VIEC SU" DUNG PHAN MEM CUA CHINH PHU THEO QUY DINH CUA HIEP DINH DOI TAC XUYEN THAI BINH DU^OnVG vA MOT SO KHUYEN NGHI DOI VOl VIET NAM
Nguyen Thu Thuy Nguyen Ngoc Quynh
Tom tat: Tren ca sa phdn tich cdc quy dinh cua Hiep dinh doi tdc xuyen Thdi Binh Ducmg vd phdp luat Viet Nam ve su dung phdn mem may tinh cdp Chinh phu, bdi viet dua ra mot so khuyen nghi nhdm hodn thien phdp luat vd nang cao hieu qud thi hdnh cdc quy dinh ve bdo ho quyen sa huu tri tue doi vai phdn mem may tinh tai cdc ca quan nhd nuac trung uong cua Viet Nam.
Abstract: This article analyses the Trans-Pacific Partnership Agreement and Vietnamese law on software use by Government agencies. On that basis, it makes recommendations for improving relevant law and its enforcement regarding intellectual property protection for software use by central government agencies in Vietnam.
R
e tir khi ra mdt Ian ddu tien, den nay, mdy tinh vd phan mem may tinh da phd bien tai moi nai tren the gidi, ddng vai trd quan trpng trong ddi sdng ciia con ngudi. Viec sdng tao vd phat trien mdt phdn mem mdy tinh la qud trinh ddi hdi sir nd lire vd sdng tao cua ngudi phdt trien phdn mem cung nhu su dau tu ve thdi gian, cdng siic va tdi chinh. Tuy nhien, phan mem may tinh lai cd the de dang bi sao chep hoac sir dung trdi phep. De khuyen khich tu duy lao dpng sdng tao ciia cac cd nhan, tang cudng canh tranh, thuc ddy sir phdt trien ciia ngdnh cdng nghiep phdn mem nhung van ddm bdo dupe quyen tiep can cac san pham sang tao cua con ngudi, viec bao hp mdt cdch phii hpp va dung mii-c ddi vdi phan mem mdy tinh Id mot yeu cau cdp thiet. Ben canh viec ki ket cac dieu udc qudc te cung nhu dam bao thi hdnh cac van ban phdp luat qudc giave bdo hp quyen sd huxi tri tue ddi vdi phdn mem may tinh, Chinh phii, vdi tir cdch la chii the sii dung vd khai thac phan mem mdy tinh phdi dam bdo phii hap vdi phdp luat ve sd hiru tri tue. Trong Hiep djnh ddi tac xuyen Thdi Binh Duong (TPP), trdch niiiem ndy Ian dau tien da duoc ghi nhan, the hien cam ket cua Chinh phii cac qudc gia thanh vien ve sir dung phan mem may tinh tdn trpng quyen tdc gia vd cac quyen lien quan.
1. Khai quat ve phan mem may tinh va phap luat bao hp quyen sff hihi tri tue doi vdi phan mem may tfnh
Td churc Sd hiru tri tue thS gidi (WIPO) Ian ddu dua ra dinh nghTa ve phan mem mdy tinh vao nhung nam 1970 cua thd ky XX.
Den nay, khoa hpc mdy tinh ndi chung vd phdn mem mdy tinh ndi neng da cd su phat trien manh me vdi cdc ung dung trong hdu
ThS., Khoa Phap luat quoc te, Dai hoc Luat Ha Noi ThS., Cong ly Actip corporation
Bao gom Australia, Brunei, Chile, Malaysia, Mexico, New Zealand, Canada, Peru, Singapore, Viet Nam, My va Nhat Ban.
NHA NU&C VA PHAPLUATSO 12/2016
het cdc boat ddng cua con ngudi. Cum tir
"'phdn mem mdy tinh" {computer software) thudng duac sir dung de phan biet vdi ''phdn cirng mdy tinh" (computer hardware). Theo do, phan mem mdy tinh duac sir dung de chi tat cd cdc chuang trinh ma mdy tinh su dung. Nhiing chuang trinh ndy dua ra cdc hudng dan, cau lenh de mdy tinh cd the dua ra nhiing ket qua nhdt dinh . Hien nay, trong cdc cdng trinh nghien cihi , phdp luat qudc gia va cdc dieu udc qudc te, cd hai thuat ngir thuong dupe su dung do la ''phdn mem mdy tinh"
{"computer software") va ''chuang trinh mdy tinh" ("computer program"). Theo Dieu 101 Luat Quyen tdc gia ciia Hoa Ky, thudt ngir "chuang trinh mdy tinh" dugc dinh nghia: "la tap hap cdc lenh hoac cdc chi dan duac sic dung mot cdch true tiep hoac gidn tiep trong mdy tinh nhdm dem lai mot ket qud nhdt dinh"; Luat Bdn quyen nam 1985 ciia Canada quy dinh: "chuang trinh mdy tinh Id mot he thdng cdc huang dan hoac lenh duac the hien. ghi nhan hoac luu trie bdng bdt ki phuang thifc nao duac sir dung true Hep hoac gidn tiep bang mdy
' Guy Platton, The Conned Directive on the Legal Protection oj Computer Programs An unsatisfactory balance of competing interests, American University Internationa! Law Review - Tap 7, s6 2 nam 1992 tr. 239.
^ Guy Platton, The CouncU Directive on the Legal Protection of Computer Programs An un.satisfactory balance of competing interests, American University Inlemalional Law Review - Tap 7, s6 2. nam 1992.
J C . Philips, Sui Generis Intellectual Property Protection for Computer Sofnvare, George Washington Law Review, s6 997, nam 1991, lr60 K L Durell, Intellectual Property Protection for Computer Software. How Much and What Form is EJJective. Inlemalional Journal of Law and Information Technology, s6 8, nam 2000, tr 231.
