ﯽﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺪﻤﺣا ﺮﺛا ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻧ ﺢﺘﻓ ﯽﻄﺧ ﻪﺨﺴﻧ
) ﯽﺨﯾرﺎﺗ ثداﻮﺣ ﯽﺳرﺮﺑ (
ﯽﯾﺎﻘﺒﻟاﺪﺒﻋ تادﺎﺴﻟا ﻪﺴﯿﻔﻧ
نﺎﺘﺴﻠﮔ خﺎﮐ ﯽﻄﺧ ﺦﺴﻧ و دﺎﻨﺳا ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ و ﯽﻣزراﻮﺧ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺳرﺎﻓ تﺎﯿﺑدا و نﺎﺑز يﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد
هﺪﯿﮑﭼ : ﻣ ﯽﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺪﻤﺣا ﺮﺛا ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ ﯽﻄﺧ ﻪﺨﺴﻧ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﯽﻣﺎﻬﻟا ﻪﺑ ﺺﻠﺨﺘ
) 1264 - 1325 ه.
ق ( ﯽﻣ -
ﺪﺷﺎﺑ . ﻮﮐﺬﻣ ﻪﺨﺴﻧ هرﺎﻤﺷ ﺎﺑ ﻪﮐ ر
2535 بﺎﺘﮐ نﺎﯿﻣ رد ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﻖﯿﻠﻌﺘﺴﻧ ﻂﺧ ﻪﺑ ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ ﺲﻠﺠﻣ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﯽﻄﺧ يﺎﻫ
3 ﻪﺤﻔﺻ -
ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ﻦﺘﻣ و يا 111
ﻪﺤﻔﺻ رد ًﺎﻌﻤﺟ ،يا 114
ﻧ ﻪﺤﻔﺻ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮ .
هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﻟاو ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ يزوﺮﯿﭘ ﻒﺻو بﺎﺘﮐ عﻮﺿﻮﻣ
ﺖﺳا ﯽﺒﻠﭼ ﺪﻧوﺪﻤﺣا ﺎﺑ ﮓﻨﺟ رد .
ﻋﺎﺷ ﯽﻣﺎﻬﻟا مﺎﻨﺑ و ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ رﺎﺑرد صﻮﺼﺨﻣ ﺮ
ﻦﺨﺳ ﻦﯾﺮﺗ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺶﯾﻮﺧ نﺎﻣز يﻮﮔ
. طﺮﺷ ود ﺎﺑ و ﺮﯿﻣا هزﺎﺟا ﺎﺑ يو
ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ رد رﻮﮐﺬﻣ ﻊﯾﺎﻗو ﻪﮑﻧآ لوا ،دﺮﮐ ﺶﯾﻮﺧ ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ندوﺮﺳ ﻪﺑ عوﺮﺷ هدﺮﮐ ﯽﻣ پﺎﭼ ﺮﯿﺧﺮﻔﺳ ﻪﻣﺎﻧزور رد ﺮﯿﻣا ﻪﮐ ﻪﭽﻧآ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﯾﺮﻃ ﺮﻋﺎﺷ مﻼﮐ ﻪﮑﻧآ مود و ﺪﺷﺎﺒﻧ ﺖﺳا ﺎﺗ دﺮﯿﮕﻧ دﻮﺧ ﻪﺑ قاﺮﻏا و فاﺰﮔ ﻪﻘ
ﺪﻨﮐ هﻮﻠﺟ ﯽﻌﻗاو ،ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ .
سودﺮﻓ غﺎﺑ ﯽﻣﺎﻬﻟا رﻮﻬﺸﻣ ﺮﺛا
ﺖﺳا هﺪﺷ هدوﺮﺳ ﺎﻨﺜﻟا و ﻪﯿﺤﺘﻟا ﻪﯿﻠﻋ ﺎﺒﻋ لآ تﺮﻀﺣ ﻞﺘﻘﻣ رد ﺖﯿﺑ راﺰﻫ ﺖﺴﯿﺑ رد ﻪﮐ ﺖﺳا .
ﯿﻠﮐ هژاوﺪ ﺎﻫ : ﯽﻣﺎﻬﻟا ،ﯽﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺪﻤﺣا ،ﻪﻣﺎﻧ ﺢﺘﻓ ،ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ،ﯽﻄﺧ ﻪﺨﺴﻧ .
ﻪﻣﺪﻘﻣ : ﯽﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺪﻤﺣا ﺮﺛا ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ ﯽﻄﺧ ﻪﺨﺴﻧ (
ﯽﻣﺎﻬﻟا ﻪﺑ ﺺﻠﺨﺘﻣ )
ﺖﻬﺟ ﻪﺑ و نﺎﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﺨﯾرﺎﺗ تارﺎﺷا
ﮓﻨﺟ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ ﺮﻋﺎﺷ رﺎﻌﺷا ﯽﺳرﺮﺑ ﺰﯿﻧ و ﯽﻣﺎﻈﻧ و ﯽﺳﺎﯿﺳ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ و يا
- زا ﻪﮐ ﺎﺷ ﻦﯾﺮﺗراﺪﻣﺎﻧ هدﻮﺑ ﺶﯾﻮﺧ ﺮﺼﻋ ناﺮﻋ
ﺖﺳا - ﻪﺒﻨﺟ زا ﯽﮔﮋﯾو و ﯽﺑدا يﺎﻫ ﻪﺨﺴﻧ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﺳﺎﻨﺷ .
هﺪﺷ ﺖﺳﺮﻬﻓ هرﺎﻤﺷ ﺎﺑ ﻪﺨﺴﻧ 2535
رد ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻣﻼﺳا يارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ .
رد ﻖﯿﻠﻌﺘﺴﻧ نآ يرﺎﺘﺷﻮﻧ ﻂﺧ 1565
رد و ﺖﯿﺑ 57
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺎﺑ گﺮﺑ 3
ﻪﺤﻔﺻ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ يا .
ﺎﺑ ﻪﺨﺴﻧ ﻦﺘﻣ ﻢﯿﺣﺮﻟا ﻦﻤﺣﺮﻟا ﷲا ﻢﺴﺑ
ﺖﻌﻧ زا ﺲﭘ و دﻮﺷ ﯽﻣ زﺎﻏآ
لﺎﻌﺘﻣ ﺪﻧواﺪﺧ )
ناﻮﻨﻋ نوﺪﺑ (
ﯽﻠﻋ ﻻﻮﻣ تﺮﻀﺣ ،لﻮﺳر تﺮﻀﺣ ﺖﻌﻧ ، )
ع ( اﺮﻫز تﺮﻀﺣ حﺪﻣ و )
س ( ﻢﺋﺎﻗ تﺮﻀﺣ ، )
ﺞﻋ ( ﺶﯾﺎﺘﺳ ،
ﻪﻟوﺪﻟا ﻦﯿﻤﯾ ﺶﯾﺎﺘﺳ ،هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ )
نﺎﻬﻔﺻا ﻢﮐﺎﺣ هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ ﺮﺴﭘ (
ﺣ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ و ﻪﺑ ،ﺮﻋﺎﺷ ،نﺎﻣﻮﺗ ﺮﯿﻣ و هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ناﺮﻤﮑ
ار نﺎﺘﺳاد ﯽﻠﺻا ﻦﺘﻣ و ﺪﺳر ﯽﻣ بﺎﺘﮐ ﻢﻈﻧ زﺎﻏآ و نﺎﺘﺳاد ﺶﯾارآ ،ﻪﻣﺎﻧ ﯽﻗﺎﺳ ﯽﻣ زﺎﻏآ
ﺪﻨﮐ .
هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﻟاو هزرﺎﺒﻣ حﺮﺷ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ
"
ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ
"
) ،هﺎﻨﭘ مﻼﺳا 1379
: ج 1/
100 ( ﺎﺑ ﮓﻨﺟ رد
"
ﯽﺒﻠﭼ ﺪﻧوﺪﻤﺣا
"
ﻪﻔﯾﺎﻃ ﺖﺳا هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﻏﺎﯾ يﺎﻫدﺮﮐ زا يا .
ﺮﻋﺎﺷ ﯽﻣﺎﻬﻟا ،ﮓﻨﺟ ﻦﯾا رد ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ يزوﺮﯿﭘ زا ﺲﭘ ﯽﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ–
- ﺎﺟا ﺎﺑ ﻢﮐﺎﺣ هز
ﯽﻣ ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ندوﺮﺳ ﻪﺑ عوﺮﺷ مﺎﺴﺣ ﻪﮐ ﺮﯿﺧﺮﻔﺳ ﻪﻣﺎﻧزور رد ﻪﭽﻧآ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻊﯾﺎﻗو ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ طوﺮﺸﻣ ﺪﻨﮐ
ار زور ﻊﯾﺎﻗو نآ رد ﮏﻠﻤﻟا
ﯽﻣ پﺎﭼ ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺮﻃ ﺮﻋﺎﺷ مﻼﮐ و ﺪﺷﺎﺒﻧ
دﺮﯿﮕﻧ دﻮﺧ ﻪﺑ فاﺰﮔ و قاﺮﻏا ﻖﯾ ﺖﯿﻌﻗاو ﺎﺗ
نآ ﺎﻫ هداد خر ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﻧﻮﺷ هﺪﻧﺎﯾﺎﻤﻧ ،ﺪﻧا
.
) ،ﯽﻣﺎﻬﻟا 1384 : ج 1/
4 (
ﻒﻟﻮﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ :
ﯽﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﻣﺎﻬﻟا ﺪﻤﺣا ازﺮﯿﻣ )
1264 - 1325 ه.
