University of Tehran
Journal of Philosophy of Religion
Home Page: https://jpht.ut.ac.ir
Online ISSN: 2423-6233
Modern Humanism Inders the Role of Religion in Imam Musa Sadr's Thought
Amin Fathi1 Ali Ahmadpour*2
1. Department of Islamic Studies, University of Mohaghegh Ardabili Ardabil, Iran. Email: [email protected]
2. Corresponding Author, Department of Islamic Studies, University of Mohaghegh Ardabili Ardabil, Iran. Email:
ARTICLE INFO ABSTRACT
Article type:
Research Article
Humanism, or modern humanism, is one of the schools that places man at the center of everything and emphasizes the uniqueness of his will and desires. According to Imam Musa Sadr, this school hinders the effective role of religion in today's world.
Therefore, this article aims to critically analyze the foundations of this school based on Imam Musa Sadr's works and opinions. It addresses the question: How does modern humanism hinder the formation of roles, and does religion play an individual and social role in life? The findings reveal that religion is often treated as an object (associated with identification) according to the philosophy of objectivism, particularly prevalent in the West. This philosophy prioritizes sensory experience over mental cognition and views concepts as detached from emotions and preferences. Consequently, religion fails to manifest itself in the lives of individuals influenced by this perspective. Similarly, humanism, which interprets everything self-centeredly in accordance with personal and partisan interests, has distanced itself from God-centeredness, religion, and ethics. This distancing has led to the one-sided development of individuals, the transformation of self-love into selfishness, the proliferation of dictatorship, colonialism, discrimination, and insurgent capitalism.
Criticizing this trend, Sadr argues that science and human reason alone are insufficient for the happiness of both worlds. Instead, a God-centered approach, an understanding of the truth of religion, and comprehensive education should be considered alongside science and reason to foster the evolution and happiness of both the individual and society as a whole.
Article History:
Received February 25, 2023 Revised April 4, 2023 Accepted April 10, 2023
Keywords:
Modern humanism, Truth of religion, Imam Musa Sadr, Western civilization
Cite this article: Ali Ahmad poor, Amin Fathi. (2023). Modern humanism hinders the role of religion in Imam Musa Sadr's thought Philosophy of Religion.20(1), 29-41. DOI: http//doi.org /10.22059/jpht.2023.354654.1005949
© Ali Ahmad poor, Amin Fathi Publisher: University of Tehran Press.
DOI: http//doi.org/10.22059/jpht.2023.354654.1005949
نارهت هاگشناد
ةيرشن نيد هفسلف
:هيرشن تياس https://jpht.ut.ac.ir
:يكينورتكلا اپاش 6233
- 2423
ناسنا
ارگ یی
ون ی
،ن
شقن‌عنام
رفآ ین ی
د ی ن
دنا‌رد ی ةش
سوم‌ماما ی
ردص
یحتف نیما
1
روپدمحا یلع
* 2
1 . ملاسا فراعم هورگ ی
، بدرا ققحم هاگشناد یل
ی
، بدرا ی
،ل ا ی نار
، ار ی همانا : [email protected]
2 . دنسیون ،لوئسم ة هورگ ملاسا فراعم ی
، بدرا ققحم هاگشناد یل
ی
، بدرا ی
،ل ا ی نار . ار ی همانا : [email protected]
هلاقم‌تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ خیرات :هلاقم یاه
رات ی خ رد ی تفا : 06 / 12 / 1401
رات ی خ یرگنزاب : 15 / 1 / 1402
رات ی خ ذپ ی شر : 21 / 01 / 1402
رات ی خ راشتنا : 25 / 02 / 1402
ناموا
ی مس ی ا ناسنا ارگ یی نردم ی ک ی بتاکم زا ی چ همه روحم ار ناسنا هک تسا ی
ز م رارق ی ددهد هدب ار تتادصا و
م قلعتم وا تساوخ و هدارا ی
دناد د زا . ی هاگد سوم ماما ی ا ،ردص ی ن شقن عنام بتکم رفآ
ین ی د رثؤم دی ن نادهج رد
مها ببس هب .تسا هدش زورما ی
ت ا ی ن ا زا فده ،عوضوم ی
ن صوت شور اب هک ،شهوژپ یف
ی د لحت ی دل ی دادقتنا و ی
نابم دقن ،دش ماجنا ی
ا ی ن ارآ و راثآ هب هجوت اب بتکم ی
سوم ماما ی ا هب ات دوب ردص ی
ن هدک ددهد دساپ شسرپ
ناسنا ارگ یی ون ی ن شقن عنام هنوگچ رفآ
ین ی دی ن گدنز رد ی درف ی عامتجا و ی م ی دوش . ی هتفا اه اتن و ی ج داد نادشن
دی ن ع ةفسلف ساسا رب هزورما ین
ی ت ارگ یی
، هب وی هژ ،برغ رد ی ک اسانش قلعتم( هژبُا یی
قلت ) ی م ی دوش ةدبرجت هک
سح ی نهذ تخانش رب مدقم ار ی
م ی دناد هافم و ی م لاس و فطاوع زا لقتسم ار ی
ق دم بوسحم ی
ددنک اربادنب . ی
،ن
دی ن گدنز رد ی برغ ناسنا ی لجت ی اموا دننام ؛درادن دومن و نی
،مس روحمدوخ اب هک ی
چ همه ی ز عفادنم ساسا رب ار
صخش ی بزح و ی سفت ی ر م ی دنک روحمادخ زا و ی
د و ی ن م هلصاف قلاخا و ی
گ ی در کت دشر ثعاب و دعُب
ی و ردشب
دبت ی ل تسرپدوخ هب تاذ بح ی
د جاور و ی روتاتک ی عبت و رامعتسا و ی
ض امرس و ی ه راد ی غط ی رگنا م ی دوش اب ،ردص .
ا زا داقتنا ی ن رج ی
،نا رشب لقع و ملع تسا دقتعم ی
هب اهنت یی ارب ی دنمتداعس ی فادک ناهج ود ی
ن ی تدس اب و دی د
روحمادخ ی قح تخانش و ی
تق دی ن برت و ی ت گارف ی ر گب رارق هجوت دروم لقع و ملع رانک رد ی
در لدماکت بجوم ات
درف تداعس و ی
عامتجا و ی دوش رشب .
:هژاودیلک ،ردص یسوم ماما ناسنا ،نیون ییارگ
ندمت برغ
، نید تقیقح .
:دانتسا حتف ی
، ما ی ن لع ،روپدمحا و ی ( 1402 ناسنا .) ارگ یی ون ی ن شقن عنام رفآ ین ی دی ن دنا رد ی ةش سوم ماما ی ردص لجم . ة فسلف ة د ی ن . 20 ( 1 .) 29 - 41 .
DOI: http//10.22059/jpht.2023.354654.1005949
حتف© ی
، ما ی ن لع ،روپدمحا و .ی
:رشان
.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم
DOI:http//doi.org/10.22059/jpht.2023.354654.1005949
همدقم
تسا هدش انب هتسویپ و گنهامه تروص هب ردص یرکف ةموظنم رد یتسه متاع .
