1
یاه هاگدید و هغلابلا جهن رب دیکات اب یرادا ماظنرد زورما تیریدم تیعضو یسانش بیسآ ینیمخ ماما
)هر(
س رتکد ی د سح دمحا ین
ی شناد ی را دهاش هاگشناد -
نارهت
لصا یقداص یدهم دمحم
یوجشناد دشرا یسانشراک
یتلود تیریدم -
یناسنا عبانم هعسوت هاگشناد
دهاش - نارهت - ناریا
:هدیکچ یسانش بیسآ ،قیقحت نیا رد هجوت دروم هلئسم تموکح تیریدم
رظنم زا ینید یلع ماما
)ع(
و م )هر( ینیمخ ماما ترضح ی
تفآ و تارطخ تخانش یارب شلات یانعم هب یلمع و نآ یاه بیسآ و تموکح تخانش ینعی یرظن ،فده ود نآ رد هک دشاب و رادشه و یملاسا تموکح یاه بیسآ نیا زا یریگولج
رظنم زا اه و )ع( یلع ماما
نیا اب اذل تسا هدوب هجوت دروم )هر( ماما
هشیدنا رد هک ضرف و یلع ماما
ناسنا هدارا و رایتخا اب هک تسا یا هدیدپ تموکح )هر( ماما بیسآ و دراد راک و رس اه
- و اه
تموکح یسانش بیسآ ثحب هب دنک یم دیدهت ار نآ یدایز تارطخ .میا هتخادرپ ناشیا رظنم زا
نینچ هتفرگ تروص یسررب اب.
رب ینتبم هک تموکح لکش نیرتهب ناونعب یملاسا یروهمج مان هب تموکح زا یعون هئارا نمض )هر( ماما هک میا هتفرگ هجیتن فلتخم یاه هزوح و اه هنیمز مامت رد ، دشاب یم مدرم باختنا و هدارا ،تساوخ اب هارمه ،یهلا نیناوق ،یسایس ،یگنهرف ،ینید
بیسآ زورب هب عجار یماظن و یداصتقا تکرح دنناوت یم هک یتافآ .دنا هتشاد ییاه ینیب شیپ و تسا رکذت ، تموکح نیا رد اه
دنناشکب طوقس هطرو هب تیاهن رد و هدرب لاوز هب ،هدومن فرحنم ریسم زا ار نآ ای دنیامن دنگ دوخ فادها تمس هب ار تموکح نب میسقت رد بیسآ ید
هیاپ نیا ربانب .دنشاب یم یمدرم یاهرواب هدننک فیعضت و یمومع دامتعا هدننک لزلزتم ،ییامعم عون ،اه
و یتفرعم یاه دنشاب یم یرتشیب تیمها یاراد رظن نیا زا و دنزاس یم لزلزتم ار یمومع دامتعا هژیو هب ،ماظن یمدرم و ینامیا
یلصا هناوتشپ هک ار مدرم یعون هب هک ارچ ددرگ یم تموکح لاوز و یتابث یب ثعاب و هتخاس ادج نآ زا دنتسه تموکح
.
یدیلک تاملک ح
،یملاسا یروهمج تموکح یسانش بیسآ ، یسانش بیسآ ،بیسآ ،تموک )هر( یتیمخ ماما ،)ع(یلع ماما
2
همدقم بیسآ و تافآ ،درادیم زاب یدنلاب و دشر زا ار هعماج هچنآ اگآ و تخانش .دنتسه اه
بیسآ نیا زا یه هعماج یارب ار تیقفوم هار اه
یم راومه بیسآ زا یکی .دنک بیسآ ،تسوربور نآ اب یملاسا هعماج و تموکح هک یمهم یاه
ناریدم یتیصخش و یراتفر یاه
د )ع( یلع ماما یاههاگدید و اه هشیدنا یسررب و نایب نمض هک تسا هدوب نآ رب هدنراگن یعس هلاقم نیا رد .تسا هعماج ر
هراب
بیسآ نیا شهوژپ نیا یلصا لاوس .دیامن هیارا زین ار اه بیسآ نآ اب هلباقم تهج ناشیا بسانم یاهراکهار ، یتیریدم یاه
؟تسیچ ینیمخ ماما یاه هاگدید و هغلابلا جهن رب دیکات اب یرادا ماظنرد زورما تیریدم تیعضو یسانش بیسآ هک تسا یلع ماما رظنم زا ینیمخ ماما و )ع(
)ع(
،تسیاشان نارازگراک و ناریدم باصتنا ،تسا وربور نآ اب هعماج هک ییاه بیسآ زا یضعب
و ،تسا یدرف و یعامتجا ،یرادا دسافم دشر ،یتاقبط هلصاف داجیا ،ینید یاهشزرا و ینابم زا یهاگآ مدع ،بلط ایند و دساف بیسآ و تافآ نیا هب هجوت مدع دناشکیم طاطحنا هب ار یملاسا هعماج اه
.
3
تموکح یحلاطصا موهفم رد نآ زا یخرب هک تسا هتفر راکب توافتم یناعم هب و هدش رییغت شوختسد فلتخم طیارش و نامز روطت رد زین تموکح موهفم دیآ یم همادا ۱ ) :ینارمکح دنیارف ینعم هب تموکح
"
و یرگید رب تراظن لامعا ینعی ندنار مکح دنیارف هب دراد هراشا تموکح شاداو
هب نت
یطابترا هک یوحن هب تفرگ رظن رد نامز زا یا هرود لوط رد دیاب ار تیلاعف نیا یضتقم و نیعم یاه هویش هب لمع و راتفر دروآ دیدپ دنیارف رد ناگدننک تکراشم نایم رادیاپ و[1]
.[2]
۲ ) دوخ هک یسایس تردق اب تسا فدارتم تموکح اجنیا رد :یسایس تردق یانعم هب تموکح یک ،نیناوق عضو قح اب فدارتم
رف
.نیناوق یارجا هار رد تردق و روز لامعا و یمومع لاوما تسارح و ماظتنا روظنم هب نداد
"
حلاطصا اه تسیلاردف و کلا ناج
هب هک یسک :دنک یم راهظا نینچ دوخ مود هلاسر رد کلا هک تسور نیمه زا و دنا هدرب راکب موهفم نیا هب ابلاغ ار تموکح یتسرد تردق هدننک داجیا هک دشاب رگید یتموکح ندمآ رب دهاش دیاب مرجلا دنتنوشخ و ربج لصاح اه تموکح هک دشیدنا یمن
تسا یرگید یسایس
"
حلاطصا دربراک عون نیا هک ،هتفای مظن ییامرفمکح ینعم هب دشاب یتیعضو رب لاد تسا نکمم تموکح
م نیا تسا هدوب لوادتم مهدجه نرق رد رتشیب تموکح ترابع رصع مه و لداعم )تموکح( حلاطصا یمهدجه نرق موهف
نیتلا impeumeivili
"
رادتقا هب زورما هسنارف نابز رد هک هدوب تسا همجرت لباق تردق یتح ای یندم
و[1]
.[2]
3 ( یساسا نوناق رب ینتبم تموکح زا یصاخ عون ای ماظن هب تسا نکمم تموکح یسایس میژر عون ) constitution
راشا ) ه
یا هنیباک تموکح اب یناملراپ تموکح رد لاثم دور یم راکب فوصوم تروص هب تموکح هژاو هک تسور نیمه زا .دشاب هتشاد تروص بدنب هقبط رد یروهمج تسایر تموکح اب .دوش یم هدرب راک هب دوش یم هتشاذگ ءارجا هب تموکح رما اهنآ قبط هک اه
ب ار تموکح حلاطصا ود ره رسور و ویکستنوم روص باب رد یلصف یعامتجا دادرارق باتک رد وسور .دنا هدرب راکب انعم نیا ه
دراد تموکح فلتخم و[1]
.[2]
4 ییارجا هخاش هب لومعم بسح رب و صخا روطب دننار یم مکح هک ییاهنآ هب دراد هراشا تموکح دراوم یا هراپ رد :هیرجم هوق )
هیرجم هوق ینعی نانآ
"
زوح هلئسم حرط هب هجوت اب لباقم رد هیرجم هوق هب تموکح هملک ریخا راودا رد تموکح هناگادج یاه ه
هدننک لیدعت لکش رد تموکح نینچمه تسا لوادتم مه هزورما تموکح حلاطصا یانعم نیا .تسا هدش یم قلاطا هننقم هوق نادنچ هن تموکح موهفم قادصم تروص نیا رد .تسا هدش قلاطا ییارجا بصانم هب اهنت مود یانعم یبصانم هکلب صاخشا
دنا نیناوق یارجا نیمضت و سیسأت لوئسم هک دنتسه و[1]
.[2]
5 (یرادا هاگتسد ) Adminestration
