Geregistreer aan die H.P.K. as 'n Nudsblad.
•
• •
V olkson twik keling is Parlem entere best uu r
' n opeen:volging v an is ' n opeenstapelin.g
DADE v an WOOR DE
• •
T WEEDE
JAA~GANG.WOENSDAG, 6 OKTOBER 1943. No. 46.
Ve rvolgers van Ossewabrandwag sal Beweging Nog Leer Ken as Regering
Kommandant-Generaal oor Vooruitgang Trots Vierjarige Stryd
,Die vervotgers van die ossewabrandwag sal nog met hierdie 8eweging te doen he as die regering," het die Kommandant-generaal, dr. J. F. J. van Rensburg, in •,n oorsig van die stryd in die atgelopo vier janr ~lls6 by gete.ent- heid van die herdenking van sy 45ste verjaardag voorverlede Saterdag in Pretoria.
Besonderhllde omtrent die viering ver"Skyn in •,n nfsonderlike verslag in hicrdie uitgawe.
D•··
J.F.
J. ''an Rensburg.Oude1· donderende toejuiging van die
dui~ende nanwesiges het die K.G. op dio been gekom. Hy het sy dank uit- gcspreck vir die blyke van liefde wat strnal uit die geskenke.
,Daur is vnm\and dikwols mcJdjng l);cmnak \'Oil wut ek vir die O.B. be- token. Bk kan 11 egter ver~eker dat wattor lcil•r u ook al mag he, hy 'n baic swak man ~al moot wees as by nie mood en bcsicling skep uit dio optrodo en liefde van die duisende O.B.-ledo dwarsdeur die land· nie.
,,,'l'oe u Jl\Y gevra hot om as u hoog-
~t.e offisier voor t<1 gaan, hot ek 3 jaar geledo met my inswering te Kroon- stad gese dat ok my bes sal doon en myself in dio proses nie sal spaar nie.
Ek dank God dat ek na. drie jaa.~· in staat is om to gotuig dat ek hiordio bolofte in allo beskeidenheid nagekom hot en nog steeds probeer nalcOm. En us ons onsself nie spaar nie hoof on:;
nio ons vyando to spaa-r nie."
Dr. Van Ronsburg het geso dat dit.
hom nie kwalik geneem moet word nie as hy een geskonk die hoogst.e wuar- dcor nie, t.w. die ndres wat nnmens dio vroue en afhanklikes van gointer- noorde en gevange Afrika.ners annge- bied is.
, Die Afrikanervrou in die 0.8. het in die afgelope vi~r jaar •.n teed deur- gemaak wat Afrikanervroue in ander republikeinse geledere nie ken nie. Die Afrlkanervolk en ons Ylat nie die beker gedrink ll8t .nie, sal altyd dankbaar woes dat ons deur die 0.8.-Noodhulp·
fonds probeer hOt on1 'n ereskuld to veroften Die vervolging wat Afrika·
nors vandag t.srwille van hul Afrika·
ncrskap van die handlangers van die Empire to verduur het, en die lae me- todes deur die vervolg~rs gebnlik, wok
•n bitterheid en vestig '.n onuitwisbaro wrok In .die harte van aile ordentlikc Afrikaners tee.n di·ll vervloekte Em·
plre." (Spontane byvnlsbotuiging.) Dio K.G. het voorts sy dank on wnardoring vir die bosonder uitstekeu- tlo pat·ado en erowag in die midda~
uitgcsprcek en veral die Boerejeug lof tocgc:swaai vir hul anndeel daarin. Hy.
het Elsabe N.SI toe versoek om dio Boerejeug op die verhoog te kom ver·
teenwoor.dig.
or. van Rensburg het ook onder toe·
juiging melding gemaak van '.n brillf met 'n bodrag van £14·11·6 daarby In·
gesluit wat hy van die gei.nternoerde Kamerade in Koffistontei,n·kamp ont·
vang het met die versoek dat dit as hul byctrao vir 8 Aug. in die Vryheids·
fonds van .die 0. B. gestort moot word.
NA NUWE OltDE
Die O.B. hot in him·dio rowolusio- ncro stormt.yd gokom os 'n dand von dio Voorsieni~hoid, as 'n brug wuarop die Afrikanerdom kan oorsteok nn dio oowor van dio nuwo worold-orde wat dung, sonder om sy oio nasionale kn- rukter en oorsprong prys
to.
goo, hot die K.G. "oorts gese. Roo dio mngto in Europa en oldors ook a! been en weer slinger, die Ossewabrand'Xag wyk nio af van sy ingeslano koors nn. 'n republikeinse gosagstaat, nasionaal en sosiaal in sy woso, of nasionaal-sosia- listies, nie. Dit put nie die stukrag uit geldmag of pors of vlammonde gecsdrif nie, dog vool mcer uit kout>pligsbosef.
Ult hoofde van sy feltlik daaglikso kontak met omsiere In al die provin·
sics ka.n hy mot oortulging v.erseker dat die O.B. sterkor ult die afgelopo verkieslng gekom hot as wat dit was.
Die vorvolgers van dio O.B. sal nog mot hierdie bowo¢ng te doon
he
Mrcgoring later (t.Qojuiging). Dis nie 'u dreigcment nie, manr 'n voorspelling.
,Ons hot in die afgolopo vior janr 'n vyandigo pers, dio Rogoring en dio Opposisio teon ons gohnd. Maar dit kttn nie nltyd so nanhou nio. Vroeer of later gnan dio roes oor, ou dan kom dio boofpyn- vir dio man wat die roes gehad hot. Die lnnd kan nie vir altyd dour noodrogulasies regcor word nie. Ons doen nan bulle 'n bolofte:
Hullo hot. ons sondor vorhoor in dio tronko on l<nmpe gesmyt-ons sal hullo 'n vorhoor gee.
, Dit was, meen ak, in September 1941 dot 'u monoer wat koorante skryf, gepronk hot: ,Gee my twco woke, en ek. laat die Ossewabrandwag in Trans- vaal met. my pen uitmokaar spat.' Wei, by hot sy twee woke gebnd, sclfs twee maande en tweo jaar - 08 ook twee boofbrokens. l\Inar die Ossowabrand- wag gaan nog steeds op sy ingeslane weg voort. iu Transvaal sowel as in die ander provinsics." . Dis •n volksbewe·
ging wat bokant en buite partyv-llr·
deeldhede en dcmokratiese bepcrkings staan . . Sy tyd breek aa.n."
, Ons boor so dikwols dio vrnag: ,Is dio tyd ryp ?' Dio diepere vrnag is: ,Is dio Afrilmno1· ryp vir dio tyd ?' Goddank, OilS lean se: Ja -in dio Ossewabrandwag hot tienduisondo Afri- kaners ryp goword vir onige tyd wat ons volk togomoot gann.' Dit wys die mnnier waarop hullo vier janr lank nile :;tormo dio hoof bied. Want die pad wat hullo tot dusvet· moos bowtmdol, wns wtUl.ragtiglik goon gemaldike pad uio. Jnteendeel na vier jaro van noOd·
regulasies, karnpe on trnnlte is dit net oortuigde en selfloso manna en vrouc wat vrywillig en onvermoeid so •n
Yorvolg op hi&. 2 kol. 3.
---~---~~=---
Vroue van Gevange Afrikaners se Hulde aan Kommandant- Generaal
Die volgendo Is die inhoud van die v~rgulde adres wat deur mev. dr. G.
Eloff namens die vroue en atnankllkes van geinterneerde en gevango Afrika·
ners aan die Komma.ndant·generaal oorhandig is by geleontheid van sy ver·
jaardagviering tc Kllpkopples op 25 &spternber : -
Dit is vir ons 'n behoefte van oorvloeiende moederharte om u op hierdie gedenkwaardige .cfag toe te roep: HEIL!
Ons hart is vol -voi met dankbaarheid jcens u en die Ossewa wat die swaar vrag van ous. moedersmart en kinderleed so moedig tors- daar- om is die vrag vir ons Jigter; vol met hoop, met vert roue en met geloof omdat met u, as touleler, die span so fier stap na die uitspanning van sy be stemming-daarom is die pad vir ons korter; vol met moed omdat ons inspirasie put uit u onvcrskrokke durf- daarom stcek die son minder lei en is die nag minder donker; en vol met liefde omdat u ons- beroofde kin- dertjies nic vergeet nie- daarom i's die korsie wat ons eet, minder hard en die water wat ons drink, minder bitter.
Klink-klaar en welluidend nog die weerklank in OtiS oor: .,Omskep jullc kommando's in reddingslaers." Die daad was by die woord. En hoe bet die J1arte en beu.r.s.e oopgegaan van Boere vir die afhanklt'kes van Boere
wat ly en offer omdat hu/le Boere is/"
.,Dis hoogverraad om jou eie lief te he"-dreig dt'e beskermer van klein nasies: ,.Dis laagverraad om jou he/de in die steek te Jaat"- antwoord ons beilige smart.
Aan u ons dank, Generaal, en san die O.B.-Noodhulpfonds, vir 'n soet druppel in die ediksbeker. Ons sal hom drink, tot die droesem drink ..
Die nag is swart, maar sy middernagtelike duisternis sal ons nie ver- skrik nie-reeds sien ons. hoewel ver en vaag, die eerste strale van 'n opgaande son: Boerevrybeid.
Die water is diep, maar die woede van die stroom sal ons nie meevoer nie- reeds voel ons voet die vastc rots: Bocredom.
