~~\l;t·
· . t > ,·> > : - ~- : ~'L~ ~:<~:-.:.:- .'· ·.· -~ --- --~~~~--- · _- . . · - - . . . · .. _.·. . . ~ _:_ _ _:~-. -~--- »~~ -~ · ~ .
, •·~' .
-._ • _'·.::..·._~-
• • • - - • :...._ -::;_ -. :-...·)- ·--~:.~ -:....:.·~
·._~
• .: • •~
J . ...i~
?~
;in ap lie
jor~
0
. H~
offi.
!ian~>
ple15 n 'D
ge--
die het, aar-
) 'Ill
om eie-
vi.- het om- wys 1aa.k
1 'n dnd' ink-
~nd.
me&
;oe ...
a an 1ing
WOU::
om-
=
R:
ns
ril
scb
{~
~
Geregiatreer aan die H.P.K. as 'n Nuusblad.
l)l)IDna ~ru!]]l®W®rrikilnn~ ~run
IIDrorurr lE®IIDllil®ilc9J ®IT®cr;il 90
5de Jrg. Kaapstad, Woensdag, 27 Maart 1946. No. 18.
,As dit dan so m oct wees dat h ierdie generasie soos al die gene- rasies voot· ons die ediksheker moet drink, dan sal d ie Ossewabrandwag dit namens die Afrikanerdom doen en daar sal genoeg gewillige hande wees wat na d ie beker ::'al gryp om dit te ledig", het die Kommandant- generaal, dr. J. F . J. van Uenshurg, verlede Saterdagaand voor 'n groot gehoo1 · in die Stadsaal, Stellenhoseh, met verwysin g n a die d reigemen t in verband met S.A. ,oorlogsm isdadiger s" verklaar.
@IEWILo ~~UJil~ \91R~IElE~
~))@@~@@@
99®offio~lLIEJTI)JE
Prof. E. E. van Rooyen het die vergadering, wat detlr hoof- k.omdt. B. I. C. van Eedcn gelei is, met gebecl geopen. Genl. clr.
S. J. Pretorius het die KG. en die Adjunk-K.G. verwelkom.
~®~11il crD~~cg;rr® Wfur
ffi®~!r®
Geclurende 1940 het daar 'n ongekende gees van liefde en broedersJcap oor die land getrek en die volk besiel soos slegs die Ossewatrek gedoen het. AI daardie liefde en besieling het
Genl. Smuts weier nog steeds om die gewere wat hy opgekommandeer het terug te. gee aan hul reg- matige eienaars. Hy h et verlede week in die par- lement gese dat hoewel permitte vir vuurwapens nie op partylyne toege- ken word nie, hy versig- tig moet wees, aangesien daar ,'n Komtnandant- generaal in die land is wat spog met 60,000 lede".
Gevolglilc kan dcuu· nie toe- gelaa.t word dat alle blankes weer vryelilc vtmrwa1Jens actn- skaf t~ie. Dam· sal net gewe1·e aan boere gegee wont wat dit nodig het en lmlle sal gekeu.r moet word dew· die plaa.sz.ike kommandant, die magistraa.t en d·ie komrnandant van polisie.
In 'n vorige verklaring het genl. Smuts gese dat vuurwa- pens in die toekoms net vez·.
gun sal word aan mense wat die regering Jean vertrou. Dit is dan ook algemcen bekend dat geen geweer toegestaan wonl aa.n 'n boer - sel.fs in die bos- velcl - wat 0.8.-gesind is nie.
Daa.r wo1·d. seljs aan ap71likantc gevra of httllc bloeduerwante het toat aan die O.B. behoort!
Toe die gewere opgeroep is, is deur die regering beweer dat dit nodig is vir bewapening van die troepe. Die ·ueTk.lm-ing van genl. Sm.-nts ta.ns beldem-
toon vir die soueel.ste lcecr die waardeloosheid vcm amptelilce venluidcl-ikings en ·z;ersekeTings.
Die rege1·ing kan nie mee1· op sy woord gencem word nie, en dit is 'n entstige saak. vir 'n bewind tvat oorlog gevoer het vir demokratiese vryhede.
WiU Sp101nje No«JJ Mete IR
lUI$/L@<OJ~
James Byrnes, Amerilmanse minister van buitelandse sal<c, het bel<end gemaal< dat die Amerilcaanse regering nie van plan is om die SI)aanse lm·essie voor die Veiligheidsraad van die Verenigde Vollce te 18 nie. Hy het ook meegedeel dat die V er- enigde State 'n nota aan die :Franse regering gestuur het waarin hy hom ven\·ittig dat die Amerilcaanse regering Spanje nie as 'n bedreiging vii· die wcreldvrede besl<ou nie.
Ook E,:ngeland het geweier dat die saak voor die Veilig- heidsraad gele moet word.
Daar sal onthou word dat RusJand sy steun aan die Fran- se regering gegee het toe Frankryk 'n vyandige houding teenoor Spanje begin inneem het. Oolc Amerilca en Enge- land het oorspronklik hul steun toegese, maar het blykbaar nou tot ander insigte gekom.
·-...,..o~
VERMISTE SKAKEL
In Bez·lyn is 'n baie groot oorwinningsmonnment deur· die Russe opgerig waarop die portrette van Truman, Stalin en Churchill aangebring is. Onlangs het Stalin se portret, in die middel, op geheimsinnige wyse venlwyn. Daar Jmn 1tic vasgcstcl word of dit die werl< van I>uitsers of die Russo self was ni(•. Dit het geiyJ,.
tydig gebeur met die verslegting van bctrekldngc tussen die Drie Gz·otes oor die· Persiese vraagstul<.
JE rtcoxoxdllcrNs~ /IJJrmg
Die instelling van 'n brood- lose Woensdag met die doel om bToocl te bespaar, is denT ycnl.
Srnuts ·verle<le weelc oor clie t·adio in voon~itsig gestcl. Hy hct gese dctt die bTooclve1·bntik van die Unie met 25 peTsent ingekort moet word om aan te pas by die telco1·t wat daar heers aan ko1·ing. D(Ut,?' word ta.ns stappe gedoen om <lit ten
1~itvoe1· te bring. "Elkeen moet persoonlik bes·ninig ·in die gc- bruik ·z;a.n b1·ood en meel, 'en clit -rnoet van vandag aj geskied om te z;m·hoed dat sy gesin Zate1·
sonder b1·ood sal wees," het hy gese. Die broodlose Wocnsdag sal die vleislose W oensdag ver- vang wat die regeTing van plan
·is om oz; te hef orndat die ·vleis- voo?-raacl no1t genoegsaam. aan- geg?·oe:i het.
Die invoering ·van 'n brood- lose dag worcl aUenoee beskon cts 'n geweldige slag vir die laagbesolcligcle deel van clie 1;oZ/c wat weens clie hoe vleis- en gToentepryse hoofsaaklilc op
b?·ood lewe. Vi?· hulle saZ dit hongersnoocl betekcn. Die rykes sal wcl voorsiening kan rna<tk
- c/esnoocls 0!1 die swartmark.
/Rus$e Tr~k TerlLDg
Die Persiese qeskil het 'n verrassende wendinq aan die begin van die week geneem toe ewe plotselin!') deur: Rusland aangekondig is dat hy besig is om sy troeye uit die gebied te ontruim vanaf 24 Maart, en dat dit binne vvf tot ses weke voltooi sal wecs ,as niks on·
voorsiens gebeur nie."
liierdie aankondiging volg op die mislukte poging van die Sowjet om die geskil buite die V eiliqheidsraad te hou nadat Persie 'n klag ingedien het.
Rusland het gevra dat die saak uitqestd moet word, maar so•
wei Persie as die V.S.A. het aangedring op voorrang van die geskil op die agenda.
uit die Ossewabrandwag ge- kom, het die K.G. gese.
ii·Iaar in 1941 is hierdie liefde vergiftig met die storie dat die O.B. met die Empire en met Smuts skakel. Die liggeJowiges in die volk het dit geglo, en die voJk het in sy siel skade gely.
Daardeur is onberekenbare slcade toege.voeg nie net tot die O.B. nie, maar aan die nuwe liefde en hoop van die Afri- ka.nervolk.
AANKLAG
Onlangs is in 'n parlemen- tere debat gese dat daar mense in hierdie land is wat oorlogs- misdadigers is omdat hulle die regering se oorlogspoging ge- saboteer het. Die Klug van Neurenberg, waar die verowe- raar skuil agter 'n hoi, moet oolc nou hier herhaal word.
Ene Marwick, 'n Boerehater, het 'n mosie ingedien dat daar ondersoek ingestel moet word na oorlogsmisdadigers in die land. As hierdie Marwick 'n slagoffer spek, is dit va.nself- sprekend dat dit 'n Afrikaner sal wees. Hy het ondersteuning geJuy van ene Morris Kentridge (alias Moses Kantorowitz) na- mens die Jode, en ene Strydom nan1ens die Opposisie van Sy Majesteit.
,\Vat hierdie aantygings teen die O.B. betref, erken en re- pudieer die Ossewabrand\\'ag nil<s. Ons gaan ons pad - die Republikeinsc pad - en ons sal ons nie hiervan laat afbring nie, nog deur Sy Majesteit. se Opposisie, nog deur Sy l\1ajes- teit se regering en - met aile 1·cspek vir sy persoon - ool<
nic deur Sy Majesteit self nie", het die K.G. onder langdurige toejuiging verklaar.
