• Nghien CIFU - Ky thuat
5. Nguyin Minh Khdi, Pham Thj Nguyet Hang, Do Thj Phuang (2013), "Nghien cuu dpc tinh cap, tac dung bao v? gan va tac dung gay doc te bao ung thu cua xao tam phan". Tap chi Dieac heu. 18(1), tr.
14-20.
6. Helge Joa, Sylvia VogI, Atanas G Atanasov, Martin Zehl, Thomas Nakel, Nanang Fakhrudin, EIke H Heiss, Paolo Picker, Ernst Urban, Christoph Wawrosch, Johannes Saukel, Gcttfried Reznicek, Bngitte Kopp, Verena M. Dirsch (2011),
"Identification of ostruthin from Peucedanum ostruthium rhizomes as an inhibitor of vascular smooth muscle cell proliferation", Journal of Natural Products, 74(6), pp. 1513-1516
7. Vladimir Dadaka, Pelr Zbor'ila, Josef Saneka, AugustinSvobodab (1980), "Mode of effect of ostruthin, a phenolic coumann on respiration and oxidative phosphorylation of rat liver mitochondria". Collection of
Czechoslovak Chemical Communications. 45(2), pp.
653-664.
8. Schinkovitz A, Gibbons S, Stavri M, Cocksedge MJ, Bucar F (2003), "Ostruthin: an antimycobacterial coumann from the roots of Peucedanum ostmthium", Planta. Med.. 69(4), pp. 369-371
9. Cristiane de Melo Cazal, Vanessa de Cassia Domingues, Jaqueline Raquel Batalhao et al.
(2009), "Isolation of xanthyletin, an inhibitor of ants' symbiotic fungus, by high-speed counter-current chromatography". Journal of Chromatography A.
1216(19), pp. 4307-4312.
10. Xue-li Cao, Jing Xu, Ge Bai, Hong Zhang, Yan Liu, Jun-feng Xiang, Ya-lin Tang, (2013). "Isolation of anti-tumor compounds from the stem bark of Zanthoxylum ailanthoides Sieb. & Zucc. by silica gel column and counter-current chromatography", Journal of Chromatography B. 929, pp. 6 - 10.
[Ngay nhan bai: 16/01/2014 - Ngay duyet ding: 12/05/2014)
I
Nghien ciru tac dung dieu chinh roi loan lipid mau cua bai thuoc "Chi thuc dao tre hoan"
tren mo hinh gay roi loan lipid mau noi sinh
Pham Thj Van Anh*, Mai Phu-ffng Thanh, Nguyen PhiroTig Thanh, Nguyen Trong Th6ng
Truang Dgi hoc Y Hd Noi
* Email- phamthivananhhai@yahoo com Summary
Effects of the Herbal compound remedy "Chi thuc dao tre hoan" (CTDTH) on the regulation of serum lipid levels were experimentally investigated in mice with Poloxamer 407 induced endogenous hyperlipidemia at doses of 3 2 g/kg, 9.6 g/kg and 19.2 g/kg body weight, oral route, during 7 days in comparison with Atorvastatin 100 mg/kg body weight. CTDTH proved strikingly potential in dyslipidemia control by decreasing TC and non-HDL-c levels, and increasing HDL-c levels (p < 0.05).
Keywords: "Chi thuc dao tre hoan", serum lipid level, endogenous hyperlipidemia.
Dat van de
Hdi chung roi loan lipid mau (RLLPM) d u g c coi la mdt nguy eo quan trgng cho s u hinh thanh, phat trien cua benh x o vda ddng mach (XVDM).
Hien nay, eae thudc eua y hge hien dgi dieu tri ed hieu qua tot, nhung Igi gay ra nhieu tac dung khdng mong mudn va cdn n h i i u ehdng ehi djnh'''.
Vi the mdt trong nhung xu h u d n g hign nay trong dieu tri hdi chung RLLPM la s u dung cay eon thuoe cd nguon goc t y nhien, v u a mang Igi hieu qua dieu tn v u a han c h l d u o c cac tac dung khdng mong m u i n eho ngudi benh '^^. Chi thuc dgo tre hoan (ggi t i t la CTDTH) la bai thuoc eo p h u o n g ehCi tri eac chung k i l t ly, tieu chay, bgng dau mdt ran hogc dai tien bdn, t i l u ti#n it dd, l u d i do, reu
TAP CHI DlTgfC H p c - 5/2014 (S6 457 NAM 54)
• Nghien CIFU - Ky thuat
vang, mgeh thuc. Tuy chua d u g c s d dung tren lam sang de d l l u trj RLLPM, nhung trong bai thudc lai ed nhieu d u g c lieu da d u g c cac nha nghign c u u tren t h i gldl khao sat hiSu lye don
\i doi vdi cae thanh p h i n lipid mau. Nghidn c u u nay d u g c tien hanh vdi mye tidu: Dinh gia tic dung dieu chinh RLLPM bii thudc CTDTH tren mo hinh gay RLLPM ndi sinh
Bang 1 : Cdng thuc bai thuoc nghien cihi
Ddi tu'O'ng va phu'ang phap nghien ciru
D o i tu'O'ng nghien CLPU
Thuoc nghien euv: C h l pham thude thu CTDTH dang cao Idng 1:2,5 (1g cao tuong duong 2,5 g d u g c lieu) san x u i t tgi Khoa Dugc, Benh vien Y hge eo t m y i n Tmng uong
STT 1 2 3 4 5 6 7 8
Ten vj thuoc Dai hoang Chl thye Than khiic Phuc linh Ho^ng cam Hoang lien Bach truat Trach ta
Ten khoa hgc Than r§ [Radix et Rhizoma Rhef) Qua [Fructus aurantii immaturus) Toan bp (Massa medicata fermentata) Toan bp nam {Pona cocos Wolf) R l [Radix Scutellariae) Than re {Rhizoma Coptidis)
Than r l [Rhizoma Atractylodis macrocephalae) Than cu [Rhizoma Alismatis)
Liiu lu^g 40g 20g 209 12g 12g I2g 129 8g Dgng v$t nghiin cini: Chudt n h i t t r i n g
Chung Swiss, giong dye, khoe manh, trgng lugng 25 ± 2 g.