ق ( يﻮﻨﺜﻣ و ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ ﺎﯾ ﻪﻣﺎﻧ دﻮﻌﺴﻣ ،سودﺮﻓ غﺎﺑ نﻮﭼ يرﺎﺛآ
ﺎﺷ ﻪﮐ دراد ﺮﻈﻨﻣ ﻦﺴﺣ ﻗ ناﻮﯾد ﻞﻣ
يﻮﻨﺜﻣ و تﺎﯿﻟﺰﻏ و ﺪﯾﺎﺼ ﺖﺳا ﺎﻫ
. راﺰﻫ ﺖﺴﯿﺑ رد ﻪﮐ ﺖﺳا سودﺮﻓ غﺎﺑ ﯽﻣﺎﻬﻟا ﺮﺛا ﻦﯾﺮﺗرﻮﻬﺸﻣ ﺎﻣا
ﺖﺳا هﺪﺷ هدوﺮﺳ ﺎﻨﺜﻟا و ﻪﯿﺤﺘﻟا ﻪﯿﻠﻋ ﺎﺒﻋ لآ تﺮﻀﺣ ﻞﺘﻘﻣ رد ﺖﯿﺑ .
ﻞﻣﺎﺷ ،ﺖﺳا سودﺮﻓ غﺎﺑ هﺪﯾﺰﮔ ﯽﻣﺎﻬﻟا هﺪﺷ پﺎﭼ رﺎﺛآ ﺮﮕﯾد زا
نﺎﺑﺎﯿﺧ ) ﺶﺨﺑ ( تﺮﻀﺣ تازرﺎﺒﻣ ﺮﮐذ ﺎﺗ مود نﺎﺑﺎﯿﺧ زا ﯽﺘﻤﺴﻗ و لوا ﯽﺒﻠﻐﺗ ﻒﯾﺪﺻ ﻦﺑ درﺎﻣ ﺎﺑ سﺎﺒﻌﻟا ﻞﻀﻔﻟاﻮﺑا
و تﺎﯿﻟﺰﻏ هﺪﯾﺰﮔ و
يﻮﻨﺜﻣ و ﺪﯾﺎﺼﻗ هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ بﻮﺘﮑﻣ ثاﺮﯿﻣ تارﺎﺸﺘﻧا يﻮﺳ زا هﺎﻨﭘ مﻼﺳا ﺪﯿﻣا ﺢﯿﺤﺼﺗ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻠﺼﻔﻣ تﺎﻘﯿﻠﻌﺗ و ﯽﺷاﻮﺣ و ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳا . ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ مﺎﻤﺘﻫا ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ
"
ﻪﻣﺎﻧ دﻮﻌﺴﻣ
"
) ﺎﯾ (
"
ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻧ ﺢﺘﻓ
"
لﺎﺳ رد ، 1384
زا
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﺎﻬﺳ تارﺎﺸﺘﻧا يﻮﺳ .
و تﺎﺤﯿﺿﻮﺗ و ﻪﻣﺪﻘﻣ و ﺖﺳا ﯽﻄﺧ ﻪﺨﺴﻧ ﯽﻨﯿﭼ فوﺮﺣ و ﯽﺴﯾﻮﻧزﺎﺑ ﺎﻓﺮﺻ پﺎﭼ ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا
٢
دراﺪﻧ ﻪﯾﺎﻤﻧ و تﺎﻘﯿﻠﻌﺗ .
ﻗو ﻢﻫا ﻪﮐ ﺪﻨﭼﺮﻫ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ اﺰﺠﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ،ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ ﺢﺤﺼﻣ بﺎﺘﮐ رد ﻞﺼﻔﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ نﺎﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻊﯾﺎ
"
نﺎﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻞﺼﻔﻣ ﺦﯾرﺎﺗ
"
رد ﺪﻨﻤﺷزرا تﺎﻋﻼﻃا ﻦﯾا ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﻬﺷ ﻦﯾا ﺦﯾرﺎﺗ رد ﯽﻨﻏ رﺎﯿﺴﺑ ﻊﺟﺮﻣ و ﺖﺳا هﺪﯿﺳر پﺎﭼ ﻪﺑ
ﺪﺸﻧ ﺮﮐذ ﺢﺤﺼﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ ﻪﺨﺴﻧ ﺖﺳا ه
. ﯿﺤﺼﺗ ﺖﺳا ﯽﻬﯾﺪﺑ و ﻪﺘﺴﯾﺎﺷ ﺢ
دوﺰﻓا ﺪﻫاﻮﺧ نآ شزرا ﺮﺑ ﻪﺨﺴﻧ زا يا .
نﺎﻤﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ هدوﺮﺳ برﺎﻘﺘﻣ ﺮﺤﺑ رد و ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ،ﺖﺳا هدﺮﮐ هرﺎﺷا ﺰﯿﻧ ﻒﻟﻮﻣ دﻮﺧ ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ :
نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا زا مزﺎﺳ ﻪﻣﺎﻧ ﯽﮑﯾ
نﺎﺘﺳﺎﺑ هﺪﻨﯾﻮﮔ ﻦﯿﯾآ ﻪﺑ )
ﺖﯿﺑ 166 (
ﺶﺨﺑ رد ﺮﻋﺎﺷ
"
ﻪﻣﺎﻧ ﯽﻗﺎﺳ
"
ار بﺎﺘﮐ مﺎﻧ ، ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﺮﮐذ ﻪﻣﺎﻧ دﻮﻌﺴﻣ ﺎﯾ ﻪﻣﺎﻧ ﺢﺘﻓ
:
ﺶﯾﻮﺧ رﺎﺘﻔﮔ ﺰﻐﻧ زا مﺪﻧﻮﯿﭘ ﻪﺑ
ﺶﯿﭘ ﻪﺑ ﺪﻣﺎﮐ ﺢﺘﻓ ﻪﻣﺎﻧ ﻦﯾا ﺮﻣ
ﺎﯾا ﻦـﻣ رﺎـﯿــﺷﻮﻫ ﻊﺒﻃ رﻮﻣﺎــﻧ ﻦـﻣ رﺎـﺑ ررد نﺎﺑز ﻮﮔ ﻦﺨﺳ
ﻦﮐ زﺎﺑ ﻦﺨﺳ ﺞﻨﮔ ز رد نﻮﻨﮐ
ﻦﮐزﺎـﺳ ﻦﺨﺳ ﻪﻣﺎﻧ دﻮﻌﺴﻣ ز
) يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 200
ﺎﺗ 202 (
"
بﺎﺘﮐ ﻢﻈﻧ و نﺎﺘﺳاد ﺶﯾارآ و ﻪﻣﺎﻧ ﯽﻗﺎﺳ رد
"
:
غﺎﻣد ﺮﺗ ﻢــﻨﮐ ﯽﻣ زا ﺪـﯾﺎﺑ نﻮــﻨﮐ
غاﺮﻓ ﻢﯾﻮﺠﺑ ﻢﻏ زا ﯽﻣ يﻮﺑ ﻪﺑ
ﺮﯿﻣ و ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ رﺎﮐ ز ﺲﭘ نآ زا و
ﺮﯾﺬﭙﻟد نﺎﺘﺳاد ﯽﮑﯾ ﻢـﯾﻮﮕﺑ
) يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 170
و 171 (
ﺖﯿﺑ ﺎﮕﻧ ﻪﺑ دراد هرﺎﺷا ﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﯽﺸﮐﺮﺳ ﺖﯾﺎﮑﺣ زا مﻮﻈﻨﻣ ﯽﻧﺎﺘﺳاد شر
لﺎﺳ ﺖﻗو نﺎﻤﮐﺎﺣ زا ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ يﺎﻫ 1298
ه.
ق / 1880 و م
ﻦﯿﺸﻧاﺮﺤﺻ يﺎﻫدﺮﮐ زا ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﻪﻔﯾﺎﻃ ﺎﺑ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ هزرﺎﺒﻣ )
،ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ 1384 : ج 3/
680 ( نﺎﺸﮑﻧدﺮﮔ ﻪﻔﯾﺎﻃ و ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﺒﻠﭼ ﺪﻧوﺪﻤﺣا
ﯽﻣ ﻢﺘﺳ و ﻢﻠﻇ ﻪﻔﯾﺎﻃ ﭻﯿﻫ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ
ﻟاو ﻪﺑ ﻪﯿﻨﻄﻨﻄﺴﻗ هﺎﺷ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺟ ﺎﺗ دﻮﺒﻧ نﺎﻣا رد نﺎﺸﯾا ﻢﻠﻇ زا يا هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺖﻗو ﯽ
"
ﮏﻠﻤﻟاﺮﺻﺎﻧ
"
ﻪﻣﺎﻧ د و ﺖﺷﻮﻧ يا ﺪﺷ ﺎﻫﺪﻧوﺪﻤﺣا ﻪﻔﯾﺎﻃ بﻮﮐﺮﺳ رﺎﺘﺳاﻮﺧ نآ ر
.
ﻪﻔﯾﺎﻃ ﻦﯾا يﻮﺠﮕﻨﺟ ،مﻮﻈﻨﻣ نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا سﺎﺳا ﺮﺑ -
ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ - ناﺮﯾا ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﺖﻣﺎﻗا ياﺮﺑ ﯽﯾﺎﺟ نﻮﭼ ﺶﻧارﺎﯾ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻦﮐﺎﺳ ﺎﺠﻧآ رد و هﺪﯿﺳر بﺎﺠﯾر ﮓﻨﺗ ﻪﺑ بﺎﻫذ ﻞﭘﺮﺳ زا و هﺪﻣآ .
ﺑ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ نﺪﻣآ زا نﻮﭼ ﮏﻠﻤﻟاﺮﺻﺎﻧ نﺎﺧ دﻮﻤﺤﻣ ﺖﻤﺳ ﻪ
ﺪﺷ يو ﺎﺑ ﮓﻨﺟ هدﺎﻣآ ﯽﻫﺎﭙﺳ ﺎﺑ ﺪﺷرادﺮﺒﺧ هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ .
ﺲﭘ زا نﻮﭼ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﯽﻤﻧ ﺮﺑ يو هﺎﭙﺳ ﺎﺑ ﮓﻨﺟ
هرﺎﭼ ﺪﻣآ يو زا ﺎﺗ ﺪﯿﺸﯾﺪﻧا يا
هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ رد ﺎﺗ ﺖﺳاﻮﺧ يو زا ﻮﻔﻋ ﺐﻠﻃ و يراز ﺎﺑ ﺪﻧﺎﺳر ﮏﻠﻤﻟاﺮﺻﺎﻧ هﺎﮔرد ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﻪﮐ ﯽﻣﺎﮕﻨﻫ ،ﺪﻫاﻮﺨﺑ هﺎﻨﭘ و ﺪﻨﮐ ﺶﺸﺨﺑ ﺐﻠﻃ دﻮﺷ ﻦﮐﺎﺳ .
ﮏﻠﻤﻟاﺮﺻﺎﻧ نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻞﻇ دﺰﻧ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ طوﺮﺸﻣ ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ار يو ﺖﺳاﻮﺧرد
) ،ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ 1384 : ج 4 / 365 - 366 ( - ﺮﺴﭘ
نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻞﻇ ازﺮﯿﻣ دﻮﻌﺴﻣ ﻪﻄﻠﺳ ،ناﺪﻤﻫ و هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ،نﺎﺘﺳزﻮﺧ ،نﺎﺘﺳﺮﻟ ،نﺎﺘﺳدﺮﮐ ﺖﻗو ﻢﮐﺎﺣ ،هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ 1299
- 1305 ه.
ق -
د ﺶﺘﻣﺎﻗا ﺎﺑ ﯽﺘﻔﻟﺎﺨﻣ ﺰﯿﻧ وا ﺪﻫﺪﺑ هزﺎﺟا يو ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺎﺗ دوﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ر
. ﻞﻇ ﺖﻣﺪﺧ ﻪﺑ و ﺪﺷ رﺎﺑرد رﺎﭙﺴﻫر ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ
و ﺪﯿﺳر نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻪﺑ يو زا
ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺪﻨﺴﭘﺎﻧ لﺎﻤﻋا ﺮﻃﺎﺧ رد دﻮﻣﺮﻓ و ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ار يو رﺬﻋ نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻞﻇ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺟ ﺎﺗ دﺮﮐ ﺶﺸﺨﺑ ﺐﻠﻃ شا
ياﺮﺑ يزروﺎﺸﮐ و شﺎﻌﻣ راﺮﻣا ياﺮﺑ يﺮﺻﺎﻧ رز راﺰﻫ ﺶﺷ ﻪﻧﻻﺎﺳ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و دﻮﺷ ﻦﮐﺎﺳ ﻦﯾﺮﯿﺷﺮﺼﻗ يراﺪﻘﻣ و دﺮﮐ رﺮﻘﻣ ﺶﻧارﺎﯾ و يو
ﺪﻨﮐ تازﺎﺠﻣ ار نﺎﺸﯾا ﺎﻄﺧ بﺎﮑﺗرا ترﻮﺻ رد ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ و ﺪﻧزادﺮﭙﺑ رﺎﮐ و ﺖﺸﮐ ﻪﺑ ﺎﺗ دﺎﻬﻧ نﺎﺷرﺎﯿﺘﺧا رد يزروﺎﺸﮐ ﻦﯿﻣز :
راﺮـــــﻗﺮﺑ وا مﺎـﻧ ﺮﺑ ﻢـــﯾدﻮـﻤﻧ
راﺰــﻫ ﺶــــﺷ يﺮﺻﺎﻧ رز ﯽﻟﺎﺴﺑ
ﺖـﺸــﻫ زﺎﺑ وﺪﺑ ﺪــﯾﺎﺑ زﺮﻣ ﯽﮑﯾ
ﯾ ﻪـﮐ ﺖﺸﮐ ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ يو رد ﺶﻧارﺎ
ﺪﻨﺒــﯾﺎﭘ ﺪﺷ دﺮﻣ نﻮﭼ ﻪﮐ ﺎﻧﺎﻤــﻫ
ﺪﻨـــﻠﺑ ﯽﻫﺎـﺠﺑ و فﺮـﮕﺷ ﯽﻟﺎﻤﺑ
ﺖﺸﮐ ﻪﺑ و عرﺰﺑ ﺪﻣآ مﺮﮔ شﺮﺳ
ﺖـﺷز رادﺮـﮐ دﺮﮔ ﺮﮔد ددﺮﮕﻧ
) يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 446
ﺎﺗ 449 (
هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﻟاو ،هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ رﻮﺘﺳد ﻪﺑ
"
ﺮﺻﺎﻧ ﮏﻠﻤﻟا
"
ﮏﻠﻤﻟاﺮﺻﺎﻧ ﻮﻟﺰﮔاﺮﻗ نﺎﺧ دﻮﻤﺤﻣ ﺖﻣﻮﮑﺣ )
1299 - 1301 ه.
ق ( ير رﺎﭙﺴﻫر
ﺪﺷ ﻢﮐﺎﺣ و ﺪﻣآ هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻪﺑ نﺎﻣﻮﺗ ﺮﯿﻣ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ وا يﺎﺟ ﻪﺑ و ﺪﺷ .
ﺪﻨﭘ و ﺪﻧاﻮﺧ دﻮﺧ دﺰﻧ بﺎﻫذ ﻞﭘﺮﺳ زا ار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ،ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ
دﺮﯿﮕﺑ ﺶﯿﭘ رد باﻮﺻ هار و ﺪﻨﮐ ﻪﺸﯿﭘ ﯽﺘﺳرد ﻪﮐ داد .
ﺮﻓ ار دﻮﺧ ﺮﻫﺎﻇ رد ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ داد نﺎﺸﻧ رادﺮﺒﻧﺎﻣ
"
ﺖﺷز دﺎﻬﻧ و ﺪﺑ ﺖﻨﯿﻃ ﯽﻟو
ﻪﺑ ار ﺶﯾﻮﺧ ﺖﺴﯾﺎﺷﺎﻧ يﺎﻫرﺎﮐ و ﺪﻧدز راوز و جﺎﺠﺣ و مدﺮﻣ لوﺎﭙﭼ و ﺖﯿﻋر ترﺎﻏ ﻪﺑ ﺖﺳد و ﻪﺘﺴﺑ يو ﺮﺑ ار يرﺎﮑﺘﺳرد هار وا يﻮﺧ ناﺮﯾا تﻼﯾا ندﺮﮔ ﯽﻣ
ﯽﻣ غورد ﺪﻨﮔﻮﺳ و ﺪﻨﺘﺧاﺪﻧا ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﻣ نﺎﻤﺘﮐ ار نﺎﺷﺪﻨﺴﭘﺎﻧ لﺎﻤﻋا و ﺪﻧدرﻮﺧ
. ﺮﺑ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ و ﻦﺨﺳ نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا
٣
ﻮﺘﻣ ﺎﻫرﺎﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﻨﻨﻤﺷد نﺎﺸﯾا ﺎﺑ نﺎﯿﻧﺎﻤﺜﻋ نﻮﭼ ﻪﮐ ﺪﻧار ﯽﻣ ﯽﻣ ﻞﺳ
رد ﺎﻫﺪﻧوﺎﻤﻫ ﻪﻔﯾﺎﻃ ﻪﮐ اﺮﭼ ﺪﻧﺮﺒﺑ ار نﺎﺸﯾا يوﺮﺑآ ﻪﮐ ﺪﻧﻮﺷ
ﻦﯾا ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ و ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﮕﺗرﺎﻏ و رﺎﮐ ﻢﺘﺳ نﺎﺸﯾا زا ﯽﻫوﺮﮔ و ﺪﻧدﻮﺑ مور كﺎﺧ ﯽﻣ دﻮﻤﻧاو ﻪﻧﻮﮔ
يﺮﮕﺗرﺎﻏ ﻦﯾا ﻪﮐ دﺮﮐ رﺎﮐ ﺎﻫ
وا نارﺎﯾ و يو
ﻧ ﻪﻔﯾﺎﻃ ﻦﯾا و ﺖﺴﯿ دﺮﯿﮔ ﻢﺸﺧ نﺎﺸﯾا زا هﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ،ﺪﻧزاﺪﻧا ﯽﻣ ﺶﻧارﺎﯾ و ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ندﺮﮔ ﻪﺑ ار نﺎﺸﺘﺷز لﺎﻤﻋا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ
ﺪﻨﮐ بﻮﮐﺮﺳ ار نﺎﻧآ و
"
.
ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﯽﺗﺪﻣ زا ﺲﭘ نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻞﻇ ﻪﺑ و ﺪﺷ ﺮﺒﺧ ﺎﺑ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ لﺎﻤﻋا زا
- هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧﺮﺴﭘ -
ترﻮﺸﻣ يو زا و ﺖﺷﻮﻧ ﻪﻣﺎﻧ
ﻪﮐ ﺖﺳاﻮﺧ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ تﺪﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا و دﺮﮐ ردﺎﺻ ار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﯽﺑﻮﮐﺮﺳ رﻮﺘﺳد نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻞﻇ ؟ﺪﻨﮐ ﻪﭼ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﺎﺑ
400 دﻮﺑ هدﺮﮐ ﻊﻤﺟ ﺶﯾﻮﺧ فاﺮﻃا ﯽﻧﺎﻤﺜﻋ و مور زﺮﻣ زا ار ﺶﻧارﺎﯾ زا ﻦﺗ :
دﺎﻬﻧﺪﺑ ﺪﺑ دﺮﻣ ﯽﮑﯾ ﺎـــﺟﺮﻫ ﻪﺑ
ﻧ و دروﺎﯿﺑ داد يﺎﺟ دﻮﺧ ﮏﯾدﺰ
مور زﺮﻣ رد هﺪﻨﮐﺮﭘ ﺪﻧدﻮﺑ ﻪــﮐ مﻮـــــﺷ نادزد ﺪﻧوﺎﻤــﻫ ﻞﯿﺧز
يور ﺪـــﻧدﺎﻬﻧ ناﺮﯾا ﻪﺑ ﮏﯾﺎﮑـﯾ
يﻮﺨﺘﺷز ناﺪﺑ ار دﻮﺧ ﺪﻨﺘــﺴﺒﺑ
دﺮﻣ ﺖﺷز ﺪﺻ رﺎﭼ نﺎﻣز كﺪﻧا ﻪﺑ
دﺮﮐ دﺮﮔ دﻮﺧ فاﺮﻃا ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻬﻧ
)
يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 498
ﺎﺗ 501 (
ﺎﻫﺪﻧوﺪﻤﺣا ﻪﻔﯾﺎﻃ زا ﺮﮕﯾد ﯽﻫوﺮﮔ ،نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد )
،ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ 1384 : ج 3/
674 - 680 ( ﻪﯿﻘﻓ و ﺪﻧﺪﯿﺸﮐ ﯽﻧﺎﻤﺜﻋ ﺖﻟود ﺖﻋﺎﻃا زا ﺮﺳ
ردﺎﻗ ) ،ﯽﻣﺎﻬﻟا 1384 : ج 1/
52 ( ﺪﻧﺪﺷ ﺖﺳﺪﻤﻫ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﺎﺑ و ﺪﻧﺪﻣآ ناﺮﯾا ﻪﺑ ﺶﻧارﺎﯾ و .
يﺎﻫ ﯽﺸﮐﺮﺳ زا ناﺮﯾا هﺎﺷ ﻪﺑ بﺎﻄﺧ مور ﺮﺼﯿﻗ
ﻪﻣﺎﻧ مور كﺎﺧ رد ﺎﻫﺪﻧوﺪﻤﺣا دزادﺮﭙﺑ ﺎﻬﻧآ ﯽﺑﻮﮐﺮﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳاﻮﺧ هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ زا و ﺖﺷﻮﻧ
. ﻪﮐ ﺖﺷﻮﻧ يو ﺦﺳﺎﭘ رد هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ
"
ﺖﻓﺎﯾ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﺶﯾاﺮﮔ ﯽﮑﯿﻧ يﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﺷﺮﺳ ﺪﺑ داﺮﻓا ﺖﺴﭘ تاذ
"
هدﺮﮐ ﺶﺸﺨﺑ ﺐﻠﻃ و ﻪﺘﻓر نﺎﺸﯾا هﺎﮔرد ﻪﺑ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز و
نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻞﻇ ،ﺖﺳا -
شﺮﺴﭘ - ﻟاﺮﺻﺎﻧ و هﺪﺷ نﺎﺸﯾا نﺪﯿﺸﺨﺑ رﺎﺘﺳاﻮﺧ ﯽﻟو ،ﺖﺳا ﻪﺘﺷﺬﮔ رد نﺎﺸﯾا هﺎﻨﮔ زا شﺮﺴﭘ ﺮﻃﺎﺨﺑ ﺰﯿﻧ هﺎﺷ ﻦﯾﺪ
ﮐ نﻮﻨﮐا ﯽﻣ ﺖﺳا هدز زﺎﺑﺮﺳ دﻮﺧ نﺎﻤﯿﭘ زا ﻪ ﺪﺳﺮﺑ تازﺎﺠﻣ ﻪﺑ و دﻮﺷ بﻮﮐﺮﺳ ﺖﺴﯾﺎﺑ
:
رﺎﮑﺑﺎﻧ ﺮﻫﻮﮔ ﺪــﺑ ِﺮﯿﻤﻧاﻮــﺟ
رﺎﮑﺷآ دﻮﻤــﻧ ﺪﺑ ﺮــﻫﻮﮔ نﺎﻤــﻫ
دﻮﺑ ﺎﻤﺑ
ﺖﺴﺨﻧ زا ﯽﻤﻫ ﻦﺷور
ﺖﺳرد نﺎﻤﯿﭘ ﺖﺴﯿﻧ ار ﻮﯾد نآ ﻪﮐ
ﺖﺳاﻮﺨﺑ ﺎﻣ زا ﺪﻧزﺮﻓ ﻮﭼ ﻦﮑﯿﻟو
ﺖﺳاور ﺎﻣ ﺮﺑ رد ﺶﺸﻫاﻮﺧ ﺮﻫ ﻪﮐ
هار ﮏﻠــﻣ ناﺪﺑ ار وا ﻢــﯾداﺪﺑ
هﺎﮕﺘــﺳد و ﻪﯾﺎﭘ و ﺖــﻌﻠﺧ و رز
) يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 578
ﺎﺗ 581 (
ﺖﺴﺸﺑ ﯽﺘﯿﮔ يور ﺮﻫﻮﮔ ﺪﺑ ﻦﯾﺰﮐ ﺖﺳرد ندﺮﮐ هرﺎﭼ ﯽﮑﯾ ﺪﯾﺎﺒﺑ
ماد هدﺮﺘﺴﮔ ﻪﻧﻮﮔ ناز ﻪﻧ ﻦﮑﯿــﻟو
مار ﺪﯿـﺻ ﺪﻬـﻧ نﺎﺑﺎﯿﺑ رد ﺮﺳ ﻪــﮐ
)
يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 588
و 589 (
ﻪﻣﺎﻧ ﻪﺑ ﺮﮑﻔﺗ و ﺮﯿﺑﺪﺗ ﺎﺑ هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻢﮐﺎﺣ ﻪﮑﻨﯾا ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ ﺪﺷ لﺎﺳرا ﺎﻫﺪﻧوﺎﻤﻫ ﻊﻓد ياﺮﺑ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﺑ بﺎﻄﺧ نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻞﻇ زا يا
ﻤﻧاﻮﺟ ﻊﻓد دﺪﻨﺒﺑ ار يو ﺰﯾﺮﮔ هار و دزادﺮﭙﺑ ﺮﯿ
.
ر ﺶﻫﺎﭙﺳ و ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﺎﺗ ﺖﺷاد ﺖﯾرﻮﻣﺎﻣ نﺎﻄﻠﺴﻟا ﻞﻇ فﺮﻃ زا ﻪﮐ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ ﺖﻓﺮﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ،ﺪﻨﮐ بﻮﮐﺮﺳ ا
ﻞﻤﻋ يا
ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ؛دﺰﯾﺮﮕﺑ ﻪﮐ دﻮﺸﻧ ﺮﺒﺧﺎﺑ وا ﺖﯿﻧ زا ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﻪﻣﺎﻧ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﻪﺑ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ يور
هزرﺎﺒﻣ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺷﻮﻧ يا ﯽﯾﺎﻫدﺮﮐ ﺎﺑ
ﻪﺑ كﻮﮐﺮﮐ زا ﻪﮐ ﯽﻣ هزرﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﺪﻧا هﺪﻣآ ناﺮﯾا كﺎﺧ
ﻖﯾﺮﻃ ﻦﯾا ﻪﺑ و ﺪﻨﮐ يرﺎﯾ ار يو هزرﺎﺒﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺖﺳاﻮﺧ ﻢﻫ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ زا و ﺪﯾآ
دﻮﺸﻧ ﺮﺒﺧﺎﺑ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻂﺳﻮﺗ ﺶﻧﺎﯿﻫﺎﭙﺳ بﻮﮐﺮﺳ زا وا ﺎﺗ ﺪﺒﯾﺮﻔﺑ ار يو
نﺎﺧ ﯽﻠﻌﻧﺎﺧ اﺪﺘﺑا )
هﺎﭙﺳ نﺎﻫﺪﻧﺎﻣﺮﻓ زا و ﻢﺸﺷ جﻮﻓ روﺎﯾ (
ﻂﺳﻮﺗ ﺖﺨﺳ ﯽﻧﺎﺘﺴﻣز رد و ﺖﻓﺮﮔ يﺎﺟ هﺎﭙﺳ ﻪﻣﺪﻘﻣ رد ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ
دﺮﮐ ﺖﮐﺮﺣ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ هﺎﮕﯾﺎﺟ بﺎﻫذ يﻮﺳ ﻪﺑ :
ﯽﻣ ﺶﻧﺎﺧ ﯽﻠﻌﻧﺎﺧ ﺎﺠﮐ ﺪﻧﺪﻧاﻮﺧ
ﻦﺨﺳ ﯽﻣ ﺶﯾدﺮﻣ ز ﺎﻫ ﺪﻧﺪﻧار
زﺎﺴﻣزر لد ﺮﭘ يﺎﮐ ﺖﻔﮔ وﺪﺑ
زﺎﺗ ﺶﯿﭘ ﯽﮑﯾ ﺪﯾﺎﺒﺑ ار ﻪــﭙﺳ
ما هﺪــﯾد ار ﻮﺗ ناﺮﯿﻟد نﺎــﯿﻣ
ما هﺪﯾﺰﮕﺑ رﺎﮐ ﻦﯾا ﺮﻬﺑ زا ﻪﮐ
۴
)
يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 650
ﺎﺗ 652 (
ﻟاﻮﺘﻣ ﺶﺨﺑ ﺪﻨﭼ رد ﯽﻣﺎﻬﻟا ﺲﭙﺳ ﯽﻣ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ هﺎﭙﺳ لﺎﺣ حﺮﺷ ﻪﺑ ﯽ
ﻣ زا رﺬﮔ ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ و دزادﺮﭘ لﺰﻨ
ﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ياﺮﺑ ار ﻒ
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ بﺎﻫذ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺪﻨﮐ
.