W AAROl\1 DAN'?
,.As dit dan waar is dat die O.B. nie met die Empire geskakel het nie en nou uit- geruilc moet word as ,oor- logsmisdadigers" teen die Empire, waarom was dit dan in 1911 nodig om al daardie liefde, moed en hoop van ons volk te vergiftig met leucns dat die O.B. met die Empire skakel?
Vandag, omdat ons nic ge- noeg geskalccl het nie, is ons oorlogsmisdadigers. '
llierdie leuens is een van die gl'Ootste skandes waaroor die volk nog berou sal he.
'N EGTE
AFRU<AANSE P R 0 D U K
Die KG.
Die KG. het verklaar dat alle groepe dit met Man'liclc eens is, dat die O.B. gekruisig moet word. ,Ook die £2,000- storie het nou minder populer geword vandat die Ieier van die Opposisie £2,000 uit die hand van Smuts ontvang.
lETS NUUTS
As die Ossewabrandwag 'n duplikasie van ie.ts anders was.
sou hy vandag nie meer be- staan het nie en het hy geen bestaansreg gehad nie. Maar die O.B. het iets nuuts aan die boesem van ons volk gebring, nl. die sosialistiese gedagte.
Vir die eerste keer het ons 'n Beweging wat nasionaal en ook sosiaal is. .Vir die nasionalis- tiese stroom het hy die offers in die l'ampe en tronlce gebring, en sy sosialistiese gedagte het hy in sy Noodhulpfonds uitge- lewe deur meer as £85,000 vir die onderhoud van die afhank- lil;:es van die slagoffers te be- stee het.
Omdat die O.B. 'n nuwe in- houd het, en dit nie in die ou vorm pas nie, soek hy daarvoor 'n nuwe vorm in 'n partylose stelsel. In die plek van hierdic partye moet sekere pilare of magsorganisasies gestel word waarop die regering Jean rus.,
KUNSlllA'l'IQ
Die regering rus vandag op lnmsma.tige partye wat mel;:aar afwissel en haat en twis saai tot selfs binne in die Kerk As jy hierdie haat wil breck, moet
(Vervolg op bls. 8, kol. 2)
Handelsnavrae: INTERNASIONALE KOPERS (EDMS.) BPK.,
Posbus 3180 - - KAAPSTAC
,,
B_LJUD ____ s_Y __ ~---D--IE_._o __ .B_., __ \V_O_E_·_N_S_D_A~G~·-2_7 __ ~_rJLA ___ R_T __ l_9_4G ______________________________________________ ___
A · llieen Omwent eling Sal H elp Nie Afwisseli n g
Aol(oGo JROEP OP TOT A!KS!E
" U KAN l'i i E EEN PARTY VIR 'N AN DEH VEH RUIL NIE. U ::\IAAK NIKS REG DEL "R NET DIE SP AN WAT VOOR DIE ST AATS - WA THEK Ol\1 TE UUIL SONDEU O M DIE KOERS OOK T E VERAN- DER NIE. SOLANK U OP 'N ADDERl'.'ES SIT - IN DIE P ARLEI\IENT - SOLANK BROEI U ADDERS UIT ! DIS DIE NES EN DI E INHOUD WAT VERANDER MOET WORD", hct Adjunk- K.G., J . A. Smith, ver- lede Satc rdagaand op Stcllen hos ch gese by gelce ntheid van die g• ·oot vergadcring wat deur hom en die K .G. gehou is.
Genl. Smith het gese dat die stryd wat die volk en Suid- Af~ilm moet voer. nou op rlke gebicd en lewensterrein, poli- tick, ekonomics. maatskaplik, ltu1tureel, c!l<cen van ons rocp om sy grootste en beste by tc dra tot die bevryding \'an om~
\'Oik en vadcrland \·an sy lmeg- sl<ap aan 'n vrccmcle bestuur- stclsel.
Dit is geen uenkb~ldig('
stryd nie, maar 'n praktirs<', 'n wcrldikhcid. Die feit is net dat meeste dit op 'n negaticwe wyse voer i.p.v. 'n positicwe.
,.Dit is nie ·n stryd waardeur u net moet l<eer dat u teen- standers die meeste parlcmen- tere sctels krv nie, maar een om reg tc m~l' wat \·erl;;ccrd il)''.
Die A.KG.
Die O.B. so ook die hrlc volk - het. nie twee belcidc, een vir oorlogstyd en 'n andcr vir vcrkit•singstyd. sogcnaamd
\Tedcstyd, nie.
Daar
,, a.,
t•n is en bly n<'t een bcldd. die be,Tyding van ons voll< l'll vndcrland.In \':erklil,heid verander ook nie ecns die taktiek nic, hct sclfs die middels skynbaar, maar nic wcrklik verander nic.
EE~ SOOS DIE .-L'iDER U lmn nic c<'n !)al·ty vir 'u antlt'r \'CtTuil nie. Die ccn i.., wat u en u \'Oil' betref, net so voll,c;vernirtigend as die nnd1'r.
Daarom hct Engeland en sy )mlfal<tors vir S.A. 'n party-
!-.lcl>.el dcur tlic S.A.-wet opgcH\
En u maak niks reg nic, u l<an niks regmaalt deur net dtc span wat voor die staatswa trel<, om te ruil sondcr ook dtc pad, die koers en die rigting te vcrandcr nie!
Solan!' 11 op 'n addcrnes sit - in dit· parlcmcnt - IH'Ol'i u :nddc·rs uit! Dis die nes en die inlwud wat verander moct word. Daarna streef die Osse- wabrandwag-.
'n :-\tcm b~· 'n part)"o erld<•- -.ing , ir 'n partyl,andidaat bl;\·
ten alit' tyc 'n stt'm \'ir vollc-;- vcnlccldlwid. Geen patty-be- wind !<an nasionaal wccs nie, of was ooit nasionaal nie, d.w.~.
dit is allcs bcdrog om so te be- weer, oi sclfbcdrog om so lets
t ,....
)laat· 'n alies-om,:tt tcndc
\'OJI;-,ht•\\'('J;"illg, gegt'OIHI OJl (ti(' OC)allg'l' \':lrt die hcJe Volle, !<an
•
daar kom en kan daar wees.
Dit is nasionaal. U is die begin en die kern van daardie mags- beweging.
BUITEP A R l.El\iENT£R U as kern is geroep om die buite-parlementcrc aksie te on- derneem en deur te voer. r\<., di(· Yolk buitc dir parlem<'nt praat, dan hct 'n mens gccn bu;.kruit. soos die ou anti-de- mokratiese held, Guy Fawkes, nodig om dit in die niet te laal vcrdwyn nie. Die mag h~ wcl in partyc om die ecn van die an- det· by stcmbussc setels af tc neem, of op clcksicbyeenkom- ste blou oe en tande uit tc slaan, maar nie om 'n land van 'n verderflikc partystelsel te bevry nic. Dio mag Ic in 'n pat·tylosc A fril<am•r·dom!
VOLJ{SFRO::'\T-KO::\UTEES t: moet b<'g-in met die stig- ting Yan plaaslilw 'olksft·ont- lwmitces a.s 'n vool'lopigc st.ap en ander bcwccg" tot samcwer- I<ing- vir diC' uit wissing van di(' partytwistc wat uitloop op sul- l<e onchristeJjiH" tonclc soos in die Caledonsc tussen-vcrltiesing- waa.r Airikaner.!t mel<aar soos wocstaards OJ) \'erg-n.dNings stuld<end geslaau hct.
Die tyd word vinnig ryp en ryper vit· die groot omwentc- lingsaksie. U wcrk as brand- wagte van die Afrikanerdom word mecr en crnstiger. Daar is geen tyd om te vcrsujm nic.
Duistcrc magte van gt·ootka- pitaal, \'an die inspanning van groot geldbedrae deur die par- tye teen die volk se ontwaking teen die vrr·derflike, volksvcr- nietigende partyskap word aan- gewend.
Huurling-agcntc jaag die land af om die mcnse in hul ontwaking 'n t·at ,·oor die oc te draai en hulle te mislei.
Dit is u taak om deur u in- vloed as \'OII<smanne en -\·rottc daardie mislcidings en bedrie<'- rye te bekamp.
:O.Iaar u onmiddC'IlikC l~tl;
i;, ool;: om u m·gnnisasie sterleer en meer slagvnnrdig te manic - stcriH'r a" ooit om die stryd te \\·en.
Die gclecnthcid kom haastig nader vir die voltooiing van 11
groot gl'lwnwlideerde al;;.iP buite die parl<•mc·nt.
t; het \·crder al gcwen as wat u ooit kan dinlc '{; ideale. 11
hen·ormings, 11 rigting, word oral buite u eie ltringe al aan- gcvocl en st'lfs annvaar.
Dit alles 1S daadwerldike buitc-parlcmcntcr·e aksic, dit' uit,·oering o.a. \'an bogenoem- de take.
