Journal of Sdence of Haiphong University | Vol. 04, No. 18, pp. 55 - 68
LAO DONG VIET NAM
TRUdC THACH THIJIC HOI NHAP AEC
Hoang Chi Cfltfng*, Tran Thj Nhif Trang**, flong Thj Nga"
Tdm tat
Vi|t Nam cd mdt dpi ngu lao ddng tr^
ddi dio vdi chi phi sd dung lao ddng thdp.
Hau het lao ddng dang ldm vile trong khu vdc ndng, ldm, ngd nghifp chilm khoing 46,6%, sd lilu nam 2014. Ndng suit lao ddng binh quan tddng ddi thdp so vdi mdt s6 nddc trong khu vdc nhfl Thai Lan, Malaixia, vi Xingapo. Mdi chi cd khoang 20% sd lao ddng dfldc qua dao tao. Khi Cong ddng Kinh t l ASEAN (AEC) cd hieu lflc se eho phep lao d0ng linh nghe di chuyen tfl do gifla cac nddc thdnh vien AEC. Lao ddng Viet Nam se phdi canh tranh vdi lao d^ng nddc ngoai tfl cae nfldc thinh vien AEC d l cd dfldc viec lim. Trong ddi han, Viet Nam nen tap trung vio vile dio tao dpi ngu lao ddng linh nghe bang vile doi mdi h$ thdng giio due de cd dfl^c edc dai hpc dang cap qudc te (WCU) va xay dflng mpt he thdng thdng tin vl thi trfldng lao ddng hoin ehinh.
Phfldng phap nghiin cflu sfl dflng trong bii bao la phdn tieh dinh lddng, phdn tich djnh tinh vi xu the.
• TS.. Khoa Quin tri Kinh doanh, Trddng DHDL Hii Phong; Postdoctoral Fellowsliip, Trddng Quin tri Kinh doanh (CBA), D?j hpc Nebraska d Omaha (UNO); Trddng Chinh sach cdng va Moi trddng (SPEA), D?i hpc Indiana 6 Bloomington (lU).
MI, "• ThS., Khoa Qudn tri Kinh doanh, Trddng DHDL Hai Phdng.
TUkhod: AEC, lao dpng, phdn tieh SWOT, Viet Nam
1. Mcrdau
Hiep hdi cac qudc gia Ddng Nam A (ASEAN - Association of Southeast Asian Nations) dflde thinh ldp ngiy 8/8/1967 sau khi Bd trddng Ngoai giao cic nddc Inddnlxia, Malaixia, Philippin, Xingapo vi Thai Lan ki bin Tuyin bd ASEAN (Tuyin bd Bang Cde). Ngdy 8/1/1984, Brunay Daruxalam dflpe kit nap vio ASEAN, ndng sd thinh vien efla Hiep hdi Iln thinh sau nfldc. Viet Nam gia nhip ASEAN ngiy 28/7/1995 tai Hdi nghi Bd trfldng Ngoai giao ASEAN lan thfl 28 td chflc tai Bruniy Daruxalam, dfla tdng so thinh vien cfla ASEAN Iln thinh bay nfldc.
Thdng 7/1997, Lio va Mianma trd thinh thdnh vien thfl tam vd thfl chin cfla Hilp hdi.
Campuchia gia nhdp ASEAN thdng 4/1999, hien thflc hod y tddng thinh l^p mdt Hiep hdi bao gdm tat ed cde qudc gia Ddng Nam A.^
ASEAN l i m0t khu vdc kinh te ndng ddng vdi diln tich: 4.435.670km^; dan sd: trln 640.000.000 ngddi; quy md thfldng mai: 2.530 tiUSD
' http://asean.mofa.gov.vn/vi/nr070521170031/
nrl30930202907/nsl31U221355I, truy cap thing 1/2016.
TAPCHf KHOA HQC Vol. 04, No. 1 8 - 9/2016 5 5
Lao dong Viet Nam tn/dc thach thiJc hpi nhSp AEC
Cac ddi tic thfldng mai chinh: Trung Quoc, EU, Nhat, Mi, Hin Qudc, An Dp...'
AEC la khu vflc kinh te ldn thfl 7 trln the gidi vdi quy md GDP khodng 2.480 ti USD nam 2014, vi dat 4.700 ti USD vio nam 2020.
Dd kiln ASEAN se trd thanh khu VLIC ldnh te Idn thfl tfl trln the gidi vio nam 2030.^
Cdng ddng kinh t l ASEAN (AEC ASEAN Economic Community) dflpc thinh lip ngdy 31/12/2015 nham muc dich tao ddng mot thi trfldng vi ca sd san xudt thdng nhat eho ede quoc gia thanh viln ASEAN, thuc day ddng chu chuyin td do cua hang hod, dich vu, dau td, lao ddng cd tay nghe trong ASEAN.
Mue tiiu cfla AEC Ii thflc day phat trien kinh te mdt each cdng bang, thilt ldp khu vflc kinh te cd nang Iflc eanh tranh cao mi vdi ning Ide eanh tranh niy, ASEAN eo thi hdi nhg.p day du vio nln kinh te toan cdu.^
Bii bao niy tip trung phan tich thde trang Idc Iflpng lao ddng cfla Viet Nam thdi gian gan day tfl do chi rd thdi cd, thdeh thflc vi cd nhflng chuan hi cdn thiet khi dat nflde tham gia day du vio AEC. Bii bio ed cau true nhfl sau:
Phan 2 se di siu phdn tich thdc trang Idc Iflpng lao ddng efla Viet Nam gan day. Phdn 3 neu nhflng thach thfle eho lao ddng Viet Nam khi tham gia AEC. Phan 4 Ii ket ludn vi khuyen
' http://asean.mofa.gov.vn/vi/nrl30930205 728/
nrl30930210355/nsl31113230924/newsitem_
prmt_preview. truy cap thing 1/ 2016.
^ http://www.tnjngtamwto.vn/2ec/ban-do-dau- tu-aec-trong-nam-2016-viet-nam-nam-o-dau, truycap thang 1/2016.
' http://www.trungtamwto.vn/aec/cong-dong- kinh-te-asean-so-tay-kinh-doanh-0, truy cip thing 1/2016.
nghi chinh sach cho Vilt Nam. Phddng phap nghiin cflu sfl dung Id phan tich dinh tinh (quahtative analysis), phdn tich dinh Idpng (quantitative analysis), md ta (descriptive analysis) va phin tich SWOT.
