G 6 P i S^A o d l , S6 S D H G B 6 LDAT HiHH s i r NAM 1999
DE XUAT, KIEN NGH! SIJ^A DOI, BO SUNG MOT SO QUYDjNH TAI PHAN CHUNG CUA BO LUAT HINH SU
L&i Toa sogn: Phdn chung cua Bd ludt Hinh sy, bao gdm cdc quy dinh ve nguyen tdc, nhiem vu cua Bp lugt Hinh sy, v l nhiing vdn de ehung ve tdi pham vd hinh phat... Thyc tiin thi hanh Bp lugt Hinh su thdi gian qua, yong dd ed Phdn chung cua Bd luat Hinh sy cho thdy cdn bdc Ip nhilu hgn chi, bdt cap cdn phdi dugc sua ddi, bd sung nham dap ung yeu cau dau tranh phdng, chdng tdi phgm yong tinh hinh mdi. Dudi ddy la mdt sd de xudt, kiln nghi sua ddi, bd sung mdt sd dieu tgi Phan chung cua Bp luat Hinh su.
CAN QUY DINH THANH M O T CHUONG RIENG VE TRACH NHIEM HINH Sir PHAP NHAN
1. Nhirng vudng mdc, b^t cdp tai phan chung cda Bp lugt Hinh sy
l.I. Ve edc khdi nipm
- Bp luat Hinh sy (BLHS) chua cd quy dinh ve cdc khdi ni^m "nhiiu tpi phgm ",
"phgm tpi nhiiu Idn ". "phgm nhieu tpi", nen trong thyc tien chua cd edeh hieu thdng nhdt ve cdc khdi ni?m nay, cdn nham Idn giua
"phgm tpi nhieu Idn " vdi "phgm nhieu tpi"
dan din tinh dgng cd tmdng hgp mpt hdnh vi nguy hiem cho xa hgi bj xet xu ve hai tdi, cd tmdng hgp hai hdnh vi nguy hiem cho xa hdi chi bj xet xu ve mgt tpi.
- Quy djnh ve ca sd trdeh nhiem hinh sy (Dieu 2), nhung Dieu ludt nay chi quy djnh ydeh nhiem hinh sy ca nhdn (Ca the boa trdch nhi?m hinh sy) md khdng quy djnh trdch nhipm hinh su phdp nhan. Chiing tdi cho rdng, dong xu the todn cdu hod hien nay, dudi tde dpng ciia nen kinh te thj tmdng thi vi?c niip bdng dudi danh nghla phap nhdn de phgm tpi cd tinh chdt nguy hiem ngdy cdng
eao, de lai hau qud xau. Thyc te hien nay, cd rdt nhieu trudng hop phdp nhan ed hdnh vi nguy hiem eho xa hdi ddng ra phdi xu ly bang phdp ludt hinh su nhung khdng xu ly dugc. Bdi vi, chiing ta ehua ed che dinh ve trdeh nhiem hinh su phap nhdn. Ben canh do, BLHS ciing chua quy dinh the ndo la ddcb nhiem hinh su, thdi diem phat sinh vd ket thiie ydeh nhiem hinh sy; thdm quyen xdc djnh ydeh nhiem hinh su.
- Bd ludt Hinh sy chua quy djnh khai ni?m ve "Mien trdch nhipm hinh sir", dieu kien dugc miln ydeh nhiem hinh sy, cac tmdng hgp ey the dugc mien trach nhiem hinh sy. Day la tdn tai rat Idn can phdi dugc gidi quyet de dam bao tinh nghiem minh, cdng bang, nhan dao ciia phap luat.
- Bd ludt Hinh sy ehua quy djnh khai niem "Nhitng tinh tiet logi trie tinh chdt tpi phgm cua hdnh vi", eung nhu can quy djnh eu the nhung tinh tiet loai tni tinh chat tpi phgm eiia hanh vi.
1.2. Quy dinh ve ddng phgm
Ddng phgm Id trudng hgp phgm tdi dac biet so vdi trudng hpp phgm tdi rieng le.
Trong BLHS che djnh ddng phgm quy djnh
•V
Tgp chiS6l6(thai>g8/2014)V KIF.MSAI
13
Cfido md^!K§m^ €9 ndm Cdcfi mgng Tli^ Tdm vdQji^fifidn/i 2/9 cde ddu hieu cua trudng hgp phgm tdi duge
thyc hien bdng hinh thuc ddng phgm, quy dinh ddu hidu cua nhirng ngudi ddng phgm cung nhu quy dinh dach nhiem yong ddng phgm. Trdch nhidm hinh sy dong ddng phgm duge xdc dinh cho tung ngudi den ca sd xem xet tinh chdt eiia ddng pham, tinh ehdt, mdc dp tham gia cua timg ngudi ddng pham. Tuy nhien, quy dinh tgi Dilu 20 cua BLHS chua neu khai niem phdp Iy ve ngudi td chde, ngudi xui giyc vd ngudi giup sue. Dieu 53 cua BLHS ve quyet dinh binh phgt yong tmdng hgp ddng phgm khdng quy dinh cy thi dudng loi xu ly eiing nhu nguyen tac cd the hod binh phgt bdo ddm su edng bdng giua hdnh vi phgm tdi, tinh chat muc dp nguy hiem cua hdnh vi phgm tdi vdi binh phat dp dyng yong vy an ddng pham. Do vdy, ddn tdi bdt cap Id dong nhieu vu an ddng phgm, ngudi giup sue cd vai do rdt nhd nhung cilng bi xu phgt qud nang theo khung hinh phgt md ngudi thyc hdnh bj xet xu.
1.3. Quy dinh ve hinh phgt
Viee quy dinh hinh phat ednh cdo (Dieu 29) cd the dp dung ddi vdi ngudi phgm tdi it nghiem dpng vd ed nhieu tinh tiet giam nhe, nhung chua den mdc dugc mien hinh phgt khdng ddp ung dugc muc dich da d l ra cua hinh phgt. Thyc tiin dp dung cho thdy, hinh phgt ndy khdng cd tdc dung gido dye, ran de ngudi phgm tdi. Bdi vi, tinh eudng che dong thi hanh dn cua hinh phat ndy rdt han chi.