20
tinh de mang lai mot ket qud nhdt dinh"*
khoan I Dieu 22 Luat Sd hihi tri tue Vi?i Nam nam 2005 ghi nhan: "chuong trinh mdy tinh Id tap hap cdc chi dan duac the hien duai dang cdc lenh, cdc ma, lucre do hoac bdt ky dang ndo khdc, khi gan vdo mot phuang tien md mdy tinh doc duac, co khd nang lam cho mdy tinh thuc hien duac mot cong viec hoac dat duac mot ket qud cu the" Trong khi dd, khodn 12 Dieu 4 Luat Cdng nghe thdng tin Viet Nam nam 2006 lai sir dung thudt ngir "phdn mem mdy tinh" va dinh nghia: "phdn mem Id chuang trinh mdy tinh duac mo td bdng he thong ky hieu. ma hoac ngon ngir de dieu khien thiet bi so thuc hien chuc nang nhdt dinh". Tuang tu, a pham vi qudc te, trong khi Hiep dinh v^ cac khia canh thuong mai cua quyen sd hihi tri tue (TRIPs), Hiep udc ve quyen tdc gid ciia WIPO (WCT) sir dung thudt ngir "chuang trinh mdy tinh", thi Hiep dinh TPP lai su dung thuat ngir "phdn mem mdy tinh "^. Nhu vay, tren thyc te, hai thudt ngii "chuang trinh mdy tinh " va "phdn mem mdy tinh " c6 npi dung tuong ty nhau vd cd thS duac sii dung de thay the cho nhau.
Sy phat trien ciia cdng nghe thdng tin vdi nhirng loi ich kinh te md phdn m6m may tinh mang lai cho cdc td chuc, cd nhan ngay cdng rd ret va ddng ke. Tuy nhien, cdc ca nhan, doanh nghiep dau tu thdi gian va ngudn lye de phdt trien phdn m8m cung phai ddi mat vdi nguy co bj thiet hai v6 tai chinh do ban sao ciia cac phan mdm nay co the bi ddi thii canh tranh tao ra mdt each de dang vdi chat lupng khdng thua kem ban
Luat ve Quyen lac gia ciia Canada - Canada Copyright Act (R.S C , 1985, c C-42). Ngu6n:
http://laws-lois.justice.gc.ca/eng/acts/C-42/paget3 hi ml#h-37, truy d p ngay 15/10/2016.
^Dieu 18.80 Hiep dinh TPP.
VI$C su" DIING PHAN MEM. .
gdc. Han niia, khi cdc phan mem cd the tim thay va tdi ve mot each de dang tren mang hitemet, ngay cd nguoi dung cudi cimg ciing cd the su dung bat hop phap hoac sao chep phan mem vi muc dich cd nhan. Theo ket qua khao sat nam 2016 cua Lien minh phdn mem todn cau (BSA), gia tri thuong mai ciia cac phan mem khdng ban quyen tren toan cdu cd gid tri udc tinh khodng 52.2 ti USD. Trong do, tai 72 trong 116 thi truong duac nghien ciru, han mot nua sd phdn mem may tinh dupe sir dung trong nam 2015 la phan mem khdng cd ban quygn; cdn tai 37 thi truong khac, ti le phdn mem khdng cd bdn quydn chi8m hon 7 5 % ^
De bdo ve quyen loi ciia nhiing ngudi sang tao vd phat trien phan mem mdy tinh, phdp luat ciia cac nude cung nhu cdc dieu udc qudc te deu cd quy dinh ve bao hp quyen sd hihi tri tue ddi vdi phan mSm mdy tinh. Theo Dieu 10 Hiep dinh TRIPs,
"chuang trinh mdy tinh phdi duac bdo ho nhu tdc pham vdn hoc theo quy dinh cua Cong uac Berne". Hiep udc WTC cung quy dinh: "chuang trinh mdy tinh duac bdo ho khong phdn biet cdch thicc vd hinh thuc the hien " . Phdp luat cua nhieu quoc gia nhu Hoa Ky, Canada, Singapore, hay cdc nude Lien minh chau Au (EU) deu quy dinh ve viec bdo ho phan mem mdy tinh theo che dinh quyen tdc gid. Tuong ty nhu cdc tdc pham van hoc, nghe thuat, phan mdm mdy tinh se duoc bdo hp mot cdch ty ddng tai tdt ca cdc nude thanh vien cua Cdng udc Heme
ma khong cdn phai dang ki^, va chu sd him quyin tdc gia ddi vdi phdn mem mdy tinh se duac dpc quyen cho phep "sao in (...) duai bat ky phuang thicc hay du&i hinh thuc ndo"^, "phong tdc, chuyen the hay cdi bien"^^. Do dd, trong truong hpp khdng cd sy ddng y (hoac dupe chuyen giao quyen su dung) ciia chu sd hihi quyen tac gia ddi vdi phan mem may tinh, khdng chii the nao cd quyen sao chep, bao gdm cd viec su dung, tai hay luu giir phdn mem may tinh. Tuy nhien, viec bao hp phdn mem may tinh theo phdp luat ve quyen tdc gia khdng giiip chii the phat trien phan mem cd the ngan cdn cdc chii the khdc tao ra cdc phdn mem vdi chirc nang va giao dien tuang tu. Chinh vi vay, mdt sd nude nhu Hoa Ky cdn bao hp phan mem mdy tinh vdi tu cdch Id sdng che theo phdp luat ve sang che. Theo do, y tuong vd sy sdng tao cua ngu'di phdt tnen phan mem se dupe bdo hp va ngudi dupe cap bang sang che se duac quyen ngan cdn cdc chu the khdc trong viec su dung, mua bdn, xuat khdu, nhap khau phdn mem cua minh trong thdi han dupe bao hp. Tren thyc te, Tda an Hoa Ky da dua ra rat nhieu phdn quyet ve viec phdn mem may tinh cd dupe cdp bdng dpc quyen sdng che hay khdng? Vd bdng dpc quyen sdng che ddu tien ciia mdt phdn mem mdy tinh da duac cap tai Hoa Ky vao nam 1968 (U.S Patent No. 3,380,029)". Cd
'' BSA Global Software Survey, Seizing Opportunity Through License Compliance, thang 5/2016. Ngudn:
http://globalstudy.bsa org/2016/downloads/studics/B SA^GSS_US.pdf, truy cap ngay 15/10/2016.
Dieu 4 Hiep iroc ve quyen tac gia eiia WIPO.
Khoan 2 Dieu 5 Cong \x6c Berne: "Viec thu huang cdc quyen theo quy dinh cua Cong uac khong le thuoc vao bdt hi the thicc hay thii tuc ndo "
Dieu 9.1 Cong uoc Berne nam 1886 vg bao ho tac pham van hoc, nghe thuat va khoa hoc.
