VIET NAM - CAI CACH VA HOI NHAP
Phat trien djch vu tai chinh ca nhan tai Viet Nam hien nay: Mgt so danh gia va khuyen nghi
TS. NGUYEN TRpNG TAI
Phdt triin dieh vu ldi ehinh ed nhdn dang Id mdt xu the vd la yeu cdu tdt yeu ddi vai cdc ngdn hdng trong giai dogn hien nay nhdm tdng cudng su hien dien, gia lang thi phdn vd da dgng hod cdc logi hinh sdn phdm dieh vu cua ngdn hdng, gdp phdn vdo lang sire egnh tranh eiing nhu doanh ihu eua ngdn hdng. Ben cgnh do, ca hdi ma rgng thi trudng, tiim nangphdl triin, khd ndng phdn ldn rui ro trong kinh doanh cua ngdn hdng ciing se tdng len. Bdi viil ndy se khdi qudt tinh hinh phdt Irien dich vu ldi chinh cd nhdn tgi Viet Nam vd di xudl mgt sd gidi phdp vd khuyen nghi chinh sdeh de dep luc phdl trien ITnh'vue dieh vu ndy trong thdi gian l&i.
Tit khda: Dich vu ldi chinh ed nhdn, ngdn hdng ihuang mgi, da dgng hda sdn phdm
1. Khai quat ve djch vu tai chinh ca nhan Dich vu tai chinh ea nhan la cac djch vu tai ehinh hudng ddn ddi tugng khaeh hang la ca nhan thay vi nhdm khach hang doanh nghidp.
Cae dich vu dugc cung cap chu ydu la tidt kidm, thanh toan, cho vay tieu dung, the tin dung, the ghi ng, cho vay bd sung vdn san xuat kinh doanh, cho vay sinh hoat tidu dung, cho vay mua d td... Phat trien dieh vu tai chinh ca nhan
dang la mdt xu thd va la yeu cau tat ydu ddi vdi eac ngan hang trong giai doan hien nay nham tang eudng su hien didn, gia tang thi phan va da dang hoa cac loai hinh san pham dich vu cfia ngan hang, gdp phan vao tang sfic canh tranh cung nhu doanh thu cfia ngan hang. Ben canh do, ca hgi md rgng thi trudng, tidm nang phat tridn, kha nang phan tan rfii ro trong kinh doanh cua ngan hang cung se tang len.
Hdp 1: So sanh giira dich vu tai chinh ci nhan va djch vu tai chinh doanh nghiep
Dich vu tai chinh ca nhan
+ Ddi tugng la eac khach hang ea nhan, don vi rieng le; tap trung vao cac dich vu la tidt kiem, tao tai khoan giao dich, thanh toan, thd ch%), cho vay ea nhan, cac loai the tin dung...
+ Gia tri cfia mdt hgp ddng thudng thdp han so
Dich Vll tai chinh doanh nghiep + Chi cung cap dich vu cho cac doanh nghidp, lam vai trd trung gian cho cac doanh nghidp.
+ Gia tri ciia mgt hgp ddng cao;
+ Chi tap trung cung cdp mdt vai san
*H9C vien Ngan h^ng
64 - Nhitng vin <H KINH Tt VA CHINH TR| THE Gldi S6 2(226) 2015
_Nguyln Trong Tai Phat trien dich vg tai chinh ca nhan tai Viet Nam..
vdi doanh nghiep;
+ Cd nhidu Ioai san phdm khac nhau nham dap nhu cau efia khaeh hang;
+ So lugng tai khoan va sd hd so giao dich ldn nhung doanh sd giao dieh thap.
+ Hd sa khdng phfic tap, khdng can phan tich danh gia bao cao tai chinh, thdi gian duydt hd so ngan, thfi tuc nhanh va don gian.
2. Qua trinh phat trien dich vu fai chinh ca nhan tai Viet Nam
Dieh vu tai chinh ea nhan xudt hidn tfi nhung ngay ddu khi ngan hang thanh lap, tuy nhien, mdi chi dfing lai d nhimg hoat dgng dan gian nhu gui tien tidt kidm va vay tidn. Trai qua mgt thdi gian hinh thanh va phat tridn, dae bidt la tu khi Viet Nam gia nhap WTO vdi nhiing cam kdt vk dich vu ngan hang va dich vu tai chinh, trong do cd ITnh vuc ban Id, thi trudng dieh vu tai chinh ca nhan d Viet Nam mdi trd ndn sdi ddng. Ddn nay, ed hem 100 ngan hang, td ehfic tin dung tai Viet Nam cung cap dich vu tai chinh ca nhan nhu cho vay, ehuydn tidn, cho vay du hgc, xac nhan sd du tidn gfii, the thanh toan.
2.1. Giai dogn 2006 - 2007
Trong giai doan nay, ben canh hoat dgng dku tu gian tidp thdng qua mua cd phdn cfia cac ngan hang ngi dia, cac ngSn hang khdi ngoai da tSn edng manh me vao Imh vuc ban le - dieh vu cho khach hang ca nhan.
Nam 2007, Standard Chartered Viet Nam la ngan hang dau tien cd chfie danh giam ddc phu trach ban le ea nhan, phuc vu cho vide day manh vide gidi thieu nhung san pham ca nhan mang tam qude te tai Viet Nam. Ngoai ra, ngan hang ngoai khac la HSBC cung ndi long chinh sach cho vay tidu dung ca nhan, trong dd, ndi bat nhat la quy dinh vd mfie thu nhap cfia khach hang khi vay vdn, tfi muc tdi thieu khoang 8 - 10 trieu VND/lhang da ha xudng edn 3 tridu VND/thang. Di trude mdt bude, ANZ la ngan hang dau tien lap dat may ATM va gidi thidu djch vu ngan hang dien tfi tai Viet Nam. Day cung la ngan hang nudc ngoai dku tidn dugc phep lap dat cae may ATM tai cac dia didm
pham dac trung;
+ Sd lugng san pham khdng Idn nhung gia tri efia tfing san phkm la rkt ldn;
+ Hd so phfic tap, can xem xet phan tich bao cao tai chinh cua doanh nghidp, thdi gian xfi ly hd so dai, thu tuc - hd so phfic tap.
khac ngoai chi nhanh cfia minh. Ngan hang nay da eung cap dich vu eho nhidu ddi tugng khach hang ca nhdn vdi cac san phkm da dang nhu:
chfing chi tien gui ngoai td vdi cac loai ngoai td khac nhau (USD, AUD, EUR, GBP); san phkm the ANZ Visa Debit, dap ung cac nhu ciiu vd thanh toan khi mua sam, du lieh hay tham ehi cho cac sinh vien du hgc mgt each an toan va thuan tidn.
