Psychological Analysis of Molana’s Masnavi Based on Acceptance and Commitment Therapy (ACT)

(1)

(2)

هدکشناد یناسنا مولع و تایبدا

یشزومآ هورگ یسراف تایبدا و نابز

نایاپ همان ارب ی رد ی تفا اپ هجرد ی نا همان سانشراک ی دشرا

یسراف تایبدا و نابز هتشر

ناور لیلحت یونعم یونثم یتخانش

هیرظن ساسا رب ی

دهعت و شریذپ

رگشهوژپ :

ینامز ماهلا

امنهار داتسا :

ار یمرحم نیم

رواشم داتسا :

یراتخم هرورسم

رویرهش(

)9911

(3)

رثا تیکلام و تلاصا گرب دام قوقح یمامت یونعم و ی

بترتم ،تاراکتبا ،جیاتن رب

یروآون و تاعارتخا ، هوشپ ژیا یا نا نا ییییشان ِیاه

هب قلعتم یلیددام ققحم هاگشناد

یم بلطم لقن .دشاب

م تارّرقم تی اع ر اب ،رثا ژیا نا یان رکذ اب و هط وبر

و ش ناد و امنهار داتس ا یان ،یلیبدرا ققحم هاگش ناد .تسا عناملاب م

بنا نیا نهحزممههلا

ناد هتخومآ سانشراک

ی دشرا هتشر

س دهفمتهلیدامومنهیز م

هدکش ناد نهس ناممویعمومتهلیدا

م

م یلیددام ققحم هاشناد هرامش هب

ییو شناد 3177711779

م

خیرات رد هک 61

61/ 7933/ م نایاپ نا همان

دوخ یلییییصحت

:ناونع تحت

« ناودمللیقت مسهسامریمیونعحمیونثحم تخهنش

هیرظن دهعتمومشریذپمی

» هدومن عافد یم دهعتم ،یا

یوییش

:هک 9 نایاپ ژیا ) چیه تفایرد يارب ًلابق ار همان

كردم هنوگ

رد ییییشهوشپ تی اعف هنوگره ناونع هب ای الییییصحت هاگشناد ریاس نومآ تاسسؤم و اه

و لخاد یشهوشپ و یش

هدومنن هئارا روشک نا جراخ .یا

2 نایاپ تایردنم یمامت یقییس و تّحییّ تی ولییسم ) همان

یم هدهع رب ار دوخ یلیصحت .یریگ

9 نایاپ ژیا ) ییسوت هدییش یا نا هوشپ لییّاح ،همان

یم بنا نیا .دشاب

4 ایییشهوشپ و املع ياهدرواتیییسد نا هك يدراوم رد )

هدومن هدااتیسا نارگید ا

تارّرقم و باوض قباطم ،ی

عبنم یان ،یملع یرادتناما لّ ا تیاعر اب و هطوبرم تسرهف و ژتم رد ار نآ تاصخشم ریاس و هدااتسا دروم هدومن ركذ عبانم .یا

5 ای هدااتسا دصق ،لیصحت نا تغارف نا دعب هچنانچ )

هرهب هنوگ ره عارتخا تبث ،باتك رشن نا یعا يرادرب

نایاپ ژیا نا ... و ن

هنوح نا ،یشاب هتشاد ار هما

،یلیبدرا ققحم هاگییشناد یرواّنف و اییشهوشپ تنواعم .ییامن ذخا ار ینلا ياهنو م

6 هئارا ترویّ رد ) ه اقم

نایاپ ژیا نا جرختسم همان

یامه رد سنارانک ،اه

ییامهدرگ ،اهرانیمس ،اه و اه

رانك رد ار یلیبدرا ققحم هاگشناد یان ،تلا م عاونا یون یان )رواشم و امنهار دیتاسا و و شناد( ناگدنس

.ییامن رکذ 7 تباث قوف دراوم لاخ ،انامن عطقم ره رد هچناینچ ) كردم اطبا هلمی نا( نآ نا ایییشان بقاوع ،دویییش

(4)

الیییصحت ار )... و هاگییشناد ییسوت تیاکییش حرط ،

ام یم نا م ار یلیبدرا ققحم هاگشناد و یریذپ یناد

و باویییض قباطم بنا نیا اب راتفر هطوبرم تارّرقم

.دیامن

ینامز ماهلا اضما خیرات

(5)

هدکشناد یناسنا مولع و تایبدا

یشزومآ هورگ یسراف تایبدا و نابز

نهیهپ مهجددمتفهیددمیاریمهحهن

سهنشدهک م

دشدا م

دد م مهتشد سدهفمتهلیدامومنهیز

:ناونع م

ناور لیلحت یونعم یونثم یتخانش

هیرظن ساسا رب ی

شریذپ دهعت و

:رگشهوژپ

ینامز ماهلا

نهیهپمنادوادمهتلمكم دشمبیوصتموميیهیزدا هیمهحهن

م

مهجدد لهع

م

موممهن مهن گداونهخ م

مهبترح يههاشناد تمس م

م ءهضحا

م

حرقحمنلحاد م

دهتسا مسلیدمومهمنهادمدهتسا م

نادوادمهتلمک م م

یدهتخحم دورسح م

دهلشناد م

دوهشحمدهتسا م

م

راسع م حلاص م دهلشناد

م دواد

م م

26( هش 9911رویر )

(6)

ناونع و :روآدیدپ مان ناور لیلحت

هیرظن ساسا رب یونعم یونثم یتخانش دهعت و شریذپ ی

/ ینامز ماهلا

داتسا نا امنهار : یمرحم نیمار

داتسا واشم نا :ر یراتخم هرورسم

خیرات :عافد 62

62/ 9911/

دادعت حفص 831 :تا

.ص

نایاپ هرامش :همان

یسراف تایبدا و نابز هورگ اپ هرامش /

ی نا همان

:هدیکچ :فده ناور لیلحت تهوژپ نیا یلللصا فده هیرظن ساللسا رب یونعم یونثم یتخانللش

ی

تلسا دهعت و شریذپ نامرد .