Mciy moc va hoa chat nghien c u u Hoa chat va miy moc phuc vu nghien cu-u Poloxamer 407 (Sigma - Singapore) Kit djnh lugng cae enzym va c h i t chuyen hda trong mau: TC, TG, HDL-C, ALT (alanin aminotransferase), AST (aspartat aminotransferase) cua hang Hospitex Diagnostics (Italy) va hang DIALAB GmbH (Ao).
May Screen master cua hang Hospitex Diagnostics (Italy)
Phuo'ng phap nghien c i r u
S u dung va dieu chinh md hinh gSy RLLPM ndi sinh bang Poloxamer 407 (P-407) theo Millar va cdng sy^i
Chugt d u g e chia thanh 6 Id, moi Id 10 con, cac 16 d u g c tiem va uong thuoe nhu sau:
L6 1 (Id Chung sinh hgc): uong n u d c c i t . Lo 2 (Id md hinh): tiem mang bung dung djeh P-407 2 % lieu 200 mg/kg (0,1 mL/10 g) + udng n u d c cat.
L6 3 (Id uong atorvastatin): tiSm m^ng bung dung djch P ^ 0 7 2% lieu 200 mg/kg (0,1 mL/10 g) + atorvastatin 100 mg/kg.
Ld 4 (Id uong CTDTH l i i u tuong duong lam sang): tiem mang bung dung djeh P-407 2% lieu 200 mg/kg (0,1mL/10g) + thuoc thu CTDTH l i i u 3,2 g d u g e lieu/kg.
Lo 5 (Id udng CTDTH lieu g i p 3 l i n lieu lam sang): tiem mang bung dung djeh P-407 2% lieu 200 mg/kg (0,1mL/10g) + thudc thu CTDTH lieu 9,6 g d u g c lieu/kg
Ld 6 (Id udng CTDTH l i i u g i p 6 l i n lieu lam sang): tiem mang bung dung dich P-407 2% l i i u 200 mg/kg (0,1mL/10g) + thuoc t h u CTDTH lieu 19,2 g duge lidu/kg
Chugt d u g c uong n u d c e l t va thuoc t h u 7 ngay lien tue trudc khi tiem mang bung dung djch P-407. Sau khi d u g c tiem P-407, chudt d u g e eho nhjn ddi hoan toan nhung v i n duge uong n u d c t y do. Sau 24 gid ke t u khi d u g e tiem P-407, t i t ca cac chugt di^gc lay mau ddng maeh canh lam xet nghiem djnh lugng triglycerid (TG), cholesterol toan p h i n (TC), HDL-C. LDL-C duge tinh theo edng thue Friedevi/ald: LDL-C = TC - (HDL-C) - (TG/2,2) (mmol/L) i^'.
X u ly so lieu
So lieu d u g c nhap va x u ly b i n g phuong phap va thugt toan thong ke y sinh hgc tren phan
T^P CHI DlTgfC HQC - 5/2014 (SO 457 NAM 54) 67
Nghien CIFU - K y thuat
mem Microsoft Office Excel. Sd lieu duge bieu d i i n d u d i dang x ± SD. Kiem dinh cac gia trj b i n g t-test Student hoae test trude-sau (Avant - A p r e s ) . S y khac biet ed y nghTa thdng ke khi p
< 0,05.