2 . No! d u n g
2.1. Thuc trgng lao dpng Viet Nam thdi gian gdn ddy
Phan niy tie gia se sfl dung sd lieu cung cdp bdi Tdng cue Thdng ke Viet Nam de phan tich tdng quan ve thflc trang Idc Idpng lao ddng Viet Nam thdi gian qua. Td dd thay dfldc dilm manh (strengths), diem yeu (weaknesses), thdi ca (opportunities) vi thach thflc (threats) ddi vdi lao ddng nflde ta. Day la nhflng can efl quan trpng giflp ho?ch dinh chinh sach de phit trien mpt lfle Idpng lao ddng ed chat Iddng nham ehu ddng cho viec hdi nhdp vio AEC. Bing mdt dddi day trinh biy vl Ide lddng lao dpng cua Viet Nam giai doan 2000 - 2014. Nhhi ehung, ta thdy xet ve so tuylt ddi, lao ddng Vilt Nam tang trddng deu qua eae nam tfl 37.075,3 nam 2000 len 52.744,5 ngin ngfldi nam 2014. Binh quin giai doan 2000 - 2014 mdi nam cd khoang 1 trieu lao ddng dflpe bd sung vio Idc lddng lao dpng Viet Nam. Ddy Ii Ide lddng lao ddng ddi dio, ehiem tdi 58,60% tdng dan sd ci nflde. Xet ve ca ein lao ddng lim viec trong edc khu vflc ta thdy, binh quan eho giai doan 2000 - 2014, co khoang 11% lim cho khu vflc kinh te Nha nfldc, 86% lam vile cho khu vde ngoii Nha nddc (td nhdn), vi trln 3% tdng sd lao dpng lam viec cho khu vde cd vdn dau tfl nddc ngoii. Kit qui niy eho thay viec thu hut dau td nfldc ngodi da giii quylt phdn nao viec lim
5 6 TRdONG OAI HOC HAI PHdNG
Hoang OiiCUffng, Iran Thi NhirTrang, Dong Thj Hga
eho lao ddng Vilt Nam. Tinh rieng cho nam trfldng ldnh doanh binh dang, die biet la viec 2014 ed trln 2 trilu lao ddng dang lim viec tilp ein ngudn vdn, Ii hit sdc quan trpng.
eho khdi niy. Day cung Id kinh de Viet Nam Nhd nfldc cdn cd nhflng ed ehe nhdt dinh nhd hpc hdi kinh nghiem quin tri tiln tiln cua cic dinh hddng thi trddng, eung cdp thdng tin ho tip doan xuyln va da qude gia trln thi gidi vi trd xue tiln thddng mai, hd trd ehuyen giao eung l i cd hoi de Viet Nam tilp thu cdng nghe edng nghe, d l thuc ddy phdt trien manh khu tfl nhi dau tfl nfldc ngoai. Kit qua nay cung vflc kinh te td nhin. Vi thfldng khu vdc kinh eho thay khu vdc kinh te td nhin hien giii t l td nhin ed nang sudt vi hieu qui cao nhat quylt phdn rat Idn cdng an vile lam cho lao so vdi cae khu vflc edn Iai trong nln kinh t^.
ddng Viet Nam. Vi vdy, vile tao mpt mdi
Bdng 1: LUc lddng lao dpng Vi$t Nam giai doan 2000 - 2014
Nghin ngifcn
Cffcau(%) Nam
2000 2001 2002 200J 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Tong so 37.075,3 38.180,1 39.275,9 40.403,9 41.578,8 42.774,9 43.980,3 45.208,0 46.460,8 47.743,6 49.048,5 50.352,0 51.422,4 52.207,8 52.744,5 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Kinh te Nhii niidc 4.358,2 4,474,4 4.633,5 4.919,1 5.031,0 4.967,4 4.916.0 4.988,4 5.059,3 5.040,6 5.107,4 5.250,6 5.353,7 5.330,4 5.473,5 11,7 11,7 11,8 12,1 12,1 11,6 11,2 11,0 10,9 10,6
Kinh te ngoai Nha nude
32.358,6 33.356,6 34.216,5 34.731,5 35.633,0 36.694,7 37.742,3 38.657,4 39.707,1 41.178,4 42.214,6 43.401,3 44,365,4 45.091,7 45.214,4 87,3 87,4 87,1 86,0 85,7 85,8 85,8 85,5 85,5 86,2
Khu VUc CO von dau tir nude ngoai
358,5 349,1 425,9 753,3 914,8 1.112,8 1.322,0 1.562,2 1.694,4 1.524,6 1.726,5 1.700,1 1.703,3 1.785,7 2.056,6 1,0 0,9 1,1 1,9 2,2 2,6 3,0 3,5 3,6 3,2
TAP CHl KHOA HQC V o l . 04. No, 18 - 9/2016 5 7
Lao dong Viet Ham trirfic thSch thiic hoi nhap AEC
Nam
2010 2011 2012 2013 2014
Tdngsd 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Kinh te Nha nude 10,4 10,4 10,4 10,2 10,4
Kinh t e ngoai Nha nude
86,1 86,2 86,3 86,4 85,7
Khu VUe CD von dau tu nudengo^i.'
3S 3,4 3,3 3,4 3,9 Ngudn:
Bdng 2: Lao dpng Viet Nam phdn theo ngdnh ngh
Tdng cue Thdng ke Viet Nam nam 2016' tgiai doan 2005 ~ 2014 (ngdn ngUdi)
TONG 50 Nong ngliiep, lam ngliiep va tliu^ian Ktiai khoang Cong nghiep che bien, che tao 5an xuat va phan phoi dien, ilhidot, nude nong, hoi nirdc va dieu hoa khong kh[
Cung cap nddc; hoat dong quSniivaxdli rac thSi, nude thii
Xay dung Ban budn va ban l i ' sda chda oto,m6td,xemayvaxecd dong cd khac Van til, kho bai Dich vu luu tru vian udng Thong tin va truyen thdng Hoat ddng tai chinh, ngan hang va bio hiem Hoat dgng kinh doanh bat dong sin Hoat dong chuyen mon, khoa hgc va Cong ngh?
Hoat dong hanh chinh va dich vyhotrd
Hoat dong cua fiing Cpng sin, td chdc chinh t r i - x a hpi, quin liNha nude, an ninh qudc phdng; dim bio xa hoi bit buoc Giao due va dao tao
2005 42.774,9 B.563,2 256,5 5.031,2
135,4
121,0
1.979,9 4.593,1
1.290,4 824,5 151,4 185,9 19,0 157,5
119,5
1.679,9
1.258,0 2007 45.208,0 23.931,5 298,8 5.665,0
121,3
108,2
2.371,9
4.929,5 1.341,6 1.096,4 180,5 191,6
53,9 158,3
147,7
1.665,9
1.513,5 2008 46.460,8 24.303,4 291,4 5.998.8 132,7
94,2 2.468,4
5.100,4 1.433,3 1.307,4 204,8 2043 51,5
183,1 158,1
1.650,6
1.492,7 2009 47.743,6 24.606,0 291,5 6.449,0 131,6
95,4
2.594,1 5.150,7
1.426,1 1.573,7 228,0 230,3
65,2 218,5
171,8
1.596,9
1.583,9 2010 49.048,5 24.279,0 275,6 6.645,8 130,2
117,4
3.108,0
5.549,7 1.416,7 1.711,0 257,4 254,5
101,3
217,5
m,s
1.569,6
1.673,4 2011 50.352,0 24.362,9 279,1 6.972,6 139,7
106,3 3.221.1
5.827,6 1.414,4 1.995,3 269,0 301,1 119,0
220,2
197,9
1.542,2
1.731,8 2012 51.422,4 24.357,2 285,4 7.102,2 129,5
107,8 3.271,5
6.313,9
1.498,3 2.137,4 283,6 312,5
148,1 248,8
229,3
1.582,7
1.767,1 2013 52.207,8 24399,3 267,6 7.267,3
133,7
108,7 3.308,7
6.562,5
1.531,8 2.216,6 297,7 335,1
150,0 249,2
245,6
1.631,0
1.813,3 SIbi 2014 Sims 24.401,7 253,2 7.414,1
13l,(
109,1 3313,4
6.651,1 li35,i 2.301,1 317,9 352,1 158,1
250,1
262,1
U97,2
1.860,4 ]
' https://www.gso gov.vn/default.aspx?tabid=714, truycap 5 8 TRUONG DAI HOC HAlPHdNG
thing I nam 2016.