Gcneraal, ons, die afhanklikes van ons geinternecrde mans, vaders.
en seuns hct 'n onbegrensde vertro·ue in u Ieiding.
Ons bid dat hierdie kinder/ike vertrr~ue u sal skraag in u moeilike taak.
Ons bid dat die Skepper wat gewil het dat die Boere 'n volk sal wees, u sal bedeel met die nodige maat van geduld, moed en wysheid om altyd te kan handel tot eer van Sy Naam en tot heil van die Boerevolk. ....
Ons bid dat dit die Bestierder van ons Boerevolk ·se Jotgevane mag behaag om u vir ons te spaar totdat u die kroon op u ed~J werk mag sien.
Namens duisende vrouc en kinders van ons geinterneerde Heide.
MY GOD! MY VOLK! MY LAND SUID-AFRI[{Al
S o nn ige ta ba kb lar e rus 1 n geun ge ou wyn vat e . On ve r s too rd word h ul ryper en ryper totdat u die volmaak g eurige belee k wal itei t van dtV.J"dr I I t b k k a a ry.
di'W"J~ d ie ry pste
tabak beke' nd.
<'!WEE
SAS~ ANK Be!angrike Boeke
lV errig 81 olksdiens !
Lenings vir gesalaJ"ieerde per:sone verkrygtJaar.
.'I'enne •titer~ billik.
RAr'\DPLEEG
§AS'3Al~K P AARL : - Posbus 266.WORCESTER:- Posbus 57.
KAAPST AD:- Posbus 2387.
lfername Persona uit dio ::>.A. geskledcllls, deur Eric SLOckeastrom . . . . · . . . . 01e Atnkaanse Vrou. 'n Ile- kr•upw oon:ng van dill rol wat dit> v1'ou m dw gt:skJe- dellls vao c.A. gespuut bet in die jare 15m>-W ll:l 1 deur Er1e titockenstrom Mlotes en Sages van die
Uneke, ba1e mom verLel denr Mev. P. vno Braa.m Skandinawieso vertelli.nga ..
Su•o·A truwanse Sooga•ere dour dr. C. S. Grobbetaar 01e Stem van uie Votk. Lui-
m•g, onderhoudeud, lecr-
~uam, deur .N. G. B. v. d.
6/8 p.v
6/6 p.v
11/6 p.v 4/6. p.v.
6i6 p.?
Watt .. .. .. .. 1/6 p.v. Saam Verban, deur Mev. M.
J. van tiLraten S/8 p:~
Stuur u beste!ling aan
PHO
ECCLESIA~DRUKKEIOOie Luau S teHcnhosch
§ . J. l(RYNAUW
Argomen~ H<~nmllaar 60 PromuHe Koper.
to
Spesialis in Dames TabberJs en i\1;'-llo;pakke
~lau~ en Du.mell SkoC!D.tl ® 0
Kruidenierswart> tN~u die billik<>t~
Prysu Q
Bo:>t.ellingil worci opgo;;ue"u' eo uumld·
dellik by n hui.< afg<~low€lr
@
H/v NUWE· P.n G.AHCtASTIH\Al Peen 68 POSbuS 54
iBEAUFOHT -WES
VERLOWINGS, HUWELtKE, GE·
BOORTES,. ens.-kondig dit aan in DIE O.B.
SI~AKELS
omaak ketting !
Net so bou versorgde, selfstaodige buisgesi.nnc 0a aelfstandige., :selfveraorgende \I"O.lli en land.
S ~~l~~ ~ y · *
G ; ~ ~ ~~==~~~====~~~~====
SUIO-AFRI!U\ANSE NASIONALE Die weddik versorgde huisgesin is die een met 'n Sanlam-Polis
lEWENS ASSURMdSIE MPV., BPK.
~ TAKKE OWA.R!JOEUI'l 01£ UNI£
HOOFKANTOOft WAAI..STRAIIT la. KAAPSTA[)
DIE 0.B., WvEN8DAG, 6 _ OKT . . J.9-i3.
Ve rvolgers van Ossewabrandwag sal
V1Hvolg van bls. 1 kol. 2.
taalt sat voortsit. Maar hulle is daar, hiel"(!ie manne en vroue, in hul tien- duisem!e in ellt·ll provinsie dwarsueur ons vader land. . Ons tee.nstanders wou ons breek-hulie het ens net gebrei."
Hoe hot die lede van die Beweging in die ufgelope vier jao.r van von•ol- ging ge1·eageeJ·? Ds. Vorstor wnt on- lnngs losgelaat is uit die Sentrale Gc-
\"angenis in Pretoria waar oog sowat dortig politieke voroordeeldes sit, het namens sy kaml.lrado in die LI'Dnk be- loaf ,dat hullo met die Regering goon a parte vredo daar bin no sal sluit uie."
,En ons hCt ons .kamerad·ll agter slot en grel)det taat weet .Oat solank cen enkerc Afrikaner in kamp of tronit .neG sy straf moet ondergaan vir die idee, ons nooit die stryd daar buite sal staar~
nic. Oolt ons sal geen aparto vrecte sluit nie.
ENDU11'
Die Badoglios is uit die Ossewabrand- wng uit. En ens verandcr nie ons idoaat en ons vcrtt·ouc met oiko voort·
mars of te;·ugtog, hetsy in Europa of in Suid·Afl'ika nie. Ons is nog ouder·
wets genoeg om te gto dat as jy voor God c.n jou votksgenoot •n vrywillige eed sweer, dan moot jy daardie ced hou, mooi weer of stormwec•·, vera!
stormwecr. En antlers as menigc poli·
tiCite weerhaan, gro ons ooh dat as jy
•n vriend gevind het, clan marsjeer jy met hem enduit. Jy taat hOm nie half·
pad in die steek ollie.
,Dat die storm, clio krisis, uou oor gans Europa en die werold woed, dii woct elkccu. Uit Oos-Europa dreig 'n bolsjcwi:;'tiese vloedgolf wat, indicu nio gestuit nic, ook ons g~:wisse ondergang betoken. En ook in Italic hoof nic- maud te hoop dat hulle u[~ twintig jaar van fascisme · na kapitalisme terug kan gaan oic. Al alteruatief is die kom- rtfunisme, Sow jet-ltalic."
Maar hde die magte ook al heeu en weer slinger, die Ossewabrandwag wyk nie af van sy inge~<lano lcoers na 'n republikeinse gesagstaat nie. In clio Ossewabrandwag word die soldaat ge·
soek, nie die demagoog uie- die sol- daat \'an die Rcpubliek.
Om aan to toon hoc agter die skerms teen die
o.n.
gestry word, noem spre- kor die gcval \'an hoofkommandllnt Meiring. 1\leiring is 'n huurkoper van kroongrond en sy koutrak stipulcor dat hy <.lie grond moet okkupeer. 'l'oe interneer die R.e¥eri ng hom. oaarna wil hu!le sy fam:!te van die grond dryf en die koopbri·2f !tansct:eer omdat iW die o!tkupasie-ldousule nic nakom .nie.,Met suH1e optrede ncem die ver-ant- woordeiike Ministtlr en die betrokltO amptonare 'n ewcntuele verantwoor·
ding op nulfe S!<oucrs wat ck persoon- lill liewer nie sou aanvaar nie," hilt dr.
van Rensburg gesc.
'n Tydjie gdede het 'n verantwoor- delike offisier van die speurdieris, clio
\TOU ,·an 'n gearresteerde Afrikane1 probeer oorbluf om haar inan te be- weeg om 'n verklariug te doen. ,l:Iy het aan haar gcse: ,~le\Tou, julie mans moet steel vir die Ossewabrand\,•ag so- dat die O.B.-offisiero kan rol in die geld terwyl julie doodgaan nm hunger.
So
hom hy moot praat.' Ek werp die beskuldiging met vcragting van die Osscwabrundwag :tf. Ek wcet net dat O.B.-offlsiere bulle plig n>tstrecf en n-ie hul banldntl::wsc nio. Anders sou bulle by die Regering c•n selfs in dio Bpeur·diem> gestaan hei..
,'u Polisiemag wnt tot onlangs die puik-rnag ,·an ons volk was, en vandag nog grotendeels is, iR deur politieke spcnrders denr dieptos gesleep wat hulle en clio-volk nooit· sal v(}rgeet nieo.
WREDE LEUEN
, 'n Joug volksgenoot, Julian Visser, was onder clio skadu van die gatg ween$ politicke sabotasie en sy lot was lankal reeds uit die hande van die Spcurdiens in die van die Goeworneur- generaal, too 'n plaaslike politicke Sf•Curder hom in die \'eroordcelde sol gaan sien en nan hom se: ,Ek kom jon meedecl da.t jy oormorc gohang word. Maar jy kan jou lowe red a~
jy praat.' Dit was 'n wrede lcucn en 'n lae daad. Visser (en die vo!Et sal hom onthou) h2t hom dour hicrdie slo·ikaanjag;ng nio laat oorrompel nie.
Ons sal hom jare lan!< ontllou. En ons sal seer se!<erli!\ ook die betrokke poii·
tieke speurder .nie vergeet nic, nio sy naam nie en ool\ .nic sy optredc ni·O.
