ ﮏﻨﺧ و ﻪﯾﺎﺳ ﯽﻠﺤﻣ رد ار ﺎﻬﻧآ اﺪﺘﺑا و ﺎﻫ لﺎﻬﻧ راﺮﻘﺘﺳا زا
زور ﮏﻨﺧ تﺎﻋﺎﺳ رد ﺪﻣﺎﺠﻧا ﯽﻣ لﻮﻄﺑ ﺰﯿﻧ ﻪﺘﻔﻫ ود ﺎﺗ ﯽﻫﺎﮔ ﻪﮐ ﺎﻬﻧآ رد ﺪﯾﺪﺟ ﺪﺷر عوﺮﺷ يﺮﺑا يﺎﻫزور رد ﺎﯾ
ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ لﺎﻘﺘﻧا ﻪﺑ ماﺪﻗا
دﻮﻤﻧ نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ رد هﺪﺷ ﻪﯿﺒﻌﺗ ﻞﺤﻣ .
دﻮﻤﻧ ﺖﺸﮐ ﺰﯿﻧ هﺎﻣﺮﯿﺗ رد ﯽﺘﺣ ار ﯽﺑﺎﺨﺘﻧا نﺎﻫﺎﯿﮔ ناﻮﺗ ﯽﻣ شور ﻦﯾا ﺎﺑ )
ﻞﮑﺷ 1 .(
ﻢﻬﻣ تﺎﮑﻧ زا ﺖﮑﯿﺗا طﻼﺘﺧا زا ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﯿﮔراﺮﻗ ﻪﺸﻘﻧ ﻢﺳر و يراﺬﮔ ﺖﮑﯿﺗا رد ﻻﺎﺑ ﺖﻗد يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ موﺰﻟ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد
ﺪﯾآ ﻞﻤﻌﺑ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ دﻮﺷ ﻪﻫﺎﻣ ﻦﯾﺪﻨﭼ يﺎﻫ شﻼﺗ ﻦﺘﻓر رﺪﻫ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ نآ ﯽﭘ رد و ﺎﻫ .
٤
ﺮﮑﺸﺗ و ﺮﯾﺪﻘﺗ
ﺸﻧاد ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﺖﻧوﺎﻌﻣ ﯽﻟﺎﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ ﺎﺑ حﺮﻃ ﻦﯾا ﻞﻤﻌﺑ ﯽﻧادرﺪﻗ ﻪﻠﯿﺳﻮﻨﯾﺪﺑ ﻪﮐ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يرﺎﺳ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺎﮕ
ﺪﯾآ ﯽﻣ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1.
م ،ﯽﺳرﺎﻓ . ع ،يﺮﻗﺎﺑ و .
ر . ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا لﻮﺻا ،ﺪﻬﺸﻣ ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻬﺟ تارﺎﺸﺘﻧا
368 ﻪﺤﻔﺻ
س ،ﯽﻨﻣﻮﻣ 2.
. ح . ع.
و ، ﻧﺎﻗﺮﻗ ﯽ
، ع . 1391 . ـﺷ يﺎﻫ ﮏﺸﻤﺗ زا ﯽﺧﺮﺑ ي هﻮﯿﻣ ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ تﺎﻔﺻ ﯽﺳرﺮﺑ ناﺮـﯾا بﻮـﻨﺟ و لﺎﻤ
.
ﺎﭘﯾ نﺎ ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﻣﺎﻧ ﯽ
ﺪﺷرا . ﻧﺎﺒﻏﺎﺑ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﯽ
ﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﯿ
زاﺮ .
3. Graham, J. and Woodhead, M. 2011. Rubus. In: C. Kole (ed.), Wild Crop Relatives: Genomic and Breeding Resources, Temperate Fruits, Springer.
4. Clark, J.R and Finn, C.E. 2011. Blackberry breeding and genetics, Fruit, vegetable and cereal science and biotechnology.5(1): 27-43.