تسد یاتسار رد فده هب یبای

ب ریز فادها تهوژپ یلصا ناونع ه

دنتللسه حرطم یعرف فادها هیرظن اب طبترم تایبا لیلحت :

وللصا ساللسا رب دهعت و شریذپ ی

،نآ تلسد دیا هب یبای و ناسنا جنر دروم رد یولوم رظن و ه

یونثم زا یتایبا جارختسا و ییاسانش

یم هک نامرد یارب دناوت نامرد و نارگ

ح نایوج هطی ناور ی ینامرد دوش عقاو دیفم .

شور :تهوژپ یللسانللش نیا رد

هفلؤم ادتبا،تهوژپ هیرظن یاه

ناور یری زا دهعت و شریذپ یتخانللش

هناخباتک تاعلاطم وصا نیا اب هک یونثم رتفد تلش زا یتایبا یدعب ماگ رد ،تلسا هدلش یروآدرگ یا

لیلحت هیرظن ساسا رب تایبا نیا تیاهن رد و هدش جارختسا دنتشاد طابترا .دندش یسررب و

هتفای اه : ولصا هاگدید و دهعت و شریذپ درکیور ی هب رایلسب یولوم یاه

،دنتسه یدزن رگید

مه رد یونثم زا یدایز تایبا توافتم رکفت ود نیا ییاهن فده .دنراد رارق تکا وللصا اب یناوخ

للشخ و یقاب ناهج و یمدآ حور هجوتم یرگید و یدام روما و ناللسنا هجوتم یکی یتللسا یدون

یم ریسم ی زا هاگدید ود ره اما یتسا دنوادخ .دنراد کارتشا مهاب وصا رد و دنرذگ

هجیتن :یریگ ناور یارب یونثم زا هدافتسا نامرد

هزوح نارگ یم هیصوت تکا ی

یونثم تایبا یددرگ

هزوح رد ه بالللس هب هجوت اب و لتخم یاله یم یناریا بیاخم ینامیا و ینهذ ی

رایلللسب دناوت

مک .دشخبب تعرس ار نامرد دنیارف و دشاب هدننک

هژاو :یدیلک یاه

،یونعم یونثم

،یولوم ناور لیلحت .تکا ،دهعت و شریذپ هیرظن ،یتخانش

(7)

ف بلاطم تسره

لصف 1 : فده و همد م ...

...

11

-1 -1 همد م ...

...

11

-1 -2 ب ی نا هلئسم ...

...

11...

-1 -3 تالاؤس تهوژپ ...

...

11

-1 -4 فده تهوژپ ...

...

11

-1 -1 شور تهوژپ ...

...

11

لصف 2 : نابم ی رظن ی و پ ی ش ی هن تهوژپ ...

...

11

-2 -1 ور ی درک ذپ ی شر و دهعت ...

...

11

-2 -1 -1 جوم موس و رظن ی ه نازادرپ ...

...

11

-2 -1 -2 فده تکا ...

...

22

-2 -1 -3 و ی گژ ی اه ی تکا ...

...

23

-2 -1 -4 ثأت ی ر و مها ی ت نابز رب جنر ناسنا ...

...

23

-2 -1 -1 رظن ی ه ی بوچراچ هطبار ا ی ...

...

24....

-2 -1 -6 وصا تکا ...

...

26

-2 -1 -6 -1 ذپ ی شر ...

...

26

-2 -1 -6 -2 مهان شوج ی ی ا تلسگ تخانش ی ...

...

21

-2 -1 -6 -3 دوخ هدهاشم رگ ی ا راتفاب نتشاگنا وخ ی نتش ...

...

21....

-2 -1 -6 -4 طابترا اب هظحل ی نونکا ...

...

33....

-2 -1 -6 -1 زرا ش اه ...

...

33

-2 -1 -6 -6 مادقا هنادهعتم ...

...

31

(8)

-2 -2 انالوم و ونثم ...ی ...

...

32

-2 -3 پ ی ش ی هن ژپ ...تهو Error! Bookmark not defined.....

لصف 3 : ثحب و سررب ی ...

...

Error! Bookmark not defined.

-3 -1 مغ اه و جنر اه ...

...

Error! Bookmark not defined.

-3 -1 -1 رعت ی جنر ...

...

-3 -1 -2 للع مغ و جنر ...

...

-3 -2 لصا وا : ذپ ی شر ...

...

-3 -2 -1 امت ی ل ...

...

-3 -2 -2 طابترا موهفم ی لصا

، وا ذپ ی

،شر اب هبوت ...

-3 -2 -3 زاسرتسب ی نهذ ی رد بیاخم ارب ی ذپ ی شر ...

-3 -2 -4

،لکوت رازبا ذپ ی شر ...

...

-3 -2 -1 بی ی ع ی ندوب جنر رد گدنز ی ...

Error! Bookmark not defined...

-3 -2 -6 طابترا موهفم ذپ ی شر اب ما م اضر ...

-3 -3 لصا مود : شوجمهان ی تخانش ی ...

Error! Bookmark not defined...

-3 -3 -1 نکت ی ن زاسادج ی راکفا ...

...

-3 -4 لصا موس : راتفاب نتشاگنا وخ ی نتش ...

-3 -1 لصا مراهچ : طابترا اب هظحل ی نونکا ...

-3 -1 -1 نهذ هاگآ ی ...

...

-3 -1 -2 هبقارم ...

...

-3 -6 لصا مجنپ : شزرا اه ...

...

-3 -6 -1 مها ی ت توکس و هجوت ( نهذ هاگآ ی ) تبسن هب مالک ...

Error! Bookmark not

defined.

(9)

-3 -6 -2 راهچ تفص هک ولوم ی رب بانتجا اهنآ کأت ی د ررکم دراد ...

Error! Bookmark not

defined.

-3 -6 -3 رود ی زا دسح ...

...

-3 -6 -4 بانتجا زا نامگدب ی ...

...

-3 -6 -1 رود ی زا ربکت ...

...

-3 -6 -6 هرپ ی ز زا متس ندرک ...

...

-3 -6 -1 هجوت هب تناد و تمکح شرورپ حور ...

-3 -6 -1 ابند ندرک شزرا و ا ی داج وگلا ...

-3 -6 -1 ن ی ک ی اب مدرم ...

...

-3 -6 -13 رتنک مشخ ...

...

-3 -6 -11 شع ...

...

-3 -6 -12 مها ی ت هجوت هب ناور ...

...

-3 -1 لصا مشش : مادقا هنادهعتم ی ا دهعت و اپ ی دنب ی ...

