i • . ?
NAM BAT THdl CO VOOT QUA THACH THlfc, TANG CI/ClNG HOP TAC CUNG NHAU PHAT TRIEN
PGS.TS. DO TIEN SAM Vien Nghien cdu Trung Qudc
^ ^ ^ T j ac tinh Dong Bic Viet Nam WL^ (Ha Giang, Cao Bang, Lang
Sdn va Quang Ninh) va Khu tfl tri dan tgc Choang Quang Tay Trung Quo'c, deu cd dac diem chung la bien gidi, mien nui va dan tgc thieu so'. Tfl khi quan he Viet Nam - Trung Qudc binh thfldng hda nam 1991 den nay, hdp tac gifla cac tinh ndi tren da phat trien va di vae chieu sau. Trong bd'i canh mdi khi Khu mau dich tfl do ASEAN - Trung Qud'c hinh thanh vdi -vi trf dia chinh tri - kinh te, sfl hop tac gifla cac tinh ndi tren can cd ciich tie'p can mdi vdi nhan thflc mdi va giai phap mdi.
I. NHU^NG CO H O I VA THACH THtTC CHU YEU DANG DAT RA TRUCfC SIT PHAT TRIEN CUA CAC TINH
l.Ve mat co hoi
- Ve tinh hinh the gidi: Khung hoang kinh te the gidi da thuc day tie'n trinh to chflc lai nen k.inh te the gidi, theo dd cac nfldc BRIC, dac biet la Trung Quo'c cung vdi mgt so' nen kinh te dang noi cd toe do nhanh khae d Dong A se ddng vai trd quan trgng hdn trong nen kinh te toan ciu*'*.
- Ve tinh hinh khu vUc: Tfl ngay 1-1- 2010, Khu vflc mau dich tfl do ASEAN - Trung Qudc (ACFTA) da chfnh thflc khdi dgng vdi ASEAN - 6 (sau dd se vdi
NGHIEN CliU TRUNG QUOC so 9(109) - 2010
21
DO TIEN SAM
ASEAN - 4 vao nam 2015), tao ra mgt thi trfldng lien ke't ldn vdi 1,9 ty ngfldi tieu dung, tdng Ifldng kinh te khoang 6000 ty USD va tdng ngach thfldng mai 4500 ty USD.
- Vi tinh hinh Trung Qudc, tfl sau Dai hgi XVII Dang Cgng s i n Trung Quo'c (10-2007), cai cich md ciia d Trung Qudc da bfldc vao khdi diem lich sii mdi vdi muc tieu "nhanh chdng chuyen doi phfldng thflc phat trien". Tien trinh tai cau true nen kinh te nay lai dfldc thuc day nhanh hdn do sflc ep phai thoat ra khdi tac dgng khiing hoang tai chinh toan ciu. Dieu nay dfldc the hien rd trong viec xac dinh trgng diem phat trien 7 nganh mdi noi cd tfnh chie'n Ifldc la: Tie't kiem nang Ifldng va bao ve moi trfldng, cong nghe thong tin the he mdi, sinh hgc, che tao thiet hi chat Ifldng cao, nang Ifldng mdi, vat lieu mdi va xe hdi nang Ifldng mdi®.
Cung vdi viec xac dinh cac nganh trgng diem neu tren, Trung Quec da va dang trien khai mgt loat cac khu hdp tac kinh te mdi, n h i m bien cac khu nay thanh cac cflc tang trfldng mdi, trong dd cd khu kinh te Vinh Bic Bg Quang Tay.
- Ve tinh hinh Viet Nam: Sau 25 nam ddi mdi, Viet Nam da dat dfldc nhflng thanh tflu td ldn, va cd y nghia lich sii.
Do moi trfldng chinh tri - xa hgi on dinh, cung nhflng giai phap kip thdi va cd Iflc ciia Chfnh phu, kinh te Viet Nam da d i n d i n hdi phuc va dat mflc tang trfldng cao, trd thanh diem de'n eiia nhieu nha d i u
tfl qudc te. Viet Nam cung da dat van de tai cau true ndn kinh te, dang xay dflng Chie'n Ifldc phat trien kinh te - xa hgi (2011 - 2020) vdi ba trgng diem dot pha trong dd nhan manh: "Xay dflng ke't cau ha ting ddng bg vdi mgt so' cong trinh hien dai, tap trung vao he tho'ng giao thong va ha t i n g do thi ldn"<^*.