Hinh phgt tien (Dieu 30) dugc dp dyng Id hinh phgt ehinh ddi vdi ngudi pham tdi it nghiem dpng xam phgm trat ty quan ly kinh te, ydt ty edng cdng, trat ty qudn ly hdnh ehinh vd mpt sd tdi phgm khdc. Khoan 4 Dieu 30 BLHS quy dinh sd lan nop tiin vd thdi hgn nop do Toa an quyet dinh yong ban an la khd dp dung va mau thudn vdi quy dinh tgi diem a khodn I Dieu 36 Luat Thi hdnh dn dan sy da
quy dinh: "/. Thd tru&ng ca quan thi hdnh dn ddn sy ehu dpng ra quyit dinh thi hdnh ddi v&i phdn bdn dn, quyit dinh sau day:
a) Hinh phgt tien, truy thu tiin, tdi sdn thu Igi bdt chinh, dnphi... ".
Trong quy dinh v l hinh phgt tien, BLHS chua cd quy dinh ddi vdi trudng hpp hi cdo dang bi tgm giam, sau do xet xd, Hdi ddng xet xu tuyen hmh phgt tiin Id hmh phgt chinh, vl nguyen tdc nhung ngdy bi tam giam trudc dd phdi dugc quy ddi, khdu trd phdn dam tuong ung vdi hinh phat tien da tuyen.
1.4. Vi cdc tinh tiet tdng ndng, gidm nhe trdch nhiem hinh su
- Mdt sd tinh tiet giam nhe ydeh nhiem hinh sy quy dinh tgi khodn I Dieu 46 BLHS ehua duge hieu mot cdch thdng nhdt, khd dp dyng chinh xdc vd de dan den tinh trgng dp dung mdt edeh tuy tien. Dd la cac tinh tiet:
Ngudi phgm tdi ty nguyen sda chua, bdi thudng thiet hgi, khde phyc hgu qua (didm b);
phgm tdi nhung ehua gay thiet hgi hoac gdy thiet hgi khdng Idn (diem g); phgm tgi Idn ddu thudc trudng hgp it nghiem trpng (diem h); ngudi phgm tdi Id ngudi gid (diem m);
ngudi phgm tdi Id ngudi cd thanh tich xuat sac yong sdn xudt, chiin dau, hpc tap hogc edng tae (diem s).
- Mdt sd tinh tiet tang nang ydeh nhiem hinh sy edng duge hieu vd dp dung khde nhau:
Tinh tiet tang nang dach nhiem hinh su
"phgm tpi co tinh chdt chuyen nghiep" cd dugc dp dyng ddi vdi ngudi chua thanh niSn td du 14 din dudi 16 hay khdng? Ngudi chua du 16 tudi la y e em va theo quy dinh cua phdp ludt, thi ngudi dudi 16 tudi khdng phdi Id ddi tugng lao ddng.
Cd nhidu quan diem khdc nhau ve vi^c dp dung tinh tiet tang ndng ddch nhiem hinh su "xdm phgm tdi sdn eua Nhd nu&c " quy dinh tgi dilm i khodn I Dilu 48 BLHS doi Tgp chi
1 4 I KIEMSAT_ /So16(thang 8/2014)
G 6 P t SdAp6lB6 SUNG BQLOAT HINH SITHAM 1999 vdi tpi tham d tdi sdn. Cd quan dilm cho
rang khdng dp dung tinh tilt xdm phgm tdi sdn ciia Nhd nude ddi vdi ngudi pham tdi tham d tai sdn. Bdi vl, ddi tugng tde ddng cua tpi tham d tdi sdn chi cd the Id tdi sdn cua Nha nude. Cho nen, tinh tiet ndy dd duge dp dyng la tinh tiet dinh tdi tbi khdng dp dyng Id tinh tilt tang nang. Quan diem khdc Igi cho rdng, ddi tugng tdc ddng cua tdi tham d tdi sdn khdng chi Id tdi sdn cua Nhd nude md edn Id tdi sdn eua cac thdnh phdn sd huu khdc khdng phdi Id Nhd nude. Do dd, cd the dp dung tinh tiet tang nang trdch nhiem hinh sy quy dinh tgi diem g khodn I Dieu 48 BLHS ddi vdi trudng hpp pham tdi tham d tdi sdn cua Nhd nude.
Tinh tiet tang ndng ydeh nhiem hinh su
"xdi giue ngu&i ehua thdnh niin phgm tpi"
cdn cd nhieu quan diem khdc nhau ve dp tudi cua ngudi xui giue. Cd quan diem eho rang, ngudi xiii giyc la ngudi da thanh nien. Quan dilm khae lai cho rang, ngudi xiii giyc bao gdm ed ngudi da thdnh men vd ngudi ehua thdnh men.
1.5. Quy dinh ve miin chdp hdnh hinh phgt Mien chdp hdnh hinh phgt la che dinh quy djnh khdng huge ngudi bi ket dn phdi chdp hdnh hinh phgt da tuyen hoac tiep tuc chap hdnh hinh phgt edn Igi. Ddi vdi ngudi phai chap hdnh hinh phat cai tao khdng giam giu, tu CO thdi hgn, ehua chdp hdnh binh phgt md lap cdng Idn hoac mac benh hiem ngheo vd nlu ngudi dd khdng edn nguy hiem eho xa hgi nua, tbi cd the dugc mien toan bp hoac mpt phan hinh phgt. Vi khdng ed su gidi thich cy the ve tinh tiet "Igp cdng l&n " vd
"nguai do khdng con nguy hiim eho xd hpi nira" da cd nhiing nhdn thue khdng thdng nhdt gida cac ea quan tien hdnh td tyng dan den vipe dp dyng khde nhau, thgm chi cd the dan din tinh ygng dp dyng tuy tipn.
1.6. Quy dinh doi v&i ngu&i chua thdnh niin phgm tpi
Theo Dieu 74 BLHS quy dinh binh phat hi ddi vdi ngudi chua thdnh nien pham tpi, chi quy dinh muc tdi da ma chua quy dinh mue tdi thieu eua khung hinh phgt tu dp dyng ddi vdi ngudi chua thdnh nien phgm tdi.