-3 -1 -1 رمت ی ن اپ ی دنب ی ...

...

4 - تن ی هج گ ی ر ی ...

...

عبانم ...

...

(10)

1 لصف فده و همد م : م

-1 -1 م هحدقح م

هنیجنگ راف تایبدا میظع ی رپ ناور و هدید جنر حور نامرد یللس

یب .تللسا یمدآ تنت لللش

هرهوج تخانلللش رد هلک تلللسا ینالفرالع زا یکی یولوم ب وا نهذ و ناور و حور و ینالللسنا ی

ه

تی فوم .تللسا ینعم نیا دیؤم دوخ ناللشیا راثآ هب یناهج ابقا .تللسا هتفای تللسد ییاه د

ره ر

هشوگ یم یونثم زا یا هدنیارس هک تفای تسد یهاگدید هب ناوت

هب ًاعبی– اس لیلد رکفت اه

تقد ،

!شدوخ و نایمدآ ناور و حور اب نتشاد راک و رس و -

نآ هب اخ ناسنا یولوم .تسا هدش لئان اه یص

.تلسا هب و تلسا نت ی هیرظن بلغا زا ییاهنت

ناور دیدج یاه ناور و ینامرد

تنانخس رد یسانش

تبثم ،ییارگانعم زا .تللسه ییوب و گنر ا

هیرظن رگید و هاگآدوخان هب هجوت ،یللشیدن .اه

هیرظن ه یا

یم حرطم زور ره دیدج یم و دنوش

هگر و دناوخ هرابود ار یونثم ناوت د یتح و یروئت یاه

تاروتس

هیرظن نیا یلمع .درک دصر نآ رد ار اه

هب ،ینالسنا مولع تفرلشیپ هزوح رد هژیو

ناور ی و ناسنا ناور زا رتشیب تخانش ببس ،یسانلش

تنک هیرظن .تلللسا هدلللش نآ یاله تهوژپ ،دیدج یاه

تیامزآ و اه یلللضعب زا هدرپ دیدج یاه

یگدیچیپ هتشادرب ناسنا ناور و نهذ یاه

هیرظن زا یکی .تسا ناور رد دیدج یاه

هیرظن ،یسانش ی

دهعت و شریذپ ناینب .تلسا1

هدنهد هعلسوت و راذگ زیه نویتسا روسفرپ یاقآ هیرظن نیا ی

.تسا 2

جنر شریذپ رب هیرظن نیا یانبم رد ندرک یگدنز ،دنراد روللضح ناللسنا ریمللض رد هک یراکفا و اه

نیا .تسا یگدنز تایبرجت اب ییورایور زا بانتجا مدع و هظحل یم نایب هیرظن

زا نازیم ره هک دراد

جنر راکفا و تاسالسحا زا زیرگ و بانتجا ناسنا نهذ رد ار راکفا و تاساسحا نیا ،یگدنز رد نیرفآ

یم توق ،تیمسا و زیه( دشخب ،2005

-39 و59 -246 .)299

سیره لسار هلا م رد

هب یا هصالخ روی

« دهعت و شریذپ

» یم یفرعم ار یجنر لبا م رد و دنک

هبرجت بانتجا دولوم هک یم حرش ار تسا یناجیه رتنک و یا

تش یدروم هعلاطم ی رد وا .دهد

فاطعنا دلوم نیداینب لللصا ناور یریذپ

یم ناللشن ار یتخانللش ترابع لللصا تللش نآ یدهد

:زا دنا

1 Acceptance and Commitment Therapy (ACT)

2 Stephen Hayes

(11)

فده و همد م

شریذپ

، مهان هدهاللشم دوخ(نتللشیوخ نتللشاگنا راتفاب ،یتخانللش یللشوج

،)رگ هظحل اب سامت ی

شزرا،نونکا ،سیره( هنادهعتم مادقا و ،اه

.)9919

هتکن هیرظن نیا بلغا هاگتساخ هچرگا هک تسا نیا هجوت بلاج ی یروئت ،اه

دیدج تخانش و اه

ا نیمز برغم

،تلس هدش لئان یتخانش نینچ هب دوخ راثآ رد یناریا یافرع زا یرایلسب اما دنا

گ و ها

هخسن رشب یناور و یحور تالکلشم زا یخرب یارب تسد و اه

هداد هئارا یتارو ناور ملع هک دنا

یسانش

.تسا هتفای تسد اهنآ هب یگزات هب ،زورما تیپ رد یتف ندال رتکد رب هک یدمآرد

همجرت ی باتک

« یاپ و شریذپ رب ینتبم نامرد ب

یدن

» ،

،ناراکمه و نملسکلف رثا یم و دراد هراشا عوضوم نیا هب تسا هتلشاگن

:دسیون

« ب ،تکا مراد نی ی ا

هلب هلجوت نامرد نایم رد یلللصاخ ابقا و هاگیاج ،دراد یناریا گنهرف الب هلک یتیخنلللس

و نارگ

نامرد ناور درد ندرک هبرجت ،ام ینافرع تایبدا رد .تفای دهاوخ نابز یلللسراف نایوج ،یتخانلللش

هدیشک ی لشع درد( تلسا هدلش هتلسناد تلیلضف هراومه هدیشچ یرجه رهز /سرپم هک ما

هک ما

)سرپم نک الفو( شریذلپ .1

یرفاک ام ت یری رد هک /میلللشاب شوخ و میلللشک تمالم و می تلللس

)ندیجنر هدش هتسناد یحور دشر یلصا تخب )تسا دیما یلسب یدیماان رد( هدنزالس یدیما ان و2

شزرا یگدنز و )تسین رادرک مین نوچ هتفگ دص ود( تسا مالک زا رترب راتفر .تسا شاع ای رادم

هنا

نآ ره لشع ک هب د(

ناج /درپس سک ینافرع بتاکم رتشیب فده ،)دربن تنحم یداو زا رد هب

تسام » ،ناراکمه و نمسکلف(

:9914 .)99

تهوژپ ،رللضاح تهوژپ رد نیا ،تللسا هدرک هعلاطم ار یونثم و هدز مللشچ هب دوبک یکنیع رگ