,En hulle bet nou so vcr gcsak dnt hulle selfs cleur die k:J.fferradio £;3 uit- loof ..-ir enigo informa;;ie wat sal l:!at lei tot die arrestasic van 'n gesogte politieke oortred<>r -'n S.J. of vlug- teling ujj, 'n k<11llp of iats dcrgeliks. .Kommentaar· is onnodig. So gaan <.lit.
nl vier j>Hc lank met klopjagtc, rures- tasies en magsmisbruik. En as die O.B. r:ie met sulllc abnormatc terrcur·
middef.e gebreek kan word nie, 11oef niemand tc twyfet .dat 11y gaan wen wanneC'f' sal<e weer .normaal word nic.
Na
vier jaar staan die Ossewabranu·wag neg.
,i.\faar al moot die
o.n.
vundag diospit afbyt van dio Empire-vervolgings weens sy nasionale temper, is hy uic net gecliencl met die nasioualo strewc soos ons hom vir die nfgelope t.wintig jaar ken nic. Hy is tewcns ook oor- tuig en fauat.ies sosinal. Ily wil die siel vau die AJrikanerdom red, numr ook clio liggaam." .
Daar is nou bcsluit om '11 O~sewn
brandwag-bystand t.c skep wat. ten doe!
hot om :;over moootlik vrygelato gu·
interneerde Afrikaners wat sonder heenkomc sit, met rnacl en daad by to staan. .Aan die hoof daan·au sLaan p1·of. L . . J. du Plessis en hy word by- gcstaan dour dr. P. l\Jcyci· en mnr.
J'. F. du P!ooy, van Job::l.llncsburg. Losgelat.e gclntcrnecrdes waL nadero inligtiug vorlang kan hulle tot dr.
l\loyer en mnr. Du Plooy in die Spoor- bondkas-gcbo.u, Johannesburg, wend.
Hy bet teo s!ottc verklaar tlat die O.B. spyt mag voel oor onvennydelike tlinge van die verlcde, maar dat hy oor niks hoof skaa.m te voel nie. B.y prcek uie net die sosiale gesindhcid nic, QY beoefen dit.
Aan die cinde van die toesprank va.n die K.G. bet die hele vergadering spon- taa.u op die been ge-k01n en is hy drie- keer ,ons bring huldo" toegeroep.
Na. 'n gebed denr hoofkommanda.nt prof. C. A. Rautenbach is die verga- dc,ring afgesluit deur die sing van die gesangvers: , Want gocdertieren is de Heer . . . " en ons Volkslicd.
Hiermce het 'n p1·agtige byeeokorns ten eindc geloop wat nog lank iu die herinnering \"ltn Pretoriano en bcsoe- kcrs sal voortleef.- (Tn·lse Kor.)
VERJ AARDAGI{ET'l'ING
3 Ol~t.: Rita Liebcnbcrg; (Koorder- Paarl), Hanna Kel (Pearston), Jos- sic du Plessis (Snthcrlnnd), Rhinus Nortje (Sut.herland), Lenio Bicldt (Wolsoley), Jan van Eck (Port-Eli·
za.bcth), Schnettler de Wit ('l'arka·
st.ad), Bnrond ,Johannes Carel Coon (Wesselbron).
9 O~tt.: Susanna vun Tonder (Somer- sct-Oos), JacobuF- J\Ialan (P.K. Hu- guenot, dist. Paad), Christoff c.! Pe- trus Jochemus Prinsloo (Wessel- bron).
10 Okt.: Beatrix Olivier (Bcanfort-
\Vcs), Helena van der \\'esthuizen (Kakamas), Rene Doupers (Noor- der-Paarl), Johanna Gertrnida l\ial- hcrbe (Vryburg), Christina Vivicrs
(Upington), Etienne le Ronx ( Franschhoek).
11 m~t.: Beat.rico Wiid (St<>llenbosch).
12 Okt.: Salmon Pienaar (George), Rosina Pienaar (George), Sarellena l\:laree (Stcll~noosch), Pedro van der West.huizen (Noorc.ler-Paarl), Marthtt l\1agaretha }3a$SOll C:Vlalmcsbury), Helena :\Jcger (George), Schalk nm dor Me me (P.l\.. Doskuil).
13 Okt.: George Sampson (Port.- JJ!i- zabet.h).
HELDEDAGVIEIUNG OP S TELLENBOSCH
Heldedag sal op 9 Okt.obcr op groot- se wyse tc Ste!lenhosch gevicr word.
Onder Ieiding v:tn die A.N .S. is gesorg vir 'n uitmuntonde program otet op- togto en geskiedkundigo voorstellings. Op die Coctzonbnrg-terrein sal dr. J.
de IV. Keyte1· van .fitoemfontein optree ns die rcdennar, terwyl daar in die aand 'n yoort.sett.ing y;nl die vim·ing in 'dio stadsaal sal woes. Aile volks- genotc van omliggende plekke word dcur die A.N.8. uitgcnooi om dec! ie
GCClU.
l9- !3 .
nie sy ni2.
.k dat 3 nit-
! laat
~sogtc
vlug-
&eliks.
1n dit arres-
IS die rreur-
1 hoer
1 won
d nie.
)rand·
llY die lgings ty nio
lCI'OW(I
wintig k 001'•
ril di(l maar
ssewn- n doe!
to gu-
;onder by to stu a.n rd by-
mnr.
slmrg.
nadere
•t dr.
Spoor- end.
aL die 'del ike
~\' 001'
preek ie, l~y ,k van . spon- r dric- 1
~P
mun.nt
\·erga-
~n die is de nkoms in die be so e- . )
V G
order- ' Jos-
~hiuus
Bicldt rt-Eii- - rarkn.-
Coon :omer-
Ru-
~~ Po- ressel- ufort- mizen
Noor- 1\Ial- 'iviers Roux
DS<"h). lrgo), ollenn .n der :artha llll'y),
~ van - Eli-
)p
rroot-
~vord.
:esorg t op- lings.
lr.
J.
,ptree
:t die
iering "'~
~elks
word 'el te
DIE O.B.,
\\'0~~\SDAG,G OK1'. 1943.
---- --- -·
Die L andbou i n Ons Aan staande Sosia le Vol k se k o nomie
Hoe in die Gesags~aa t Geboe r sal Word
D.L. 10/4-3 .
Die Kapit«lisme hct dcur •n eensyclige ontwild<eling van die goudny- werheid in ens land die landboubeclryf aan die een kant uitgebuit en laat doodbloei en aan die ander llant die ontwikkeling van ,noodsaaldH{c nywer- hede, gebasecr op die natuurlike hulpbronnc van ons rand, bclemmcr c.n serfs verhoed.
Wauneer dio O.B. nou so dat dit die tank van ons uasionale en sosiale gc- sagstaat sal wccs om weer ons ekono- miese lewo op grondslag vau 'u go- sonde Jandboubedrvf en die oordecl- kundige ontginning van auder uatuur- like hulpbronno in te rig, dan bedoel ons dat <.lie landboubedryf self op grondslag van ons natnurlike lands- omstandigiJ.c<.lo ingerig moot wees en dat die sekondere uyworhede weer ge- grondves moet wees op 'n ekonomios gesonde primere produksie, d.w.s. die opbrengs van ons Jandboubcdryf en nm andcr n;nuurlike hulpbronne soos mincralo wat ons met Yoorueel kan onrgin. M.a.w. in komcndc sosiale volkseko.nomic moet ons Jandboubedryf en ons nywerheidswcse hulle by ons natuurliko landsomstandighede aanpas.
In belang van die voortbestaan van ons volk ftan gee.n bodem-uitbuitendc pra:1tyl1e Ianger geduld VJord nie, nie in die landbou en oo11 nie in die nywer- heid nie.
T n hierdic bespreking \Yil ons die pick ,·an die landbou in ons s·osialo volksekonomie nagaan en ook wys op die· v(•rpligtinge wnL dit op ons boere- gemecnskap
le.
AI gaan ons Yau die standpunt uit tbt Snid-Afriko. Yanwee natuursom- stundighede nie 'n landhouland is en dus ,·ir sy volkswQlvaart nie slegs op
di·~ landb0u lmn staat maak nie, be- t<'kcn dit nie dat ons nou maar die landbou moot venvnarloos nie. Hoc m!'cr ons tot 'n nywerheidsland ont- wikkel. hoe groter die verpligting om on'< landbou ekonomies gesond to hou omdat ons dit teonoor ons nageslagte ,-crskuldig is om ons vaderlandsbodom de!.'t;:lik in stand te hou en omdn.t die Afrib.ner.volk <.luarvrtn bewus is dut die frisse en toonaangewendo bloeu in om; YOlk nog altyd van die plnttoland
~ekom heL. 'n Helfstandige en woh·a- reude boeregemcenskap is die vernaam- sto voedingshron vir 'n doelbewuste nasionalismc en die Afrikanervolk kan dit nic bekostig om dour die verswak- king van ons laudbou him·diu l'outein te laat opdroog uie.
ELKBEX OP SY PLEK
:.\bar om op die lang duur 'n self-
standigc e:u welvarcnde bocrcgemeen·
:;kap iu ~>toud to hou sondor om 'n permaneute las op die andor woh·aarts- brouue v:111 die volk te lc, is dit vol-
~trek noo1baahlik dat die lanclbou hom b~· die U:!tuursomstnndighedc- van ons land moet aanpas. As dit by voorbeeld vasgestel word dat 'n streek weens natuursomstandighede mcer gcsltilt is vir vccboerdery as vir saaiery, dan mag nie toege!aat word dat ltosbare weiveld dew· saailando vcrvang word nie net omdat graan tydeli!{ 'n beter prys behaal as vee. Ons vacterlands·
bodem mag nie ultgebuit word terwille van die tydelike voordeei van- die L!ldi- vidu nic maar dit moot as ons ver- naamste nasionalc bate tot voordccl van die vo!k as geheel op die fang duur ontvJik!{Cl word.