- Dieu 75 BLHS ehua quy dinh phuong phdp tdng hgp hinh phgt dong tmdng hgp ngudi chua thanh nien pham nhieu tdi, trong dd tdt cd cdc tdi phgm deu dupe thyc hien khi chua du 18 tudi.
2. M5t so de xuat, kien nghi hoan thien Phan chung cua Bd ludt Hinh sy
2.1. Vi mpt sd vdn di chung Bd ludt Hinh sy cd nhiem vu bdo ve che dp xa hpi chu nghTa, quyen lam ehu eua nhdn dan, bdo ve quyen binh dang giua ddng bdo cac dan tpc, bdo ve Igi ich eua Nha nude, quyen va loi ich hgp phap ciia cdng dan...;
dong bdi cdnh todn cau hod hien nay dudi tac ddng cua nen kinh te thi tmdng, chii the thyc hien tdi phgm khdng chi la the nhan ma cdn cd ca phap nhan, nen can phai quy dinh lai co sd eua ydeh nhiem binh su nhu sau:
- Bieu (...) Ca s& eua trdch nhiem hinh sy (bd sung)
Chi thi nhdn hodc phdp nhdn ndo phgm tpi da dupe BLHS quy dinh mdi phai chiu ydeh nhiem hinh su.
- Can quy djnh cac khai niem nhu: Trdch nhiem hinh sy; mien trach nhiem hinh sy, nhiing tinh tiet logi tru tinh chat tdi phgm cua hanh vi, nhieu tdi pham, pham tdi nhieu lan, pham nhieu tdi... trong BLHS de ldm eo sd cho viee nghien eim, ap dyng BLHS.
2 2. Vi trdch nhiem hinh sir phdp nhdn:
Cdn quy dinh thanh mdt chuang rieng ve ydeh nhiem hinh sy phdp nhdn, yong do quy djnh eac dieu khoan chii yeu nhu sau:
Chuang (...)
So16(thaiK|aa014)\
Tap chi _KIEMSAT I 1 5
Cfido mieng 3^^ m^ 69 ndm Cddi mgng Tfidng Tdm vd Qt^ ^fidnfi 2/9
Nhirng quy dinh chung ve trach nhi^m hinh su phdp nhan
- Diiu (...) Diiu kien trdch nhiem hinh syphdp nhdn (m&i).
Chi phdp nhdn ndo de cho ngu&i ngu&i dgi dien thyc hipn tpi phgm dugc quy dinh trong Bp lugt ndy vi Igi ich cua minh m&i phdi chiu trdch nhipm hinh su cdng v&i ngu&i do tren nhirng ca s& chung.
Nhd nu&c vd cdc ca quan hdnh chinh Nhd nuac la chu the dgc biet khong chiu su rdng bupc b&i nhirng quy dinh vi trdch nhiem hinh syphdp nhdn.
Dieu (...) Hinh phgt ddi v&i phdp nhdn (m&i)
Hinh phgt dp dung doi v&i phdp nhdn bao gom hinh phgt chinh vd hinh phgt bo sung.
1. Hinh phgt chinh bao gom:
a) Phgt tiin tuang duang mire thiit hgi thuc ti.
b) Cdm hdnh nghi;
c) Dinh chi hogt dgng;
d) Gidi the phdp nhdn;
2. Hinh phgt bd sung:
a) Tich thu tdi sdn do phgm tpi md co;
b) Cong bo quyit dinh cua Tod dn doi vai phdp nhdn trin phuang tiin thong tin dgi chung.
Diiu (...) Biin phdp tuphdp ddi v&i phdp nhdn (m&i)
Phdp nhdn phdi bdi thu&ng thiet hgi do hdnh viphgm tpi gdy ra hogc bi tich thu cong cu, phuang tiin diing vdo viec phgm tpi
2.3. Vi hinh phgt vd cdc bien phdp tu phdp Bd hinh phgt ednh edo vi thuc tiin cho thdy hinh phgt ndy khdng cd tac dung giao dye, ran de ngudi pham tdi.
- Dieu (...) Cdc hinh phgt
Hinh phgt bao gom hinh phgt chinh vd hinh phgt bo sung
Hinh phgt chinh gom:
a) Phgt tien;
b) Cdi tgo khong giam giir;
c) True xudt;
d) Til CO thai hgn;
d) 7M chung thdn;
e) Tu hinh.
2. Hinh phgt bo sung gom: (Giu nguyen khodn ndy)
- Diiu (...) Phgt tiin 1. (Gilt nguyin) 2. (Giit nguyen) 3. (Giit nguyen)
4. Niu ngu&i bi kit dn da bi tgm giam md hinh phgt ehinh dugc dp dung doi v&i ngiwi ndy Id phgt tien, thi th&i gian tgm giam duge trie vdo mue tien phgt. Cir mpt ngdy tgm giam bdng - % tong so muc tien hi phgt.
2.4. Quy dinh doi v&i ngu&i chua thdnh nien phgm tpi
- Sua Dilu 74 theo hudng quy dinh muc tdi thieu cua khung hinh phgt tu dp dyng ddi vdi ngudi chua thdnh nien phgm tpi.
- Bd sung them mpt khodn vdo Dieu 75 quy dinh phuang phdp tdng hgp hinh phat yong trudng hgp ngudi ehua thdnh nien phgm nhieu tdi, yong dd tdt cd cde tgi pham deu thuc hien khi chua du 18 tudi.
2.5. Mpt so di xudt khdc
Viec ban hanh BLHS se khdng ydnh khdi nhiing ndi dung c6 nhgn thdc khdc nhau. Vi vgy, cac eg quan cd tham quySn can ban hanh cac van ban dudi ludt hudng ddn dp dyng cac van de sau:
- Hudng ddn dp dung cdc tinh tiet giam nhe ydeh nhiem hmh sy nhu: Ngudi phgm tdi tu nguyen sua chiia, bdi thudng thiet hai, khae phyc hgu qua (diem b); phgm tpi nhung chua gay thiet hgi bode gay thi$t hgi khdng Idn (diem g); pham tdi Idn dau thupe tmdng hgp it nghiem ygng (dilm h); ngudi phgm tgi Id ngudi gid (diem m); ngudi phgm tpi Id j Tap chi
1 6 ' KIEM S.VT_ /Sd16(thang 8/2014)
GOP Y SUA DOI, BO SUNG BO LUAT HINB SU NAM 1999
ngudi cd thdnh tich xuat sdc yong sdn xudt, chien dau, hgc tgp hoac cdng tdc (diem s).
