LE VAN SANG - LE KIM SA
DAI LOAN - HONG KONG - MACAO
VAN DE LOi DUNG HONG KONG, MA CAO LAM (ik NGO VA CAU N i l TRONG TIEP CAN THj TRII&NG QU$C TE
DAP liHG NHU CAU TRfil DAY CUA TRUNG QUOC
PGS. LE V A N S A N G - TS. LE KIM SA VAPECHdNoi
^ ^ ^ iec Igi dung Hong Kong, Ma Cao
% / lam ciia ngo va cau noi trong tidp
• can thj trucmg quoc td, dap iing nhu cau troi day cua Trung Quoc ca ve kinh te lln chinh trj theo cong thiic "mot qu6c gia hai che do" da rat thanh cong trong hem 10 nam qua va tiep tuc phat huy, ma rong tac dung, tao ca sa cho Trung Quoc trdi day ca ve kinh te lln chinh tri trong thai gian tdi thong qua "Hap tac hai ba bon ben".
Sy nghien cuu cua chiing toi cho phep di den ket luan rang, hai nen kinh te tir do H6ng Kong, Ma Cao tiep tuc phat trign trong quy dao "mot quoc gia hai chd dp", tiep tuc ddng vai tro ciia ngo, clu ndi cho ndn kinh te Dai luc manh budc "di ra ngoai" trong thai gian tdi. Neu quy vj mudn tim hieu sau van dS nay, chung toi xin cung d p hai nghien ciiu sau day: Mot la "Mo hinh kinh tS H6ng Kong - nhung gai y cho Viet Nam"; hai la
"Kinh te dac khu hanh chinh Ma Cao sau 10 nam trd ve Trung Qudc".
Van de chung toi muon nhan manh trong bai viet nay la tac dpng ciia chinh sach "Mot quoc gia hai che dp" trong viec thu hoi Hong Kong, Ma Cao ve Trung Qudc da thuc day quan he hop tac Dai Loan vdi Dai luc va se tao ra tinh the mai trong quan he "Hai bd bon ben", ma ra cue dien mdi cho Trung Quoc troi day trong thdi gian.
L TAC D O N G CU.A LlfiN KET KINH T^
"HAI B d B 6 N BgN" DQ'I V 6 I S U T R 5 I DAY CUA KINH T ^ TRUNG QUOC
"Hai bd bon ben" la each noi tit ciia Trung Quoc ve moi quan he lien kdt kinh te tidu vung rat dgc dao ciia CHND Trung Hoa bao gdm 4 ngn kinh te khac nhau ve thd chd: Kinh tg Dai lye, va 3 nen kinh te thj trudng tir do: Dai Loan, Hong Kong, Ma Cao theo y tudng "Mot qudc gia hai che dp" cua Dang Tidu Binh - Kien tnic sir vT dai cua cong cuoc cai each mcr cda d Trung Quoc.
48
NGHIEN ciiu TRUNG OUOC so 9(133) - 2012Van delai dung Hdng Kong, Ma Cao lam cud ngo...
Vai tam nhin thdi dai, nSm chic thirc tiln phat tridn kinh td dit nude, cac the he lanh dao sau Dang Tigu Binh da kien djnh con dudng cai each md cua, lly phat trien kinh tc lam nhiem vu trung tam, blng moi bien phap thuc day lien ket kinh te " Hai bd, bdn ben", tao ra cue dien phat trien kinh te soi dpng ciia Trung Quoc trong 10 nSm qua.
Ca sd quan trgng cua lien ket kinh te
"Hai bd, bon ben" la chien luac hap tac kinh te vung Chu Giang md rong chinh thirc khdi dpng tij- nam 2004 tdi nay, da dat dupe nhieu thanh tiru; gop phan thuc day tang trudng kinh tg tdc dp cao d Trung Quoc 10 nSm qua. Theo nghien cuu cua TS. Nguyen Xuan Cudng, tir nam 2004 ddn nam 2008, muc tang trudng GDP cua 9 tinh tham gia hap tac Chu Giang md rong dat muc tang trudng trung binh 12,9%, cao ban tang trudng trung binh CLia toan quoc 2,3%. Nam 2008, tong lugng kinh te cua 9 tinh tham gia hop tac Chu Giang md rong chidm 31,4%. Hgp tac gifla cac tinh noi dja vdi Hong Kong, Ma Cao chat che han, thuc day sir on dinh, phon vinh ciia Hong Kong, Ma Cao.'"
