Kha nang thu hut von FDI chat lUofng cao tiT EU
khi thuc thi hiep djnh EVIPA
LENHCr QUYNH-
Hiep dinh Bao h^ d i u trf giffa Viet Nam va Lidn minh chSu Au (EVIPA) chinh thtfc drfrfc ky kd't vao ngay 30/06/2019. Ciing v ^ Hidp djnh Thrfrfng mai trf do Vi$t Nam - EU (EVFTA), EVIPA drfrfc xem se la cu huych Irfn doi vdi nin kinh td'Vidt Nam va drfrfc ky vong se giup Viet Nam cai thidn ch§'t Irfrfng d l u trf nrfrfc ngoai (FDI), thu hut them cac nha d l u trf trong mot so' nganh n g h i , ma EU co t i l m nang, nhrf: c6ng nghiep chd' bid'n, chd' tao su" dung cong ngh$ cao, nang Irffltng sach, nang \viifng tai tao, cac dich vu ch0't Irfrfng cao, dich vu ngSn hang, tai chinh... Tuy nhien, dd' bid'n ky vpng thanh hien thi/c, phia trrfoTc con r i t nhieu van d l c i n Irfu y giai quyd't.
KHAI QUAT THUC TRANG THU HUT FDI TU EU VAO VIET NAM
Quan he thtfdng mai Viet Nam - EU trong thdi gian qua da tang trtfdng d'n ttfdng. Dfi'n nay, Viet Nam da trd thanh dd'i tde thtfdng mai dtfng thff hai eua EU trong ede nffdc ASEAN, EU eung la dd'i tdc thffdng mai ldn thff 3 ciia Viet Nam.
Tuy nhien, trdi ngffde vdi xu hffdng gia tang quy md va ty trpng thffdng mai Vifit Nam - EU, vd'n dlu tff FDI tff EU vao Vifit Nam, trong thdi gian qua, van khdng ed thay dSi nhi^u. Tham ehi, trong lmh vtfc dau ttf, tSng so' vd'n dau ttf vao Viet Nam ttf EU tha'p hdn nhieu so vdi cde qud'c gia ed quan he thtfdng mai ttfdng dtfdng, nhff: Han Qud'e, Nhat Ban, Dai Loan...
Sau hdn 30 nam thu hut FDI, nguon vd'n FDI tff EU vao Viet Nam van edn ban che', tham chi qud it di so vdi tdng vd'n FDI vao Viet Nam. Theo Bd Ke' hoach va Dau ttf, nam 2017, EU da dau Itf ra ntfde ngoai tdi 334 ty USD, luy giam 4 1 % so vdi nam 2016, song vdn la mpt khoan ddu ttf rat Idn. Thfi' nhu^g, Vifit Nam chi nhan dtfdc mdt phan rd't nho Iff khoan vd'n dau tff nay, 2,02 ty USD - bang 0,61% vd'n FDI eiia EU. So dff an dffde cd'p mdi trong ndm 2017 Id
"ThS., Trtfdng Dgi hoc Thtfdng mgi
201 dff dn, vdi vd'n dang ky cd'p mdi la 978,2 tneu USD. Td'ng vdn dang ky nam 2017 Id 2,03 ty USD.
Cdc nffdc Hd Lan, Dffc, Vffdng qud'e Anh, Phap, Dan Mach nam trong top 5 thdnh vien EU ed so' vdn va tdng dff dn dau tff Idn nha't vdo VietNam.
Ndm 2018, tdng vd'n dang ky eua EU vao Viet Nam Id 1,8 ty USD. Sd' vd'n gdp eao lan Itfdt la Phap (587,3 trieu USD), Dffc (397,6 trieu USD), Ha Lan (387 trieu USD), Vtfdng quoc Anh (234,3 trifiu USD). Bi (129,4 trieu USD), Luxembourg (19,2 trifiu USD), Tdy Ban Nha (17 trifiu USD), Cdng hda Sip (12,59 tneu USD).
