NGHIEN C U U
RESEARCH
Cac yeu to anh huong den hoat dong xuat khau cua cac doanh nghiep \^et Nam
Vu Thi Hanh PhiingTtiiYfe TTLiong Dai hoc Ngoai Thirong
Bdi Viet Id sdn phdm cua nhom nghien ciiu Thuong mgi quoc te, Tu do hda Thuong mgi vd Ddu tu, trudng Bgi hoc Ngoai thuong
Bai viet nghien cuu nhung nhan to chu ydu anh hudng de'n hoat ddng xudt khdu cua Viet Nam qua sd lieu ve cdc doanh nghiep Viet Nam boat ddng trong ba Iinh vyc xudt khdu gd, gidy dep vd lua gao. Nghien euu chi ra rdng nang suat Iao dpng va quy mo doanh nghiep anh hudng mpt each nhdt quan va ro rang ddn khdi lupng hang xudt khdu ciia cdc edng ty. Theo dd, eudng dp su dung lao ddng vd vdn ed tae ddng ngupe ehieu den gia hi vd eudng do xudt khdu, cho thay d cae nganh ndy.
1. Tinh hinh xuat khau cac mat hang gd, giay dep va lua gao
K^ tu khi Viet Nam thuc hien cai each kinh te' vao nam 1986, ehinh saeh cua Chinh phu da khuyen khich eae doanh nghiep trong nude tham gia vao thi trudng qudc te' bang viec dp dung miic thu^ 0% ddi vdi hdu h^t eae mat hang xudt khdu. Dang ehii y, xudt khdu eua Viet Nam ddng gdp phan Idn vdo thu nhap hang nam ciia ddt nude. Trong giai doan 2006-2011, kim ngach xudt khau trung binh chi^m khoang 67% GDP (Hinh 1).
IQnh 1. G D P va kim n g a c h x u a t kbau cda \'iet N a m (2006-2011)
140 - - _ — - - _ - - - — — 0 9
tmdng xudt khdu nang ddng. Thi trudng ehung kien su gia tang manh v^ so lupng hpp ddng ciia cac cdng ty giay dep va eae dd'i tae cua hp, con so nay la 815.219 hpp ddng xudt khdu trong nam 2010.
Bang 1. So liTong hop dong \ a doauh ngbiep l u i t k b i a (2006-2010)
Hap doD^ \ua[ kliau Domili ualii^p xuat kiiau
2006 335,139
671 2007 438 999
653 2008 580 540
55S 2009 537 1(M
555 2010 B15 219
416
40 - • - - 20 1 - -
0 1 _ - 2006 - ^ G D P
^ - ^ ^
2007 - * - E x p o r t
2010 'b Export rt\
• 0 ZOll IUC la GDP Ngudn long cyc hdi quan Vi^t Nam \d Ngan hang the giai
1.1. llnh hinh xuat khau giay dep
Bang 1 cho thay trong giai doan nay sd lupng doanh nghiep tham gia thi trudng qude te ed xu hudng giam, trong khi sd lupng hpp ddng xuat khdu tang dang ke ham y rdng cd nhieu doanh nghiep tham gia boat ddng xual nhap khdu thi dong nghia vdi viee thj trudng xuat khau khdng nhal thiet ed nghia Id thi
Ngudn Tinh loan Iheo dir Ii?u cua Tong cvc Hdi quan VieiNam
Hoa K! la thi trudng Idn nhdt xudt khdu eae san pham giay dep, chie'm 18,62% va 27,57% tdng sd hpp ddng va long gia Iri tuong ung eiia eae cdng ty giay dep Viet Nam va Idt ea eae dd'i lac khac trong nam 2010. Anh la thj tnrdng Idn thii hai, thu hut 10,2% va 9,8
% tong sd hpp ddng va gia trj xudt khau tuong ung trong nam 2010.
Nam 2010, doanh thu tu mat hang giay dep Viet Nam xudt khdu sang Hoa Ky dat 26.750. 94 ty ddng tang gdp hai Idn so vdi nam 2006. Ddi vdi thi trudng hudng Anh, xudl khdu gidy dep Viet Nam tang gdp ba lan so ven nam 2007, tang 20,677 ty dong hong nam 2008. Gia tri xudt khdu tang ddt bie'n Irong nam 2007, dat 14.745,32 ty ddng hong khi ndm 2006, ehi ed mdt lupng nhd xudl khau gidy dep dai dupe td thi hudng nay.