Trong khi dd, cac ngan hang thuang mai cd phan trong nudc lidn tuc chay dua trong vide chinh phuc khach hang ea nhan - ddi tugng ma dich vu cung cap eho hg dugc nhidu ngan hang xac dinh la mang kinh doanh chinh. Cac ngdn hang lidn tuc md rgng mang ludi ehi nhanh tai eae tinh, thanh phd tren khap ca nudc. Khdng dimg lai d do, cac ngan hang cdn thuc hien da dang hoa cac san pham tin dung va chfi trgng ddn chat lugng dich vu ma minh eung cap. Cd the kd ddn nhu su da dang cua cac san phkm cho vay tidu dung ca nhan, tfi mua nha, xe hcri den san xuat kinh doanh, cho vay mua chfing tfi... hay trung tSm djch vu 24h, san phim cho vay nhanh 24h cua Ngan hang A Chau (ACB).
Quan trgng nhat, cac ngati hang da khdng ngfing nSng cao nang luc vdn, nSng lyc quan trj, tao cho khach hang sy tin tudng vao he thdng ngan hang thuang mai Viet Nam.
2.2. Giai doan tit sau ndm 2008 din nay Ndu nhu giai doan trudc, cac ngan hang mdi chi dung lai d vide day manh cung eip cac san pham tai chinh ca nhan, thi tfi nam 2008, nhung ndn tang dau tien cfia md hinh ngan hang ban le da bat dau xuat hidn. Ddi tugng chu ydu cua cac ngan hang nay la khaeh hang ca nhan, hg gia dinh vdi nhfing san pham vd cfing da dang va khdng ngimg dugc ddi mdi, phat tridn. Dau tidn la sy phat tridn lidn tyc eua san pham ngan hang
NhOng vin di KINH Tt VA CHJNH TRj THt Gidl So 2(226) 2015-
!65,
Phat tnen dich vu tai chinh ca nhan tai Viet Nam.. Nguyin TrgngJTa^
didn tfi (intemet banking) vdi cac dich vu chu ydu la cung ckp thdng tin, thanh toan hda dan dinh ky, chuyen tidn trong he thdng.
10 nam trude, cdt mde dugc eoi la diem khdi dku cua thi trudng the ngan hang tai Viet Nam, khi dd ehi mdi cd 2 loai the ndi dia dfing tren may ATM la Connect 24 cfia Vietcombank va F@st Access cfia Techcombank vdi tdng sd lugng phat hanh dat 234.000 the (kd ca the ndi dia va the qude td).
Nhung cho ddn gifia thang 9/2014, con so thdng kd cho thAy sd lugng the phat hanh da gap 282 ian va ludn duy tri ty Id tang trudng rat cao hang nam, cd nam trdn 300%. Tidp ddn la sy phat tridn cua dich vy the va eho vay tidu dfing. Sd lugng tai khoan dang ky md the, sd lugng the cung nhu he thdng co sd vat chat phuc vu cho vide thanh toan, su durig the tang Ien khdng ngfing qua eac nam (Bieu do 1 vd Bieu dd 2).
S 6 lu-Q'^g t h e n g a n h a n g p h a n t h e o n g u d n t a i c h i n h ( d v t : t r i e o the>
i±ii.„
If-'
IP
-X's i :
m 1
5 O . 9 0 1
11
6 1 . 1 0 G 6 . 3 0 B i e u d o
i
_
1 : S o l i T t M i g t h e n g a
1 4 0 0 0 0 1 2 0 OCO l o o ooQ s o OCO 5 0 OCO
2 0 o o o o
— M a y ATM
— iV1av POS 2 0 1 0 1 1 7 0 0 5 4 o o o
Ngudn: Ngdn hdng Nhd mrac.
1 h a n g
S6 Ixrorng ATM va P O S
^ 2 0 1 1 2 0 1 2 ' j 1 3 OOO 1 4 2 6 9 ' 7 0 OOO 1 0 4 OOO
N g . . 6 „
2 0 1 3 ' 1 5 3CO 1 3 0 0 0 0 \
N H N N
1/3G14 j 1 5 6 9 1 1 1 J 9 OCO :
Theo so lieu tir Ngan hang Nha nuoc, tinh den 30/06/2014, da co 50 t6 chiic tin dung dang ky phat hanh the, t6ng s6 luong the phat hanh a mile tren 72,11 trieu the, tang hm 9% so voi nam 2013. Trong do, the ghi no chiSm 92%
(66,3 trieu the), the tra truoc chigm 4,22% (3,04 trieu the), con lai 3,84% (khoang 2,77 trieu the) la the tin dung'.
' Chau Oinh Linh: H2y cin trpng vai the tin dung, http://www.cafef.vn. Ngdy 25/9/2014.
- Nhitng vin Si KINH it VA CHINH TRj THfe Giai So 2(226) 2016
Nguyin Trgng Tai Phat trien dich vg tai chinh c^ nhan tai Viet Nam..
Sau nam 2011, cac ngSn hang thuong mai ehuydn trgng tam tfi ATM sang phat tridn he thdng thanh toan bang the (POS). Sd lugng may POS tang nhanh vdi 149.000 may cua nam 2012 so vdi 70.000 nam 2011, Du kidn hdt nam 2014 dat khoang 200.000 may. Day la "be phdng" va co sd dd cac ngan hang cdng dat nidm tin vao su phat trien efia the tin dung.