هرﺎﭼ ياﺮﺑ و ﺪﺷ ﺮﺒﺧ ﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ نآ رد هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻢﮐﺎﺣ هﺎﭙﺳ ﺖﻣﺎﻗا زا ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ،بﺎﻫذ ﻞﭘﺮﺳ ﻪﺑ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ نﺪﯿﺳر زا ﺲﭘ
ﺖﻓﺮﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ و ،ﺖﺴﺸﻧ ترﻮﺸﻣ ﻪﺑ ﺶﻧارﺎﯾ ﺎﺑ ﯽﺸﯾﺪﻧا ﻪﻣﺎﻧ ،نﺎﺨﯿﻠﻋﺮﻬﻣ ﺶﻧز رﺪﭘ ﻖﯾﺮﻃ زا
ﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﺑ يا دﻮﺧ تدارا و ﺪﺴﯾﻮﻨﺑ ﮏﻠﻤ
ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ داد ﯽﯾﻮﮑﯿﻧ ﺮﺳ زا ﯽﺑاﻮﺟ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺎﺗ ﺪﻨﮐ مﻼﻋا ﻢﮐﺎﺣ ﻪﺑ يراﺰﮕﺘﻣﺪﺧ ﺖﻬﺟ ار دﻮﺧ ﯽﮔدﺎﻣآ و دراد زاﺮﺑا يو ﻪﺑ ار ﺪﻧﻮﺷ هدﺎﻣآ يو هﺎﭙﺳ ﺎﺑ ﮓﻨﺟ ياﺮﺑ ﺶﻧارﺎﯾ ﺎﺑ ترﻮﺻ ﻦﯾا ﺮﯿﻏ رد و دوﺮﺑ نﺎﺸﯾا هﺎﮔرد ﻪﺑ .
ﺨﯿﻠﻋﺮﻬﻣ ﻪﻣﺎﻧ ِﺦﺳﺎﭘ رد ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ نﺎ
ﺪﻧﺎﺳر ﺪﻫاﻮﺧ تازﺎﺠﻣ ﻪﺑ ار وا ﺪﻨﮐ ﯽﭽﯿﭘﺮﺳ ﻢﮐﺎﺣ ﺮﻣا زا ﺮﮔا ﯽﻟو دﺮﯾﺬﭘ ﯽﻣ ار وا ﺪﯾﺎﯿﺑ هﺎﮔرد ﻪﺑ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺖﺷﻮﻧ .
هﺎـﻨﭘ ﺮﮕﺸﻟ رﻻﺎﺳ ﺖﻔﮔ ﻦﯿﻨﭼ
هﺎﺷ نﺎﻣﺮﻓ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﻧ ﻦﻣ ﺮﺑ ﻪﮐ
مروآ ﻦﯿﮐ و مزر ﯽﻤﻫ وا ﺎﺑ ﻪﮐ
مروآ ﻦﯿـﻤﮐ و نﺎﻤﮐ و ﺪﻨـﻤﮐ
ﻦﻤﺠﻧا گرﺰﺑ ﻦﯾا يﻮﺳ ﺪﯾآﺮﮔ
ﻦــﻣ ز ﺪﻨـــﯿﺑ ﻪﻧ ﯽﻧﺎﺑﺮــﻬﻣ ﺰﺠﺑ
)
يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 522
ﺎﺗ 524 (
هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ مﺎﻤﺗ ﺶﯾﻮﺸﺗ ﺎﺑ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ 200
ﻪﺑ ﺶﻧﺎﻫاﺮﻤﻫ زا ﻦﺗ دﺎﺘﻓا هار ﻪﺑ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ يودرا ﺖﻤﺳ
. يو و ﺪﻧدﺮﮐ ﻦﯿﻤﮐ ﺶﻧارﺎﯾ
ﻪﻠﻤﺣ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ هﺎﭙﺳ ﻪﺑ ﺶﻧارﺎﯾ يو ﺖﻣﻼﻋ ﺎﺑ ﺪﺷﺎﺑ هداد ﺐﯾﺮﻓ ار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ،ﻢﮐﺎﺣ ﺮﮔا ﺎﺗ ﺪﻣآ رد ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ هﺎﮔرد ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ كﻮﮐﺮﮐ زﺮﻣ زا ﻪﮐ دﺮﮐ دﻮﻤﻧاو ﻦﯿﻨﭼ و ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ،ﻢﮐﺎﺣ ،ﺪﺸﻧ نﺎﻨﭼ ﺎﻣا ؛ﺪﻨﻨﮐ زا ﯽﭽﯿﭘﺮﺳ ﻪﺑ نادﺮﮐ ﻪﻔﯾﺎﻃ زا گرﺰﺑ يدﺮﻣ
ﺖﺳا هﺪﻣآ بﺎﻫذ ﻪﺑ يو ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﻢﮐﺎﺣ هﺎﭙﺳ و ﺖﺳا هﺪﻣآ ناﺮﯾا زﺮﻣ ﻪﺑ مور نﺎﻄﻠﺳ .
ﻦﯾا ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ياﺮﺑ ﻪﮐﺪﺷ رﻮﻣﺎﻣ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ
دﻮﺷ هدﺎﻣآ ﻪﻔﯾﺎﻃ :
ﻢﮐ و ﺶﯿﺑ دﻮﺧ زار اﺮﺗ ﻢﯾﻮﮕﺑ
ﻢﺠﻋ هﺎﺷ ز نﺎﻣﺮﻓ ﻪﺘﻓر ﻦﻣ ﻪﺑ
گرﺰﺑ يدﺮﻣ كﻮﮐﺮﮐ زﺮﻣ زا ﻪﮐ
گﺮﺘـــﺳ و دﺮُﮐ زاﺮﻓاﺮـﺳ ﺮﯿﻟد
نﻮﻤﻨﻫر و رﻮﺸﻧاد و ﺖﺳا ﻪﯿﻘﻓ
نوﺰﻓ ﺶﻠﯿﺧ و ناواﺮﻓ شراﻮﺳ
مور نﺎــــﻄﻠﺳ نﺎﻤﯿﭘ ز ﻪﺘﺷﺬﮔ
مﻮﺑ كﺎﻨﺣﺮﻓ ﻦﯾا رد هدﺮﮐ نﺎﮑﻣ
) يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 973
ﺎﺗ 976 (
دﺎﺘﻓا هار ﻪﺑ ﻦﯾﺮﯿﺷﺮﺼﻗ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ .
ﺶﻫﺎﭙﺳ و نﺎﺸﯾا لﺎﺒﻘﺘﺳا ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﻓﺮﯾﺬﭘ ار ﻢﮐﺎﺣ نﺎﺟ ﻢﯿﻤﺻ زا رﺎﯾد نآ مدﺮﻣ
ﺪﻧﺪﻣآ . و دوﺮﺑ ﺖﺳﺎﻫﺪﻧوﺎﻤﻫ نﺎﻣدود زا ﻪﮐ دﺮُﮐ نآ ﮓﻨﺟ ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺑ ﺖﻔﮔ و ﺖﺳاﻮﺧ ار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ،ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﺑ و ﺪﻧاﺮﺑ ناﺮﯾا زا ار يو
و ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻨﺒﯾﺎﭘ هﺎﺷ ﺎﺑ ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻪﺑ و دﺮﯿﮔﺮﺑ نﺎﺸﯾا زا ﺖﺒﺤﻣ و ﺮﻬﻣ ﺪﯾﺎﺑ ﯽﻟو ﺖﺳوا نﺎﺸﯾﻮﺧ زا يو ﻪﮐ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﺪﻫد ﻞﯾﻮﺤﺗ مور نﺎﻄﻠﺳ ﺪﻫد ﺖﺴﮑﺷ ار ﺎﻬﻧآ .
ﺖﺴﺸﻧ يار ﻪﺑ ﺶﻧارﺎﯾ ﺎﺑ و ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ .
د ﯽﻟو ﺪﻨﮕﻨﺠﺑ دﺮُﮐ مﻮﻗ ﺎﺑ ﺮﻫﺎﻇ رد ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ نآ ﺮﺑ ﻢﯿﻤﺼﺗ ﻦﻃﺎﺑ ر
ﺪﻨﯾﻮﭙﺑ ﯽﺘﺷآ هر و ﺪﻨﻫد يراﺮﻓ ار ﺎﻬﻧآ .
نﺎﻣدﺮﻣ نآ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﯽﺸﯾﻮﺧ ﻮﺗ
نﺎﻣدود نآ زا ﺮﻫﻮﮕﺑ ﯽﺘﺴﻫ ﻪﮐ
يﻮﭙﺑ ﺶﺷﻮﮐ هار ﻪﺷ نﺎﻣﺮـﻔﺑ يﻮﺸﺑ نﺎﺸﯾا ﺪﻧﻮﯿﭘ و ﺮﻬﻣ زا لد
) يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 1014
و 1015 (
ﻢﯿﺣر ﻦﺑا ﻦﺴﺣ ندﺮﮐ ﺮﯿﮕﺘﺳد ﻪﺑ ار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ،ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ )
ﻪﻔﯾﺎﻃ زا ﺪﻧوﺎﻤﻫ ( و شرداﺮﺑ نﺎﺧ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳا ،ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ و دﺮﮐ رﻮﻣﺎﻣ
دﺮﮐ ﻞﯿﺴﮔ ﻦﺴﺣ ندﺮﮐ ﺮﯿﮕﺘﺳد ياﺮﺑ ار ﯽﺑﺎﯿﻓﺮﺷ ﮓﯿﺑ ﺰﯾﺰﻋ .