Dieu 12.1 Cong iroc Berne nam 1886 v^ bao ho tac pham van hpc, nghe thuai va khoa hoc
USPTO, General information concerning patents Ngu6n- https://www.uspto.gov/patents-gettingstarted /general-information-conceming-patents, Gene Quinn, The history of software patents in the United States, ngay 30/11/2014 Nguon: hnp;//www.ipwatch
NHA NU'&C VA PHAPLUATSO 12/2016
rdt nhi6u tranh cai xung quanh phdn quyet nay, nhung hdu hSt cac bdng dpc quyen sdng che ciia phan mem may tinh tai Hoa Ky hien nay deu dupe cap sau mot phdn quySt cua Tda dn. Didu 52 Hiep dinh chau Au ve sdng che (European Patent Convention) cung loai trir chuong trinh mdy tinh la ddi tuong duoc cap bdng dpc quyen sang che; tuy nhien da md ra rang, trong truong hap chuang trinh dd dat duoc
"dac tinh ky thuat" ("technical feature") se cd kha nang dupe cap bang dpc quyen sang che'^
2. Quy dinh cua Hiep dinh ddi tac xuyen Thai Binh Dtrong ve viec sir d u n g phan mem ciia Chinh phu
Viec Chinh phii sir dung phan mem {"government use of software") da thu hiit su quan tam ciia nhieu qudc gia tren the gidi bdi nhieu nguyen nhan. Thir nhdt. Chinh phii Id mdt trong nhirng chii the sir dung vd khai thac phdn mem Idn, ddng vai trd quan trpng trong chien luoc phat trien cdng nghe thdng tin. Chinh vi vay, viec su dung phdn mem phii hpp vdi phap luat bdo hp quyen sd hiiu tri tue cua Chinh phii se th^ hien hieu qud viec thyc thi cdc cam k^t qudc ta vg bao hp quyen sd hihi tri tue Thir hai, viec su dung phdn mini ciia Chinh phii cd dnh hudng khdng nhd dSn phdn m&m dupe sir dung bdi cdc td chirc, cd nhan khi k^t ndi cdc dich vu cua nhd nude. Do dd, viec tdn trpng quyen sd huu tri tue ddi vdi phdn mem may tinh duoc sir dung bdi Chinh phii
dog.com/2014/11 /30/the-history-of-software-paicnts- m-the-united-states/id=52256/, truy cap nt-av 15/10/2016 ^ ^^
" European Patent Office, Patents for software?
European law and practice Ngu6n. https //www cpo ,org/news-issues/issues/software html, truy cap ngay
22
se la hinh mdu cho cac td chuc, ca nhan sii dung va khai thdc phan mem may tinh khac trong cupc chien chdng cdc phan mem bk hpp phdp. Thij- ba, mang mdy tinh ciia Chinh phu cd su tuong tdc ddng ke vdi ngudn thdng tin tren mang internet, do do, vi pham quyen sd huu tri tue cung cd nguy CO xuat hien phd bien. Vi vay, viec su dung cdc phdn mem phii hop vdi phdp luat ve so hiru tri tue se giiip bao ve an ninh mang may tinh cua Chinh phii, han che su tan cdng va xam nhap tir cdc phan mem chua ma dpc.
Tai Hdi nghi thupfng dinh nhdm cac nude phdt trien G8 gom Phdp, Dixc, Italia, Nhat Bdn, Anh, Hoa Ky, Canada va Nga tai Kyushu-Okinawa nam 2000, lanh dao cac nude thdnh vien da khdng djnh, cam ket ciia Chinh phii cdc nude trong viec su dung phdn mem phii hpp voi cac quy dinh v^ bao ho quyen sd hiju tri t u e ' ^ Cam kk ndy duac tdi khdng dinh trong khuon khd Hoi nghi thuong dinh Hokkaido-Toyako nam 2008;
ddng thdi, ianh dao cac nude G8 cung keu gpi cac nude khdc tren thi gidi: "khuyin I khich vd bdo ho hieu qud quyen .sa hihi tri tue id yeu to quan trong cho .m phdt trien cdc sdn pham sdng tao. khoa hoc cong nghe vd nen kinh te. Chung ta se tdng cudng cdc de xudt ve chong hdng gid vd vi pham quyen sa hiru tri tue... Chiing toi khdng dinh cam ket cua Chinh phu chiing toi ve su dung phdn mem tudn thu cdc dieu uac quoc te lien quan vd keu gpi cdc nuac khdc cimg tudn thu cam ket vai chung toi"'''.
GS Okinawa Charter on Global Information Society Kiiy.ihu-Okinawa Summit, Nhat Ban, thang 7/2000 Nguon: http://www mofa.go.jp/policy/ccono my/summit/2000/documents/charler.html, truy cap ngay 15/10/2016.
GS Hokkaido Toyako Summit Leaders Declaration Hokkaido Toyako, Nhat Ban, ngay 8/7/2008. Ngudn, htip'//www.mofa.go.jp/pohcy/economy/summit/200
VIEC SU'DUNG PHAN MEM...
Viec sir dung phan mem cua Chinh phu phii hop vdi cdc quy dinh ve bao ho quyen sd him tri tue cdng !a npi dung duac 12 thdnh vien cua TPP (trong do cd 3 qudc gia dong thdi Id thdnh vien ciia nhdm G8) dua ra ddm phdn va da chinh thuc dupe ghi nhan tai Dieu 18.80 cua Hiep dinh.
Khoan 1 Dieu 18.80 Hiep dinh quy dinh: "Moi Ben ihica nhan tdm quan trong ciia viec thuc ddy ban hdnh cdc bien phdp nhdm tdng cudng nhan thicc cua Chinh phu doi vai quyen sd hihi tri tue vd doi voi nhirng tdc hai cua viec xam pham quyen sa hihi tri tue". Cd the thdy, cac nude thdnh vien TPP the hien cam ket trong viec nang cao hieu biet vd y thiic tdn trpng quyen sd hihi tri tue cua Chinh phii cac nude hihi quan. Tuy nhien, tren thyc te, cdc chuyen gia cdng nghe thdng tin - nhirng ngudi thudng Idm viec vdi phdn mem mdy tinh ciia Chinh phii cung gap khdng it khd khan trong viec ddm bdo rdng tat ca cdc phan mem may tinh ngudi dd dang sir dung deu Id cdc phan mem cd bdn quyen.
Mat khdc, tuy tieu de ciia Dieu 18.80 ve viec sir dung phan mem ciia Chinh phii, nhung khoan 1 lai ghi nhan viec tdn trpng quyen sd hihi tri tue ndi chung cua Chinh phii cdc nude, ma khdng chi gidi han trong vdn de quyen sd hihi tri tue ddi vdi phan mem mdy tinh.