زا
،ور نیمه وا
رب نادسنا یگنهادمه و ییارگمه
زورما
، دراد دیکأت ،تسا یتسه زا یشخب هک .
رد ناسنا تیتاعف رگا تهج
هب تمدخ و ییارگمه کی
،ددشابن ردگید دجیتن
ة بودلطم
تشاد دهاوخن .
نید فده تثعب و
ناربمایپ دنویپ ناسنا نایم ییارگمه ،نیاربانب .تسا یتسه اب ناسنا یدتیعقاو و مزم یردما اده
،ردص( تسا ریذپانراکنا 2000
م : ج 2 ، 463 .) ردص ره ناسنا هک تسا دقتعم ردگید ادب ددنک تدکرح لادمک فردط هدب رتشیب هچ
ناسنا گنهامه اه ره و رت
رادقم یم رترود نارگید زا دبای لزنت ،ردص( دوش
1395 : 45 .) ردظن زا یو ندید ردصنع هدس ، و
و نادسنا
یوسود طابترا عامتجا ة
،ردص( دنراد یلمأت لباق 1398
: 76 )؛
فاردحنا راچد ناسنا هب هجوت و تمدخ نودب نایدا ینعی یدم
و دنودش
عامتجا زین تساوخ هب هجوت نودب ییاناوت و اه
شیپ زا ناسنا یاه تفر
مورحم یم بیغ فذح اب و دنام و یگتدشگرس رادچد یرودحم
نامرح یم دوش ناسنا و یب یلاب هب ار اه راتفرگ یچوپ و یفده
یم دنک نیاربانب .
، ناسنا تتاصا و
هب عامتجا و نید ییاهنت
هاگدید زا
،یتدبع( درادن ییاج ردص 1399
: 345 .)
هک تسا دقتعم ردص نید
هشیر رد تاذ ناسنا و دراد نید ًاترطف ناسنا بلط
تسا و مه رد ة ندمت فتؤم اه ة نید ی هتدشاد دوجو
،ردص( تسا 1398
: 42 .)
،نیاربانب زا سپ هب فوقو رد صاخ مظن شنیرفآ
تردق رد تقد و و
ینتبم ،یتسه قتاخ شناد و تتادع
ندوب شنیرفآ تسین راکنا لباق قح و ملع رب .
سپ مه و گنهامه یملع شور اب ینامیا شور سوس
،ردص( ت 1398
: 42 .) ردص
، اب
رب دیکأت یهارمه ملع و نید رد
ناسنا تقلخ
، هراشا هتکن نیا هب یم
دنک هک تتاسر هدرپ ندودز ملع نددید عنادم هدک تدسا ییاه
یم تیعقاو هبرجت اب و دنوش
یم راکشآ ار یتسه قیاقح دوخ نیناوق و اه دننک
نوچ و ناسنا یئزج زا ناهج و ادخ کرحم دنو ناسنا
و یتسه .تسا نید رب ینتبم ناسنا تکرح ،تسا تکرح رگا یتو
ش هزیگنا زا هتساخرب ددشاب یدصخش یاده
ادب هزدیگنا و تدساوخ
نارگید رد ضراعت دوب دهاوخ اب و
تحلصم و عفانم نارگید
داضت تشاد دهاوخ و
ادسب هچ مده نادهج یمودمع عتادصم ادب و ودس
گنهامه دوشن
نیاربانب .
، اب نید و ملع ضراعت مه
ادن دنر یرای و رگ مه دنا ،ردص(
1398 : 58 .)
ناسنا مسیناموا ای ییارگ یسایس یشبنج و هفسلف1
سایقم اب هک تسا یعامتجا د رارق
رده زا وا یدازآ هدب داقتعا و ناسنا نداد
ماظن و بتاکم رگید یدنب و دیق .تسا هدروآرد دوخ ةرطیس تحت ار یسایس یاه
لت دوخ یارب یعنام ار نید شرگن نیا یق
یم دنک
ار دوخ رهوج و رد
تتزنم و نأش ارگدرخ
ناسنا یی هب
ارگادخ یاج یی
یم ناد د ،یدبجر(
1388 : 43 و 47 یرودحمدوخ سادسا ردب .)
مسیناموا
، اب تتاصا هراّما سفن تسا
( ،سانشرز 1394
: 120 .) ،نیاربانب مسیناموا متاودع یفن زا سپ ارف
و نادهج ریدسفت و یدعیبط
یعیبط نیناوق اب ناسنا فر ص
و دیچرب هعماج زا ار هفطاع عون ره بیترت نیدب
نادسکی نیشام کی اب ناسنا دش
.د ندیا ناراددفرط
،شرگن ،یشوایس( دندرک حرطم ار ناسنا تتاصا ،دیدش یونعم رقف ناربج یارب 1389
: 6 .) تقیقح رد
، تقیقح زا ار یمدآ مسیناموا
یدوجو رهوگ لامک ریسم زا و رود دوخ یم فرحنم شا
و دنک نیا تیعضو نارحب عاونا و جنر بجوم بارطضا و اه
یارب اه نادسنا
یم ،سانشرز( دوش 1394
: 135 .) تیحیسم ینید داهن یاوران درکلمع هب هجوت اب ،رگید فرط زا
، هب قرف هژیو ة اهادسیلک و کیتوتاک
شقن ،یطسو نورق رد نید
ان یگدنز رد د
دش هتفرگ هدی .
اریز یم نید دنتشادنپ رد
یدپ ریسفت هد مدلع ادب نیناودق عضو و ناهج یاه
قر و فتاخم بی
ا نآ و تس نآ یدم ناسنا یگدنز رد قیمع لّوحت و یعامتجا ِبلاقنا ره نمشد ار ادما .دنتدسناد
، متدسیب نردق رد
هب ملع هک دش صخشم تداعس هب رداق ییاهنت
ندرک دنم .تسین ناسنا
یتح نادسنا یتخبدب ثعاب یدم
دودش عیادجف زا ار نادهج و
گنج اه و ضیعبت متس و اه رپ اه یم دزاس ،ردص(
1394 : 168 .)
،نیاربانب دشاب نید و ملع نایم یراکمه و لماعت رصع دیاب رضاح رصع .
نادسنا ندروآرد تدکرح هب لماوع نید نوچ
، یدنعی
شیارگ اه و تاذ بح و تلایامت
، کی اب ار گنهامه رگید یم
دنک یم لماکت هب ار وا و یدم ناشن ار هار ملع نیاربانب .دناسر
و ددهد
یم بیغرت هار ندومیپ هب نید تئشن ناسنا زا ملع .دنک
یم اما ؛دریگ یم همشچرس نید زا ناسنا یدم ندید .دردیگ
و یدنارگن ددناوت
دنک فرطرب ار ناسنا یگتفشآ
؛ تسا زجاع ملع یتو .
ملع لوصحم ا رییغت لاح رد مئاد و رشب تس
،سپ . یمن هیکت دناوت یبسانم هاگ
دوجوم دنمزاین زورما هتفشآ ناهج .دشاب ی
هیکت و قلطم هاگ
ی دنک ادیپ رطاخ شمارآ و تابث ات تسا هنادواج ،رددص(2
1398 : 58 .)