CEPA (Closer Economic Partnership Amengement) dugc ISn lugt ky ket giiJa Trung Qudc Dai luc vdi Hong Kong, Ma Cao nam 2003 lam bung Ign sue song mdi ciia nen kinh tg Dai luc. Mo thiic lien ket kinh te 9 + 2 - "mot quoc gia hai che dp" nay da lam cho mot vung kinh te nang dpng rong ldn ciia Trung Quoc gdm 9 tinh (Quang Dong, Phuc Kien, Giang Tay, Ho Nam, Quy Chau, Tu Xuyen, Van Nam, Quang Tay, Hai Nam) va hai khu virc hanh chmh dac biet Hong Kong, Ma Cao co tong dien tich bang 1/5, dan s6 1/3, tdng lugng kinh te bang 1/3
ciia Trung Quoc trd thanh dau tau phat trien kinh te Trung Qudc trong 10 nam qua.
Mo hinh lien ket kinh tg tieu viing 9+2 khong chi thuc ddy kinh te Dai luc phat trign, ma con thuc day hgp tac kinh te hai bd gifla Dai luc vdi Dai Loan phat trien manh han tao digu kien cho lire lugng iing ho hgp tac kinh te vdi Dai luc d Dai Loan thSng the. Tir thang 3/2008 Ma Anh Cuu (Dang Qudc dan) thay TrSn Thiiy Bien (Dang Dan tien) len lam Tong thong Dai Loan md ra trang sii mdi cho sir phat trign hgp tac ^ u a hai bd Dai luc vdi Dai Loan. Va dgntHang 6-2010, Trung Quoc Dai luc va Dai Loan da ky ket Hiep dinh khung ve hgp tac kinh te hai bd (ECFA), md rong cong thuc 9+2 thanh 9+3.
Neu lien ket kinh te tigu vuiig 9+2 da tac dpng manh dgn sir phat trien kinh te Trung Quoc 10 nam qua, thi lien kgt t i ^ viing 9+3 se tac dpng manh hon nhieu den sir troi day cua kinh te ciia Trung Quoc 10 nam tdi va xa ban nua, vi quy mo ciia nen kinh te Dai Loan ldn ban nhigu so vdi Hong Kong, Ma-cao; day con la nen kinh te cong nghiep mdi dang budc vao giai doan chuyen doi sang nen kinh te cong nghe cao phat trien chin mudi, lai co moi quan he sau rong vdi hai nen kinh tg Idn trong khu vuc la Nhat Ban va My.,
Do vay, xem xet quan he kinh te "Hai bd bon ben" tac dpng nhir the nao den sir trdi day cua Trung Quoc, cung nhu tac dong den kinh te Viet Nam thdi gian tdi, theo chiing tdi phai chu y dac biet den tac dpng cua ECPA tdi kinh te Dai luc, tu do xem xet tac dpng cua kinh te Dai luc den kinh te Viet Nam, cung nhu sir chuygn hudng hgp tac kinh te DaLLoan vdi Dai luc se anh hudng thg nao dgn quan he kinh te Dai Loan - Viet Nam.
NGHIEN Ciiu TRUNG QUOC so 9(133) - 2012 -
49,
L§ VAN SANG - Lg KIM SA
l . T i i c dyng ciia E C F A den kinh te Dai luc.
Nhu tren da de cap, ECPA da tgo sue song mdi cua kinh te Dgi Hic, gop phan thiic day tien trinh cai each md cda nen kinh te Trung Quoc 10 niim qua, thiic day dau tu thuang mai djch vy giija hai bd, gdp phan quan trpng cho Trung Qudc "di ra ngoai" hoi nhap sau rpng han vao nen kinh te the gidi.
CEPA con CO y nghTa Idn trong vice thuc dCxy quan he kinh te thuang mai gifla Dai Loan vdi Dai luc, thuc day lire lugng ung hp md rpng quan he kinh te gifla Dai Loan vdi Dai luc, tao ca hoi cho Ma Anh Cuu (Dang Quoc dan) di theo dudng 161 day manh hgp tac vdi Dai luc len lam Tong thong Dai Loan, thay Tran Thuy Bieu (Dang Dan tien) chu truang "Dai Loan doc lap". Bdi le CEPA da thiic day kinh tg Dai luc vdi Hong Kong, Ma Cao lign ket chat che thanh mot chinh the, khong chi md ra khong gian mdi cho cai each md cua kinh te Dai luc ma con gop phan quan trpng vao vice chan hung kinh te Hong Kong, Ma Cao 10 nam qua.