Rieng dd'i vdi khu vflc bien gidi Viet - Trung, Chinh phii Viet Nam cung da ban hanh Quy hog,ch phdt trien vung hien gidi Viet — Trung vdi nhflng dinh hfldng va giai phap kha thi.
- Ve quan he song phiidng Viet - Trung: Sau g i n 20 nam binh thfldng hda, quan he hai nfldc da phat trien nhanh chdng, sau rgng hdn va da nang len thanh "doi tac hdp tac chien Ifldc toan dien". Dac bi§t, vdi viee hoan thanh cong tac phan gidi cam mdc tren toan tuyen bien gidi dat lien va ky ke't ba van kien mdi ve Qui che qudn ly hien gidi da tao khuon khd phap ly quan trgng de xay diing dfldng bien gidi hda binh, hflu nghi va dn dinh lau dai, ddng thdi tao dieu kien thuan ldi cho viec xay dflng eac khu hdp t i c kinh te xuyen bien gidi.
2. Ve mat thach thurc
- Trien vgng phuc hdi ciia cac nen kinh te ldn nhfl My, Nhat Ban v i n chfla chic chin, cac thi trfldng chflng khoan va ngdai hdi tren the gidi bien dgng bat thfldng. Tat ca nhflng dieu dd lam cho kinh te the gidi v i n dang tdn tai tinh khong dn dinh va khd xac dinh, dieu dd •
dfl mudn hay khong cung se tac dgng hay anh hfldng den hai nen kinh te cd do md cao nhfl Viet Nam va Trung Qudc.
- Khu Vflc mau dich tfl do ASEAN - Trung Quo'c tuy da hinh thanh, nhflng do nhieu nguyen nhan khae nhau, trong dd cd -viec trinh do phat trien khong ddng deu gifla cac nfldc thanh vien nen nhflng ldi fch thu dfldc ddi vdi cac nfldc cung khong gid'ng nhau, khong the khong tao nen tam ly lo ngai cho Chfnh phii va cac doanh nghiep ciia mgt so' thanh -vien "yeu the" hdn.
- Ve tinh hinh Trung Quo'c: Do tac dgng ciia khung hoang tai chinh cung vdi nhflng mau thuan d t i n g sau ve kinh te - xa hgi tfch tu, nen Chinh phu van phai tie'p tuc xii ly moi quan he gifla
"duy tri kinh te phat trien nhanh, dn dinh, dieu chinh ket cau kinh te va quan ly de phdng lam phat", trong dd tap trung vao thuc d&y dieu chinh ket eau, cai each the che va chuyen doi phfldng thflc phat trien kinh te, sao cho vfla cd ldi cho giai quyet mau thuan trfldc mit, khae phuc khd khan ngan ban, lai vfla cd ldi cho viec hinh thanh the che phat trien ben vflng, dS bd dfldc nhflng mau thuan mang tinh the che, tinh ke't cau che sfl phat trien lau dai*^'.
- Ve tinh hinh Viet Nam, mac dfl dat dfldc nhflng thanh tflu kha quan neu tren, nhflng kinh te Viet Nam ndi rieng sfl phat trien ndi chung van dang vap phai nhflng
"nut thit" ea ve "moi trfldng cflng" lin
"moi trfldng mem", lam can trd qua trinh tai cau true nen kinh te, rang bugc sfl
phat trien ciia sflc san xuat, nhieu ngudn Iflc chfla dfldc khai thac va phat huy cd hieu qua.
- Ve quan he hai nfldc, mac du van de bien gidi dat lien va Vinh Bic Bg da dfldc giai quyet va dfla lai nhflng ldi fch thiet thflc cho ca hai ben, nhflng van de an ninh phi truyen tho'ng (nhfl budn lau, tien gia, te nan xa hgi...) se tiep tuc la van de ma hai ben phai doi mat va cung nhau phdi hdp giai quyet, khic phuc. Ngoai ra, trong tfldng quan - ldi the so s i n h (ve qui mo dan so', dien tich, kinh nghiem tiep can thi trfldng...) va ldi the canh tranh (nang Iflc canh tranh ciia ca nen kinh te va deanh nghiep), Trung Quo'c van dang d the "thfldng phdng", bugc cac nha quan ly, doanh nghiep hai nfldc phai tim tdi cd che xii ly sao cho ldi fch hai hda, hfldng tdi muc dfch "cflng cd ldi" va cflng t h i n g . Dac biet, nhflng van de do lich sii de lai, trong dd cd van de bien gidi lanh tho rat nhay cam, neu xii ly khong khee se tac dgng anh hfldng den sfl tin cay ciia mgt bg phan cfl dan hai nfldc vdi nhf..u.