:OI.u. w. ons meet ook !>Osialismo 111
dio landbou toepas. iiict, die oog hier- op sal die sosiale ge&agstaat alle nodi- ge muatreels tref vir die beskerming en vorbetering van ons grond. Onder- sock sui denr boore-do1>kundiges moot
in~(>stcl word mt die ~cskikste soort boorde-rv vir elke nn.tunrlike streok b. v. wa~r vecboerdory dio beste boan t- woord en waar tuinbou of saailande, en wn.tter soort vee of produk die besto daar aard. Die O.B. het reeds die be- wys gelet'Jer dat hierdie saak vir hom crns is, want reeds in sy organisasic hot hy die kunsmatig9 provinsiale ·in- doling afgeskaf en ons fa,nd in min of me or natuw·li!<o geblcde ingedeel. H ior·
die natuurlilHl indeling sal nog varder dcurgevoer word sodra omstandlghedo
dit toelaat.
Hoewel dit uit nnsionale en maat- skupliko oorwegings noot!saaklik is dnt ons grand die groots moontlike Jand-
LJ.:mbevolking moot ondorhon, moet die
grootte van die landboubevolking iu die ee1sto plek bcpaal word deur die drnkrag ,·an 'n elconomies gesonde Jandboubcdryf, m.n..w. clke boerdery- eenhoid moet groot genoeg wees om 'n selfstandige menswaardige bestaan ann elke boeregesin to bied.
weens die skandalige wanverhOu·
dingo wat ten opsigto van grondbosit onder die kapitalismc ontwikltCl hct, bcskou die sosiale Gesagstaat die eiw·
.nomiese verdeling van grondbesit as ccn van die dringcndste vraagstuldtC wat opgelos moot word, vera! in dill geval van onproduf<tiewe maatsltappy- gronde en versnipperde privaat grande.
W nar 'n boer so kortsigtig i~ · do.t hy sy g1'0nd in sulko ldein stukkic:~ wil Yerdeel dat sy suuns of :lllder boero op geeneen van uie stukkc 'n behoor- like bestaan knu maak nie, dan meet hy in belang van sy ,·olk en in belang van sy eie nugcslag belet word om dit to doon. Net so mag 'n persoon ook nie toogelaat, word om meor grontl te b('sit as wat hy prodnlctief lmn bewcrk
Di('.
PlUV A 'I'}!; BESIT
Private grondbosit. sal ook in die sosinle Gcsagstan.t die g1'0ml$lag van die landboubcdryf vorm, maar dun sal doelbowus daama gcstrcef word om die aantal solfstandigo grondbcsittent!e boere so groot moontlik to mnak. Die rigting waari.n grondbesir tans ontwik- ltel, nl. dat huurplase toeneem en eien- domsplaso afneem is nio in bBlang van die ontwiftketing van •n selfstamlige en selfrospel~ terende booregemeensl(ap nie, en meet dcrhalwc in die tcenoor- gestoldo rigting geswaai word. Daar sal egler teen gewuak word dat onbe- 1-·wame bot·ro met allerlei bystandmaat- reels op die plaso gehou word. Die·
geno wat nie vir die boerdery 'n aan- Icg of begoe1·to besit of nie in staat is
om •n suf~ses daarvan to maak nie, sal
. in die nywerhecle opgoneem moet word.
1 Om die idcaal van 'n selfstandigo grondbesittende bocrogomeensk~tp Lo bevorder, sal in clio sosiale Gesngstaat gecn opekulasie met grond geduld lean .word nie. •n VOl!( mag nie toelaat dnt met sy vaderlandsbodem vir persoon-
li!to voordeel gespefwiecr word .nie.
Ons ondervinding mot die knplta- lisme hot ons geleet· dat die. la.ndbou geen sekcrheid van bestnan bied as die prys yan sy prod.ukte gcdurig vor- ander nie. '!'en oinde die selfstandig- hcif] ,·an die boeregemeenskap as ge-- hccl te verseker, sal die Gesngstao.t toc-
&icn clat vaste lnndboupryse gercol
word en wel op so 'n pcil dat dit die boe1· 'u redeliko vergocding vir ay dienste aan die gemoenskap sal ·vor- scket·. Om \'Order die aanspassing vaii die boerderystelsel by die natuurlike g(\nnrdheid van die bepaalde streke to bevorder sal ook vasto prysverhoudingo tussen die vorskillende landbouproduk- to gereel moeL word. Vaste pryso en prysverhoudings kan aileen gereol word dcur 'n omvn.ttende bemarkingsorgar nisasie in die lowe te roep wa.t clie afset Yan JandbouprodukLe van die boer tot by dio verbruiker op die mees doelLreffende wyse sal reel, met uit- skakeling vau ulle onuodigo m iudel- maune.
By die vasstelli.ng van landboupryse gaan O!lS colt uit va11 die gesonda be·
ginsel dat geen spc!mfasie met •n volk se voedseJ toageraat mag word nio.
lillEDIET YIR BO:ERE i\Iaar die boer kan nog nie salfstan- din- wee!> as hy aan dio "'Cnade Y:tll
eo (Yc!T:>lg op b!s.
3)
G. A. FICHARDT, Bcpcrk
(Lid Atrikaaosc Haodelsfnst!tuut) MASJ!NERIE, YS7ERWARE,
PRODUKTEHANOELAARS
11~ Tukke
A lliiJ.Jn'[}l
•h. 000 _£J~ \jj JjJ) ~JJ ~:»
Ledp =~~"'
Hoot ka.ntMr :
.DRIE
~aems-
fond•
£113,000
Fooo 700 OpgcrJg
BLOEl.V IFONTEIN ffi"l
St. Johnstraat SS, SL,OE~Jl\'=ONTElN8e;;rntn1ssc, K iste, Kranse, Gra1stena
HET U AL 13ESTEL ?
ln dien nze,
do en dit tog cladeli k !
it. .
!V!ORE MAG TE LAAT WE ES
· J~ =
GENE RA AL
0 ~~
~It!
~ifio HERTZOG
rrrf. h %hi\ I s:=eeti!Z\
~rn Lewerasgre sl?.iedleu~i$
deur
C. M . van deiDl HlElEVER
*
Verskyn Eersdaags
*
Die boek beslaan ougeveet 900 hlaa.sy-e met
seMsrun~ goto~'iop kunspapi er. U sien h om
a.,qseun, a..'! &:t>.zdent, as regter , as p3litik:us, as
lci~r,as Eerste
~..-1inister,as mens--
~ndan
as banneting in
syeie land I
lHIIIE!R IS ~w BOlEK W A 1 ELKE EN MO ET IBESIT
Prys £ 1..,2Q6
EN POSGELD 1/6
Ween~
die oorlogsomstandighede kan ALLEEN kontant·
bc.~telli.•·1gs
in aaruner king
gem~emword. Gereed
t~cdie helfte van 1943 MAAR bestel nou.
DIE OJP LAAG iS BEPERK
* •
AfRiK A A NS£ P IERS BlEPERK
Posbus 845 . Johannesburg.
VE RLOWINGS, HU\VELIKE, GEBOORTES
I\ondig- dit aan in DIE O.B.
DIE 0 R . 't\OEXSDAG. 6 01\.1'. l!ll:-1.
Die Da ad
~oo~ 'n boom sr hnr~l'l;; in diP lt•ntP uit~toot, i.O l.r.t ol•s ,·olk ::;y hcldo ,·r:·nl in tlir ,·oorjnnr uitgostoot. Ju tlio C<'rs!(• holfLc van Oldobt•r is go!J.oro drio Jli'Cijidcntc van on:; kortstondigo BoorNrpuhliclw. onder \Vie die twPo hooffi~ur<' ,·an die 'f,:·<.cde Yryh<'itls- oor!og, ns ook die tl\ re v!'ggencr:lnl~
w:lt \'Cr:tntwoortlclik was ,·ir die kry·gs- rocm wnt die Boer in dio oe nm dio wcrcld bchnnl hot.. l)it pas ons dus om in ons cersle Oktober-uitgnwo huldc lt• uring nan di(' !wide nm die Bocrc,·olk.
As on~ dink nan die groot ru:10nr nm on~ gC'~kicdenis, \\'Ord on~ in di<>
ccrstc plnns gctrcf rieur uic dingo wat hullc lmDOJ.:N het on nio deu•· die dingo wat, bulle gese hot nic. Ous volk hct ouget\\') fei.J baic ,.~lim''
mensc opgol<'wcr. Daur is name a:lll- gctckcn in ons g;eskiedt•nisboeke van mann!' w:n \'l'r~tnndelike hoogtcs bc- r(·ik hot waL hulle onder die grol<'s
"il I nat. tel. Dog \'311 ui L 'n \·oll;:s- oogpu:ll bcslwu, "·ord ann hullc \':tn- .Jag gcdink iu tcnne Y:ln loodgcwigtc w:u die \·aart \'lln 'n opkomcndc ,·olk n•rtrang hcl. Hul welsprekendhcid, hut spitsvondigheid en hul groot ge- tcordheid hot vit· die Afrikaner seen bct<!i(Cnis nio. Hut name !eef rHo voort in die hart vn11 dio voik nie. Dit staan aangctckon or die siellosc- blanie van
::.:~~kiedcnisuoclw. Vir sommigC' van hiortlio ,grotcs'' is daar sclfs monu- lltcntc op::.:ori/l:. Vandag sprcck nog net die !dip "n:nnit hul bceld gcl<np
i~, ~~· kouc tnal nan die Ycrbygangcr.~.