Tuy nhien, cd mdt thyc td la tuy sd lugng the thanh toan ldn va khdng ngung tang nhung ty le thanh toan qua the van cdn rdt thkp, ehfi ydu chi dung lai d vide dfing dd rut tidn mat, do dd ma dich vu thanh toan khdng dfing tidn mat van chua thyc su phat tridn^. Nhung nam gdn day, sy phat tridn thj trudng the Viet Nam hudng tdi phan khfic the tin dung va the tra trude, vdi sd lugng thd phat hanh ra ludn dat nhfing eon sd ky luc: Nam 2010: dat 440.000, nam 2011 sd lugng the phat hanh dat trdn 602.000 (tang trdn 137%). Nam 2012, sd lugng the phat hanh dat trdn 2,11 trieu. Nam 2013, sd lugng da dat tdi trdn 2,43 trieu (tang tren 87% so nam 2012), va ehi 6 thang dku nam 2014 sd lugng the tin dung dat 2,77 trieu. Tai cac qudc gia trong khu vuc nhu Singapore, Thai Lan, Malaysia..., the tin dung la vat bat ly than cfia ngudi tidu dimg, dae bidt la vdi thd he tre. Khac vdi cac chirng loai the khac, the tin dung cd mgt lgi ich khdng thd so sanh la cho phep ngudi dfing the thanh toan san phdm - dich vu bang tien ngan hang va hoan tra dan theo thang. Ngoai ra, sfi dung the tin dung cdn duge hudng nhidu lgi ich: linh hoat, ggn nhe, la ngudn tai ehinh dy phdng.
" M^t so diem d^ng chu y v6i thj tririmg the Vi^t Nam \k:
0 so Iirong the phdt hiinh chi tap trung 6 nhung thanh pho \im; ii) ty !e mot nguiri thdnh thj c6 trong vi tir 2 din 3 the nfli dia tro l€n Ik rkt cao; iii) doanh so nit tifin chilm 84%, chuyen khoan 15% vd v6n ven 0,3% giao djch phat sinh Xa,\ cac diem chSp nhdn thanh todn (s6 lieu cua n3m 2012); iv) sir phdt hdnh 6 at thS ngan h^ng din tdi khong it the "n3m im"- day la su lang phi ngu6n Iuc xd hfli rdt \dn. Trong khi dfl du dia phdt hdnh the npi dia c6n khd Icm voi thi truimg 80% 6 nflng thfln, ddc biet Id thj phdn tu6i tij 16 d6n 18 (Iiia tufli chuan bj tu quan l"} tdi chinh cd nhan khi tham gia cdc bac gido due cao hon hode tham gia thj trucmg Iao dpng phfl thong).
Trong khi dfl, cdc tfl chiic tin dyng chua co cdc bi?n phdp tifip can hieu qud phdn khiic thi truflng ndy, nhat Id viec khai phd thi truflrng the ddy tilm ndng fl nong thfln.
duge uu dai giam gia khi thanh toan va tham gia eae chuang trinh khuydn mai theo tinh nang cfia the .
Cfing vdi sy phat tridn cua thi Irudng dich vu ngdn hang, nhung dieh vu tai ehinh thdng qua cac kenh ngan hang didn tfi nhu: SMS Banking, Intemet Banking... cimg ngay cang dugc nhidu khach hang sfi dyng nhd cac uu didm ndi bdt la tiet kidm thdi gian, chi phi cung nhu tinh nang bao mat dugc bao dam. Hau hdt cac ngan hang sau giai doan dku tridn khai cac dich vu ngan hang didn tfi vai cac dich vy phi tai chinh ca ban nhu truy van sd du tai khoan, sao kd tdi khoan, thdng bdo bien ddng sd du ddu md rdng sang cae djch yy vd tdi chinh nhu ehuydn khoan, ehuydn ddi tdi khoan (tfi tdi khoan thanh toan sang tdi khoan tidt kidm)...
Vdi mang cho vay cd nhan, giai doan nay cung cho thay sy canh tranh gay gdt gifia cde ngan hang, dac biet la trong nam 2010. Trong bdi canh cac doanh nghiep e ngai vi lai suit vay vdn tidn ddng cao, cac ngan hang da ehuydn sang day manh cho vay tidu dfing cd nhan vdi nhung chuang trinh khac nhau. Cac ngdn hang da cho ra ddi nhidu chuang trinh khuydn mdi nham khuydn khieh cd nhan vay tidn, phd bidn nhat van Id ha lai suat eho vay true tidp hoae thdng qua cdc chuang trinh qud tang. Chdng ban nhu vide dky manh khodn cho vay tidu dung cd nhan bang vide cho phep khach hang tidp can khoan vay trong vdng 24 gid efia Ngdn hdng Standard Chartered. Khoan vay gifip giam thieu tdi da mgi thfi tuc giay td vdi phuang thfic khau tru tidn luong thdng qua cdng ty, hoae khau tru vao tai khoan luong cfia ngdn hang.
Tuy nhidn, trong giai doan cdc ngan hdng ddy manh dieh vu tai ehinh ca nhan, ngodi nhung lgi ich nhu lai sudt eanh tranh, han mfic khdng ngung tdng cao, thu tye tidn hdnh nhanh ggn, thi nhung rdng budc kem theo dd khidn khdng It khdeh hang tu bd va khidn ngdn hang mdt di mdt lugng tuang ddi khdeh hang. Vi du
^ Tuy vay, th^ tin dyng cung tiem dn khd nhifiu nii ro nhdt Id trong difiu kifin tinh bdo mdt cua the chua cao nhu o Viet Nam hien nay. (Cdnh bdo tfli pham cong nghfi cao.
http://www.tapchitaichinh.vn, Ngdy 15/07/2013).
NhOng vin di KINH Tt VA CHINH TR! TH^ Giai So 2(226) 2015-
' 67r
Phdt then djch vy tai chinh ca nhan tai Viet Nam.. Nguyin Trgiigjjj.
nhu ddi vdi sdn phdm vay tin chap, mdt sd ngdn hdng ydu cdu khdeh hang phdi ed tdi khoan tai ngdn hang dd va se bi phong toa. Khi ed nhu cdu mua sdm, khach hang phai vidt giay uy nhidm chi dd ngdn hdng ehuydn tidn ddn nai ban hdng. Didu kidn rang huge nay khidn nhidu khach hang cam thdy bj bo bugc, khdng thoai mdi. Bdn eanh dd, cho vay tidu dung la sdn pham tidm in nhidu rui ro vd thanh khoan, lai suit, chi phi.... Vi vdy, ngan hang phai can nhac mfic lai sudt va nhung didu kien rang bugc sao cho vfia cd thd bfi dap chi phi, han chd rui ro trong khi vdn hdp dan dugc khach hdng, day manh hoat ddng kinh doanh cfia minh.