درکیور وللصا و یراعت ،دوبک نیع دهعت و شریذپ

تیپ نیا اب ،تللسا تمللسق هک ضرف

ییاه زا

الب هلک یونثم مه هیرظن نیا

یی رد دراد یناوخ هک اجک ره سپ ،دراد رارق درز گنر لتخم یاه

مه یانعم تسا هدید زبلس ار نتم نیا هلئسم اما .تسا هتشاد ار درکیور نیا وصا اب یناوخ

تساج

زبللس اهنت دیالش هک مک یاهزبللس زا ای ،هتفایرد ار گنررپ یاه

یتللسا هدیللشوپ ملشچ دمع هب گنر

نیاربانب اعدا مه دراوم مامت هب هک درادن زا .تلللسا هدرک هرالللشا یونثم و تکا درکیور نایم ناوخ

یفری

« .تسا ریذپاطخ تدش هب یدراوم رد و راولشد یزورما بتاکم میهافم اب تایبا نداد یبطت

ترابع ی رد یتح و دراد توافتم ییاهانعم لتخم نوتم رد هژاو لی اریز تلللسا نکمم هاتوک

دوللش انعم توافتم

3» ،نایبرع(

:9935 نتفای فورللصم تهوژپ نیا شالت تروللص ره رد .)41

مه ناوخ نیرت نآ لیلحت و تایبا .تسا هدوب اه

207 :9912 ،یماظن¹

262 ،9977 ،ظفاح² نابز ینورد یاههبنج ثحب یکستوگیو یاههشیدنا ³

(12)

فده و همد م -1 -2 م هیئسحمنهلی م

م

نابز لماع لکلش ببلس1

تیپ هلئسم لح تمس هب نابز ،تسا ناهج زا ناسنا تخانلش یریگ

یم نا ینورد جنر لماع ،دهعت و شریذپ یروئت رظن زا هلجیتن رد دور نآ هک ارچ ،تلللسا نالللس

هچ

هطللساو هب نهذ اما تللسا عوللضوم ی هدللش ناللسنا یگدیجنر بجوم ار نآ ،نابز زا هدافتللسا ی

هلئللسم لح یارب شالت اب و هداد شرتللسگ (

دیدللشت ار ناللسنا ینورد جنر )هلئللسم شریذپ هن و

یم ناد ف دننام ،ناهج رد ینوریب تاقافتا زا للصاح جنر .دنک ....و یرامیب ،تسکلش ،

یال ی اهنت ه

دنتللسه جنر زا

، جنر نیا اب ههجاوم زا بانتجا ای و لح هار نتفای یارب شالت رد ناللسنا نهذ هک ،اه

هیال یرگید یاه

،بانتجا و ههجاوم سرت زا یم نآ رب

نیگنس ار نالسنا جنر راب و دیازفا و رت

ا ناور و

یم رتروجنر ار هار .دنک

هیرظن لح دوجو شریذپ ،دهعت و شریذپ ی

زا هن یشریذپ ،تلسا جنر و درد

هبرجت یارب لیامت اب هارمه هکلب رالبجا رلللس ماجنا یارب ندلللش دهعتم یدعب ماگ رد و یجنر نآ ی

.دلشخب دوبهب ار طیارلش هک تلسا ییاهراک نیاربانب

هلئسم هاگدید یسررب رضاح تهوژپ یلصا ی

شریذپ مدع ای شریذپ و جنر هب تبلللسن یولوم یگدنز جنر

تلللسا

، نیا و ک مه ایآ ه مدع ای یناوخ

مه .ریخ ای دراد دوجو یونعم یونثم راعشا و دهعت و شریذپ درکیور نایم یناوخ

-1 -3 م شهوژپمتلااؤس م

ی حت نیا :تسا ریز تالاؤس هب خساپ یپ رد

-9 ییابترا هنوگچ هیرظن نیب

دهعت و شریذپ ی

؟دراد دوجو یونعم یونثم راعشا و

-2 هار لیثمت ای و اه یونثم یاه

رد هدللش حرطم یاهروتکاف هب هنوگچ یولوم و شریذپ درکیور

دهعت یم ادیپ طابترا مک و دنک

هدننک

؟تسا روکذم یاهروتکاف شریذپ ای مهف ی

-9 ؤم اب یونثم راعلللشا هفل

هیرظن ینامرد یاه دهعت و شریذپ

مه نازیم هچ ات ایآ ؟دراد یناوخ

هار یونثم رد یولوم را یرگید یاه

یم هئا مح هک دهد تیا

هدننک هار ی لح ای و ،دلللشاب ینونک یاه

نآ

؟دنک در ار اه -4 دراد دوجو دهعت و شریذپ درکیور وصا زا مادکره یارب یونثم زا یدهاوش ایآ

؟

-5 درکیور هاگرظن دننام یونثم رد نابز رلللصنع ایآ

،دهعت و شریذپ جنر تهاک ای تیازفا هب

یم رجنم یناسنا حور

؟دوش

-1 -4 م فده م شهوژپ م

ده ناور لیلحت تهوژپ نیا یللصا ف هیرظن ساسا رب یونعم یونثم یتخانش

شریذپ نامرد ی

مه .تلسا دهعت و تسد یاتلسار رد نینچ

ب ریز فادها تهوژپ یلصا فده هب یبای فادها ناونع ه

1Language

(13)

فده و همد م

دنتسه حرطم یعرف :

-9 هیرظن اب طبترم تایبا لیلحت .نآ وصا ساسا رب دهعت و شریذپ ی

-2 تسد هدیا هب یبای .ناسنا جنر دروم رد یولوم رظن و

-9 هار .جنر شریذپ یارب بیاخم نهذ رد یزاسرتسب یارب یولوم یاهراک

-4 یم هک یونثم زا یتایبا جارختسا و ییاسانش نامرد یارب دناوت

نامرد و نارگ ح نایوج

هطی ی

ناور دوش عقاو دیفم ینامرد .

-1 -5 م شهوژپمشود م

زج تهوژپ نیا ء

رظن یداینب تالعلالطم ه بی ی

یم یدنب هعلاطم هب سالللسا نیا رب ،دولللش ی

هناخباتک و یدانللسا رب یفری زا .تللسا هدللش هتخادرپ ی حت فادها نوماریپ نوتم یللسررب و یا

.تساوتحم لیلحت عون زا یفیصوت تا ی حت زج ی حت نیا ،شور و تیهام ساسا :تسا ریز حرش هب راک ماجنا لحارم

-9 جنا خباتک و یدانسا تاعلاطم ما هنا

.یا

-2 هفلؤم یروآدرگ هیرظن یاه

دهعت و شریذپ ی .