Hoang Chf CifOng, Tran Thj NhUTrang, Dong Thj Nga
YIeva hoat dgng tro giup xa hdi
Nghe thuat, vui chdi va giii tri Hoat ddng djchvu khac Hoat dgng iam thue cac cdng viectrongcachggia^inh,sin xuat sin pham vat chat v i dich vjtutieu dung cua hd gia dmh
Hoat dong ei)acactd chdc va cd quan qudc te
2005
349,9 82,2 781,8
189,9
4,7 2007
384,6 129,7 737,9
175,6
4,5 2008
365,6 180,4 673,8
163,4
2,5 2009
364,7 210,8 569,0
183,3
3,2 2010
437,0 232,4 687,3
196,7
2,5 2011 480,8 250,1 734,9
183,1
2,8 2012 482,4 256,0 731,9
173,9
2,8 2013
490,8 271,6 749,5
174,9
2,9 Sdbd 2014 492,7 285,7 764,4
175,0
2,4
Nguon: Tdng cue Thdng kl Viet Nam nam 2016' Bang 2 trinh bay lao ddng Viet Nam thu hut dddc lddng Idn lao ddng Viet Nam Id:
phdn theo nginh nghi. Sd Hlu cho thay lao (i) Cdng nghiep che biln, chi tao (14,1%), (ii) ddng Viet Nam tip trung chu yeu trong linh Bdn buon, ban le, sfla ehfla d td, md td, xe may, vdc Ndng, lim va thuy sdn, chiem gan 50% vd xe cd ddng ed (12,6%), (iii) Dieh vu ldu trfl tdngsd lao dpng VietNam (chilm 46,3% nam vi an udng (4,4%), v i Giio dpc vi ddo tao 2014). Nd phan dnh ca cau kinh t l cdn tfldng (3,5%), sd lieu nam 2014. Tinh tdng 5 nginh ddi lac hau cua Viet Nam. Dilu nay khdng trln lao ddng dang lam ™ c chiem 81,2%.
ngac nhiln vi Viet Nam cd xuat phdt diem
thap, li mdt nddc thudn ndng, bi t i n phd ; ' ' ' ~ ~ , , ,, hpp li,...cho cac doanh nghifp. Mau chot la cac trong chien tranh, mdi tiln hinh cdng nghiip ^^^^^ ^^^^^^ ^.^ p^^j ^^^j^ j^^^h vdi nhau vi hod t d nhflng n a m d a u 1990. M u c t i e u p h d n upgrade c6ng nghe, vuon ra canh tranh duoc tren d a u t r d t h i n h m d t nflde e d n g n g h i i p t h e o th* trddng thi gidi. Cac budc tuSn tu l i phat tri^n , T^, ,, . cdng nghiep nhe t h i m dung lao d6ng, rot chuyen hudng hien dai trong thai gtan teJi. Diy la mot ^^^^ ^, _^^ •^_^_^ , ^ ^.__^ ^^^,^p p^^ ,^^^ ^^ y,, ^ ^ . bai toin rat khd cho Viet Nam neu chpn sai t^o, xi mang, sit th^p, phan b6n, hoa dau, tien d^n chiln Ifldc cdng nghiep hod.^ Bdn nginh nfla li cong nghiep nang, c6ng nghe cao, IT, Nano, danh dau sU ket thiic ciia giai doan nay la cong . nghiep 6 to. Tuy nhien theo chi ra d Ngo Trinh Ha ' https://www.gso.gov.vn/default.aspx? (2004) chfnh sich cdng nghiep va thdong mai c i a tabid=714,UTiycip thing 1 nam 2016. Vi^t Nam da kim ham sU phat trien cua cong ' Trong khuon kho bai n i y khong cho phep nghiip. v i vi|c san xuat s i n pham tham dung lao tac gia di sau phan tich chinh sich cdng nghiep ciia dpng chUa dUpc khai thac tri^t de, hay Viet Nam Viet Nam. Tuy nhiSn, theo b i i hpc kinh nghiem til da chpn chUa "chinh xac" cic n g i n h cdng nghiep Nhit Bin (1950 - 1980), Han Quoc va D i i Loan mMC tieu. H i | n quoc gia chda co nginh cong (1950 - 1990), hp cd "Chi^n lu<?c C6ng nghiip hoa nghiep phy trp, tham chi cho nganh del may von thay thg nhap khau" (Import - Substitution) v i ViSt Nam co loi the so sanh. Viet Nam mdi dang d chuyen sang "ChitEn lili?c Cdng nghiep hoa Hudng nac 1 (stage 1) trong 5 nde (stage 0 - 4 ) cua qua vio xult khdu" (Export - Orientation) trong thdt trinh phat triln, tflc s i n xuat dOn giin dUoti sif.
diem hcfp Ii vdi sv( ho trp tfl Chinh phu v i cic Cd hudng dan cua nha dau td nddc ngoii v6i gia tri quan thong qua giam thue, h6 trp tin dung, bao ho gia tang thu Ui thap (khoing 1/3).