Chu thich' ^: Khic biet so v&i 16 chiing sinh hoc vaip < 0,05
'^•. Khic biet so vdi Id chung sinh hgc vdi p
< 0,001
' : Khac biet so vdi Id md hinh vdi p s 0,05
" * : Khae biet so vdi Id md hinh vdi p £ 0,001 Ket qua nghien CLPU
M6 hinh roi loan lipid mau bang poloxemer 407 Bang 2: Tac dung cua bai thudc "Chithirc dao
Bang 1: Mo hinh rdi loan Poloxamer 407
Chi so lipid TG TC HDL-C non-HDL-c
Chung sinh hoc (n = (OJ (± SD, mmol/L)
1,04 ±0,14 2,76 ± 0,51 0,52 ± 0,06 2,24 ± 0,51
lipid mau bSng Mo hinh (n=10) l± SD. mmol/L)
10,53 ± 2 , 3 0 * "
8,37 ± 0,82"*
0,59 ± 0,06*
7,78 ± 0,82***
K i t qua bang 1 eho t h i y : tigm mang bung dung djeh P-407 2 % l i i u 200 mg/kg (0,1 m U l O g) ed tae dung gay RLLPM rd ret: d Id md hinh, TG tang tdi 912,5%; TC tang 203,3%; HDL-C tang 13,5% va non-HDL-c tang 247,3%.
Tac dung c u a CTDTH len nong dp lipid mau d m d h i n h noi s i n h
tre hoin" lin ndng do lipid mau a mo hinh nol sinh L6 nghiin cH-u TG (mmol/L) TC (mmol/L) HDL-C (mmol/L) Non-HDL-C (mmol/L)
Atorvastatin 100 mg/kg
(i 18,9%)
6,15 ±1,08 ( i 21%) CTDTH 3,2 g duxyc lieu/kg 10 3,63 ± 0,86"^
(i 20,8%)
0,66 ± 0,06*'^
(T11.9%)
5,97 ± 0,82"' ( i 23.3%) CTDTH 9,6 g duvc lieu/kg 10 10,36 + 3,25 0,64 ± 0,03'^
(T 8.5%) 6,25 ± 0,62^' (i 19.7%) CTDTH 19,2g duvc lieu/kg 10 12,82 ± 2,52^^
(118.4%) 6,23 ± 0,65"
(i 20%) Bang 2 the hien ndng do eae chl sd lipid mau
eua chugt n h i t t r i n g d eac Id md hinh va eac Id dCing thuoe tai thdi d i l m 24 gid sau khi tiem mang bung dung dich P-407 de gay RLLPM ngi sinh.
Cae Id uong atorvastatin l i i u 100 mg/kg va udng CTDTH d i u khdng lam thay doi nong do TG mau so vdi Id md hinh.
Cae Id uong atorvastatin l i i u 100 mg/kg va uong CTDTH d t i t ca eac l i l u d i u lam giam rd rgt ndng do TC va non-HDL-C ed y nghTa thdng k& so vdi Id md hinh vdi p < 0,001. Khdng ed s y khae bigt ve tae dung ha TC va non-HDL-C giua eae Id udng CTDTH vdi Id uong atorvastatin.
Cae Id uong atorvastatin va CTDTH deu cd xu hudng lam tang ndng do HDL-C, dge bi§t cac Id udng CTDTH l i l u 3,2g d u g c lieu/kg (Id 4) va lieu 9,6 g d u g c lieu/kg (Id 5) ed muc tang ndng dd HDL-C ed y nghTa thdng ke so vdi Id md hinh vdi p < 0,05.
Ban iuan
K i t qua d bang 1 eho t h i y , d eae Id d u g c tiem mang bung P-407, t i t ea eae thdng so lipid m^u
deu tang len ro ret so vdi Id ehung sinh hge, trong dd tang eao n h i t la ndng do TG ( g i p khoang 10 lan so vdi nhdm chung), ndng do TC va nong dg non-HDL-C tang it hon, g i p khoang 3 lan so vdi nhdm chung. Do ndng do TG tang qua cao n§n d cae id udng atorvastatin va CTDTH deu chua nhgn t h i y cd s y thay doi ndng dp TG so vdi Id md hinh.
K i t qua nghien euu vdi ndng do TG tang q u ^ eao d cae Id d u g e tiem mang bung P-407 da khdng eho phep tinh toan nong dd LDL-C theo cdng thuc Friedewaldi^i. Vi vgy, trong nghien cuu nay, chung tdi lua chgn ehi sd non-HDL-C thay t h i cho LDL-C de danh gia mue dd RLLPM eua ehudt n h i t t r i n g cung n h u danh gidi higu qua dieu tn cua thude t h u ddi vdi tinh trgng tang cholesterol mau.
So ligu d bang 2 eho t h i y cao Idng CTDTH d tat ea cac l i l u d i u lam giam co y nghTa thong ke cae ehi so TC, non-HDL-C so vdi Id m d hinh (p < 0,001). Tac dung ha cholesterol mau cua eao long CTDTH t u o n g d u o n g v d i atorvastatin 100 mg/kg, tac dung nay khong phu thudc lieu.