هاگتسد تسا کیدزن هیرجم هوق یانعم هب تموکح موهفم اب هک یرگید حلاطصا : )
ک دربراک یاج هب اکیرمآ هدحتم تلایا هلمج زا اهروشک یخرب رد هکنیا مغر هب .تسا یرادا یرادا هاگتسد ناونع تموکح همل
ماجنا هب تموکح تیاده تحت هک تسا ییاهنامزاس و صاخشا هعومجم یرادا هاگتسد ...دوش یم هدرب راکب میدق اب دیدج یرجم هاگتسد یانعم هب تموکح موهفم رتدودحم قادصم هب یرادا هاگتسد ظفل نیا ربانب .دنراد لاغتشا هرمزور یمومع تامدخ رتکیدزن تسایس هفیظو راک نیا یلو دشاب هتشاد تسایس میظنت رد یرت مهم شقن تسا نکمم یرادا هاگتسد لمع رد .تسا
تسین نآ یلصا و[1]
.[2]
4
6 :)هناگ هس یاوق( همکاح هاگتسد )
"
،نیمزرس ،تموکح ،تیمکاح تلود هناگراهچ یاهشخب زا یکی رگنایب انعم نیا هب تموکح
د لک تموکح یقادصم .دشاب یم )تیعمج تسا فلتخم یاه شقن و بصانم هلمجنم ،مکاح یاهداهن و هاگتس
"
هک ینامزاس یانعم هب و )تیمکاح ،تموکح ،تیعمج ،نیمزرس( تلود هناگراهچ رصانع زا یکی ناونعب ار تموکح اجنیا رد ام یعازتنا موهفم زا نآ موهفم تبسن نیمه هب میراد رظن رد دشاب یم هعماج هدننک هرادا و نوناق یرجم .تسا رت ینیع تلود
یگتسب نآ یهدنامزاس هب یتموکح یاههاگتسد نایم فیاظو میسقت راک و دراد هدهع رب ار اهنآ یارجا و نیناوق عضو تموکح ظفح هب هدش دای یاه هژیو راک رب هولاع یتموکح یاهداهن .تسا تموکح زا هدمع یئزج یسارکورب اب یرادا هعومجم .دراد لادع نیمأت ،تینما و مظن ،یمومع یاه هنیزه جرخ تیعضو .دنزادرپ یم یعامتجا هافر نیمأت و هعسوت نینچمه و ییاضق ت
تسا تموکح فیاظو زا هعفنملا ماع تامدخ ماجنا و فلتخم عبانم زا تموکح یاهدمآرد نیمأت ،یسیون هجدوب و[1]
.[2]
تموکح یسانش بیسآ ب و تخانش یانعم هب قیقحت نیا رد زین تموکح یسانش بیسآ بیسآ و اه تفآ و تموکح یامنب لماوع و دوجوم للع یسرر
.دوش ایهم تموکح کی لاوز و فعض ،فارحنا تابجوم و هدش فیعضت لماوع و اه تلع نیا دوش یم ثعاب هک ییاه مهم زا یکی تیریدم دنیآرف رد .دشاب یم تیریدم هیحان زا هدمآ تسد هب یاه تّیقفوم نوهرم یا هعماج ره تفرشیپ و هعسوت تافارحنا و تاهابتشا وس کی زا ات تسا هعماج رد ملاس یاه تیلوؤسم یارب دارفا نیرت هتسیاش باختنا لّمأت روخ رد تاکن نیرت دریگ رارق ییافوکش و دشر ریسم رد هعماج رگید یوس زا و دسرب لقادح هب یلامتحا [3].
ا رب اّما ،دشاب هتفرگ لکش ینید یاه نامرآ ساسا رب یا هعماج یتقو یم هرادا یبهذم ریغ و یّدام یژولوئدیا و راکفا ساس
یرورض یرما اه بیسآ نیا تخانش هک دش دهاوخ لّمحتم ار یریذپان ناربج یاه بیسآ تیریدم شخب رد دیدرت یب ،دوش .تسا دوش یعامتجا و یسایس ،یرادا روما هجوتم تموکح هزوح رد هک یتلااکشا تخانش ینعی ،تیریدم یسانش بیسآ حلاطصا
:میزادرپیم )ع(یلع ماما یاه هتفگ رب دیکات اب یتیریدم یاه بیسا لماوع هب ادتبا شخب نیا رد هک یهاوخدوخ و رّبکت زا یخرب رد ماقم هب ندیسر زا سپ ًلاومعم هک تسا یهاوخدوخ و رورغ یعامتجا روما و تیریدم هزوح رد از بیسآ لماع نیلوا رثا رد .دوش یم هدهاشم ناریدم و نیلوؤسم و رّبکت راچد تسایر هب ندیسر ضحم هب تسا نکمم رشب ،تقیقح زا تلفغ
.دربب نیب زا ار یو تیلوؤسم تبثم راثآ مامت دناوت یم و تسوا یراک تفآ نیرت گرزب یقلاخا هلیذر نیا هک دوش یدنسپدوخ و رّبکت زا یرود هب ار یملاسا ماظن ناریدم و نارازگراک هراومه )ع(یلع ترضح هک تساجنیا نآ .دنک یم هیصوت ینیب دوخ
دیامرف یم نینچ رتشا کلام هب دوخ هماندهع رد ترضح :
"
نوکی ام قحمیل هسفن یف ناطیّشلا صرف قثوا نم کلذ ّناف ءارطلاا ّبح و اهنم کیجعی امب ةقّثلا و کسفنب باجعلاا و کاّیا (؛نینسحملا ناسحا نم ۱
وخ یاه یبوخ هب و یوش یدنسپدوخ راچد زگره ادابم ) تسود هک نیا زا زیهرپ هب و ینک نانیمطا د
کین رادرک ات تسا ناطیش یارب تصرف نیرت بسانم یدنسپدوخ و رورغ تلاح اریز ،دننک شیاتس ار وت نارگید یشاب هتشاد دنک دوبان ار ناراکوکین
"
5
نارادمامز هک تسا تیریدم تفآ نیرت گرزب یهاوخدوخ و رورغ )ع(یلع ماما یسایس هشیدنا ساسا رب یوس هب ار ناریدم و
هسوسو راتفرگ ،هلیذر تفص نیا رثا رد دیابن یملاسا ماظن نیلوؤسم نیاربانب ،دناشک یم یراوخ و تّلذ ماجنارس و یگماکدوخ دندرگن راچد ینیب دوخ و رورغ هب ات دنشاب بظاوم دیاب هشیمه هکلب ،دنوش جراخ قح هار زا و هدش یناطیش یاه [3]
سم هب مدرم یسرتسد مدع نیلوؤ
نیلوؤسم نایم ییادج ،دزاس یم فرحنم تیریدم و تموکح یلصا ریسم زا ار ناریدم و نیلوؤسم هک ییاه بیسآ زا رگید یکی هب و داد یم رادشه مهم بیسآ نیا هب تبسن ار یتموکح نیلوؤسم و نارازگراک هراومه دوخ هریس رد )ع(یلع ماما .تسا مدرم و ومع و دوخ نایم هک دومرف یم نانآ یم رتشا کلام هب باطخ ترضح نآ .دیهد رارق یعنام و هلصاف هنوگ چیه دیابن مدرم م
دیامرف :
"
عطقی مهنم باجتحلاا و روملااب ٍملع ةّلق و قیّضلا نم ةبعش ةّیعّرلا نع ةلاولا باجتحا ّناف کتّیعر نع کباجتحا ّنلّوطت لاف
ّصلا مظعی و ریبکلا مهدنع رغصیف هنود اوبجتحا ام ملع مهنع لطابلاب ّقحلا باشی و حیبقلا نسحی و نسحلا حبقی و ریغ
"
( ۲ چیه )
و تّیدودحم یعون بجوم دوخ مدرم مومع مشچ زا نارادمامز ندوب رود اریز ،نکم ناهنپ مدرم زا ینلاوط تّدم هب ار دوخ هاگ یرایسب هب تبسن ار نانآ یهاگآ نارادمامز ندش ناهنپ .تسا تکلمم یاهراک هب تبسن یعلاطا یب ب یم نیب زا لئاسم زا
،در
و دوش یم هداد هولج ابیز تشز راک و تشز کین راک زین و دوش یم گرزب نانآ دزن کچوک و کچوک نانآ دزن گرزب هجیتن رد ددرگ یم هتخیمآ لطاب اب قح ریسم هدنهد تهج و اه شسرپ و اهزاین یوگخساپ دیاب روما هرادا رد هدیدنسپ تیریدم ور نیا زا.
رم یاه هدوت دشاب مد
و[4]
.[5]
مورحم هقبط هب تبسن یهجوت یب تسا هعماج ریذپ بیسآ رشق و مورحم هقبط هب یهجوت یب ای یهجوت مک ،ناریدم و نلاوؤسم یراتفر یاه بیسآ رگید زا .