Day qua la mot don cong kich manh doi vdi kinh te Dai Loan. Vi vg lau dai, CEPA thuc day nhat the hoa kinh te Dai luc vdi Hong Kong, Ma Cao, gop phan d3y nhanh tien trinh hinh thanh khu mfiu djch tu do Dong A, Dai Loan kho co ca hoi tham gia vao ticn trinh nay, Dai Loan trd thanh 6c dao duy nhat d Dong A nam ngoai khu mau dich tu do tran day sire song nay, van menh kinh te Dai Loan dung trudc thach thuc nghigm trpng chua tung thay.
Tat ca sue ep tren dan den su lua chon con dudng phat trien Dai Loan ciia Ma Anh Cuu "Khong thdng nhSt cung khong dgc
50
lap", "gifl nguyen trang", tich cue md rpng hgp tac kinh te vdi Dai luc, dong thdi van gifl quan h? kinh te vdi My, Nhat Ban. Dieu nay cho thay ECFA md ra trien vgng mdi cho kinh te Dai luc, la c a hgi dg Trung Qudc thyc hien lien trinh chuyen doi mo hinh va phuang thirc phat trign kinh te 10 nam tdi va xa han nua, \h nhan to thuan Igi cho sir troi day cua Trung Quoc noi chung, kinh te Dai luc ndi rieng tir nay den nam 2020 vdi nhung ly do sau day:
- Mac du quy mo nen kinh te Dai Loan khong the so vdi quy mo khong 16 ciia ngn kinh le Dai tuc, song nen kinh tg Dai Loan da phat trign d tang nac cao hern nen kinh te Dai luc. Ngu kinh te Dai luc dang d cuoi giai doan gitra, chuan bj budc vao giai doan cu6i ciia qua trinh cong nghiep hoa thi ngn kinh tg Dai Loan dang budc vao giai doan hau cong nghiep deu co nhu cau chuyen dich ket cau kinh te, dua cac nganh san xuat kem hieu qua ra ngoai de phat trien cac nganh kinh te cong nghe cao, kinh te djch vu. ECFA md ra ca hgi Idn cho cac nha kinh doanh Dai Loan dau tu kinh doanh tai Dai luc, dong thdi la ca hgi Idn cho kinh te Dai luc thyc hien chuyen doi mo hinh va phuang thirc phat trien mdi da de ra trong Dai hoi 16, 17 Dang Cong san Trung Quoc.
Vi nhu Vuang Higu Hong, trong bai viet
"Quan he hai bd: bo sung uu thg se tao ra sue canh tranh mdi" tren td "Kinh tg dao bao Trung Quoc" ngay 29/6/2010, da nhan xet:
Nam 2000- 2001 thu nhap qudc dan theo dku ngudi cua Dai Loan da vugt mire trung binh CLia cac nude OECD. Kinh te Dai Loan c6 nang lire sang tao r^t tot. Dirng tren phuang dien sue sang tao, Dai Loan da tung budc NGHIEN Ciiu TRUNG QUOC so 9(133) - 2012
Van de Ipi dung Hong Kdng, Ma Cao lam cm ngo..
chiem Imh dinh cao vg so lugng bSng phat minh sang che, co mot che dp giao due dao tao tien tien, co mot dpi ngu nhan tai hiing hau, CO kinh nghiem quan ly kinh te hien dai.
Tinh bo sung giua hai ngn kinh tg Dai luc va ngn kinh te Dai Loan trong giai doan tir nay dgn nam 2020 la rSt ldn, sue hiit ciia ngn kinh te quy md Dai luc doi vdi kinh te Dai Loan cd uu thg ve nganh dich vu, chg tao dien tir, mo thirc quan ly, v.v... con Dai luc CO uu the ve nganh det, vg nguon nhan luc, vg quy mo thi trudng cung nhu sir ho trg manh cua Nha nude v.v... ECFA md ra thdi dai mdi ciia lien ket kinh te hai bd gi&a kinh te Dai luc vdi kinh te Dai Loan, sy bo sung cho nhau ve ket cau nganh nghe, ve kgt cau kinh te, b6 cue nganh nghe vv... se dan den mot chinh the lign kgt kinh te Dai luc- Dai Loan d trinh dp cao mdi.