TAP CH( KHOA HOC V o l . 04, No. 18 - 9/2016 5 9
Lao dong Viet Nam trudc thach thdc hdi nhap AEC
Bing 3 dadi day se trinh bay ve nang suit va 1/18 Xingapo. Theo Mackinsey (2012), cua lao dong Viet Nam phan theo nganh kinh yeu to TFP (Total Factor Produefivity) dong te giai doan 2005 - 2014. Nhin chung nang gop cho tang tnidng GDP Viet Nam c6 xu suit lao dong Viet Nam phan theo nganh kinh htleSng giam thori gian gan day. Sau hem 2 thip te- tang tnlflng dfo hing nam giai do?n 2005 - ki doi m6i v « kinh te tang trUdng cao binh 2014. Ba nginh c6 ning suat lao dong cao quin 7%/namc6sv( dong gop cila lijcltiong lao nhit li: (1) Khai khoang, (ii) Hoat dong kinh dong tA d6i dio, hiSn Viet Nam dang nSm doanh bit dong san, va (iii) Sin xuSt va phan trong giai doan "dan s6 vang" do Of nhien ban phoi dien, khi dot, nU6c n6ng, hoi ntjdc va tang, va sU md cila cua nSn kinh tft h6i nhip dilu hoi khong khi. Nginh co ning suit thap kinh t£ quoc te de tiep thu ngoai lijc. Tuy nhien nhat li Hoat dong lim thue cic cong viec cung theo danh gia cua cac chuyen gia, Vict trong cac h6 gia dinh, sin xuat san pham vat Nam can tang y«u to ning suat lao d6ng chat vi dich vu tieu dimg cua ho gia dinh. Tuy (productivity) de giam gii thanh vi duy tii loi nhien theo so sanh ciia cac chuyen gia vdi mot the so sanh mdi CO the canh tranh dilflc vdi ck so nUdc trong ASEAN, nang suit lao dpng nUdc trong khu vUc ASEAN va Trung Qu6c.
Viet Nam mdi bang 2/5 Thai Lan, 1/5 Malaixia.
Bdng 3: Ndng suit lao ddng Viit Nam phin theo nganh kinh te giai doan 2005 - 2014 (triiu dong/ngiidi)
TONG SO
Nong nghiep, lam nghiep va thuy san Khai khoang
Cong nghiep che bien, chetao San xuat va phan phoi dien, khidot, nude nong, hoi nude va dieu hoa khong khi
Cung cap nude, hoat dong quSn li v l xdii lac thai, nude thli Xay dung
8an buon va ban i$; sda ehda 6 td, m6ta,xemayvaxecdddngeokhae Van tai, kho bai Dieh vu Idu tiu va an udng Thdng tin va truyen thdng Hoat dong tai ehinh, ngan hang va h^o hiem
Hoat dong kinh doanh bat ddng sin Hoat ddng ehuyen mdn, khoa hoc va cdng nghe
Hoat ddng hanh ehinh va dieh vu ho trd 2005
21,4
',s
3U.6 34,2 220,0
37,3 26,9 24,3 21,7 3S,6 66,0 257,3 3.232,2
82,0 32,3
2007 2S,3 9,7 373,8 42,7
312,2
85,3 33,6 31,2 29,1 41,0 76,3 84,0 541,0 107,2 34,7
2008 32,0 13,6 503,1 50,1 337,7
125,5 38,8 40,9 35,4 43,6 85,9 103,3 699,8 117,6 10,8
2009 37,9 14,1 567,1 51,3 468,6
84,7 42,5 46,7 38,8 42.8 84,9 435,6 1.769,2 111,2 41,6
2010 44,0 16,3 742,2 42,0 504,8
94,6 42,7 31,1 43,8 45,5 77,3 457,8 1.300,0
128,8 42,5
2011 55,2 22,3 982,8 53,2 580,4
128,4 48,5 40,3 55,9 51,1 78,4 493,0 1.370,6 160,4 50,8
2012 63,1 25,6 1.298,6
60,7
751,3
141,8 53,4 47,4 62,2 55,3 80,3 547,7 1.204,8 166,5 S1,3
2013 68,7 26,4 1.474,3
65,8
862,2
164,4 55,6 51,7 67,0 60,7 82,8 581,9 1.263,6 190,2 55,0
Sdbo 2014 74,7 28,6 1.613,3
70,0 1.024,7
179,0 60,7 51,3 71,2 64,2 84,9 588,2 1.278,6 204,2 56,3
5 0 h''^^^'^'^ Q^l HOC HAI PHdNG
Hoang ChiCumig, Tran Thj Nhi/Trang, Dong Thj Nga
Hdat ddng cua Ding Cong san, td chdc chinh tri - xa hdi; quan ii Nha nude, an ninh qudc phdng; ddm hdo xahdi bat budc
Giao due v l dao tao Y te v l hoat dpng trd giup xa hdi Nghe thuat, vut chdi v l giii tri Hoat dong djchvu khae Hoat dong lam thue eae edng viec trong cac hd gia dinh, sin xuat sin pham vat chat v l djch vu tieu dimg eda hd gia dinh
2005
13,7
21,4 35,0 76,9 17,9
7,5 2007
18,8
23,0 41,5 70.2 25,6
11,0 2008
25,0
25,6 51,8 61,4 37,0
15,6 2009
29,5
27,0 58,3 61,9 51,1
15,8 2010
35,2
30,0 53,4 62,8 50,0
15,0 2011
45,5
38,3 55,2 67,3 59,0
20,5 2012
51,9
47,6 69,2 73,0 68,5
25,4 2013
57,9
58,0 119,5 78,1 76,9
28,7 Sefbd 2014
62,5
64,9 134,4 80,7 85,6
32,9
Ngudn: Tong cue Thong ke Vi^t Nam nam 2016' Bdng 4: Lao dpng Viit Nam phdn theo nhom tuoi giai doan 2000 - 2014
T6iig50(Nghirngirirt)
Cddiu(%)
Nam 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Sdbd 2014
2000 2001 2002 2003 20O4 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Tong so 38.545,4 39.615,8 40.716,0 41.846,7 43.008,9 44.904,5 46.238.7 47.160,3 48.209,6 49.322,0 50.392,9 51.398,4 52 348,0 53.245,6 53.748,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
15-24 8 289,1 8.757,7 8.776,8 9.361,8 9.060,6 9.168,0 9.727,4 8.561,8 8.734,3 9.184,7 9.245,4 8.465,2 7.887.8 7.916,1 7.585,2 21,5 22,1 21,6 22,4 21,1 20,4 21,0 18,2 18,1 18,6 18,3
25-49 25.474,1 26.216,7 26.783,9 26.598,3 27.236,0 28.432,5 29.447,7 29.392,1 29.973,4 30.285,1 30.939,2 31.503,4 32 014,5 31.904,5 32.081,0 66,1 66,2 65,7 63,5 63,3 63,3 63,7 62.3 62,2 61,4 61,4
50+
4.782,2 4.641,4 5.155,3 5.886.6 6 712,3 7.304,0 7.063.6 9.206,4 9.501,9 9.852,2 10.208,3 11.429,8 12.445,7 13.425,0 14081,8 12,4 11.7 12,7 14,1 15.6 16,3 15,3 19,5 19,7 20,0 20,3
' https://www.gso.gov.vn/defaulLaspx?tabid=714, truy cap thing 1 nam 2016.
