Khoa hoc Giao due Thuc tien giao ' ^ J ^ - J ,
THLTC T R A N G D I N H H U O N G N G H E N G H I E P C U A H O C S I N H T R U N G H O C P H O T H O N G T I N H H O A B I N H
TRUONG THI HOA Truong dai hpc Nong nghiep I Ha Noi
1. Oat van de
Nghe nghiep la van de vd cung quan trqng trong ddi sdng cua moi con ngudi. Cd nghe nghiep con ngadi mdi cd cudc sdng on dinh, mdi lam cho cudc sdng cua hq trd nen cd y nghia. Day cung la van de tran trd va bdc xuc cua tuoi tre khi bade vao ngUdng cda cua cuoc ddi.
Hoa Binh la mdt tinh vung cao, la cda ngd cua vung Tay Bac. Hqc sinh (HS) d cac trUdng Trung hqc pho thdng (THPT) cua tinh Hoa Hda Binh phan Idn la con em cac dan tdc thieu sd (DTTS) nen trong viec hqc tap dac biet la sU lUa chon nghe nghiep dUdng nhU khdng duqc HS va bd me cac em quan tam. Ben canh dd, HS cung khdng cd dieu kien de tiep can nhieu thdng tin lien quan den cac trUdng chuyen nghiep, chinh vi vay cac em khdng biet minh se lam gi, thi vao trUdng nao. Cac em cung khdng cd duqc nhQng co sd de danh gia nang lUc ban than phu hqp vdi nhQng nganh nghe gi? TQ nhQng thUc trang dd ma hau het HS Idp 12 sau khi tdt nghiep THPT da d nha, hoae mot sd khac dang ki lUa chon trUdng de dang ki thi tuyen sinh nhUng khdng do, vi vay ma ti le do vao cac trUdng trung cap, cao dang (CO), dai hqc (DH) rat tha'p. Cu the d tinh Hda Binh: nam 2005 sd luqng thi sinh thi do vao cac trUdng OH va CO la 14,04%; nam 2006 la 15,4%; nam 2007 la 19%; nam 2008 la 21,1% va nam 2009 la 28,2%.
Djnh hudng nghe nghiep giup HS tU xac dinh cho minh mpt nganh nghe phu hqp vdi nang luc, sd thich, hUng thQ dieu kien gia dinh, nhu cau phat trien cua xa hqi...
Chung tdi nghien cQu dinh hudng nghe nghiep tren 1658 HS cua 10 trUdng THPT d 4 huyen mien nui cua tinh Hoa Binh la huyen Oa Bac, huyen Tan Lac, huyen Cao Phong va huyen LUdng Sdn dd la: THPT MUdng Bi, THPT Da Bac, THPT Doan Ket;
THPT Lung Van; THPT Tan Lac, THPT LUdng Sdn, THPT Thach Yen; THPT Nam LUdng Sdn; THPT Cao
Phong;THPT Mudng Chieng dtinh Hda Binh.
2. Ke't qua nghien ciru
2.1. Nhdn thdc cua hpc sinh ve vai trd cua djnh hudng nghe nghiep
6 ndi dung nay HS danh gia rat cao vai trd cua djnh hUdng nghe nghiep cua ban than. Cd den 86,6% HS cho rang viec djnh hudng nghe cho ban than la rat quan trqng vi cac li do sau day:
Giup djnh hUdng va chon nghe phu hqp vdi ban than (35,5%);
Giup dinh hudng tUdng lai, lien quan den tUdng lai (12,4%);
Quye't djnh tUdng lai (11,5%);
Cd nghe nghiep dn djnh va xay dpng que hUdng (7,4%).