Tu sau nam 2011 ddn nay, cac ngan hang dd thay ddi chidn luge kinh doanh cua minh, tap trung vao ehdt lugng thay vi quang cao hinh dnh. Cung vdi dd, cho vay tidu dung ngdy cang trd nen han chd tuy rang mang lai lgi nhuan kha cao cho cdc ngan hang vd cung rat tidn lgi vdi khdeh hang. Didu nay Id do trong bdi cdnh lam phat tdng cao, Ngan hang Nha Nudc quy dinh cac ngdn hang thuang mai phai thuc hidn giam tdc do vd ty trgng du ng cho vay ITnh vuc phi san xuat so vdi nam 2010, dac bidt Id ITnh vuc bat ddng sdn, chfing khodn, ty trgng du ng cho vay ITnh vyc phi san xudt so vdi tdng du ng tdi da dugc phep Id 22% (den 30/6/2011), 16% ddn 31/12/2011, do dd, cac ngdn hdng hau nhu da ddng cfia cho vay tidu dfing. Khdeh hang dugc duydt vay tidu dfing phdi la nhimg khach hang ed mfic tin nhidm cao, ddng thdi, phdi ehiu mfic lai suat tfi 23 - 25%/nam tfiy tfing ddi tugng.
Cd the thay rdng, tuy cd thdi didm ngan hang sidt chat cho vay vi tinh hinh kinh td vT md bdt dn, thay vao dd, su phdt tridn cua loai hinh dich vu tai ehinh ca nhdn dong vai trd rat quan trgng thay the eho sy syt giam cfia dich vu ngan hang truydn thdng va dem lai lgi nhudn cao trong hoat ddng kinh doanh cua ngdn hang. Mac dfi da ed budc phdt tridn manh me, song nhidu y kidn van cho ring, hoat dgng ngan hang bdn Id cua cac ngan hdng thuong mai Viet Nam hien vdn cdn ydu, tinh canh tranh eua san phdm djch vu chua cao. Nguydn nhan la do mdi he thdng ngdn hdng phdt tridn mdt chidn lugc hidn dai hda khac nhau, it co su gdn kdt, trong khi cde
ngan hdng ngoai lai xam nhap vao ITnh vuc nay dudi nhidu hinh thfic, mgt trong sd do la tham nhap vdi tu each Id cd ddng chidn luge cfia mot sd ngan hang cd phdn trong nuac. Didu nay ed thd thdy ro qua chidn luac cua eac ngdn hang ANZ, HSBC, Standard Chartered, UOB, SMBC, Deutsche Bank... Do dd, mudn phat tridn, eac ngdn hang thuang mai Viet Nam can da dang hon cdc san phdm nay, khdng chi danh muc chung ma edn Id cdc san phdm cu thd; day manh ung dung cdng nghd rdng rai, khdng chi trong ngi bd ngdn hdng ma cdn phai kdt ndi gifia cac ngan hang; ddng thdi, lya chgn cac san phdm "loi" cfia tfing ngan hang dd tao ra su khac biet trong thuong hidu.
3. Cac djch vu dang dveffc cung cap hien nay Dich vy tai chinh cd nhdn dugc phdt tridn vdi rdt nhidu hinh thfic nhu eho vay du hge, cho vay cam cd sd tidt kidm, chfing chi tidn gfii (STK), cho vay tin chap ddi vdi ean bd quan ly, eho vay cdn bd cdng nhan vidn, cdn bd qudn ly didu hdnh, thau chi tai khoan ca nhan, vay mua nha, vay tidu dfing...
• Vay mua nhd: Day la mgt dich vu rat phd bidn hien nay, nd giup khach hang mua dugc nhd d vdi mdt chi phi phfi hgp vdi ndng lyc tdi chinh d thdi diem hien tai. Hau hdt cdc ngdn hang ddu eimg cap san pham nay, kd cd ngan hang khdi ngi vd ngdn hdng khdi ngoai.
Trong dd, ed nhijng ngan hang thudng dugc nhdc den vdi thd manh d dieh vu nay nhu:
HSBC, AnBinh Bank, NaviBank.
Nhin chung, vdi san pham cho vay mua nhd thi cac ngan hang trong nudc dua ra didu kien ddi vdi khach hang Id kha tuong ddng nhau.
Trong khi dd, cac ngan hang nudc ngoai lai td ra ed uu the hon do thdi han vay lau hon va khdng quy dinh lai phat trong trudng hgp ngudi vay mudn tra gde trudc thdi han. Ben canh do, cae didu kidn cho vay cung Id mdt trong nhfing khd khdn khi tidn hanh cdp tin dung. Theo nhdm nghidn cu^i Vietnam Report, khi tra Idi edu hdi khau ndo trong qud trinh cap vdn vay mua nhd dang gay khd khan cho ngudi tidu dung thi cau tra ldi nhan dugc la chiing minh ngudn thu nhdp tra ng, dac bidt la ddi vdi cdc
68 - NhOng vin di KINH T^ VA CHiNH TR! THt GI&I S6 2(226) 2015
Nguydn Trgng Tai Phat tnln djch vu tai chinh ca nhan tai Vigt Nam...
edng chuc nha nudc cd mfic thu nhap khdng chinh thfic cao. Trong mdu didu tra, da so ngudi khdng vay vdn ngdn hang mua nha deu cho rang do lai sudt cao va thfi tue phuc tap la nguydn nhdn chinh khidn hg quyet dinh khdng vay (53%), mdt sd nguydn nhdn khac dugc ehi ra la ehua du kha nang chi trd (13%), khdng cd tai sdn thd chdp (11%), gidy td yd didu ki?n chua du (9%)) va mdi quan ngai vd lai sudt tidp tuc tang trong tuong lai (13%). Nhu vay, lai suat van ludn Id mdi quan tdm hang dau cfia ngudi tidu dung khi quydt dinh eo vay ngdn hang hay khdng. Cdn ddi vdi ngan hdng, cae nguyen nhdn khien khach hdng khdng dugc vay vdn chfi ydu la do khdng cd tdi sdn thd chap phu hgp (44,4%), tidp ddn la khdng chfing minh dugc thu nhdp (33,3%), vdn dd lai sudt va phuong an sfi dung vdn vay chi chidm 11%.
• Vay tieu diing. Cho vay tieu dung Id sdn phdm tin dung ho trg tai chinh cho cdc nhu cdu mua sdm vdt dung gia dinh, sfia chfia nha d, sua xe ca gidi, ldm kinh td hg gia dinh, thanh toan hpc phi, di du lich, chua bdnh, ma ehay, cudi hdi... va cdc nhu cdu thiet ydu khdc trong eudc sdng; day eung la mdt dieh vu dugc eae ngdn hang ehu trgng trong mang djch vu tai ehinh cd nhdn. Hidn nay, san pham ndy dugc cung cdp bdi nhidu ngdn hang nhu Techcombank, ACB, HSBC, Navibank...