T * P CHl KHOA HOC V o l . 04, No. 18 - 9/2016 I s i
Lao dong Viet Nam irUdc thach thiic hgi nhap AEC
f H l i .
a&:;
mXBi
Nam 2011 2012 2013 Sdbd 2014
Tong so 100,0 100,0 100,0 100,0
15-24 16,5 15,1 14,9 14,1
25-49 61,3 61,1 59,9 59,7
50+
22,2 23,1 25,2 26,2
Nguon: Tong cue Thong leg Vilt Nam nam 2016' Bang 4 trinh bay lao dong Viet Nam theo nhom tu6i ca ve so tuyet doi va ecf cau. Qua bing tren ta thay ti le lao dong trong do tuoi 15 - 24 co xu hilctng giam trong lilc liidng lao dong, ci^
the giam ttf 21,5% nam 2000 xufing con 14,1% nam 2014. Lao dpng trong d6 tu6i 25 - 49 cung CO xu hudng giam, tit 66,1% nam 2000 xu6ng con 59,7% nam 2014. Lao dong trong do tuoi tren 50 CO xu hii6ng tang, til 12,4% nam 2000 Iln 26,2% nam 2014. Co the noi Viet Nam dang chiing kien sil gii hoa trong lilc lilpng lao dpng. Ham f Viet Nam nln thiie hien cong nghiip hoa thanh cong dat niicfc khi dan $6 dang tre va d giai doan dan s6 vang, neu keo dai din giai doan d^n so gii se rat kho khan. Theo il6c tinh cua UN (United Nations) qua World Population Prospects thi giai doan dan so ving ciia Vilt Nam se keo dai trong khoang 1975 - 2035.
Bdng 5: Lao dpng Viet Nam dd qua ddo too phdn theo ngdnh kinh ti giai doan 2009 - 2014 (%)
TONG SO
Ndng nghiep, iam nghiep va thuy s i n Khai khoang
Cdng nghiep ehe hien, che tao
Sin xuat va phin phdi dien, khi ddt, nude ndng. hoi nudcvl dieu h o i khdng khi
Cung cap nude: boat ddng quin li v l x d i i rie Chli, nude t h i i
Xay dung
Bin budn v l b i n i§; sda ehda d td, md td, xe may v l xe CO dong cd khae
Van I I I kho bai Dieh vu idu t r d v l an udng Thdng tin va truyen thong Hoat ddng tai chinh, ngan hang v l bio hiem Hoat ddng kmh doanh bat ddng s i n Hoat ddng chuyen mon, khoa hpcva edng nghe Hoat ddng hinh ehinh va dich vu ho tro Hoat dpng cua OIng Cong san, td chdc ehinh trj - x l hdi; quin li Nha nude, an ninh qude phdng, d i m ban x l hdi bat budc
2009 14,8 3,9 41,7 14,9 53,0
37,4 12,4 13,3 41,2 ' 8,4
61,8 67,3 29,3 63.4 30,2
63,0 2010
14,6 2,4 33,3 13,4 67,2
29,4 12,6 13,7 33,6 8,1 69,8 79,3 38,8 65,2 31,6
71,8 2011
15,4 2,7 35,0 14,8 69,5
33,5 11,7 14,3 36,2 9,0 71,8 78,8 33,2 73,0 35,6
71,9 2012 16,6 3,0 42,5 16,8 77,8
33,2 12,6 14,9 43,5 9,3 72,7 78,8 30,8 75,9 35,3
74,0 2013
17,9 3,5 42,3 18,3 76,2
36,3 14,1 16,6 46,4 10,2 78,5 80,2 33,8 73,8 39,4
76,6 Sobd 2014 18,2 3,6 52,5 17,9 73,1
40,2 13,9 17,5 44,5 11,7 77,7 80,7 32,5 76,9 36,4
76,9
' https://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=714. truy cap thang I nam 2016.
6 2 ITRUONG DAI HQC HAI PHONG
Moang Ch[Cirang,Tran Thi Nhif Trang, Song Thj Nga
Gilo dueva dao tao Yteva hoat ddng trd giup x l hdi Nghe thult, vui Choi va gill tri Hoat ddng dich vu khic
Hoat ddng lam thue cic cdng viet trong cic hd gia fmh, sin xuat sin pham vlt chat va dich vu tieu dung euahdgiaffinh
Hoat ddngcuaeactd chdc vaedquanqudcte
2009 78,0 76,4 14,0 16,2
4,2
85,4 2010 90,8 86,8 16,6 13,5 3,8
97,2 2011 90,3 86,9 16,4 15,2 2,9
82,0 2012
91,2 86,2 19,5 17,0 3,6
81,9 2013 91,1 85,5 19,0 23,9 2,9
84,7 Sobd 2014 90,8 88,8 22,7 21,5 2,5
90,0
Chu y: Lao dgng qua ddo tao la lao dpng dUdc hgc it nhdt mpt khod hgc nghi 3 thdng trd lin vd dUdc cdp chdng chi.
Nguon: Tong cue Thong ke Viet Nam nam 2016' Bdng 6: Lao dpng Viet Nam qua ddo tao phdn theo nhom tuoi giai doan 2009- 2014
idNGSli 1 5 - 1 9 2 0 - 2 4 2 5 - 2 9 3 0 - 3 4 3 5 - 3 9 4 0 - 4 4 4 5 - 4 9 50+
2009 14,8 2,2 16,7 23,3 18,0 13,3 12,2 14,2 11,6
2010 14,6
u
14,8 23,8 20,0 13,9 12,0 13,1 11,6
2011 15,4 1,6 16,9 25,2 21,0 15,2 13,0 13,7 12,2
2012 16,6 1,9 19,7 27,0 22,6 173 13,9 13,7 12,5
2013 17,9 2,2 23,0 29,2 26,0 18,6 14,6 13,7 13,2
Sdbd 2014 18,2 1,9 23,4 30,1 26,6 19,7 15,0 14,2 12,8
Nguon: T6ng cue Thdng kl Vilt Nam nam 2016^
Bing 5 va 6 trinh bay lao dong Vilt Nam dilpc dao tao phan theo nganh kinh t^ va theo nhom tuoi giai doan 2009 - 2014. Theo Bang 4 thi nginh c6 ti 11 dilpc dao tao cao nhat la: (i) Gido due vi dio tao (90,8%), (ii) Hoat dpng tai edc to chule vi eO quan quoc te (90,0%), (iii) Y te vi hoat dong trp giiip xa h6i (88,8%), (iv) Ho^t d6ng tii chinh, ngan hang va bao hiem (80,7%), (v) Thong tin va truyen thong (77,7%), (vi) Hoat dpng chuyen mon, khoa hpc va c6ng nghi (76,9%). Nganh co ti le dilpe dio t?io thip nhat la: (i) Hoat dpng lim thue cac cong viee trong cac hp gia dinh, san xuSt san pham vat chat vi dich vu tieu dimg ciia h6 gia dinh (2,5%) vi (ii) Nong nghiep, lam nghiep va thuy sin (3,6%). Dieu nay phii hpp vdi dae thii vi yeu cau c6ng vile cua tiing nginh. Bang 6 cho thay lao dong trong dp tuoi tii 25 - 39 dilpc dio tao nhieu nhSt. K^t qua phan tich cho thay co tdi 46,3% so lao dpng lam trong nginh Nong nghiep, lam nghiip vi thu^ san nhiing ti 11 dilpc dao tao mdi eo 3,6%. Lao dpng trong nganh nay hien dong nhfit nhiing e6 nang suit thap nhIt (xem Bang 3) vi diipe dao t?o it nhat. Day thiic sil la mpt kho khan cho Vilt Nam d^ thiic hien c6ng nghiep hoa nong nghiep vi hien d^i hoa n6ng thon.