Hgp tac "Hai bd bon ben" lam cho quy mo kinh te Trung Quoc von da lan cang ldn Ign han niJa, nang luc canh tranh cua ngn kinh te Dai luc dugc nhan Ign, su chuyen dich ca cau kinh tg, kgt cau nganh nghg d Dai luc dirpc thuan Igi ban nhd von, cong nghe, kinh nghiem quan ly tien tien cua cac nha dau tu Dai Loan, cong cuoc cai each kinh te, md cua hoi nhap vdi ben ngoai cua kinh te Dai luc them sire song mdi. Day la mot nguygn nhan giiip kinh te Dai luc phat trien manh trong thdi gian qua, va con tac dpng ldn han dgn su trdi day ciia kinh tg Dai luc 10 nam tdi va xa han niJa.
2. Tac dpng cua E C F A doi vol Dai Loan.
Trudc nguy ca Dai Loan co the se bi co lap khdi tign trinh hgi nhap kinh te Dong A,
vi mot mat Dai Loan ngay cang bj thu hep khdng gian doi ngoai trudc chinh sach "mot Trung Qudc" ciia Dai luc. Mat khdc, qua trinh chuyen dich ca cau kinh te Dai Loan theo hudng djch vu hda, chi phi lao dpng ngay cang kem canh tranh va su len gia ciia ddng dola Dai Loan so vdi ddng dola My da tao ap lire phai tang cudng md rpng cac thj trudng ben ngoai cho hang hoa va von dau tu' ciia cac doanh nghiep Dai Loan. Digu nay da thiic diy chinh sach "hirdng Nam" nham that chat han nua quan he kinh te - thuang mai - dau tu gi&a Dai Loan vdi cac nirdc Dong Nam A.
Song bSt chap thoa thuan vg AFTA vdi Ip trinh thuc hien giam thue quan (CEFT), qua trinh hoi nhap cac thanh vien ASEAN dien ra kha chain chap. Vi vay, tac dpng AFTA doi vdi quan he kinh te Dai Loan vdi ASEAN noi chung la khong ldn.
Han nua, sau khi dat dugc thoa thuan gia nhap WTO, Trung Qudc chii dpng thiic day hoi nhap Dong A. Thang 4/2002, ASEAN va Trung Qu6c thoa thuan thiet lap khu vuc mau dich tu do CAFTA cd hieu luc tir thang 1/2010. Hiep dinh da phat huy hieu qua rat nhanh: Trung Quoc ISn lugt vupt Nhat, EU va My de trd thanh doi tac thuang mai so 1 ciia ASEAN. CAFTA mot lan nua lai gay ap luc mdi d6i vdi Dai Loan.
Trudc tinh hinh do, chinh quyen ciia ong Ma Anh Ciru da thay doi uu tien chign luge hoi nhap- chuygn sang cai thien can ban quan he kinh te Hai bd. Viec ky kgt ECFA vdi Trung Quoc vao thang 6-2010 nhu mot FTA- da nang dp qua trinh hoi nhap kinh tg giira hai bd len mot tam cao mdi.
NGHIEN CUU TRUNG QUOC so 9(133} - 2012 .
51
LE V A N S A N G - L E K I M S A
Canh tranh hpi nhap khu v y c budc vho giai doan quyet liet. D o Igi the cgnh tranh cua A S E A N tut hau so v d i T r u n g Quoc, nam 2003, den lugt A S E A N phai day tien trinh hpi nhap npi khoi len mi'rc do nhat the hoa cao han- xay d u n g Cong dong k i n h te A S E A N ( A C E ) vao nam 2015 nh5m tSng cudng nSng luc canh tranh, nang cao vj the mac ca th6ng,qua day nhanh hpi nh^p tao Igi the ve quy mo neu khong muon bj ciion vao anh hudng ciia doi tac khong !o dang tSng trudng riit nlianh la T r u n g Quoc. T i n h hinh trgn da thiic day Dai Loan dau t u vao Dal luc, khoang 175 ty U S D vdi han 70 ngan doanh nghiep Dai Loan, chigm ty trpng 15- 17% tong von FDI vao Trung Quoc thdi gian qua. Dong xuat khau ciia Dai Loan cung chuyen d j c h theo hudng ngay cang tap trung vao thj trudng Dai luc, dat 59,78% tong k i m ngach vao euoi nam 2009, trong khi ty trpng giam sut tai cac thj trudng chii chot truyen thong khac nhu M y , Nhat. Hiep djnh ECFA chac chan sc tang cudng hem nira xu the nay, ket noi manh han cac chuoi cung cua cac doanh nghiep Dai Loan vdi thj trudng Dai luc.