Dac didm chung cfia cdc khoan vay tidu dfing Id thdi han ngdn (thudng khdng qua 5 nam) vd mfie vay thdp. Trdn thi trudng hien cd nhidu gdi san phdm eho vay tieu dfing dd khdeh hang lya chgn. Ngoai Ioai hinh cho vay trd gdp sinh hoat, lieu dung vd cho vay trgn gdi den khach hang ngay tai didm ban hang (cae sieu thj, trung tam mua sdm ldn), khach hang cd thd chgn vay the tin dung (qudc td, ndi dia). Bdn canh dd cdn cd san phdm Thau chi tdi khodn the (vay nhanh qua the) cung dugc xem la mgt giai phap hiJu hidu nhdm giai quydt nhanh chdng nhijng khd khdn vd tai chinh khi chua den ky nhan lucmg hoac chua nhdn duge cac ngudn thu nhdp khac...
Cho vay tieu dfing la sdn pham tai chinh nhan dugc sy guan tam cfia nhidu ngudi, do phfi hgp vdi nhu cau cfia dai da sd khach hdng. Tuy
nhidn, khdng phai ai cung hidu can ke vd quy trinh cho vay tidu dung, nhijng didu kidn cdn vd dfi dd dugc vay tidu dfing, cung nhu nhimg rfii 'fo vd CO hdi mang Iai. Sy bat ddi xung thdng tin nay mgt mat khidn khdng it ngudi ngan ngai tidp can cdc dich vu cho vay tidu dung cfia ngan hang, mat khdc, cd thd khidn ngan hdng mat di khdng it khach hang tidm nang.
• Cho vay bo sung von sdn xudt kinh doanh dich vu: Day Id mdt san phdm danh cho ca nhdn vd hd kinh doanh cd thd, bd sung ngudn vdn thieu hut trong qua trinh boat dgng sdn xudt kinh doanh. Sdn pham nay dugc cung cdp chii ydu bdi cdc ngdn hang trong nudc nhu:
ABBank, Navibank, Techcombank...
Cho vay bd sung vdn san xudt kinh doanh dich vu la mdt san pham cho vay ngdn han vdi thdi gian vay thudng khdng qua mpt nam. Ngan hang se tham djnh hd sa va muc dich vay tu thye td, sd tidn cho vay se dugc chdp thudn dya trdn ehu ky vd hidu qua kinh doanh cfia khach hdng: hgp ddng dau vdo, ddu ra; hda dan mua, bdn hang va ede chung tfi khac; sd theo doi doanh thu, cac khodn cdng ng phdi thu - phdi tra. Trudng hgp khach hang co gidy dang ky kinh doanh cd thd dugc xet vay vdi sd tidn cao han dya vao thdm dinh eua ngdn hdng.
Co thd ndi, cac ngan hdng hien nay da cung cap tuong ddi nhieu dich vu tai chinh de khdeh hang lua chpn, bao gdm ca ngan hang trong nudc vd ngan hang nudc ngoai. Tuy nhien, cfing vdi sy phat tridn vd kinh td, ca sd ha tdng cdng nghd thi tidm ndng phdt tridn trong tuong lai cfia mang tdi chinh cd nhan van cdn rdt ldn vd se tidp tuc Id mdt trong nhimg mye tidu kinh doanh cfia nhidu ngan hang.
4. Tiem nang phat trien ciia thi trudng tai chinh ca nhan trong tu-ong lai
Thi trudng tai ehinh ca nhan Viet Nam la mpt thi trudng cdn mdi va ehi that sy ndi ldn trong nhfing nam gan day. Do do, nd se cdn dugc phat hidn hon nua trong tuang lai. Ly gidi eho didu ndy, mdt sd ly do cd thd dugc dua ra la:
Thu nhdl, dp luc cgnh tranh
Ndu nhu trudc ddy, djch vu ngdn hang ca nhan duoc bidt tdi la noi chi nhdn tidn tiet kiem NhOng vin di KINH Tt VA CHINH TRj TH^ Giai So 2(226) 2015 69^
Phdt then djch vu tdi chinh ca nhdn tai Vigt Nam.., Nguyin TrgngJTa^
thi nay tinh hinh da khac. Cd rat nhidu san pham ma ngan hang cimg cdp va thu lgi tu dich vu tdi chinh cd nhan. Chfing khdng gidi han d vide cho vay ddi vdi ca nhdn, ma con md rdng ra rat nhieu dich vu khdc nhu chuyen tien, vay tidn du hgc, xac nhdn sd du tidn gfii, the thanh toan... Va duong nhidn, cae dich vu nay cd tinh an toan cao hon hdn so vdi cac dieh vu khdc nhu cho vay, dac bidt la vdi nhung khodn vay ldn md ddi tugng vay khdng cd khd ndng chi tra. Bdn canh dd, vide phdt tridn cac san pham dich vu trpn gdi cfia cd nhdn Id xu hudng khdng thd thidu efia cdc ngan hang hien nay.
Nhiing ap lyc eanh tranh trong phan khue dich vu ngan hang ban Id van dang gia tdng dang kd bdi chinh nhirng tidn ich ma phan khue ndy cd kha ndng mang lai trong chidn lugc kinh doanh ddi han eua moi ngdn hdng, cung vdi do la su tham gia ngay cang nhidu cua cdc ngan hdng 100% vdn nudc ngoai.
Thi trudng ngan hang bdn le tai Viet Nam ngdy cang trd ndn eanh tranh vdi cde eudc chay dua vd edng nghd, mang Iudi, tidn ich dich vu va ngudn lye eua moi ngdn hang. Bdi ednh nay dua ddn mdt vien canh tich cue rang, trong vdng 5 ndm tdi day, thi trudng ngdn hang sd chfing kidn muc tang dot bidn vd ty le ngudi dan duge tiep can cde djch vy ngdn hang hidn dai. Day la mpt ca hdi ldn cho chidn lugc kinh doanh eua cac ngan hdng trong tuong lai vi chi Irong mdt thdi gian ngin, ty Id ngudi dan tidp can vdi cdc dich vy ngdn hang ban le se tdng nhanh chdng tfi con sd 10% ldn 20%.