نیاربانب
، ملع فشک اب نآ دنویپ و تادوجوم شقن کی اب اه
ادخ و رگید یم تمدخ نید هب
آ اب یراگزاسان و ضراعت و دنک .درادن ن
1. humanism
2 .
ُبوُلُقْتا ُّن ئَمْطَت هّلتا ِرْک ذِب َمَأ /دعر( .
28 )
عوضوم رد یلقتسم شهوژپ راتشون
تشر هب رضاح ة
تسا هدماینرد ریرحت .
تدسا هددش هتشون ردص یارآ اب طبترم یتماقم یتو
؛
دننام
« ماما یسوم ردص و ةغدغد مه ییارگ ناهج ملاسا ( » ییاحطب
، 1390 )،
« یناوخزاب هشیدنا یاه یدتیبرت مادما یدسوم رددص
»
،یدیرم(
1397 )،
« یمشچ هب نامسآ و یهاگن هب نیمز
» ( یرصن
، 4 139 ).
اما رد نادسنا هدب شهوژپ نیا نیودن یدیارگ
، عنادم هدک
شقن تسا نید ینیرفآ
، نا رد شید ة هتخادرپ ردص یسوم ماما هدش
شهوژپ رد هک تروص یاه
مهم نیا هب هتفرگ هتخادرپ
.تسا هدشن
ردص‌یسوم‌ماما‌یرکف‌ماظن‌و‌ینابم
ناسنا‌یتاذ‌تمارک‌لصا
یکی یرکف ینابم زا مهم
یساسا .تسا ناسنا یتاذ تمارک هب هجوت ردص ماما یهار هب تیاده ار ناسنا عیحص تیبرت ریسم رد مدق نیرت
یم هب و دنک کرد ار دوخ تمارک هک دناد ةمه
عدضو حلادصا یاردب و ددنکن یتمه اسب هچ ،هنرگو .دزروب مامتها و تیانع شیوخ نوئش
نتشیوخ ن .دشوک نیا ،سپ تسیاش هاگیاج یهاگآ ة
وا صخشم ار یم
دنک یم میسرت یمدآ یتاعتم فادها و ،ردص( دوش
1394 : 72 .)
دیکأت و دانتسا یناسنا تمارک لصا رب ماکحا عیرشت و نیناوق عضو ماگنه ملاسا نید ،ردص هاگدید زا یم
دنک دیاپ ار نآ و ة
تینادسنا
رارق ناسنا یم
دهد
،ردص(
1394 : 80 ای ناسنا تیذا و رازآ ،لیتد نیمه هب .) هچنآ
هشدخ ار وا تمارک راد
دنک یقرف .تسا مومذم مه
نیب
نایدا ناوریپ ،ردص( تسا یناگمه یلصا و درادن دوجو
1391 : 26 .) ،سپ ردص ماما رب ینورد رهوج ود نایدا
دیکأت یم دنک لوا :
« تودعد
یتاعت و دشر هار نداد ناشن و دیحوت هب »
د و مو
« ناسنا هب تمدخ »
زا .تسا دنوادخ قولخم هک
،یو هاگدید طقف نامیا
ةدنهددنویپ ناسنا
و دنوادخ
؛تسین یاهراک هب مامتها و تمدخ هکلب نارگید
شرافس دروم زین نید
تسا ،ردص(
1395 : 14 .)
یدازآ‌لصا
هب ردص ماما ،یناسنا تمارک زا تنایص و ظفح یارب
« یدازآ لصا »
نیا ار نآ و دیکأت یم میسرت هنوگ
:دنک
)فتا ،باختنا یدازآ رظن زا ،رگید ینیع تادوجوم اب هک تسا یدوجوم ناسنا توافتم
یدشان ناسنا لامعا و راتفر ینعی ؛تسا
دارا و لقعت زا ة
.تسوا
)ب ریثأت دوخ فارطا تادوجوم و تعیبط زا ناسنا یم
ریذپ .د
)ج مه اب هک تسا یعامتجا یدوجوم ناسنا دراد لماعت دوخ ناعون
.
)د ِقولخم ناسنا دمه و نادسنا ردب هدک تسا یداعبا یاراد دنوادخ اب وا تبسن نیمه .تسا یتسه ِقتاخ
ة ریثأدت وا یاهددنویپ
یم راذگ د ،ردص(
1395 : 172 .)
صخاش نیتوا ،نیاربانب ة
ددشر و ییافوکدش ثدعاب یدازآ ندیا و .تدسوا بادختنا یدازآ تادودجوم ریاس هب تبسن ناسنا مهم
دادعتسا گنهامه اه
ییاناوت و نا یاه یم هعماج و ناس ،ردص( دوش
1395 : 27 و 28 شوخ ینعی یدازآ .) وا تدمارک و ناسنا هب ینیب
،نادیخرف( نتدساک شتمارک زا و ناسنا هب ینیبدب ینعی یدازآ مدع و نتخانش تیمسر هب ار 1385
: 327 .) ار یدقیقح یدازآ رددص
یجراخ و یلخاد راشف لماوع زا ندش صلاخ
، نارگید و سفن زا ییاهر ینعی
، یم دناد یلع ماما زا یثیدح هب و دانتدسا)ع(
یدم ددنک
،ینارح(
1404 ق : 88 ) . یدازآ رظن دروم قلطم ردص
؛تسین یدازآ ادب و دراد راردق یعردش و یدنلاقع عیحدص بوچرادچ رد هکلب
رگید نا ادن محازت در ،ردص(
1395 : 27 و 28 ) و . رگا ناسنا جرده راچد عامتجا دشابن دنبیاپ دهعت نیا هب یدقلاخا جردمو
یدم و دودش
اب ناسنا زا رارف تیتوئسم رابرس
هعماج یم دوش ...
هعماج ،بیترت نیدب یب یا
دهعت یم راب هب دیآ ،ردص(
2000 م : ج 3 ، 152 .)
تفگ‌لصا
و هنلاداع‌یتسیزمه‌یارب‌هنلاداع‌یوگ
رگید زا یگژیو یاه ماظن یرکف تفگ لصا هب داقتعا ردص یتسیزمه یارب هنمداع یوگو
تمتاسم زیمآ رد طیارش تفگ یوگو ردبارب
تسا . یم یترورض ار یناسنا عماوج رد لماعت ردص دناد
هدک دمزم ة نآ تدسرد کرد و
تخاندش کدی ردگید تدفگ ادب ودگو نوددب
شیپ یرواد هارمه ، نایب قح و
هاگدید هب مارتحا یاه
تسا ،نارگید ،ردص(
2000 م : ج 3
، 205 .) ینآرق قطنم نیا هب ار ناسنا یو
یم هجوت دهد هک راتفگ و رادرک رد متاع تبث و طبض یم دوش و ماظن یتسه هب یاهراتفر ناسنا
شنکاو ناشن یم دهد رادطفنا(
/ 10
د 12 ).