T^P CHI DirgiC HOC - 5/2014 (SO 457 NAM 54)
• Nghien CIFU - Ky thuat
Nhu vay, eao Idng CTDTH da the hi§n tac dung dieu chinh RLLPM kha tdt trdn md hinh gay RLLPM ngi sinh bang P-407. Tac dung gay RLLPM ndi sinh cua P-407 cd lien quan den mdt so enzym tham gia vao qua trinh c h u y i n hda lipid nhu u c c h l hogt ddng cua enzym lipoprotein lipase '^' va cholesterol 7a hydroxylase (C7aH)f^, kieh thich hoat ddng cua HMG-CoA reductase va lam giam so lugng LDL receptor (LDLr)'^'. Mdt sd vj d u g c lieu trong bai thuoc CTDTH cijng da d u g c chung minh tae dung hg lipid thdng qua eo c h l thay ddi hoat dong eua cac enzym tren. Than r l hoang lien cd kha nang ha lipid mau kha tdt nhd tac dyng lam tang so lugng LDLr vdi co c h l khae vdi cae dan x u i t statin cua berberin - alealoid ehinh trong thSn re hoang \\en^\ ben canh do, e^c thanh p h i n alealoid trong than r i hoang lien cd kha nang lam tang sd lugng va hoat ddng cua enzym C7aH, tam tang chuyen hda cholesterol thanh acid mat i^°i, gdp p h i n d i l u chinh tinh trang RLLPM do P-407 gay ra. Tac dung hg lipid mau cua bai thuoe CTDTH ed the edn lien quan d i n kha nang lam giam so lugng va hogt dgng cua enzym HMG-CoA do eae thanh p h i n triterpen va sesquiterpen ed mat trong thSn eu trgeh ta '^^'.
Cholesterol cua HDL la cholesterol "tdt" vi chung bao ve va khdng gay x o viia thanh mgch Lugng HDL-C cang t h i p thi nguy eo bi x o vua Hianh mach cang cao va nguge Igi i'^'. Nghien euu nay eho t h i y , ndng do HDL-C d 3 Id udng CTDTH ed xu hudng tang so vdi Id md hinh, dac bi^t CO s y khac biet ed y nghTa thong ke so vdi Id md hinh d 2 Id uong eao long CTDTH l i l u 3,2 g d u g c lieu/kg va 9,6g d u o c lieu/kg (bang 2).
Muc tieu chinh trong quan ly va dieu trj RLLPM la lam giam ndng do LDL-C/non-HDL-C va tang nong dg HDL-Ci^. Ket qua nghien cuu nay da cho thay higu qua tot eua eao Idng CTDTH trong dieu chinh RLLPM, the hien d kha nang lam giam ndng dg TC va non-HDL-C, ddng thdi lam tang ndng dp HDL-C h u y l t thanh.
Ket iuan
Cao long "Chi thye dgo tre hoan" lieu 3,2 g, 9,6 g va 19,2 g d u g c lieu/kg/ngay tren ehudt n h i t t r i n g cd tac dung rd ret lam hgn c h l s y roi logn lipid gay ra do f em mang bung P-407: lam han ehe s y tang TC (giam 20,8%, 17,7% va 18,4%), non-HDL-C (giam 23,3%, 19.7% v^ 20%) va lam tang HDL-C (tang tuong ung la 11,9 %, 8,5% va 1,7 %).
Cao Idng "Chi thye dgo tre hoan" l i l u 3,2 g, 9,6 g va 19,2 g duge lieu/kg/ngay ed tae dung t u o n g duong vdi atorvastatin 100 mg/kg tren chugt n h i t t r i n g .
Tai iieu tham ithao 1. Nguyin Trong Thdng (2011), "Thuoc dieu tn roi loan lipoprotein mau". Dupe ly hoc. tap 2, Nha xuat ban Giao dye Viet Nam, tr. 176-185
2. Seidl PR (2002), •'Phannaceuticals from natural products: cun^ent trends". Annals of the Brazilian Academy of Sciences. 74(1), pp. 145-150
3. Millar JS, Cromley DA, McCoy MG (2005),
"Determining hepatic tnglycende production in mice:
comparison of poloxamer 407 with Triton WR-1339", Journal of Lipid Research, 46, pp. 2023-2028
4. Fnedewald WT, Levy Rl, Fredrickson DS (1972),
"Estimation of the Concentration of Low-Density Lipoprotein Cholesterol in Plasma, Without Use of the Preparative Ultracentrifuge", Clinical Chemistry, 18(6), pp. 499-502
5. National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel (2002), "Third report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) final report". Circulation. 106(25), pp. 3143-3421
6. Johnston TR Palmer WK (1993), "Mechanism of poloxamer 407-induced hypertriglyceridemia in the rat", Btochem Pharmacol, 46(6). pp. 1037-1042
7. Johnston TP, Nguyen LB, Chu W/A and Shefer S (2001), "Potency of select statin drugs in a new mouse model of hyperlipidemia and atherosclerosis", Intemational Journal of Pharmaceutics. 229(1-2), pp, 75-86
8. Leon C, Wasan KM, Sachs-Banable K, Johnston TP (2006), "Acute P-407 administration to mice causes hypercholesterolemia by inducing cholesterolgenesis and down-regulating low-density lipoprotein receptor expression", Pharm. Res., 23(7), pp. 1597-607
9. Li H, Dong B, Park SW et al (2009), "Hepatocyte nuclear factor l a plays a critical role in PCSK9 gene transcription and regulation by the natural hypocholesterolemic compound berberine", J. Biol.