2.2. Cdc yeu td dnh htfdng den stf ltfa chpn trtfdng thi, chgn ngdnh nghe cua hgc sinh
Bang 1: Cac yeu to anh hudng den sU lUa chgn trUdng thi, chgn ngdnh nghe cua hgc sinh
Cac yeu to anh hudng Tong so
Cac yeu to anh hudng SL %
Kha nang cua ban than 1446 87,4 Sdthi'ch cua ban than 915 55,2 Oinh hudng cua gia dinh 673 40,6 Djnh hudng cua thay co giao 376 22,7 Tuyen truyen cua cac phuong tien thong tin dai
chung 129 7,8
Y kien cua ban be 114 6,9
SU noi tieng cua trUdng dao tao 63 3,8 tUdng ddi tot khi Ipa chon trudng thi, nganh nghe cho ban than. Khi Ipa chon nghe, phan Idn
54
c tien giao due -Khoa hoc Giao due HS dua vao kha nang cua ban than (87,4%); tuy
nhien ti le HS lua chpn trudng thi theo cam tinh (Sd thich cua ban than) chiem ti le tuong doi cao 55,2% va lua chpn dua vao dinh hudng cua gia dinh (40,6%). Nhu vay cd the khang djnh mUc dp anh hudng cua cac ye'u to nhu ban be, sU noi tie'ng cua trudng dao tao, tuyen truyen cua cac phUdng tien thdng tin dai chung tdi viec HS lUa chpn nganh nghe va cac trudng dang ki du thi la khdng Idn. Cac em da biet dUa vao vao kha nang cua ban than de xac dinh hudng di cho chinh minh.
2.3. Nguyen vong tiep tuc hgc len cua hgc sinh viec dang ki va lua chpn trUdng thi lien quan den nghe nghiep, cdng viec sau nay cua HS. HS d day chu yeu xac dinh thi vao cac trUdng OH (41,9%) khoi trUdng sU pham duqc nhieu HS lUa chon nha't (6,9%); tiep theo la khdi cac nganh ki thuat; khdi trUdng HS lUa chon it nhat la van hoa nghe thuat.
NhUng trUdng OH cd nhieu HS du djnh dang ki tham gia thi tuyen sinh nha't chinh la cac trUdng da nganh, cd diem chuan hang nam khdng cao nhu OH Thai Nguyen; OH Tay Bac. Tuy nhien van cd mdt so HS tuy xac djnh duqc nganh mudn theo hqc song lai chUa xac djnh dung trUdng can duthi, the hien qua each dien dat rat chung chung nhU: OH Cong nghe thdng tin, OH Y, OH Y DUdc ma khdng cd ten trudng cu the.
Cd 41% hqc sinh dang ki vao cac trUdng CO, nhUng trUdng CO cd nhieu HS dudjnh dang ki tham gia thi tuyen sinh van la cac trUdng CO sU pham;
Song cung cd mdt so em chi ghi chung chung la thi vao CO, hoae CO Hoa Binh ma khdng ghi rd nganh theo hqc; hoae cd mot so HS ghi duqc nganh theo hqc (CO Cdng nghe thdng tin, CO Y) ma chUa xac djnh dUdc trUdng can duthi tuyen sinh.
Khi dUdc hdi li do vi sao lai dang ki du thi vao trudng OH, CO cu the dd thi da phan HS tra Idi la
"do sd thich", chi cd mdt so it em cd cau tra Idi la
"vi phu hdp vdi kha nang". Dieu nay mau thuan vdi ket qua d bang 1 - HS da cho rang ye'u to anh hudng manh nhat den viec lua chon va dang ki trUdng la kha nang ban than. Nhu vay, cac em cd nhan thUc dung nhUng khi lam van theo cam tinh la chu yeu.
Co hdn VA. tong so HS dang ki vao cac trudng
trung hqc chuyen nghiep (THCN) (27,8%) tap trung chu yeu d cac trUdng trung hqc y duqc, cdn kha nhieu HS khac chi xac djnh se hqc trung cap nghe ma chUa xac djnh dUdc nganh hqc va trudng can dang ki tuyen sinh.