H. TANG CUdNG HOP TAC, CUNG NHAU PHAT TRIEN BEN VUTVG
1. Ve nhan thiifc
- Tinh hflu nghi truyen tho'ng khong de gi cd dfldc ma nhan dan hai nfldc trong sud't chieu dai lich sii xay dflng, sau dd dfldc Chu tich Hd Chi Minh, Chu tich Mao Trach Dong va cac nha each mang tidn bdi khae cua hai nfldc day cong vun dap, la tdi sdn vo gid cua nhdn NGHIEN CliU TRUNG QUOC so 9(109) - 2010
23
0 0 TIEN SAM
ddn hai nUdc, c i n dfldc gin gifl va Iflu truyen mai mai. Thflc tiin cho thay, hflu nghi quy bau hdn rat nhieu khong hflu nghi. Cai gia ma khong hflu nghi phai tra 16n hdn rat nhieu so vdi hflu nghi.
Trong sud't tie'n trinh lich sii cua quan he hai nfldc, mac du cd nhflng luc thang t r i m nhflng tinh hflu nghi v i n la chu dao va xuyen sudt.
- Cong cugc each mang trfldc day va ddi mdi cai each hien nay d hai nfldc cd moi quan he mat thie't, khong the tach rdi. Hd Chf Minh ggi dd la mdi quan he g i n bd nhii anh vdi em, nhii chdn vdi tay, chdy vdi cdi, coi vdi cdnh. Cdn Tong Bi thu, Chii tich Hd Cam Dao hien nay xac dinh la "van menh tUdng quan". Nhflng ldi day ciia Chu tich Hd Chi Minh ve quan he Viet - Trung de'n nay v i n gifl nguyen gia tri, nhat la khi cong cugc doi mdi va cai each d ca hai nfldc dang bfldc vao thdi ky then chot: Lam the nao de duy tri dia vi c i m quyen lau dai cua Dang trong dieu kien kinh te thi trfldng da sd hflu, xa hgi da giai ting, md ciia va hgi nhap ngay cang sau rgng vao nen kinh te the gidi? Lam the nao de xay dflng thanh cong CNXH d mgt nfldc trong dieu kien "kinh te van hda cdn rat lac hau" ma khong cd sfl giup dd ciia mgt nfldc XHCN phat trien hdn? v.v... Day deu lit nhflng van de ly luan va thflc tiin vfla quan trgng vfla cap bach dat ra trfldc Dang Cgng s i n vdi tfl cich dang cam quyen d moi nfldc phai tim tdi nghien cflu.
- Trong quan he hai nfldc, cac tinh bien gidi hai nfldc cd vai trd va vi trf rat quan trgng. Bay tinh bien gidi phia Bic Viet Nam, trong dd cd Quang Ninh, Lang Sdn, Cao Bang, Ha Giang va hai tinh bien gidi phia Nam Trung Quo'c, trong dd cd Khu tfl tri dan tgc Choang Quang Tay la cda ngo thong thitOng gifla hai nfldc, la cdu noi ndi lien hai thi trfldng ldn ASEAN va Trung Quo'c, tham chi cd the thong sang tie'p can vdi thi trfldng cac nen kinh te mdi ndi khae ciia BRIC la Nga va An Do. Ne'u dfldc nhfl vay, trong tfldng lai khong xa, mgt khu vflc chau A nang dgng, nhieu tiem nang vdi thi trfldng khdng id khoang hdn 3 ty ngfldi tieu dflng, chiem g i n 1/2 dan se' the gidi, se la mgt sflc hap dan to ldn khong the xem thfldng. Vi the ciia khu vflc tang len thi vi the cua moi quo'c gia trong khu vflc eung se dfldc tang len. Vdi y nghia lau dai va toan cue nhfl vay, viec quy hoach phat trien cho cac tinh bien gidi hai nfldc e i n dfldc tru tinh tdng the vdi ngudn Iflc d i u tfl mang tinh dai han, chien Ifldc.