Trong nam 2018, cd 20 thdnh vien cua EU vdi 181 dff an ca'p mdi tai Vifit Nam. Trong do: Vffdng qud'c Anh ddn dau vdi 45 dtfdn; Tiep de'n la Phdp 41 dtfdn, Dffe 29 dff dn. Ha Lan 17 dff dn. Mae du ehi xep thff 2 ve sd' dff an cap mdi trong nam, nhffng Phdp lai la ihdnh vifin cd tdng vd'n dang ky cd'p mdi eao nhd't, dat 523.6 trifiu USD. Ha Lan vd Dffc xfi'p vi tri tifi'p theo vdi tdng vd'n dang ky ca'p mdi lan Iffdt Id 220,29 tneu USD va 139,35 trieu USD, Nam qua. chffng kie'n 12 thanh vien EU vdi 79 dff dn tdng vd'n, long vd'n dang ky them dat 352.2 trieu USD. Dffe va Ha Lan deu ed 16 Iffdt dtf dn tang vdn. Dan Maeh ed so' vd'n dang ky giam, khodng 4,73 trifiu USD. Cde nha dau ttf EU cung dd cd 406 Itfdt gdp vd'n mua ed phan trong nam 2018, vdi gid tn 374,9 tneu USD, Trong dd, Dtfc vi tri qudn qudn vdi 63 Itfdt gdp vd'n mua ed phan. dat gid tri 142.46 trifiu USD. Ha Lan cd 41 Iffdt gdp vd'n mua cd phan vdi 124.3 trieu USD.
Luy ke linh dfi'n thang 07/2019. cde nha dau ttf EU dd ed 2.270 dtf an tai Viet Nam. \di td'ng vd'n dang ky
Economy ami Foreeiihl Revie
15
T d CHilSH SACH DEN CUOC SONQ
BANGr TOMG SO DtT AN VA TONG VON DAG TtT DANG KY CUA cAC THANH VIEN EU VAO VIET NAM (LUY KE DEN THANG 07/2019)
STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
n
12
\ 13
\ ''
• 15
i "
k "
[ "
1 -
1 20
1
23 24 roNG CONG
Qud'c gia d l u ttf Ha Lan ViTiJng quoc Anh Phap Luxembourg CHLB DiJ-c Bl Cong hoa Cyprus Dan Mach Italy Thuy Dien Ba Lan Ao Slovakia Tay Ban Nha Cong hoa Sec Hungary Ireland Bulgaria Phan Lan Slovenia Estonia Laivia Bo Dao Nha Hy Lap
TSngsfi'di;ran 339 365 542 49 334 68 17 133 Ifll
70 17 34 10 69 38 19 19 9 23 3 3 3 3 2 2.270
Td'ng so'von (tri^u USD) 9 577,87 3.616.13 3.560.66 2.446 27 2.004,77 1.025,69 480.94 428.65 398,24 388.18 182,88 147.22 140,78 103.13 90.7 66,94 4i.8 30.99 23,27 2,27 0.26 0.17 0.13 0.05 24.757,99
24,757 ty USD, ehtfa tinh mpt so'dtf an ldn khde thdng qua qud'c gia hoac viing lanh thd thtf ba (Bang). Hien dau ttf nhieu nha't vao Viet Nam trong sd' cdc ntfde thdnh vifin EU la Hd Lan. Phdp. Luxembourg. Dtfc...
Trong dd. ed nhifng dtf dn dau ttf vdo edng nghe cao ttf cdc tap doan Ericsson. ABB, Bosch.
Ve dia ban dau ttf, hien cdc nha dau ttf EU rdt vd'n vao 18 linh vtfc kinh le'tai 52 tinh. thanh phd. Hau he't cdc dtf dn cua EU tap trung d nhiJng dia phtfcfng ed ke't ca'u ha tang phdt trifin, nhtf: Ha Ndi. Quang Ninh, khu vtfc kinh tfi' trong difi'm phia Nam. Trong dd. TP. Ho Chi Minh Id difi'm dfi'n ha'p dan cua cdc nha dau ttf EU,
vdi 833 dtf dn, tdng vd'n dau ttf la 3,584 ty USD; Ha Ndi ed 478 dtf an vdi so' vd'n 3,74 ty USD va Bd Ria - Vung Tau cd 40 dtf dn vdi sd'vd'n 3,68 ty USD.