- Hudng ddn dp dung cdc tinh tiet tang nang trdch nhipm hinh sy nhu: "Xam phgm tdi sdn Nhd nude", "xui giyc ngudi chua thdnh nien phgm tdi".
- Cdn ed hudng dan cy the ve tinh tiet "lap cdng Idn" vd "ngudi do khdng cdn nguy hiem cho xd hdi nua" yong Dieu 57 BLHS./.
Thae si, Chdnh dn DUONG VAN THANG vd Thae si, Thu ky NGUYEN BlfC LV'C Tod dn qudn sy Khu vyc 1 Qudn khu 3 HOAN THIEN C.A.C QUV D | \ H \ E THI HANH AN HiNH SL'
Tai khodn 4 Dieu 3 BLHS quy dinh "Ddi vai ngu&i bf phgt tu thi budc hg phdi chdp hdnh hinh phgt trong trgi giam...". Tuy nhien, tgi khodn 2 Dieu 171 Ludt Thi hanh an hinh su (Ludt THAHS) quy dinh: "Bp truang Bg Cong an cdn cir yeu cdu qudn ly ngu&i bi tgm giam. tgm giir de quyet dinh dua ngu&i chap hdnh dn phgt tit cd thai hgn tic 5 ndm tra xudng khong phdi Id ngu&i chua thdnh nien, ngu&i nu&e ngodi. ngu&i mdc benh truyin nhiim nguy hiim hogc nghien ma tuy dephgc vu vipe tgm giam. tgm giit. So lugng nguai chdp hdnh dn phgt tu phuc vu viic tgm giam. tgm giit duge tinh theo ty le tren tdng sd ngu&i bf tgm giam, tgm giit nhung tdi da khdng VU0 qud 15%". Tren thue te, cd ngudi bj ket dn chdp hdnh an phat tu tai ygi tam giam bode nhd tam giu Cdng an huy?n de phyc vy vi?c tgm giam, tgm giu vd quy dinh tren tgi BLHS khdng cdn phii hgp. Do dd, chiing tdi kien nghi sda ddi khodn 4 Dieu 3 BLHS nhu sau:
"Dieu 3. Nguyen tdc .xir ly
4. Ddi v&i ngu&i bi phgt tii thi bupc hg
phdi chdp hdnh hinh phgt trong trgi giam hogc cdc ea sa giam giir khdc do ludt dinh.
phdi lao dgng, hgc tgp di tra thdnh ngu&i co ich cho xd hpi; niu hg co nhieu tien bp thi xet de gidm viec chdp hdnh hinh phgt".
Khodn 2 Dieu 31 BLHS quy dinh: "Toa dn giao ngu&i biphgt edi tgo khong giam giir cho ea quan, td ehuc nai ngu&i do ldm viic hogc chinh quyin dia phuang nai ngu&i do thu&ng tru di gidm sdt, gido due. Gia dinh nguai bi kit dn cd trdch nhiem phdi hgp v&i ca quan. to chue, chinh quyin dja phuang trong viec gidm sdt, gido due ngudn do". Tuy nhien, de phu hgp vdi tinh hinh thye tien vd khdng mdu thudn vdi Dieu 18, 19 Ludt THAHS ve viee Uy ban nhdn ddn xa, dan vj quan dpi cd nhiem vy, quyen han giam sat, gido dye ngudi chap hanh dn phgt cdi tgo khdng giam giu. Chiing tdi kien nghj sua ddi khoan 2 Dieu 31 BLHS nhu sau:
" Dieu 31. Cat tgo khong giam giir 2. Toa dn giao ngu&i hi phgt cdi tgo khdng giam giit cho Uy ban nhdn ddn xd hogc dan vi qudn dpi nai nguai do thuang tru de gidm sdt, gido due. Gia dinh nguai bi kit dn cd trdch nhiim phdi hgp v&i Vy ban nhdn ddn cdp xd vd nguai dugc phdn cdng gidm sdt, gido giue nguai chdp hdnh dn de gidm sdt, gido dgc ngu&i do'\
Tgi Dieu 33 BLHS quy dinh *Tii co th&i hgn Id viec bupc ngutyi bi ket dn phdi chdp hdnh hinh phgt tgi trgi giam trong mpt khodng th&i gian nhdt dmh...". Tuy nhien, nhu yen chiing tdi da phan tich, cd the ed ddi tugng ngudi bi ket dn phgt tii chap hanh an tgi ygi tgm giam hogc nhd tgm giu Cdng an huyen de phyc vu viec tam giam, tam giu. Do dd, chiing tdi kien nghi sua Dieu 33 BLHS nhu sau:
"Dieu 33. Tii cd th&i hgn
Tu cd thai hgn Id vipe bupc nguai bi ket dn
Tap chi Sdl6(thang8/2014) KIKM SAT 1 7
Cfido mieng 3^ m$m 69 ndm Cdcfi mgtig Thdttg Tdm vd Qjf^c kB^ink 2/9 phdi chdp hdnh hinh phgt tgi trgi giam hogc
cdc ca sa giam giir khdc do lugt dinh trong mpt khodng th&i gian nhdt dinh. Tii co then hgn doi v&i ngu&i phgm mpt tpi ed mire toi thieu la ba thdng, mue toi dd Id hai muai ndm.
Th&i gian tgm gUr, tgm giam dugc trir vdo th&i hgn ehap hdnh hinh phgt td, cu mpt ngdy tgm giu, tgm giam bdng mpt ngdy tu".