2. Mot so giai phap
- Ve chinh tri, ngogi giao: Ngoai cd che Hgi nghi Uy ban cong tac lien hdp gifla bdn tinh bien gidi Viet Nam (Lang Sdn, Cao Bing, Ha Giang, Quang Ninh) vdi Quang Tay, cin hinh thanh them cd che Diin ddn doanh nghiep - chii the ciia sfl hdp tac va Dien ddn cdc nhd khoa hoc lam tfl van cho Uy ban Cong tac lien hdp. Hai ben cin dac biet khuye'n khfch
va day manh cac boat dgng ngoai giao nhan dan gifla cfl dan, nhat la thanh nien bien gidi, tang cfldng them sfl hieu biet va tin cay l i n nhau.
- Ve kinh te: Hai nfldc dang thflc hien cd che thi trfldng va phat huy vai trd nen tang cua thi trfldng trong viec phan bd cac ngudn Iflc. Tuy nhien, cd che thi trfldng ma hai ben dang thflc hien cdn dfldc ke't hdp vdi dinh hfldng XHCN (Viet Nam) va tinh chat XHCN (Trung Qudc).
Tfnh dinh hfldng nay se la dieu kien dam bao quan trgng de cd quan quan ly nha nfldc va doanh nghiep hai ben cd the xay dflng moi quan he hdp tac cung cd ldi va cflng thang tren cd sd "ton trgng lin nhau, giup dd lan nhau, tin cay lan nhau, phat trien cung nhau". Day cung la dieu ma Thii tfldng Nguyin Tan Dung da nhan manh trong budi tie'p Chu tich Khu tfl tri dan tgc Choang Quang Tay Ma Tieu khi cho rang: "Trong thdi gian tdi, hai ben cin ne Iflc thao gd cac vfldng mac de tiep tuc thuc day phat trien kinh te, thfldng mai, vi quyen ldi chung cua ca Viet Nam va Quang Tay"<^'. Thu tfldng Nguyen Tan Dung cung nhat trf vdi nhflng de nghi ciia Chu tich Ma Tieu ve mgt so' dinh hfldng phat trien quan he hdp tac gifla Viet Nam vdi Quang Tay nhu xay dflng he tho'ng giao thong ket noi Quang Tay vdi cac tinh cua Viet Nam, xay dflng cac khu kinh te' giap bien gidi v.v...
- Ve~ vdn hda, gido due: Tren nen tang da cd, hai ben c i n day manh hdn nfla sfl hdp tac ve van hda va giao due, qua dd
gdp p h i n tang cfldng sfl hieu bie't l i n nhau, ddng thdi cung cap ngudn nhan Iflc (tie'ng Trung Quo'c va tieng Viet) cho sfl hdp tac lau dai.
m. HANH LANG KINH TE NAM NINH - HA NOI, BV6C M 6 DAU MANG TINH DOT PHA CHO SU HOP TAC
1. Vi tri va vai tro ciia hanh lang kinh te Nam Ninh - Ha Noi
- Hanh lang kinh te Nam Ninh - Ha Ngi nam trong Hanh lang kinh te Nam Ninh - Ha Ngi - Hai Phdng - Quang Ninh, mgt ngi dung quan trgng trong ke hoach "hai hanh lang, mgt vanh dai"
da dfldc lanh dao hai nfldc thda thu&n xay dflng.
- Trong y tfldng chien Ifldc "mgt true hai canh" ciia phia Quang Tay (Trung Qud'c), hanh lang kinh te tren la doan d i u cua Hanh lang kinh te Nam Ninh - Singapore.
- Tuc ngfl Viet Nam cd cau "diu xudi duoi Igt", neu Hanh lang kinh te Nam Ninh - Ha Ngi dfldc xay dflng thanh cdng va cd hieu qua, nd se cd tac dung
"lam mau" va vai trd thuc day dd'i vdi Hanh lanh kinh te Nam Ninh - Ha Ngi
— Hai Phdng - Quang Ninh va Hanh lang kinh te Nam Ninh — Singapore.
2. Mot so goi mo va de xua't kie'n nghj - Thanh lap To chuyen gia nghien cflu tfnh kha thi ciia hanh lang, nhat la nhflng tac dgng ciia nd ve cac mat kinh te', xa hgi, van hda, moi trfldng va chfnh tri.
