• Tidak ada hasil yang ditemukan

CUA NGUOI CO TU

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2024

Membagikan "CUA NGUOI CO TU"

Copied!
2
0
0

Teks penuh

(1)

• * B h * «

TAP TUC HON N H A N KY LA

CUA NGUOI CO T U

MAI THANH DUNG

Tir gdnh ndng "mua vg". .

Trong hdn nhan, ngudi Ca Tu cung ky lay nhau trong ddng tgc. Giira tdc nay vdi tdc kia xa nhau v^ huy^t ihdng nhung neu ciing mdt hg thi nhan nhau la anh em nen cung ky eudi nhau vi se bj gpi la aguom (loan luan), Nhung trudng hgp con trai nha cd \&y con nha cau thi dugc,

Ngudi Ca Tu ed tap tuc mua vp. Hp quan niem, con gai khi sinh ra da ed ngudi dat cgc, nghia la da cd chii (c'la).

Con gai la qua quy ciia gia dinh, nen vdi suy nghT cha me sinh ra mang nang de dau, con trai mudn lay vo nhat thiel phai ed do cua (jap

nhar) cho ngudi sinh thanh cd ta. Ong Bh'riu Liee - Bi thu huyen ity Tay Giang (Quang Nam), ngudi cd nhieu nam nghien ciru van hda Co Tu cho biet: "Viec mua vg khdng cd gi xau vi nd on nghTa ngudi sinh thanh. Nhung cang ve sau nd bien the dan thanh mdt thir hang hda phi nhan tinh". Theo Bh'riu Liec, ngudi cd ctia nhieu thi mudn mua nhieu vg theo sd thich ciia minh va cdn khoe khoang la minh giau cd, eoi minh la dng chii, vg cd trach nhiem phuc vu chdng tren tat ca cac phuong dien. Tir dd dan den he tuy la mdt ngudi dan dng cd the lay nhieu vg, lam mat di tinh binh dang va chdng.

Cdn ddi vdi ngudi khdng cd dd cita de cudi thi ngudi con trai phai di d re (tr'xal), hoac phai hien khoanh rirng hay doan sdng cho nha gai hay ddn dau hon la phai vay mugn dd dac cita ngudi khac sau nay hira tra bang con gai dau ldng cho chit np. 0 day, neu hai vg chdng khdng sinh ha

dugc con gai thi ddi sau con chau tiep tuc tra mdn ng nay, ma neu cd con gai nhung dira con dd khdng theo "cha dat dau con ngdi dd" thi ben chii no ddi lai jap nhar cd khi gap ddi cita cai ban dau. Trudng hgp ben chii ng neu khdng c6 con trai ndi ddi tdng dudng thi van rude cd eon gai kia ve lam con nudi va tii dd ga eho nha khac, lay lai jap nhar.

...den luc ndi rdn

Trong chuyen hon nhan, xuat phat tir tuc mua vo, ngin Co Tu o tinh Quang Mam co tuc noi ran: con nha cau va con nha CO (anh em CO cau radt) co the lay nhau. Men nay, omot so ving, hiituc nay v ^ con va c ^ xoa bb gap.

Chinh do tuc mua vg nen d ngudi CaTu mdi cd chuyen td chirc cudi vp hai lan. Neu lan dau khi rude dauve chua dam trau thi chi rude dau ve an d nha chdng, khi nha trai cd dit dieu kien kiem duoc trau thi td chuc cudi lai lan 2 {ggi la pr'dah).

Trach nhiem ciia ben nha trai khdng ehi co the. Do cudi vp phai cd cita, nen khi anh hay em trai eiia vg (nha cau) lay vg thi trach nhiem ciia anh re (hay em re) phai cho dd ciia mua vp ve cho nha cau (ggi la pooi). Trudng hgp cau lay vg ma ngudi con gai dd da cd cMa (chii) thi cac anh - em re cung phai eho cau tra het cac dd dac ciia c'la (chii) cd gai trude dd (gpi la pode). Tii dd, neu cau nay nhieu chi - em gai thi khi ben gia dinh chi hay em gai, vi da hien nhieu dd ciia pooi podc cho vg eiia con trai minh - tham hieu sau nay cau sinh con gai duong nhien sg ga dira gai dau Idng cho con trai ciia chi (hay em gai), n^u khdng thi se trach mdc.

Theo dng Bh'riu Liec, trong suy nghT thdng thudng eiia ngudi Ca Tu, viec anh em cd cau rudt liy nhau nhu vay la phii hgp. Thu nhdt, hai

i T j l So 365 1 1 1 Thang 11-2014

(2)

G I A O I N H

ngudi khdng cimg hg; thu hai, do cita nha ben cd khdng mk di ma dua ve cho nha cau eung ciing gia dinh; thu ba, n^u gia dinh ben cd khdng cdn cd dd ciia nura thi nha ben cau ciing thdng cam khdng ddi hdi gi them vi la ngudi mdt nha; thu tu, hai ben da hieu tinh ndt cita nhau khdng tao them sui gia khd khan. Viec lay con ed con cau nhu tren gpi la tr'pun (ndi rdn).

Tir nhii-ng ly do tren, ngudi CoTu cho rang lay tr'pun la lot nhat, vi duy tri dugc tinh cam thdng gia ben chat, khdng phan tan dd cita va hai gia dinh dl

thdng cam nhau, khdng nang vg vat chdt. Rd rang, chinh quan niem qua nang ve dd cua trong tuc mua vg da lam sinh ra tuc ndi rdn nay.