Ve bat budc chiia benh: Khodn 3 Dieu 43 BLHS quy dinh: "Doi v&i nguai dang chdp hdnh hinh phgt md bi binh tai mire mdt khd ndng nhgn thicc hoge khd ndng dieu khien hdnh vi cua minh, thi can cir vdo kit ludn cua Hpi ddng gidm dinh phdp y, Toa dn co the quyit dinh dua hg vdo mpt ea s& diiu tri chuyen khoa di bdt bupc chita benh...". Nhu vdy, dieu luat chi quy djnh bien phdp bat budc chiia benh ddi vdi ngudi dang chap hdnh hinh phgt. Tuy nhien, dong thyc te cd nhung trudng hgp yong giai doan thi hdnh dn, ngudi bj ket dn ehua chap hdnh dn (chua cd quyet djnh thi hdnh an cua Tda an hoac dang dugc hoan chap hdnh hinh phgt tu) hoac dang dugc tam dinh chi chap hdnh dn neu bj benh tdi muc mdt khd nang nhan thuc hoac khd nang dieu khien hdnh vi cua minh thi cd dugc dp dung bien phdp bat huge chua benh khdng? Ve nguyen tdc, theo khodn I Dieu 43 BLHS va Dieu 311 Bd ludt To tyng hmh sy (BLTTHS) thi khi cd edn eu cho rang ngudi thyc hien hdnh vi nguy hiem eho xa hdi khdng cd ndng lye trdch nhiem hinh sy, tuy theo giai doan td tyng, Ca quan dilu ya, Vien kiem sdt, Tda an phai trung cau gidm dinh phdp y vd can cu vdo ket luan cua Hdi ddng giam djnh phdp y, Vien kiem sdt quyet dinh dp dyng bien phdp bat budc chua benh dong giai dogn dieu ya, truy td; Tda an quyet dinh dp dyng bien phdp bat bude chua benh dong giai dogn xet xu vd thi hdnh dn. Nhu vgy, yong giai dogn tbi hdnh an hinh su, ddi vdi
trudng hgp ngudi bi ket an chua chdp hdnh dn hogc dang duoc tgm dinh chi c h ^ hdnh an md mdc bpnh tam than hogc mdt benh khdc Idm mdt khd ndng nhan thuc hoac kha nang dilu khiln hdnh vi cua minh thi eung co thi dugc dp dyng bien phap bat budc chua benh. Dilu nay Id hoan toan hgp ly vd the bien nguyen tac nhan dgo cua Nhd nude ta, bdi vi thdi gian bdt bupc chtra benh dugc trd vdo thdi hgn chdp hanh hinh phat tii ^ i e u 44 BLHS) cdn thdi ban duge hoan, tgm dinh chi chap hanh hinh phgt tu khdng dugc trd vdo thdi hgn chap hanh hinh phgt tu. Do dd, chung tdi kien nghi sda ddi khodn 3 Dieu 43 BLHS nhu sau:
'"Diiu 44. Bdt bupc chira binh 3. Doi v&i ngu&i bi kit dn md bi binh t&i mire mdt khd ndng nhgn thuc hogc khd ndng diiu khiin hdnh vi cua minh. thi cdn cit vdo kit ludn ciia Hpi dong gidm dinh phdp y, Tda dn CO thi quyit dinh dua hp vdo ea s& dieu tri chuyin khoa di bdt bupc chira binh. Sau khi khdi benh, ngu&i do phdi chdp hdnh hinh phgt cdn lai, neu khong co ly do khdc de miin chdp hdnh hinh phgt".
Ve gidm thdi hgn chap hdnh hinh phgt da tuyen; Khodn I Dilu 58 BLHS quy dinh:
"Ngu&i bi kit dn cdi tgo khong giam giir, neu da chdp hdnh hinh phgt dugc mpt th&i gian nhdt dinh vd co nhiiu tien bp, thi theo de nghi cua ca quan, to chicc hogc chinh quyin dia phuang dugc giao trdeh nhiim true tiep gidm sdt. gido due, Toa dn co thi quyet dinh gidm th&i hgn chdp hdnh hinh phgf. Nhu vdy, v i ^ de nghi xet gidm thdi hgn chap hanh hmh phat cdi tao khdng giam giii thugc ve co quan, td ehuc hoac chinh quyin dia phucmg dupe giao ydeh nhiem true tiep giam sdt, gido dye.
Tuy nhien, Dilu 77 Luat THAHS quy dinh ve thu tuc giam thdi ban chdp hdnh dn cdi tgo Tap chi
1 8 1 KIEM SAT_ / S o 16 (thang 8/2014)
G 6 P t S^A D 6 I B6 SUNG Bb LUAT HHIH S?* HAM 1999
khdng giam giu thi khi cd dii dieu kien de gidm thdi hgn chap hdnh an, co quan thi hdnh dn hinh sy Cdng an cap huyen, ea quan thi tianh dn hinh su cdp quan Idiu cd trdch nhiem lap hd so va de nghi Tda an nhan dan cdp huyen, Tda dn quan sy khu vyc noi ngudi chap hdnh dn dang cu trii, Idm viee xem xet, quyet dinh. Nhu vdy, de xem xet gidm thdi hgn chap hdnh an cdi tgo khdng giam giu thi can hd so vd d l nghi cua co quan thi hdnh an hinh su Cdng an cdp huyen, co quan thi hdnh dn hinh sy cdp qudn khu chu khdng phdi ca quan, td chue hoge ehinh quyen dia phuong nhu khodn 1 Dilu 58 BLHS.
Mat khdc, tgi dogn 2 khodn 1 Dieu 58 BLHS quy dinh: "Ngu&i bi kit dn phgt tit, niu da chdp hdnh hinh phgt dugc mpt th&i gian nhdt dfnh vd cd nhiiu tiin bp, thi theo di nghi oua ea quan thi hdnh dn phgt tit, Toa dn cd thi quyit dinh gidm th&i hgn chdp hdnh hinh phgt". Theo do, thdm quyen de nghi gidm thdi ban ehap hdnh dn phgt tu thuge ve co quan thi hanh dn phat tii. Tuy nhien, theo khodn I Dieu 33 Ludt THAHS quy dinh vl thii yic giam thdi hgn chdp hdnh dn phgt tii thi co quan ed tham quyen de nghi gidm thdi hgn chap hdnh dn phgt tii bao gdm:
Trai giam, trai tgm giam thupe Bg Cdng an;
ygi tgm giam thudc Bd Qude phdng; Ca quan thi hdnh dn hinh sy Cdng an cap tinh, Co quan tbi hdnh dn hinh sy edp qudn khu. C) ddy, vua cd thdm quyen de nghi ciia ca quan thi hdnh an hinh su (Trgi giam, Ca quan thi hdnh dn hinh su Cdng an cap tinh, Ca quan thi banh an hinh sy cap qudn khu), vua ed tham quyen de nghi eiia eo quan duoc giao mgt sd nhipm vu thi hdnh an hinh sy (Trgi tgm giam Bp Cdng an) tuy vao nai bj dn chdp hdnh an phgt tii.