Tuy nhien khi den thdi diem dang ki du thi mot so HS (17,8%) van phan van chUa biet nen thi vao trudng nao, li do la cac em van chUa cd du thdng tin ve cac trUdng ma cac em dudjnh thi, mat khac cac em cung khdng biet dUdc minh cd du kha nang de thi vao nhUng trUdng dd hay khdng. Chi cd mot so it HS quyet djnh khdng thi vao trUdng nao (5,8%) day la nhUng HS cd hqc lUc trung binh va ye'u, kem. Li do duqc dUa ra la: cac em tU thay chUa du kha nang de thi vao cac trUdng OH va CO, chUa biet cd tdt nghiep trung hqc phd thdng duqc hay khdng, mdt sd khac vi dieu kien gia dinh qua khd khan nen cac em.xac djnh d nha de di lam ngay.
Ket qua dieu tra cho thay cd sU khac nhau giUa hqc luc cua HS trong viec lua chon trUdng: nhdm HS gidi va kha cd ti le dang ki thi vao cac trUdng OH, CD cao hon so han vdi ti le lUa chon trUdng trung hqc chuyen nghiep (THCN). Ngay ca HS hqc lUc trung binh va yeu, kem cung mudn tham gia thi DH, CD.71 le HS chon trUdng TCCN d nhdm ye'u kem va nhdm Trung binh cao hdn cac nhdm Kha.
Gidi. Dac biet trong nhdm hqc lUc ye'u, kem van cd 31% mudn tham gia thi OH va 35% mudn thi CO, vdi nhUng HS nay thi phu hqp nha't la di hqc nghe do do cd the hieu rang so HS nay cdn thie'u hieu biet trong viec lUa chon va dang ki cac trUdng du thi, chi lUa chon va dang ki trUdng thi theo cam tinh, thay cac ban thi vao OH, CO cung thi ma khdng danh gia duqc kha nang cua ban than minh phu hdp vdi trUdng nao.
Cd sU khac nhau giUa HS dan tdc Kinh va DTTS, ti le HS ngUdi dan tqc Kinh dang ki thi vao cac trUdng DH (49,5%) va CO (44,1 %) cao hdn so vdi HS DTTS (DH la 39,3%; CO la 41%). NhU vay cd sU khac biet ve nguyen vong la do so HS dan tdc Kinh thudng dUdc bd me, hq hang quan tam hdn, ban than cac em cung duqc tiep can vdi nhieu thdng tin hdn va nhan thUc manh me hdn ve Idi ich cua hqc OH do do viec lUa chon thi vao cac trUdng DH va CD cao hdn so vdi HS ngUdi DTTS.
2.4. Nhung tieu chi trong viec ltfa chgn triidng thi
Bang 2. NhQng tieu chi lua chgn trUdng duthi NhOng tieu chi lua chpn trudng duthi Tong so NhOng tieu chi lua chpn trudng duthi SL % Chi tieu tuyen sinh 1196 72,1 Cic nganh nghe dao tao 1145 69,1 Diem tuyen sinh cac nam qua 930 56,1 Hpc phi va cac khoan chi phi cho hpc tap 803 48,5
Ti le choi 582 35,1
Cac djch vu cua trUdng danh cho sinh vien 408 24,6 Cac hpc bong cua trUdng danh cho sinh vien
ngheo, hpc gidi 252 15,2
Mile dp noi tieng cua trudng 111 6,7 Bang 2 cho thay khi tim hieu ve trtfdng de dang ki dtf thi HS chu yeu tim hieu ve chi tieu tuyen sinh cua tradng (72,1%); Cac nganh, nghe dao tao (69,1%); Diem tuyen sinh cac nam qua (56,1%).
Nha vay cd the thay HS da biet tim hieu cac thdng tin quan trqng, td dd can cd vao kha nang cua ban than de Ipa chon va dang ki tradng dp thi; HS da cd nhdng suy nghi dung dan khi tim hieu thdng tin ve cac tradng td dd daa ra nhdng quye't djnh dung cho minh trong viec dang ki vao cac trUdng dpthi.