Dudi dp lye canh tranh vd cung cdp dich vu ngan hang va sy phdt tridn nhanh chong cua cdng nghd thdng tin, eac ngan hang thuong mai da bdt ddu ddy manh hidn dai hda, fing dung nhung tidn bp cua khoa hpc cdng nghd vao khai thae thi trudng ban Id. Nhidu ngan hang da ddu tu manh cho cdng nghd dk tao lap ca sd ha tdng cdn thidt cho phdt tridn dich vu, dap fing nhu cdu ngdy cang cao cua khach hdng, chfi ddng doi mdt vdi nhimg thdch thfic cua tidn trinh hgi nhap.
Thir hai so ngudi sir dting dich vu tdi ehinh cd nhdn vdn cdn thdp trong khi muc sdng ngdy cdng dugc ndng eao
Xu hudng efia ngudi tidu dfing cung thay ddi theo nhu cdu cfia cugc sdng. Ngay nay, song song vdi vide tra luong qua tdi khoan efia nhieu doanh nghidp, nhidu ngudi bat ddu cd thdi quen md tdi khoan vd thanh todn tidn mua hang bang the ngan hdng. Thd nhung, nhin mdt each tdng thd thi ty Id ngudi cd tai khodn trong ngan hdng trdn tdng sd dan vdn cdn thdp vi vide ngai tiep xue vdi ngan hdng cua ngudi Viet Nam. Hg cho rang, thfi tyc ddng ky, md tai khodn phfic tap va tdn thdi gian. Mdc dfi, cd ddn khoang 100 ngdn hang, td chuc tdi chinh tai Vidt Nam hien dang cung cap eac dich vu tai chinh ea nhdn, nhung khao sat mdi day efia Cdng ty Nielsen Viet Nam cho thdy mfic do quan tam cfia ngudi dan ddn dich vu tdi chinh ngan hdng chua nhidu.
50% sd ngudi dugc Nielsen khdo sat eho bidt, hp khdng cd tdi khodn ngdn hang, mdt nua trong sd do Id nhung ngudi lao ddng ty do hode kinh doanh. Nhieu ngudi khang dinh, hp khdng ed nhu cdu md tdi khodn ngan hang. Vdi hp, sy tien ich cfia vide dung tai khodn ngan hdng la chua nhidu vd han hdt la qua trinh md tai khoan phfic tap. CGng theo Nielsen Viet Nam, vide vay tidn va gfii tidt kiem d ngan hang cfia ngudi Viet Nam cdn it. Chi cd 2% sd ngudi dugc hdi cho bidt, hg cd vay ngdn hang, trong khi dd sd ngudi vay ng tu ngudi than va ban bd la phd bidn hon. Didu ndy eho thdy, tidm ndng phat tndn eua thi trudng dieh vu tai ehinh cd nhan la rat ldn va se dugc khai thac tridt dd ndu cac ngan hdng xdy dung duge gidi phdp phu hgp nhdm thu hfit ngudi dan tidp can dich vu tai chinh ca nhan.
Thu ba, ddn sd tre, ddn tri ndng eao Viet Nam la mdt nudc cd dan sd tre. Trong khi thu nhdp va sfic mua khdng ngung tang Ien thi mat do sfi dyng dich vu ngan hang d Viet Nam mdi chi dat trung binh 5 - 6% dan sd, d mgt sd do thj thi con sd nay cd cao hon, khoang 22%. Trong khi do, con sd nay d Thdi Lan hay Malaysia la 70 - 80%). Cdc ddu hieu tren tdt ca cac ITnh vye eho thay, gidi tre de dang tidp can ban vdi cdc dieh vy, sdn phdm mdi va hg eung ngay cdng cdi md hon trong vi^e dung thfi nhirng san pham dich vu dd. Vdi sd dan khodng 90 tridu ngudi cfing mfic thu nhap efing nhu 170/ NhOng vin di KINH Tt VA CHiNH TRj THt Giai So 2(226) 2015
Jjauyin Trpng Tai Phat trien djch vg tai chinh ca nhan tai Vi§t Nam...
trinh d6 dan tri ciia nguoi dan ngay cang cao, Viet Nam dang diroc danh gia la thi tmong rat tiem nSng danh cho dich vu tai chinh ca nhan.
5. Mot so giai phap va khuyen nghi chinh sach phat trien dich vu tai chinh ca nhan
Doi voi cac ngan hang thucmg mai, dac biet la cac ngan hang hoat dpng theo mo hinh ban le, phat trien dich vu tai chinh ca nhan dupc xem la mpt chien lupc quan trpng. Boi 16, no khong chi gop phan gia tang thu nhap, tang lpi nhuan cho cac ngan haiig thuong mai, ma con gop ph4n day nhanh toe dp chu chuyen v6n trong nin kinh ti, thuc day tieu diing va san xufc phat trien. Nhu da nhan dinh, dich vu tai chinh ca nhan tai Viet Nam se con c6 nhihig buoc tifa xa hem trong tucmg lai vcri viec mo rpng va nang cao chat luong dich vu cung ckp. Tuy nhien, tuy dac di8m ciia timg ngan hang ma se co nhihig giai phap khac nhau nhim thiic diy mang dich vu nay, song nhihig dinh huong chung la mpt yeu ciu cin thiet phai co ii co thi phat trifa thi truong mpt each d6ng bp va tpan dien. Mot s6 giai phap va khuyfa nghi chinh sach chii yfa la:
5.7. Mot s6 giii phap phdt triin dich vu tai chinh cd nhdn
Thu nhdt, xdy dung chien luac kinh doanh cu the vd ddi hgn cho nhotn khdeh hdng cd nhdn
Khach hang ca nhan co nhimg dac di8m khac voi khach hang doanh nghiep, nhu ciu va dac dilm ciia loai khach hang nay rit da dang, phiic tap va kho nam bat, do vay, xay dung mpt ki hoach cu the nhim phat trifa dich vu tai chinh ca nhan, ciing nhu tim kiem lpi nhuan tir nhom khach hang nay la mpt viec lam cin thiSt. Cac ngan hang can thuc hien nghien cuu thi trucmg, nghien ciiu chien lupc cua cac ngan hang dfii thu, ke ca nhimg doi thu tiem nang. Song song voi do, viec tim hieu nhu ciu ciing nhu su thay dSi trong thi hifa tieu diing va thanh toan cua ngucri dan cung la mpt trong nhimg giai phap chifa lupc. Theo do, cac ngan hang nen phan nhom khach hang theo nhiing tieu chi khac nhau nhim cung cip nhimg san phim phil hpp nhit, ching han nhu theo thu nhap, theo nganh nghS hay theo dia ban sinh s6ng... Tren co so
phan loai khach hJng, ngan hang se thiSt k6 nhiing san phim va chinh sach quan ly phii hpp, sat voi thuc tien mpt each cu thi va dai han.