NGHIEN CliU TRUNG QUOC so 9(109) - 2010
25
DO TIEN SAM
Ve mat kinh te, t a c dgng loi keo t h u c day sfl p h a t t r i e n ciia cac n g a n h n g h e n h a t la dich vu, cflng vdi dd la viec h i n h t h a n h cac do thi dgc h a n h lang. Ve mat xd hoi, tac dgng lan tda, gdp p h i n xda ddi giam ngheo, t h u hep c h e n h lech p h a t trien gifla cac v u n g m a h a n h l a n g di qua.
Ve mat vdn hda, gdp p h i n gifl gin va p h a t h u y di s a n van hda d a n tgc, n h a t la d a n tgc t h i e u so' t r e n t r u e h a n h lang. Ve mat hao ve moi triCdng, de p h a t t r i e n ben vflng, viec xay dflng h a n g l a n g n h a t d i n h p h a i g i n c h a t vdi quy hoach bao ve moi trfldng sinh t h a i , tiet kiem n a n g Ifldng, giam c h a t xa t h a i . Ve mat chinh tri, h a n h lang k h o n g chi gdp p h i n t h u c day giao Iflu k i n h te, m a cdn day m a n h giao Iflu d a n gian, t a n g t h e m t i n h hflu nghi gifla n h a n d a n ciia nfldc.
- D i u tfl cho xay dflng "mdi trfldng cflng" va "moi trUdng mem". T r e n g "moi trUdng cflng" thi q u a n trgng n h a t la giao thong va he thd'ng k h o bai t a p ke't h a n g hda. Ve "moi trfldng mem", q u a n trgng n h a t la h a i b e n c i n xay dflng mgt so' cd che chfnh s a c h p h u hdp cho viec t h u c day thfldng m a i va d i u tU, cd sU tho'ng n h a t trong h a i q u a n , kiem dich v.v...
- T r e n t u y e n h a n h lang nay, h a i ben n e n t a p t r u n g xay dUng K h u hdp tac k i n h te xuyen bien gidi B i n g T u d n g - Ddng Dang, lay dd lam "dot p h a k h a u "
va "ban d a p " t h u c day giao lUu k i n h te, p h a t t r i e n s a n x u a t , md rgng cd hgi tiep can t h i trUdng ciia h a i ben.
Tom lgi, h a n h lang k i n h te N a m Ninh - Ha Ngi khdng chi la h a n h lang kinh te ma cdn la h a n h lang van hda, h a n h lang sinh t h a i va h a n h lang ciia tinh hflu nghi cd sfl tiep ndi truyen thd'ng, ke't nd'i hien tai va hfldng tdi tfldng lai. Mud'n d a t dfldc nhfl vay, nd phai dfldc quy hdach tdng the va m a n g tfnh chien Ifldc, dap flng yeu c i u
"ngu hda" la tien ldi hda, s a n nghiep hda, do thi hda, h i e n dai hda va qud'c te hda.
CHU THICH:
(1) Theo du bao ciia Bo phan Phan tfch thong tin kinh te (EIU) thuoc Tap chi Nha kmh te (My) ngay 7 - 9 - 2010, de'n nam 2014 tinh theo siic mua, kinh te My se chi con chie'm 22% GDP toan cau, so v6i miic 31% cua nam 2000, trong do kinh te Trung Quo'c va An Do se chiem 17% so v6i mflc 5%
trU6c do. Tin kinh te, TTXVN ngay 09/09/2010, trang 3.
(2) Xem them http://politics.people.com.
en/ GB/1024/12672982.html
(3) Xem them Phat bieu ciia Thii tu6ng Nguyen Tan Diing tai Hoi thao cap cao ve chfnh sach Viet Nam hUdng tdi thap nien mdi vd giai doan xa hOn do Vien KHXH Viet Nam va Ngan hang The gidi tai Viet Nam td chflc tai Ha Noi, ngay 18-08-2010.
(4) Xem them Toa dam ve tinh hinh kinh te do Thu tu6ng On Gia Bao chu tri http://politics.people.com.cn/GB/1024/120208
17.html
(5) Xem Hgp tdc Viet Nam - Qudng Tay phdt trien tich cite. http://www.baomni cnml
Info/12214832379.epi