GROTF:R .\1\:SIE Maar grotct· alude staan u voor die dcur. U as die georga- nisecrde ken1g-roep in die Yolk slaan reeds tc midde van 'n crg-cr wordende <"haotiese toe- stand op sowd die clwnomiese as op die politicke g,·bied.
:'~tense sal hul parlye moel los om in aksic te bring die
enig~te wrrJdjJec fondanlCnt
waarop die slant, en uus die
\'Oik, bents en w:larsonder gccn onlelil<e stnat ter wcrclu lean voortbcstaan ni(', n.l. dio gc- organiscerde t•n lowenshclang- ril<<' bcdr:t•we, lwrot'pc of roc- pings, m.a.w. lliP ni<·-partypo- litiriH' iostelling.., <'n bclange.
GROEI'E
Die dag lwm haal-oliJ:" wan-
lll'l'l' die menM· in (lie V<'t·skil- knd(l bcdryw(', soos o.a. die hoC'r(', die nyw(•t·anrs, pt·odu-
>.cnte. werl•ero.; in fabrieke, myne, ~poon\cc:, <'II". hul orga- ni--a!>ies sal moet in .... pan om dit·<'l,te scggensklp in die lands- hC'stuur tc l<t·y, i.p.v. dC'ur mid- tl«•l van politicl<t' plu·ty<'.
Die dag kom dnt die na-oor- logsc wanverhoudings op eko- nomiese gebied industriEHe on- luste, soos in 1922, maar nog op
~roter skaal, gann oplewer.
::'ltaat· hierdie l<eer \'CCI Om\·ang- rykcr - 'n vollc in vcrset teen 'n mislulete best uurstelsel, die partystelscl wat nog nirumer 'n voUt uit sy smurte gcred het ni.('.
:'\IIDD£LS
Die middels om ons doe! en ideaal tc bereilt, l<an lwrtliks opgcsom word deur tc noem:
(1 \ Die pers wat ons besig is om op te rig rn uit te bou en propaganda deur ons doelslellings oor te dra aan andere buite ons organisasie:
(2) Dissiplinedng van die
\'Oik binnc dtc Osscwa- brandwag om as keur- groep koers tc hou; J)ir<·lete politi<•IH· tu,sen- aJ(;.ic, o.a. dcu•· micldel {3)
\·an: (a)
{b)
'n Vollcsfronl op par- lcmenlere tcrrein tc vcrkry deurdat ons partyslcap wat sa- mcwerl<ing uitsluit, belmmp; en
Dt•ur· buite-parkm<'n- t(•ro al,sic die cnigslc wat nog ooit 'n \'Olk uit 'n toe- stand van politieke chaos ,.n slawerny gcrctl het en hom sy vryhcid gegee het.
GELEir.N'J'TIEID Die geleenthciu \'i1· die uit- voering Yan ons onmiddcl!ike taak, die wcrlc \'fUl ,·andag. van dre oomblik, ts dant· ten opsigtc van ons pct·sundcmeming. U.
rlkecn "an 11, moct in hicrdie laak u uitcrstc ltrag mspan en die grootste bydrnt' !ewer. Die
~elcentheid is oolt hicr \-ir die onmiddcllikc taale van die be- wcrl<stelliging-nm 'n ,·olksfront waarmec u ner!'; moct help. {' ltan nie stil!.it of ht•..,t:landc par- ty(• help om dil• 'oil' in party- J,am{H' g-cldoof t" huu nie.
Dte pad is vandng- hclderder, die l<oers sclwrd•'t' as ooit sc- dcrt die ontstaan 'an hierdie
Vra u vricndc OJ'l on .,Di::
O.B.", amptelike weckbiad van die o~sewabrandw;lq, in tc te ken en kennis tc maak met die bclangrikste nuwc gedagterig•
ting in Suid Afrika.
I.Hl,}&Y o JF o~JLfi&l )]3~clJaJJTil&
lKoCGJo Wa !r©ceS!lDlriDcatlk
Die Kommandant-gcnl.. dr. J F. J. van Rensburg, het 'n reeks baie geslaagde vcrgade- rings in Kaapland gehou, wat vern! gel<enmerk was deur die aanwcsigheid van groot getalle belangstellcndes buitc die Bc- weging. In besonder geld dit Willowmore. George, Heidel- berg en Caledon.
Op Geot·gc het 'n vooraan- staandc ll.N.P.-lid nu. nfloop van <1iCI tocspraal,, watuln die J{.G. die vcrvanging van dl<' in- gcvoerdc partystelsel deur 'n
~;tclsrl van b<'roepS\'erteenwoor- diging b(·plrit het, opge.<.,~aan en
g('l--C dat ho<'wcl hy gct'n Jill van dit• Os:-Pwabrandwal;' is nie, maar v:~n die H.N.P., hy graag sy danlc on waardering wil ttit- sprccl< vil· die toon van die to<'- spraal< en die gees waarln die vrae bcant woor<l is.
'n Groot aantal \Tae is naam- lilc vera! deur Jede van die H.N.P. gcstel en op simpatielce wysc deur die K.G. beantwoord. -op Knysna is die stadsaal aan die O.B. geweicr. hocwcl dit aan nile partye reeds gegce is. en sclfs al vir 'n l\lcurling- dans.
0 0 0
IT(m p fte iilll it({D 1t
li { an 1t <())O r b <())dl e
Daar heers ·n algemene gees van ontevredcnheid onder sol- date wat nou al ctlikc maandc in die Unie tcrug is en nog steeds sukkel om gcdemobiliseer tc word. Etlikes het verklnar·
Volksbcweging. Dit bly egter pt·csies dieselfde as wat dit wa.">
by die stigting en by die be- paling van die belcid vyf jaar gelcde.
NOG ALTl'D
:-log ~oos altyd glo ons aan 'n ccnheidsvollt en 'n ~nheid
sta.'l.t. Nog glo on!> aan 'o volltstaat wat ilic g-esag Yan ilie vollt en nie van 'n grocp of par- ty het u;e.
Nog glo ons aau dicsclfdc cindbt•stemming vir Suid-Airi- Jm, nl. 'n Republil;einsc Voll;:- staat.
Xog glo ons aan 'n \'olks- front, en is ons meer oortuig as ooit dat ons heil nimmer langs die weg van <lie pu.rtysl<a]) of party-stcmbus geso!'lc lean word nie.
Nog glo ons in 'n buitt'-parle- menti·rc ft·ont en buitc-parle- ment(•r<' aksie as dir c•njg;.te dcur ... Jngg<'\\'C'nde middcl tot Yryheid en YolJ;sccnheid.
Mnnt· nog glo ons en is ons
• oortuig gcword \'an die mag- en luag \'an 'n gedi.;.,iplinN·rdc l>erngrut•Jl om die dt•ur ... lag tc
ger ('11 uondnning tc beh::tal.
Dit is d1c Ossewabrandwng, die Organisasie wat nie die stryd in die oorlog \'erloor hct. nic, wat onvcrwiniik anderkant uttge- l<om lwt.
dat hullc gcen teken kan sicn
\'an die uitvoering \·an al die beloftes wal aan hulle gemanlt is toe hullc aangesluit het nic.
Ecn van die gricwe is dnl manne in dieselfde posisic gc- plaas word wat hulle ,·yf. scs jaar gelcde \'erlaat het. HuJie
\·oel dat hulle hul lewens vcr- kwis het.
,Ons sicn nie kans om, nadat.
ons a1 die jarc op die slagvelcJ was en die bestc van ons !ewe wcggegooi het. weer \'an onder af te begin rue" het een gc~c.
.. As ons weier om die wcrk aan te necm, trek ons cenvoudig aan die kortste end. Daar is Yandag vir 'n ongctroudc soldaat gccn kans nic. As jy gecn vrou en Jdndcrs het nic, het hulle by die demobilisasie-kantoor v!r jou eenvoudig geen tyd nie. Gcen man van my leeftyd kan dit bekostig om ''ir ·n salaris \'an
£15 per maand te werk nie.
\Vatter vooruitsigte is daar ?"
Hy verldaar dal hy juis aange- sluit hct omdat die betrel<lcing waar hy was, vir hom gcen moontlikhede ingehou het nie.
:"\'ou dwing hulle hom terug na dieselfdc betrekking.
'n Ander geval het onder ons aandag gelcom. Voordat dte per- soon by die leer aangcsluit het, was hy 'n l\antoorbode wat 'n weeldil<se loon ontvang het. As gevolg \'an sy bekwaamhctd het hy in dtt! leer gcldim lol l•ap- tein met 'n hoe maandclil<se inkomstc. Xou dat hy tcrugge- kccr hct. ts die logil\a van die demobiltsasiekantoor dat hy weer 111 sy \'Orige betrckl<ing- herstcl moct word.
PR ES IDENT MOTORS
BEPERK
vra:
W:a:u m~a\g ~ 2
M Moontllke Kapltaal-Appresl.a.sle deur Gewone Aanl!eJe of Ge'"'aarborgde 5 pst. Dlwidend <leur Preferente A.andelo
0
300,000 Gewone Aandele. 5/- elk . . . . . . 25.000 Akkumulatiewe Preferente, £1 elk Huidige Geoutoriscerde Kapitaal ..
Reeds Uitgegee 46,000 Gewone ..
KONTROLE ! ! !
SPESIALE STE.,IREGTE ! ! !