1.2. Gd va cac mat hang gd xudt khSu Nguoc lai vdi ngdnh giay dep, sd lupng cdc cdng ty xudt khdu tang ddng thdi vdi sd lupng hpp dong xudt khdu. So lupng tmng binh eae edng ly sdn xudt go la 1.269 cdng ty trong giai doan ndy so vdi 559 cdng ty giay dep. Hon nQa, sd lupng hpp ddng xuat khdu dupe thuc hien bdi cdc cdng ty gd Idn hon so vdi ede edng ty gidy dep vdi tmng binh 729.185 hpp dong xudt khdu trong giai doan nay.
60
,1 BlNH DLTONG (THAFNGHIEN c u u
R E S E A R C H
nghiep dnh hudng tich cue den gid tri xudt khau va ed hiiu ich trong viee dua ra quy^t djnh tang xudl khdu.
y nghia ddi vdi ba llnh vuc. Dae biet, mac dii cde ye'u Theo thd'ng ke md ta ve cudng dd xudt khau, hon td quyet djnh nhu eudng dp vd'n dm dang ke trong du 9.182 quan sat eho bie'n phu thude "Cudng dp xuat lieu gop, nd vdn dm trong du lieu ciia mpi ngdnh khdu", ed 9 quan sdt cd gid trj 0 vao eae nam 2007, nhung ehi cd y nghia ddi vdi hieu sudt xuat khau cua 2009 va 2010 cho thdy kha nang mdt sd doanh nghiep cde cdng ty lua gao. Viec eae cdng ty xudt khau gao co the da rdi Ihi tmdng qude te.
ciia Viet Nam khong Irien khai hieu qua tai san eiia minh vdo xudt khdu co the Id mdt Idi giai thieh hpp li cho lae dpng giam gia tri xudt khdu gao dd'i vdi viec dau tu bao nhieu vdn eho tai san cd dinh.
Nang suat lao ddng ctia doanh nghiep Ian niia khdng dinh tam quan trong dac biet eua nd ddi vdi xudl khdu ciia 3 nganh, Irong do dd'i vdi ngdnh gd la dang ehii y nhdt (nang sudt Iao ddng tang 1% se ddn tdi 10,37% tang len Irong gid tri xudt khdu) eho Ihay
Chdt lupng iao ddng eiia cdc doanh nghiep xuat khau ed lac ddng lieu cue ddi vdi eudng dp xudl khau dd'i vdi nganh gd vd giay dep nhung lai anh hudng tich cue va khong quan trpng dd'i vdi cudng dd xudt khdu cua doanh nghiep nganh Iiia gao.
Trong khi quy md doanh nghiep khdng khuye'n khich quye't dinh tang xudt khdu eua eae doanh nghiep go va gao, thi nguoc lai, nd lai lam tang cudng dp xudt khdu cua ede doanh nghiep gidy dep. Tde rang cdc hang san xudt trong nganh nay hoat ddng d6ng eua tai san ed dinh rdng dupe do bang eudng dd hieu qua nhdt. Hon nua, viee nghien eiiu vai tro eiia
eae edng ty thude quyen sd hiiu ciia nha nude eung rat can thie't vi su ddng gdp cua doanh nghiep nha nude ed le khdng gidng nhau hoan loan eho ea 3 nganh xudt khdu.
Ndi mdt each cu the, khi cac edng ty Ihupc sd huu nhd nude ban che' viec xudt khdu gd va giay dep cung khdng gay anh hudng gi den xudt khdu lua gao vi bien
"sd hiiu nhd nude" ed gia tri am nhung khdng ddng k^. Mae du eae doanh nghiep thupc sd hiiu nha nude trong nganh gao cd ddng gop quan trpng tdi kim ngach xudt khdu bang nam, song bie'n gia "sd hiiu nha nude" vdn khdng cd anh hudng tich cue de'n xudt khdu eua cac doanh nghiep.
vdn anh hudng tieu cue ddi vdi kha nang xudt khdu cua cac doanh nghiep gd va giay dep va anh hudng khdng quan trong vdi cudng dd xuat khau gao.