یآ هب داقتعا ةمزم ة
ّدج هجوت هفیرش و راتفگ تیتوئسم هب ی
راتفر .تسا
ماما ردص یدنبیاپ هب تفگ قطنم و
وگ و نآ مزاوت ار لکش هب رجنم متاس ندمت یریگ
یم دناد . نوچ و هبرجت بحاص یهورگ ره
هشیدنا یم هشیدنا عونت و تسا یا تاعلاطا لدابت یارب یرازبا دناوت
و عم یو .دشاب یناسنا یندمت نتخاس هجیتن رد و ارآ لماعت ت
دق
تسا شیپ هاگ تسا نیا ضرف هک
یاپ رب ة لوصا دوخ نیا رد و مینک انب یملاسا ندمت ناسنا ریسم
راگزادس ام اب ار دوخ دیاب اه زا و
ام یتاحرد ؛دننک تعاطا لیصا ندمت ندرک یهن و رما اب هک
م یمن ققح وش
د و هشیدنا رثکت هدنیمز فدلتخم روما رد لماعت و اه
زادس
ندمت ردص .تسا تلاکشم زا یکی
ینید و یبهذم یتسیزمه ققحت ار
مدع نید تقیقح لماک تخانش یدم
یدم و ددناد گ
ددیو دب ه
نیمه هک تسا ببس نید زا
نوچمه رازبا یارب ی یهاوخدوخ اه
نوگانوگ تلایامت و هاگیاج هب ندیسر و یصخش
یم هدافتسا دوش
،ردص(
2000 م : ج 5 ، 355 .)
حلص‌لصا
زا هاگدید علص ،ردص یلصا
یساسا رد ناهج نادسنا یدنعی ؛تدسا هداد رارق همه نطاب رد ار نآ هب شیارگ لاعتم دنوادخ هک تسا
علص ًاترطف ج
تسو و یضراع یرما عازن و شکمشک هک تسا
ن راگزاس یناسنا میلس ترطف اب تسی
. ،سپ یم تاذ بح ود رد ددناوت
ریسم
« هزیتس ییوج » و
« علص ییوج » ب لقع تیمکاح هب یگتسب عیحص باختنا .دنک تکرح .دراد اوق ریاس ر
ناسنا ردب ار لقع رگا
اوق ریاس یم ،دنک مکاح ،ردص( دنک تیاده علص تهج رد و تسرد ریسم رد ار تاذ بح دناوت
1395 : 247 .)
ناسنا ملاسا تسا دقتعم یو توعد علص هب ار اه
هدرک هرقب(
/ 208 ) و ب یرادافو هب ر
نامیپ و دهع قوس اه
تدسا هداد هددئام(
/
1 ).
رما نیا لاع ، رب هو ،یعامتجا یاهدادرارق رد
یعامتجا ماظن زین
یم مه یعامتجا ماظن ینعی ؛دراد قادصم دناوت
علص ریسم رد ادی
زیتس دشاب ناکما علص ییارگرایعم رب ینتبم یعامتجا ماظن رد . ناسنا هب ملاسا هاگن عون .تسین ریذپ
سادسا ردب علدص
و و تدودم
دازآ هب هجوت .تسا یتسود و ی
قوقح ناسنا ه ا یرادساپ و آ زا
هنیمز ن علص زاس و
قلطمدوخ تسا ناسنا یلصا تلاضعم زا یراگنا .
نوچ یقلت ریذپاناطخ ی
علص یاهراتفر هب زیمآ
رجنم دهاوخن .دش
ناسنا ناسسؤم اما نیون ییارگ
ىنابم دوخ ةیرظن یارب یا هدرک حرطم
مهم هک دنا نیرت
نآ ینابم :زا تسا ترابع ناسنا
کلادم
همه رایعم و ؛تسا زیچ
لقع اج ناسنا نیزگی وا نید و ادخ
؛تس تیونعم و نید دیاب
ىگدنز زا ای فذح
ش هدنار هیشاح هب فدده ؛دو
ىیاهن ناسنا ورملق رد یگدنز و ىدام تذت یاه ىویند هصلاخ م ی
؛دوش قلطم رایتخا و ىدازآ ناسنا دراد
هدنوگ هدب ىدسک هدک یا
ن یم ت وا زا ار رایتخا و ىدازآ دناو دنک بلس
ا ؛ یم زیچ همه کتام ناسن راذدگریثأت وا تشونرس رب دنوادخ و دوش
میهاردبا( تدسین ةداز
،یلمآ 1386 : 64 .)
فلاخرب ینید ناسنا ردص هاگدید زا اما تسبتد ىتسیناموا ناسنا
ه هتسباو و تسادخ هدب .
ناسنا رد تدمارک زا هدک ،نیودن ییارگ
ا رادروخرب یتاذ تمارک زا ینید ناسنا ،هدش رود یناسنا یم اوقت ةیاس رد و تس
تذت زا دناوت زدین یدقلاخا و یودنعم و یدحور یاه
هرهب ا ،ردص هاگن زا ،نینچمه .دوش دنم نادهج و بدیغ متادع زا ،تدسا هدروآرد شیوخ ریخست هب ار تعیبط هچرگ ىتسیناموا ناسن
ب ناهج نآ قیاقح زا و هدنامزاب ترخآ ی
تسا ربخ اما . ناسنا
، ،ىدنید تیبرت رد هولادع
ب ردب تدبهوم زا ىرادرودخر و تدعیبط یاده
تمعن یم تسد زین ىنطاب و ىبیغ قیاقح هب ،ىنامیا تریصب لیتد هب ،ىدام ىاه دبای
.
لقع ،ىتسیناموا رکفت رد تسا هدش ادج ىنایحو نید زا ىناسنا
. سوده و اوه دنب رد و ىحو زا هدیرب لقع هک تسناد دیاب یتو
هزیرغ ریسا و گره هتخیسگراسفا ىناسفن یاه
من ز ی ار ىناسنا لامک تسرد هار و دسانشزاب ار ناسنا نیتسار عتاصم دناوت .دبایب
اما زا
،ردص هاگن هن لقع ،ىملاسا رکفت رد
لماک تروص هب یم هتفرگ هدیدان
یم هتفریذپ قلطم روط هب هن دوش میهاردبا( دوش
،یدلمآ ةداز
1386 : 67 ) و میهافم فلاخرب ،مسیناموا یرکف ینابم ،نیاربانب تیعقاو و قیاقح
دوجوم یاه ناسنا یتاع ِنَم و نلاک لئاسم رد د
ةرادبرد دد
یب نوچ .تسا للم و ماوقا ةمه یتح و ناسنا تذت ،یگدشاهر و یفده
یب ،یگماکدوخ و ییارگ یدب و یتیتوئسم
یدازآ و ،یرابوددنب
یعیبط دوخ و زیارغ رد لامک ،یدنمفده ،یرادانعم و یگنادواج لباقم رد شا
و ییارگ تدسا هدتفرگ راردق وا یگدازآ و ،یدنمتداعس
،یرفعج(
1373 : 281 د 286 .)