£75,000 25,000 100,000 11,500
Agente "l.ir General l\Iotors - CIIE\'ROLET, UIDCK.
ens., te Bloemhof en Schweizer-Rencl,c. Ander dorpe volg binnel<ort. Gesposia.Usecnlo Tweedehandsc Handel in Johannesburg.
Dlroksie: Dr. PhJJ J. Botma, Be<~t. Oir.; Ben. J. Plensar, Voors.; Ryh Nagel en Adv. D. F. do Toit.
Do en aa.'lsoek by:
DIE SEKRETARIS - Bus 7638 - JOHA!'Io~ESRT"RG.
D ie aeleentheid waarov u Gewaf! het
- ---
k
[
1 lid van is nie, y graag wil uit- dic toe- aJ·in die
s naam-
·an die tpatieke ttwoord.
>tadsaal hoewel s gegee eurling-
Dft
_ ce
m sien al die
;emaak tet nie.
s dat sie ge ..
yf, ses l-Iulle
lS ver-
nadat agveld s lewe
onder
t gese.
rk aan
lig aan
•andag t geen :ou en by die r jou
Geen m dit is van
< nie.
aar?"
tange- :kking
geen t nie.
ug na
!I' OilS
e per- t het, rat 'n
!t. As id het
kap- elikse ugge- n die
hy
<king
_ _ I
l l
t
('
1.
I.
,•
]
I
/1 '
l
f.1
..!.~
._
t
DIE O.B., WOENSDAG, 27 MAART 1946
loW rJg~ ~®mJ
~ ~lf~©~Dlill~
OOOJJ~~®~[,l ~~®®
U®®
:nDice H [fllff
ScelTfl§Ol§ie V airf1
lL ({]) ((}) TP !b 01 Ollfil
5151Onder uitroepe van ,Hoo t·, hoor" het genl.
Smuts verlede week in die parlement aangekondig d a t die sJ\arisse van o arlementsle<le verhoog gaan word met £300 JlCr jaar, sodat hul1e in die vervolg
£1,0HO sal ontvang. Ministet·s sal
£;~00meer kry dem:dat hul salarisse opgesknif word na £3,000, tct·wyl die Eerste Minister voortaan
~1·,000per jaa t·
sal ont vang.
Daar het 'n heel nuwe element bygekom m die feit. dat die leier van die opposisie voortaan 'n salaris van £2,000 :;al ontvaug
~teenoor £700 in die verlede.
Hiermee het die amptelil<c status van Sy l\:Iajesteit so Op- posisie in die Britse parlemen- tcre stclscl 'n verdere formele beslag geln-y. Dit bet non 'n be- soldigdc pos in <lie parlemen- tere stclsel geword, wat 'n gro- ter subsidie op volJ;:svcl·deeld- heid betel;:en.
Behalwe hierdie verhogings sal par-Iementslede vir die eer- ste drie maande van die jaar 'n spesiale toelaag van £75 ont- vang - die helfte van die toe- laag wat verlede jaar aan hulle uitbetaal is.
NET EE::-f
Die enigste lid wat hom nie met die verhoging vereenselwig
het nie, was kol. Stallard, wat gese het dat dit 'n baie ongelee tydstip is vir die parlement om die salarisse van sy eie lede te verhoog in die aangesig van soveel armoedc wat in die land heet·s. ,Om die minste daarvan te sc, is dit baie onwelvoeglil;:
dat lede van ilic p:ulement vir hnlself 'n aansienliko verboging toel;:en. Die taak van die parlc- ment bchoort te wccs nie om die bcter besoldigdc luasse se inkomste te verhoog sodat hulle nie die noo<l voel drul( nie, ma.ar om die moeililu~:ede en ongerief waarondor ahnal gebuh: gaan, to deel".
,NOG TE l\UN"
Dit was opvallend - en l;:en- merkend van die parlementere
\'RY~lt
VJ@JITil
ID)ii~ w ®lllk . IIDnm1&
\.f! ~~F.illCIDf!SllJTil~~
Dit
wasopvallcml hoe ecnstemmig die ver- skiHeude partyperse
w1.1sin lmHe verwelkoming van die verhoging van die salarisse van die parlc- Jneutslede. Om vas te stel of die Jmhlick die salar.i:;- vel·!wging ook in dieseHde gees aanvaar, het ':n verteenwoordigcr v an Die O.B . vcrskeic pcrsouc op straat en in kantore genadet· eu Judie om lw1 opinies gevra. Dit was ook opvaUcnd hoc ecnstemmig al hicrdie persone ·was in hul mcningii.
'n Kafeejuffrou het haar as volg uitgelaat: ,Toe el;: dit lees het my ·tloed gekook Dit is die skandaligstc waarvan ek nog ooit gehoor het. Daar sit .
hulle in die parlement en net waar hulle gaan,- ry hulle ver- niet en het hulle geen onkoste nie. As 'n party wil voorgee dat hy die land wil vcrbeter, dan ]{an ons dit maar vergeet as die parlementslede sulke hoe salarissc trelc Nou dink hulle net aan hulle baie geld en hulle het vergeet dat ek en jy honger ly. Daar is baie ander mense in die land wat meer behoefte het aan beter salarisse".
l\'IEER NODIG ,Dis 'n onregverdige besig- heid", het 'n ·man wat op 'n bus staan en wag het, gese.
,Hul salarisse was reeds te hoog en nou word dit weer ver- meerder. Hulle het alles vry en ons moet maar opdok om aan hulle hierdie koninklike sala- risse te betaal. Waarom be- taa.l <lie regering llie hierilie gehl licwer aan die posbcamp- tes nio '? H.ienlie mense werJ;:
vir 'n salaris waarop hulle geen mcnslil;:e bestaan !;:an maal;: nie.
Vergelyk die salarisse \'an <lie staatsamptcnare met <lie van tlie padementslede. Die een Ieef in gebrek, terwyl ilic ander nou in die geld sal swcm".
SOLDATE
Twee soldate wat voor 'n ju- welierswinl;:el gestaan het, het nie geskroom om hul ontevre- denheid in sterl< taal uit te druk nie.
,Ons. het die hele aand gis- teraand hieroor gesels", het een gcse. ,Hierdie b. . . . !ewe op die vettigheid van die land en nou word daar nog meer in hulle gestop. Hulle was die manne wat vir ous gesc het ons moet aanslttit. Nou dat ons te- rug is, l1et lnille vrcdc met ons.
In plaas van dat bulle toesion dat hul beloftcs uitgevoer word, ilinl;: hulle net aan bulleself. El;:
weus ek leon onder die d . . . . inspring".
'n Ander soldaat wat besig was om 'n Engelse oggendblad te lees, het in Engels verklaar: ,Die parlementslede behoort te ontvang wat hulle verdien en vir die land beteken. Vir my bet bulle nog niles betoken nic, waa•·om moet hulle dan soveel meer vcrdien as al <lie ander mensc'?"
BEGEERTE
'n Engelssprekende dame wat met haar vriendin staan en ge- sels het by een van die bus- stoppe, hct verklaar dat sy nie die sin van die salarisverho- ging kan insien nie. Behalwe
!:,
111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
n Vrrygewegej)j) /LV/s
Die Britsc parlementslede het hulself verlcdc week die aansienlike ve1·hoging van £400 per jaat· laat wel- geval. Voorhccn het 'n par- lementslhl in die ,l\Ioedel·- Jand van Parlemente" £600 per jaar ont,·ang. In die vervolg s:~l dit £1,000 wces waarvan die helfte vrygc- stel sal wces van belasting.
,Die pademcntslcdc was inderdaad vrygewig teen- oor hulself". was die lwm- mentaat· van <He Economist op hierdie selfltelping.
IIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII stelsel - dat dit 'n voormalige Minister van Arbeid was, mnr.
Walter Madeley, \vat kol. Stal- lard in die hare gevlieg hct met die aanmerldng dat hy tog in elk geval nog nooit iets vir die armes gedoen het nie, en daar- om nie nou hoef teen te strib- bel nie. £1,000 is nog to min; 'n parlernentslid behoort £1,200 te ln-y, hot mnr. l\Iadeloy gc- lua.
' SENSASlE
Die Cape Times se parlemen- tere verslaggewer het die beny- denswaardigc meevaller in die volgende woorde saamgevat:
,Lede bet vaumiddag <lie sen- sasiG van bul p~rlcmenterc
loopbaau gchad too genl. Smuts sl,iellk aangelwn<lig het dat hnlle almal £300 per jaar ver- hoging sal ontvang".
Nadat die pal'lementslede hul- self so ryklik gehelp het, sal dit nou die taak van die volk wees om homself tc reCl deur eerstens ontslae te raak van die beroepspolitici wat die volk J;:amstig verteenwool·dig, maar wie se ,bestaansveiligheid"- maatrcels nooit verder Iwm as
selfversorging nie.
WAARDE
VROUEWAG TREK LAER
'n Geslaagde laertrelt vir die Vrouewagte van die Skier- eilandse generaalsltappe is ge- durende die naweek van 9 Maart naby Bellville gehou.
Asst.-waggenl. Bester \vas in bevel van die !aer. Komdte.