Huile is iets van die verlede, gestorwe- ncs, want futile hot ·geen DADE voort- gebrin:; om hut t;rooth2id te ver!<Ondig nic. Rullo was produkte Ynn die go- 1-kicdeuis. en nio dio geskicdenis pro- duk van hul dado nio.
}tnar· dio hcldo wnt ons in Oktobcr ::.:cdonk, is dio manno van die D.AAD.
II ullo hot nic gory op die goskicdcnis nio, mtl:lr hct die ll:C'Skiedenis self help drn. Tiullc hot. ll:eskiedenis GE:\IAA.K.
~fullc was alma( dw:1se in die oii vnn die ('en of andor, want die man wat die ~owonc loop \'1111 sake ,·crstcur, is in dio oii \'an dio !cdc 'n dwaas. 'l'oc Kruger· 'n wal gcgooi het dwars in die pnd Yan die libcralistiese vloed, is hy uitgekryt-sclfs deur sommigo \'lin sy eio mcnse- :tR 'n bckrompenc. Too Steyn in oondgcnootskap hom ingc- wcrp heL :1011 die lmnt van Transvnal IN·n Jlritso Impcrinlismo, is hy dour haio v<"roordccl as 'n kortsigtige. Too De \VeL on De In Rey sondor kouo be-
rek,nin~ hul geringe magtc aangemoc- dig hrt om die stryd teen die oormng YO:>rt tc Nil. is hullc dour baie bcskou as on,·ornntwoordclik. ?l[nar in dio gchcuo van hul nagcslag l!!ef hullo
\·andng voort ns hclde, as manno Yl\n die DA,\1). .
Ons ,·olk is ryk aan holde. Maar helde is .nio mense wat tot die verledc al!een bchoort nie. Vantlag, llc.t ~;oos
op enigo nndcr tydst.ip vnn ons geskio-
dcni~< roCip tlio omstantlighcdc na hcldo,
nit mnnnc wnt bereid sal wecs om in die nnngosip; van vyandolike teonstand en brocdorlilto Yoo:roordcel 'n daad to docn wat ons volk sal losskeur uit die
~ang ,·an dio nlledaags o -die gang ,·an n'rTnl on ontbinding. En ons hoor at die voetstap;>e vc:n da«rdio helde.
As dio Afriltnners van die \·rystaat na jare ,·an hnndc,·ou en kouc protes- mosies nou cindclik oorgann tot die stigting Yl\11 • n cic universitcit, dan sicn ons danrin die wegbercider \':tn die komcndo hcldo. As ons na dio tronkc en Jcarnpo van die Empire kyk on luistcr na dio boodskappo vnn mood on volhnnling wnt van aglor die do- ringdrna<.lvorsporrings na. ons kom, dan \'Crnecm ons daurin die rollcnde dond.:!r van 'n l<Omendo daad. As ons volk so by sy ticnduisende na die con of antler punt. bowecg soos 'u panr janr gcledo t.oo vyftig-sestig duisend ropublikcino uit nile dele vau dio land 'u rcpublickcinso betoging b_y die Yroucmonurnont gehou het, dan bc- speur ons danrin die wil tot die dnad - al hot duardic botocring verstOrL in
Alto polltlelto bcrlgto on kommentanr, tonsy woar nnders vcrmcld, ru opgestel deur N. 0. s.
v. d. Wnlt. Groote Kcrk&~bou, 70:1, Knnpstnd.
2 iULDE AAN HJE
U~HmSeen b edes en Ge:; k cr!ke op Sy \-erjan r d ag
Die: oni\·angs wat ons Kolllmtlnclant- gcnernal, dr. Hans Y:tn lwnsburg by gclecn tltcid van sy ycrjntudag\'it:-ring to Klipkoppics, Pretorio., op 25 Soptcm- bcr le bcurt geval bet, wns sckcrlik die mccs ordelikc, gedissiplineorde en goed ingerigt-o opelug-byccnkoms wnt nog deur die O.B. gerE'iil ill.
Genl. prof. G. Ctxmjc lrct. in tlic n:tnrl namens die holo vergadering die K.G.
~cluk gewcns met die hcrdonking Yan
~;y geboortecbg. ,Ons huldig u uit 'n gc,·oel Y:ln dankbaarheid jcons God wat u ,·ir ons gegec het om ons to lei on mot die bcdo dat u vir ons lank gc-
$paar mng bly om ons tol. dio oorwin- ning tc lei," hot genl. Cronj6 ond~:r
lot>juiging gese.
,Ons weet dnt u die rcgto Ieiding gcgec het en danrom weot. ons dnt u in die toekoms ook die rogto Ieiding snl gee. Ons wcet ons I~.U. slaan bo aile Afrikancrloiers nit". (Oowoldige toojuiging.) C-<onl. Cronje }1(1(. voorts gcwys op die liofde wat tho Brand- wngte Yir hul ILG. koe<>ter en die ver- lrouc wat bulle in sy Ieiding hot.
,.Ons Yolk belcof nou ·n lcnL<' nu ·n wint('r , .... at baie lank was. Die Lwin- tigslo een was ,rjr ons volk !Jot, dus,·cr 'n wiuter. Ons hot. oorwinni11g1:> bohaal op m:,atsknplike en kultnrcl<' gcbicd mnar <.lie eintliko oor\\·inni.ng, nanmlik 'n vryo Republiek, bet ons nog nio he- han! nic. Die Iento vir die Afrikanor- dom hot egter reeds begin dnag (t.oc- juiging). Ons vollt hot I auk gonoeg nnnk gostaan in die winter van sy vcr- nedcring. Soos die ulooiscls nn. die winlct· het die Q.ll. nn. \'Ore gckom.
Die O.B. is Yir ons 'n tekcn dnt die bcto1· t.yd nie moer vcr is nie. Dio O.D. het Yoral twec krngte waL hom
!ant ,·oortbeweeg. Dnar is dio pligs- bosof on offcrvanrdighoid wat hy l>y ous ,·.olk wnkker gemnak het, on die
!trag wat niles in bewogiug briug on ann die voorpunt staan, is ons K.G."
(Tocjuiging.)
liierop hot die aanbicding van go- skenko govolg. l\le,·. dr. C. Eloff, wio eo oggonooL tans onverhoo•·d in die In- tornoringskamp op Kofficfontein vor- kcer, hot namens die vrouo on afhank- likes ,·an gcintcrneordc en ge,·angc Afrikaners 'n pr:::gtigc ,·orgulde adrcs aan dio K.G. \'Oorgeleos on oorbandig.
Hi<'rin bcdnnk hulle clio K.G. vir niles wnt hy dcnr die Noodhulpfonds on nnclcrsius gcdoen hot om hullo leed to vcrsag, on sprcok hul onbcgronsdc vcr- troue in sy Ieiding uit..
'n Silwerkollekte vnn meor as £30 is as geskenk van die hole \'Orgndcriug ,·ir die Noodhulpfonds nan die K.G.
oorhandig. Nnmens gcucrnnlskn.p Pre- toria is 'n pragtigc O.ll.-wnpcn ttit lcildip gekap dour vcldkornot Spies, gcskenk, en namens die llocrcdogtcrs vnn Pretoria. 'n pen en inkstcl mot die O.ll.-wapon daarop, alios ook uit loiklip gekap dour veldkornct. • 'pies. Dit is oorbnnclig deur twoo lcloin J3oe- rotlogtertjies wnt die K.G. oulik gesn- luccr het. Die K.G. het clkocn 'n soen gogoe.
Die Jeug van Gebied l!' hot 'n prng- tige stoel geskcak. Die K.G. hot, egter later geso dnt hy hullo kan vorseker da t. sy tceustnnders corder 'n gomnk- Jiko stoel sal uodig he.
Verdon~ geskenke was: nnmcns die lloorcjeug yan Gebied E 'n gornamdo ontworp met 'n gcwecr, pik en granf dnnrop, sinncbccldig Yan ons wcor- unnrheid CD beroidhoid tot diC!I!:I j dolt!' die vroue van Gobicde E en li' 'n hor- Josio in 'n stuk pragtigo gcpoiC'crtlo sl.inkbout; 'n bookstanndcr nit tam- uotio in 'n jukmotief, dour Gonornal- slcnp F5; namens die O.ll. ''an Oobicd F 'n stcl boeke oor die Twcedo Vry- hcidsoorlog; 'n geskonk gonrnnk donr
(Yervolg op voct ,·an kol. 3)
die gaping ,·an purtypolir.icko dnad- loosbcid. As ons mork hoc ons volk homsolf in gereedhcid bring binno sy Volksbowcging en hoo clio idee vnu die sosin.lo en nasionalo rcvolusio dour brocr nog vyand nn onder gcd•-uk knn word, dan sien ons dnarin die pnd vnn die dnncl, en dan s& ons: staan vas uroer, daar is weer heldo nan die kom, daar word 'n DAAD szobore I
DIB
0.1~..
\VOI·~NSD1\G.G 01\'1'.