Cdc doanh nghiep de'n tif EU lap trung dau ttf vdo 3 Iinh vtfc chu yfi'u la;
cdng nghiep ehe' bifi'n, chfi' tao, san xua'l va phan phd'i dien, kinh doanh bat ddng san (Hinh). Trong ITnh vtfe ehe lao, nha dau ttf EU cd 652 dtf an vdi ldng von dau ttf hdn 8,4 ty USD, chiem trfin 35% long sd'difan va khoang 31% tdng vd'n dau ttf cua EU vdo Vifit Nam, tifi'p theo Id san xua't vd truyen tai dien ed 26 dtf an vdi sd' vd'n 5 ty USD va ba't ddng san cd 52 dtf an vdi sd' vd'n 2,66 ty USD.
TAG D 6 N G C U A EVIPA DEN THU HUT VON FDI CHAT Ll/dNG CAOTL/
EU VAO VIET NAM
EVPIA tgo ca sd pkdp ly minh bgch cho cdc kogt ddng ddu tu ckdt lugng cao cua Viit Nam. Tinh de'n nay, Viet Nam da ky hdn 60 hiep dinh bdo hd dau ttf (IPA) vdi cae qud'c gia, nhtfng EVIPA ed nhifng diem ra't mdi, chi tie't va can bdng hdn so vdi nhffng hifip dinh bdo ho dau ttf, md Vifit Nam da k;y vdi cac doi tdc trtfde ddy. Cdc diem khde bifit cua EVIPA so vdi cdc hiep dinh trtfdc dd la dam bao cae quy dinh cua EVIPA dtfdc hieu va dp dung mdt each nha't qudn, giup han chfi' tranh chd'p xdy ra. Trong trtfdng hdp phat sinh tranh eha'p dau Itf, dam bao ed quan giai quye't lranh chap dp dung ede quy dinh nay mdt cdch minh bach, nhd't qudn. EVIPA xay dtfng cd quan giai quyfi't tranh cha'p thtfdng trtfc thay the eho cd ehe giai quye't tranh chd'p bang trong tdi theo vu vifie irong cdc hifip dinh khuyfi'n khich va bao ho dau ttf, md Viet Nam da ky vdi ede ntfde.
Theo CO ehfi' nay, tranh eha'p ddu ttf dtfde giai quye't lai ed quan xet xuf thtfdng trtfe gom 2 ea'p xet xuf (sd thdm va phOc tham), vdi ede thanh vifin do EU \a Viel Nam thda thuan Itfa chpn. EVIPA cung quy dinh cu the' tifiu chi Itfa chon va bp quy tdc tfng x\i ciia cae thanh vifin eua cd quan xet xu", khi phdt sinh tranh chap ddu ttf cu the. chu tich ciia ttfng cap xet x^
se Itfa ebon vd chi dinh thdnh vien thu ly tranh chd'p dd. NhiTng quy dinh nay, giup nang cao tinh edng bdng, nhd't quan cua hoat dgng giai quyfi't lranh chd'p \ a han chfi'riiirosaisdL Ddng thdi, ndng cao dnh dpe lap cua ed quan giai quye'i tranh chap.
16
cac thanh vifin phai man thu ehdt che bp quy tae tfng xif quy dinh tai EVIPA.
Ben canh dd, EVIPA ed eae cam ke't nhdm dam bao an todn cho vd'n va tai san cho nha ddu ttf, nhtf: (1) Dd'i xu"
cdng bang vd thda dang, bao hd an toan eho nhd dau ttf ntfde ngoai; (2) Cam ke't khdng h-tfng thu qud'c hffu hda trdi phdp luat tai san eua nha dau ttf va boi thtfdng thda ddng trong trtfdng hdp trtfng thu, qud'c hffu hda; (3) Cam ke't bdi thtfdng eho nhd dau ttf trong trtfdng hdp tdi san eua nhd dau ttf bi phd hoai do vifie dung vu Itfc khdng can thie't trong trtfdng hdp ehifi'n tranh; (4) Cam kfi't eho phep nhd ddu ttf ttf do chuyen vd'n va ldi nhuan ra ntfde ngoai vd cdc cam kfi't bdo hd dau ttf khae.
Vdi nhffng ndi dung earn ket trfin, nhd diu ttf EU se cam thd'y an toan hdn khi rdt vd'n vao Viet Nam. Tff dd, EVIPA se thuc day ddng vd'n FDI tff EU vao Viet Nam ve sd'Itfdng va ehd't Itfdng.