Trong qua trinh trifa khai chifa lugc, cin co 16 trinh cu th6, phan cong phan nhiem ra rang cho timg ca nhSn, timg bp phan. Ben canh do, cac ngfci hang co thi tao ra co chi, khuyfa khich tinh chu dpng, sang tao ciia nhan vien trong viec tim toi nhihig each thiic tat nhit cho viec thuc thi chifa lugc cua ngan hang.
Thu hai, da dgng hod cdc loai hlnh dich vu khdeh hdng cd nhdn. ddc biit Id cdc dich vu hiin dgi.
Vol su phat trien khong ngimg cua difa kien ky thuat, cong nghe thong tin, cac ngan hang ngay nay da bit diu trifa khai dich vu ngan hang dien tir. Voi dich vu nay, fee vin ic ciia khach hang hoan toan co thi giai quy^t mpt each nhanh chong, thuan tien chi voi mpt chifa may tinh hay thijt bi dien tir co kSt n6i intemet.
Khach hang khong phai dfa cac dia diim giao dich cua ngan hang, cung khang phai nim giir tien mat, do do, thoi gian giai quyit dugc nit ngan ma van dam bao dugc su an toan. Dfii voi ngan hang, nang suat lao dgng ciing vi thi ma tang len, vi6c quan ly ho so, chung tir cung thuan tien hon rat nhi8u do chu yiu dupc luu trii duoi dang dij lieu dien tu... Di co thi dap ling yeu cau nay, cac ngan hang cin tan dung tai da tai san va cong nghe hien co, ding thoi, cai tien, cap nhat chung, phii hgp vol trinh dp phat trien va yeu ciu cua khach hang, cung nhu phu hpp voi tiim luc tai chinh cung nhu chit lugng nguin nhan luc cua ngan hang.
Ben canh do, mot so dich vu nhu tu vin tai chinh, quan 1^ tai chinh cho khach hang ca nhan con chua pho biin 6 Viet Nam, s8 lugng cac ngan hang cung cap goi san pham nay ciing chua CO nhiiu, trong khi dSy la mgt dich vu tit yeu cin c6 hong boi canh thu nhap va mirc sing ciia nguoi dan ngay mpt nang cao. Do vay, da dang hoa, phat triin nhihig san phim tien tiin nay la mgt trong nhiing giai phap thuc diy su phat trien ciia thi trucmg dich vu tai chinh ca nhan tai Viet Nam.
HhOng vin ai KINH Tt VA CHiNH TRj THt Giai So 2(226) 2
Phdt trien dich vu tai chinh ca nhan tai Viet Nam.. Nguyin Trgngjai^
Thir ba, xdy dung vd phdl trien chinh sdch phdn phdi dieh vu hieu qud.
Chinh saeh phan phdi ludn dugc xem la mdt trong nhiJng ehinh sdch quan trgng khi tung ra bdt cfi sdn phdm nao, dac biet la cac san phdm dich vu nhu tdi chinh cd nhan khi md ddi tugng nd hudng den Id toan bg cac cd nhan, hd gia dinh ddp irng dugc ydu eau cua ngdn hdng. Xdy dyng dugc chinh sach phan phdi tdt, nghia la cdc san phdm cua ngdn hdng cd ca hdi dugc tidp can gan hon ddn khach hdng, duge khach hdng bidt den mot each rdng rai ban, ea hpi phat tridn eung vi thd ma dugc day manh. Chinh didu ndy dat ra yeu cdu ddi vdi cac ngan hang la cdn xdy dung mdt ehinh sdeh phdn phdi san pham tdi uu. Theo dd, eac ngan hang cd thd tidn hanh:
- Thanh lap it nhdt tai mdi tinh thanh mdt chi nhdnh tai tnmg tdm tinh thanh vd mgt phdng giao dich tai quan, huydn tryc thupc ed tiem ndng phat trien kinh td manh nhdt.
- Viec phat tridn mang ludi phai di ddi vdi vide thdng nhat chi dao tfi hdi sd ddn chi nhdnh vd phdng giao dich dd "tinh thdn bdn le" dugc thdng sudt, tranh vide trien khai tin dung cd nhan gdy tdn kem vd khdu td chuc, tuydn dung, dao tao nhung khi tridn khai tai cac phdng giao dich thi lai trd ndn khd khan"*.
Phat tridn kdnh phan phdi hidn dai fing dung cdng nghd (intemet/phone/SMS) trdn ca sd nang cao ehdt lugng dich vu dudng truydn (tang dung lugng, tde do dudng truydn...) vd eac bidn phap nghidp vu tdng tinh bao mat thdng tin khach hdng, an toan cho ngdn hang.
* Ngay 9 thang 9 nam 2013, Ngan hang Nh& nuoc da c6Th6ng t i i s 6 2l/2013/Tr-NHNNquy dinh v^v6 thu tuc th^nh lap, thay d6i ten, thay d6i dia di^m, chdm dijt hoat ddng, giai thg chi nhanh, ph6ng giao dich, van ph6ng dai dien, don vi sir nghiep 6 trong nudc; chi nhdnh, van ph6ng dai dien, ngan hang 100% v6n a nirdrc ngo^i cua NHTM. NHTM dugc thanh lap tfii da 10 chi nhanh tai mSi khu virc noi thanh TP. H^ Noi ho$c nfii thanh TP. H5 Chf Minh, S6 luong ph6ng giao djch cua NHTM tai khu virc ngi thanh TP. Ha Noi, khu virc ngi thanh TP. H6 Chi Minh khong Ion hon'quS 2 lan so lugng chi nhdnh hien c6 cua NHTM tai moi khu vuc ndy.
- Md rdng eac didm chdp nhdn the dd khdeh hdng ed ca hdi thanh todn bdng the thay vi su dung chfi ydu dd rfit tidn mat thanh toan nhu hidn nay.