یاه هتساوخ نیمأت و هعماج مورحم رشق هب رت شیب هجوت هب ار نارازگراک و ناریدم هغلابلا جهن رد ناراگزیهرپ یلاوم نآ
نا
:دیامرف یم نینچ رتشا کلام هب ترضح نآ .تسا هدومن هیصوت
« دراد زاب نامورحم هب یگدیسر زا ار وت تموکح یتسمرس ادابم
نانآ تلاکشم رکف رد هراومه .دوب دهاوخن رت کچوک یاه تیلوؤسم کرت یارب یرذع مهم و ناوارف یاهراک ماجنا زگره هک ک روما .نادرگم رب یور نانآ زا و شاب کچوک ار رشق نیا نارگید و دنیآ یمن مشچ هب رهاظ هب هک نک یگدیسر ار ارقف زا یناس
دنراد یسرتسد وت هب رت مک و دنرامش یم .
:دومرف هک مدینش )ص(ادخ لوسر زا نم هک دنک یم هراشا هتکن نیا هب همادا رد )ع(یلع ترضح
« یعّضلل ذخؤیلا ةّما سّدقت نل ف
تتم ریغ ّیوقلا نم هّقح اهیف (؛ٍعتع
4 دش دهاوخن راگتسر ،دناتسن زاب نادنمروز زا ار ناوتان قح هک یتّلم ) .»
نانآ هتفر تسد زا قوقح دادرتسا یارب دیاب لاملا تیب زا نامورحم هیلوا یاهزاین نیمأت رب هولاع یملاسا هعماج رد ناریدم سپ انش ار هدروآداب یاه تورث لماوع و للع هک دنراد هفیظو و دنیامن مادقا اب یا هّدع هک دنهدن هزاجا و دننک نک هشیر و ییاس
دنزادرپب عورشمان تورث تشابنا هب ،نارگید قوقح هب زواجت و[4]
.[5]
یبلط راصحنا
6
نیدب ،دهد صاصتخا شنادنواشیوخ و دوخ هب ار زیچ همه شرایتخا و تردق هزوح رد رازگاک و ریدم هک تسا نآ یبلطراصحنا ید و تاناکما ،تردق هک انعم .دزاس مورحم اه نآ زا ار نارگید و دهد صاصتخا دوخ ناتسود و ماوقا هب ار یعامتجا تازایتما رگ
هب هک یروط هب ،هتشاد رذحرب هلئسم نیا زا تّدش هب ار نارازگراک و نایاورنامرف دوخ یسایس هشیدنا رد )ع(یلع نینمؤملاریما :دیامرف یم رتشا کلام
« یزیچ و زیهرپب یهاوخ زایتما زا .هدم صاصتخا دوخ هب دنتسه ناسکی نآ هب تبسن مدرم همه هک ار
ار فاصنا تیاعر نودب اهدادرارق رد تلاخد و یهاوخزایتما ،یرترب عقوت هک دراد ینادنواشیوخ و ناکیدزن یلوؤسم و رازگراک ره .و نیمز ،لام زا یزیچ ناگتسباو و نایفارطا زا کی چیه هب و شیدنیب یا هراچ وت یلو ،دنراد عمط وت رد ادابم و نکم راذگاو..
ددرگ یم مدرم ریاس ررض هیام راک نیا اریز ،ینک دقعنم نانآ دوس هب یدادرارق ات دننک .
تسا تلود تفآ نیرت گرزب یبلطراصحنا هک دیآ یم رب نینچ یملاسا ماظن ناریدم و نیلوؤسم هب )ع(یلع ماما یاه نامرف زا .
ارس ار یناوارف یاه تلود ناهج خیرات هنیمز و هتفر فعض هب ور تعرس هب ناریدم و نارادمامز یبلطراصحنا رثا رد هک دراد غ
راتفرگ یملاسا ریغ و یملاسا یاهروشک زا یرایسب نیلوؤسم و نارادمامز زین هزورما. دنا هدش دوبان و هدیدرگ مهارف ناشلاوز نیمه هک دنتسه یبهذم و ینابز ،یداژن ،یبزح نوگانوگ یاه یبلطراصحنا ،تسا هدش یتموکح یاه یناماسبان بجوم لماوع
شلات دیاب یتموکح روما ناراکردنا تسد ور نیا زا ،تسا نارادمامز یبلطراصحنا لولعم ناهج رد اهزواجت و اه گنج زا یرایسب دننک یریگولج تفآ نیا زورب زا نیلوؤسم و ناریدم تسرد تیبرت اب ات دنیامن و[4]
.[5]
لاان دارفا ندمآ راک یور قی
دنز یم هعماج نآ یاه شزرا هرکیپ رب یریذپان ناربج تابرض هعماج کی تریدم هزوح هب قیلاان دارفا دورو .
:دیامرف یم دمآراکان و رامیب یاه ناسنا هرابرد )ع( یلع ترضح
« نم ینغا هدوعق و هدهشم نم ٌریخ هبیغم هراکتملا ّناف
ناشروضح زا رتهب ناشدوبن یضاران نارصنع تسس؛هضوهن .تسا رتدیفم ناشمادقا زا نانآ یراک یب و
» هب روما یراذگاو دارفا
دوش هدرپس یناسک هب اهراک دیابن تیلوؤسم و تّیریدم راد هنماد هرتسگ هب هجوت اب .تسا یتیریدم یاه بیسآ زا هاگآان و قیلاان دنشکب شود رب نایاپ ات ار تلاسر نیا نیگنس راب دنناوتن و دننکن هفیظو ساسحا هک .
:دنک یم هیصوت هنوگ نیا قیلا ناریدم باختنا هرابرد رتشا کلام هب دوخ هماندهع رد )ع(ناراگزیهرپ یلاوم
« سأرل لعجا و
(؛اهریثک هیلع تّتشتیلا و اهریبک هرهقیلا منم ًاسأر کروما نم ٍرما ّلک 8
،نک باختنا یریدم و سییر اهراک زا کی ره یارب )
ولغم ار وا گرزب یاهراک هک یلوؤسم دنکن هتسخ و ناشیرپ ار یو اهراک یدایز و دزاسن ب
. ت و ینادراک ،یگتسیاش نیاربانب دهع
تسا یعامتجا و یرادا ،یگنهرف هصرع رد تیریدم رد یساسا مزاول زا یکی نید زا هتساخرب یرلااس هتسیاش ملاک کی رد و .
تورث و تردق نابحاص اب یراکمه متردق اب یهارمه و مدرم مومع زا ندش ادج حیحص تیریدم للاقتسا هک تسا گرزب یاه بیسآ رگید زا ،تورث نابحاص و نادن
اه شلاچ و اه هاگترپ هب و دنک یم رود روحم تلادع هعماج نوچمه ،ینامرآ فادها هب ندیسر زا ار نآ دنور و دنک یم دیدهت ار یرود ،تسا هدوب راختفا هیام ادتبا زا هچ نآ ملاسا نیبم نید رد .دناشک دهاوخ تهج نانآ اب هلباقم و تورث و روز نابحاص زا
تلادع یارجا و[4]
.[5]
7
:دنک یم شرافس نینچ تاکز یروآ عمج لوؤسم هب یباطخ رد )ع(یلع ماما
« نا ریغ نم مهئامب لزناف ّیحلا یلع تمدق اذاف
(؛مهتایبا طلاخت 9
هرفس رس رب و نیزگن نکسم نانآ لزانم رد یدش دراو یا هلیبق رب هک یماگنه ) آ بل رب و نیشنن یسک
ب
یآ دورف تسا یمومع هک نانآ تانق ای همشچ تردق هب یگتسباو زا یرود ملاس تیریدم یگدنلاب و یگدنیوپ زمر یتسار هب.»
تسین نکمم اه نامزاس هعومجم رد یرابدرب و تعاجش ،تعانق نوچمه یتافص داجیا اب زج مهم رما نیا و تساه .
یدنب تیولوا مدع و یرگن یئزج کی هرمزور یاهراک هب نتخادرپ .تساهراک یدنب هقبط و اه تیولوا تخانش مدع ،ناریدم تّیقفوم رد از بیسآ لماوع زا رگید ی یاهراک شزادرپ یرورض ریغ و یئزج روما هب مادقا نینچ مه .دیامن یم مهارف ار یمگردرس هنیمز یدنب تیولوا نودب یرادا و
دزادنا یم قیوعت هب ار مهم .