Hiep dink EVIPA giiip Viet Nam cdi tkiin chdt lugng tku kdt FDL Tren cd sd nhffng diem tifi'n bd cua EVIPA so vdi cdc hiep dinh khuyfi'n khich va bao hp dau ttf dd ky gitfa Viet Nam vd cde ntfde thdnh vifin EU, EVIPA tifi'p tuc khdng dinh ede nguyen tdc ve phat trifi'n ben vffng dtfde quy dinh tai EVFTA, nhtf: thu htit thtfdng mai ddu ttf, nhtfng vdn dam bao duy tri mtfe dp bao ve mdi trtfdng, cam ke't chd'ng bien dd'i khi hdu, bdo ton va sff dung ben vffng da dang sinh hpc, bao tdn va quan ly ben vtfng ngudn tdi nguyen rtfng, ngudn tai nguyen sinh vat bien, khuyfi'n khich thtfdng mai va dau ttf hffdng tdi phdt trifi'n bdn vffng.
Hiep dinh EVIPA cd quy dinh rieng, khdng dinh quyen quan ly cua cdc Ben nhdm dat dtfdc mue lieu ehinh sdch, nhtf:
bdo vfi sffc khoe epng ddng, an lodn, mdi trtfdng hoac dao dffc edng epng, bao vfi xd hdi hoac ngtfdi lieu dilng, hoac xiic tifi'n vd bao ve da dang van hda. Nhffng quy dinh nay dtfdc xay dtfng nham muc dieh dam bao can bdng giffa viec bdo vfi Idi ich cua nha dau ttf va ldi ich eua cpng ddng, hd trd phat trifi'n ben vtfng. Ttf do, tao dieu kien thudn idi cho Vifit Nam thu hut dtfde eae ddng vd'n dau ttf trtfc dep ntfdc ngoai 'thfi'he mdi" ehat Itfdng hdn.
Bfin canh dd, da so' doanh nghifip EU ludn htfdng tdi phdt trifi'n b^n vffng, cam kfi't phdt trien lau dai dd'i vdi ntfde nhdn dau tff. Dau ttf ttf EU tang se giup tdng etfdng tinh dn dinh. phdt trifi'n ben
H i N H : c d C A a VON D A U TCT THEO L I N H VfTC DAG T t f C U A EG v A o V l g T N A M
Kinh doanh ti&t d^ng san San xu j t vA
11% truyen tai di$n 20%
vffng cua cdc dtf dn FDI tai Vifit Nam. EVIPA se md rdng ed hpi cho Viet Nam cd the thu hut them eae nhd dau ttf trong mdt sd' nganh nghe, ma EU cd tiem nang, nhtf: cdng nghiep ehfi' bie'n, chfi' tao sii' dung cdng nghe eao, ndng Itfdng sach, ndng ltfdng tai tao, eae dich vu ehat Itfdng cao, dieh vu ngan hang, tdi chinh... Day deu Id nhffng nganh nghe cd vd'n dau ttf ntfdc ngoai chd't Itfdng cao, do dd se giup Viet Nam eai thifin ddng kfi' chd't Itfdng vd'n dau ttf FDI.
Hiep dink EVIPA .se tgo ddng luc giiip Viit Nam tiip tuc ddi mdi ca cd'u kinh ti, hodn thten the chi vd mdi trUdng kinh doank. Nhffng thdeh thffe tff vific thffc hien EVPIA se giup Vifit Nam tifi'p can vdi nhtfng tifiu chud'n cao nhd't cua the' gidi, duy tri nhip dp phdt trie'n tdt va ben vffng hdn trong dai han. Cam ke't ve bao hd dau tff trong EVIPA giup Viet Nam dep tuc ddi mdi cd ea'u kinh tfi', hoan thifin thfi' che' va mdi trtfdng kinh doanh d Viet Nam, tao thuan ldi cho cdc nhd dau ttf EU kinh doanh tai Viet Nam. Mtfe dp ttf do hda dau ttf ciia EU vao Vifit Nam se dtfdc tang thfim. dac bifit la trong mdt sd nganh dich vu ehuyen mdn, dieh vu tai ehinh, dieh vu vifin thdng, dich vu van tai, dieh vu phan phd'i Ben eanh dd, EVIPA cdn giiip hd trg sU phdt triin khu vUc kinh titunkdn trong nUdc thdng qua tdc ddng lan toa, do EU la khu vtfc ed trinh do cdng nghfi phdt trien cao, FDI gia tang tff EU ed thfi' dem theo thifi't bi edng nghe cao. Tuy nhien, ket qua nay phu thudc phan ldn vdo ehd't Itfdng ngudn nhan Iffe va kha nang hd'p thu cdng nghe cua eae khu vffe kinh tfi' trong nffdc.