Jeppe en komdt. Steyn het op- getre.e as ka.mpmoeder en ka.mpvader. Die voorstedelike manne-wag van Kaapstad was verantwoordelik vir die besker- ming van die laer, asook vir die etes en ka.mpinrigting.
OFFISIERE VERTREK
Op 13 Februarie het O.B.-lede van Hendrina afskeid geneem van komdte. S. J. Joubert en haar eggenoot veldkt. Nik Jou- bert, wat Hendrina verlaat en hulle op Brits gaan vestig.
Veldkt. Van der Merwc het hulde gebring aan komdte. en veldld. Joubert vir hulle troue dicnste. Dit is met leedwese dat <;lie li:ommando moes afsl;:eid neem van twee van hulle ge- wildste offisiere. 'ri Pragtige ruiker is deur mev. Von \:Viel- ligh aan lwmdte. Joubert oor- handig.
U moet llie alleen ,Die O.B."
noem by u firmas nie - u moet ook die firmas wat by u adve.rteer ondersteun en die
blad noem.
JR1Ul§§e lin
V o § o A o = U n i f o r m§kaalk Duit§er§
dat hierdie lede nog hul eic be- sighede het, en op allerhande maniere voordeel trek uit hul posisies, word hul salarisse nog verhoog. ,Ek wens ek was die vrou van 'n parlementslid", het hierdie dame gese.
'n Busbestuurder het gese: .,Met die volgende verldesi.ng gaan ek my verkiesbaar stel.
Hier ry elt van die more lot die aand elke dag van my lewe en hulle sit daar op sagte lwssings.
Hulle het mos 'n ,soft job" in die parlement. EJ( sien nie die nodigheid in dat hulle baie moet kry nie. Daar is baie mcnse 'in hierdie stad wat harder werk as hulle doen en beswaarlik 'n bestaan maak".
,KOG NIKS GEDOEN 1-.'IE"
'n Koerantverlwper het ver- Jdaar: ,Mcneer, dit kan mos nooit reg wees dat een man so baie geld verdien nie. As ek in die oggend daar by die parle- ment verbystap, dan lyk dit mos nie vir my of hulle }(an swaarkry nie. Dit maak mens lnvaad om te dink hullc eet lekker en kry baie geld ter- wyl ons mense moet sukkel om kos in die ha.nde te kry. Mc- neer weet, hulle loop graag op sagte tapyte, maar vir my het hulle nog niks gedoen nie",
Kort geledc is in die pers berig <lat die vier besettings- moondhede in Berlyn 'n gesa- mentliko kommissie benoem het om te waal< teen <lie ,ongcmag- tigdo lnhegtenisneming van Duitsers" n:i die geheimsinnige verdwyning van v"er Duitse magistrate.
Die Review of World Affairs werp interessante lig op hierilie soert verdwynings in die Vl)l- gende bes!;:rywing:
,Kort geledo het 'n pro-Ge- allieerde politikus besl;:erming gevra teen wat hy as 'n bedrei- ging van <lie Russiese geheime polisie beskryf het. Hy is eers
uitgelag oor sy vroes, maar
uiteindelik is hom 'n wag tocgestaan. Kort daarna hct 'n konvooi G e a IIi e e r de mo- toro by sy woning opgedaag.
Veertig manne in Am e r i- ]( a a n s e uniform het uitge- Jdiro. Hulle was almal Russo en is deur 'n hoe Sowjet-beamp- to gelei. Daar het ·•n geveg uitgebreel( en verskcle persone
is gedood. Dit het plaasgevind
in 'n nie-Russiese gebied en was gemik teen iemand wat bloot pro-Angelsaksies was. Daar het nie 'n woord hiervan in die openbaar verskyn nie."
BLADSY DRIE
VIR GELD
'Vir Deftige Tab1)er, ds Twee-stuk Rokke
en Somerhoede
Kom seker eers na
~~ ~
DIE DA.l\iES-WINKEL JPAROW
4 VRAE WAT ALLEENLIK U BEANTWOORD
KAN
;
(1) Is u tevrede met die Kwa- liteit van die Drank wat u nou kry?
(2) Is u daarin gelnteresseerd om dranke te bekom waar-, van )(aral;:ter, Buitenge- . wone Smaa!( en Keurigheld
die treffendste punte is?
(3) Weet u dat Excelsiot· Wyne, Brandewyne en Likeure hierdie eienskappe bcsit?
(4) Weet u dat die Excelsior Wylllllakery se produkte verkrygbaar is teen die
laagste pryse verenigbaar
met kwaliteit?
ShTyJ van<.l1\f:" vir 'n \'Ollcdtgc Pr:rsll'S!
Uit en u ncstf•Ulngs snt omniU:dcUil~o ' An.ndn,~.:" gcnict.
Excelsio r Wynmakery
ro~bus 1 Fc)on 902
'l'('lf·~. t:,.-cc·lsfor, VJal\tcplnnts.
VL.ui:TEI'LAATSSTASIE, K.l'.
~
EEUFEESPOSKAARTE 1/6
PER DOS~
SLEUTELKETTINGS 1;6
Poss;eld 2d.
IFACH\HLOOPP!Ei\'ININ(ii$
Egte Silwer 30/-
Posge.Jd 4<1.
EEUFEESMEDALJES 9d
rosscld 2d.
-:i>~"
re---.
~ ... ~~
.._-$>" ·"
'V~ "~ry'V
~'!>' .f"-:<.>.S:.# .
0 ,.
"',.;,~ /'~
0
~ ~~--9-v"~
ol'\.'\>v c,">Q,"'o~<~ v ~
... 44>.,. .0..~
fEjJ A ..;::-· '),0, Qy
ol'\. '-=1
#Y ~~- :§>~
~ ~v ~ ~"'" ~~
::\)>v ::,.,<. /
o<>_~
..
~ ~,__.,~"' ~~ TAJ{RE:
l""<i ~~ ,JOJIAN.NESu
o"'~
v•· vURG\: ~HEl+.}NlGIN UENON1 Q l{AAPSTAD
BLADSY VIER DIE O.B., WOENSDAG, 27 MAART 1946
.,DIE O.B.," WOENSDAG, 27 MAART 19·16
Toe die oorlog in 1939 uitgebreek het, het die Afrikanerdom oor 'n gedugte magsmiddel beskik in die vonn van die Ossewa- brandwag. Met sy honderdcluisende lede het hy 'n magsmicldel uitgemaak waarvoor ell<e vyand van die Afrikanervolk ontsag gehad het. Genl. Smuts het geen raad met hierdie magtige orga- nisa.sie gewcet nie. Hy het sy amptenare belet om lid te wees, maal' het goed gcn-eet - in die woorde van die K.G. - dat daar 'n sh·eep deur hul name· getrek word dog nie deur bulle harte nie. Genl. Smuts so cnigste hoop was, so is later van v:randelih:e l{ant el'l<en, dat daar verdeeldheid binne die O.B. sou ontstaan ' wat sy posisie kon red.
Daar<Ue verdee!dheid het ontstaan toe dr. Malan oorlog teen die O.B. verklaar het. Die Ossewabrandwag was vir tyd en wyl, sover dit die regering betref, onsJ,adelik gemaak Groot getalle Afrikaners het die Ossewabrandwag verlaat om die blote redc dat aan huUe gesc is dat die O.B.-leiding met Smuts skakel en dus nie vertrou han word nic. Tot vandag is dit die oorheersende element in die anti-patio teenoor die Ossewabrandwag. Om krag by te sit is die storie versprei dat dr. Van Rensburg 'n pensioen uit die hand van genl. Smuts ontvang het - 'n pensioen wat in werklikheid al in 1938 deur die parlement aan nom toegestaan is en waarvoor dr. Malan self gestem het!
ANDER STORIE
Nou, nadat die Afril<anerdom ai die ellende van die oorlog weerloos ondergaan het en tienduiSei.J.de Afrikaners gekke van hulself gemaak het om wantrouig te twis met hul mede-Afrika- ners omdat die dan met Smuts sou skakel, kom dieselfde politici wat die volk indertyd hierdie skakelstories wysgemaak het, en erken in die parlement ~at hulle met die O.B. gebreek het 11ie omdat hy met Smuts geskal<el het nie, maar omdat hy teen Smuts ,ondergrondse en revolusionere aktiwiteite beoog hct.'' So verklaar mnr. J. G. Strydom, Transvaalse Ieier van die H.N.P., as volg in die parlement, na aanleiding van die v6orstel in verband met S.A. oorlogsmisdadigers (Hansard No. 5, par.
2029):
,Ek weet nie of hulle bedoel dat die staat in gevaar was·
omdat 'n telegraaflyn hier deurgeknip en 'n brug daar opge- blaas is nie, maar laat ek net se dat wat die betrol<ke orga- nisasie betref, naamlik die Ossewabrandwag - ek meen my Ieier het dit die ander dag reeds gese - dat ons onmiddellik nadat daar bewyse was dat die Ossewabrandwag 'n stand- punt inneem wat ons nie kan goedkeur nie, ons geskeur het van die Ossewabrandwag ... Daar is ooreengekom oor sekere dinge en nadat die Ossewabrandwag in stryd daarmee gehandel het, het die sl<euring gelwm, JUIS Ol\IDAT OKS ONS AAN \VET EN ORDE WOU ONDERWERP."