2.5. Tieu chi ltfa chgn nghe nghiep
Bdng 3. NhQng tieu chi khi lUa chgn nghe nghiep Tieu chi lua chpn nghe nghiep Tong so Tieu chi lua chpn nghe nghiep
SL % Chpn nghe phu hdp vdi kha nang cua ban than 1341 81,0 Chpn nghe phii hpp vdi sd thich cua ban than 717 43,3 Chpn nghe phu hpp vdi nhu cau lao dpng cua xa
hpi 609 36,8
Chpn nghe phu hpp vdi kha nang ho trp tim viec
lam cua gia dinh 518 31,2
Chpn nghe hua hen nhieu co hpi thang tien 422 25,5 Chpn nghe hua hen thu nhap cao 274 16,5 Chpn nghe phu hpp vdi xu hudng cua xa hpi 153 9,2
Y kien khac 9 0,5
56
Bang 3 cho thay: khi HS Ipa chon nghe da biet can cd vao kha nang cua ban than (81%); va Ipa chon nghe theo sd thich tUdng ddi cao (43,3%).
Vdi ke't qua tren chung ta cd the ket luan rang da sd HS da cd sp hieu biet nhat djnh trong viec Ipa chon nganh nghe dung, HS Ipa chon nghe nghiep khdng cdn mang tinh chat cam tinh, ma da kha thpc te: biet Ipa chon nghe dung theo kha nang, nang Ipc, sd thich cua ban than vi nha vay mdi phat huy dapc het kha nang, tao ra hieu qua cao trong nghe nghiep sau nay. Khoang 1/3 sd HS da quan tam den nhu cau lao dpng cua XH (36,8%) va kha nang ho trq tim viec lam cua gia dinh (31,2%).
2.6. Kit qud dinh htfdng nghe cua hgc sinh Bang 4 cho thay cd tdi 30,6% HS Idp 12 chUa djnh hUdng duqc nghe nghiep cho ban than, cac em chua xac djnh sau nay minh se lam gi. HS thich nghe sU pham chiem ti le cao nhat (25,9%);
thU 2 la cac nghe tp do (11,9%) nhu lai xe, kinh doanh, cdng nhan, chan nudi, sda chda xe may, do dien tU, may, nau an...; d vj tri thU 3 la nghe bac sT (9,7%), d vj tri thU 5 la nghe ke toan (4,4%);
thU 6 la cdng an (3,6%). Cac nghe it dUpc hqc sinh Ipa chon la hoa si, nha bao, bq dpi, luat sU.
Cd 1,4% HS cdn dang ban khoan giUa 2 nghe va 6,9% HS tra Idi nham lan sang Ipa chon nganh hqc: kinh te, tai chinh ngan hang, cdng nghe thdng tin... Day cung the hien mdt sp thieu hieu biet cua HS ve nganh va nghe trong cudc sdng.
Ben canh do mdt so HS khdng hieu gi ve nganh nghe va trUdng dao tao cd lien quan nen thich nghe nay nhUng lai dang ki vao mdt trUdng ma khdng he dao tao nganh nghe ay.
Cd sp khac biet ve xu hudng nghe nghiep giUa HS nam va nU, cu the nhu nghe giao vien, bac si, ke toan, luat sU, hudng dan vien du Ijch ti le HS nU chon cao hon so vdi nam, nguqc lai nhu cac nghe tp do, xay dpng, cdng an, bp dpi ti le HS nam chon cao hon so vdi nU. Dieu nay chung ta cung cd the hieu la do sp phan hda nghe nghiep trong xa hqi, cd nhUng nghe phu hqp vdi nam hon, cd nhUng nghe phu hpp vdi nU hon.