(یلع ماما :دیامرف یم هنیمز نیا رد و دناد یم مهم روما هب نتخادرپ و کچوک روما زا یرود ار تیریدم رد یبایماک زار )ع
« هب
یگدیسر هنیمز مهم ریغ یاهراک کرت اب اریز ،زیهرپب یرورضریغ یاهراک هب یلوغشم لد و نتخادرپ زا و ورب مهم یاهراک لابند دیآ یم مهارف یساسا روما هب [6]
یدرت یب یگدیشاپ و مادهنا ءزج یزیچ ،یدنب تیولوا نتشادن و یرگن یئزج و یتسس هنوگره تیریدم مهم و شزرا رپ هلوقم رد د
:دیامرف یم هنیمز نیا رد زاب ترضح نآ .دروآ دهاوخن لابند هب
« (؛ّمهلاا عّیض ّمهملا ریغب لغتشا نم ۱۱
روما هب ار دوخ سک ره )
ت و یگدیشاپ هنیمز ،دزاس لوغشم ییزج تسا هدومن مهارف ار رت مهم لئاسم عییض
هریجنز یسانش تیولوا اب و دنناهرب دیفم ریغ روما و یئزج لئاسم دنب زا ار دوخ ات تسا مزلا نازیر همانرب و ناریدم رب نیاربانب اهراک ،روحم کی رب اهورین زکرمت اب ات دنروآ مهارف تّیمها بیترت هب ار هدش هدیجنس یراک یاه هنیمز زا یا د و تعرس اب
تّق
یم یلک یا همانرب و حرط نتشاد و یسانش تیولوا و یساسا روما هب نتخادرپ هدش دای بلاطم هب هجوت اب .دنور شیپ هب رت شیب درب شیپ هب هدش نییعت فادها یوس هب نئمطم یتعرس اب ار تارادا و اه نامزاس تیریدم ناوت [6]
یراگنا لهس و یگنهامهان ریدم رد یراگنا لهس یم یثنخ هعومجم نورد رد ار اه شلات یناسنا ریغ و یناسنا عبانم یهد نامزاس رد یگنهامهان و تی
دش دهاوخ یلصا فادها زا ندش رود یّتح و اهورین بیرخت ،یراک هرابود بجوم و دنک و گنهامه ،هتسویپ یماظن نتخاس.
مه باختنا ور نیا زا ،تسین نکمم وس مه و لد مه ناریدم نودب زکرمتم ،یگنهرف یراتخاس هب دناوت یم زوسلد یناهار
دوش رجنم کرتشم فده یوس هب یورشیپ و دنم ماظن ،یعامتجا .
یم دیکأت راکادف و لدمه نلاوؤسم زا یا هکبش داجیا رب رتشا کلام هب یا هیصوت رد هلئسم نیمه هب هراشا رد نانمؤم یلاوم :دنک
« تنوعم یف مهاساو نم کدنع کدنج سوؤر رثآ نکیلو (؛ه
۱۲ هب رت شیب همه زا هک دنشاب یناسک دیاب وت ناهدنامرف )
.دنراذگب ناشرایتخا رد رت شیب دوخ یلام تاناکما زا و دنناسر کمک نازابرس »
شیاسرف و نتفر رده لماوع زا یکی نیاربانب
تسا حیحص تیریدم زا نتفاترب یور و یراگنا لهس ،نامزاس کی هعومجم رد اهورین [6]
ییأر دوخ
8
یقحت و یرادا روما رد ،دننک یم تروشم سانشراک و هبخن دارفا اب دوخ یاه همانرب و اهراک رد هک یناریدم تسا هداد ناشن تاق و ناریدم سکع رب .دریذپ یم ققحت لماک تیقفوم اب نانآ روما رت شیب و دنوش یم شزغل و اطخ راتفرگ رت مک یعامتجا
زاین یب ار دوخ و دنتسه دبتسم هک ینلاوؤسم هاگیاج ماقم و تّیعقوم رظن زا دنچره دنناد یم نانآ اب رظن لدابت و نارگید ،دارفا زا
دنزادنا یم تکلاه هب ار دوخ و دنوش یم راچد گرزب یاهاطخ هب رت شیب یلو ،دنراد ییلااو .
:دیامرف یم هنیمز نیا رد )ع(یلع ترضح
«
؛اهلوقع یف اهکراش لاجّرلا رواش نم و کله هیأرب ّدبتسا نم (
۱3 یأر دوخ هک یسک )
دوش یم کیرش نانآ لقع رد ،دنک تروشم هشیدنا بحاص دارفا اب هک یسک و دوش یم کلاه ،دشاب هرواشم هصرع رد شلات.»
تسا ملاس و حیحص تیریدم رد مهم یاه هفّلؤم زا یکی هعومجم ریز درکلمع رب تراظن و [6]
لرتنک و تراظن دوبن ز کی درکلمع رب تراظن و لرتنک دوبن نیبم نید هک ییاج نآ زا .دنک یم لکشم راچد ار تسایر و تیریدم لصا ،هعومجم ری
هنلاداع و قیقد ماظن کی نتشاد هب ار اه نامزاس نیلوؤسم و دراد یتاروتسد هنیمز نیا رد ،تسا عماج و لماک ینید ملاسا ینامزاس و هعومجم ره تّیقفوم و تملاس هک اریز ،دنک یم شرافس یسررب و تراظن قیقد یسرزاب و تراظن دوجو هب هتسباو
تسا نامزاس نآ رد .
:دهد یم روتسد نینچ تراظن هرابرد رتشا کلام هب دوخ فورعم هماندهع رد )ع(یلع ماما
« نم نویعلا ثعبا و مهلامعا دّقفت ّمث
لا و ةناملاا لامعتسا یلع مهل ٌةودح مهروملا رّسلا یف کدهاعت ّناف مهیلع ءافولا و قدّصلا لها (؛...ةیعّرلاب قفّر
۱4 نداتسرف اب )
هب نانآ هک دوش یم ببس یناهنپ و موادم یسرزاب اریز ،ریگب رظن ریز ار نارازگراک یاهراک افو اب و وگتسار و یفخم نارومأم دنوش بیغرت ناتسد ریز اب ارادم و یراد تناما .»
نارازگراک رب تبقارم و تراظن هنیمز رد دوخ تموکح نارود رد ترضح نآ .درک یم لمع هنارایشوه و قیقد رایسب نیلوؤسم و
ار نانآ فعض و تّوق طاقن اه نآ رد و تشون یم نوگانوگ یاه ناتسا و رهش رد دوخ لاّمع و نارازگراک یارب هک ییاه همان یم هعماج نلاوؤسم و نارازگراک رب یفخم نارظان و ناسرزاب هراومه ماما هک تسا بلطم نیا یایوگ دش یم رّکذتم تشامگ
ات
دننک شرازگ ترضح نآ یارب ار یسررب و تراظن نیا هجیتن و دنریگب رظن ریز قیقد روط هب ار ناشدرکلمع و راتفر هیلک .
یعامتجا تلادع نادقف نتم رد یعامتجا تلادع نادقف ،دوش یم هراشا نادب راتشون نیا رد هک یعامتجا روما و تیریدم هزوح رد از بیسآ لماع نیرخآ سا هعماج و نیلوؤسم و دنز یم هعماج نیتسار یاه شزرا هرکیپ رب یریذپان ناربج تابرض تیریدم هزوح رد تلادع دوبن .ت
دزاس یم فرحنم تیریدم و تموکح یلصا ریسم زا ار ناریدم [6].
آ هعماج یتلادع یب هب هّجوت اب مه نآ ،تلادع هب یبای تسد و یگدنز هنلاداعان طیارش ندودز یارب )ع(یلع ماما هک زور ن
تفرگ شیپ رد ار ییاه تسایس نآ ّققحت هار رد و درک حرطم ار یعامتجا تلادع راعش ،دوب هدز نماد نآ هب موس هفیلخ تموکح .
نارود رد هچ یرگدادیب و متس اب هزرابم و یزیتس ملظ .تسا هعماج رد تلادع یارجا و لادتعا هدنهد ناشن ماما یگدنز رسارس
9
زا نآ زا شیپ هچ و تموکح :دیامرف یم هنیمز نیا رد رتشا کلام هب ترضح نآ .تسا نیقتم ماما یگدنز یاه یگژیو
« ب نیرتر
تسا نانآ هب تبسن ایاعر هقلاع ندش راکشآ و هعماج رد تلادع یرارقرب ،دوش یم نایلاو ینشور مشچ بجوم هک یزیچ .