Inexpoin'aluei J
' " * ' • l a s . ] .
' " • ' • — "
'"»^"""»
• " • " " "
'»•"
Hansen (esl
Biciiphvlhu Ob Ttoh GMM-SYS
0 7 3 1 * "
(10 59)
•"(.foj)"
-0 3 2 7 * "
0 02 a p OLE Mill
B?nf GMM-SYS
-0JD6
(6.18)
1 0 3 7 * "
(-2 67) 0 1 5 1 "
2E73 0 4 0 irani CO Jinh
iC Gin D| xual k l u u i t ) Ouiydcp TLJi
0 4 1 ! -0 4 3 9 "
(-2 19)
-0 9 9 3 "
(-2061 (1,641
0 2 2 vaiSLSkhon
G ! ^ . i Y S (2,791 t-1 S7) (2 11) -00323
( I M )
(-031) Uin 690
GMM-SYS.
(-0 IS) ( ' 2 9 )
( C ' 9 ) ( 1 3 U
093 c o r n s t™g
Dong
ii%
(441)
vx
C^IT)(-1 3P) 10 56)
OSO Giatnlujfl
Soulli
fatrJl^^'"'
H ™ k l l B I B . . l | l o g ) (.7 95) (-5 19)
-0 0 5 5 E ' "
1-7 W) 1-0 32) -0 0 7 6 9 " • 1-5 341 -0 0116
(18 30) 6514 0 192(55 6 9 1 ' "
0 15(80 8 1 " ' 668 06
12J
(-8 351 1-2 74) (-5 OS) (55 6S) -0D591***
(-6 83)
-0 07 I S " * (-4 68) -ODMIO D 4 1 S " * 115 IS) 5346 0 190(5U 1 5 ) * "
015(72 5 1 " * 606 21
1 13) ' • N^fcnh ^ y d ^ -0 0292**
(.2 0S|
0 0 1 2 4 "
(2 32) (•3 42) 00745***
(22 51)
0 0125 (099) (-0 93)
0 163'*
0177(19 3 8 1 " * 116 01
(4) Kench M O
(0,46) ( - 4 3 ) O,0D53B (0,82) (15 98) 0 , 0 5 9 2 "
(-2 78) (1,06)
0 1 6 8 "
(215) 426 0 1 3 9 ( 1 1 5 7 ) * "
0 1 3 6 ( 1 7 B 4 ) " ' 123 84
1^ iriiih iTonf CBC Idiic bi$l dAj he
Hon niia, vai trd eila cae doanh nghiep nha nude trong viee quyel dinh tang xudt khau la dang quan tam. Mdt diem quan trpng cdn luu y la loai hinh sd htiu nha nude khdng phai la ye'u Id can trd xudt khau ciia cac doanh nghiep xuat khau go, giay dep va gao. Tuy nhien, md hinh Tobit ehi ra rdng sd hiiu nha nude cd tde ddng tieh cue den quyel djnh tang xudt khdu gao.
Trong md hinh hieu sudt xudt khdu dupe trinh bay d tren, Irong khi thdi gian boat ddng ldm lang dang k^
gid tri xudt khau eiia nganh go, Ihi lai anh hudng lieu cue tdi eudng dp xual khau trong nganh gd vd g?o, tuy 2.2. Cudng dp xuat khau
Bang 6 ehi ra ket qud hdi quy ciia md hinh eae ye'u
td dnh hudng de'n eudng dd xual khdu eua cae doanh nhien ehi ed y nghia ddi vdi xuat khau gao. Them vao nghiep Viet Nam. Vi noi doanh nghiep dang ky boat dd, eae doanh nghiep gao boat ddng lau nam khdng dpng dupe du dodn se ddng mdt vai tro quan Irpng ddi nhdl thie't phai tang eudng eudng dp xudt khau vi cdc vdi gia tri xuat khau, nen cdc bidn gid 'location" dupe cdng ty lau nam khdng boat dpng tot hon tren thi them vao md hinh. Ti trpng xudt khdu dupe gidi ban tir Irudng qude le.