KHGD so 66, thang 3 - 201 {
J h rc t i l n giao due -Khoa hoc Giao due Jtong^Thong ke nhdng nghe nghiep duac HS Ida chon
Xu hudng chpn ngh£ NOT
(N = 955) Nam (N =703)
Dan tpc Kinh
(N=425) DTTS
(N=1232) Tong sd Xu hudng chpn ngh£
SL % SL % SL % SL % SL %
ChUa biet lam gi 288 17,4 220 13,3 147 8,9 361 21,8 508 30,6 Da xic djnh dupe 1 nghe 588 35,5 427 25,7 223 13,4 792 47,8 1015 61,2
Giao vien 306 18,5 124 7,5 97 5,9 333 20,1 430 25.9
TUdo (Lai xe, kinh doanh, djch vu: sua
chua dien til, may, nau an) 76 4,5 122 7,3 30 1,9 168 11,2 198 11,9
Bacsy 94 5,7 66 4,0 37 2,2 123 7,4 160 9,7
Ketoan 47 2,8 26 1,6 20 1,2 53 3,2 73 4,4
Cong an 17 1,0 42 2,5 18 1,1 41 2,5 59 3,6
Bic si thu y 16 1,0 10 0,6 5 0,3 21 1,3 26 1,6
Hudng dan vien du Ijch 14 0,8 6 0,4 7 0,4 13 0,8 20 1,2
Xay dung 17 1,0 3 0,2 14 0,8 17 1,0
Cong tac xa hpi 5 0,3 6 0,4 1 0,1 10 0,6 11 0,7
Luat sU 6 0,4 2 0,1 3 0,2 5 0,3 8 0,5
Bp dpi 2 0,1 5 0,3 1 0,1 6 0,4 7 0,4
Nha bao 3 0,2 1 0,1 1 0,1 3 0,2 4 0,2
Hoa si 2 0,1 2 0,1 2 0,1
Ban khoan giOfa 2 nghe 13 0,8 7 0,4 10 0,7 10 0,7 20 1,4
Giao vien, bac si 10 0,6 6 0,4 8 0,5 8 0,5 16 1,0
Giao vien, tin hpc 1 0,1 1 0,1 1 0,1
Ke toan, giao vien 1 0,1 1 0,1 0,0 1 0,1
Bac si, tin hpc 1 0,1 1 0,1 1 0,1
Bac si, cong an 1 0,1 1 0,1 0,0 1 0,1
Nham lan nghe vdi nganh dao tao 66 4,0 49 2,9 45 2,7 70 4,2 115 6,9
Kinh te 35 2,1 17 1,0 21 1,3 31 1,9 52 3,1
Tai chinh ngan hang 18 1,1 13 0,8 9 0,5 22 1,3 31 1,9 Cong nghe thong tin 13 0,8 19 1,1 15 0,9 17 1,0 32 1,9
Tong so 955 57,6 703 42,4 425 25,6 1232 74,3 1658 100
NhU vay qua thUc trang tren chung ta co the ket luan: mac du HS da hieu duqc vai trd cua djnh hUdng nghe nghiep, xac djnh dung duqc yeu td anh hUdng den sU Ida chpn trudng thi, nganh nghe la "kha nang cua ban than", tuy nhien khi neu
len nguyen vong ve nganh nghe, trUdng thi thi da phan HS van dua vao cam tfnh: sd thich, theo ban be... la chu yeu ma khdng can cU vao kha nang cua (Xem tiip trang 61)
L_JXgifc tien giao due -Khoa hpc Giao due hUdng, nhiem vu trong giai dogn 2010-2015.
5. Tradng Cao clang Binh Oinh, Bdo cdo sd 155/
BC- CDBD ngdy 14 thdng 7 ndm 2010, ve viec xdy ddng ke hogch ddo tao ndm 2011 vd 5 nam 2011- 2015.
6. Tradng Cao dang Binh Ojnh, Bdo cdo so 241/
BC- CDBD ngdy 20 thdng 10 ndm 2010, ve ket qua ddo tgo 2008- 201 Ova dd kien quy md ddo tao den 2015.