Tir giija thap nign 2000, xu hudng
" C h i n a + l " da xuat hien trong g i d i dhi\ t u do lo ngai " b d tat ca trirng vao mot r p " - qua tap trung v^o thj t r u d n g T r u n g Qu6c khi thj trudng nayjco dau hieu cho thay dang tign tdi " d i e m ngoat L e w i s " ( L e w i s ' s point) tiic la tien cong bk dau tang nhanh ban nang suat lao dpng. Vice \ i g t chat cac quy djnh vg tieu chuan cong nghe, moi t r u d n g . xu hirdng ddng Nhan dan tc Ign g i a . . . . ciing gay sue ep buoc cac doanh nghiep F D I tai T r u n g Quoc phai t i m kigm dia chi dSu t u m d i . D o i vdi von FDI ciia Dai Loan vao D a i luc, dac biet
la trong ITnh v y c c d n g nghiep n a i tap trung tdi 80- 85 % F D I tir D a i L o a n , sire ep phai chuyen d j c h dan tir cac ITnh v y c su dung nhieu lao d p n g n h u d?t m a y , da giay, thyc p h a m , do n h y a , lap rap do dien, vat lieu xay d u n g . ... sang cac ITnh v y c su d u n g nhieu vdn va cong nghe cao n h u ban dan, may t i n h , vien t h o n g , san pham quang hoc, ca khf, dugc p h a m , cac ITnh vuc d j c h vu nhir ban le, tai c h i n h - ngan hang, ... se ngay c^ng manh Ign. N e u D a i L o a n khong muon phu thuoc qua m u c vao t h i t r u d n g Trung Quoc, thi digu quan t r g n g la phai tiep tuc tham gia vao m a n g l u d i cac F T A khu vyc.
H a n nira, c h i n h quyen D a i Bac cung dimg trudc ap l y e phai xuc tign bang dugc cac hiep d j n h F T A v d i cac nen k i n h te khac de chung to rang, E C F A se g i i i p D a i Loan m d rpng k h o n g gian k i n h te d o ! ngoai n h u da ky v o n g k h i k y ket.
La m p t v u n g lanh tho hai dao, quan hg k i n h te d6i ngoai co tam quan t r p n g song con doi v d i D a i L o a n . H i e p d i n h E C F A m d ra ca hpi m d i cho D a i Loan pha thg bi c o l a p , tham gia vao mang l u d i lien kgt k i n h te dang biing n6 tai D 6 n g A . M o t s6 ngn k i n h tg da cd F T A v d i T r u n g Quoc n h u Singapore, Chile, Peru hay N e w Zealand co Igi thg ky tiep F T A v d i D a i L o a n m a k h o n g v i pham nguyen tac " m o t T r u n g Q u d c " . V i c e Trung Quoc k h d n g phan d6i D a i Loan va Singapore c h i n h thirc thao luan vg mot FTA song p h u a n g la chuygn d p n g kha quan theo h u d n g nay. V i e c ket noi E C F A va CAFTA khong phai la hoan toan k h d n g co c a sd. Dai Loan cung cd thg x e m xet T P P n h u mot lira chpn chien luge v i d day co n h u n g ddi tac k i n h tg hang diiu ciia D a i L o a n n h u Hoa Ky,
52
NGHIEN Cl)U TRUNG QUUC so 9(133) - 2012Van deloi dung Hong Kong, Ma Cao lam cua ngo..
Singapore, Chile, Peru,... va cd le se ca Nhat Ban. Tuy nhign, clin luu y mot tign le da dugc lap di, lap lai tai APEC nam 1991 va WTO nam 2001 la Dai Loan se hgi nhap vao mot ca che khu vyc de dang han nhigu neu Cling vdi Trung Quoc.