ﻞﯿﺴﮔ ﻦﺴﺣ ندﺮﮐ ﺮﺒﺧ ﺎﺑ ياﺮﺑ ار ﯽﺼﺨﺷ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ رداﺮﺑ نﺎﺧ ﻞﯿﻌﻤﺳا
يﺮﯿﮔ ﺶﯿﭘ رد ﺰﯾﺮﮔ هار ﺖﺴﯾﺎﺑ ﯽﻣ ﻮﺗ و ﺪﻨﯾآ ﯽﻣ ﻮﺗ ﺎﺑ ﮓﻨﺟ ياﺮﺑ ﺎﻣ هﺎﭙﺳ ﻪﮐدﺮﮐ .
يﻮﺳ ناراﻮﺳ و ﺖﺨﯾﺮﮔ ﻦﺴﺣ ﺪﻧﺪﻣآ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ
دﺮﮐ ﯽﻧاﺪﻧز ار ﻞﯿﻋﺎﻤﺳا و ﺪﺷ ﺮﺒﺧﺎﺑ نﺎﺸﮕﻧﺮﯿﻧ زا ﻢﮐﺎﺣ ،ﺖﺳا هﺪﺷ يراﻮﺘﻣ ﻦﺴﺣ ﻪﮐ :
نﺎﻣز رد نﻮﭼ ﺪﻧﺪﯿﺳر ناراﻮﺳ ناﺪﻧﺎــﺧ ﻦﻤـﺷد نآ نﺎﺧ يﻮﺳ
ﺖﻔـﮔ و ﺶﯾﺪﻧاﺪﺑ يﻮﺳ دﺎﺘﺳﺮﻓ ﺖﻔﻬﻧ رﺪﻧا ﻞﯿﻋﺎﻤﺳ ار ﯽــﺴﮐ
ﻮﺗ رازرﺎﮐ ﯽﭘ زا ﻢﯾﺪﻣآ ﺎﻣ ﻪـــﮐ راﺮــــﻓ هار يوﺮـﻧاز زﺎﭙــــﺴﺑ
)
يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 1045
ﺎﺗ 1047 (
۵
نﺎﺷرﺎﺠﻨﻫ ﺖﺷز و ﺖﻠﯿﺣ نازو ﺎــﺷرﺎﮐ زا هﺎﮔآ ﺪﺷ ﺪﺒﻬﭙﺳ
رﺎﮑﺑﺎﻧ يا ﺖﻔﮔ ار ﻞﯿﻋﺎﻤــﺳ
ﺖــﻣاﺮﺣ رﺎﯾﺮﻬــﺷ ﺖﻤﻌﻧ دﻮﺷ
ﻮﺗ ﺪـــﻨﺑ زا ﻪﮔآ ﻢـــﯿﻧ ﯽﻧآ ﺮﺑ ﻮﺗ ﺪﻨــﺑ زا ﺪــﻨﺑ نﻮﻨﮐ مﺮـــﺒﺑ
نﺎﺑزور ﺰــﺠﺑ ﺪـــﺷﺎﺒﻧ تراوز نادوﺎﺟ ﺪﺷ يﺎﺟ اﺮﺗ ناﺪـــﻧﺰﺑ
)ﺑ
يﺎﻫ ﺖﯿ 1053 ﺎﺗ 1056 (
ﺪﺷ ﻪﺘﺸﮐ ﮓﻨﺟ رد نﺎﺧ داﺮﻣ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻦﺴﺣ و ﺪﺷ ﻞﯿﺴﮔ ﻦﺴﺣ ﺎﺑ ﮓﻨﺟ ياﺮﺑ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ فﺮﻃ زا ﺪﻧوﺪﻤﺣا نﺎﺧ داﺮﻣ هﺎﺷ
ﺪﺷ هدروآ ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ هﺎﮔرد ﻪﺑ وا ﺮﺳ و .
ﮓﻧرد ﻪﻧﺎﻣز زا ﺪﯾﺪﻧ ﺮﺘﺧا ﺪﺑ
ﮓﻨــﻔﺗ ﺮﯿﺗ ﻪﺑ شداﺮﻣ ﻪﺷ دﺰﺑ
هﺎﻨﮔ ﯽﺑ ﺮﯾاز ﯽﺴﺑ ناﻮــﺨﺑ
هﺎﯿﮔ و ﮓﻨﺳ ﻞﻌﻟ وا ناﻮﺧ زا ﺪﺷ
)
يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 1086
و 1087 (
ﻧاﻮﺟ ﻪﺑ ار ﻦﺴﺣ ﺮﺳ و دﺮﮐ ﯽﯾﻮﺠﻟد شا يﺮﯿﻟد ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ يو زا ﺮﯿﻣا و ﺖﺸﮔﺮﺑ ﺮﯿﻣا ﺖﻣﺪﺧ ﻪﺑ نﺎﺧ داﺮﻣ هﺎﺷ كﺎﺧ ﺎﺗ داد ﺮﯿﻤ
ﺪﻨﮐ . دﻮﺑ شﻮﺸﻣ و ناﺮﮕﻧ ﺖﺨﺳ ﻪﺛدﺎﺣ ﻦﯾا زا ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ .
ﻮﺟ ﻪﻨﯿﮐ ﺮﺳ ﺪﻨﺘـــــــــﺷاد ﻪﮕﻧ ﻮﺨﺘـــــﺷز هرﺎﺑ ﯽﮑــــﯾدﺰﻧ ﻪﺑ
دﺮـــﮐ ﻪﺑﻻ ﯽﺴﺑ ﺪﺒﻬﭙــﺳ دﺰﻧ ﻪﺑ درز يور ﺪﺷ رﺎﮐ ناز ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ
كﺎﺨﺑ ﺶﺘﻔﻬﻧ رد و ﺮﺳ نآ ﺪﻧﺎﺘﺳ
كﺎﭘ كﺎﭘﺎﻧ دﺮﻣ نآ زا ﺖﺸﮔ نﺎﻬﺟ
)
يﺎﻫ ﺖﯿﺑ 1121
ﺎﺗ 1123 (
مﺎﺴﺣ نارﻮﮔ جﻮﻓ زا ﯽﺧﺮﺑ ﺎﺑ ﺎﺗ دﺮﮐ رﻮﻣﺄﻣ ار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ،ﮏﻠﻤﻟا )
،ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ 1384 : ج 2/
319 ( ناراﻮﺳ ﮓﻨﺟ ﻪﺑ يردﺎـﻗ ﻪﯿﻘﻓ ﺪﻧوﺪﻤﺣا
،يزوﺮـﯿﭘ ﻦـﯾا ﺖﺒـﺳﺎﻨﻣ ﻪـﺑ و داد ﻞﯾﻮﺤﺗ مور نﺎﻄﻠﺳ ﻪﺑ ار نﺎﺸﻧاﺮﯿﻣا و داد ﺖﺴﮑﺷ ار نﺎﻧآ و دﺮﮐ ﺖﮐﺮﺣ نﺎﻧآ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ،دوﺮﺑ دﻮﺷ نﺎﻤﻬﻣ ﺶﻫﺎﮔرد ﻪﺑ ﺎﺗ ﺖﺳاﻮﺧ نﺎﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻢﮐﺎﺣ زا ﯽﻣور يﺎﺷﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ .
مﺎﺴﺣ ﻞﻇ زا ﮏﻠﻤﻟا ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ رﻮﺘﺳد نﺎﻄﻠﺴﻟا
ﺪﻨﻤﺷزرا ﯽﻣ يو مور هﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻮﺗ ﺖﯿﻤﮐﺎﺣ مﺎﻘﻣ ندﻮﺑ ﺪﯾآ ﻞﺋﺎﻧ ﻮﺗ راﺪﯾد ﻪﺑ ﺖﺴﯾﺎﺑ
. ﺪﺷ ﺮﯿﻣا هﺎﮔرﺎﺑ ﻪﻧاور مور هﺎﺷ .
هدﺮـﮐ نﺎـﯿﺑ ار ﯽﺗﺎـﯿﺑا ﯽﻣور هﺎﭙﺳ و يو ﻪﺑ ﺎﯾاﺪﻫ ﺶﺸﺨﺑ و يزاﻮﻧ نﺎﻤﻬﻣ و هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻢﮐﺎﺣ يراﺰﮕﺘﻣﺪﺧ زا ﯽﺣﺮﺷ ﺲﭙﺳ ﯽﻣﺎﻬﻟا
ﺖﺳا . ﻣ ﺶﻧارﺎﯾ ﺎﺑ دﺎﻬﻧ ﺪﺑ ِﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ مﺎﺴﺣ يودرا ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺒﺷ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﺷ ﺪﻬﻌﺘ
ار ﺎـﻬﻧآ و ﺪﻨـﺸﮐ نﻮـﺧ و كﺎﺧ ﻪﺑ ار ﻪﻤﻫ و ﺪﻨﻨﮐ ﻪﻠﻤﺣ ﮏﻠﻤﻟا
ﺪﻧﻮﺷ يراﻮﺘﻣ و ﺪﻨﻧﺰﺑ ﺶﺗآ .
لﺎﮕﺳ ﺖﻠﯿﺣ ﻢﯿﺧژد ﺖﻔﮔ ﻦﯿﻨﭼ لﺎﯾ و زﺮﺑ ﺎﺑ نﺎﻧاﻮﻠﻬﭘ يا ﻪﮐ
نﻮﮔﺮــﯿﻗ دﻮﺷ ﻪﻧﺎﻣز ﺐﺷ زا ﻮﭼ نﻮﯿﻫ ﻦﯾز ﻪﺑ ﺮﺴﮑﯾ ﺪﯿﯾآرد
ﯿﻨﮐ نﻮﺨﯿﺒﺷ ﻦﻤﺷد يودرا ﻪﺑ
ﺪ
ﺪﯿﻨﮐ نﻮﺧ ﺮﺒﻃ نﻮﭼ نﻮﺧ ز ار ﻦﯿﻣز
)
ﺖﯿﺑ يﺎﻫ 1229 ﺎﺗ 1231 (
ﻢﻫ زا ﯽﮑﯾ مﺎﺴﺣ ﻪﺑ ار ﺶﻧارﺎﯾ و ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﻢﯿﻤﺼﺗ ﺮﺒﺧ ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ نﺎﻧﺎﻤﯿﭘ
ﺒﺧ و ﺪﻧﺎﺳر ﮏﻠﻤﻟا و دﺮـﮐ مﻼـﻋا يو ﻪـﺑ ار نﺎـﺸﯾا ﻪﻠﻤﺣ ﺮ
ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ ﺶﻧﺎﻫاﺮﻤﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﻢﮐﺎﺣ )
،ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ 1384 : ج 4/
369 ( ﺰﯿﻧ و ):
،نﺎﻤﻫ 1384 : ج 3/
680 - 681 ( ﺪﻧدﺮﮐ هﺮﺻﺎﺤﻣ ار :.