ناسنا
ردص‌هاگن‌رد‌ییارگ
یلصا هدب لیددبت یددعب نوردق رد و دراد مهددفه نردق رد هدشیر هک ،نردم برغ یعامتجا و یسایس رکفت رب مکاح نایرج نیرت
،تسا هدش ملسم یژوتوئدیا مسیتاربیت
،سانشرز( تسا 1383
: 133 موا .) نادسنا ای مسینا هدیاپ زا یدکی یراددم
مدهم یردکف یاده
رودحم ،تدسا سادسا نآ ردب مه ردص هاگدید هک ،یهتا نایدا رد اما .تسا روما ةمه روحم ناسنا نآ ساسا رب هک تسا مسیتاربیت ،یرصن( تسادخ روما ةمه 1382
: 17 یتسه ینابم مسیناموا عقاو رد .) ار ردشب هدک تدسا مدسیتاربیت یدسایس و یتخانش
دادینبدوخ
یم لقع رد هشیر یفسلف ظاحت هب و دناد ،ساندشرز( دراد یترادکد ویتکژبوس ییارگ
1383 : 133 .) هرادپ تدسیناموا زا یا ةرود یاده
یم زاربا سناسنر هژیو ترطف و تعیبط ناسنا هک دنتشاد
تدسیتایسناتسیزگا ةیرظن نامه هاگدید نیا .درادن یا متدسیب نردق رد اده
یم هک تسا ةمه دنتفگ
دودجو رادمعم ناسنا ساسا نیا رب و تسوا تیهام رب مدقم شدوجو هک ناسنا زج دنراد تیهام تادوجوم
مهم یرادیاپان و شیوخ هدب برغ ةفسلف کیسلاک تنس لباقم رد هاگدید نیا هتبتا .تسا یمدآ تیصخش دمایپ نیرت
یادج زا هددنام
عسم( دندوب ناسنا ةژیو تشرس هب لئاق هک تسا وطسرا و نوطلافا ،یدو
1381 : 4 و 5 .)
دنوادخ زا ریغ یدوبعم هب رصاعم ناسنا ،ردص هاگدید زا
، دوبعم ینعی
« تحلصم » و
« سفن
»
، دیآ قاددصم هدک دراد نادمیا ة
«
َأ
ُهاَوَه ُهَهَتِإ َذَخَّتا ِنَم َتْیَأَر
».
لاعتم دنوادخ هب رفک یعون و تسا
دمآرس هک یدنوادخ ؛ ةمه
شزرا ردترب و ینامرآ یاهوگتا قتاخ و اه
.تسا رصاعم ناسنا
ِسفن سدقم ار دوخ راردقرب ددنویپ دودخ تسپ نامیا نیا ساسا رب نارگید اب و هداد رارق دوخ دزن دوجوم نیرت
هب ؛تسا هدرک هنوگ
ادنم قدبط ناردگید ادب .دراددن ادنعم تحلصم زج یفاصنا و لدع و ینمشد ای یتسود چیه وا یارب هک یا و عف
یم رارقرب طابترا کرتشم عتاصم دنک
و ب ه نیمه ببس مه ة تدسا یرودحمدوخ هدب دوددحم ردصاعم نادسنا یاهدرواتسد .
نادسنا
تتادع بوچراچ زا و هدروآ نامیا یبسن ِقح هب و هدش رود قلطم قح زا یزورما و
تبحم و تقیقح هدمآ نوریب
یبدسن قح .تسا
دودحم زا مه ة
« نم » یمن رتارف دور
،ردص(
1398 : 113 .)
،نیاربانب یو .دراد یدبرغ مدسیناموا ادب هددمع توادفت ود ردص هاگدید زا ناسنا ندوب روحم و تتاصا
، ردب ،هدتینردم فلاخردب
« ناسنا » یاج هب
« درف » ای
« دوخ » یم هیکت ماقم ناسنا یارب رگید ییوس زا و دنک فیلخ
ة ندوب دنوادخ ،یتدبع( تسا لئاق
1399 :
35 دعُب هس یاراد ار ناسنا ردص .)
« یدارا
» و
« یعامتجا » و
« زج یئ یتسه زا » یم دناد هک یقیقح لامک شا
لماکت ددعُب هس ره رد
.تسا نوچ زیگنا هب رگا ة
ژدیو تیدصخش نودب یعامتجا دعُب رد رگا و دش دهاوخ تّینانا و یهاوخدوخ راچد دنک تکرح یدارا دعُب ة
دوخ و هعماج دوش بوذ دوخ ش
ار ییاناوت زا هبرصحنم یاه مورحم شدرف
دهاوخ هدیدپ ًافرص رگا و درک هدیدپ ریاس نوچ یا
رد اده
تسا هدرک ملظ شناهج و دوخ هب دشاب یتسه ناهج
، ،ردص( تسا هداد تسد زا ار دوخ یناسنا تلصخ اریز 1394
: 172 .)
ب ه نیمه ببس ار ندمت عوضوم ردص ،
« ناسنا » یم هن و دناد
« نم » ای
« درف .»
یکت ة ندمت یخرب یدارا ددعُب ردب هیکت درف رب اه
یم تّینانا بجوم هک تسا ناسنا هورگ ینید ندمت زا ردص روظنم .دوش
ی صاخ و تسین هب رظان ةمه ناسنا تساه . ندمت عوضوم
طبار ینعی ؛تسوا طباور عیمج اب ناسنا ة
ناسنا اب ،ادخ اب وا رگید یاه
، ،ردص( یتسه ماظن اب و 1395
: 71 ) و ات ینامز شردگن هدک
هقرف ،یصخش عفانم زا رشب ینید ،یا
، .دش دهاوخن لوحت بجوم دورن رتارف یلم و
نتشیوخ تاذ ّبح ای یهاوخ
، لامک أشنم هک لکشم ینامز ،تسا یمدآ یهاوخ
زاس یم دوش دودش لّددبم یتدسرپدوخ هب هک ادب .
لاقتنا هعماج هب یتسرپدوخ یگداوناخ یهاوخدوخ
و هقرف یا و و یبهذم یلم
هنایارگ یدم رهاظ .دودش
ندیا رد شزرا ،ترودص یاده
شزرا هب ینایحو یروآدوس و یرگادوس رازبا هب و ینیمز یاه
یم لیدبت نطو ؛دوش
یتسود زین هب یتسرپداژن لَّدبم
یم دودش . نیددب
ناسنا ،بیترت هناریو رب ار شنطو تفرشیپ
یاه نطو هبارخ رب ار شندمت و نارگید نددمت یاه
ردگید نا ادینب یدم ن عطدس و ددهن
تلم رگید ندش ریقف یاهب هب ار دوخ مدرم یداصتقا یم ماب اه
یهاوخدوخ نیا .درب دوب هدنزاس یتاساسحا ،لصا رد ،اه
ه ا دن هدک هدب
دش رگناریو نامز رورم ه ا
،ردص( دن 1398
: 69 .) رد هاگدید ردص
، ردشب یهاوخدوخ فتاخم و تسا هدمآ وا تیاده و ناسنا یارب نید
تسا . یتو
، روحم ناسنا ،مسیناموا بتکم رد تسا
و ةمه شنک اه شنکاو و یم شیپ وا لیم و تساوخ اب اه ینامسآ نایدا رد .دور
بطاخم ناسنا تسا
و زا رتارف شدوجو ةدودحم
.تسا یویند یگدنز
ینامسآ‌نوناق‌دنمزاین‌ناسنا
رد ىتسیناموا هاگدید
، ناسنا هدروآرد دوخ ریخست هب ار تعیبط
،اما ، و تدسا هدرک تلفغ نآ زا ای هتفرگ هدیدان ار بیغ متاع و یحو
هار یارب مه رد راکهار و لح ة
یم باسح یرشب ملع و لقع یور یگدنز روما نک
.د هک هتبتا و
ِلقع
ِریسا سدفن سوه و اوه اددج و
یحو زا یمن ندومیپ رد ار ناسنا دناوت هار
کمک یهتا برق و لامک دنک
. ،اما شیدنا رد ة ىملاسا هدب هن لقع ینامسآ نوناق و رودط
یم هتفرگ هدیدان لماک هن دوش
روط هب لوبق دروم قلطم یم رارق
دریگ یم هتفرگ کمک لقع زا ماکحا و نیناوق زا یتمسق رد . و دوش
رگید شخب رد
، ب لقع هک اد ىلقن عبانم زا ،درادن هار ن د
تّنس و باتک ینعی د
یم هدافتسا دوش
ب ؛ د لقن و لقع هک ینعم نی اب
کدمک
ار لوقعم و ىتاعتم ىگدنز هار مه یور
یم ناسنا میهاربا( دنیاشگ
داز ة ،یلمآ 1386 : 66 .)