' https://www.gso.gov vn/default.aspx?tabid=714, truy c4p thang 1 nam 2016.
' https://www.gso.gov.vn/defaulLaspxTtabids714, truy c|ip thing 1 nam 2016.
TAP CHf KHOA HOC V o l . 04, No. 18 - 9/2016 6 3
Lao ddng Viet Nam trude thieh thde hdi nhip AEC
Neu nhin vao tdng th« thi tong s6 lao trinh eio van minh cila xa hgi trong qui trinh dong Viet Nam dilac qua dao tao mdi chiem phat trien. Viet Nam can co chinh sach cu the CO 18,2%, so lieu nam 2014, con lai 81,8% 14 va thift thiic han trong viec sit dung diing vi chila dtlac qua dao tao (xem Bang 5, 6). Day hiSu qua cac nguon lUc tai chinh trong viic thuc sil la con so bao dong cho Vi|t Nam thiic day ngay lap tlJc viec dao tao cho minh trong qua trinh cong nghiep hoa, hien dai hoa doi ngii lao dgng CO tay nghe va chSt lilmg vi hgi nhap kinh t« quoc tl. Bdi lao dgng la cao dap i3ng dugc ySu cSu cua hgi nhap kinl chii the cua mgi hoat d6ng quan li, san xuat va te qu«c tf va cong cuOc c6ng nghiep hoS, hien tai san xuat trong xa hgi. No quyet dinh san dai hoa dat ml6c. DUdi day la ma tran SWOT lugng cia nen kinh te, nang suat cia nganh ve lao dgng cua Vitt Nam tnidc boi canh gia kinh ti, hieu qua sin xuat kinh doanh, chat nhap AEC; Phan 3 tifp theo se phan tich sau lugng cua san phim tren thi trUetng, nang lUc han thach thilc cua lao dgng Vijt Nam khi phat trien va sU phit tri^n ben viing cua quoc tham gia AEC.
gia. d mgt khia canh nao do nd phan anh
Ma tran SWOT cho lao dpng VietNam tnidc hoi cdnh hpi nhdp AEC
ThcticifiOpportunlties)
- Co hpi viec lam gia tang doi vdi lao dpng co tay nghe khi AEC duoc thoc thi [tao dpng co CO hpi dl chuyen sang cac nOi^c thanh vien khac tim viec lam)
- Trong nhflng nam tfii Viet Nam van tiep tue hpi nhap sau rpng hOn vdi the gidi trong khuon kho cac FTA
Thach thAc (Threats)
- Canh tranh se cao va khoe liet hOn ddi vdi
!aa dong cac nild'c thanh vien khac cDa AEC - Yeu cau cao doi vdi lao dpng ttf ngiTdi s\i dung lao dong tai AEC, die biet la the luc, trinh do, ngoai ngi}, va kl luat trong lao dong
Diem manh (Strengths) - Gia r£ [Luong binh quan thap hon cac nildc Trung Quoc, Thai Un, Malaixia, Philippin, Indone xia)
- t a o dong can man, lanh - Luc luong lao dpng dong dao [dang trong giai doan dan so vang)
-Lao ddng tre
SOISildungfiiem manh khai thacCohpi):
- Lao dpng Viet Nam chii ddng md rpng, tham nhap vao cac thi trtifing lao dong cQa cac nUdc thanh vien AEC - ChO dong tan dung tdt cac co hdi do hdi nhap mang lai thdng qua su hS tro cCia cac co quan hOu quan nha nude va to chiic quoc te
ST [Sddung Olem manh han che Nguy co):
- ChiJ dong tim hieu yeu cau cOa chU sd dung lao ddng va thi trudng lao dgng cua AEC de cd the canh tranh va cd doi phap hpp If
Diem yeu (Weaknesses) - Trinh dp cd han [chuyen mfin nghiSp VLI, ngoai ngit, lin hoc, ki nang mem ye'u) -The luc kem, ki luat lao ddng han che -Nang suat lao ddng thap - Thieu thong tin ve thi truimg lao dpng
WO (KhSc phuc Oiem yeu khai thac Cohoij:
- &ao tao ddi ngd lao d6ng lanh nghe (6 chuyen mon, ngoai ngCr, tin hpc, ki nang mem tot sd' dung cac nguon tai chinh trong va ngoai nUdc
-NSng cao klluat, the luc - Tifng budc nang cao nang suat lao dpng
V/T (Kh3c phuc Diem yeu han che Nguy co):
- Cai each he thdng giao due theo hUdng tiep can vdi cac chuan muc qudc te ve chuong trinh dao tao va each danh gia gi^o vien, hi vien
- Chu trong phat trien he thdng thdng tin n thj trudng lao dong
2,2. Thach th&c cbo lao dpng Viet Nam khi ddng chay tu do han ve lao dgng Unh nghe tham gia AEC trong khu vUc. Khi AEC chinh thiic di vio AEC da chinh thiic thanh lap ngay 31 hoat ddng, viec di chuyen lao ddng giiia cac thang 12 nam 2015. Mgt trong nhiing muc qudc gia Ddng Nam A se dugc tU do hoa. Cu tieu day tham vgng cia AEC la tao ra mgt th«, nhU da phan tich AEC bao gdm 10 quoc
5 4 TRUONG OAI HOC H A I P H C I N G
Hoang ChfCuflng, Tran Thj NhuTrang, Bdng Thi Nga
gia ASEAN vdi dan s6 han 640 trieu ngUdi, trong do CO khoang 300 tri^u ngiidi trong life lilcfng lao dong. Ba quoc gia co tong Iiic liiOng lao d^ng chiem ti trong hcfn 70% trong AEC lalndonexia (khoang 40%), Phillippin (khoang 16%) va V i ^ Nam (khoang 15%).
Liic liidng lao dong nay khi ddac "gi&i phong", dtiqfc tii do di chuyen trong thi tnfcfng chung se la nhan to ca ban de thiic day sil phat trien kinh te - xa hpi cua cac midc thanh vien AEC. Tnidc mat, trong nam 2015 cd 8 nganh nghe ma lao dpng cua cac niidc thanh vien AEC diidc tii do di chuyin thong qua cac Thoa thuan Cong nhan tay nghe tilctng diidng gom ke toan, kien true sti, nha si, bae si, ki sit, y ta, van chuyen va nh^n vien nganh du lich. Ngoai ra, nhan lilc chit liidng cao (cac chuyen gia, thd lanh nghi) phai dildc dao tao chuyen mon hoae cd trinh dp til dai hpc trd len, thong th?io ngoai ngii, dac biet la tieng Anh, dildc di chuyen til do hdn.