م اب هنلاداع راتفر هب ار وا کلام هب دوخ راتفگ زا زارف نیا رد )ع(یلع نانآ نیب رد ضیعبت زا یرود و متس و ملظ زا زیهرپ و مدر
نارگید رب یعامتجا تازایتما و یصخش لئاسم رد ار شیوخ ناگتسب و دوخ دیابن نیلوؤسم و ناریدم ینعی ،دنک یم شرافس لوؤسم نینچ .تسا هدش ملظ بکترم ،دنکن تیاعر ار تلادع نامزاس کی لوؤسم هک یتروص رد اریز ،دنرادب مّدقم حم ی
تّیبوب
رد و دیآ یم دیدپ یمومع یتیاضران نیلوؤسم زیمآ ضیعبت و هنلاداعان راتفر اب هک تسا یعیبط .دهد یم تسد زا ار دوخ یمدرم یکی ساسا نیا رب .دور یم فعض هب ور جیردت هب ناشتردق یاه هیاپ نآ رثا نامرف قبط نارازگراک و ناریدم یاه یگژیو زا
یتّیصوصخ نینچ زا دیاب یملاسا ماظن نیلوؤسم نیاربانب ،تسا یهاوخ تلادع )ع(بلاط یبا نب یلع ترضح یتموکح یاه دنیامن ارجا هعماج رد ار تلادع و قح دنناوتب ات دنشاب رادروخرب .
هاگدید زا یتکوکح یاه بیسا لماوع هب مه شخب نیا رد :میزادرپیم )هر(ینیمخ ماما
: یعامتجا تلادع یارجا رد ناشیا هاگدید زا تلادع عوضوم هک میبای یم رد ناشنابوتکم و اه ینارنخس بلاق رد )هر( ینیمخ ماما تارظن هب یهاگن اب ا هدومن حرطم نآ یارب ییاهرایعم و هدوب هجوت دروم یداصتقا و یگنهرف ،یعامتجا ،یسایس فلتخم یاه هزوح یاه صخاش دن
ی
رادروخرب تهادب و ینشور زا فلتخم یاه هزوح رد اهتصرف یواست ،نوناق لباقم رد نامکاح یتح تلم داحآ همه یربارب نوچمه : دنک یم فیصوت نینچ ار تلادع و یملاسا تموکح هطبار ناشیا .تسا
"
یملاسا ،دشاب تلادع نآ رد هک یملاسا وچمه کی
لاسا دشابن یملظ چیه نآ رد هک ءاوسلا لع ارد رخآ درف نآ اب نآ لوا صخش هک یم
» دنشاب نوناق لباقم رد
"
و دنوش هدید مشچ کی اب همه نامکاح و مدرم تسا یعامتجا تلادع ءزج نیرت یلصا و نیلوا نوناق لباقم رد همه یواست نیرتهب دشاب یم یداصتقا یاه هزوح رد اه صخاش رگید دشاب تسوقع بجوتسم یماقم ره فلخت هزوح رد تلادع صخاش
نیا رد هک یروط هب درک رکذ ناوت یم مورحم تاقبط صاخ تروص هب و هعماج راشقا همه یساسا یاهزاین عفر ار یداصتقا .تسا هدش هتفرگ راک هب ... و فعضتسم راشقا ،رقف ،تیمورحم : نوچمه یمیهافم اب یعامتجا تلادع لاومعم ،هزوح [6]
ادع و طسق هب عجار )هر( ماما : دیامرف یم نینچ یهلا ناربمایپ و لسر لاسرا فده و تیاغ ناونع هب یعامتجا تل
"
یادخ
میداتسرف و میداد ناشیا رب نازیم ،میداد اهنآ هب تایآ ،میداد اهنآ هب تانیب ،میداتسرف ار ءایبنا هک دیامرف یم یلاعت و کرابت کب طسق هب مایق مدرم هک تسا نیا تیاغ ؛طسقلاب سانلا موقیل دشاب مدرم نیب رد یعامتجا تلادع ،دنن
[7]
حلسم یاوق رد یمظن یب نیرتمک زا تسیاب یم اه تیرومأم تیساسح و یماظن تردق نتشاد و هطساو هب و دنتسه مظن رهطم ناهج رد حلسم یاهورین
یم نایب نینج حلسم یاوق یمظن یب رثا رب ار تکلمم یریذپ بیسآ ماما ترضح .دنیامن زیهرپ یمظن یب :دنراد
"
رکذت امش هب
تسا نکمم دوش ظفح مظن رگا ، دننک ظفح اه نابساپ ،دننک ظفح اهرادساپ ،دنک تح اهزابرس ، دینک تحار مغ هک مهد یم .دوشن عقاو تکلمم نیا یارب یبیسآ رگید هک مراودیما نم و . دنیبب بیسآ هتساوخن ییادخ ام تکلمم
""
نت نأشبا همزلا ار مظ
10
ناد یماظن هعومجم ره :تسناد یم جرم و جره و یگتفشآ بجوم ار نآ تیاعر مدع و هتس
"
نیا هب هک تسا مدنچ راب یارب نم
ماظن رگا .دنشاب مظن اب هک دنراد هفیظو و دشاب رارقرب دیاب تس ه هک یناگرا ره رد مظن هکنیا هب ،منک یم شرافس حلسم یاوق یم نیا و تسا یگتفشآ نیا ،تسین ماظن نیا .دشابت مضت اب دنکب یراک چیه دناوت
[7]
:ناهدنامرف زا ینامرفان یماضت هعومجم کی یدنمناوت .تسا یماظن یاهورین صاخ یاه هصخش رگید زا ناهدنامرف زا تعاطا و بتارم هلسلس تیاعر :دنیامرف یم دروم نیا رد ماما ترضح .دراد یگتسب رما نیا هب
"
د هک یلیام تحت و دعاوق تحت شمان یروشک کی رد رگا ر
،دوشب تعاطا دیاب درک یرما یتقو اوق لک هدنامرف ، دوشب تعاطا دیاب داد نامرف یتقو هدنامرف هکنیا زا ،تسا حرطم ماظن تبت ماظن رگید نیا ،ماظن رد دوبن انعم نیا رگا .دوشب تعاطا دیاب درک رما یتقو اهاج ریاس اب اهگنه یاه هدنامرف
"
تارم هلسلس تیاعر هب هیصوت نمض ناشیا هژیو هجوت زین هتکن نیا هب ناهدنامرف زا تعاطا هب عجار مزلا تاروتسد غلابا و ب
ساسا رب تسیاب یم طباور هکلب دشاب حور یب و کشخ توغاط میژر دننام دیاب حلسم یاهورین یبتارم هلسلس مامت هک دنتشاد هدنامرف و ندرک هرادلاکش نیا اب .دشاب نیناوق تیاعر نیع رد تقافر و یردارب .دش یملاسا یا هعومجم حلسم یاوق ، ندرک ی
تشاد میهاوخ یبتکم یماظن یورین ، یردارب و تعاطا هیاس رد و ."
لااب یاوق تحت رد ،دنتسه مظن تحت رد هک ییاوق مامت
سد لااب زا تعاطا زورما .دننکب تعاطا دیاب اهنیا ،دنتسه هدنامرف اب ،دنتسه لااب یاهرسفا اب اهراد هجرد و ،دنتسه ی اهت
رما ک
دشاب هتشادن یعنام دنناوتب هچ ره ،دنورب رد شریز زا دنناوتب هک دشاب قباس لثم هک تسین یبلطم کی ،تسا یعرش .[7]
یونعم یاه هزیگنا و نامیا یتسس تلاکشم دوب ریگرد روشک لخاد رد هدیدع عناوم اب و دوب هدیسر یزوریپ هب هزات بلاقنا هک ینامز رد یلیمحت گنج عورش ر
ود ا
یبرغ لود یماظن و یتاعلاطا ینابیتشپ و تاحیلست و یبرع لوپ و تیامح اب ، اوق مامت اب قارع یماظن هلمح دومن نادنچ ، یماظن تاناکما نیرتمک اب ، یناریا یاهورین دوب هتخاس نکمم ریغ ارهاظ و اسرف تقاط ار گنج هرادا راک ، اکیرما اصوصخ لا یاهشزومآ و یلبق یگدامآ نورب اهنت .دندید هدع و هدع تهج هب هنلاداعان و تخس یرازراک نادیم رد ریگرد ار دوخ ، مز
بجو کی یتح هک هتشذگ لاس تسیود رد درف هب رصحنم گنج کی ناونع هب هلاس تشه گنج رد ام ات دش بجوم هک یلماع ورین ریاس و یجیسب و یشترا ، یهاپس ناگدنمزر نامیا میدادن تسد زا ار نامکاخ زا یزوریپ لماع نیرت یلصا . دوب حلسم یاه
فیعضت رد تسیاب یم دش یم لصاح یتسکش اج ره مه گنج لوط رد دوب ناگدنمزر یونعم هیحور و نامیا سدقم عافد رد یاهورین رد تیونعم و نامیا لماع دیاب درب یم رس هب حلص تیعضو رد روشک هک زین زورما .دش یم لیلحت و یسررب لماع نیمه قت حلسم یراک نانمشد هوبنا و هتفرشیپ تاحیلست لباقم رد ام یعافد ناوت انشطم هنیمز نیا رد فعض تروص رد اریز دوش تیو لفاغ یهلا یبیغ تایانع زا : دیامرف یم نینچ اه یزوریپ رد یهلا تردق هب نامیا دروم رد ماما ترضح درب دهاوخن شیپ زا
م یاوق و یماظتنا و یماظن یاوق مامت و دیشابن و ناتدوخ یارب ار یهلا تایانع نیا دینک یعس دنتسه هک یناگرا ره زا حلس
یملاسا یروهمج و ملاسا یارب یلاعت قح هاگشیپ رد و هدرک لمع شیوخ دهعت هب هک تسنیا نآ هار و .دینک ظفح تلم یارب
، یناطیش و یناسفن یاهاوه هن ، یلاعت دنوادخ اضر یارب .دییامن یراکادف ییاناوت دح ات ناتدوخ نهیم و ملاسا زا عافد یارب
رد
و تسایهابت هب ار نات تلفغ و رورغ هک دیامن لفاغ ییغ یاهکمک زا و دنم رورغم ار امش اه یزوریپ ادابم و دیشاب رضاح هنحص یاب ناشنارکون و اهتردق ربا یوس زا ادجم ار زواجت لامتحا تعاس ره و نامز ره رد نامبلاقنا تیهام هب هجوت اب ام یدج د
11
میریگب ."