1\.ANS Vffi LIKWIDASIE
Met ander woorde toe die Ossewabrandwag magteloos ge- skeur moes word - hierdie magsmiddcl van die Afrikanerdom - is aan die volk gese dat hy met Smuts sl{akel en ..'n verraaiers- organisasie is. Daar is gedeeltelik in hierdie doel geslaag. Maar nou dat daar 'n moontlil<heid bestaan dat die O.B.-leiers as oorlogsmisdadigers tereggestel kan word, voer dieselfde politici aan dat hulle eintlik geskeur het juis omdat die O.B. 'n oorlogs- misdadigersbeweging is wat revolusie teen Smuts wou stig!
Wanneer het hulle die waarheid gepraat? Wat die voll<
betref sal daar op gelet word dat genl. Smuts verlede Donder- dag in die parlement nog gcweier het om gewere aan die publiek vry te stel omdat daar 'n ,.Kommandant-generaal in die. land is wat spog dat hy 60,000 lede het." Genl. Smuts self glo dus in elk geval nog nie die ,sl<al{e!storie" nie!
l\faar daar sit bittere ironie in dat dit juis verlede wee!~
ook moos gebeur dat dr. Malan 'n salaris van £2,000 uit die hand van genl. Smuts .pcrsoonlil< ontvang - genJ. Smuts het nl.
die voo'rstel ingedien - nadat die voll< vir soveel jare wysgemaa.l<
is dat dr. Van Rensburg met £2,000 <leur Smuts omgelwop is om sy volk te verraai! En juis op die t.ydstip dat genl. Smuts
ma.a~I·eels tref om dr. Van Rensburg as ,oorlogsmisdadiger" tereg te Jaat stel - soos die regering in elk geval in die· openbaar dreig om te doen.
Na die parlementsitting verledc jaar het ons in 'n hoofartikel daarop gewys dat die parlement begin het met praatjies oor ,social security" maar dat dit geeindig het met bestaansveilig- .heid vir die beroepspolitici deur op die laaste oomblik vir hulself 'n ekstra toelae van £150 te stem. Vanjaar het· dit nie eens begin met bestaansveiligheid vir die volk nie en nog sommet·
vroeg in ctie sitting is die bestaan van beroepspolitici baie deeg- lik beveilig met 'n verhoging van £300 elk.
Niemand het beswaar dat 'n persoon behoorlik vergoed moet word vir sy dienste nie, maar onder die hui<Ug~ stelsel van rege- ring, waar die ,voll<svertecnwoordigers" hulle vir die grootste (1eel van die tyd vermaak met 'n ligsinnige kleilat-spel van woorde, sal die volk slegs met die grootste verontwaardiging J•ennis neem van hierdie ,Sef\sa.sie van hul loopbaan" wat die parleroentariers hulself uit die inlwmste van die voll< veroorloof het. Die eenparigheid waarmee die voorstel onder toejuiging aanvaar is, steek skreiend af by die slakkegang waarmee die salarisse van ander groepe in die staatsmasjinerie deur hierdie
(Vervolg in volgencle kol.)
Kranliese Strydpmmt
DEUR PROF. DR.
J .
A. WilD.Die woreld begin Iangsaam gewoon te word aan berigte en ge1·ugte van stryd en botsing tussen die V.S.A. en Brittanje aan die een l<ant en Sowjet-Rusland aan die ander lcant. Hierdie st1·yd tusscn die waJ>enbroers van gister dreig om l•ronies te word en al het dit nog nie verder ontwikkel as die <liplomatiekc en propagandisticse stadium nie, sal dit alleen 'n wensdenker wees wat sal beweer dat hi01·die stryd nie ernstiger vorms sal aanneem nie, dat dit nie op 'n Juagmeting sal uitloop nie waar die ecn Icant of sal moet buig of met ander wapcns as papier- bomme sal moet veg. Die eerste sal tot gevolg he die verlies van nasiona.le prestige, die tweede 'n derdo wcreldoorlog. Onder die baie strydpunte is <lit verai Iran, die l>ersie van ouds, wat van<lag wereldwye aandag geniet.
WAAROM IRAN? Waarom is dit dat Iran, 'n land met 'n ldein, swak en arm volk wat in die huidige wereld- politiek tog geen positiewe rol kan spcel nic, so skielik be- langril< genocg word ' om •n nuwe moontlike wereldbrand te laat ontstaan? Het die Iranie- se strydpunt ontstaan omdat Sowjet-Rusland sy belofte aan Amerika en Brittanje gebreek het deur sy nie-ontruiming van Iran aan die begin van hie1·die maand? Maar belofte-verbre- kings het gedurende die laaste jare so veelvuldig onder groot- moondhede voorgekom sonder om ernstige strydpunte te ver- oorsaak, dat allcen 'n nalewe mens sal glo dat die Russ!ese belofte-verbreking as sodanig insake die militere ontruiming van Iran die Iranlese stryd- punt in die !ewe geroep hct.
Dit le dus voor die hand dat ander faktore en oorwegings as 'n bclofte-verbreking in die Ira- niese strydpunt in die spel is.
IRAN EN VROE:ttRE BRITSE EN
RUSSIESE IMPERIALISME Dit is nie die eerste keer dat Rusland en Brittanje buitege- wone belang in Iran stel nie.
Die imperialisme van die ou Tsaaristiese Rusland het reeds in 1885 met die Britse imperia- lisme oor Iran of Persie, soos dit dcstyds gcnoem was, in bot- sing gckom. 'n Dreigende oor- log is voorkom deur 'n verge- lyl< wat hierdie jaar getref is en waarvolgens albei moond- hede die staatkundige onaf-
(Vervolg van vorige kol.) parlementariers benader word.
Die amptenare wat die eintlil<e werl< in verband met die staats- bestuur verrig - en selfs die gegewens aan die parlements- lede moet verstrek wat hulle as ammunisie gebruik om mekaar te bestook - werk al die jare al op hongerlone. Dat 'n amp- tenaar na agt jaar <liens nog maar soveel as £25 per maand verdien, "·anneer verwag word dat hy reeds 'n gesin moet 'on- derhou, is 'n slmn<laal wat net oortref word <leur die feit dat 'n lwnunissic va.n ondersook no- dig geag word om ondcrsoek in te stel daarna, en clat na twec jaar van ,ondorsoe)(" nog niks daaraan gedoen is nie.
hanklikheid van Persie gewaar- borg hct. Hierdie vergelyk het egtcr op onvaste fondamenle gerus want deur Britse en Rus- siese lenings aan die Persiese regering het Brittanje en Rus- Jand ook na 1885 herhaaldelik probeer om mekaar in Persie uit te oorle. Alleen 'n Brits- Hussiese bondgenootsl<ap in die oorlog van 1911- 1918 en die uitskakeling van Rusland uit die wereldpoli1iek as gevolg van die Bolsjewistiese revolusie, het tydelike verligting vir Brittan- je gebring. Dit is vera! gedu- rende hierdie tyd dat Britse l<apitaalbeleggings in Iraniese oliebronne groot afmetings aan- geneem het. Die vestiging van
0
0
0
ALLEEN 'N MAGTIGE PERS SAL U OORWIN= NING BESPOEDIG!
NEEM AANDELE PERSKOR.
IN
SKRYF DADELIK AAN DIE SEKRET ARIS, POS·
BUS 1411, KAAPSTAD.
Britse gesag in die aangren- sencle Irak, 'n sogenaamde · mandaat-gebied wat voor 1918 aan die Turl(e behoort het, het verder daartoe bygedra om Britse belange in hierdie dele in te graaf en te verskans.
RUSSIESE BELANGE IN IRAN
Aan hierdie toestand van saka het die Brits-Russiese bondgenootskap gedurende die jongste ,~~,, ereldoorlog en verai die oorlog self met sy oorwin- ning 'n radil<ale wending gegee.
Gedurende die om·Iog is Britse e:r. vera! Amerikaanse oorlogs- voorradc ens., in groot hoeveel- hede oor Iran na die Russiese bondgenoot gebring. Vir hier- die doc! is spoorlyne en gebaan- de wee op groot skaai oor die bergagtige en primitief-agter- like Iran deur die Angel-Sali- siese bondgenote aangele. Ira- niese soewereiniteit is. verkrag er. Amerikaans-Britse en ook Russiese troepe, so agterdogtig was hierdie wapenbroers reeds gedurende die oorlog op me- lmar, het die land beset. Hier- die besetting sou tydelik wecs en nou het die Russe nie aileen hul dee! van die kontrak insake militere ontruiming nie uitge- voer nie, maar onder die Ira- niers het hulle vriende gevind
wat in die provinsie Azerbaijan.
die graanskuur van Iran, 'n ,outonome" gesag afgekondig het. Hierdie provinsie le in die dee! van Iran wat deur Rus- siese troepe beset word.