-9 دییأت یارب یدهاوللش نتفای یارب یونثم رتفد تللش یللسررب هفلوم

و شریذپ درکیور یاه

.نآ در ای ،دهعت -4 مه تایبا لیلحت هیلوا وصا یکفت هب تکا درکیور اب ناوخ

نآ ی .

-5 عمج هجیتن و یدنب یریگ

.

(14)

2 لصف رظن ینابم : ی

تهوژپ هنیشیپ و

نیب تهوژپ هتشر

هزوح رد رضاح یا ناور ی

یتسا هتخادرپ ی حت هب تایبدا و یسانش بانب

نیار

هب تخب نیا رد یم هزوح ود ره یسررب هب هناگادج تروص

هیرظن هب طوبرم ینابم ادتبا .دزادرپ ی

ناور ع تایبدا هب طوبرم ینابم سپس و دهعت و شریذپ نامرد یسانش ینافر

رطم یونعم یونثم و ح

یم .دوش

-2 -1 درکیودم م

دهعتمومشریذپ م

یم جنر رلشب ناسنا .تسا درد زا تیب یزیچ جنر .تسین ندیشک درد یانعم هب ط ف نیا و درب

یم ریگرد یناور یاهدرد زا ینوگانوگ اکللشا اب تاریاخ ،راوللشد و تخللس تاناجیه و راکفا :دوللش

نالللسنا .هتلللساوخان ایما و دنیالللشوخان ب اه

یم لئالللسم نیا ه نآ دروم رد ،دنلللشیدنا

و نارگن اه

هدرزآ یم ریاخ نآ صوللصخرد ،دنوللش تیپ اه

یم ینیب نآ زا زین یهاگ و دننک یم اه

اب اما .دنللسرت

یارب یهجوت لباق ییاناوت و یمع تبحم و ناوارف تعاجش ،یصخش یاهدادخر نیرتراولشد دوجو یم زورب دوخ زا تفرشیپ زیه( دنهد

تیمسا و 9917،

: همد م .)24

هیرظن هیرظن ،یللسررب دروم ی یدرکیور دهعت و شریذپ نامرد .تللسا دهعت و شریذپ نامرد ی

ناور زا یکی ناونع هب هک تلسا رادمدنیارف ینامرد

ناور موس جوم یاه یم هتخانش یسانش

رد .دوش

تخانلللش فالخرب درکیور نیا ا دروم نارامیب یاهرواب و راکفا یاوتحم ،یتنلللس ینامرد

رارق یبایزر

یمن لکلللش یاهدنیارف هب ضوع رد یدریگ فاب رد یناور بیلللسآ یریگ

هنیمز و ت هجوت لکلللشم ی

یم ه( دوش زی ،ناراکمه و .)2006

-2 -1 -1 م هیرظنمومموسمجوح نازادرپ

م

یراتفر نامرد وا جوم 7

بوچراچ زا هک هب ،تفرگ هللشیر ییارگراتفر یموهفم

رد یمللسر روی

9150 ههد ،تسسا( دش عورلش 3

جوم نیمود .)200 ههد رد ار یتخانش نامرد8

ب9170 یارب9

7Behavioral Treatment (BT)

8Cognitive Therapy (CT)

9Beck

(15)

،زیه( دروآ راک یور یبارطضا تالالتخا یارب اهدعب و یگدرسفا دروم رد راب نیلوا نایاپ رد .)2004

ههد 30 ی ههد لیاوا و 10 ی

تخانش و ینامردراتفر نیب یفلت یعون نامرد هک داتفا قافتا ینامرد

یتخانلش - یراتفر لش هدیمان10

،تسسا( د ههد لیاوا رد ینامردراتفر موس جوم . )2003

9110 ی اب

نامرد دلشر دش عورلش یراکتبا یاه

، نهذ وصا زا هک هدافتسا یهاگآ

دش هب تبسن یهاگآ یور و

هظحل أت نآ شریذپ و اح ی دیک

تللشاد

،وتویللسادراک(

)2005 و شریذپ باتک رد نملللسکلف.

یاپ یدنب یم حیضوت ار جوم هس نیا ،دهد

هب :هصالخ روی

تبلللسن هب درکیور هب تنکاو رد یدودح الت رنیکلللسا .ف .ب و نولللستاو نالج ییارگرالتفر نورد هیرظن .دلللش رادیدپ ،دیورف یبرجتریغ و هنارگن کالللسما یاه

هنایارگ هرابرد نانآ ی هب ،راتفر ی

تیب ،ناور لتخم حوطللس رد راتفر نییبت یاج تیپ تیازفا ابند هب رت

اللضوا رد راتفر ینیب و ع

خ اوحا ماظن رییغت ای رتنک و صا ییرلش ولصا زا هدافتلسا اب نآ دنم

تنک یزاس خساپ و رگ

گ ر

هناوتللشپ یاراد و دللشر هب ور یراتفر تکرح نیا .دوب ماجنارللس ،یبرجت ی

« وا جوم » ینامردراتفر

.دش هدیمان رخاوا رد جوم نیا هخاشریز نایماح .داد تهج رییغت9150

ییاپون ی ناور ناونع تحت

یسانش

هب ،یتخانش ناور هک دوب نیا رب نایارگراتفر رارصا .دندش رتشیب نوزفازور روی

ص دیاب یسانش هب ًافر

هعلاطم هیضرف ،نآ رب هوالع .دزادرپب هدهاشم لباق راتفر ی و رینکسا نوچ ینایارگراتفر یگتسویپ ی

د هدش هدهاشم یریگدای وصا ندوب یرست لباق ینعی( نولستاو تهوژپ ر

یناویح یاه ناسنا هب

)