زا یکی هشیمه دراد برغ یایند اب هک یژولوئدیا داضت تلع هب یملاسا یروهمج ناونع تحت ناریا یسایس ماظن
اذل دشاب یم ناریا اب هلباقم یارب نانآ لمتحم یاه هنیزگ زا یکی زین یماظن هلمح و دوب دهاوخ تامجاهت عاونا یارب اهنآ فادها سب یعافد هینب تیوقت و ظفح مدرم .دشاب تیعضو نیرتهب رد روشک یعافد هینب دیاب یطیارش ره رد .دشاب یم یتایح و مهم رای
مجاهت رطخ دیاب ، دنا هدرک سمل ار دوخ و ادخ نانمشد توادع و تواسق و هنیک داعبا هزرابم و گنج یاهلاس لوط رد هک ،ام .دنریگب رت یدج ار فلتخم یاه لکش و اه هویش رد ناراوخناهج [7]
:حلسم یاهورین نایم یراکمه مدع یهدنامرف یاراد مادک ره هک جیسب و یماظتنا یورین هاپس شترا زا هدش لکشم هک ناریا رد حلسم یاهورین راتخاس هب هجوت اب کرتشم یعافد یگدامآ یاه همانرب اب کرتشم یاهتیرومام ماجنا ماگنه تسا مزلا ،دشابیم دوخ صاخ یاه همانرب و هناگادج ننام دنیامن یراکمه و هدوب رگیدکی هدنناشوپ مه و گنهامه لاماک دنراد مه اب هک لومعم تاطابترا اب اه شزومآ و اهرونام د
: دیامرف یم )هر( ماما ترضح
"
هکییارق نیا نیب تسا یگنهامه دوشب امتح دیاب میوگ یم و مراد داقتعا نم هک یمهم لئاسم زا
اب ،دنوشن ادج مه زا ، دشحلسم یاوق ینایاقآ و ،دننکب رکف ناشدوخ دیاب ،دنوشب گنهامه هک شبیترت و شهار رگا ، دنشاب مه
یادخ یا هلئسم کی رگا هک دشابن روطنیا . دننکب گنهامه ار اهنیا هک دنکب یرکف مه دنتسه اجنآ رد نم فرط زا هک مه تکش بجوم هک دورب یرگید هار کی نآ ، دورب یهار یکی نیا ،دمآ شیپ هتساوخن [10]دوشب
مدع یلو دنریگب کمک رگیدکی یاهتیفرظ زا و هداد شیازفا ربارب دنچ ار اهنآ ناوت دناوت یم حلسم یاهورین نایم یراکمه هیوست و مه اب کاکحطصا ریسم رد یدنمناوت ندومن هنیزه و دوجوم یاه لیسناتپ نتفر نیب زا بجوم راتفر ءوس و یراکمه م نیا رگا .دوش یم ینافت یاهباسح نیا ، دشاب شدوخ رکف و دشاب شدوخ راک لابند دهاوخب سک ره مینکب شومارف ام ار بتک
ینابرهش یاسؤور ،یرمرادناژ یاسؤور ،نارادساپ یاسؤور ، شترا یاسؤور و همه رب ، ام ی همه رب اذهلا دوب دهاوخ ریذپ بیسآ ی هب ار همه ام هک تسا مزلا ناگدنسیون و یم همه و نارکفنشور ی همه و رد ، دوشب تتششم رگا اما ، میهدب قوس ههجو ک
مه تفلاخم ، لاثم ، یرمرادناژ هب درادن یراک چیه هدح لع شدوخ نرادساپ هاپس لاثم ،دننزب یزاس کپ هدح یلع ییاج ره دشاب یم وربور و یتفلاخم کی رگید هاگتسد هب هاگتسد نآ اب دنکب تفلاخم لاثم مه یهاگ شترا اب ای ، دنک یم یتح
، ام دیاب
.میروخب تسکش تدم زارد رد تدم زارد ولو هک میشاب نیا هدامآ [11]
: دیامرفیم رت دیدش ینحل اب و رگید ییاج رد و
"
یاوق
دیشابن گنهامه رگا .دنشاب گنهامه رگید یماظتنا یاوق اب ام نارادساپ . دنشاب گنهامه ،دننک ادیپ هملک تدحو ، یماظتنا یخ تفلاخم زورما دینئاخ شیپ دوز ، دیوش یمن هتشک ،دیشاب گنهامه امش رگا تسا تنایخ ندوب هتسد هتسد زورما ، تسا تنا
.دیور یم
"[8]
: یمدرم تیبوبحم نداد تسد زا و مدرم هب یهجوت یب و یلامعا ماجنا . تسا مدرم زا یادج و یرود تسا روصت لباق یملاسا یروهمج حلسم یاهورین یارب یدج یاهبیسآ رگید زا ک ،شترا . تسا یملاسا یروهمج ماظن عبت هب و حلسم یاوق فیعضت دوش نایماظن زا ترودک و یتحاران داجیا مدرم لد رد ه اهنآ زا مدرم تیامح .دنیآ قیاف ناشتلاکشم رگید و گنج رد دنتسناوت یمدرم جیسب و مدرم تیامح هب همه و یرم رادناژ ،هاپس
رضح ، دشاب یم روشک تردق یلصا رصانع زا :دنیامرف یم نینچ مدرم اب حلسم یاهورین راتفر هب عجار ماما ت
"
د یکی زا رگی
نارادساپ هاپس لثم ، تسا رتشیب مدرم اب ناشراک و رس اهرهش رد هک نانآ اصوصخ و حلسم یاوق مامت دیاب هک یزومآ
12
یوب مدرم اب تسا نانآ یناسنا و وکین راتفر ، دننک هجوت یتاسرهش و اه هتیمک و جیسب و ج زا هک یمدرم .نافعضتسم هژ
یروهم
تسدب ار دنوادخ یاضر و بلج ار نانآ بولق دیاب نیریاس و هاپس دننک یم ینابیتشپ ناوت مامت اب اه ههبج ناگدنمزر و یملاسا .دنروآ
"
رم بوکرس انایحا و یبوکرز اریز دنهد یم زیهرپ مدرم هب ییوگروز زا حلاس نتشاد هطساو هب ار حلسم یاوق ناشیا م مد
بجو
تلم زا امش تسا ملسم یاوق اب تلم لد .تسامش اب همه تلم یاهلد زورما .دوش یم ماظن طوقس و حلسم یاهورین طوقس یارب و درک دنهاوخ تشب امش هب تلما دینک یدج تم زا دوب تیاس رد هک یروط نامه ار ناتدوخ باسح رگا . دیبت ادج دیتسه حلسم یاوق همه .دوب دنهاوخن ماود امش هحلسم یاوق کب یتلود کی رگا .دنتسه روحم نیا یتلود یاهناگرا همه .دنروط نیا
هت تلم هب لیمحت هن دنتسه تلم تمدخ رد حلسم یاوق .تین ملاسا زا نیا ،دنک لیمحت مدرم هب دهاوخب یدنمراک کیا یسا تلم هب ییوگرز .[8]
هنآ لد رد و اهنآ نایم رد اهلاس ات مدرم اب یراتفردب و ملظ یم رد لثملا برض و یملاک یگنهرف تروصب یتح و دنام یم یقاب ا
و یناسرهش ، یرمرادناژ نارومام بلاقنا لیاوا رد ماما ترضح تسا رب نامز و تخس رایسب زین تلم بلق زا نآ ندودز اذل دیآ خرب هطساو هب مدرم هنیک و ترودک دیاش ات دندومن تحیشن مدرم اب یراتفرشوخ و ربص هب ار شترا نیا رد هاش نارودزم ی
.دوش جراخ اهنآ لد زا یماظن یاهداهن
"
و شترا لثم رگید حلسم یاوق هچ و امش هچ دنتسه ملاسا تمدخ رد لااح هک نایاقآ
دورب نوریب بلطم نیا مدرم لد زا هکنیا ات دینکب هناقداص تمدخ و دینکب یراتفر شوخ و دیشکب تمحز دیاب اهتدم یناس رهش یم ام هکنیا اب .دیدوب امش زا کی چیه تقو نآ دیدوبن مادک چیه امش هک میناد
[10]
ناگناگیب هب یگتسباو ناوت .تسا شخب نیا رد مهم یاهبیسآ رگید زا یماظن تاناکما و تازیهجت هزوح رد ناگناگیب و رگید یاهروشک هب یگتسباو هیدنمناوت مونم و روشک یلم تردق رصانع نیرت یلصا زا یکی ناونعب یماظن طباور رد یتح .دشاب یم اه هزوح رگید رد ا
هرکاذم هاگن مین هشیمه ، تسا رادروخرب یتینما و هژیو یاهتبساح زا هک یتارکاذم رد اصوصخ ، اهروشک نایم کیتاملپید رتمک نارگید هب ار دوخ یماظن یگتسباو میناوتب هچ ره تهج نیمه هب .تسا فوطعم لباقم فرط یماظن ناوت هب ناگدننک امن عوضومنیمه تیمها هب هجوت اب )هر( ماما ترضح .دوب میهاوخ رادروخرب یللملا نیب تلاماعت رد یرتشیب کرحت و تردق زا میی
دنراد دیکات ناگناگیب هب یماظن یگتسباو عطق رب هک تسا : "
گیم .دینک تسرد هرایط دیناوتب زورما نیمه هک دیشابن عقوتم امش
، دوش یمن نلآا هتبلا .دینک تسرد فیعض یاه تلم هب هک ییاه نیمه .مینک تسرد میناوت یم هکنیا زا دیشابن سویام اما
دنتفگ جراخ هب ناشیگتسباو هطساو هب فیعض یاه تلم هب هک ییاه نیمه میناوت یمن چیه و مینادیمن چیه ام هک دندرک قیرزت دیایب یسک کی شیارب برغ زا دیاب مه نامشترا ام .میشاب یم رغ دیاب ام هک شهار دیایب برغ زا دیاب مه نامیاه هناخراک .