Nghien ciru ciia Daniel H.Rosen va Zhi Wang (2011) chi ra rang. ECFA co the cd tac dpng tich eye doi vdi nhung ngn kinh tg con d mire dp phat trign thap trong khu vuc nhu Viet Nam do Viet Nam, Trung Quoc va Dai Loan hien d vao nhung giai doan phat trien va hpi nhap quoc te cao thap khac nhau, CO thg phat huy Igi thg canh tranh cua tung ben neu dugc lign kgt vao cac mang san xuat hgp ly. Tuy nhien, trong 1-2 nam tdi, nhieu kha nang ECFA se lam giam t6c do tang trudng hay tham chf lain chung lai dong dau tu tCr Dai Loan vao Viet Nam.
3. Tac dpng cua E C F A den thi t r u d n g thii' ba
Khiing hoang kinh te tai chinh thg gidi da tac dpng manh den ca kinh te Dai Loan lan kinh te Dai luc, tao ca hpi Idn mang tinh lich sir cho hgp tac hai bd Dai luc- Dai Loan. Tir thang 3-2008, npi bg Dai Loan co su thay doi.
Dang Quoc dan thay Dang Dan tign Ign cam quyen, hgp tac hai bd Dai luc- Dai Loan da budc sang giai doan mdi, ECFA khong chi tac dpng manh dgn nen kinh te Dai luc cung nhu kinh tg Dai Loan ma con md ra nhu cau mai, dieu kien mdi cho ca hai bd ciing khai thac thi trudng Ihu' ba trong do co Viet Nam bang mo thuc phat trien mdi - hai bd " ciing di ra ngoai".'"
Nhu moi ngudi dgu biet, lau nay Trung Quoc Dai luc da coi viec ho trg cac doanh
nghiep "di ra ngoai" la bien phap ca ban thiic day chign luge phat trign kinh tg. Chinh phii Trung uang va chfnh quygn cac c5p dgu thuc thi bien phap hd trg manh, hinh thanh he thong chinh s^ch xiic tien, dam bao, quan ly, va phuc vu cac doanh nghiep "di ra ngoai"...
Tuy cd nhigu thuan Igi nhu vay, nhung do moi trudng ben ngoai va to chat ciia chmh cac doanh nghiep Dai luc chua that tot nen vHn gap trd ngai khi " di ra ngoai". Ngu Hai bd hgp tac hieu qua, ciing thuc thi chign luge
" di ra ngoai", cac doanh nghiep Dai Loan cd thg dugc hudng hang loat chinh sach ho trg CLia Dai luc, dac biet ho trg ve von trong thdi ky suy thoai kinh tg toan cau, cung hgp luc xay dung cac cong ty xuygn quoc gia hiing manh " di ra ngoai", nang cao anh hudng quoc tg cua hgp tac hai bd Dai luc- Dai Loan.
Tam quan trpng ciia Dai luc vdi Dai Loan la ro ret, song vai tro cua Dai Loan vdi kinh tg Dai luc cung ldn khi hai bgn ciing hgp tac " di ra ngoai" khai thac thi trudng thir ba. Tni-dc het, nhigu doanh nghiep Dai Loan da dat trinh dp khoa hoc cong nghe kha manh, co kinh nghiem quan ly hien dai theo thong le quoc te, nhirng nhan to nay rat hap dan cac doanh nghigp Dai luc hien co thyc luc hiing hau ve von va lao dpng. Hai ben ket hgp se tao ra Igi the tuong doi, tang nhanh siic canh tranh quoc tg. Thir hai trong qua trinh hop tac hai bd ciing " di ra ngoai", hai ben bo sung cho nhau nhung thong tin quan trpng ve thi trudng dau tu: moi trudng kinh te, chi'nh trj, phap luat, van hda, khoa hoc ky thuat vv...
ciing nang cao hieu suat ciia cac doanh nghiep ciing " di ra ngoai" do Dai Loan la ngn kinh te
NGHIEN Ciiu TRUNG QUOC so 9(133) - 2012 .