هب تخانش هجیتن رد .دش هدیشک تلاچ هب یکسماچ نوچ یناسک طلسوت یلسالسا روی د ینامرد

ر

هلهد رخاوا 9170 ی

هلکی هلللضورفم .دلللش نادلیم زالت تخالنلللش یللللصا ی

هک دوب نیا ینامرد

تخانلش هراو یرحت یاه هب هک ،ی طنمریغ و هدش

تیب ،دنتسه ریذپرییغت هو لاب روی ن نیرت

ار ت

زورب رد یم الفیا یناور تاللاللتخا و ،اهدانلللس ا ،راکفا رییغت رب هلک یتخالنلللش تاللخادلم .دلننک

ییوگدوخ هفلؤم اب هارمه تلشاد دیکأت دمآراکان یاه

نومزآ یاه دننام( ینامردراتفر تسرد و هدلش

تراهم ،ییورایور اعف و زومآ

هتسجرب رییغت نیا .دندلش هتفرگ راک هب )یراتفر یزالس

« مود جوم »

دراتفر .دش هدیمان ینامر نابز راکلللشآ راثآ نییبت یارب تناراکمه و زیه .س نویتلللسا رب]

هیرظن نالللسنا تخانلللش[ ی

ییابترا بوچراچ ،زیه و زیه(11

هلصاف و )9131 مه هک( ریگارف ی و دهعت رب ینتبم نامرد نونکا

یم هدیمان یدنبیاپ تروص ار )دولش

ناجیه و راکفا هک یراتفاب رب دیکآت .دندرک یدنب یرپ تا

ناش زاس

یم هبرجت نآ رد یراتفر نامرد دیکأت فالخ رب ( دولش

- و راکفا یاوتحم رییغت رب یسالک یتخانش

هلصخلشم )تاناجیه یللصا ی

« مولس جوم »

رگید ،هویش نیدب جوم نیا یرعت .تسا ینامردراتفر

10Cognitive Behavioral Therapy (CBT)

11Rational frame theory

(16)

هغبلص ناور یاه ،ناهنیل( یکیتکلاید ینامردراتفر نوچمه رصاعم ینامرد

تخانش و )9119 ینامرد

نهذ رب ینتبم ، دزیت و ،زمایلیو ، اگس( یگدرسفا یارب یهاگآ

یم لماش زین ار )2002 دیما .دوش

هعومجم دناوتب جوم نیا تلسا نامرد زا یا

تیافکاب یاه هب یارب ار رت

ناسنا تجنر ندناشک تلاچ

دنیرفایب » ،ناراکمه و نمسکلف(

:9914 -25 ).23

جوم موللس ی یفلت زا تنللس یاه ونعم ی

،یقرللش زا هلمج نونف اب هارمه هبقارم ینامردراتفر

یتخانلش یتنلس

یتسا زیه و ناراکمه زا نیا یفلت هب ناونع جوم ینامردراتفر موس دای

یم دننک

هک رد لیاوا 9110ههد

عورش دش و یور یهاگآ تبسن هب هظحل اح ی و شریذپ دنراد دیکأت نآ

،وتویلللسادرالک(

.)2005 نینچمه رد

نیا درکیور هلب

، مک حری هراو زا تیاکح هکاه یاهرواب

ینیداینب یم دنک هک هدنهد لیکشت ی

هاگدید درف هرابرد

،دوخ ی نارگید و ناهج فاریا

،تسا هب

دنیارف نامرد مک یم نیا .دننک حری

هراو هزاللس ،اه یاه

یللضرف دنتللسه هک ییامنزاب یناعم رد

نآ اه هریخذ یم ،ناراکمه و یلعاقآ( دوش .)9910

د نامر نهذ و شریذپ ساسا رب مولس جوم یاه یهاگآ

نامرد نآ یاهدرکیور زا یکی هک تسا12

،رگرز( تلسا دهعت و شریذپ نامرد .)9919

راک یور هیضرف نیا یانبم رب شریذپ رب ینتبم یاه

زیه( تسا هارمه یفنم تاناجیه و راکفا زا بانتجا ای رتنک یارب شالت اب یناور بیلسآ هک دندمآ ارالکمه و 9111 ،ن

) نامرد نیا . بانتجا و ینورد براجت اب عجارم هطبار رییغت رب اه

دیکأت تیاه

،رمور( دنراد .)2005

رد نامرد یاه یراتفر هنیمز ارگ نوچمه نامرد ینتبم رب شریذپ و دهعت و ناور ینامرد ینتبم

رب لیلحت درکلمع تیازفا هجوت هب شزومآ یاه ناور یتخانلش تیو ت روظنم هب

نهذ فشم هدید

یم دولش جریت(

و

،ناراکمه :9915

نامرد .)29 زکرمتم رب ت فلش هلشیر رد ناور یسانش یلماکت

دراد و نآ دیکأت رب

عون یتلسود و راتفر یتبقارم تربلیگ( تلسا 2090 ،

رد .) عقاو رب ت فش هس

دعب

،ینعی ت فلش تبلسن هب

،نارگید شریذپ ت فلش زا یولس نارگید و تبسن ت فلش هب

،دوخ

متم زکر تسا ،ناراکمه و یریازج(

)2099 .

بالتک رد دالب و نالگروم

« موهفم ،للمع رد تلکا دهعت و شریذپ نامردرد دروم یزادرپ

» نیا

یم هلعلللسوت الح رد ار تناد یم دای تناد نیا نادنملللشناد ناونع هب دارفا نیا زا و دنناد

:دننک

راچیر ،رگنیزلاس تروک ،تیاسروف ناج ،نولسلیو یلک ،زیه نویتلسا و داب( سیلآ تربلآ ،نایاربآ د

،ناگروم 9939914 .)