SUMMARY
in order to improve the training quality and effec- tiveness of Binh Dinh College the author proposes some measures: awareness, social need assessment, changing and improving teaching staff, innovation of management; objectives, outcome standards, ac- creditation, transparency, teaching innovation, re- search; infrastructural investment and institutional discipline.
DAY CHINH TA...
(Tidp theo trang 53)
budng (mpt loai la d Nam Bp gidng nha la ndn) trong cac ngdi chua Khmer ngoai viec tiep nhan thdng tin cdn mong dpi dapc chiem ngadng ve dep va be sau van hoa trong chd viet. Ve dep cua chQ viet nha da keo gan qua khd vdi hien tai, lam ngan lai khoang each ngadi hdm qua vdi ngadi hdm nay. Viec ren net chQ trong tie'ng me de can dapc xem la bien phap ren luyen dQc kien tri va ti'nh ki luat cho moi hqc sinh Khmer.
TU LIEU THAM KHAO
1.06 HQu Chau, Do Hdu Chdu tuyen tgp (tgp 1), NXB Giao due, 2005
2. Dao Nam Son, Thach Sa Ron (Ddng chu bien), Tieng Khmer 1 (quyen 1, quyen 2), NXB Giao due, 2009
3. Dao Nam Son, Thach Sa Ron (Ddng chu bien), Tieng Khmer 2 (quyen 1, quyen 2), NXB Giao due, 2010
SUMMARY
The author presents specific phonetic and spell- ing signs of the Khmer language, the difference be- tween Vietnamese and Khmer languages in spell- ing rules and clarifying the necessity for teaching Khmer language in boarding schools for ethnicity with the strong development of ICT and desktop- publishing techniques.
T H U C T R A N G D I N H HUONG ...
• • •
(TiSp theo trang 57)
ban than, thieu sQ hieu biet ve nganh va nghe dan den nhieu HS nham lan khi Ipa chon giQa nganh va nghe. Van de dat ra cho cdng tac giao due hudng nghiep la lam the nao de HS Ipa chon duqc dung nganh nghe phu hpp vdi kha nang, phu hqp vdi nhu cau cua xa hqi, phu hqp vdi sd thich, hdng thu cua cac em. Hien nay cdng tac GDHN trong nha tradng can duqc danh gia va coi trqng.
TAl LIEU THAM KHAO
1. Oang Danh Anh, Gdp phdn tim hieu vdn de hddng nghiep. Tap chi Nghien cQu Giao due sd 2, 1982.
2. BP Giao due va Dao tao, Chuong trinh gido due phd thong cdp trung hgc phd thdng - Hogt ddng gido due hudng nghiep. NXB Giao due. Ban hanh kem theo quye't djnh sd 16/2006/QO-BGDOT ngay 5/5/2006 cua Bp tradng Bp giao due va Oao tao, 2006.
3. Pham Tat Dong, Gido due hudng nghiep. Sach Giao vien Idp 9. NXB Giao duc,2005.
4. Nguyen Van Le, Bdo cdo nhdng ket qud nghien cdu chinh cua de tai "Gido due phd thdng vd hddng nghiep - nen tdng phdt trien ngudn nhdn lUc di vdo cdng nghiep hda, hien dgi hda ddt nUdd'. Ma sd KX - 05 - 09. Chuong trinh khoa hqc cdng nghe cap Nha nUdc KX 05,2004.
5. Bui OUc Thiep, Dieu tra xu hudng nghe nghiep cua hgc sinh trung hgc pho thong. De tai khoa hqc cdng nghe, 2009.
Nguyen OUc Tri, HUdng nghiep: mdt sd vdn de li lugn vd thUc tien. Tap chi Giao due, sd 119,2005.
SUMMARY
Career guidance is very important, especially for the students at the threshold of the working life.
Based upon the survey of upper secondary students in 4 mountainous districts in Hoa Binh the author provides concrete results: career awareness, factors affecting career choice; choice and criteria for college and career selection.
KHGD so 66, thang 3 - 2011