Nhtf vdy, cdc cam ke't va quy dinh trong EVIPA se tao mdi trtfdng dau ttf kinh doanh thudn Idi hdn, mang lai tdc dpng tich ctfc trong tie'n trinh cdi cdch the ehfi' va tao nen tang vffng ehac cho cdc nhd ddu tff vd doanh nghiep hai ben khai thac ldi ich iff hiep dinh ndy. Viel Nam rat ky vpng ihu hiil ngudn \ d'n FDI ttf EU sau khi EVFTA vd EVIPA di vao ditfc hien. bdi kem theo vdn tff EU la cdc dffdn edng nghe eao \a trpng yfi'u dd'i vdi nen kinh te'. Dieu nay Id hoan toan phu hdp vdi dinh htfdng thu hut FDI chd't Itfdng cao va tao ra gid tri gia tdng Idn cila Viet Nam trong thdi gian ldi.
BcoiHimy and Foreca'.i Re\'ii.'\\
17
:HINH SACH DEM caoc SOMG
DE TAN DUNG N H U N G CO HQI DO EVPIA MANG LAI
Viec thu hut ngudn vdn dau ttf ttf EU dtfdc ky vpng se mang de'n cdng nghe eao, hifin dai, tinh lan toa td't va hieu qua kinh te' eao. Vdi dde diem ndi bat trong quan he thtfdng mai, dau ttf song phtfdng Id tinh bd sung manh me, it ITnh vffe eanh tranh do'i dau, Hiep dinh EVIPA se mang Iai nhieu Idi ich va cd hdi eho doanh nghifip hai bfin. Tuy nhien, de' tan dung thdi ed va cam kfi't, Viet Nam can cd nhffng giai phdp tieh effc, cu the nhtf sau:
Thff nkdt, kodn chinh cdc vdn bdn phdp lugt lien quan din ddu tunudc ngodi trfin cd sd tfu tifin stf ttfdng thich vdi cde cam ke't trong EVIPA, dong thdi can phai eai thifin manh me mdi trtfdng dau ttf kinh doanh tai Viet Nam. Quyfi't tdm ciia Chinh phii vd cdc bd, nganh lien quan trong vifie cat giam ngdnh nghe kinh doanh cd dieu kien va dieu kien kinh doanh, giam thieu eae thu tuc hanh chinh la diem sdng trong lien tnnh ddi mdi va phat trien trong thdi gian qua. Cudc "each mang" ehdng tham nhung lam Irong sach bd may edng quyen tuy cdn nhieu cam go, nhtfng dd thu dtfdc nhffng ke't qua kha quan, lay lai long tin ciia ngtfdi dan vd cpng ddng doanh nghiep. Mdi xa hpi mmh bach va quyfi't tdm Ioai bd tham nhung la mdi trtfdng hd'p dan ly Itfdng eho ngudn vo'n dau ttf chat Itfdng tff EU va cdc qud'c gia tifin lien.
Tha hat. cdn phdt triin mgnk me cdc doanh nghiep ngi dia theo cd sd lugng, quy md vd chd't luang. dU sUc hgp tdc vd cgnh trank binh ddng tgi tki trudng Viit Nam va qud'c ti. Nhffng ndi dung cu the', nhtf: phdt trien edng nghifip phu trd, tham gia eiia doanh nghiep Vifit Nam vdo chudi gid tri hdng hda xua't khd'u. xdy dffng ngudn nhan Itfe cha't Iffdng eao trfin ta't ca cdc linh vtfc, ddp tfng nhu cau hfii nhap va phdt trien, la nhffng vd'n dd cd ban, then chd't.