Cdn xda bd nhirng hit tuc ndy

Hien nay, tuc ndi rdn va mua vg tuy khdng nang ne ve vat chat nhu trudc day nhCrng vin cdn xay ra d mdi sd vimg xa xdi heo lanh, qua khd khan, it hieu biet phap luat. Va quan trgng, hien nay ngudi Co Tu van chua cham dirt tu tudng hai ben thdng gia thich xin va eho jap nhar (dd ciia),

Gia Co Lau Nam (thdn Por'Ning, xa Lang, huyen Tay Giang, Quang Nam) ke: "Vira rdi, ngudi chau irai cua tdi d xa Ch'Om (huyen Tay Giang) vira nidi cudi con be la anh em cd eau vdi nd. Mac dii tdi da can ngan nhung nd van cir cudi". Theo gia, ngay ca thdn Por'Ning day, la thdn diem ve phat trien kinh te van hda d huyen Tay Giang ndi rieng va Quang Nam ndi chung, ma each day chuc nam ciing cd chuyen noi rdn nhu vay. Hien nay, lang da van ddng ba con xda bd hu tuc nay va tinh trang nay da cham dirt.

Rieng ve hii luc mua vg de rdi bat vp phai lam lung de tra ciia hdi mdn, bao chi cung da nhac den nhieu, eung nhu da phe phan nhieu trudng hpp tir tuc mua vp ma mdt ngudi dan dng Co Tu lai cd rat nhieu vg. Ngoai hai hii tuc tren.

Mot ban lang Co- tu. Anh Thanh Dung

ngudi Co Tu cdn cd tuc neu anh ch6t thi em trai eiia chdng ed quyen cudi chi dau, vi ngudi la thay nhu vay khdi mat do mua vg khae, cac chau eon eiia dng anh ciing d duoc trong gia dinh va duoc d vdi me Cdn neu me di kiy chdng khac thi cac chau theo me nd. do dd duong nhien bi mai cac ehau vi khdng cdn trong lpc.

Theo dng Bh'riu Liec, can phai xda bd gap nhii-ng hii tuc lac hau nay. Trudc het tat ca nhung hii tlie hdn nhan deu cd can nguyen tir tuc mua vg ma ra, thanh ra, neu mudn xda bd triet de thi phai xda bd phan gdc, tuc xda bd cai tu tudng hai ben thdng gia thich xin va cho jap nhar (do ciia). Cdn chuyen lay con cd con cau tuyet ddi cam, bdi vi tuy khdng cimg mdt ddng hp nhung anh em cd cau rudt thuc chat van ciing huydt thdng, ciing gen di truyen nen phap luat khdng - chap nhan. Dac biet, khi lay nhau eiing huydt thdng thi eon cai se dan dgn khdng ihdng minh va de phat sinh benh tat mang tinh di truydn cao.

Tuong tu nhu vay, viec em chdng lay chj dau la mdt hii tuc khdng van minh.

"Cac cap chinh quyen can day manh tuyen truyen giao due loai bd tap tuc lac hau ed hai nay. Phuong phap eu the la dau tien phai xda bd phan gdc, tuc lu tudng xin eho dd cita" - dng Bh'riu Liec ndi j

MT.D

Thang 11-2014 Sd 365 | T |

Referensi

Dokumen terkait

Thai Lan la nude cd nhieu digu kien ve phat trign ndng nghiep tuong ddng vdi Viet Nam Thai Lan vdi Yi^t Nam ndi ehung, vdi tinh Bdc Giang ndi rieng deu ndm chung khu vuc dia Iy, deu cd

con ngudi ta sinh ra d tren ddi deu mong mudn dUpc sdng lau tram tudi, bach nien giai lao, nhung dd phai la cupc sd'ng cd ich eho ddi, cho xa hdi, de lai phiic dQc cho con chau thi cupc

Y tudng ca ban trong hdi quy phan vi theo O'Gana va Mourato 2007 Id udc tinh phdn vi thii p cua bien hieu suat cd diiu kiln vdi cac biln giai thich khac nhau, gia dinh rdng phan vi cd

Theo Khoan 1 Diiu 27 Nghi dinh 116/2005/ND- CP, de xae dinh mfle gia mua ma doanh nghiep thd'ng linh thi trfldng dUa ra la ba't hdp ly can chflng minh i mflc gia mua ma doanh nghiep

Chinh sach tien Iffdng khu vffc san xud't kinh doanh dffdc ban hanh va ngay cang hoan thidn theo cd chd' thi trffdng cd sff quan ly cua Nha nffdc, cu the la: 1 Nha nffdc quy dinh mtfc

con cd mot so dy an da dau tu va dang ky dau tu nhu: Cang bie'n Hon La giai doan I da dua \'ao boat ddng va hien dang chuan bi dau tu giai doan 11; dy an Trung tam dien lye Quang Trach

Bieu tugng Kago dddc lam theo hinh thuyen va toan canh nhdng mdtip dieu khic nhieu bieu tdgng khae nhau, nhin toan canh la mdt the gidi quan sdng ddng, day dd ve vat chat the hien cho

Nhieu thanh nidn Phat tu cho bidt, Idii da theo Phdt, hidu dugc tinh thdn giao ly cua Phdt giao, dac bidt la tridt ly tu bi, nhan qua, vd thudng, vd ngd, bdn thdn hp trong quan he ydi