Chem , 284(42), pp. 28885-28895
10. Cao Y Bel W, Hu Y et al (2012),
"Hypocholesterolemia of Rhizoma Coptidis alkaloids IS related to the bile acid by up-regulated CYP7A1 in hyperlipidemic rats", Phytomedicine. 19(8-9), pp. 686- 692
11. Dan H, Wu J, Peng M etal (2011), "Hypolipidemic effects of Alismatis rhizome on lipid profile in mice fed high-fat diet", Saudi Med. J.. 32(7), pp 701-707
12. Nguyin Thj Ha (2001), "Chuyen hoa lipid", Hoa sinh, Nha xuat ban Y hoc, tr. 318 - 376.
{Ngiy nh$n bai: 22/01/2014 - Ngiy duyet dang: 12/05/2014 ) TAP CHi DirpC HOC - 5/2014 (SO 457 NAM 54)
Tin trong nganh
Hoi nghi trien khai cong tac truyin thong giao due strc khoe nam 2014
Ngay 28/4/2014, tai Ha Ndi, Bd Y t l to ehuc Hdi nghi t r i i n khai edng tae Truyen thdng giao dye sue khde nam 2014 n h i m thong n h i t chi dao va td ehuc thye hien hoat ddng truyin thdng gi^o due sue khde (TTGDSK) trong toan nganh Y te.
Hoi nghj d u g c t i l n hanh dudi s y chu tri cua T h d trudng Nguyin Thanh Long. Thanh phan tham d y gdm cd: Lanh dao cae Vu, Cyc, Tong eye.
Thanh tra. Van phdng, Trung tam Truyen thdng GDSK Trung u o n g , cac don vi tryc thudc Bg Y t l ; Bao Sue khde & Ddi sdng, Bao Gia dinh - Xa hdi. Tap chi Y hgc thye hanh, Tap chi Dugc hge, Tgp chi Nang eao sue khde; Lanh dgo va ehuyen vien S d Y te, Trung tam TTGDSK 63 tinh/thanh phd. Chuong trinh Hgi nghj bao gom 2 ndi dung chinh: Cac bao cao cdng tae TTGDSK nam 2013, ke hogeh nam 2014 va Chuyen de TTGDSK trong nang eao e h i t lugng kham ehua b|nh va phdng, chong djch b^nh nam 2014.
Nam 2013, nganh Y t l dung trudc nhieu khd khan, th^ch thue: mdt sd benh djch nguy h i i m v^ benh mdi noi ed nguy co bung phat (sdt x u i t huyet, cum A/H7N9),...), v i n d l an toan tifem Chung, thai do phuc vy cua can bd y te, tinh trang qua tai benh vien tuyen trung uong, bao h i i m y t l , d i l u chinh gia djch vu y t l , . . . Trong bdi canh Chung cua nganh, cdng tae TTGDSK da bam sat cac mye tieu, hoat ddng trgng tam eua nganh, tap trung tuyen truyin cac k i t qua hogt ddng, cae thanh tyu ndi bat, ddng thdi chii trgng giao dye sue khde n h i m gdp p h i n thye hien t h i n g Igi cac nhiem vu chinh tn d u g c glao. Mdt sd k i t qua thuc hien cu the da d u g c trinh bay tai Hdi nghj. Tai Trung uong, da day manh tuySn truyin cac s y kien trgng diem eua ng^nh Y te nhu: To ehuc ehuoi hogt dgng truyen thdng ky niem Ngay Thay thuoe Viet Nam 27/2/2013 (Cae hogt ddng ky niem ngay sinh Hai thuong Lan dng Le Hi>u Trac, Chuong trinh truyin hinh tryc t i l p "Sy hy sinh t h i m lang",
"Ngudi Vi#t Nam u u tiSn dung thude Viet Nam",
"Cham sdc sue khde nhan dan: Vinh d y va trach nhiem"...), tuyen tmyen quang ba thanh tyu y t l Viet Nam, to ehuc tap h u l n hudng dan thye hien quy tae ung x u , nang cao dgo ddc nghe nghifp, hge tap va lam theo t i m guong dgo due Ho Chi Minh. Ben canh dd, edng tac TTGDSK d u g c danh gia ed nhung bude chuyen b i i n trong viec thong