Cdc nude thdnh vien TPP ciing nhan thay tam quan trpng ciia boat ddng gido due vd dao tao trong ITnh vyc ndy cho cdc nhdn vien Chinh phii, vi vay, khoan 1 Dieu 18.80 dd quy dinh viec "thuc ddy cdc bien phdp"
de "tdng cudng nhdn thicc cua Chinh phu"
ve quyen sd hihi tri tue. Cdc bien phap duoc 8/doc/doc080714__en html,
15/10/2016
Sir dung cung nhu cdch thuc tien hdnh se do cdc nude thanh vien quy dinh.
Theo khodn 2 Di6u 18.80, dh dam bao viec sur dung phan mem ciia Chinh phii phii hpp vdi phap luat ve sd- hihi tri tue, Hiep dinh yeu cdu cdc nude huu quan "phdi ban hdnh hoac duy tri cdc dao luat. quy dinh, chinh sach, lenh, huang ddn do Chinh phu ban hdnh, hoac cdc chi thi hdnh chinh hoac diiu hdnh thich hap". Bang viec sir dung tir
"phdi" ("shair), Hiep dinh da "an dinh"
nghTa vu ddi vdi cdc nude thanh vien trong viec tu xem xet he thdng phdp luat hien hdnh ciia qudc gia minh de "duy tri" (neu phap luat hien hdnh da phii hpp vd khdng cdn tiln hdnh cdc bien phdp khdc), bode
"ban hdnh " cdc vdn ban hudng ddn (neu phdp luat hien hanh chua cd hoac can phdi bd sung cdc bien phap khdc). He thdng vdn bdn cdc nude thdnh vien cd the ban hdnh rat da dang, khdng chi gidi ban trong cac van bdn luat md cd the Id chinh sdch, hudng ddn ciia Chinh phii, hay cdc chi thi hdnh chinh hoac tham chi la chi dao hay dieu hanh cua Chinh phii. Thdng qua he thdng cdc vdn bdn do, cdc nude thdnh vien cua TPP can dam bdo cdc cff quan Chinh phd trung leffng ciia minh chi su dung cdc phdn mefn mdy tinh khong xam pham quyen tdc gid vd quyen lien quan duac bdo ho.
Dieu 18.80 ciia Hiep djnh khdng giai thich cum tir "ca quan Chinh phu trung uang" {"central government agencies"), tuy nhien, theo Dieu 1.3 thi "chinh quyen cdp trung uang" {"central level of government") se do cdc qudc gia ty xdc dinh tai Phu luc 1- A. Theo Phu luc 1-A, chinh quyen cdp trung uong ciia Viet Nam duac xdc dinh la chinh quyen cap qudc gia. Dieu 2 Luat Td chiic Chinh phu ndm 2015 quy dinh: "Ca cdu td chirc cua Chinh phu bao gom cdc bo, ca
NHA NVdC VA PHAPLUATSO 12/2016
quan ngang bo " vd thanh vien Chinh phii bao gdm "Thu tuong Chinh phu. cdc Phd Thii tuang Chinh phu, cdc Bo truong vd Thu truang ca quan ngang bo " . Ben canh dd, theo Phu luc 15-A ciia Chuang Mua sam chinh phu, cdc co quan chinh phii cdp trung uong ("central government entities") ciia Viet Nam thuc hien cdc boat ddng mua sam chinh phii duoc liet ke bao gdm cdc dan vj tryc thupc cdc bd va cdc ca quan ngang bp. Nhu vay, nhdm cdc co quan nay cd the duoc xdc djnh thupc pham vi dieu chinh ciia khodn 2 Dieu 18.80 Hiep djnh TPP. Ngodi ra, theo Dieu 42 Luat Td chiic Chinh phii ndm 2015"" va Dieu 2 Nghj dinh sd 10/2016/ND-CP ngay 01/02/2016 quy djnh ve CO quan thuoc Chinh phii, thi "ca quan thuoc Chinh phu do Chinh phu thdnh lap, cd chuc nang phuc vu nhiem vu qudn ly nhd nuac cua Chinh phu; thuc hien mot .so dich vu cong cd dac diem, tinh chdt quan trong md Chinh phii phdt true tiep chi dao "
vd chiu sy qudn ly nhd nude cua "Bo qudn ly ngdnh. ITnh vuc". Do do, cdc ca quan thupc Chinh phii nhu: Dai Ti6ng noi Viet Nam, Hoc vien chinh tn Qudc gia Hd Chi Minh, Dai truyan hinh Viet Nam, Vien Hdn 1dm KJioa hpc vd Cdng nghe Viet Nam, Vien Han lam Khoa hpc xd hoi Viet Nam,
B6 Tir phap, Bo K^ hoach va DSu tu. Bo Lao dpng, Thuong binh va Xa hoi, Bo Van hoa, Th^ thao va Du hch. Bo Khoa hpc va Cong nghe, Bo Tai chinh. Bo Xay dirng, Bo Thong tin va TruySn thong Bao hicm xa hoi Viet Nam, Thanh tra Chinh phii B6 Cong Thircmg, Bo Y tl, Bp Tai nguyen va Moi irirong. Bo Giao due va Dao tao, Bo Npi vu Bp Ngoai giao, Uy ban Dan tpc, Van phong Chinh phu Ngan hang Nha niroc Viet Nam, Bo Nong nghiep va Phat men nongthon, Bo Giao thong van tai" Bo Cong an, Bp Quoc phong.
'^ Di^u 42 Luat T6 chuc Chinh phii nam 2015 quy dinh: -Ca quan thudc Chinh phu Id co quan do (Jiinhphu thanh lap"
24
Thdng tan xa Viet Nam se thupc nhdm "ca quan Chinh phu trung uang" theo quy djnh tai Hiep dinh. Theo Danh muc co quan t6 chirc Dang, Nha nude cdp trung uong va cap tinh, mdt sd cdc co quan khdc cung thupc nhdm "ca quan trung uang" nhu: Toa dn nhdn ddn tdi cao, Vien kiem sdt nhdn dan tdi cao, Kiem toan nhd nude, Ngan hang Nha nude, Van phong Qudc hdi. Van phong Chu tjch nude. Ban Can sy Ddng ngoai nude, Uy ban Kiem tra trung uong, Van phong Trung uang Ddng,...''' Nhung co quan ndy cung thupc nhdm "ca quan Chinh phii trung uang" theo quy djnh tai Di^u
18.80 Hiep dmh TPP.
Nhu trinh bay d tren, phdp luat ciia cac nude thdnh vien TPP deu ghi nhan viec bao hp phan mem mdy tinh theo ch^ dmh v^
quyen tdc gia. Do dd, tdc gia cua phdn m^m mdy tinh se dupe hudng cac dpc quy8n sao chep, phd bien va phan phdi phdn m§m may tinh tai tat cd cdc nude thdnh vien mot each tu dpng md khdng phai qua thii tuc ddng ki.