ناینب ناونع هب نوسلیو .یج .یک و زیه .یس ویتلسا رتکد یم هتخانش نامرد نیا ناراذگ

ش .دنو

رشتنم هنیمز نیا رد یدایز تالا م و بتک نونک ات زیه رتکد هدرک

تسا کرک رتکد .تسا ر

زا اسو

12Mindfulness and Acceptance based Behavior Therapies (ABBTs)

(17)

نالینب باتک ناگدلنلللسیون زا و تلکا ناراذلگ اه

ی

« هظحل نیا د رد »

و

« یارب چوک تالخادم

گرزب یرییغت »

ناور زا .تلسا هتشاد تیلاعف هزوح نیا رد هک یرگید نالسانلش

نا یم د نیا هب ناوت

رک هراشا دارفا باتک ناگدنسیون زا ،چرت سیند رتکد :د

« نامرد یامنهار ت فش ملع رد تکا نارگ

»

ناینب و تم رتکد ،روحم ت فللش ینامرد زکرم رازگ باتک ناگدنللسیون زا تلیو وی

« گتفگ تراهم یو

ینیلاب

» هدنلسیون سیره سار ، باتک ی

یاه

« هلت ینامداش ی »

و

« هداس نابز هب تکا

» یج رتکد ، ل

باتک ناگدنلسیون زا یکی درادوتلسا

« هراعتلسا گرزب باتک تکا یاه

» داتسا ،رزتلوک لسار رتکد ،

ناور هدنسیون و یقرلش نتگنلشاو هاگلشناد یلسانلش باتک ی

یاه

« هداس نابز هبCFT

» و

« نهذ

مشخ تیریدم رد فلشم

» هتسشنزاب داتسا ترفیآ .چا جروج رتکد ، ناور ی

نمپچ هاگشناد یسانش

ناگدنللسیون زا و

« هجوت راک باتک بارطللضا یارب شریذپ و یهاگآ

» زا تیمللسا رللسنپللسا رتکد ،

ناگدنسیون

« نک یگدنز و ایب نوریب تنهذ زا .»

-2 -1 -2 م تکامفده م

فده ار نآ رد دوجوم ریزگان جنر درف هک تسا یلاح رد انعمرپ و ینغ یگدنز ی داجیا ACT

یم ( .دریذپ ماجنا هرابرد نامرد نیا نوچ تللسا یبلاج فخم )مادقا ینعم هب یللسیلگنا ردACT

هب هک تلسا یرثؤم مادقا یمع هلیسو

شزرا نیرت یم تیاده ام یاه

نآ دوش یلاحرد مه ًالماک ام هک

تم و هدامآ یم ام هک تلللسا هنارایللشه مادقا یری زا اهنت .میتللسه دهع

انعمرپ یگدنز ی میناوت

نیمه هتبلا .میزالسب عناوم ماسقا و عاونا اب میدرک زاغآ ار دوخ شالت یگدنز نانچ نتخاس یارب هک

هبرجت لکش هب هبور بولطمان و هتساوخان ینورد یاه

،سیره( دش میهاوخ ور .)9919

هتفگ هب نویتلسا ی همه زیه

فاطعنا هب ام ی ناور یریذپ

نمسکلف( میراد زاین یرتشیب یتخانش

،ناراکمه و :9914

« .)1 نهذ و شریذپ تالخادم ماغدا اب تکا یاپ یاهدربهار رد یهاگآ

و یدنب

تلللسد رد رییغت یم مک انعماب و دنمفده ،طالللشنرپ یگدنز هب یبالی

یاهدرکیور فالخ رب .دنک

خانلش ینامردراتفر یلسالک هدنهدرازآ تاسالسحا و راکفا یناوارف ای لکلش رییغت تکا فده ،یت

فاطعنا تیو ت نآ یلللصا فده هکلب یتللسین ناور یریذپ

فاطعنا زا دارم .تللسا یتخانللش یریذپ

ناور هظحل هظحل اب سامت ییاناوت یتخانش هب هک یراتفر ،تسا راتفر تیبثت ای رییغت و یگدنز یاه

مه ،تیعقوم یاضت م شزرا اب وس

،ناراکمه و نمسکلف( تسا درف یاه :9914

.)99

هلضورفم ناور یناشیرپ زا یهجوت لباق تخب هک تلسا رارق نیا زا تکا یللصا ی ءزج ،یتخانش

هبرجت راجنهب ناور رد بلاغ هاگدید اب داللضت رد هللضورفم نیا .تللسا یناللسنا ی

و ینیلاب یللسانللش

ناور هبرجت بانتجا یفری زا .تسا یکشزپ یو زا یکی یا

یگژ فاطعنا مهم یاه ناور یریذپان

خانش یت

هب هک تلسا یم ی لت ،نآ یلک تلاح رد ،ناسنا درکلمع یارب یزاسرطخ لماع ،نوزفازور روی

دوش

،نارالکمه و نملللسکلف(

:9914 هلبرجت بالنتجا .)94

،راکفا زا بانتجا یارب شالت یانعم هلب یا

(18)

دنیاشوخان اما راکشآان براجت ریاس و تاریاخ ،تاساسحا یهاتوک تدم یارب تسا نکمم هک تسا

میخو تدمزارد رد ار ام یناللشیرپ و تالکللشم اما ،دللشاب هدنهد نیکللست یم رت

زا یرایللسب یدنک

هبرجت بانتجا یدالصم یم رولشرپ و دنمفده ،انعماب یگدنز زا عنام ،یا

یناللشیرپ و جنر رگا .دولش

م ًابلاغ نآ زا بانتجا هک تسا ناسنا راجنهب یگدنز زا یلشخب هبرجت بانتجا رگا و یتسین نکم

ا ی

یم یگدنز تیفیک تهاک ثعاب هبرجت زا بانتجا مدع و جنر شریذپ ینعی تکا فده ،دولللش

یاه

یم یگدنز ،ناراکمه و نمسکلف( دشاب یبسانم لح هار دناوت

:9914 -29 .)24

هبرجت زا بانتجا بجوم نوچ نابز یم ندرک

یم داجیا جنر ،دوش ( هبرجت زا بانتجا .دنک

بانتجا

هبرجت هبرجت زا یریگولج یارب شالت دنیارف ،)یا و یندب تاللساللسحا ،تاریاخ ،تاناجیه ،راکفا ی

تیارگ هتخانللش یناور یاهدنیارف مامت نایم زا .تللسا یراتفر یاه ندرک هبرجت زا بانتجا ،هدللش

ناور یاهدنیارف نیرتدب زا یکی ،ناراکمه و ادوسام ،زیه( تسا یتخانش

.)2004

-2 -1 -3 م گژیو تکامیهه م

،ناراکمه و نمسکلف( دراد صخشم و ازجم یگژیو نیدنچ تکا :9914

-99 :)95

هرابرد تهوژپ و هیرظن ی الب للمالک طالبترا .9 هب فورعم ،نالللسنا تخانلللش و نابز تیهام ی

« هیرظن اچ ی ر بوچ هطبار یا

»RFT

.