یوق ناش شترا هک دنهاوخب مه اب و ،دنشاب گنهامه مه اب ،دنتسه حلسم یاوق رد ،دنتسه شترا رد هک ییاهنآ ... .دزادنیب نآ و دنناوت یم و دنتسناوت هک دینیب یم و دنناوت یم و دننک هرادا ناشدوخ ار ناش هحلسم یاوق ناششترا و ،دشاب ه
رد هک ییا
رد دیما .میناوت یم و مینک یم نامدوخ ام دنیوگب ناشدوخ ،دن ه یتعنص روما رد و دنتسه اههاگراک رد و دنتسه اه هناخراک دنهدب اهنآ هب دیما ، ...دنهدب دیما تلم نیا هب هک دنشاب نیا لابند ناش همه ام ناگدنیوگ ، ام یاه هدنسیون .دینک داجیا ناتدوخ دیناوت یم هک دیشابت برغ و قرش هب هتسباو رخآ ات
[8]
13
یماظن یاههاگیاپ سیسات ینبم ،دنداد یم ییاهرادشه اکیرمآ اب هاش طباور هوحن دروم رد اررکم یملاسا بلاقنا یزوریپ زا شیپ )هر( ینیمخ ماما ترضح رب یزادنا گنچ و هاش هب دوخ یاهحلاس نتخورف و روشک یاهیئاراد تراغ اب اکیرما هکنیا رب نزاخم و عبانم رگید و تفت
دنراد یم نایب نینچ ار تفآ نیا ناشیا . تسا هدرک لیدبت هقطنم رد دوخ عفانم ظفح یارب یماظن هاگیاپ هب ار ناریا ، ینیمزریز
" : دادرارق هکنیا رد درادن دیدرت یناریا چیه زورما لاثم .دشاب نآ رد یماهبا ، تلم عفانم دوشیم هتفگ یتقو منک یمن روصت خ
دیر
ناریا رد ییاکیرمآ یماظن راشتسم نارازه روضح و ناریا تفن لوپ زا اکیرمآ یارب یماظن هاگیاپ نتخاس و هحلسا رلاد اهدرایلیم هدش دقعنم یجراخ یاه تلود اب هاش تسد هب هک اهدادرارق هنوگ نیا و تسین ناریا تلم عفن هب ، نآ روآ ماسرس یاه هنیزه اب تسین مک تسا .[8]
ناشیا زا رگید بیسآ ود هب ینیبزیتو تقد اب ،اکیرمآ نایماظن هاگیاپ هب روشک لیدبت زا یشان یدام یاه نابز دیکات رب هولاع
و یسوساج و شترا لرتنک ینب ،یماظن ناراشم هناردتقم روضح نیا :دنا هدومن هراشا نینچ زین هاش تیامح و نح
"
ش زا شیب ها
رب ار ییاکیرمآ یماظن راش م رازه لهچ هنیزه ، نانآ قوقح تسیاب لاس ره رد هکنیا رب هولاع هک ، تسا هدرک لیمحت ام
اکیرمآ عفانم ظفح یارب ار روشک عاضوا یمامت ، اکیرمآ ترافس رظن ریز ناراشم نیمه لاوصا ، دوش یملبمحت ام رب ینکشرمک ا و .دنا هدرک بلس ناریا شترا زا ار لمع یدازآ هنوگ ره تردق و دننک یم لرتنک ظفح تهج رد نانآ تساوخ مغریلع ار شتر
.تسا هدروآ رد دوخ بیقر یاهتردق ربا ربارب رد یماظن هاگیاپ کی هب ار ناریا ، هاش تسد هب اکیرمآ .دنا هدومن جیب هاش
"
۱ رد و
نوگنیا تسناد یم روشک ندرک هزینردم و تفرشیپ تهج رد ار هاش لامعا هنوگ نیا هک راگنربخ هب خساپ رد رگید یاج ه
دندومرف
" : دنچ کمک هب !؟تسا ندرک هزینردم ، ندومن هراپ نهآ زا رپ ار روشک ، ضوع رد و ندرک جارح ار هایس یلاط نیا ، تفت روآ ماسرس یاه هنیزه اب ار یماظن راشتسم رازه اههد !؟تسا ندرک هزینردم ، نداد جاور ار هتسباو زاتنوم عیانص ، هناخراک دص
تاردقم رب و شترا رب ، تسا ندرک هزینردم ، ندرک طلسم تکلمم
[8]
هجوت دروم هشیمه تسیاب یم یدج یبیسآ ناونع هب یلو دشاب یم یولهپ میژر نارود هب طوبرم همه اهرادشه نیا هتبلا تهج نیا زا ات دنیامن تقد اه روشک رگید اب یماظن طباور اصوصخ ، دوخ طباور رد و هدوب یملاسا یروهمج ماظن نلاوئسم همطا .دنروخن : هقطنم رد ناگناگیب روضح نایم عازن و یریگرد هنحص هشیمه هقطنم نیا رد گرزب یاهروشک عفانم و یلیسف میظع عباشم تلع هب هنایمرواخ هقطنم راذگورف یتیانج و هلیح چیه زا اهروشک نیا شورف رپ رازاب و ...و زاگ و تفن یزادنا تسد یارب اهنآ تسا هدوب اهتردق و اهروشک ین :دنیامرف یم نینچ هطبار نیا رد ماما ترضح .دنتس
"
تلاخد رگید امش روشک رد اهتردقربا دیراذگن هک دیشاب نیا لابند ادصکی
ییوهایه ،وهایه نیا زا دیسرتن تشاذگن دیاب ، جیلخ رد نیملسم روشک رد دننک تلاخد هکنیا رد دشک یم هقباسم نلاأ اهنآ . دننک ب ار ام هک دننک یم هک تسا . دنناسرشب وهایه نامه ا
"
یناهج یاه گنج ندید اب دوخ رمع لوط رد یناوارف یاه هبرجت ناشیا
تلع نیمه هب دنتخانش یم ناشفادها هب لین یارب ناهج هرادا رد ار گرزب یاهتردق یسایس یزاب و دندروآ تسدب مود و لوا :دنا هداد رادشه نینچ هقطنم رد اهتردق ربا تلاخد هب عجار
"
لاا و ،دوشب یمومع گنج کی رگا هک دنناد یم اهتردق ربا همه ن
14
، دشاب یا هقطنم گنج گنج هک تسین روطنیا رگید تسه نلاا هک ییاه هحلسا نیا اب هکنیا یارب دور یم نیب زا رشب مامت دننکب گنج یرطق کی رد [8]
فر دهاوخ نیب زا ایند دلاب همه ،ایند یاه هقطنم همه ،دشابن رگید رطق کی رد دهاوخن یگنج وجمه هب مادقا یلقاع چیه و .ت
درک . هک دندوب فقاو رما نیا رب ، دنتشاد هقطنم رد اهتردق ربا هنابلط تعفنم روضح رطخ زا هک یحیحص کرد اب )هر( ماما ترضح
هقطنم رد هبناج همه ینومژه لابند هب دنوش یم لمحتم هک یفازگ یاه هنیزه و یماظن گرب و زاس همهنآ اب اهنآ ب و هدوب
یار
:دنداد رادشه نیچ هقطنم رد اهنآ یاهتسایس رطخ دروم رد اذل داد دنهاوخ ماجنا یمادقا ره فده نیا هب ندیسر
"
و اکیرمآ