nhat cae hogt ddng eung cap thdng tin b^o chi va phoi hgp vdi cac Bd, nganh tang cudng cdng tae TTGDSK nhu: Phdi hgp chat ehe vdi Ban Tuyen giao Trung u o n g , Bg thdng tin va T r u y i n thdng trong hogt ddng quan ly bao chf; T u n g b u d c ehu ddng cung cap thdng tin v l cdng tae y te; Phdi hgp vdi Doan thanh nien egng san H i Chf Minh tuyen truyen gidi thi#u va thue hign eac hogt dgng De ^n dua bae sy t r i tinh nguy#n v l cdng tdic tai vung s§u, viing xa, vting khd khSn, mien niii; Day manh thye hien thoa thuan hgp tac giu'a Bg Y t l va 3 CO quan truyen thdng: D^i T r u y i n hinh V i | t Nam, Dai T i i n g ndi Viet Nam, Thdng tan xa \^gt Nam;... Ket qua thye hi#n d y an Tnjyen thdng thude cae Chuong trinh mue tieu Qude gia: Y te, Phdng ehdng HIV/AIDS, An toan thye pham, Dan s6 - KHHGD da dat d u g c n h i i u k i t q u ^ d i n g ghi nhgn. Tgi 63 ttnh/thanh pho, da trien khai hogt ddng TTGDSK phti hgp vdi tinh hinh cfia phuong va dap ung nhu c l u nhiem vy trgng tam edng tSe cham sdc sue khde nhan dan; so lugng ngudi duge dao tao tang 25%, eae hogt ddng TTGDSK tren eae phuong tien thdng tin dai ehung va hogt ddng t m y i n thdng tryc tiep deu tang so vdi nam 2012. Ben canh dd, nhung ton tai, khd khan, hgn Che da d u g c neu ra: Nganh Y te chua tao d u g c d u lugn dong t h u | n , ung hg va tang c u d n g dau t u eho s y nghiep bao vg, cham sdc sue khoe nhan dan; Cdng tae tuyen truyen edn n h i i u hgn ehe, n h i t \i trong vi§c ehu ddng cung cap thdng tin hogt dgng thudng xuyen va dot xuat cua nganh Y t l ; S y phat t r i i n mgnh me ci^a eae co quan bao chi eung nhu viec lan truyen rdng rai eac thdng tin tren mang internet eung la mgt thach thuc khdng nhd; Hien chua thong nhat d u g c hogt ddng quan ly nha n u d e v l TTGDSK; Nhan l y e va nguon luc dau t u c d n hgn c h l ; . . .
N h i m thye hien nhiem vy trgng t§m cdng tac y t l nam 2014, Bg Y te ban hanh H u d n g dan so 1018/BYT-TT-KT ngay 10/3/2014 (Hudng dan cdng tac TTGDSK nam 2014) vdi cac ngi dung ve:
Muc tieu; Giai phap va nhiem vy trgng tam; Cac ngi dung hogt dgng va kinh phi thye hien. Trong dd, nhiem vy trgng tam edng tae TTGDSK nam 2014 d u g c dgt ra gom cd: Bam s^t eae chu t r u o n g , (Xem tiip trang 72)
70 TAP CHI DirOC HQC - 5/2014 (SO 457 NAM 54)
• Tin trong nganh
Hoi nghi toan quoc trien khai cong tac Hoi Nha bao Viet Nam nam 2014
Trong 2 ngay 17 va 18/4/2014, tai Thanh phd Ha Long, t?nh Quang Ninh, Hdi Nha bao Vigt Nam t l chirc Hdl nghj toan qudc trien khai cdng tae Hdi nam 2014 vdi chCi d l "Nang cao trach nhiem xa hdi, nghTa vy edng dan ciia ngudi lam bao Viet Nam g i n vdi t i l p tue hgc tap va lam theo t i m guong dgo dCtc Ho Chi Minh".
Ddng chi Phgm Minh Chfnh, Dy vi^n Trung uong Dang, Bi thu Tinh uy Quang Ninh, tham d y va phat b i i u chao mung, thdng tin ve tinh hinh phat then kinh t l - xa hgi tinh Quang Ninh. Dai dien lanh dgo Ban, Bd, Nganh, doan the Trung uong va dja phuong, cac c o quan bao ehi cung han 400 dgi bleu dai dien 63 Hdi Nha bao tfnh, thanh pho, 19 Lien chi Hdi va 205 Chi hdi tnj-c thudc Trung uong Hdi tham d y hgi nghj.
Hdi nghj Hgi Nha bao Viet Nam lan thu V da thao luan va thdng qua phuong hudng chung cho cdng tac Hdi trong nam 2014 va nam 2015. Ban chap hanh da tap trung cho y k i l n danh gia cdng tac Hgi, thong nhat ehii truong, phuong hudng chl dao v\ic td ehuc Dgi hdi nhiem ky hudng tdi Dgi hdi l i n thip X nhiem ky 2015 - 2020 eiia Hgi Nha bao Vigt Nam.
Hgi nghj nghe bao cao ve 10 nam eae e l p Hdi trien khai thye hign Chi thj 37-CT/TW eua Ban Bi thu Trung u o n g Dang (Khoa IX) " V l tiep tyc nang cao vai trd, chat lugng hogt ddng ciia Hgi Nha bao Viet Nam trong thdi ky mdi", lam rd thanh t y u , tdn tgi, hgn ehe; dong thdi rut ra bai hge kinh nghiem vdi y thue tiep tyc d i y mgnh toan dign, nang eao ehit lugng hogt ddng eua cae e l p hgi.