191:~.·---
l(erke Vr a P artye om fvloedertaal nie Dee/ van Hul Beleid te t~1aak
Sal lnvoering- van Tweede Taai n1e Duld
In 'n gosamcntlille verklaring van dio drie Afri!(aansc !<erllo in 1'ransvaal insOllto moedertnal-onderwys word vorktanr dat ctie e<erltc hut bos
<.locn om die stryd oor hierctio onderwysbegir,sot buito c:ie pm·typolitie!( to hou, en 'n bcroop op die politieke partye ctocn om die saak nie as •n p::rtysaalt to behanctcl .nio. Dio Kerlt sat nietemin tcenstand bied indien die b2ginsct aansctas word. Die verklaring lui as votg:
,Die Afrilinnnso Kerko hot hullc dour die jaro hcon aktief boywer vir die onderwys on opvoeding \'an die Afrikaanssprokondo kindors, en het dit us 'n vernamo dcol van hul rooping bcskou. Dio nparto moodertnalskool is dan ook vir 'n groot. dee! dio \'rug van 'n historiese ontwikkoling waf, Oi> die jnrclango strowo vnn die Kerk gcvolg hot; dit bcrus op onomstoot.baro op- voe<lltundigc, kult.urclo, organi~a.torioso
on god~dicustigc grond~lao.
,Hicrdie grondHiao van die moedor- tanlskool is so hog on opYoedh"lmdig, so gocd verantwoord dnt die invoering
\·an clio tweedo tan! as vocrtaal by die onderwys van enigo vak, uebalwo daUI'- die tweode taal self, rnot die nadoligstc go,·olge vir die kind gopnard gaan.
,Die ICm·kc vorhoug hulle dn:noor
<ht in die jong~to tyd die skool met parallollo klasse vir dio gcbruik van die twee voertale iu nparte klasse on- der dioselfde dak, dour gesnghebbende leiors van die stan(.ijpart,yo w o11s laud ondubbolsinnig voroordool is.
,Die drie K2rko hCt totnogtoe met sukses _gctrag om buitc dia partypoli- tiel( te bly en het aile moont!ike po- gings aangewcnd om to voorkom dat die bevordering of bestryding van hier- die Sltole deur die politielw partye as deel van hut beleid aanvaar sou word. ,Die ondcn-inding hot gelcer dn.t kcunis van dio twccdo tnnl die besto bevorder word dour doc! troffendo on- derwys in dnardio tau! self on nic deur clio tweedo tun! to !nut geuruik as medium vir oon of moor a.uder ,·akke nio.
, Die Korke wit nou oolt nog lml be- roep hertraal dat hierdic beginsel .nie as partysaalt behandel moet word nie.
As enige party egtcr die afskaffing of betemmering van dio mocdcrtaalskole voorstaan, dan dwing hy die Afr:kaan·
se Kcrl(e, in clio handhawi.ng van hut erkende opvocdingsbeleid, om teen·
stand te bied.
, Die Afriltaanso Kerltc wit dit hier- mee onomwondo taut bCI(Cnd word dat hulle as l<erk!l die suiwer moodortaal·
skolo (cnl(clmcdiumskole) bCoog en voorstaan en hullo gerocpo voct om hicrdie inrigtings, soos hulle nou bll·
staan, sander die invoering van •n tweede voertaal vir enige vak, op aile moontlil<e gcoortoofde wyse te probeer handhaat.
Dio verklaring is namens dio res- pokticwe Sinodalo Ondcrwyskommissies ondcrteken dour cis. G. D. Worst (vir clio Ned. Ron•. of Geref. Kerk), dr.
C. H. Rautonbach (vir dio Ned. Herv.
Kork) en ds. P. J. S. do Klorl.c (vir die Geref. Kork).
(Von•olg van kol 2) urandwag Pret.orius, 'n waardige on- baas wat ongelukkig nio self kon tccn- woordig wees nic. Dit is 'n ossewa uit.gokerf uit Transvnnlso kiaathout;
namons Boofkommnndnntskap lloks- burg-Pr·imroso 'n pragtige lnndsknp- skildory; deur die mnnne- en vrouo- kommando's van llclfast, 'n kiorie uit boring gcmank. Dit. is die ha11dewerk van clio kommando self; dour clie mnn- ne-kommando van Benoni 'n ontworp wat voon'ltcl ,Ons mug nie vorgoot nio"; van die Kom:nnndo Debora Rc- ticf 'n pragtige Arend nit versiersui- ker gemauk.
Aan me\·. Van Rcnsuurg is namons die Kultnur- en Yoorligtingsafdeling deur dr. P. J. 1\Ioyor 'n bronsbcold
\·an die K.G. oorhandig.
\'v. F. CARSTENS
<Edms.) llpk.
BEQ:&Al"NNSONDt!:RNF:~OUL!; en llLOEllfiS'l'E
Ocntrl\lwc~: 62, I'ordnburg
Bec.kettogebou. J'rcshlcot~trtmt, JoltnnneobC61J 'OIRNS ONOOR•rREJJ'LIJ< - PRV~E LAfiiJ
NIE VOLKSKANDIDAAT
In \·orband met d~c vcrkic>.ing '"
Kimbcrley-dist.rik skryf genl. ll. .J. Vorster dnL mnr. D. Rossonw bomHcll op aandrnng van :;y Icier us part.yl\an- didnat lnat, bc!loem hcc, e-n nic m, volksknntli<.laat. soos in 'n vori~<: uit- ga.wo in die ,·ooruitsig gcstel was nio.
Die oor<:t.>nltoms hot dt:s ,·en·nl.
(13crip; dour J. J. Venter, Sasbanlt- gcbou, lllocmfontein.)
MARKAGENTE
Ons is U agente en is trot:J dat ons dit mag wecs. Met ons puik organisasie en verse- kerde afsetgebied kan ons u tevredenheid waarborg want dit i~
sckcr - u tevredeoheid is die enigste basis va.n ons suksesl
Eiers, Pluimvee, Grocnte, Vrugte, Veer en Vee.
Volkskopermark
BPK.
MOREMARK, NEWTOWN, Fooo 34-1442, Wolhutentr. 62,
JOHANNESBURG.
HJE1LDIEDAG
SATERDAG, 9 OKT. ' 43
Senirale V o lksfees
vir WES-KAAPLAND op
STELLENBOSCH
PUOGRAiU
PICk: COETZENBURG 9 vm.: Optog van Univorsitoitsgououo
11:1. Goetzonburg-l!'eesterrcin.
11 vm.: .Fcesrede dour Prof. J. tie W. Keyter.
12.30 nm.: ~lidclagcte: Dring eio vlois, tocbJ'<>OtiJres en cctgersedshap.
\'uro sal nangelo word ,·ir vll)ts- uram on kofue ~;al tc koop aau- gobrcd word.
2.30 nm.: \' olkspelo en J uk:.kti.
3.30 n.m.: Jougtocspraak dour Prof. P. J. Scnoernan.
4.30 nm.: Volltspcle en Jukskei.
V·t:rvcrs.nss sal gedurende diS
llllddag verskai wora.
AAND: Plclt: SIADSAAL.
V ot•rigtrngs begrn om 7.45 nm.
(l) .F'cosrcdo dour
Ds. J. S. Theron.
(2) Tablcnu,·oorstelling van ons Hcldc- goslcicdonis.
L.W.-Kom noem dec! nan biordio groot, optog en vereer ons HELrfE soos dit. ons betanm.
Dr~~: ,-oll; ,;<( r:•g of wit.
&
II
{nu~
<
\'an
~<c. wa in, hi01
~mnp;
die ee Afrikn1 dink d
~kiiiC'n
.l'\ooit want 1
<liesolfi en d~t
del om like m lik die geglo ners s1 die gr i\ frilca ment ' skaf c1 het m aile A sent t maalt 1aasge1 gocie
!taner~
bleed . raak i
ko~k op clio
eleksi~
'l'ocr h ek" ge1 beid ' k-ry er algom' eenhei vorske
\'1\n
do 2 bring oortui leicrs nerdo1 Rcpul:
ecnhei party.
was v nie: Dit k' baie ,.
on be]
hct e self d Ore ~
aileen dert·e;
en all gcbiec vyanc en bu rung duuro van • hoo voll<s:
was c is of die p
uitbu nie.
moet ann kapil w;.utr son do hoof!
skaili
·kapll tigga vloei staal nisae terse omv;
tuur skul•
stan:
besk bcsit gron ins delir
_i\,
,·oed pun1 met nie.
moe QP .
~
1:1.
~I
P"
~
in
lOS ltl, a/{
sei
T
lll
J. tself
\:Lll-
as uit- oie.
tnk-
I
3
>ue
1~, If).
1.$- .n-
e-
ie
E
D1E O.B., \\'OENS DAG,
GOK'J' . H}tl:3 .
- ·- - - ---
·--..--. .. ~-- -
Die Geffooff van ' n Brand wag Ge to e ts
J.
Van my geboorUl nf, knn ok maar se, was ck 'n nasionnle Afrikaner; en in hiordio nnrdso lowe bet ok net gc- smag na e{'n geluksnligheid, nnamlik die cenheid en vrywording van die Afriknnerdom. :.\Jnar ek hot altyd go- dink dat die nasionalo party in sy vor- skill<>nde vorme dit vir my sou vorkry.