0 vd mang gid tri duong nen tac gia de xudt ap dung md hinh Tobit hieu ling ngdu nhien. Md hinh Tobit ral
3. Ket luan
La mdt trong nhung ydu td chinh eiia thuong mai, xudt khdu th^ hien vai trd quan trpng eda minh ddi vdi su phat trien kinh td eiia eae qude gia ndi chung vd ciia Viet Nam ndi rieng vi nd ddng gdp eho GDP va la ehal xue tde cho sdn xuat eua cac doanh nghiep hong nude.
Do dd, khuyen nghi chinh sach thuong mai dua hen cae nghien ciiu eu thi cd lam quan trpng sdng con trong bdi eanh hdi nhap thuong mai dang dien ra eiia Viet Nam vdi the gidi. Tuy nhien, eae nghien ciiu ve xudt khau eua Viet Nam eho den nay ehi gidi han d edp qude gia. Nguyen, A., et al (2007) de xudt dua mdt sd bidn vao md hinh va ki^m tra mdi quan he giua ddi mdi va xudt khau. Nghien ciiu nay dupe danh gia eae ye'u td anh hudng den quyet dinh xuat khau eua eae doanh nghiep vira va nhd chi trong mot nam la 2005 va khdng tim thdy dii lieu nao v^ khdi lupng xudt khau.
Bai viet ddng gdp vao tai li^u ve xudt khdu ciia Viet Nam bdng cdch kiem tra tac dpng eua eae ye'u td chinh ddi vdi xudt khdu ciia Viel Nam d cdp dp doanh nghiep. Dua tren mOt sd thii nghiem kinh te lupng, trong khi md hinh GMM ddng ed vai Ird quan trpng nhdt trong viee kiem tra mdi quan he giua eae ye'u to anh hudng den xudt khdu ciia gd, giay dep, GMM-SYS tinh dupe ap dung cho cdc doanh nghiep liia gao. Cac mo hinh thue nghiem phat hien ra rdng GMM-SYS d6ng vupt trdi hon cac md hinh khac, giiip giai quyet van d^ ndi sinh eiia ca hai bien dde ldp va bidn phy thude. Ngoai ra, bdng each chia l^p du lieu trong dii lieu eua tiing khu vue rieng biet, tae gia cd the dua ra so sanh giiia cae ye'u to quye't djnh eho tung linh vue.
Cu thi, ehi ed nang sudt lao dpng anh hudng cung chifiu din xuat khdu cua ba nganh, giiip nang eao gia tri xuat khdu va cudng dd xudt khdu eiia eae doanh nghiep trong ba Unh vue. Cde bie'n khae dnh hudng de'n xudt khdu cua edng ty theo mdt cdch khdc./.
Tai lieu tham khao
Arellano, M and Bonds, S. (1991). "Some Tests of Speeifieation for Panel Data: Monte Cario Evidence and an Application lo Employment Equations", Review of Economies Studies, 58(2), 277-297,
Arellano, M and Bover, O. (1995). "Another Look at the Instrumental-Variable Estimation of Error- Components Models", Joumal of Econometrics, 68,29- 52.
Bastos, F and Silva, J. (2010). " The Quality of a Finn's Exports: Where You Export to Matters", Journal of International Economics, 82, 99-111.
Bernard, A. B., Jensen, J. B., Redding, S.J and Schott, P.K. (2007). "Firms in Intemational Trade", Joumal of Economic Perspectives", 2(3), 105-130.
Du Caju, P., Ryex, F and Tojerow, I. (2011). "Wage Stmeture Effects of International Trade: Evidence form Smaill Open Economy", Working Paper Series No 1325/April 2011, European Central Bank.
Eickelpaseh, A and Vogel, A. (2009). "Determinants of Export Behaviour of Geman Business Services Companies", Working Paper Series in Economies No.
123, University of LJ^neburg.
Shumway, T. (2001). "Forecasting bankemptcy more accurately: A simple hazard model", Joumal of Business, 74, 101-124.
Samad, A., Ashhari, Z and Othman, M. (2009).
"Determinants of MDF Exports: A Panel Data Analysis", Intemational Business Research, 2(3), 57-63.