Theo dii bao cua Td chi5c Lao dpng Quoc te (ILO), khi tham gia AEC, so vile lam cua Viet Nam se tang len khoang 10,5% vao nam 2025. Cac nginh tao them nhilu viec lam li san xu5t gao, xay dilng, van tai, det may va chi biln liidng thiic. DSy li cac nganh Viet Nam cd ldi the san xuat. Dilu nay giiip lao ddng Viet Nam cd cd hoi tim kiem vile lam trong ntldc vi tai cae quoc gia thanh viln khac nhU Inddnexia, Malaixia, Thii Lan, Xingapo...
NgUdc Iai, lao dpng til cac quoc gia nay cung ed thi sang Vilt Nam Iam viec khi edc thanh vien ASEAN di den nhat tri vdi mot tieu chuIn chung ve lao ddng linh nghi. Nd se giup tao ra sil di ehuyen mpt liidng lao d^ng
ed tay nghe ldn gifla cae nildc thanh viln AEC do sii chenh lech vl tiln lilcfng vi dieu kien lam viec. Day viia li ctf hpi vita la thach thflc doi vdi lao dpng Vilt Nam. Viet Nam se phai canh tranh rat Idn de cd dfldc viec lam trong nhflng linh vile doi hoi ki nang, trinh dd tay nghi, va ngoai ngfl, dac biet la eae vi tri eSp cao trong cac to chflc va doanh nghiep ca trong vi ngoii nfldc.
Van dl Vilt Nam gap phai la chat Iildng nguon nhan lflc cdn thap vi cd khoang each kha Idn so vdi cac nflde dang phat trien trong khu vflc. Theo danh gia ciia Ngan hang The gidi (World Bank), Vilt Nam dang rat thieu lao dpng cd trinh dp tay n ^ l , cong nhin ki thuat bae cao. Chit Ifldng ngudn nhin lflc Viet Nam thap so vdi cac nfldc khac. Neu lay thang dilm Ii 10 thi chat Ifldng nhan lfle eua Viet Nam chi dat 3,79 dilm - xep thfl 11/12 nfldc Chau A tham gia trong bang xep h^ng cua Ngan hing The gidi, trong khi Han Qudc Ii 6,91, An Dp la 5,76, Malaysia la 5,59, Thai Lan la 4,94... Chat Ifldng eiia lao dpng Vilt Nam thap dan din nang suit lao dpng thap nhfl da phan tieh d trln.^
Mat khac, h i thong thong tin cua thi trfldng lao d^ng Viet Nam hien nay eon thilu, bi chia eat gifla cac vimg, miln, kha nang bao quit, thu thap vi cung flng thdng tin ehfla dip flng dfldc nhu cSu cua cae doi tac tren thi trfldng lao ddng, die biet li ngfldi chu sfl dung iao ddng va ngfldi lao dpng. HI thdng chi tieu
' Xem t^i htlp://www.hvct.edu.vii/co-hoi-va- thach-thuc-do -voi-lao-dong-viet-nam-khi-gia- nhap-cong-dong-kinh-te - asean.aspx?tabid=
466&a=2050, truy 4 p ngay 13/5/ 2016.
TAP CHl KHOA HQC Vol. 04, No. 18 - 9/2016 6 5
Lao dgng Viet Nam tnfdc thach thiJc hdi nhap AEC
ve thi trfldng lao ddng tuy da ban hinh nhflng ehfla hoan thiln, ehfla day du, thilu thong nhit vi khd so sinh vdi qudc te. Do do, rat kho hoae khong the danh gii dfldc hien trang eua eung - cau lao dpng t?o cac "nut that" cua thi trfldng rat can thio gd. Ngoii ra, edng tac dil bao cung con yeu do thilu nhiing nghien eflu hpc thuat sif dung cac md hinh dfl bao thi trfldng lao dong tin eay vi nhat quan, thilu dpi ngu can bp, chuyen gia Iam cong tac thdng ke, phan tich, dif bao chuyen nghiep.^
3. Ket luan va khuyen nghi
Vilt Nam dang tren dfldng ddi mdi, md efla kinh t l vi hdi nh|p vdi t h i gidi. Viet Nam cd din sd tre, lflc Iflpng lao dpng ddng dao va re. Tuy nhiln, ti le qua dio tao rit thap, trinh dp tay nghi, nang suSt lao ddng thip, ngoai ngfl va the lflc ban che, ki luat lao dpng kem Ii bat ldi cho lao dpng Viet Nam.
Khi gia nhap AEC, lao ddng Viet Nam phii canh tranh manh me vdi lao ddng lanh nghe din tfl cac nildc thinh vien AEC. Dl duy tri Ipi thi vi cd dflde dpi ngu lao dgng chat Iflpng nham tin dung ed hdi cua AEC vi phat trien ben vflng, sdm thoat khdi b§y thu nhap trung binh, sau diy la mdt vii khuyen nghi ehinh saeh cho Vilt Nam thdi gian tdi dfla tren cae phan tich trln.
Thii nhdt, lao ddng efla Vilt Nam ein chu dpng tim hieu ylu eau eua chu sfl dung lao dpng trong cae nginh dflpc phep tfl do di chuyen da de cip d phan tren tai cac nfldc thinh viln AEC. Til dd, eung ein chu dpng nang cao trinh dp tay nghi, chuyin mdn, k!
nang tin hpe vi ngoai ngfl cua minh nham dap flng ylu eiu cua chii sfl dung lao ding.
Chu dpng xam nhap, md rpng thi tnidng de tim cho minh cac cdng viec hdp li, thu nhiip tot va dieu kiln lim viec tdt hdn. Phia cO quan hflu quan nen ho trd ngfldi lao ddng trong viec cung dp thdng tin, tfl vin vi|c lim vi tao dilu kiln thuin lpi trong viec hoin tat cac thu tue phap li ein thilt eho ngfldi lao ding de tham gia vio thi trfldng lao dpng khu vyc thuin lpi vi nhanh chdng.
Thii hai, ve phia nhi nfldc, muon co dflde nguon nhan lfle tdt dap flng dfldc yeu eau cua hpi nhap vi phat trien can phii co cts chi chinh sach v i dfldng ldi phat trien phu hdp. Viec dao tao nguon nhan Iilc eo the thdng qua dao tao tnie tilp hoae gian tilp.
Dao tao giin tiep thdng qua cdng tie tuySn truyen, quing ba d cie chfldng trinh truyin thdng vi phfldng tiln thdng tin dai chung.