Vi vgy, chiing tdi kien nghj sua khoan 1 Dilu 58 BLHS nhu sau:
"Dieu 58. Gidm muc hinh phgt da tuyin 1. Ngu&i bi kit dn cdi tgo khong giam giir, niu dd chdp hdnh hinh phgt dugc mpt th&i gian nhdt dinh vd co nhieu tien bp, thi theo de nghi eua ca quan thi hdnh dn hinh su co thdm quyin, Toa dn co the quyet dinh gidm thai hgn chdp hdnh hinh phgt.
Ngu&i hi ket dn phgt tu. niu da chdp hdnh hinh phgt duge mpt thai gian nhdt djnh vd cd nhiiu tiin bp, thi theo de nghi cua ca quan cd thdm quyen, Toa dn co the quyit dinh gidm thai hgn chdp hdnh hinh phgt
Th&i gian da chdp hdnh hinh phgt de dugc xet gidm Idn ddu la mgt phdn ba th&i han doi v&i hinh phgt cdi tgo khong giam giir, hinh phgt tit tic ba muai ndm tr& xuong, mu&i hai ndm ddi v&i tu chung thdn".
v l dn yeo: Khodn 2 Dilu 60 BLHS quy dinh: "Trong th&i gian thu thdch. Tda dn giao ngu&i dugc hu&ng dn treo cho ca quan.
to chirc nai ngu&i do ldm viec hogc chinh quyen dia phuang nai ngu&i do thuang tni di gidm sdt vd gido due. Gia dinh ngu&i bi kit dn CO trdch nhiim phdi hgp vdi ea quan.
td chue. chinh quyin dia phuang trong viec gidm sdt, gido due ngu&i do". Tuy nhien, theo phan tieh d yen Uy ban nhan dan xa, don vi quan dpi cd nhiem vu, quyen ban giam sat, gido due ngudi dupe hudng an treo.
Do do, chiing tdi kien nghi sua ddi khodn 2 Dilu 60 BLHS nhu sau:
"Diiu 60. An treo
2. Trong th&i gian thie thdch, Tda dn gido ngu&i dugc hu&ng dn treo cho Uy ban nhdn ddn xd hogc dan vi qudn dpi nai ngu&i do thu&ng tru di gidm sdt vd gido due. Gia dinh ngu&i duge hu&ng dn treo cd trdch nhipm phoi hgp v&i Uy ban nhdn ddn cdp xd vd ngu&i duac phdn cong trong vipe gidm sdt, gido due ngu&i dugc hu&ng dn treo".
Tap chi Sol6(thanga'2014)\_KlEM SAT ' 1 9
Cfido mieng ^ niim 69 ndm Cdch mgng Tfidng Tdm vd QyHc f^fidtth 2/9 Ve hoan chdp hdnh hinh phgt tu: Khoan 1
Dieu 61 BLHS quy dinh ve hoan c h ^ hdnh hinh phgt tu, theo do "ngudi bi xir phgt tu cd thi dugc hodn chdp hdnh hinh phgt trong cdc truang hgp...".. Dieu 62 BLHS quy dinh ve tam dinh chi chdp hdnh hinh phgt tu, theo do
"ngu&i dang chdp hdnh hinh phgt tu md thugc mpt trong cdc truang hgp quy dinh tgi khodn 1 Dieu 61 cua Bp ludt ndy, thi co the dugc tgm dinh chi chdp hdnh hinh phgt td..."- Nhu vdy, dieu kien de dugc hoan chap hdnh an phat tu vd tgm dinh chi chap hanh an phgt tu Id gidng nhau (theo khodn 1 Dieu 61 BLHS). Tuy nhien, Dilu 261 BLTTHS quy dinh ve viec hoan chap hanh hinh phat hi, theo dd "doi v&i ngu&i bi xu phgt tii dang dugc tgi ngogi, Chdnh dn Toa dn da ra quyit dinh thi hdnh dn... cho hoan chdp hdnh hinh phgt tu". Trong tmdng hpp ngudi bi ket an phat til dang bi tam giam de chd dua di chap hanh an phat tu ma thudc mpt dong cac dieu kien quy dinh tgi khodn 1 Dieu 61 BLHS thi ngudi bi ket dn se dugc tgm dinh chi chdp hdnh an (Dieu 10 Thdng tu lien tich sd 03/2013/TTLT-BCA-TANDTC-VKSNDTC- BQP-BYT ngdy 15/5/2013 cua Bd Cdng an, Toa an nhan dan tdi cao, Vien kiem sdt nhdn dan tdi cao, Bd Qudc phdng, Bd Y te hudng ddn thi hdnh quy dinh ve tgm dinh ehi chdp hdnh dn phat tu ddi vdi phgm nhdn).
Tu nhung phan tieh do, chiing tdi cho rang viec hoan chap hanh dn phat tu ehi cd the dugc dp dyng ddi vdi ngudi hi xu phgt tu dang dugc tgi ngogi; do do, chiing tdi kien nghi sua khodn I Dieu 61 BLHS nhu sau:
" Diiu 61. Hodn chdp hdnh hinh phgt tii 1. Ngu&i bi xic phgt tu dang dugc tgi ngogi CO the dugc hodn chdp hdnh hinh phgt trong cdc truang hgp sau ddy:
a. Bi benh nang duge hodn cho den khi site khoe dugc hoi phuc;
b. Phu nir co thai hogc dang nuoi con duoi 36 thdng tudi, thi dugc hoan cho din khi con du 36 thdng tuoi;
c. Ld ngu&i lao dpng duy nhdt trong gia dinh, niu phdi chdp hdnh hinh phgt tu thi gia dinh si gap kho khdn dgc biet, dugc hodn din mpt ndm, trie tru&ng hgp ngu&i do bi kit dn vi cdc tpi xdm phgm an ninh quae gia hogc cdc tpi khdc Id tpi rdt nghiim trgng, ddc biet nghiim trgng;
d. Bi kit dn vi tpi it nghiem trgng, do nhu cdu cong vu, thi dugc hodn den mpt ndm" .