53
Lt VAN SANG - LE KIM SA
tu do md cura hpi nhap quoc te trudc Dai lyc, trinh dp dung hgp van hda vdi the gidi phuang Tay kha cao. Thir ba, trgn the gidi van luu hinh rgng rai thuyet " m6i de dga ciia Trung Qu6c", Chinh phii mgt s6 nude, dac biet la cac nude Dong Nam A luon canh giac vdi cac doanh nghiep Dai lye. Mpt khi lien doanh Dai luc - Dai Loan hinh thanh ciing "di ra ngoai" dau tu vao thj trudng thir ba, sire hap dan ciia nhan to Dai Loan sc lam cho dau tu ra nude ngoai ciia Dai luc thuan Igi ban.
Sy phan tich tren cho thay hgp tac hai bd Dai lye- Dai Loan se md ra trien vong mdi cho sy trdi day cua kinh tc Trung Quoc tir nay den 2020 va xa ban nO"a. Tac dpng cua ECFA se Idn ban nhieu so vdi CEPA 10 nam trudc day. Day can dugc xem nhu mgt nhan t6 quan trpng cho su troi day ciia kinh te Trung Quoc 10 nam tjri, cung la mpt nhan to quan trpng tac dpng den thj trudng thir ba trong do CO Viet Nam khi cac dai gia Dai luc lign hiep vdi cac dai gia Dai Loan ciing " di ra ngoai".
n . CO HOI VA T H A C H THlTC DOT VQl V I £ T NAM TRU^OC XU T H ^ LifiN K ^ T KINH T ^ "HAI B Q BON BfiN"
CUA TRUNG QUOC
Ve ca hoi: Xet vg mat ly thuyet, xu the lien ket kinh te "Hai bd bon ben" ciia Trung QUOC rat co the se mang lai ca hgi Idn cho kinh tg Viet Nam trong hgp tac toan dien vdi Trung Quoc, hpi nhap vdi khu vyc va the gidi. Bdi Ic, Viet Nam cung mot liic co thg khai thac quan he kinh te vdi ca " 4 bgn" vdi nhung the chg kinh te da dang, vdi nhung dac thii kinh te khac nhau. ChSng han Viet Nam CO the hgp tac khai thac mat manh ciia kinh te
Ma Cao \k cdng nghiep giai tri; khai thac mat manh ciia nen kinh te H6ng K6ng nhu mot c^ng trung chuyen ciia the gidi de md rpng giao thuang, c6 the khai thac quan he kinh tg thuang mai vdi Dai Loan, mpt nen kinh te tir do cd quan he sau rgng vdi the gidi phuang Tay, dang trong qua trinh chuyen doi m6 hinh phat trign, dii bi kinh te Dal luc cuon hut, song van tim each phat trien quan he kinh tg vdi cac thi trudng khac ngoai Dai lye; khai thac thi trudng Dai luc rgng ldn, trudc hgt la viing kinh te Chu Giang md rgng lien kg vdi Viet Nam g6m 9 tinh va 3 nen kinh te tu do lign kgt ngay cang chat che vdi nhau theo c6ng thirc 9+3, hinh thanh dau tau kinh tg Trung Quoc va trd thanh trung tam sue manh hgp tac kinh te Trung Quoc- ASEAN 10 nam qua, rat cd kha nang phat huy thg manh nay trong 10 nam tdi khi ECFA van hanh hieu qua.
Tuy nhien, khai thac den dau ca hpi nay lai tiiy thuoc vao npi lye kinh tg Viet Nam.
Ve thdch Ihi'rc: Trong khi co hpi mdi dirge thay trgn phuang dien ly thuygt, no tuy thuoc vao kha nang khai thac ciia Viet Nam, trong do npi luc kinh te Viet Nam dong vai tro quyet dinh thi thach thirc tir su troi day cua kinh te Trung Qu6c do xu hudng lien ket kinh tg " Hai bd" mang lai dang la v3n de dang quan ngai doi vdi kinh tg Viet Nam, cung nhu quan he kinh tg Viet- Trung va quan he kinh te Viet- Dai 10 nam tdi.
Sy phan tich trong phSn I cho th3y, lign ket kinh tg " Hai bd b6n ben" tac dpng dgn su trdi day ciia kinh te Trung Quoc 10 nam qua, dac biet ECFA se tac dgng manh hon dgn sy tr6i day cua kinh tg Trung Qu6c 10 nam tdi. Digu nay din den he qua kho tranh
54
NGHIEN CUU TRUNG OUOC so 9 ( i 33) _ 2012Van delai dung Hdng Kong, Ma Cao lam cia ngo..
la trinh dp phat trien cung nhu quy mo kinh tg giGa Viet Nam va Trung Quoc ngay cang md rpng theo hudng cd Igi cho nen kinh te Trung Quoc. Tinh trang bat can xung gia tang trong 10 nam tdi dat quan he kinh te song phuang Viet- Trung trudc nhieu van de nan giai cSn khac phuc mdi co thg lanh manh hda quan he kinh te hai nude.