Dao tao trfle tiep dflpe thflc hien tai cic cd sd dao tao. Viet Nam can nang cao nhan thflc ve dio tao lao dpng ehat Ifldng cao, dfla vao cac chfldng trinh phat trien cua tflng dia phflijng cu the. Bin canh dd hoan thien khung phap H vl dao tao v i cd the t h i che hoa thanh cac luat. Trong bdi canh ngan sach cd han Viet Nam cSn day mainh xa hdi hoi, da dang ngudn lflc cho dao tao lao ddng ket hpp ail dpng cic ngudn lfle trong v i ngoii nfldc. D6i mdi hoat ddng, n^i dung dio tao, chuyen chfldng trinh day tfl chu ylu trang hi kien thfle sang muc tiiu phit triln ki nang va nang luc hanh nghe cho ngfldi hpc gan vdi ddi hdi thflc t l ciia doanh nghiip, da dang hoa ndi dung day theo hfldng tieh hdp kiln thiSc
6 6 •"•"i^dNG e^i HOC HAI PHONG
Hoang ChiCUOng, Trln Thi NhUTrang, Dong Thi Nga
cd kl nang, nang lflc dde lap, chu ddng trong hpc tap, hinh thinh nang lflc nghi nghiep cho ngfldi hpc dap flng yeu cau cua ngfldi sfl dung tl.
Thd ba, phat trien hi thdng thdng tin thi trfldng lao ddng. Xay dflng cic mdi quan hi chat che gifla eung vi eau lao dpng vdi ed sd dio tao lao ddng. Doanh nghiep trfle tilp tham gia vio cic hoat ddng dao tao lao ddng nhfl xay dflng tieu chuSn ki nang, xie dinh danh muc nghi, xiy di^ng chfldng trinh dio tao, danh gia kit qui hpc tap cua ngfldi hpc...
Doanh nghiip ed trieh nhiem cung cip thdng tin cho cac ed sd dio tao ve nhu cau vile lim vi cic ehi dd eho ngfldi lao dpng, phin hdi cho cd sd dio tao ve trinh dp cua ngfldi lao ddng. O khia canh nao dd cac doanh nghiip nln cd cac ho trd tai chinh cho cac ca sd dio tao thdng qua viec tai trp xiy dflng eO bin, mua sam ed sd vit ehat hoae tii trp eae dfl i n nghiin eflu. Cic eo sd dio t^o td ehfle theo ddi, thu thap thdng tin vl hpc viln sau khi tdt nghiip, cd trach nhiem tiep nhan cae thdng tin tfl phia doanh nghiep va thay doi hoat dpng, chfldng trinh dio tao de thich flng vdi nhu cau cua doanh nghi?p.
Can lflu f Tang muon cd dfldc dpi ngu lao ddng chat Ifldng cao, nhi quin tri gidi, lanh dao chinh tri xuat sac cd tim, cd tim phai dfla tren mpt nen giao due tien tien (advance education system) vi ddng bp tfl cap dfldi len eip tren. Mudn cd mdt nln giao due tien tien phai cd dfldc cic trfldng dai hpc tot - hay dai hpe dang cap t h i gidi (WCU - World Class University), tflc nhflng trfldng ed uy tin va truyen thong hpc thuat lau ddi dflpe xip trong
top 400 trong bang xep hang cic trfldng d^i hpc the gidi cua Phu chfldng Thdi bao London (THES) hoae Dai hpc Giao thdng Thfldng Hai Trung Qudc (SJTU) nhfl Harvard, Tokyo, Bae Kinh, Quoc gia Xingapo, Qudc gia Xic, Oxford... Nd di^a trln 3 nln ting li "sfl tap trung tii nang", "ngin sich doi dio", va "chinh sach ho trp" phat trien hdp li (xem thim Salmi, 2009). Do do viec cai each hi thdng giao due Vilt Nam Ii cSp thilt. Tuy nhiln, trong khuon kho bii vilt tic gii khdng thi di sau them ve vin d l niy.
Cudi cung, tac gia xin gpi y eho cie nghiin cflu tiep theo de hoan thiln hdn cho mang nghiin cflu niy. Cac nghien cflu tilp theo cd thi tip trung vao viec xay dflng cac chfldng trinh dio tao d l ning eao ehat Iflpng lao dpng Viet Nam nham dap flng ylu eau eua thi trfldng AEC hay giii phap tang nang suit cho lao dpng Viet Nam nhflng nam tdi hoae tic ddng cua AEC tdi thi trfldng lao dpng cic nfldc thanh viln AEC. Tfl dd, chung ta se cd mdt bflc tranh tong quan va day du hdn ve thi trfldng lao dpng Viet Nam dat trong boi cinh AEC vi xa hdn nfla la boi canh the gidi trong qui trinh phit triln dfla dit nfldc ra khoi lac hau, bat kip cac qudc gia tien tiln trong khu vflc va the gidi. Do thdi gian va so lieu cd ban bii bao khdng the tranh khdi nhflng thieu sot, tip the tae gia rat mong nhin dflpc y kien cua ddc gia de hoan thiln htfn. Tap the tac gia xin chan thanh cam dn nhflng y kiln ddng gdp cua cac phan biln.
TAPCHf KHOA Hpc Vol. 04, No, 18-9/2016 6 7
Lao ddng Viet Nam trirdc thach ftiUhdi nhip AEC
Tai lieu tham khao 1. Marco Breu, Richard Dobbs, and Jaana
Remes (2012), Taking Vietnam's economy to the next level, Economic Report, Mackinsey Global Institute.
2. Ngo Trinh Ha (2004), "Catching - up Industrial Development of East Asian Economies and its Application to Vietnam", Working paper, Doctoral Course, Graduate School of Asia - Pacific Studies Waseda University.
3. Sahni, Jamil (2009), The Challenge of Establishing World - Class Universities, Published by The World Bank.
VIETNAMESE LABORS' AEC INTEGRATION CHALLENGES Abstract
Vietnam has a young and abundant labor force with low costs. Most all of them are working at the Agricultural, Forestry and Fishery sector sharing about 46.6% as of 2014.
The average labor productivity is quite low in comparison with some regional eountries such as Thailand, Malaysia and Singapore. Just only about 20% of them are well trained. When ASEAN Economic Community (AEC) comes into effect, it will allow skillful labors move freely between AEC members. Vietnamese labors will have to compete with foreign labors coming from AEC eountries to have Jobs. In the long - term, Vietnam should focus on training a skillfial labor force by innovating the education system with having the so - called the world - class university (WCU) and promoting the establishment of Labour Information System. The methodologies used in this article are a combination of qualitative, quantitative research tools and descriptive analysis.
Keywords: AEC, labor. SWOT analysis, Vietnam.
(Ngay nhan bii: 21/4/2016; Ngay phan bien danh gia: 9/5/2016; Ngay duylt dang:
20/8/2016)
68h'fil^dNGD^I HOC HAlPHdNG