Nooit het ek hieraan getwyfcl nic, want ek hot geglo dat dio party-lciers dicsclfde snligheid gosoek bot as ok, en dat hullo die enigste moontliko mid- del om clit to verkry op die hos moont- like manior probccr toepas het, nanrn- lik die stem on die pnrlement. Ek hot geglo dat hulle stadigaan die Afrika- ners sou bymckaarma.ak en dan eendag die groat slag sou slaan dour met. 'n Afrikaanse meerdcrheid in die parle- ment daardie helo Britso stolsel af te
slmf en eli<.> Republiek uit to rocp. Dit
het my nat gehinder dat twlle altyd aile A friltaners wat nio hOnderdper- sent by ilulle party staan .nie, uitge- maalt i10t vir vo!ksvel·raaicrs, at wat:
laasger.oemdes op huHo manier nog gooie Afrikaners, en in eilt geval Afri- kaners- mensc van ons ·eie vices en bloed. En dan bet ek ook gcskok go- rnak in my goloof as die party-leiers kort-kort die republikeinse vrywording op die ngtcrgrond skuif terwille van elcksie-voordeel of praktiese politick.
'l'og het ek partygelowig gebly totdat ck gesien l10t hoe hullo, too dio een- heid van die Afrikanerdom byna ver- kry en die republikoinso ideaal feitlik nlgemeen aangeneem was, duardie ecnheid moedswillig in die openbaar verskeur bet on daardie ideaal van die sogonaamd nndersdenkon- do Afrikaners in verdenking go- bring hot. 'l'oe bet ek tot clio bittero oortuiging gekom dat dit by clio party- leiers nie die conheid van clio Afrikn-
·t
nerdom is wat tel nio, en ook nie dio Republikeinse vrybeid nie; maar aileen eenheid Qn vryhCid deur middel van die party. Die party, so bet ek ontdek, was vir hulle hoofsaalt, on nio clio volk nie: Die party was vir hulle die voik Dit kon ek eers nie verstaan nie, want baie van hullo hot ek Cog geken us go()io en beproefde .Afrikaners. Maar oindelit<het el{ ingesifl!n dat .die party-stelscl self die oorsnalt van illll dwaling was.
D 1e partystc:scl het hullc go leer om aileen du~ wat die party-program on- dert-elten het, as volltsgenote te beskou, on aile ander- vo:xssenote op pOIJtJOite gebied altyd en oral te beveg as vollts·
vyande. Want anders kan dio party, en hulle dour die party, me <he r~geor
mng vorkry on behou nie. 'l'oe het ole duarop gE<Iet. hoe maklik 'n volksgenoot van 'n part.y vervrecmd kan raak en hoe mtLkhk 'n volksvrccmde in 'n volksparty opgeneem kan word: dit was dUJdCJik dat d1e party nie dtc volf.;
is of kan wees nie- d1t rus tog .net op die pap1er1ondament van •n program,
en nte op die lewensfondament van bloeds- en lotsgemeensltap nie. Nee, dit was duidelik dat; die; partysielst'l die dood \·yand is nm volksccnlwiJ.
Ai, hoo swaar was hierdie lcs om tc leer! Maar toe C'k hom geleer het, het ck gesock na. 'n organisasie vit· vo!ks- politiek on volksecnheid in plans van partyp.olitiek en partyoenheid. En dit het ek tot my vreugdo in die Ossewa- brnndwng gevind. 1'\ie dadelilc nie- want ecrs was ok bevrces dat dio O.lJ.- loiors ook nog dio party-politieke gcos openbaar van ,my organisasic is dio ,·olk" en ,alma! danrbuit~ is volks- vyande". M<:ar toe die broederstryd losgebrand llot en die O.B. sy groot getall-0 moes inboet, toe was dit vir my asof die O.B. gelouter gcraalt t;et en ook in sy leicrs tot die bclydenis g<:- kom hOt dat die vol!t grater as die organisasie is en dat God bo aJJes is, en dat die orga.nisasic aileen van waar- dc is in diens van volkscenheid en tot eer van God. So is el.; bekcer van pnrtyman tot brandwag.
i\1aar nou I>O 'n vriend vir my: ,Die O.B. so tyd is verby." ,,IIoo so"? vra ek. , \Vel", ant.w·oonl hy, , verecrs hot clio O.B. politioko volksoenheid ge- soek, on die is nou in die H.N.P., clio enigsco Afrikannse volksparty, verwc- senlik; in die tweedo plek hot die
o.n.
clio rcpnbliok aileen van 'n Dnitso ocr- winning verwag, on die Duitsers se kerk is nou uit; ten derde hot clio 0 .B.
allo heil in nk~ie gesoek on nl sy aksio het. in Juio gesLort; jn dio viorde plo~
won die O.ll. 'n gesngstaat; invoer en dit bestaan nou reeds onder gO'UI.
Smuts en sal voortgcsit word on- der dt·. Malan; en oinddik wou die O.B. 'n beloid he wat sowel
;,osiaal as nasionanl sou We€S, on so 'n boleid hot; dio H.N.P.
reeds oponlik ::anvaar. Wat bly daar dan vir die O.B. oor? Wat nog orger is, die O.ll. hot nou maar net 'n Van Rensburg-party goword, a! std dit nio self !candidate nie, en sit dus not on- nodiglik die ,·olksverbrokkeling van die .A.P. voort."
So bet my vricnd geprnnt, en dit was vir my of dio vrede wnt my siel in die O.B. gevind het, weer wou weg- smdt in my gomood. .i\1aar net ''ir 'n oomblik, want sender dnt ek dit ge- woot bet, het dnnrdie vrede on siols- oortuiging reeds in my wortel goskiot en tot vastigheid gekom. Ek hot my vriond too so 'n rukkio vas nnngokyk, eers met 'n sweom van bitt~rheid,
maar spocdig mot 'n rustige glimlag, en geantwoord: ,Vriend, jy vergis jou, en us jy non 'n rukkie stil wil Juister, dan sal ole jou vertel wanrom.
.En ek is bly om dit te knn doen. Maar
!nut my alles weer 'n biotjie oordink, en dan gesels ons volgonde week vor- dcr." .l::llortoo hot hy wg(lstem on ons sal nou volgendo week clio gesprek voortsit.
Die Landhou in Ons a.s. Sosiale Volksekonomie
(Von·olg van bls. 3)
uitbuitcndo geldskieters oorgelaat word oie. Die nodtge .Krethutrmngtmgs moot geskep word om in d1e buhootte nan vasto Jmpitaal sowel us bedryfs- kapitnul to voorsten en wei op voor- waardes wat rekening hou met die be- soudore anrd van dte Jaodbou. Die bootbeginsol in die nuwo krediotver- skallingsboleid moot woos dac vaste
· kapttaal nio regstreeks van private liggame en persone na die lnndbou mag vlooi nie, maar wel deur middel van 'n swats- of staatsboheerJe krediotorga- nisnsie. So 'n publieke ltorporasie kan tcrselfdcrtyd voors1eni,ng maal< vir •n omvattcnde verscker~ngskcma teen na- tuurrampe. Om die hUidtge h\ndbou- skulc.J.vrangstuk op te los sal dio Ucsag- stant dit as oen van sy eersto sako beskou om die kapitalisn~io van gronJ- besit op 'n ckonomies bestaanbare grondslng te plans. l:l.tordie taak sal in samehang mot die okonomioso ver- deling van grondbosit aangepak word.
kapitanl kan kry, on die gorcoldo nf- betalings moet so gercel word dat dit route en kapitaal insluit sodat die boer J<an wcot dnt sy skuld na 'n soke.ro tyd afbetnal sal wees.
l30ERE REGEER SELF soos reeds gc:;c sal net soos in dio gcva! van ander vertaftkLnge van die ckonomicse Jewe, die werkiHte bCheCr van die landboubcdryf oo:, toovertrou word aan die beste voormannc ond·Cr die boere, sodat die boeregemeensrwp self sy sake !tan reel onder die aJgC- mene Jeidt,ng en toesig van die Staat wat die eftonomiese lowe as •n gehcel moet ltoordincer . . Met die oog op dio ontwiklteling van hul eic verantwoor- delik·O boereorganisasle word die boore- gemecnshap as sodanig goed binne die
v
OII\Sboweg~ng georganisocr.VYF'
'n dec) van sy vaderlandsbodem is wn t hy ongeskonde vir die nagesJag i.n pand moot hou. Hy moet beset dat hy 'n skakoJ in die vofksketting is en dus slegs die vruggebruilt van sy grand het.
Sy plaas is nio 'n gewonc hnndelsarti-·
kel wnt sander clio minst.o- aarsoling vorkoop kan word wannecr 'n wins te maak is nie. Ry boer nie omdat by in clio boordery die moontlilcheid . sieo om vinnig ryk to word, desnoods deur roofbou toe to pas, en dnn sy plans to vcrkoop om op die dorp of aan 'n stmodoord to gaao ,aftroo'!
nie. Nee, sy plnas is vir hom 'n on- vcrvrcembaro erfgocd en daar wil IIY sy Jaastc aaem uitblaas.
Foon 62 lJ.l>og }ms 53
As die bact· aan die oinde van sy
!ewe gekom het, moet hy hom ~tan
troos met die gcdagte dat sy skoonste
0111 da.nkbaarste monument nie net op
sy graf sal praaJ nie, maar vera! in sy veld, sy damme, sy plantasies en aJgemenc plaasverbeterings wat hy dour sy onvermoeide arbcid vir sy na- gesJag gelaat het.