Vi vay, DiSu 18.80 Hiep dinh TPP yeu cdu Chinh phii cac nude thdnh vien phai dam bao "chi sii- dung phdn mem khong xam pham quyen tdc gid vd quyen lien quan "
Tai doan 2, khoan 2 Di^u 18.80 quy dinh: "neu co the duoc", ca quan Chinh phii trung uang ciia cdc nude thanh vien TPP "se chi su dung nhirng phdn mem mdy tinh vdi cdch thicc duoc- phep trong gidy phep sic dung tuang ung". Nhu vay, Chinh phii cac nude khdng nhirng cdn sir dung phan mem khdng vi pham quy^n sd him tri tue md cdn phai ddm bao viec su dung phan Tong cue thong ke, Danh niuc co quan nha nuoc, Dang, To chirc chinh tri - xa hoi cip trung irong, tinh/thanh pho, quan/huyen. Nguon* httpsV/www.gso .gov.vn/tdlcskt.aspx''tabid=699&ItemlD= 12453, truy cap ngay 15/10/2016
VIEC SU DiWG PHAN .ME.M..
mem dd phii hpp vai cdc dieu kien vd dieu khodn duac ghi nhdn trong thoa thuan chuyen giao quyen su dung. Chang han, truang hap phan mem cd gidi han sd luang ngudi diing, Chinh phu ciia cdc nude se phdi tudn thii gidi han do"*
Viec tdn trpng quyen sd hiJu tri tue ddi vdi phdn mem may tinh khdng chi trong viec sir dung phan mem ciia co quan chinh phii trung uang md cdn can dupe thuc hien ca trong cac boat dpng mua sam, "tilp nhdn va qudn ly phdn mem de sii dung Chinh phii" . Ben canh do, tai phdn chii thich, Hiep djnh cGng khdng djnh, dii cac quy dinh tai Dieu 18.80 chi dieu chinh viec su dung phan mem may tinh ciia co quan chinh phii cdp trung uong thi dieu dd ciing khdng cd nghTa la, Hiep djnh "khuyen khich cdc ca quan chinh quyen dia phuang su dung phdn mem vi pham quyen tdc gid vd quyen lien quan hoac, neu thich hap, .su dung phdn mem theo cdch thirc khong duac cho phep trong gidy phep su dung tuang irng" Hay ndi each khac, viec gidi han nhdm chii the thupc pham vi dieu chinh tai khoan 2 Dieu 18.80 khdng bao ve hanh vi xdm pham quyen sd hihi tri tue hay sir dung cdc phdn mem vi pham quyen sd him tri tue ciia cac CO quan nhd nude d dja phuang.
3. Phdp luat Viet Nam ve sir dung phan mem may tinh ciia Chinh phii
3.1. Quy dinh ciia phdp luat Viet Xatn ve bdo hp phan mem mdy tinh vd sir dung phdn mem mdy tinh cua Chinh phd
Eleanor K. Meltzer, TPP: What the government use oj software provisions mean. Patent Bar Review, ngay 2-11/2015. Nguon http-/\v\\-w ipwatchdog.com /2015/11/02/tpp- whal-the-government-use-of- software-provisions-mean/id—62801/. truy cap ngay 15/10/2016
" Doan 2 khoan 2 Dieu 18.80 Hiep dinh TPP.
Luat So hiJu tri tue Viet Nam quy djnh chuong trinh may tinh Id ddi tuang dugc bdo hp quyen tac gid tai diem m, khodn 1, Dieu 14. Tuong tu nhu cac quy djnh ciia EU, khoan 2 Dieu 59 Luat Sd huu tri tue da loai trir phdn mem mdy tinh la ddi tuong duac bao hp sang che, nhung sau dd dua ra ngoai le cho viec cdp dpc quyen sang che cho chuang trinh mdy tinh. Theo dd, Dieu 5.8.2.5 Quy che thdm djnh don dang ky sang che do Cue Sd hiru tri tue Viet Nam ban hdnh neu rd: "Mac dii chuang trinh mdy tinh thuoc danh muc cdc doi tuang khdng duac bdo ho vdi danh nghia sdng che nhung neu doi tugng yeu cdu bdo ho cd dac tinh ley thudt vd thuc su Id mot gidi phdp ky thudt. nhdm gidi quyet mot vdn de ky thudt bdng mot phuang tien ky thudt de tao ra mot hieu qud ky thudt thi nd cd the duac bdo ho vai danh nghia sdng che"^" \ h u vay, theo phap luat sd hihi tri tue Viet Nam thi chuong trinh mdy tinh van cd kha nang dugc cap bang dpc quyen sdng che hay bang dpc quyen giai phdp hihi ich. Tuy nhien, den nay Cue Sa huu tri me Viet Nam chua ghi nhdn bang dpc quyen sang che hay gidi phdp hihi ich ndo lien quan din phdn mem mdy tinh.
Khd khan trong viec xac djnh khd ndng duoc bdo hp theo sdng che ddi vdi phdn mem may tinh chinh Id dac tinh ky thudt ciia phdn mem mdy tinh "technical features".
Theo quan diem da dupe thira nhdn rdng rai trong he thdng phdp luat qudc gia ciing nhu qudc te. phan mem mdy tinh bao gdm 3 phan chinh: ma ngudn (source code), ma may (object code) va tai lieu (documentation). Tac gid cho rdng, chinh
• Quy che tham dinh dan dang k\ sang che (Ban hanh kem theo Quyet dmh s6 487/QD-SHTT) ngay 31 3 2010 cua Cue truang Cue So hiru tri tue.
NHANU'&C VAPHAPLUATSO 12/2016
quan diSm v^ phan mem may tinh nhu vay da han ch6 kha nang cap dpc quyen sdng ch§ ddi vdi phdn mem mdy tinh, bdi viec xem xet ba thanh phdn chinh nhu tren v6 co bdn la khdng the xdc djnh dupe dac tinh ky thuat cu the nao. Do dd, can cd mot dinh nghTa mdi bao hdm dupe chinh xdc hon cac dac diem ciing nhu dac tinh ciia phan mem may tinh phii hpp vdi xu hudng phat tnen khoa hpc ky thuat hien nay. Tir dd, thiic ddy sy phat trien ciia phan mem may tinh khi khong chi phan ndi dung ma cdc y tu'dng ciia phan mem ciing duac bdo hp.