Tka ba, cdn sdm dua ra dugc dank muc du dn rim hut ddu tu pha hgp. Du dau tff edn khiem ton, song
"cffa " de keo ddng vd'n ttf EU vdo Viet Nam dtfpc nhan dinh la vdn ludn md, nhd't Id khi nen tang EVFTA va EVIPA dtfdc thifi't ISp. Dau ttf cua EU thtfdng cd quy md Idn va htfdng vao eae ITnh vtfc edng nghfi eao. Ne'u dau ttf nhd le, thi hp thffdng ehpn each dau iff sang cdc
ntfdc gdn minh hdn. VT vay, can sdm dtfa ra dtfde danh mue dff an thu hut dau ttf phu hdp, bdi ed dtf an td't nhd dau ttf se man ma hdn vdi thi trffdng Viet Nam.
TkU tu, pkdi tiip tuc ddy mgnh cdng tdc xdc tiin ddu tu nudc ngodi hudng vdo cdc link vUc, md EU cd tiem ndng, nhff: eae ngdnh dich vu chat Iffdng cao;
trung tam tai ehinh, ngan hang, thtfdng mai, phat trien cdc nganh cdng nghiep dien tu", tin hoc; hinh thdnh cac khu edng nghiep edng nghe eao, cdng nghifip phu trd, eae dtf an du hch khu nghi dffdng eao ea'p, dau tff phdt trien giao due dao tao, y tfi' chuyfin sdu, mdt sd' benh vifin hien dai dat tifiu ehuan qudc te'. xff ly d nhilm mdi trffdng.
Ben canh dd, can tao ed ehe' dfi' Bo phdn xue tie'n d^u ttf tai EU hoat dpng hifiu qua, kfi't hdp vdi cd quan ngoai giao, tang etfdng van dpng dau ttf ttf cdc tap doan tiem nang cua cdc qud'e gia trong EU. Thdng qua cae dtf dn cua cde ntfdc EU dang boat ddng ed hieu qua lai Viet Nam, quang bd gidi thieu hinh anh ciia Viet Nam cho cac nhd dau ttf tiem nang. Ddy la bifin phap xue tifi'n dau ttf tai ehd hieu qua, ihie'l ihffe. Thdng qua cdc dff dn hoat dong hifiu qua lai Viet Nam, cac lap dodn kinh te' se quan tam va dau tff vao Viet Nam.
Viet Nam can cd Chtfdng tnnh Hdnh ddng Qud'e gia trien khai Hifip dinh quan trpng ve dau tff nay de nang cao cha't Iffdng ddng vd'n ngoai vao Viet Nam (khdng nfin qud ehii trong vdo sd Itfdng vd'n dang ky).
Ngoai ra, Vifit Nam can ed eae giai phdp phu hdp de' loai bd, phdng trdnh cdc nha dau ttf ntfde ngodi khde ldi dung EVIPA de dau ttf vdo Viet Nam nhdm htfdng loi tff cdc hifip dinh ndy. Tff dd, gay anh htfdng dfi'n uy tin, sffe eanh tranh eua mdi trtfdng dau tff Viet Nam.Q
TAI LIEU THAM KHAO
1. Bp Ke hoaeh va Dau ttf (2018). Cdc khuyen ngki vi ckiin lugc FDI thi he mdi 2020-2030 cua Viet Nam
2. Bd Kfi' hoach va Dau ttf (2018). Ky yiu 30 ndm thu hiit ddu tu nudc ngodi tgi Viet \'am 3. Cue Dau ttf ntfdc ngodi, Bd Kfi'hoach va Dau ttf (2019). Tinh hinh thu hut ddu tu nudc ngoai thdng 07/2019
4. Phffdng Anh (2019). Ky kit IPA - Hodn lodn phii kgp vdi dtnh kudng thu hut FDI trong tbdi gian rdi, truy eap tff http://kinhtevadubao.vn/chi-tiet/92-I4301-ky-ket-ipahoan-ioan-phu-hop-voi- dinh-huong-thu-hut-fdi-trong-thoi-gian-toi.html
5. European Commission (2019). EU-Vietnam Trade Agreement <ft InvestmeniAgreement. access to hltp://ee.europa.eu/trade/policy/in-focus/eu-vietnam-agreement/