Die hele Russiese optrede in- sake die Iraniese affere getuig van groot agterdog teenoor sy Angel-Saksiese bonclgenote. Vir Moslwu is die IVJ.niese spoor- lyne en gebaande wee, wat hom van die onmisbare Angel-Sak- siese oorlogstuig voorsien het, ook die spoorlyne en gebaande wee wat vyandelike Angel- Saksiese leers na die olieryke Koul<asie en na die hart van Rusland kan bring. Op Iran sien hy vliegvelde vanwaar vy- andelike vliegtuie sy eie nyv•er- hede kan teister. Aan die an- der kant kan 'n Iran, waar Moskou die hoogste woord voer, van groot strategiese en ekono- miese waarde vir Sowjet-Rus- land wees. Nie alleen grens Iran aan die warm Indiese Oseaan en Persiese Golf rue - en warm seewater is 'n skaars artikel in Rusland - maar ook aan Turkye, Irak en Indie. Vir die Rus besit Iran vir selfver- dediging sowel as vir aanval groot strategiese \vaarde. Ook die Iraniese oliebronne het 'n aantrekkingskrag.
BRITSE BELANGE IN IR--UJ Ook yir die Britto besit Iran groot ekonomiese en strategiese waarde. Net soos die Witwa- tersrandse goudvelde van 'n Boere-republiek is ook die ryk Iraniese oliebronne 'n ware Nabotse wyngaard. Deur die Anglo-Iranian Oil Company be- skik Brittanje nie aileen oor 'n belangrike bron van inkomste nie, maar oefen hy ook groot invloed uit op die regering van Iran. Tot 'n sekere mate i.s die toekoms van Iran ook vir die oliebelange van die V.S.A. in die Persiese Golf en op Arabie nie sonder betekenls nle.
Afgesien van Iraniese olie is Iran van uiters groot strategie- se waarde vir Britse belange in die Middel sowel as in die Verre Ooste. 'n Iran waar Moskou die hoogste woord voer, is 'n potensiele gevaar vir Britse be- lange in Turkye (die Dardanelle er. die Middellandse See) sowel as ool{ vir Engelse belange in Ira!<, die Suezkanaal en verai vir die Britse posisic in Indie en die Indiese Oseaan.
Oor Iran vind daar vandag 'r. kragmeting van buitcgewone belang plaas. Net soos Suid- Afrika met sy goud en geogra- fiese Jigging, is ook 1ran die slagoffer van sy geologiese ge- aardheid (olie) en sy geogra- fiese posisie as grensland n.ie aileen tussen die Ooste en Weste nie maar ook as grens- land tussen botsende Russiese en Angel-Saksiese belange.
Iran, met 'n groot historiese verlcdc (Darius en Cyrus) en met 'n onbenydenswaardige toe- koms, is vir ons van belang as weerglas van die onsekere ver- houding tussen die ,Drie Grotes" van vandag.
Dit is dan ook geen wonder dat 'n geharde politikus soos kol. Stallard - die enigste lid wat beswaar gemaak het - rooi agter die ore geword het nie. En die feit dat hy deur 'n kollega verwyt is dat hy tog in elk geval nog nooit iets vir die armes gedocn het nie, on- derstreep slegs die grotesl<heid van die maatreel: as niles an- ders sy hart kon vermurf het nie en hierdie maatreel Juy dit reg!
Laertrek word gehou op die plaas van H.Genl. Max Smuts, Middagkrans, Franschhoek, vanaf 13 tot 22 April.
0 Alle Offisiere en Brandwagte is welkom! 0 Kampfooi van £1.10.0 vir die volle tydperk en £1 vir die Paasnaweek sal gevorder word. Bydraes van groente en slagvee sal welkom wees en moct gestuur word aan genl. Max Smuts.
(Aile politieke berigte en l<ommentaar in hierdie uitgawe is opgcstel deur N. G. S. van der Walt, Groote Kerkgebou 703, Kaapstad).
Name, van Laergangers moet voor 6 April aan Ge·
biedskantoor, Kamer 603, Groote Kerkgebou, Kaapstad, gestuur word.
l
I
[
I r
r
I [
I
lli ' i\1
'llllerl
die d ie f Geal
sit
<;m o e
van In pl·staan ~
het Gor
<leur s:
blik en heid w:
om die -weerle
sofiese respond toevoeg sonderh behandE van die .aanklag verstorn
Die
·dat dit was as vir die
naal-so~
G"orin tuienis heid aa:
hct en Hitler verhoor
vraag o geantw•
Hitler heerlik dat el'"
- self~
.aan om
na te h
·voo1·spo
van te€
Diet Goring van sy verdige:
nasiona gehad , stuur n
van a<~
kend n responc Engels€
G<iring verdedi;
aan die dig het glimlag die besl hy hul Iaaste ; sosialis.
As c dat di€
deeltes ging 011
dat dit
va~mdei
me sal de Naz hulle ci rnaak r Dui.tse -digllei(l
korres'[.
Volg•
Bross, met tr:
alles i:
Duitser keerd help 01 die be!
moed e het nie
Vol[!<
sy ad1
StTOO?n
raa1·s
~· ~~··~· ~ ---- . . '·;~.,;::·~-~.-;~;~~~-:" .: .~- - ---- .~~.-~~ . ---~---_:-;~=-···· •v.."";~ ~;-_~-""w-.-r·---· - - --- ~--· · ---· - ··~·-·- _.__,:,_: .. ,,...·~,·2
-!•"'!••:• .. :•
·:·
·=·
"i"
,
i:
't' , •t. . .
,.~.... - ..
aijan, n. 'n on dig n die Rus- le in- :etuig Jr sy
!. Vir
poor- . hom -Sak-
het, Ulnde ngel·
~rykt
van Iran r vy-
r\VCr-
! an-
waar voer.
con o- R us- rrens diese ie :aars
· ook . Vir fver- uwal
Ool<
!t 'n
R AN
Iran jicsc twa- ' 'n
ryl<
ware die
'w-
:>r 'nmstc
;-root van
3 die die
•. In
·abie ie Is
~gie
; e
inen·e
;kou
s 'n
, bc- nelle
?wei e in
·eral ndie
id&g
•one uid-
~ra-
die ge·
s-z·a- nic
en ens- icsc nge.
'ICSe
en toe- : as
I'Cr·
)ri\!
J,
J l
'
' I
!
~-
J
j
. I
~~
J
_(
1
•.. ,
f I '
DIE O.B., WOEKSDAG, 27 MAART 1946 BLADSY VYF
---
iHilERMAN GOIRUNG V1ER§TO
NlE U JRlE N JBIERGSE W RAAK H O
Besiel Sy V olk V at.l!D.VJii.fc
G e ff:ll1l i e !h. o lk
:Maarskalk Herman Goring het die oog- lmerke van die
Neurenhet·g~e ~J<ynhoflelik in d ie wiele gery deur
~ym auhaftigt> houding in die getuiebank vcrlede
W<'<'k - -so lclik dat die Geallieerde bes tuu r in D uit!:>land in die pekel sit omtrent wat hullc n o u aan d ie D uitse volk m o e t
~e,na hcrig word U<'u r · n korrcspondent van d ie D aily Expre ss .
In plaas van verooz·dccl tc .;;taan as 'n oorlogsmi::;dadigcr het GOring die hele ho! verba;u;
deur sy .,buitengewone bree blik en die ontwyh:cnde rats- heid waarmee hy probccr het om die aanldagte teen hom te wcerle in 'n stroom van filo- sofiese redenering," na 'n !<Or- respondent berig wat daaraan toevoeg dat sy ,.beheer oor be- sonderhede en woordkeusc in sy bchandeling van ·clkc aspcl<
van die reusagtige Gcalliccrde aanklag teen hom, hecltcmal verstommend was."
Die korrespondent verldaar dat dit minder 'n verdcdiging was as 'n laastc rcgvcrdig:ng- vir die nageslag van die nasio·
naal-sosialisme.
BLY GETROU GOring het dwarsdeur sy gc- tuienis \"Olle verantwoordclil(·
heid aanvaar vir wat hy gedocn het en het gewcicr om ,.agtcr Hitler te skuil." Onder kruis- verhoor later het hy op 'n ,-raag of hy nog by Hitler staan geantwoord: .,Ek is nie hicT om Hitler te verafqod en tc vcr- heerlik ttie. Ek is /tier om tr -~•'
dat ek my bclojtcs aan hom hou - selfs ttOtt nog. Ek [Jlo daar- aan om 'n eed l'an gctroulwili
1«1 te kom nie slcgs in tyc t·an voorspocd nic, maar ook in tyc van teenspoed."
/oul.'. cmdcr kort nwt slcgs die ti'IJorde: ,,Bratco. Ilcrmamz!" of .. llou goci~o mocd!''
In sy getuzenis het Goring vcrduidelik waarom Engeland nie nangc\·al is soos oorspronk- hk eli<' plan was nic. Hitler was agtcrdogtig oor die Russiesc voorncmens in die Balkan. daar die opperbe\·el in besit was van Russ1C'sc planne om Duitsland aan tc val sodra hy Engeland binneval.
/Begin Duiil:sers
loslaa~
Die rcgering is besig. na "·er- ncem word, om Duitse Unie- burgers wat nie aansoel< om repatriasic gedoen het nic, uit die intcmcringskamp te Ba•·i- aanspoort te ontslaan.
Die ccrste groep "-an 50 man- nc is reeds ontslaan en het na hulle huisc aan die Rand terug- gekeer. Ander groepe wat in Bloemfontein, Durban en Kaap-
&tad woonagtig was, sal glo ook bmnckort Iosgelaat word. Die vrystelling van die gcinterneer- de Duitsc secmanne word ook oorweeg.