تسا دقتعم ردص ةمه
ناسنا دنتسه ینیمزارف نوناق دنمزاین اه .
و تدیلقا ددض رب تیرثکا عفانم ریثأت تحت ینامسآ نوناق نوچ
صاخ روشک و نیمزرس عفانم ریثأت تحت ای تیرثکا دض رب تیلقا .تسین رگید روشک ربارب رد
،نیاربانب هدش ثوعبم ناربمایپ ادت دنا
نایم و توعد یهتا نوناق هب ار مدرم ناشیا
یرواد یتقو .دننک
شیوخ رظنم زا یصخش ره
هب فلتخم روما
یم نودب ،درگن
دودجو
نینچ ینوناق
، قفاوت لکشم یم دوش . نوچ نوناق ی هک ینتبم قلطم یرما رب
من دشابن ی ناوت د یدنویپ متاس نایم ناسنا ک رارقرب اه ن
.د
سک ره ،بیترت نیدب لمع دوخ عفانم ساسا رب
یم و دنک یاهدحاو هب یناسنا تکرش ییاه یعافتنا لدب یم .دنوش ر یتح و رداردب ادب طبا
یم رییغت عفانم ساسا رب و دنک یم لکش
دریگ . ةعماج یرشب یمن نیناوق زا دناوت
ینامسآ یب دشاب زاین و هب یگددنز یتدسیزمه ادب
تدسد .ددبای
تسا هدشن عنم ندرک رکف زا ناسنا
ًاعطق . هب هک تسه یلئاسم نیناوق رگا .دراد زاین لیصفت
ینامسآ ناسنا ،دندوبن
نارازه دوب ریزگان
لاس هدب
تسج قیقحت و هبرجت و وجو
ناوتب ات دزادرپب ینوناق د
عضو ،ردص( دنک 1395
: 148 .)
نید‌یلصا‌شقن‌و‌درکراک
یماگنه نید هک
شقن دش ناسنا یگدنز دراو
یساسا کرحت رد ندیشخب هب یرات تیبرت و ناسنا هک تسا نیا لاؤس ،لاح .تشاد
یلصا شقن ناسنا یگدنز رد نید
اضوا اب یقرف هچ و هدوب هچ دوخ راک هب زاغآ نامز رد و نامز لاوحا و ع
یلعف نید زا و دراد
هدچ
یشقن یم راظتنا
؟دور
س هب ردص یسوم ماما ساپ ؤ
تما هدشدای تسا نیا :
نیتوا رد نید ،ًموا
نامیا رب دوخ ماگ
هب بیغ و ادخ هیکت
نکمم .دراد
تسا لهو رد ة هب لوا نهذ یایب هک د تفرشیپ نادسنا رد
زوح ة ملع و ونکت و هفسلف زاین یژوت
ی هب نامیا هب بیغ نید و یقاب هتشاذگن سا ت اما .
، تقیقح سکع نآ تسا . ملع
، رنه
، قوقح
،
هفسلف
، یژوتونکت
، یاهدرواتسد رگید و
هب یناسنا یدقرت زا هدبترم ره
تخادس نادنچمه دندسرب ة
تدسد لادح رد هدشیمه و ردشب
تفرشیپ دنا مزم و ة مه لوحت لزتزت یب و تسا یتابَث و
ینامز ات هک یمن دشاب مکاح نآ رد لزتزت هیکت و دوبعم دناوت
هاگ دشاب یمدآ
،ردص(
1398 : 17 .) ناسنا یگدنز رد یویند .تسا رازبا و هلیسو دنمزاین هدیدپ
هدشدای یاه رازبا زین
؛دن اما ناسنا دوبعم
دنتسین . نوچ
نیا رازبا دنریغتم اه و
یمن هناوتشپ دنناوت
هیکت و هاگ ناسنا دنشاب ناسنا . هیکت قلطم هب تیعقوم و نامز ره رد رگا
هدب دنک دامتعا و
هیکت تسا هدز گنچ نما یهاگ
؛ یروط هک یورین نتشیوخ رد
یفاک و مزم
یگشیمه و
یارب تکرح یم هچنآ نیاربانب .دبای
تخاس ة
وا تلایامت زا تسا ناسنا تسد یشان
یم .دوش
نامیا ،ًایناث
هب بیغ أشنم و هاگتساخ
یگدنز رد رادیاپ دیما ناسنا
.تسا ندش دیماان
نامیا و نتشادن هب بیغ هب
باثم ة و ییاددج
هدنیآ زا یمدآ ندیرُب
جیتن هک تسا ة
نآ ندیشیدنین هب
دنیآ ة یگدرسفا و گرم و دومُج هب هک تسا یلعف تیعضو رد ییانام و دوخ
یم یمدآ یگدنز ،نیاربانب .دماجنا
ناسنا یاس رد وا یراودیما و ة
نامیا هب یم ققحم قلطم و بیغ عازدن فدّقوت ،نیاربانب .دوش
اده و
یریگرد تلاکشم و اه
نامیا نودب عماوج رد
هب ناکما قلطم تسین ریذپ
نامیا . هب نتشیوخ زا ار ناسنا مهف و کرد هک تسا بیغ
هعسوت یم دهد و نیب یمدآ و دنویپ یتسه دنوادخ یم رارقرب
دنک ،ردص(
1398 : 19 .)
قح‌نید‌هب‌هجوت‌موزل
و هتخادرپ زورما ناهج رد نید تیعضو هب ردص هدع تسا دقتعم
نید زا یا هب ةباثم ردیغ تادیوتحم یارب یراعش و رازبا ادی یدنید
یصخش و یدام عفانم
یم هدافتسا دننک
رگید فرط زا . ندمت
زورما برغ یتادحرد ؛تدسا هتفرگ لکش ینید ینابم زا رود ردشب هدک
ًاترطف نید راد تسا نید بتاط و .