ECFA con tac dpng manh den quan he kinh te Viet - Dai. Sy no luc ciia ca hai phia trong thdi gian trirdc ECFA da mang lai ket qua to Idn: Dai Loan luon la nha dau tu hang dau va d6i tac thucmg mai ldn ciia Viet Nam vdi t6ng so v6n FDI Ign tdi 23 ty USD va kim ngach thuang mai hai chieu ban 8 ty USD vao nam 2010. Nhirng ECFA rSt cd kha nang lam giam toe dp tang trudng quan he kinh tg Viet - Dai, lam chu"ng lai ddng dau tu tir Dai Loan vao Viet Nam. Viec Dai luc tang manh cac boat dpng xiic tign dau tu vdi cac chinh sach uu dai, mdi gpi trong thdi gian gan day ddi vdi cac doanh nghiep Dai Loan cung nhu tinh hinh kinh tg vi mo bat on tai cac doanh nghiep c6 von dau tu ciia Dai Loan d Viet Nam cung se la nhirng nhan to gay kho khan cho quan he kinh te Viet- Dai. Mpt chieu hirdng cd thg dy bao trudc la thuang mai Viet - Trung se tang manh; dau tu ciia cac doanh nghiep Dai Loan vao Viet Nam cd thg giam, ngugc lai dau tu cua Trung Qu6c vao Viet Nam co thg tang manh trong 10 nam tdi, trong d6 se co khong it cac hang muc dau tu lign doanh Dai lye- Dai Loan ciing "di ra ngoai" tien vao Viet Nam.
Lien ket kinh te Dai Loan vdi Dai luc con khuygn khich "Hai bd bdn ben" chii yeu giiJa Dai Loan vdi Dai luc ciing dau tu khai thac kinh tg Bign Dong. Xu hudng nay chac se NGHIEN Ciiu TRUNG QUOC so 9(133) - 2012
t^c dpng khong nho den Viet Nam thdi gian tdi. Theo nghign ciru ciia chiing toi, 10 nam tdi rat co the Trung Qu6c se coi viec khai thac kinh tg Bien Ddng la trpng diem chien luge nham khang djnh chii quyen ciia hp doi vdi Bign Dong. Dong thdi con vl myc tieu on dinh tinh hinh trong nude, digu hoa quygn Igi giira cac tap doan Igi ich Idn. Lign kgt kinh tg "Hai bd" D^i luc - Dai Loan dugc khich le bdi chien luge khai thac kinh te Bign Dong 10 nam tdi. Dai luc triet de khai thac nguon von, cong nghe ciia Dai Loan, con Dai Loan cung chuyen dSn sang lap trudng ciia Dai lye trong van dg Bign Ddng de kigm Igi. Hai hudng hgp tac "di ra ngoai"
trong khai thac kinh tg Bign Dong gitJa Dai luc va Dai Loan la khai thac dau khi va khai thac du lich de khang dinh chii quygn lich sir theo "dudng 9 khiic". Chiing ta co thg dy doan kha nang Dai Loan va Dai luc se ciing dau tu khai thac dau khi qui mo tai viing bign nude sau va viing tranh chap chu quygn vdi mpt so nude Dong Nam A. Chiing ta cung CO the dy doan kha nang hgp tac du lich Bign Dong giu'a Dai Loan va Dai luc, hinh thanh tuyen du lich Bign Ddng vong quanh dao Hai Nam (Trung Quoc), quan dao Hoang Sa va quan dao Trudng Sa ciia Viet Nam. Chiing ta can tinh den nhUng giai phap phii hgp trudc nhirng dpng thai mdi nay.
CHU THICH:
(1) Nguyen Xuan CUdng (chu bien)' Hdp tdc viing Chu Giang md rgng tf Trung Qud'c:
Hien trang vd tdc dong, Nxb Tii dien Bach Khoa, Ha Noi, nam 2010, tr. 62-74.