Cdc phan mem mdy tinh hien duoc trang bi tai cdc co quan cua Chinh phii d Viet Nam thdng qua boat dpng mua sdm chinh phu tren co sd cac quy djnh chung vg mua sdm chinh phii vd cdc quy djnh rieng ve boat ddng mua sdm cung ling djch vu trong Chinh phu d tii'ng ITnh vyc cu thg. Cac boat dpng ve mua sdm va trign khai sir dung phdn m6m may tinh la mdt phdn thik ySu gan ket chat che vdi muc tieu xay dung Chinh phii dien tir (e-Goverment); theo dd, tat cd cdc boat dpng theo doi, qudn ly vd boat ddng ciia Chinh phii d6u cdn sir dung tdi phdn mem mdy tinh. Trong Bdo cao ciia Ban cdng tdc vh viec Viet Nam gia nhap WTO, dai dien Viet Nam da khdng dinh,
"Viet Nam se ban hdnh cdc vdn bdn quy pham phdp luat phu hap yeu cdu cdc ca quan cua Chinh phu chi su dung cdc phdn mem^ mdy tinh hgp phdp vd khong vi pham quyen tdc gid cua nhirng phdn mem ndy.
quy dinh viec mua vd qudn ly tat cd cdc phdn mim^ do cdc ca quan cita Chinh phu .su dung (.. ) "- , Cho den nay, da ed nhi^u van
-To chirc Thuong ma, th^ giai, Bao cao cua Ban
S/S)MMt5"''^^^'^"^^^^™'"^^>
2 6
ban ve bao hp quyen sd hiju tri tue ddi voi phan mem may tinh ciing nhu viec uug dung cong nghe thdng tin trong boat dpng cua CO quan nha nude nhu: Luat Sd hiiu tri tue nam 2005, Luat Giao djch dien tir nam 2005, Luat Cdng nghe thdng tin nam 2006, Nghj djnh 64/2007/ND-CP... Tuy nhien, cdc quy djnh ve viec mua sam vd sir dung phdn mem may tinh lai ndm rai rac d cac van bdn khdc nhau do cac ca quan ciia Chinh phu ban hdnh, nhu Quy^t dinh 1441/QD-BTC vd viec he thdng muc luc ngdn sach nhd nude dp dung trong cac co quan hdnh chinh, don vi sy nghiep thupc Bo Tdi chinh; Thdng tu lien tjch ciia Bp Tai chinh - Bp Y ta sd 32/2008/TTLT-BTC- BYT Hudng dan qudn ly vd su dung kinh phi thuc hien Chuong trinh muc tieu qu6c gia dan sd vd ke hoach hda gia dinh giai doan 2006-2010,. . va cdc van bdn nay chi neu chuong trinh mdy tinh la mdt trong cac ddi tu'png dupe chi tieu ngan sach ma khong cd quy dinh cu the.
Ngoai ra, nliam gidm dp lye cho ngan sdch nhd nude khi trang bj phdn m^m co bdn quyen, viec su dung cdc phdn m^m mien phi va phdn mem ma ngudn md trong Chinh phii dang duoc triSn kliai vd cu th^
hod trong nhieu van ban nhu: Quy^t dinh s6 235/2004/QD-TTg ngay 02/3/2004 cua Thu tuong Chinh phii v8 phe duyet Dy an tdng the "Ung dung vd phat tndn phdn mSm ma ngudn md d Viet Nam giai doan 2004- 2008"; Quydt djnh 169/2006/QD-TTg ciia Thii tudng Chinh phii ve uu tien mua sdm san pham phdn mem ma ngudn md; Quyet djnh sd 223/2006/QD-TTg ciia Thii tudng Chinh phii ve viec ddu tu mua sdm cac san Ngu6n.http://www trungtamwto.vn/sites/default/files /hiepdinhkhac/01 %20Bao%20cao%20cua%20Ban%
20Coiig%20tac.pdf, truy cap ngay 15/10/2016.
VI$C SlfD{ING PHAN MEM...
pham cdng nghf thong tin cua cdc ca quan, t6 chuc sir dung nguon v6n ngan sach nha nuac, trong do quy dinh phai iru tien ddu tu, mua sam sir dung cac san phim ph4n m6m tu do ngu6n md; Chi thi 07/2008/CT- BTTTT ve dSy manh vi?c sir dung ph4n mem ma nguon ma trong hogt dpng cua ca quan, to chuc nha nuoc; Thong tu 08/20I0/TT-BGDDT quy dinh v^ su dyng phSn mem tyr do ma nguon md trong cac ca so giao due; Thong tu s6 19/2011/TT- BTTTT quy djnh v^ ap dyng tieu chudn dinh dang tai li^u ma trong cac co quan nha nuac,...
t
Nhu vay CO the th4y, cac quy dinh ciia iluat Viet Nam ve viec sii dung chuong ijmay tinh trong Chinh phu con it va thieu, chua th8 dam bao dugc kha nang thyc thi cam ket sir dung ph§n mem co ban quy^n theo TPP.3.2. Th^ tien su- dung phdn mem cdp Chinh phii tai Vi^tNam
La m6t quoc gia dang phat triln, vi?c su dung khoa hgc c6ng nghe ma d^c biet la phan mem may tmh de phyc vy cho ddi s6ng cung nhu phat triSn kinh t6 \k vo cung quan trpng va ngay c^ng ph6 bign tai Viet Nam. Chinh vi v%y, Viet Nam \k mpt flxi truong tiem nang ciia rat nhieu hang phdn mem noi tieng thfi gidi va nhi^u hang da co van phong dai di?n cung nhu d?ii ly tai Viet Nam nhu: Microsoft, OrM;le, Symatech...
£)ac biet, cac lanh dao cao cap cua Microsoft - Tap doan phdn mem Ion nhat the gidi da nhieu Ian den Vi^t Nam, va v5n de bao ho quygn sa huu tri tue ddi vdi ph4n mfim may tinh luon dugc uu tien thao luan.
Dieu n4y xuat phat tir thyc \k nhiSu thanh vien cua WTO nhdn thiy "mQt so ca quan cua Chinh phu Vi^t Nam m dying phdn mim mdy tinh ma chua dufrc phep aia chii sa
hint" va de nghj "Vi^t Nam cham diet tinh trang ndy trong qud trinh dam phan gia nhqp WTO vd thuc thi nghia vu theo Hi$p dinh TRIPs"^^.