یاضف رد یناسنا ترطف اما
دوتآ ة فیعض زورما
تسا هدش و
تیعقاو نید زودح رد ة ددننام نادمیا
ییولبات اما ،ابیز
، یب حور تسا نید ناسنا لد رد هک یمن یرون وترپ راد
دنابات و هب ا یرث یخیرات لیدبت هدش .تسا نامیا نیردتهب رد
هب نکمم تیعضو
مارآ یشخب ماگنه یتخس اب ههجاوم جنر و اه
هدش لیدبت اه
تسا یتاحرد ؛ یارب یکرحم و قوشم دیاب هک
رب هبلغ
نآ راذگریثأت دیدج ندمت رد نید تسا دقتعم ردص .دشاب اه تسین
نید .درادن شقن و
،رتشیب ، هژدبُا کی یدقلت ییادسانش قدلعتم و
یم یمداکآ هک دوش نیا رد اه
هژوس یم قیقحت اما .دننک
اب یبایزرا عقاو هنانیب نآ هصرع رد دیاب هک هنوگ یلجت ناشتایح فلتخم یاه
،یرصن( درادن 1394
: 66 .)
زوح رد نید ة
هب تعیرش یثاریم ینوناق هدش لدبم
هک تسا فرع رد یتنیز نانیدتم
یرهاظ تسا تدیاعر مددع و نیناودق
نآ
یتاکشا درادن یدنبودیق مه نیا .
ریغ
ِناسنا هک تسا یرورض
نردُم ییاهر هب لیامت
نآ زا .دراد اما
، زوح رد ة قلاخا ، لادمک ندید
یم بوسحم یحور هک دوش
هب صاصتخا درف
هعماج و دراد
یمن لماش ار دوش
. زوردما ه قلادخا ، هلیدسو یاردب یا تدیقفوم دردف رد
تراجت و تسایس و دیتوت
نیاربانب .تسا
، یرما قلاخا
یونعم یمن بوسحم هکلب ،دوش
یدئزج و یدصخش عفادنم یاردب یرازدبا
زا
لماوع تیقفوم یدام هب باسح یم .دیآ صرع رد ة نید ،گنهرف
هعومجم اهریسفت ی یصخش تسا هدک هدئارا ریخأدت ادب
هدضرع و
یم دوش ساسا رب و
تفرشیپ اه تموحت و یم نوگرگد دوجوم نیا اما .دوش
تدسین نید درواتسد ینوگرگد
، هدکلب نددمت درواتدسد
نآ دیاب نید ینعی ؛تسا ئارا اب و دنک لابند ار اه
ة تشادرب بقع یاه هدنام
ماگنهرید و یعس
نیب دنک ناورادک و دوخ
نددمت نادهج
یگنهامه و دنویپ
.دزاس رارقرب نیمه هب
ببس اهن ، ماظن و اهد ینید یاه
هلحرم برغ رد یا
یرات زا و یدئزج یزوردما یادهداهن زا
هدش دنا شقن و یساسا .دنرادن نودب یربهر ندمت دیدج نآ اب تکرح یم دننک
؛ نامرف ینعی لعفنم و رادرب
ا هدن دن راذدگرثا و اودشیپ .
بزح و تلاکشت رد ،تاقوا یلیخ نید زا اه
هب ةباثم هلیسو یم هدافتسا رازبا و دوش
. سیدسأت ندید مادن هدب هک یلکشت ای بزح ،اما
یسک ار تسا هدش
یربهر یم هک دنک داقتعا نید هب لمع رد ی
،ردص( درادن 1398
: 14 .)
،نیاربانب ینامیا ؛دراد ترورض رضاح رصع یارب نامیا هک
یم راکشآ ناسنا لمع و راتفر رد فرط زا .دوش
ی نیا ، هنوگ راتفر اه رد
ِیرادهگن شقن نامیا ی
ازسب دنراد و ماجنا رد رگا نداد
نامیا دوش یهاتوک لامعا
تسس یدم دودش . هدک تدساجنیا ندید
بدتاق رد
تدابع و تلاماعم ماکحا و یارب نامیا یراگدنام
یم نادیم دراو طباور ات دوش
ناسنا اب ار قتاخ و ناسنا نامادس ناهج اب و
ددشخب
،ردص(
1395 : 47 .) ،سپ لوحت یزیچ مه ناسنا لماعت زج
تسین یتسه و و
تخانش راذگرثا رب یگدنز تقلخ زا لادمعا و نیناوق
ناسنا ار بوچراچ رد
ییاروام رارق یم و دهد تنامض نآ ییارجا ار
یم مهارف دنک
ات هب یتاعت ( دسرب ردص ، 1395 : 50 .)
ناسنا‌یگژیو‌دقن‌و‌یبایزرا
نایارگ ة
ندمت
ن نیو
هدیدان
یراگنا
ادخ
و
تاریثأت
یعیبطلاءاروام
ساپ رد ردص هک لاؤس نیا هب ییوگ
« برغ هب دراد رواب ادخ
؛ سپ ندمت ارچ یدام ار نانآ
یم
؟دیمان
» یم دیوگ زورما ه ندمت رد یدبرغ
یفن ادخ یمن هکلب ،دوش هدیدان تفرگ ه یم دوش و یاروام تعیبط یگدنز رد رشب یب أت ریث ،ردص( تسا 1395
: 73 .) هب دنچره راکنا عیرص
هتخادرپن ادخ لمع رد ،دنا
، ار وا ندوب رثؤم و دنوادخ
ًلاماک هدیدان هتفرگ و ناشبتکم ار
« مسیرموکس
» مان هداهن نآردق .ددنا میردک
ندیا
ندمت ندمت ار یدوهی هدیمان تسا . ترابع
»
ُدَی ا
َتولغَم هّلت .ٌه
»
، ادخ هک چیه رادا و هعسوت رد یتتاخد هنوگ ة
یتدسه ناهج
دراددن
، نخدس
ِنایدوهی رصاعم ربمایپ
( ص ) تسا . اما مادا ة هیآ نآ ار یم در :دنک
« لَب
ُهادَی
ِناتَطوسبَم .
» /هدئام(
64 و 65 .) هدشیر ،نیاربادنب یلدصا یاده
ندمت
ِنایدوهی نارود هب یبرغ
فرحنم نآ یمرب رصع .ددرگ
ت ندم فلاخرب ،برغ
هچنآ یم هتفگ یندمت ،دوش
یحیدسم هدکلب ؛تدسین
ةعسوت نآ یرود اب هیاپ ناراذگ ش ندمت زا یحیسم دش زاغآ نآ اب هزرابم و ه
،ردص( تسا 1395
: 73 د 76 .)
یقیقح‌تداعس‌دیدحت
یگژیو هب ردص یاه
ندمت ،برغ ندرک رصحنم دننام
ناهج هب هدام هدیدان و نتفرگ ه فد و یاروام تعیبط
، یم هراشا دنک رثکا هک
بقع و تفرشیپ ،نایز و دوس ،تسردان و تسرد ،رش و ریخ کلام رد عماوج یگدنام
، و ...