V l tam dinh chi chdp hanh hinh phgt hi:
Dilu 62 BLHS quy dinh v l tgm dinh chi chdp hdnh hinh phgt tu, tuy nhien theo chung tdi edn md rgng hon trudng hpp ngudi hi kit dn dang bi tam giam de chd dua di chdp hdnh dn phgt tu nhu phan tich d tren.
Ngodi ra, khodn 2 Dilu 262 BLTTHS vd khoan 4 Dilu 31 Ludt THAHS quy dinh
"Viec tgm dinh chi chdp hdnh dn phgt tit di xet xie theo thit tuc gidm doc thdm hogc tdi thdm phdi do nguai dd khdng nghi hogc do Toa dn cdp gidm doc thdm hogc tdi tham quyet dinh". Do dd, chiing tdi kiln nghi sua ddi Dieu 62 BLHS nhu sau:
" Diiu 62. Tgm dinh chi chap hdnh hinh phgt til
1. Ngu&i bi kit dn dang bi tgm giam de ch& dua di chdp hdnh dn phgt tii, ngu&i dang chdp hdnh hinh phgt tit md thupe tru&ng hgp quy dinh tgi khodn 1 Dieu 61 cua Bp ludt ndy, thi co the dugc tgm dinh chi chdp hdnh hinh phgt til.
2. Ngu&i dang chdp hdnh dn phgt tii md bdn dn, quyit dinh cua Toa dn bi khdng nghi di xet xir theo thu tuc gidm doc thdm hogc tdi thdm thi co the duge tgm dinh chi chdp hdnh hinh phgt tu"./.
Thgc SI DINH HOANG QUANG, Tru&ng Dgi hgc Kiim sdt Hd NpL
Tap chi
2 0 KlEMSAT_ / S o 16 (thang 8/2014)
G 6 P T SUA D ^ B 6 SDNG B 6 LUAT HIHH S7 MAM 1999 CAN SUA DOI DIEU 32 VE HINH PHAT
TRUC XUAT
Dilu 32 BLHS nam 1999 (sda ddi, bd sung nam 2009) quy dinh: "True xuat Id bupe nguai nu&e ngodi bi kit dn phdi rdi khoi ldnh tho nu&e Cpng hoa xd hpi chu nghTa Viet Nam.
True xudt dugc toa dn dp dung Id hinh phgt chinh hogc hinh phgt bo sung trong
tieng truang hgp eg thi".
Hinh phgt true xudt Ian ddu tien dupe quy djnh trong BLHS nam 1999 xudt phdt tu yeu cdu h0i nhdp qude te vd viee tmy ciiu trdch nhi^m hinh sy ngudi nude ngodi pham tdi d Vi|t Nam. Trong nhilu trudng hgp, viee thi hanh dn cua ngudi nude ngodi d Viet Nam khdng hieu qud nen trye xuat dugc ap dyng se cd Ipi nhieu mat.
Cung gi6ng nhu hinh phat tien, blnh phgt trye xudt ciing dugc quy djnh Id hinh phat chinh hoac hinh phgt bd sung. Vdi tu edeh la hinh phgt ehinh trong he thdng hinh phgt, trye xuat nghidm khdc hon hinh phat cdnh edo, phgt tien, cdi tgo khdng giam giu vi khi dp dyng hinh phgt nay ngudi bi ket dn se buOc phdi rdi khdi lanh thd Viet Nam. Muc dp nghiem khdc ciia hinh phat true xudt thdp ban hinh phgt tii cd thdi hgn, vi binh phgt nay khdng cdch ly ngudi bj ket dn khdi xa hgi.
v l nguyen tdc thi ngudi pham tdi khdng phdi chju mpt hinh phgt nao ngodi nhung hinh phat dd dugc BLHS quy dinh cho tdi phgm ey thi. Tuy nhien, ddi vdi hinh phgt yyc xudt thi yong tdng so 276 Dieu luat phdn cdc tpi phgm cua BLHS thi khdng cd mdt dilu lugt v l tpi phgm cy the ndo quy dinh ve hinh phgt ndy. Day Id mgt diem rdt dae biet, chung tot eho rdng vipe ehi quy djnh hinh
phat true xudt tai Dieu 32 BLHS phdn chung ma khdng cd quy dinh eu the d cdc dieu ludt cua phan cdc tdi phgm Id xudt phdt tu tinh chdt phuc tgp eua viec xd li ngudi pham tdi Id ngudi nude ngodi nen cd the coi ddy nhu mdt tradng hgp ngogi Ie.
Do tinh chat phuc tap cua xu ly hinh sy ddi vdi trudng hpp ngudi phgm tdi Id ngudi nude ngoai, nen BLHS khdng quy dinh ve dieu tden dp dung hinh phat true xudt. Bd ludt Hinh sy chi quy dinh chung ve ddi tupng dupe phep dp dyng hinh phgt trye xuat va ddnh toan quyen quyet dinh eho ngudi dp dyng*". Dieu ndy ed nghTa true xudt cd the dp dung ddi vdi ngudi nude ngodi phgm bat ky tpi ndo dugc quy dinh dong BLHS.
Ddi tugng bi dp dyng binh phat trye xudt chi cd thi Id ngudi nude ngoai (ngudi khdng ed qudc tich Viet Nam). Nhu vgy, ngudi nude ngodi cd the mang mdt hay nhieu qudc tjch ciia cdc nude hoac ngudi khdng ed qude tich ciia bat ky nude ndo. 6 ddy cdn luu y, hinh phgt true xuat se khdng dugc dp dung ddi vdi ngudi khdng qudc tich thudng tni tgi Viet Nam. Vdi ddi tugng ndy, Tda an cd thi dp dung mdt yong ede hinh phat khae can cu vdo tinh chat va muc dp nguy hiem eho xa hdi cua hdnh vi md hp thue hien.