هتبلا ؟دنک ظفح ار نآ دنهاوخیم مه گنج و یماظن تلاخد یاپ ات دنراد سراف جیلخ یاه بآ رد یعفانم هچ یسیلگنا و هسنارف ف جیلخ دروم رد ام تسایس سراف جیلخ رد تینما هب ناریا یملاسا یروهمج .تسا هدوب نشور و حیرص نونک ات لوا زا سرا
زمره هگنت نتسب رد ینیمز و ییاوه و ییایرد تاناکما عون همه ندوب مهارف مغریلع و لیلد نیمه هب و دهد یم یدایز تیمها و تفن رودص زکارم و عفانم و اه شکتفن و اهشک هب ندرک دراو همدص و ربص تسایس زا لاح هب ات هقطنم ردانب و اه هاگشیلااپ
دوخ ییاناوت و روضح و تردق زا یمک رادقم نداد ناشن دح رد طقف و تسا هدومن یوریپ گنج شرتسگ زا یریگولج و راظتنا و هب طقف سراف جیلخ رد ینماان هک تسا هدیسر تقیقح نیا هب ایند و .تسا هدیدرگ لمع دراو لثم هب هلباقم و ا ررض
مامت ناری
یسوساج و ییایرد و ییاوه تاناکما یمامت اکیرمآ لثم رگا مه اه تردقربا و اهتردق نیرت یوق هکلب ،دوش یمن -
ربخ دوخ ی
ررض و رطخ نیا زا ، دنیامن تظافح و تروکسا رطخ نودب ار یتشک کی یتح هک ،دننک جیسب ار هقطنم رد دوخ نانامیپ مه و دنام دنهاوخن نوصم .[9]
تردق رد یا هرذ شا یا هقطنم و یبرغ نانامیپمه و اکیرمآ اب و دنیامن ینیشن بقع مدق کی رگا هک دنتسناد یم ناشیا کی هب ار اهنآ دورو اذل دنهد یم همادا دوخ ندز هبرض و تادیدهت هب نادنچ دص یتراسج اب دننیبب نس یملاسا ناریا ییورایور دهت لاماک ینحل اب ، یزاب شتآ و هکرحم : دنکیم راطخا نینچ زیمآ دی
"
ار هقطنم سراف جیلخ رد نلاوج همادا هک دنشاب نمطم
همه ندروخ مه هب و تفت نارحب هدامآ ار شدوخ رگا ایند و .دهد یم قوس نانآ دوخ هیلع هتساوخان نارحب و رطخ نوناک هب اهدنبرمک و میا هدامآ مه ام ، تسا هدرک یتعنص و یراجت و یداصتقا تلاداعم تایلمع یارب زیچ همه و میا هتسب مکحم ار
گرزب ماد کی هک تسین شیامزآ کی افرص سراف جیلخ رد یماظن تلاخد هک دسرب هتکن نیا هب دیاب اکیرمآ امتح و .تسا هدامآ .تسا کانرطخ یزاب کی و و[9]
[11]
.
15
یریگ هجیتن
درادیم زاب یدنلاب و دشر زا ار هعماج هچنآ هعماج یارب ار تیقفوم هار اهبیسآ نیا زا یهاگآ و تخانش .دنتسه اهبیسآ و تافآ ،
ناریدم یتیصخش و یراتفر یاهبیسآ ،تسوربور نآ اب یملاسا هعماج و تموکح هک یمهم یاهبیسآ زا یکی .دنکیم راومه هلاقم نیا رد .تسا هعماج یتیریدم یاه بیسآ یسررب هب ربتعم بتک و تلااقم یسررب اب
رب دیکات اب ما یاههاگدید
)ع( یلع ما
.میا هتخادرپ )هر( ماما و و ناریدم باصتنا ،تسا وربور نآ اب یملاسا هعماج هک ییاهبیسآ زا یضعب )ع( یلع ماما رظنم زا
،یرادا دسافم دشر ،یتاقبط هلصاف داجیا ،ینید یاهشزرا و ینابم زا یهاگآ مدع ،بلط ایند و دساف ،تسیاشان نارازگراک ا
یعامتج
دناشکیم طاطحنا هب ار یملاسا هعماج اهبیسآ و تافآ نیا هب هجوت مدع و ،تسا یدرف و صوصخ هب رگید نامز ره زا شیب زورما.
16
یارب یملاسا یروهمج سّدقم ماظن اریز ،دوش یم ساسحا )یهاوخ تلادع( عوضوم نیا ترورض یملاسا یروهمج ماظن رد وخ دیدج یاه نامرآ و فادها هب ندیسر تلادع و دهعت یاه یگژیو یاراد هک تسا نادراک و صصختم یاهورین دنمزاین د
.دوش یم وربور ینوناق و ییارجا یاه شلاچ اب یملاسا ماظن ،دوش داجیا لأخ نیا رگا هک دشاب یهاوخ
عبانم .داژن ینارمع همطاف ،یمتسر دلایم ،نایمان همطاف ،یریاشع اهاط[1]
۱391 تارتسا . اب نآ هسیاقم و )ع(یلع ماما ینارمکح یژ
)هر(ینیمخ ماما یتیریدم یاهدربهار
یملاسا نیون ندمت یلم شیامه نیمراهچ
.ینیمخ ماما هاگدید زا نارحب یاهنوناک ییاسانش ،تهج هس رد یملاسا بلاقنا[10]
» ماما هاگشناد :نارهت ،یشهوژپ همانلصف ،
،مشش و تسیب ،)ع( قداص .۱386
17
[11]
دیشمج پاچ یملاسا بلاقنا و ینیمخ ماما هدکشهوژپ :نارهت ،)س( ینیمخ ماما یسایس هشیدنا و نیسح دمحم ،ی
،لوا .۱385 .یمساق لضفلاوبا ،ییارآ دیحو[2]
۱396 نآ ققحت یاهرازبا و اه صخاش ؛یرهش یراذگتسایس رد بوخ ینارمکح .
نیلوا
.یمومع یراذگتسایس و ینارمکح سنارفنک
یقت یلعدمحم[3]از هد .یدنساپ ۱396 بیسآ . جهن هاگدید زا ینید تموکح یسانش هغلابلا
ناروشناد راثآ
..ینیسح نایورم دومحمدیس[4]
۱383 هغلابلا جهن رظنم زا ینید تموکح یسانش بیسآ .
ینآرق یاه هزومآ
.14. 193.
.این یتداعس ارهز ،یدمحا ملسم[5]
۱398 ب هیکت اب هغلابلا جهن رد تیریدم یسانش بیسآ . رتشا کلام همان ر
شیامه نیلوا
.)ع( یلع ماما نینموملا ریما رظنم زا تیریدم و یهدنامرف یلم
کین یلع[6].رصن ۱391 بیسآ . ینیمخ ماما هاگدید زا یملاسا یروهمج یسانش
شوخ
.راگن
.ردژادوگ یدنوکم دیعس ،یجیلخ نسحم ،نایتوکلم یفطصم[7]
۱388 هاگدید زا یملاسا ماظن یسانش بیسآ . ینیمخ ماما
. )هر(
یروانف و تاقیقحت ،مولع ترازو -
نارهت هاگشناد -
یسایس مولع و قوقح هدکشناد
.نیزیراد یلع ،یرقمرابت سابع تمحر[8]
۱395 رب دیکأت اب)هر(ینیمخ ماما هاگدید زا ناریا یملاسا بلاقنا یسانش بیسآ .
)هر(ینیمخ ماما همان تیصو
قح یملاسا مولع یلم شیامه نیتسخن
.تیریدم و قو
کین یلع[9]
.رصن ۱391 بیسآ . ینیمخ ماما هاگدید زا یملاسا یروهمج یسانش