Nham thyc hien nghia vy thanh vien cua WTO cung nhu cac dieu uoc qu6c te vd so hmi tri tu?, lanh d^o Chinh phii Vi?t Nam da dira ra cdc cam ket ve bao ho phan m^m mdy tinh va then khai nhieu bi^nphap tich cue nham thyc hi?n cac cam ket nay.
Ben canh viec ban hanh cac van ban phdp luat chi dao vi$c mua sam va sir dung phan mem cua cac co quan thugc Chinh phu, ngay 21/5/2007, Bp Buu chinh, Viln thong Vi?t Nam (nay la Bg Thdng tin vd truyen thong) da ki ket Thoa thuan hgp tdc Nha nude Doanh nghiep vdi Tap doan Microsoft 6 bon ITnh vuc trpng tam, do Id;
"sic dung cdc cong cu hieu qud dugc img dung tren todn the gidi; xdy dtpig ha tdng Chinh phu dien ticvd ky ndng ky thuat; thu h^p khodng cdch so vd ma rdng khai thdc cdc doanh nghiep phdn mem dfa phucmg".
Theo do, phSn mem Microsoft Office se dugc su dung hprp p h ^ tren cSc may tinh thuQC cac CO quan chinh phii trung uong va dia phuang^. Ben canh do, Microsoft va Chinh phii Viet Nam se tiSn hanh cac k6 hoach xay dyng Chinh phii "dien tu dg tu do
"cdi thi^n khd ndng cung cap dich vu cho ngudi ddn, ndng cao hieu qud lam vi$c cho
To chiic Thuong mai the gi6i, Bao cao cua Ban Cong tac v£ vi?c Viet Nam gia nhap WTO, ngay 27/10/2006. tr.144-145. Ngu6n: http://www.trung tamwto.vn/sites/defau]t/fiIes/hiepdinhkhac/0L%20B ao%20cao%20cua%20Ban%20Cong%20tac.pdf, tniy c^p ng4y 15/10/2016.
My Dinh, Bg Buu chinh Viin thong vd Microsoft thong nhat bon ITnh vi^c trgng lam diphdt trien cong ngh4 thong tin - truyin thong Viet Nam. Ngii6n:
htqir/Zkhoahoctv/bo-bcvt-va-microsoft-thong-nhat- bon-linh-vuc-trong-tam-de-phat-trien-cntt-truyen- thong-viet-nam-15162, truy c^p ngay 15/10/2016.
NHA Nlfcrc VA PHAPLUATSO 12/2016
cdc cdn bo nhd nic&c, toi mi hod cdc nguon luc tdi chinh. trao quyen han cho ngu&i ddn vd cdi thien hinh dnh tien bo cua Chinh phu Viet Nam "^^. Nhieu phan mem may tinh da dugc xay dimg va sing dung trong cac hoat dong ciia cac Bo, nganh va dia phirong, niing cao hieu qua cong tac quan ly hanh chinh nha nuoc, dac biet trong xir ly ho so hanh chinh, quan ly ngan sach, thue, kho bac, hai quan, bao hiem xa hoi, thanh lap doanh nghiep... Theo thong ke, trong nam 2015, ty le doanh nghiep thuc hien ke khai thue dien tir da tang tir 65% len 98%; thdi gian nop thue ciia doanh nghiep giam tir 537 gio/nam xuong con 167 gio/nam^^
Tuy nhien, theo Khao sat phSn m§m toan can moi cong bo ciia BSA, nguoi su dung may tinh a Viet Nam dang sir dung phin mIm khong ban quyjn voi ti le dang bao dong, bat chap m6i lien he giira ph4n mem khong ban quyen va cac cuoc tSn cong mang . Theo thong ke, ti le ph4n mSm cai dat tren may tinh tai Viet Nam khong co giay phep hop le hien chilm 78%, dii so voi nam 2013, ti le nay da giam dugc 3 % " . Mat
My Dinh, Bo Bint chinh Viin thong va Microsoft lliong nhal bon Knh mc trong tdm iti phat Iriln cong nghe thong Im - truyin thong Viet Nam Ngu6ii.
http//klioalioc-tY/bo-bcvt-va-microsoft-tliong-nliat- bon-lmii-vuc-trong-tam-de-phaMncn-cntt-truyen- thong-viet-nam-15162, truy cap ngay 15/10/2016
Nghi quyet so 36a*JQ.CP ngay 14/10/2015 ciia Chinh phu ve Chinh phu dien tu.
BSA, Thong cao bao chi, ngay 25/05/2016 Nguon http '/globalstudy.bsa.org/2016/downloads/p ress/pr yietnam pdf, truy ciip ngay 15/10/2016 Thong tan xa Viel Nam, BiSo dong linh trang su dune phan mem khong ban quyin trong ngan hang Nguon- http //bncws vnrt,ao-dong-tinh-trang-su-dung -phan-mem-khong-ban-quyen-n-ong-nganhang/1687 J.html, truy cap ngay 15/10/2016.
BSA, Thong cao bao chi, ngay 25/05/2016 Nguon http //globalstudy bsa org/2016/downloads/
press/prvietnampdf, truy cap ngay 15/10/2016
28
khac, theo bao cao dac biet s6 301 ciia Chinh phii My, vai rat nhieu no luc cua cac CO quan chinh phii nham dam bao viec sii dung cac phan mem hgp phap, Viet Nam van nam trong nhom nhirng nuac can theo doi (Watch List) nam 2016.
4. Mot so khuyen nghi doi voi Viet Nam ve sir dung phan mem c i p Chinli phu phu hop vol quy dinh cua Hiep dinh doi tac xuyen Thai Binh Duong
Then gian qua, Viet Nam dang no lire hoan thien khung phap ii cung nhu bao dam thirc thi hieu qua cac quy dinh v§ bao hp quyen set hiru tri tue not chung va quy6n set hu-u tri me doi voi phan mem may tinh not rieng. Tuy nhien, co thi thSy, phap luat Viet Nam van chua co quy dmh iiiu chinh trirc tiep viec sii' dung phan m6m may tinh cSp Chinh phii, ma chi co nhirng quy dinh lien quan dugc ghi nhan tan mat a nhiSu van ban khac nhau va thieu sir thong nhat. Mat khac, viec sii' dung phan mem may tinh phii hop voi phap luat sa hu-u tri me tai cac eg quan nha nuoc ciia Viet Nam vIn chira co sir quan tam dung mire. Dilu nay xujt phat hi nbieu nguyen nhan nhu: hi^u b i a ctia dpi ngir can bo, cong chirc, vien chirc wk so hiru tri me con chua day du, ngu5n ngan sach danh cho viec trang bi ciSc phfin mSm may tinh ban che, cac quy dinh phap luat vj sir dung phan mem may tinh ciia Chinh phii chua ro rang, thiSu th6ng nhk,... Vi vay, ii dam bao thirc thi diing cac cam kft ciia Viet Nam khi Hiep dinh TPP co hieu lire, c4n cp nhiing giai phap tich cue til Chinh phii ciing nhu cac ca quan nha nuiic va dgi ngii can biii, cong chirc:
- Thif nhdt, fd sodt, danh gid vd hodn thien cdc quy dinh phdp luat ve viec sit dung phdn mim mdy tinh cua Chinh phit.