Hinh phgt trye xudt cd y nghTa Idn den ydt ty xa hpi an ninh chinh tri cua ddt nude, ddc biet yong thdi ky hdi nhdp, md cua hien nay. Tuy nhien, thyc tien xet xd cho thdy hinh phgt trye xuat chua dugc dp dyng nhieu vdi tu each la hinh phgt chinh. Dieu ndy xuat phat tu nhieu ly do nhu sd lugng ngudi nude ngodi phgm tdi khdng nhieu, hdnh vi phgm tdi eua hg ehua den muc phdi dp dyng hinh phgt ndy, vd van de trye xuat cdn lien quan den chinh sdch ddi ngoai ciia nhd nude ta; mdt nguyen nhan nua Id xuat
Sol6(thang8;^014}\
Tap chi
_KIEMSAT I 21
Cfido mieng S^niS^m 69 ndm Cdcfi mgng Tfidtig Tdm vdQji^^fdnfi 2/9
phdt tu ehinh quy dinh cua phap luat.
BLHS hien hdnh quy dinh ve hinh phgt trye xudt chua cy the, rd rdng, dae biet Id ve dieu kien dp dung hinh phat nay, Iam eho cdc Toa dn liing tiing, vi khong cd ca sd de quyet dinh dp dyng hinh phgt nay. Vd neu cd dp dung thi mdi Tod dn se dua ra edc ly do khae nhau, bdi vi viec dp dung hinh phgt trye xuat duge giao toan quyen cho Tod an dp dung. Mdt vdn de nua, trye xuat la mpt hinh phat dong he thdng hinh phgt cd nghTa Id nd se de lai an tich nhung xoay quanh vdn de ndy van tdn tai 2 quan diem danh ludn'^'. Quan diem thir nhdt cho rdng, do BLHS tai Dilu 64, Dilu 65 quy dinh v l viec xoa an tich khdng d l cap den hinh phgt true xuat nen ngudi bi dp dung hinh phat nay se khdng ed an tieh. Hon nua, dang nao sau kbi bi true xudt, ngudi nude ngodi phgm tdi khdng edn d Viet Nam nua, do dd khdng cdn ddt ra an tich ddi vdi ngudi bi true xuat. Quan diim thu hai cho rdng, vi true xudt Id mdt hinh phat nen ngudi bi ap dung hinh phat nay van mang an tich. Vd thyc te, cd mdt sd ngudi phgm tdi sau khi bi true xuat khdi Viet Nam, chi trong mdt thdi gian ngan da quay trd Igi Viet Nam, neu hg tiep tuc phgm tdi d Viet Nam thi lan bi ket dn true xudt trude dd khdng bi coi la an tich Id dieu chua hgp ly. Vi vay, BLHS khi sua ddi, bd sung can quy dinh ey the, rd rang ve hinh phat trye xuat nhu dieu kien dp dyng, hay van de sau khi bi dp dyng trye xudt ngudi nude ngoai phgm tdi sau mdt thdi gian cd dugc quay Igi Viet Nam hay khdng?
va neu cd thi thdi han Id bao lau? Chung tdi cho rang, trong xu the hdi nhdp hien nay, Nha nude Viet Nam thye hien chinh sdeh md eua thi trudng de thue ddy viec giao luu vdi nude ngoai tren mgi binh dien. Cho nen
sau khi bi dp dyng trye xuat, ngudi nude ngoai phgm tdi sau mdt thdi gian cd thi dugc quay Igi Viet Nam d l ldm dn sinh sdng, nhung nham dam bdo tinh nghiem khae cua hinh phgt trye xuat ddi vdi hdnh vi phgm tpi md hg gay ra, BLHS nen quy dinh sau thdi hgn la 3 nam k l td khi bi true xudt, ngudi nude ngodi pham tdi cd the quay yd lai Viet Nam. Thdi hgn 3 nam se Id khodng thdi gian hgp ly de ngudi nude ngoai hi ket an trye xudt cd t h i suy nghT ve Idi lam md hp da gay ra va khi quay trd Igi Viet Nam hg se ed nhung xu su dung dan theo quy dinh cua phdp ludt Viet Nam. Vi vgy, chiing tdi cho rang Dieu 32 BLHS nen sda ddi, bd sung nhu sau:
"True xudt la bupc ngu&i nuac ngodi bi kit dn phdi rai khdi ldnh tho nu&c Cong hoa xd hpi chii nghia Viet Nam.
True xudt dugc Toa dn dp dung la hinh phgt chinh hogc hinh phgt bo sung trong timg truang hgp cu thi.
Sau th&i hgn 3 ndm ke tic ngdy bdn dn cd hieu lue phdp lugt, nguai nuac ngodi bi ket dn true xudt co thi quay tra lai Viet Nam "
Dieu nay cd nghTa Id hg se mang an tich dong vong 3 nam, sau 3 nam thi an tieh duong nhien xda bd. Nhu vdy, BLHS ciing nen bd sung quy dinh hinh phat true xuat mang an tich tai Dieu 64 BLHS.4
(1) Xem: Trach nhi^m hinh sir va hinh phat, Nxb.
Cong an nhan dan, 2001, tr 45,
(2) Xem' Trinh Tign Viet va NguySn Cuu Due Binh, Mgt s6 y ld6n vS hinh phat trye xudt trong BLHS 1999, T?ip chi Luat hgc s6 3/2003, tr. 64. Va TS. Duong TuySt Mien, Hoan thien quy dinh ciia BLHS 1999 vh h§ thong hinh phat trong xu thg h6i nhap, trong sach' Phap luat Vift Nam trong tien trinh hgi nhap va phat trien ben vung, Nxb. Cong an nhan dan nam 2009, tr.284.
LY VAN TAM Vien kiem sdt nhdn ddn huypn Luc Yin,
tinh Yen Bdi
Tap chi
2 2 i KIEMSAT_ /So16(thang 8/2014)