راﻮـﺳ ﯽﻫوﺮﮔ هدﺎﯿــﭘ ﯽﻫوﺮﮔ
راﺪــﻣﺎﻧ رﺪﻔﺻ يز يﺪﻨﺘﻓﺮﺑ
ﺪــﯿﻠﭘ داﮋﻧ ﺪﺑ نآ ﺮﯿﻤــــﻧاﻮﺟ
ﺑ ﺮﮕﻨﺳ ﻪﺑ ار ﻦﯿﻬﻣ ﺮﯿﻣ ﻮﭼ ﺪﯾﺪ
رﺎﮔزور ﺪــﺑ نارﺎﯾ هاﺮــﻤﻫ ﻪﺑ
رازرﺎﮐ ﺖــﻟآ رد قﺮﻏ ﻪﻤــﻫ
نوﺮﺑ ﺖﺴﻣ ﻞﯿﭘ نﻮﭼ هرﺎﺑ زا ﺪﻣآ
ﺖـــﺳﺮﭘ نادﺰﯾ ﺮﯿـــﻣ ﺮﺑ ﺪﻣﺎﯿﺑ
)
تﺎﯿﺑا 1251 ﺎﺗ 1254 (
۶
مﺎﺴﺣ ﮓﻨﺟ ﯽﮔدﺎﻣآ تﺎﻣﺪﻘﻣ زا يﺮﺼﺘﺨﻣ شراﺰﮔ زا ﺲﭘ ندﺮـﮐ ﻪـﻠﻤﺣ ﺮـﮐذ ،ﺮﯿﻤﻧاﻮـﺟ هﺎﭙﺳ ﻪﺑ ﮏﻠﻤﻟا
مﺎـﺴﺣ ﻪـﻌﻠﻗ ﻪـﺑ ﮏـﻠﻤﻟا
رﺎﺼﺣ نآ ﻦﺘﻓﺮﮔ و ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ مﺎﺴﺣ ،نﺎﺸﯾا نﺎﻣ و نﺎﺧ ندﺮﺑ جارﺎﺗ ﻪﺑ و ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ هﺎﭙﺳ نادﺮﻣ و نز ندﺮﮐ ﺮﯿﺳا و
ناﺮـﺘﺧد و نﺎـﻧز ﮏﻠﻤﻟا
ﯽﻣ ﻪﮐ ﺎﺟ ﺮﻫ ﻪﺑ و ﺪﻨﺷﺎﺑ دازآ ﻪﮐ دﺮﭙﺳ ﺮﺼﻗ رد ﯽﯾاﺪﺧﺪﮐ ﺖﺳد ﻪﺑ ار ﺪﻧوﺮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ
:
دﻮﺑ ﻪﮐ يﺮﯿﺳا ناﺮﺘﺧد و نز
دﻮﺸﮔ ﯽﻧﺎﺑﺮﻬﻣ رد نﺎﺸﺧﺮﺑ
نورﺪﻧا ﺮﺼﻘﺑ ﺪﺑ اﺪﺧﺪﮐ ﯽﮑﯾ
نﻮﻨﻓوذ ﯽﻣدآ ﺎﺳرﺎﭘ ﺪﺑُ ﻪﮐ
وﺪﺑ ار ناﺮﺘﺧد و نز نآ دﺮﭙﺳ
ﻮﺧ هﺰﯿﮐﺎﭘ ﺮﯿﻣ ﺖﻓأر ﯽﻫز
نﺎـــﺸﻧادﺮﻣ ﺪﻧدﺮﺒﺑ ناﺪــــﻧﺰﺑ
نﺎﺸﻧ و مﺎﻧ دﺎﻧﺎﻤﻣ نﺎﺸﯾا زﺎﮐ
)
ﺖﯿﺑ يﺎﻫ 1350 - 1353 (
ﻓد ﻪﺑ و هدﺮﮐ يراﺰﮕﺳﺎﭙﺳ يﺎﻤﻨﻫر دﺰﯾا هﺎﮔرد ﻪﺑ ﺮﯿﻣا ﻦﺘﻓﺮـﮔ ياﺮـﺑ ار ﯽﺑﺎﺠﻨـﺳ نﺎﺧ دﻮﻤﺤﻣ و ﺖﺧادﺮﭘ ﮓﻨﺟ نﺎﮕﺘﺸﮐ ندﺮﮐ ﻦ
مﺎﺴﺣ ﺶﯿﭘ ﻪﺑ ار يو ﺮﺳ نﺎﺧ دﻮﻤﺤﻣ ،دﺮﮐ بﺎﻫذ ﻞﭘﺮﺳ ﯽﻫار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ رداﺮﺑ ﺪﻧدﺮﮐ راﺮﻓ ﯽﮕﻤﻫ ﻦﻤﺷد ﺮﮑﺸﻟ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد دروآ ﮏﻠﻤﻟا
ﺪﻨﺘﻓر ﻦﯿﺑ زا و .
مﺎﺴﺣ حﺪﻣ رد ﺮﻋﺎﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﮏﻠﻤﻟا
25 ﯽﺣﺪﻣ ،ﺖﺳا هﺪﻣآ نﺎﺘﺳاد ﯽﭘ زا ﺖﯿﺑ ﺪـﻨﻠﺑ يﺎـﻫوزرآ زا رﺎـﺷﺮﺳ و دراﺪـﻧ يﻮﻠﻏ ناﺪﻨﭼ ﻪﮐ
ﺖﺳاﻮﺧرد و ﺮﯿﻣا ياﺮﺑ ﺖﺳوا زا ﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫ
:
ﺪﺷ دﺎﺸﻤﺷ غﺎﺑ نﻮﭼ ﮏﻠﻣ وا زا ﺪﺷ دﺎﺑآ ﻪﻧاﺮﯾو زﺮﻣ ﻪﻤﻫ
ﺪــــﻫاﻮﺨﻧ ــﯿﺑ ﻦﺗ ﺮﺑ ﻢﺘــﺳ
اﻮﻧ
اور دراد ﺶﯾﺪﻧا ﺪﺑ نﺎﺠﺑ
داد ﺰﺠﺑ وا ز ﯽــﺷﻮﮔ هﺪﯿﻨــــﺸﻧ
ﻮﺧ كﺎﭘ ﺮﺘﻬﻣ ﺮﮔداد ﯽﻫز
لﺎـــﻣ ﻪﺑ دراد هﺪﻧز ناﺮﻋﺎﺷ لد
لﺎﻤﮐ ﻞﻫا ﻒﻗو وا لﺎﻣ دﻮﺑ
)
ﺖﯿﺑ يﺎﻫ 1414 ﺎﺗ 1417 (
ا ﭗﯿﺗﺮﺳ ﯽﺷﺎﺑ ﯽﭽﮑﯿﺸﮐ نﺎﺧ ﯽﻠﻌﺒﻠﮐ مﺎﺴﺣ ﺐﻧﺎﺟ زا ﻪﻨﮕﻧز ﻞﯾ
ﺪـﺷ ﯽـﻫار يداﺮـﻣ يﺎـﻫ فﺎـﺟ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ياﺮﺑ ﮏﻠﻤﻟا .
ار ﺎـﻬﻧآ و
دروآ ﺮﯿﻣا هﺎﮔرد ﻪﺑ ار نﺎﺸﻧاﺮﯿﻣا و داد ﺖﺴﮑﺷ .
ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ يﻮﺳ زا و ﻪﺘـﺸﮐ ار ﺶﻧارﺎـﯾ و ﺮﯿﻤﻧاﻮـﺟ ﻪـﮐ ﺪـﺷ هدز فاﺮـﮕﻠﺗ ﺮـﯿﻣا ﻪـﺑ هﺎﺷ
ﺖﺳﺮﻔﺑ رﺎﺑرد ﻪﺑ ار نﺎﺸﯾا يﺎﻫﺮﺳ .