ر ،یگدرسفا ،بارطضا هلمج زا ناسنا لئاسم زا یرایسب رد تکا یلشخبرثا .2 ناو

ییأت ... و یشیرپ د

.تسا هدش یجنایم اب تکا یاهدمایپ .9 فاطعنا تیازفا یرگ

ناور یریذپ للللصاح نآ یدالللصم ای یتخانلللش

یم دوش .

-2 -1 -4 م نهیزمتلمهامومرلثأت م13

نهسنامجندمری

یلع یب شزرا مغر بوچراچ یارچ و نوچ

رد رتتسم ییابترا یاه تسا یلاس دنچ ،رکفت و نابز

هب هک هب یدج روی هو لاب ناوت

بیللسآ یارب نابز ی یم هجوت یناللسر

مدآ .دوللش نآ یهاگ اه

نانچ

بوچراچ و ناگژاو نآ نایم ییابترا یاه

هطبار ،هجیتن رد و اه یم یدج ار تیعقاو اب نابز ی

دنریگ

یمن نابز رد رتتلللسم یناعم ندومزآ و هبرجت هب یموزل رگید هلک وگ .دننیب

الک و نابز ،رکفت یی اب م

هب و مه هدننالسرت روی یم ضرف یکی تیعقاو اب یا

نیا .دنوللش بللسچرب هک تلسا نینچ

تیمامت اه

یم انعم ار ام دوجو جنر رکفت و نابز و دننک

تبیللصم و روآرجز ،نیرفآ یم راب

ناللسنا ام .دنوللش هب اه

هطلساو همانرب دوجو ی یرود تیارگ ی

هلللصاف یتحاران و درد عبنم زا هللصافالب ،نامزغم رد ینیزگ

یم یب میریگ نآ هلص ای تسا یعقاو ،هدش کاردا دیدهت ایآ مینک رکف هک نمسکلف( تسام نابز ی

و

نابز زا روظنم13

language .تسا

(19)

،ناراکمه :9914

.)3

هلئللسم یتقو یعیبی طیارللش رد یم رکف نیا هب ،دراد دوجو یدنیاللشوخان ی

زا هنوگچ هک مینک

یم ماجنا یتامادقا سپلس ،میولش صالخ نآ تلسد ا هلئللسم لح یارب نالسنا شور .میهد

نی هنوگ

:تلسا

« نامه دعب و یوش صالخ نآ رش زا هنوگچ هک نک رکف نیا هب یرادن تلسود ار یزیچ رگا

.نکب ار رالک »

هک ینامز اما ،دندنمدولللس یگدنز رد ام یارب تلع نیمه هب یتخانلللش یاهدنیارف

یم سکع هجیتن بلغا ،مینک هدافتللسا دوخ ینورد جنر یارب دربهار نیا زا میهاوخب ک ینامز .دهد

ه

یم یعلللس هلب دلینک

یماللک نونالق ،دلینکن رکف x

« هب نکن رکفx » یم داجیا ار نوناق نیا .دینک

هرابرد ی بلغا سپ ،تلللساx یم یعادت ارx

ینکت .دنک هلبا م یاه

نآ زا هک یا زا ای لح یارب اه

یم هدافتلللسا درد ندرب نیب و زیه ( تلللسا نابز رب ینتبم هلئلللسم لح یاهراتفر زا ییزج دینک

ا ،تیمس :9914

-66 .)79

تهوژپ ناد .تسا هتفرگ تروص محازم راکفا قوت یارب شالت هجیتن صوصخ رد هدرتسگ یاه

ناور رنگو اس رد( دراوراه هاگلشناد سانلش

شالت هک یرکف یناوارف هک تسا هدرک تابثا )9114

یم یم تهاک یهاتوک تدم یارب ،دینکن رکف نآ هب دلینک تدلللش اب دوز یلیخ اما ،دبای

تیب ت یر

یم زورب یم رتدب ار طیارش ط ف رکف بوکرس .دنک ،تیمسا و زیه ( دنک

:9914 .)67

هیرظن یم ناللشن ییابترا بوچراچ ی هبرجت ،نابز یعیبی یاهدنیارف هنوگچ هک دهد

ناللسنا ی

مشچ وحن هب ار یم رییغت یریگ

یم ببس اهدنیارف نیا .دهد همه ًابیر ت هک دنوش

برجت بناوج ی ه

ی

لسنا هیرظن .دنوش یبایزرا یفنم نا یم نیا رب ار ضرف ییابترا بوچراچ ی

یمالک تیلباق هک دریگ ،

هلبرجت بالنتجا یارب یتیفرر و هلنار یم دیدپ )تلللشذگ نآ یرعت هک( یا

،ناراکمه و زیه( دروآ

:9111 -53 نمسکلف زا ل ن هب ،61 :9914

.)22

شور تکا ا رب زکرمت لمالللش یهاگدید اب ار ینامرد یاه

شزر هجوت ،یگدنز یاه ریثات و یهاگآ

زنرب و زیه( تسا هدرک هدنکآ نالسنا جنر رب نابز نیا رب تکا .)2006

عوضوم ناعذا دراد هک

« ره

هژاو مجح یمیظع اوتحم اب دوخ لمح یم دنک تیاهن یلو هدافتللسا

ار زا هبنج یاه تنک هنارو ی

نابز یم لیثمت .دنک اه

هاگیاج یصاخ تکا رد دنراد » لف(

،ناراکمه و نمسک 9039919

.)

-2 -1 -5 م هیرظن هطیادمبوچدهچمی یا

م

هیرظن تکا یانبریز هیرظن ینعی یتللسا ناللسنا تخانللش و نابز باب رد یراتفر یا

بوچراچ ی

هلطبار هیرظن نیودت .یا هطبار بوچراچ ی

ههد طلللساوا رد یا 9130 ی

تناراکمه و زیه تمه هب

هیضرف .تفرگ ماجنا هیرظن یاه

بوچراچ ی هطبار

یراتفر ،یمالک راتفر ای نابز .تسا هداس ًاتبسن یا

تنک یم بولسحم رگ یم ی لت راتفر ًاسالسا رکفت و ملکت ینعی یدولش

تیعقوم رد نوچ دنوش ه

یا

هدللش تیو ت هباللشم هنوگ هب ات میا

نابز دربراک هیرظن نیا هاگدید رد .مینک رکفت و ملکت صاخ یا