VIEC SUDi/NG PHAN MEM..
Khoan 2 DiSu 18.80 TPP neu ro, cac ben "phdi ban hdnh hoac duy tri cdc dao luat, quy dinh, chinh sdch. lenh. huang ddn do Chinh phu ban hdnh. hoac cdc chi thi hdnh chinh hoac dieu hdnh thich hap" d^
dam bao viec su dung ph^n m6m ciia Chinh phii phii hgp voi Luat So hiru tri me, d^ cac CO quan chinh phii chi sir dung nhiing phSn mem co ban quyen. Vi vay, yeu c4u c4p tliiet dat ra la, cac quy djnh phap luat co lien quan den bao hp phan mem may tinh va dieu chinh boat dong ciia cac co quan chinh phii trong viec sir dung phSn mem may tinh can dugc ra scat, danh gia de dua ra cac giai phap hoan thien, nham thirc thi cac cam kk trong TPP ve su dung phdn m8m may tinh cap Chinh phii ciia Viet Nam.
- Thir hai, trien khai ma rdng sir dung phdn mem tnien phi hoac phan mem md ngudn md.
''Phdn mem md ngudn ma Id nhiing chuang trinh md quy trinh cap phep se cho ngirai diing quyen tu do chgy chuang trinh theo bdt ky muc dich ndo. quyen nghien ciru vd sira doi chucmg trinh. quyen sao chep vd lai phdt thdnh phdn mem gdc hoac phdn mem da .sira ddi (md khong phdi trd tien cho nhd-ng ngirdi lap trinh trudc) "^^. Viec sii' dung phan mem ma nguon mo (Open source software) hay phan mdm mien phi [free software) hien nay dang ta xu th^
chung ciia nguai sir dung a moi cSp dp, bao gom cac ca nhan, doanh nghiep va Chinh phii. Doi voi Chinh phii, mot trong nhung uu diem ciia viec su dung phan mSm ma nguon mo do la tiet kiem chi phi so voi mua phan mem co ban quyen, dong then dam bao
an toan thong tin khi viec sir dung phan mem ma nguon ma dugc dieu chinh theo muc dich sir dung ciia chinh nguoi dung.
Viec su dung ma nguon mo trong Chinh phii dat ra hai van de can im tien thyc hien.
Mot la, can co van ban huong dan chien luge phat trien sir dung ma nguon ma phu hgp vai tinh hinh hien tai thay the cac van ban da neu a tren de lam can cu cho cac co quan bp, nganh thyc thi viec su dung phan mem ma nguon m o trong cac hoat dpng cong. Hai la, boi vi phan mem ma nguon mo hay phan mem mien phi deu c6 gioi han nhat dinh doi voi nguoi sir dung, khong phai trucmg hgp sii dung nao cung dugc coi la khong vi pham quyen tac gia hay cac quyen lien quan, do do, can xay dyng mot khung phap ly cu the quy djnh v§ phkn mim ma nguon mo: tir khai niem, cac dam bao ve quyen tac gia doi vai phan mem ma ngu6n ma, CO che cap phep cua tac gia phSn mem (licensing mechanism) doi vai nguoi sir dung, den cac quy djnh doi vai cac t6 chuc, hiep hoi co hoat dpng lien quan d^n ph^n mem ma nguon mo. Nhiing quy dinh nay se gop phan thuc day viec sir dung ma ngu6n mcr, dong thdi ngan ngira kha nang cac co quan chinh phii su dung ma nguon mo dSn den vi pham cac quyen tac gia hoac quy6n hen quan^**
- Thir ba, cdn cd chinh sdch mua sam phu hap vd ngdn sdch hap Ii ddnh cho phan mem mdy tinh
De dam bao quyen so hiru tri me d6i vai phan mem may tinh, cac co quan nha
-* Wheeler. D.A.' Open Source Software (OSS) in U S Government Acquisitions. The DoD Software Tech Ncus 10(2), 7-13 (2007)
''^ Xem Brian Fitzgerald & Nic Suzor. Legal Is.sues for the Use of Free and Open Source Software in Government. 29 MELB. U L, REV. 412, 422 (2005) (di.sciissing the decision of several nations, including Brazil, to use open source products in their government offices).
NHA NU'ijfC VA PHAPLUATSO 12/2016
nuoc cung nhu cac to chiic, ca nhan can co chinh sach mua s4m phii hgp va ngan sach hgp H d6 trang bi nhirng phan mem nay.
Ben canh do, Chinh phu cung co thi hgp tac vcri cac t6 chirc, ca nhan phat trien phan mSm may tinh d l chia se kinh nghiem ve viec mua sam va sii dung cac phan mem hgp phap.
- Thir tu, ndng cao hieu biet cua doi ngu.
cdn bo, cdng chuc. vien chirc ve quyen sd
him tri tue cUng nhu tdm quan trong cm bdo ho quyen sd hihi tri tue.
Khoan I Dilu 18.80 Hiep dinh TPP da nhan manh viec "tdng cuang nhdn thirc cua Chinh phii " ve quyen so hiJu tri tue. Vi vay, de nang cao kien thiic ve so hiiu tri tue, co the mo cac khoa dao tao ve phap luat cung nhu thyc tien ve so hiru tri tue phii hgp vcri vai tro cua timg nhom can bp, cong chiic, vien chirc do chinh cac chuyen gia, luat su ve so hiru tri tue trong nuoc dao tao.
DINH CHINH
Do so suat ve mat ky thuat, da xay ra sai sot so trang gan voi cac bai viet trong Muc luc Tap chi Nha nuoc va Phap luat s6 11(343)72016.
File Muc luc chinh xac c6 the tai ve theo duang link sau:
http://isl.vass.gov.vn/noidung/anpham/Lists/TapChiNNVaPLA^iew_Detail.aspx?ItemID=IQ Tap chi Nha nuac va Phap luat thanh that xin loi cac tac gia va ban dpc!
30