فﺎﺼﻣ ﺖﺷد مﺎﻏﺮﺿ هﺪﻨﺷﻮﮑﺑ
فاﺮﮕﻠﺗ ﻪﻧﺎﺧ زا ﺪﻣآ ﺮﺒﺧ
هﺎﻣ ﻪﮐ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ نﺎﻬﺟ هﺎﺷ ز
هﺎـــﮔرﺎﺑ ﻪﺒﻗ دﻮﺑ ار وا ﺮﻣ
ﻦﻤـــﺠﻧا ﺮﺘﻬﺑ و ﺮﺘــﻬﻣ يا ﻪـــﮐ
زاﺮﻓاﺮﺳ ﺮﯿﻟد ﻦﻣ رﻻﺎﺳ و
ﻎﯿﺗ ﻪﺑ ار وا نارﺎﯾ و ﺮﯿﻤــﻧاﻮﺟ
ﻎﯾرد ﺎﻣﺮﻔﻣ ﻦﺘﺸﮐ ز ﺮﺳ ﺮﺒﺑ
)
ﺖﯿﺑ يﺎﻫ 1442 ﺎﺗ 1445 (
ﯽﻣور ﻪﺑ ار ﺪﻧوﺪﻤﺣا ناﺮﯿﺳا زا ﯽﺧﺮﺑ هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ ﻪﻣﺎﻧ ﯽﭘ رد ﺮﯿﻣا و نﺎـﻧز و دﺮـﺑ نﺎﻫﺎـﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻪـﺑ دﻮـﺧ ﺎﺑ ار ﯽﺧﺮﺑ و دﺮﭙﺳ ﺎﻫ
نﺎـﻣدﺮﻣ يدﺎـﺷ و رﻮـﺷ ﺚﻋﺎﺑ و دروآ نﺎﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺎﺑ ار نﺎﻔﻟﺎﺨﻣ يﺎﻫﺮﺳ و داد ﻞﯾﻮﺤﺗ ﻦﯾﺮﯿﺷ ﺮﺼﻗ ياﺪﺧﺪﮐ ﻪﺑ ار ﺮﮕﯾد ناﺮﯿﺳا ﺪﺷ ﺮﻬﺷ : نﺎﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﻪﺑ ﺪﻣآ ﯽﻫﺎﮔآ ﻮﭼ
نﺎﻫﺮﻤﻫ ﺎﺑ راﺪﻬﭙﺳ ﺪﻣآ ﻪــــﮐ
ﺮﻬﭙﺳ ﺮﺑ ﺪﺷ ﺮﻬﺷ زا يدﺎﺷ ﻮﻏ
ﺮﻬﭼ هدﺎﺸﮕﺑ و نادﺎﺷ دﺮﻣ و نز
ﺪﻧﺪـــﺷ هﺮﯾﺬﭘ ار ناﻮﺟ ﺮﯿـــﻣا
ﺪﻧﺪﺷ هﺮﯿﺒﺗ و يﺎﻧ و ﺞـــﻨﺳ ﺎﺑا
)
ﺖﯿﺑ يﺎﻫ 1465 ﺎﺗ 1467 (
ﺪﻧوﺪﻤﺣا ناﺮﯿﺳا )
،هﺎﻨﭘ مﻼﺳا 1379
:ج 1/
46 ( مﺎﺴﺣ نﺎﻣﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ ا ﻪﺑ نﺎﺸﯾا يﺎﻫﺮﺳ و ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﺸﮐ ﮏﻠﻤﻟا
ﻞـﻇ ﺖﻣﺪـﺧ نﺎﻬﻔـﺻ -
نﺎﻄﻠﺴﻟا - هﺎﺷ ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ ﺮﺴﭘ -
ﺪﺷ هدﺎﺘﺳﺮﻓ :
ناورﺎﮐ يﺮﺘﻬﻣ ﺎﺑا اﺮﻧاﺮﺳ نﺎﻬﻔﺻا رﻮﺸﮐ يز دﺎﺘﺳﺮﻓ
هﺎﺷ ﺪﻨﺒﻟد ﺪﻧزﺮﻓ هﺎﮔرﺪﺑ هﺎﺟ دﻮﻤﺤﻣ دﻮﻌﺴﻣ زاﺮﻓاﺮﺳ
)
ﺖﯿﺑ يﺎﻫ 1486 و 1487 (
٧
ﻒﻟﺆﻣ ار ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ ﺖﺑﺎﺘﮐ نﺎﯾﺎﭘ ﺦﯾرﺎﺗ 1301
ﻫ.
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ق ﯽﺑﻮﮐﺮـﺳ ﺦﯾرﺎـﺗ ﺮـﮕﯾد ﺬـﺧﺂﻣ و ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا و ﺪﻨﮐ
ار ﺮﯿﻤﻧاﻮﺟ 1304
ﻫ.
هدﺮﮐ ﺮﮐذ ق ﺪﻧا
: مﺎﺗ هﺎﻣ ﻪﻧ و لﺎﺳ ﺪﺻ ﻪﺳ و راﺰﻫ مﺎﻧﻻاﺮﯿﺧ كﺎﭘ تﺮﺠﻫ زا ﺪﺷ
ﺮﯾﺬــﭙﻟد ﻪﻣﺎﻧ ﻦﯾا ﻦﻣ ﻢﺘﻔـﮔ ﻪﮐ
ﺮـــﯿﻣا ﯽﻣﺎﻧ نﻮﯾﺎﻤـــﻫ مﺎﻨـــﺑ
ﻪﻣﺎﻧ ﻦﯾا ﺪﻧﺎـــــﻣ و ﻦﻣ ﻢﻧﺎﻤﻧ ﻪﻣﺎﺧ نﺎﺸﻓرد ﻪﺘﺷﺎﮕــــﻨﺑ ﻪﮐ ما
ما
)
ﺖﯿﺑ يﺎﻫ 1449 ﺎﺗ 1501 (
ﻮﻈﻨﻣ تﺎﯿﺑا ﻞﮐ ﻪﻣ
1565 ﯽﻣ هرﺎﺷا ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ نﺎﯾﺎﭘ رد ﯽﻣﺎﻬﻟا و ﺖﺳا ﺖﯿﺑ مﺎـﺴﺣ ﺖـﺳاﻮﺧ ﻪﺑ و هﺎﻣ ﮏﯾ زا ﺮﺘﻤﮐ ار بﺎﺘﮐ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
-
ﺷ و ﺖﺳا هدوﺮﺳ ﮏﻠﻤﻟا ﯽﻧاﻮﺗﺎﻧ و يرﺎﺘﻓﺮﮔ ﻪﮑﻨﯾا زا ،ﺮﻋﺎ
ﺖﺳا ﺪﻨﺳﺮﺧ ،ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﺮﺛا ﻦﯾا ندوﺮﺳ زا ﻊﻧﺎﻣ شا :
ﺖــﯿﺑ ﻦﯾﺮﻣ ار ﺎﻤـــﺷ ﺪـــﻨﻠﺑ يﺎﻫ
رد ﺪــﺷﺎﺑ ﻪﮐ
ﺪﻨﻤﺟرا ﻪﻣﺎﻧ ﻦﯾا
ﻢﮐ ﺞﻨﭘ و ﯽﺳ ﺪﺼﺸﺷ و ﺖﺳا راﺰﻫ
ﻢﻬﺑ ﺮﻫﻮﮔ ﺪﻘﻋ نﻮﭼ ﻪﺘﺳﻮﯿﭘ ﻪﮐ
)
ﺖﯿﺑ يﺎﻫ 1505 و 1506 (
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ :
ﺖﺳا ﺖﯿﻤﻫا ﻞﺑﺎﻗ رﺎﯿﺴﺑ نﺎﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺖﻬﺟ زا ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ ﻪﺨﺴﻧ .
ﯽﻣﺎﺳا ﺮﻋﺎـﺷ ﻂـﺳﻮﺗ ﻪﺨـﺴﻧ ﻦﯾارد هﺪﺷ ﺮﮐذ
ﯽﻣ اﻮﺗ هﺎﮕﺘﺳد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﭼ ﺮﻫ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﺪﻧ ار ﯽﻌﻣﺎـﺟ تﺎـﻋﻼﻃا و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﺎﺸﯾا يﺎﻫدﺮﮑﻠﻤﻋ و نﺎﻣز نآ ﯽﺘﻣﻮﮑﺣ يﺎﻫ
ﺪﻨﮐ ﻪﺋارا نﺎﮔﺪﻨﻧاﻮﺧ ﻪﺑ .
ﻪﺨﺴﻧ يﺎـﻫ ﺖـﺳﺎﯿﺳ و ﯽـﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎﻫداﺪـﯾور ،يا ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻒـﯾاﻮﻃ و ماﻮﻗا ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺖﻬﺟ زا رﻮﮐﺬﻣ
ﺖﺳا ﯽﺳرﺮﺑ و ﺚﺤﺑ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻪﺨﺴﻧ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و يو ﮏﺒﺳ و ﺮﻋﺎﺷ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺖﻬﺟ زا ﺰﯿﻧ و رﺎﺟﺎﻗ نﺎﻣز ﯽﺘﻣﻮﮑﺣ .
٨
)
ﺮﯾﻮﺼﺗ 1 (
) ﺮﯾﻮﺼﺗ 2 (
ﺬﺧﺂﻣ و ﻊﺑﺎﻨﻣ :
1 - ﯽﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﻣﺎﻬﻟا /
ﻢﺘﺳر ﻦﺑﺪﻤﺣا )
1379 ( ﯽﻫﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﻣﺎﻬﻟا ناﻮﯾد ،
،هﺎﻨﭘ مﻼﺳا ﺪﯿﻣا ﻖﯿﻘﺤﺗ و ﺢﯿﺤﺼﺗ و ﻪﻣﺪﻘﻣ ، 1
،لوا پﺎﭼ ،ج
ناﺮﻬﺗ : بﻮﺘﮑﻣ ثاﺮﯿﻣ ﺮﺸﻧ .
2 - ﯽﻣﺎﻬﻟا / ﺪﻤﺣا ازﺮﯿﻣ )
1384 ( ، ﮏﻠﻤﻟا مﺎﺴﺣ ﻪﻣﺎﻨﺤﺘﻓ
،ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ﺢﯿﺤﺼﺗ ، 1
،لوا پﺎﭼ ،ج
ناﺮﻬﺗ : ﺎﻬﺳ ﺮﺸﻧ .
3 - ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ / ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ )
1384 ( ﺟ ، ﻐ ﻓاﺮ ﯿ يﺎ ﺗ ﯾرﺎ ﺨ ﯽ ﺗ و ﯾرﺎ ﺦ ﻣ ﻔ ﺼ ﻞ ﮐ ﻣﺮ ﻧﺎ ﺸ ﻫﺎ ،نﺎ 10 ناﺮﻬﺗ ،مﻮﺳ پﺎﭼ ،ج :
ﺎﻬﺳﺮﺸﻧ .