هدش میلست هناروکروک دنا
یوردیپ نآ زا و
یم دننک نیا . نامه مه اب ،ىداصتقا و ىسایس رامعتسا .تسا یرکف رامعتسا ة
جنر و ىخلت ش
ادب و تدسا رذدگدوز ، نادیاپ هزرادبم
ىم دریذپ . ىمن ساسحا ار رامعتسا داد تسد زا ار دوخ ىرکف تتاصا هک ىتلم ىتو
ِرامعتدسا نیا زا تاجن و دنک ىردکف
و ىتددیقع
،ردص( تسا کانرطخ و قیمع نآ راثآ و تخس شیارب 1394
: 46 .) برغ ندمت زا داقتنا رد یم
دیوگ ملع و یروانف و نامزاس یدهد
صخاش ریاس و اه
هلیسو دنا و یتامدقم یارب یتخبشوخ تداعس و هن ، .فده ندمت ایآ هتسناوت دیدج
تداعس یاردب ار قدقحم ردشب
؟دنک تفرشیپ اب ایآ
تیناسنا ندمت
مه هب ای ؟تسا هدرک ادیپ یقرت سکع
هدرمژپ و هدرک لوفا
هدش ،ردص( ؟تسا 1395
: 76 .)
نایدا فده یهتا
اجن و دیحوت هب توعد ت
ناسنا رود ناسنا هب تمدخ زا و درک شومارف ار فده هک ینامز و تسا یهارمگ زا
رود دیحوت زا دش تسا هدش
فلتخم یاهدوبعم و یم باختنا دوخ یارب
تیناسنا هجیتن رد و دنک دوبان
یم نادسنا رد یزاین ره .دوش
هزیگنا تسا تکرح لماع و زاس .
اهزاین رگید ندنام لوفغم تمیق هب رگا یتو دشاب
هعجاف دوب دهاوخ نیرفآ ،ردص(
1398 : 64 .)
مدع
شیارگ‌و‌اهزاین‌هب‌ییوگخساپ
دودحمان‌یاه
،برغ ندمت رد فده
هدام و دودحم
زین تسا دودحم .
یتو هاج و اضاقت یبلط
نادسنا تدسا دوددحمان .
دجیتن ة یردترب نآ ییودج
و
شکمشک عماوج رد هرهب و هورگ رگید زا یشک تاقبط و اه
ب .تسا ه نیمه لیتد
ِندمت یرات ،
شلات رد دیدج
ِمئاد یرظن یدلمع و
یارب هرهب یشک و گنج و رامعتسا یاه
هقطنم هراق و یا یا هصلاخ یداژن و
یم ،ردص( دوش 1395
: 77 .)
ردص یتح شیدنا ة دوجو دجیتن ار لیئارسا تتود ه
ردظن زا یردشب ةدناهاوخدوخ نادیغط و یدبرغ نددمت ینادبم لدماک دادمن و
یبلطراصحنا و
هرهب هقرفت و یشک بصعت ،هناتسرپداژن ینکفا
یرگتاغشا ،یرگمتس ،ینید یاه
، یتدگنس و یم
دناد نورق نایاپ رد هک
شزرا و ادخ راکنا ةیاپ رب یطسو .دش هتشاذگ انب اه
فرص ار یناسنا ره نید هتبتا ا رظن
یم مرتحم شداقتعا و بهذم ز ادما .درامدش
رگا ناسنا رد جیتن ة نایز تاداقتعا هموثرج هب لیدبت روآ
یهابت و داسف وش
د نید ،ردص( تسین لئاق دوجوم نیا یارب یتمرح و جرا
1394 : 421 .) نینچمه ،ردص هیامرس یراد رگنایغط ی هک چیه یدح یمن دسانش ،ار جیاتن زا ندمت یم دیدج اد دن هدک طدقف لدیمحت ردکف رد
هشقن یاه شیوخ یارب ندیسر هب عفانم دوخ ،ردص( دنتسه 1395
: 76 د 79 گناچ ریبعت هب .)
، رهاظ رد دنچره دنمتورث یاهروشک
هدمع تاسسؤم و
، نیب قودنص دننام یناهج کناب و لوپ یللمتا
، ییوگ یم دهاوخ ةمه اما ،دنشاب قفوم للم
، یاهرودشک ،لدمع رد
شیپ رن هتفر د هتفر ماب نآ زا هک یناب ولج زا ار دنا
ی هتشادرب اهروشک رگید یاپ ناچ( دنا
،گ 1395 : 5 .) هجیتن رد بارطضا ، و
و طایتحا
ینارگن یمئاد نآ بقاعتم و
یرامیب یاه یحور د یناور ا رد خش ا تلم و ص اه
زورب یم دنک و لیاضف مدرم دامتعا و یقلاخا
هناشن ار
یم .دور نیاربانب یگدنز ، هراومه ینارگن و طایتحا و سرت اب
شلات و یارب هبلغ نارگید رب عافد ای هطلدس ربارب رد دوخ زا ییودج
اده
هارمه .تسا
کت‌دشر
رشب‌یدعُب
وا نزاوت و لداعت رد ناسنا لامک تس
ىنعی ؛ ةدافتسا لداعتم هدمه ددشر و دوخ یدادادخ نوگانوگ ىاهدادعتسا زا دبناج
ة آ ن ،اده هدن
تیاهن هرهب یرادرب زا کی و دادعتسا یلطعم
دادعتسا یاه .رگید دشر ناسنا ىاهدادعتسا دیاب
،یردهطم( ددشاب گنهامه تروص هب
1376 : ج 23 ، 112 .) کی دشر اب یزورما ندمت رد کی و هبناج
هبور ناسنا یدعُب و لاددتعا ةدیام هک ینامیا ةیاپ رب نوچ ؛میتسه ور
تمدخ هار رد ییاونمه .تسا هدوبن ،دشاب همه هب
رازاب ،تیریدم ،تسایس
، رامعتسا هب یگدنزاس و ،
یبادیرازاب ،تاعزانم ددیدج یاده
تصرف هنابلط
، یم یهتنم هناحلسم ِعلص تیمکاح و گنج نایم ناسنا یگدنز و دوش
مخز نتسب نیب و مرگ و درس یاه علدص و اده
یم ناسون علسم ،ردص( دبای
1398 : 69 .)
و‌مسیناموا ادخ‌زا‌ادج‌ِناسنا‌هب‌نامیا
ردص
، هدرک یفن ار )مسیرموکس(ادخ زا یادج ناسنا هب نامیا تسا دقتعم و
تیتاعف رگا تئشن ناسنا یعامتجا یاه
زا هتفرگ نیدنچ
نامیا ی دشاب ینعی رد ناسنا ةمه
اهراک و ب دوخ تاطابترا و تلاماعت ه
ادخ زا ریغ یدوبعم ی
نادسنا ردگا .تدسا هدردک هیکت لاعتم
دشاب فده ود یاراد
، یروحمدوخ و دنوادخ ای ناسنا و دنوادخ ینعی
، یمن دناوت شلات دوخ رارق دحاو تهج رد ار دهد
یودس هدب و
تکرح نآ دنک
. اب ،نیاربانب هزیگنا
اهراک رد دنوادخ زا ریغ یفده و تدسا هدنادشک یدوبادن هب ار شغوبن و دادعتسا
. رد مددق نودچ
ریسم ی زا ریغ تا برق و تیاضر ،ردص( تسا شیوخ هب ملظ یه
1392 : 109 .)