Hgi nghj da nghe, thao luan bao cao tong k i t cdng tac Hgi nam 2013, n h i n mgnh nhung k i t qua dgt dugc trong viee nang cao vai trd cua Hdi trong chl dgo, quan ly bao chi d l ra trong Hdi nghj nam 2013. Bao cao danh gia hoat ddng nam 2013 cua Hdi khdi sac, cac cap hdi da cd n h i i u cd gang, to chdc n h i i u hoat ddng phong phu, hieu qua, the hi$n rd vai trd cua mdt to ehuc chfnh tri, xa hgi, nghe nghigp eua ngudi lam bao. Hdi t i l p tue quan tam giao due chfnh trj t u t u d n g , chuyen mdn nghiep vy, dgo due n g h l nghi#p eho hgi vien; n i n g cao vai trd eua Hdi trong quan ly, ehl dgo bao chi; tiep tye thye hlSn Cht thj 37-CT/TW ngay 18/3/2004 ciia Ban Bi t h u de nang cao vai trd, c h i t lugng hogt dgng ciia Hgi Nha bao trong
thdi ky mdi; thye hien Chi thj 03 cua Bd Chinh tn v l d i y mgnh hgc tap va lam theo tam guong dao due Hd Chi Minh g i n vdi viee thye hien Quy dinh ve dgo due nghe nghiep cua ngudi lam b^o.
Hdi nghj da kiem diem rd viec thye hien tu-ng nhigm vu edng tac: Cdng tae xay dyng Hdi; Cdng tae nghiep vu; Cdng tae k i i m tra; Cdng tac ddi ngoai, Cdng tac xa hdi t u thien; Hoat ddng eua eac CO quan bao chi; Hoat dpng eiia Co quan Trung uong Hdi, eac cap Hgi tryc thudc Hdi Nha bao Viet Nam. Cac ngi dung tren dugc dua ra thao luan neu bat nhung thanh tfch, ddng thdi eung chi ra nhijng tdn tgi, khuyit d i l m , lam ro nguyen nhan de njt ra bai hgc kinh nghigm td chue trien khai ed hi#u qua eae nhiem vy edng tae Hdi nam 2014.
Hdi nghj da nhat tri ve nhiSm vy tdng quat cua Hdi nam 2014, la nam eae e l p hdi chuan bj eho Dai hdi nhiem ky hudng tdi Dai hgi toan qudc l i n thu X ciia Hdi d u kien vao cudi nam 2015. Nhiem vy tdng quat eho edng tac Hdi la: Day mgnh giao dye chfnh trj, t u tudng, tiep tyc thye hien Chi thj 03 cua Bd Chinh tn ve hgc tap va lam theo tam guong dao d(yc Ho Chf Minh g i n vdi viee nang cao trach nhiem, nghTa vy cdng dan va dgo difc cua ngudi lam bao, coi day la viec lam thudng xuyen, la co s d de xay dyng cac d p Hdi trong sgeh, vung mgnh; T r i i n khai toan dien eae mgt cdng tac, bao dam eae hdi vien - nha bao hoan thanh tdt nhiem vu chinh trj d u g c giao, lam tdt edng tae thdng tin bao chi, nghidm tue thye hign Quy djnh ve dao due nghe nghiep ciia ngudi lam bao, td ehuc tot eae hogt ddng thudng xuy&n nhu xay dyng td chifc cdng tac hdi, edng tac kiem tra, cdng tac nghiep vy va cac hoat dgng khac.
Hdi nghj n h i t tri v l 14 nhiem vu trgng tam v l cac mat edng tac n h i m day manh toan dien hoat ddng ciia cae d p hdi, qua dd thuc day hon nOa c h i t lugng hoat ddng ciia cac e l p hdi, trong do cd tang cudng chi dao theo ddi, k i i m tra giam sat, T r i i n khai thye hien d i y du K i t luan ciia Thu t u d n g Chinh phu tgi eude lam viec ciia Thii t u d n g vdi lanh dgo Hgi ngay 23/7/2013 theo tinh t h i n Thdng bao Ket luan sd 294/TB-VPCP, ngay 8/8/2013 cua Van phdng Chinh phii, n h i n mgnh vigc xay d y n g cac to ehuc eo s d Hgi, day manh eac hoat ddng dao tao, bdi d u d n g chinh trj, (Xem tlip trang 72) TAP CHI DlTQC HQC - 5/2014 (SO 457 NAM 54)
• Diem sach bao
Vaccin mol chong viem phoi do tu cau
Cac nha nghien cuu tai Trudng Dai hgc Iowa, My da tnen khai mgt loai vaccin mdi bao vg chong Igi viem phoi do Staphylococcus aureus (tu d u vang), bao gdm d nhdng chung khang thuoe n h u MRSA. Phat hien duge edng bo tren t d Journal of Infectious Disease.