Thir lu, xdy dung vd triin khai cdc ehinh sdch marketing, chinh sdeh hd tra nhdm thu hut khdeh hdng.
Chinh sdch phan phdi hidu qud thdi ehua dfi de cd thd thu hut khach hang trong bdi cdnh cac ngan hang dang canh tranh gay gdt trong thi trudng tai chinh ea nhan. Them vao dd, cac ngdn hang ed the trien khai cdc chinh sach marketing, dem san phdm ddn gdn ban vdi khdeh hang, thu hfit khdeh hang thdng qua mdt sd ehuong trinh qudng cao, gidi thidu san phdm trye tiep, gian tidp hay cac tien ich hdp ddn di kem, chdng ban nhu thdi gian giai quydt giao djch, bidu phi canh tranh. Cai tidn quy trinh, thfi tuc chinh sach tin dung ca nhan cung dugc xem la mgt trong nhiing giai phdp hiru hieu.
5.2. Mgt so khuyen nghi Vdi Chinhphu
Tdng cuang qudn ly an lodn he thdng tdi ehinh qudc gia, ngan ngfia khfing hodng va suy thoai xdy ra. Didu ndy ed y nghia dac bidt quan trpng bdi hoat dgng kinh doanh ngan hang la hoat dgng chfia dung nhidu rfii ro, hem nfia, muc do rfii ro eua cdc dich vu tdi chinh ed nhan duge danh gia cao hem do doi tugng khdeh hdng ca nhan edn nhidu han chd trong vdn dd su dung va tuan thfi cac quy dinh, didu kidn trong hgp ddng cam ket vdi ngan hang. Do vdy, cdc co quan quan ly Nhd nudc phdi thudng xuydn kidm tra, gidm sat de chi dao kip thdi giup cac ngan hang hoan thidn cac nghidp vu trong hoat dgng kinh doanh vd dam bdo an todn he thdng.
Ndng cao trinh do khoa hgc cdng nghe quoe gia. Phdt tridn mang Intemet cfing nhu eac tidu chuan dam bao an toan cho giao dich didn tfi dugc xem la nhfing didu kidn quan trgng cho sy thdnh cdng va phdt tridn Idu dai cfia ede dich vu thanh toan hidn dai, tap trung vao ddi tugng
"7-?^- - NhOng vin di KINH T^ VA CHiNH TRj TH^ Giai So 2(226) 2015
jjguyin Trong Tai Phat tnfin dich vg tai chinh ca nhan tai Vipt Nam...
khach hang ca nhan. Do vay, Chinh phu can co ke hoach cu thi va ro rang cho phat trien ha tang cang nghe, tao nin tang cho he thdng cac ngan hang thuong mai thiic diy su phat trien cua cac dich vu tai chinh hien dai, trong do co dich vu tai chinh ca nhari.
Han che tinh trang thanh toan dilng ti§n mat thang qua khuyin khich c^c he thing sieu thi lien ket voi cac ngan hang, cac he thing thu tiin dich vu dien, nuoc thuge su quan ly cua Nha nuoc tra tiin thang qua tai khoan, gop phfa nit ngan thoi gian thanh toan, tao su an toan, tien lpi cimg nhu su hieu qua trong qua trinh quan ly lupng tiin luu th5ng cua NgSn hang Nha nuoc.
Khi do, cac dich vu thanh toan npi dia danh cho khach hang ca nhan tat yiu se phat triin theo.
Vol Ngdn hdng Nhd nudc
Tiip tuc hoan thien he thing thanh toan dien tir lien ngan hang, thanh toan bu trir dien tir, dong thgi, tang so lugng ngan hang kit nil vao he thang di ho trg mo rgng va nang cao kha nang thanh toan giira cac ngan hang.
Ban hanh cac van ban huong dan thi hanh cac van ban phap ly co hieu luc cao hon nhu Luat Giao dich dien tir, Nghi dinh thanh toan khong dilng tiin mat..., ban hanh cac van ban dieu chinh hoat dpng ngan hang ngay cang sat hon vol thpng le va chufa muc quic ti nhung van dam bao phii hop voi tap quan kinh doanh ciia Viet Nam.
Nang cao hieu qua quan ly Nha nuoc trong dich vu ngan hang, dac biet 14 cac dich vu ngan hang hien dai.
Hien nay, viec xay dung cac he thing ATM, POS thanh toan chu yeu do cac ngan hang thuong mai chu dpng va khong lien he voi nhau, manh ai niy lam. Diiu nay din din tinh trang tran lan, lang phi cho ban than cac ngan hang cung nhu cho xa hpi. Vi vay, thiit nghT, Ngan hang Nha nuoc cin dung ra lam diu mii ket noi di kit nii he thing may ATM va POS cua cac ngan hang, dam bao thing nhit, tiit kiem, hieu qua.
Nhu vay, mac dii da co buoc phat triin manh me trong thoi gian gin day, song hoat dpng ngan hang ban le ciia cac ngan hang thuong mai Viet Nam hien van con yiu, tinh canh tranh cua san phim dich vu chua cao. Trong bii canh nin kinh te, cang nghe ngay cang phat triin, si lugng nguoi dan co thu nhap cao ngay cang tang nhu hien nay thi nhu ciu sir dung cac dich vu tai chinh ca nhan tai Viet Nam cung theo do ma gia tang. Diiu nay dat ra nhihig yeu ciu hoan thien, phat triin cac dich vu tai chinh ca nhan khong chi cua cac ngan hang thuong mai ma con ciia cac co quan chiic nang, ma trgng tam la Chinh phu va Ngta hang Nh4 nuoc. Do do, trong thoi gian toi, thi truong dich vu tai chinh ca nhan tai Viet Nam hira hen se la mgt thi truong phat triin, hoan thien ca vi quy mo va chat lupng dich vu*
Tai lieu tham khao:
1. Bao cao thuong nien cua NHNN qua cac nam.
2. Chau Dinh Linh: Hdy cdn trong vdi the tin dung. http.V/www.cafef.vn. ngay 25/9/2014 3 Dao Le Kiiu Oanh (2012): Phdt triin dich vu ngdn hdng bdn le tgi BIDV 4. Thongtu si 21/2013/TT-NHNN.
5. http://www.tapchitaichinh.vn. ngay 15/07/2013.
l^hOng vin cf^ KINH T t VA CHiNH TRj THE Giai So 2(226) 2015-
• 73