Stakings in Engelancl
In die nfgelope paar woke stroom danr gcdlllig berigte in van staking~
in lowensbolangriko nyworhedo in Eu- gcland. In verband met die verlies nan steenkool ::ts gevolg van die sta- kings het dio voorsitter van die Dritse vakbondkongres gese ditt hy uic syfers kan noem nie, ,maar hullo is skok- kond". Ernest De\·in, Britse minister van arbeitl, het ia 'n locspraak ,·oor die Laerhuis die stakings t.oogeskry£ nan p:>litieke oorwegiugs wat bedoel is om die oorlogspoging to belemmer.
HEilBRON
tfl\M te wcet dit is die plel~ waar u kan
\lJ) fwop na u smauk en sover u beurn
dit toeJaat
JBETEi{EN oneindig veel vir u, waar u met' vricnclclikhcitl bcdion word in u eie taal.
Die MODERNBW H ~KEL
fWA!Rt - KAGENJSOCAp
VIr©~& ~!©Hi®
Q)ftf!surk
llU.AIPST AD
0
BE"f.!H..!NG GESKIED ONMBJDEL·
LIK, WEEKLJKS, I\1AANDIELIKS {)F SOOS VERLANG.
BESA'E ~Dil PE'f&-:.
· '"'-J.lNNAAR & VAN SCHOOR
J~lennnr: GUSTAV RETlEF.
'l"clcfoon 2-0212.
MAGTIGE ROU?RE.l\fTVR..E1TONING ti'J KL.ECH.
9 9
JD)i~ Gtedn~§np~nlllice<erd~ Afrrn ! 4aiDl~r~~m.
9?
Dfi.E PR!ENT Y AN DIE j AAR.
Toegej uig den1r T ienduisende Af rikaners.
Die Eer ste 100% Afrikaanse Rolp-rent van ray Sco:rt.
6 Vererlng van Boershelda.
Q 'n Bllh uit die a!ag van .Amajubo.
@ Dia St:lfe &kOonhald van di3 Wlldtu!n,
6'l Homantlese t<ln;.rOI In die hao!stad van Oom Paul.
0 15,000 gadlssipllnearde Afrl!~aners cp parade.
KOM KYK W AT D EIE BEWE.GING REEDS PR"EST.El']R B..ET I
('n Roa j-Vertoning.) IN
Ol~JEVRYSTAAT
PHILLJPOLIS JAGERSIFONTEii\!
LUCK HOFF :. EOENBURG .. PETRUSBURG SMITHfiELD
ROUXVI LLE . . .. WEPENER
2 Okt.
4 "
6 "
I
MARQUARD ..V ENTERSBU RG
.. 1s or~t.
19 "
PARYS . . . . 21
"
CLOCOLAN . . . .
1 "
g "
11 "
13 "
14 "
15 "
KOPJES .. . . FRANKFORT REITZ . . . . BETI-l LEI1 EM FOU Rl ESBURG ..
HARRISMITH ..
22 "
25 "
27 "
28 "
29 "
30 "
~!illil;!'~..s.~*"''""'m~"FI!i:.~"""a!!J~~~.i?~~""-R.;~
'N
G lU L IDHE GIELElENTHIElliD
!N 01 E VOLLE Sl N VAN 01 E WOORD
Beleggings moet veilig en winsgewend wees, bcle daarom u geld in 'n bewcse winsgewende besigheid met scs groot takwinkels en twee fabricke wat nlrnal 'n' vaste en groat omset het. Excelsior Meubels het reeds in sy eerstc jaar 8% dividend op beleggings betaal, dit verskaf werlc aan 80 blankes wat jaarliks £25,000 verdien terwyl die jaarlikse gesamentlike omset
van die takke en fabrieke reeds £200,000 beloop.
U gaan ook deelncem in die opbou van hierdie grootste Afri- kaanse saak! 'n Prag-brosjurc word tot u beskikking gestcl
wat bewyse !ewer van die sukses van
E XCELS iOR ~/liJEUBJELS BlElPERKe
Die Sekretarls, Posbus 6670.
EXCELSIOR MEUBELS BEPERK. JOHANNESBURG.
Stuur u prnt;·brosiurc a<;seblle£ ann
M ·························•···············
Net soos in die gevnl van grand en voedsel gnan ons dus uit vnn die stand- punt dnt nie toegelaat lean word dat mot landboukrediet gespekuleor word nie. Die boer en voornemende boer moet to eniger tyd kan weet wnar ell 'Op watter Yo:>rwaardes hy die nodigo
Die reorganisasio en opbeffing van ons lnndbou tS egter nie slegs 'n kwes- sie van beter prysreoling, grondvcrd()- ling, kredietverskalling en organisnsie nio. By ons boerogcmcouskap moet vera! 'n nuwo gesmdhCid, 'n nuwo b<r
~:>ef van dio waardo en tank van clio
Jandbou in ons volkslewo, gekwoek
I
rrord. Die boer moet oak in die land-
~ou volgens 'n bepaalde lewensbeskou-
mg handel. Hy moot besef dat sy plaas ~..;-~"<rt-=lE<'":<iEHi> .. ~~.e~~"-'7-~~~.:D
SES
StnD·AFRIK..-\ANSE NASIO::-.',\LB LEWJ::N:;
.\SSURA."'SIE ~1Pl"., Bl:'l\.
KENNISGEWJNG
l'oll• •"o. :.!3-lGU:! 'lr .£1,000 011 tHO iL'WC \'nn COIL'iELlUS IJRI~-.K UEIJI':XBERG.
D.illr die oorspronkllke polls v~rlore gcraak hct word hlermec kennls gesee dal 'o sescr- tiCiscerde a!skrl! daarvan krastens Wet No.
:n Vl\n 1923 ultgcrcll< •al word teosy die oor·
•pronkllke poll~ b)' hlerdlc kantoor logelewcr word blnne drle ma<1ode vanac hlerdle datum.
.1\I. S. LOUW, Mcdc·Hoofbcstuurdcr co Aktuarls.
Wtttd~tmal 28, J(l\apstad.
2·1 Srpt. 1UJ3.
Geklassifise erde Adverumsies
Tarlof vir OuklaaaUiaeerd" Advertenaleo: ad. pe.r woord en 6d. \'lr el.kc ataonderUko
" .. ,.srt"\!.1, m.Lulmom 4/- per plas.tng, e.trrog
"oorultbel.wltbuar. Ad,·ertensles kAn ge•tua.r word aan Voorslat; Bpk., Posb1111 Hll, llWlP·
•tnd 61 l'ubllcll6 .6pk., l'o•bus 4892, Johnn-
lll'r'tbW'~.
VERLOWING
l>li TOI'l'-Ft;RRJ::IR.\; Dr. en me,•. J. S.
du Toft "'"' .. Vrelll)de," S~epunt, ma<lk hler- rnce die vcrlowlns bekend van bulle dogter, Ncrlna, aan dr. A. B. W. Ferreira, Bloem·
ro~tcln, scun van mnr. en me\·. H. Ferreira, .. I-rna! Ultsls." Edenville.
DRINGEND GENOOIG ! !
\ 'OI,LJ::DIC.f; stel van die uitg:w:co van die ,J(.ettlu.~-VIu:::sluH~' dcur die Os.scwnbrand- wa~·HooCiq•n~oor, O.V.S., word drlngcnd be- nodi,:: vir nrj!lewe ctoclelndcs. S<>l cnlse pcr- ,QOn wnt In b~sit van :;~o •n stel is en bcrcld I~ om <lit <>£ te staan a.u.b. skrywc ann:
lllo llt•tuur<Jrr, \'oorsl<>s- Edrns. Dpk., l'osbus lit l, K:mt>Kind.
BETREKKING
B.J::NODIO. 'n betroubnre huishouuster op plnM. Drlc be<llendcs in <liens. Salarls
£3 per mn.nnd met vry inwouiog. Oocn a.an- soek: .\l11r. V. Smtt. \\'ltkop. oor Jnme~town.
HELOEDAGVIERING Die ncddlnr,sdandbond·lak, Ystcrplnat. ;:ee
•n fees op Heldedn,::. Saterdas. 9 Okt. 19·13, '>m 10 , .. m. tot 10 n.m .. op die grondc van mnr. Petrus van der Spuy, Kocbergwe,;, Brookl)'n. Sprcker: Dr. C. .£. J:.nsen, o:n 3 n.m. Alles wr.·t lckkcr is sal anngebied wOJ·d: Boeo-cwot·s en b~crc·l<o!fle volop. Kom necm dttl ann die sport vir oud en jonk. Ku•sh>&·
slaan. jukfkei, sky!sklct, ~ns. Volkspele In die nand.
TE KOOP GEVRA
] )ADJ-;Llh: bcnodl,:: 24.0 .. ~r·•·cd Star Hour·
mn.,.jlt~n·• OJ) Vrar.motor t;cbou of tlant- 21110ndrr. Skryf nnn: \\'. R. :\vcnnnf, J'.IC llrund\ ld • .li.l'.
TE KOOP
J•'\fJ'~'l'JtANlit.:. - .Bcrot'mclc Kleinkaroo·
toprankc, hr~klkb1wr vnnn! 15 Ol<lober to~
J11nunrlt. Bc•tcl dadellk voor·uit. Sesmnnndc rnnkc. .,,, t>Cr dut<end. drlrmaaude rankc 7