Vaccin mdi n h i m vao cae ddc to do tu d u san sinh ra Nghidn euu trudc day da cho thay nhung dgc td nay la tac nhan gay nhiing trieu ehung nghiem trgng ed the c h i t ngudi nhu sot eao, h u y l t ap thap va soc nhilm ddc. Cac nha nghien euu tin rang vaccin phong b l tae dyng cua nhiing doe to nay cd t h i ngan ngua benh do vi khuan gay ra.
S u dyng md hinh ddng vat gidng vdi nhiem tu d u tren ngudi, eac nha nghien euu thay r i n g viec tiem chung ehdng Igi 3 ddc td tu cau mang Igi tac dyng bao vd g i n nhu hoan toan chong Igi nhiem ty d u . Dgng vat duge bao vg chong lai bgnh ngay ci khi Chung bj nhiem l i l u vi khuan rat cao. Hon nua, vaccin khdng ehi bao v§ con vgt khdng bj chet, ma 7 n g i y sau khi tiem ehung khdng edn
phat hidn thay vi khuan gay b#nh trong phoi cua eon vgt.
Theo Trung tam Phdng ehdng benh djch My, Staphylococcus aureus la nguyen nhan gay nhiem trung nang va til- vong do nhiem triing quan tn?ng n h i t tgi My. Vi khuan nay gay ra n h i i u logi nhilm trCing, t u myn nhgt va n h i l m triing da den viem phoi va n h i l m trung mau M5i nam cd khoang 70.000 ngudi My bj viem phoi do tu d u , bao g i m ca nhung ca do ehung tu d u k h i n g thudc MRSA.
Nhung nd lye t r u d c day de phat t r i i n vaccin thudng nham v i o cac protein trSn b l mat ty d u , nhung khdng thanh cdng. Trong nghien euu niy, eae tac gia thay rang viec tiem chung chong protein tr§n v l mat te bao vi khuan thye ra lai l i m n h i l m triing nang thSm. Nguge Igi, vgccin mdi n h i m v i o dge td eiia ty d u mang den t i c dyng bao ve gan nhu hoan t o i n chong Igi n h i l m ty d u .
Theo MedicalNewsToday 1/1/2014
Hoi nghi toan quoc...
(Tiip theo trang 71)
nghiep vy... Hdi nghj the hign quyet tam ehuan bj tot nhat v§ cac mat hudng tdi Dgi hgi dai bieu t o i n quoc Hgi N h i bao Viet Nam l i n thif X vao quy III nam 2015 va dgi hgi nhiem ky c a c d p Hdi t u d a u nam 2015.
Tdng k i t cdng tac Thi dua - Khen thudng n i m 2013, t o i n Hdi cd 25 tap the Hgi trye thudc HOi N h i bao Viet Nam d u g c tdn vinh danh hifiu "Tap the Hdi xuat s i c " va nhgn C d thi dua eua Hdi N h i bao Viet Nam; 40 tgp the Hgi x u i t sac v i 182 hgi vien nha bao xuat sac d u g e tgng B i n g khen cOa Chil tjeh Hdi N h i bao Viet Nam.
P.V
Hoi nghi trien khai...
(TiSp theo trang 70)
dudng loi eiia Dang, cae chinh sach, ehiln luge, chuong trinh, k l hoach cdng tac va nhigm vy trgng tam cua nganh Y t l de xay dyng c i c hoat dgng TTGDSK; T 6 ehuc d e s y kien, c h i i n djch, hogt dgng truyin thdng tren eac phuong tign thdng tin dai chijng t u Trung uong den eo s d va tryc t i l p tai cdng dong; To chirc cae hdi nghj, hpi thao, doi thogi ve eac van de dgo due n g h l nghiep, giam tai benh vien, phdng chong djch benh,...; Trien khai cae hoat dgng truyin thdng long ghep vdi cac logi hinh cung d p djch vu eham sdc siKC khde; To ehuc cae khda hoat ddng tap h u i n quan ly n h i n u d c ve TTGDSK, ky nang cung d p thdng tin eho b i o chl;
72
T 6 chue khao sat, kiem tra, giam sat vigc thye hi§n d e ehil truong, l u i t phap, chfnh s i c h v l cdng tac y te, dgc biet l i nhu'ng van d l d u g c d u l u i n quan tam; Cung d p thdng tin eho d c eo quan truyin thdng Trung u o n g va dja phuong d l phoi hgp tuyen tnjyen den ngudi dan va cgng ddng.
Cung tai Hgi nghj, d u g c thtFa iiy quyen cOa Chu tjch nudc, T h u trudng BO Y t l N g u y i n Thanh Long da trao Huan ehuong Lao dgng Hang Ba eho BS. Dang Qudc Vigt - Gi^m d i e Trung t i m TTGDSK Trung u o n g ; 05 don vj (Tmng tam TTGDSK Trung u o n g , Trung t i m TTGDSK c i c tinh Bac Ninh, Binh Phudc, Ydn Bai, Bac Cgn) d u g c trao c d thi dua cua Bg Y t l v i 22 t i p t h i d u g c nhgn bang khen ciia BO trudng Bd Y t l .
P.H TAP CHf DU'OC HQC - 5/2014 (SO