\\aarheen word nie.
Dis nog nic bckend hulle gestuuz· sal
Duit se Verset Groei
Die vrccs van die Bl'itsc be- settingsowerhcid dat die hongcr Duitse massas in opstnnd sal raak, is reeds bcwaarheid. Groepc Duitsers hct in vcrsl<eie dele Yan Hamburg broodwinkels geplundcr. Ook is 'n l<ostrcin aangeval en van die ltos ge- neem.
Die mocilil(hede begm ool< in die ander gebicdc ontw•kkcl en meer soldatc word nodig
In die afgelopc wcl<c \\'~U;
daar mcrltbare en groe11mde te- kens van vcrsct teen dzc Engcl- se owerhcid in Duitsland Die Jwudlng word ook wccrspieel uit die aan~·alle op Britsc troc- pe in die besettc gebied.
Lede
,.an
die C\azi-party wat daatin geslang hct om inhcg- tcnisneming tc ontduik. wend tans pogings aan om met mc- ltaat· in aanraking tc kom en hulle te oz·ganiscer in Wecr- wolfgroepe, soos Hitler en Gob- bets beveel hct voordat Duiti:!·land inecngcstort hct, na bel'ig word.
Die moontliJ(hcid dat daaz·
duiscnd~ Dultscrs is wat bcsig is om hulle te organiseer in 'n magtige ondcrgrondsc organJ- sasic wat die hulp van die baic gc\·angenes wat nog in die kampc sit, sal gcnict, hct vrccs laat ontstaan by die Bntse owcrheid. Die vcrmmdcring \'an die voedsclrantsoenc sal mcc- wcrk om die gees \'an verset tc.:
voed. word q:emccn
? 0
BESIT U AL AAND ELE IN PERSKOR?
Die heldhaftige houding van Goring en die oorrcdingskrag van sy getuienis hct so 'n rcg- verdigendc uitwerking vir die nasionaal-sosialistiese bewind gehad dat die Geallicerdc bc- stuur nie weet wat hullc daar- van aan die Duitsc volk be- kend moct maak nic. 'n Kor- respondcnt van ccn van die Engelse dagblaaie berig dat GOring in die tienduisendc-langc verdediging nasionale dinamiet aan die Duitse nagcslag oorhan- dig het. ,.Die fonl<elende oe en glimlagte \'an sy makkcrs in die beskuldigdehok is bewys dat hy hulle oorgehaal hct vir 'n laastc geveg om die nasionaal- sosialisme."
Uo~ !Dice w~cek $e N Ull(IJJ$
GEVA.AR
As die Geal1ieerdcs toclaat dat die Duitse t·olk !Jl'OOt ge,- deeltes van Goring sc t•cr·acdi- ging onder oc kry, word fJCPrrcs dat dit clio Duitse t'olk lllt !lie -vaandel -t:an nasionaal-sosinli.~
me sal laat stroom en '1~ twc~·
de Na::z-bybct sat wo1·d. Intlicn hulle dit -nic 1'0lletlig /)('la.:nd maak nic, is hullc ban!! d<'l die Duitse voll' lnllle van OII1'C!/l'CT·
digheid sal bcskuldig, aldus die korrespondcnt.
Volgens bcrig word, het dr.
Bross, 'n baic groot anti-nazi, met trane in sy oe gesc: .. ~CJ
alles is Goring tog 'p mcde- Duitser, en selfs al het hy ver- keerd gehandel. ka:1 mens me help or.:t trots te wees dat hy
die beste Duitse tradisics van
moed en getrouhcid gehandhanf het nie."
Volgens 'n mcdcdcling •·a11
$Y aduokaat 111.1 Goring '11
stroom brietcc t·an bewo"ldr- raars ont~;all!J. Sommigc teas
n.n.C.-UJ'rSENDINGS VIR I'USSE. - Voor die einde van Maart sal die Britse Uitsaai- l<orporasie met Russicse uitsen- dings begin, word berig. Aan- vanklik sal daar drie uitscn- dings "·an 'n halfuur elk wees.
Op die oomblil< ondcrneem die B.B.C. geen uitscndings na Husland nie. op Yersoek van dzc Russiese regermg.
\'REDESUONFERE:'\SIE HALl{ UITGESTEL. - Vol- gcns 'n bcrig uit New York het amptenarc van die departement van buitclandse sal(e te l<enne gcgcc dat daar bmne die eers- lwmcnde dae aangeltondig sal word dat die vredeslwnferensie m!sldcn uitgestcl sal word. Vol· gens die bcstaande rcelings sal die konfcrensie op 1 Mci in Pa- t·y,s begin. Ka bez·ig word kan daar gccn ooreenstcmming ten opsigtc van Italie verkry word met Rusland nic.
I<.:INOE VAN HULI'\'ERLE-
NING. u"KRRA se werk- saamhcdc in Europa sal teen die cindc \'an hierdic jaar ten eindc loop en in dJC Vcrre Ooste teen die cinde van Maart aan- staandc jnar, het 'n Amerikaan- se afgcYaardigde \·erklanr nadat hy die konferensie \·an u~RRA
in Atlantic City bygewoon het . Hy het gese dat Ameril<a sl<epe sal \'er.sl<af om 600,000 ton ko- l'ing van Rusland na Frankryk tc Yervocr. Daar is \·erder be- sluit om 9,000,000 ton \·oor- rade aan sesticn Iande te \'er- skaf tussen Maart en .Tunic van hierdie jaar.
HONGERDOOD VIR VYF- TIEN :\liLJOEX. - Die Indiese afgevaardigde na die Interna- sionale Raad van UNRRA wat onlangs vergader hct hct ver-
klaar dat dnar ongcvccr vyflien
miljoen Indiers van hongcr sal omkom. Hy het gcsc dat Indie die broodrantsocn tot scs ons per dag per pcz·soon A'<'Snoci hct. Dit bctcl<cn dat cll<c per- soon ongevccr 960 l<aloricc per
dag l<ry. Om aan die !ewe te bly is minstcns 2.000 per dag nodi g.
* * *
PE'rROLRANTSOENERING Ol'GEIIEF. -- Vanaf Maandag is die rantsocnering van petrol opgehcf. Die rantsoenering het op 8 Januarie 19·12 begin.
• "' ..
,,DRINK MINDER l\IELI{".
Die Kaapsc skicrciland, so- wei as die Rand, ondervind tan:-;
'n groot tel<Ort aan melle Daar is sterk spral<c van rantsocnc- ring. Die prys van mclk tS m- tusscn vcrhoog tot bd. per pint as gevolg van dzc duur voer wat die melkproduscnte moet koop.
In die mccstc plattclandsc dorpc is daar \'andag 'n oor-
\'locd melk terwyl die stedc sonder mclk sit. lndien die dis- tribusie behoorhl( wanrgeneem word, l'an hicrdic mocilil<hcid
\·ooz·I<Om word.
A.V.B.O.B W. Voigt (Edm8.) B pk .
Fo.brikant.o VQJ:.
Lyll:beoorgem, OmfgManmoken Begra.fnls-rersekeraarw Bloem.fonteln - Pretoria
130 Ta.k.ke
K elder- en Besproeiingsmasjinerie
Bus 10 - BUGENOOT, K.P .
f
~~&+""R+:"t>!!>!t•;:~-H~H!~,.:;.!~!~+:+.:+.?;otr.~=~-•=n·e·n-e~i~ .
:t= ~~;:(.<~~~-· ~,~
..tv;- ~~...@~'${G;', .!'!i, \4!~ "'f!lt'~~!!f..!¥<_,, ~
•• +~
'); . . ' ' """~ "'"'='*''"'·' /' ·., • .
:;t;p.;; ..:, :·.: . :.I,--;··W9.' ·~ . . 7' I
,t, "'··'' ··'·" ..
'!W-m~~~lf..·4f . ~-~ti@.~;%
;§«{ . ·=· · ..~:> ~:
:' , .·'· ,. -
}~&&- ···=%~"<~M~~tl¥·''='Wi>==··W=%..::-;,,", ', ,
~l ..,t, 1 .. · .. ·
=~l:: tf11W::s:@'f&llf®~lr M ~h~:;~~4 ~~ f* ..
i . .. ,' ,, J ~ :;,Jit.~~Jj~ f
.,.
~.·:r. + y
't'
~=
·' ·
·' ·
·'· ·
{~' ·
:r.
.;~ ~-»ti;,;,·:·:;·;m..•
:!: :~: D is ,n stel wat ,n naam
J m aak en u 8 °/
oDiwide n d
~help betaal
l .:. ·~
~
* *
'f
::~
. .•
.r. :~·
.s. ·!·
Hierbo Is een van die stellc wat Excelsior-Meubels Bepcrk so gewild maak en wat gchelp het om die omset van £46,474 In 1942 Iaat styg
het tot £288,646 in 1945. Dao.rom het u as aandeel- houer nog jaarliks 'n diwidend van 8 pst. op u opbe- taalde gewone aandele ontvang.
Excelsior-Meubels Bepcrk het in 1941 met een !abrlek en een winkel begin. Vandag hct die maatslcappy drle fabrielce en nege winkcls. 'n Mens is dan ook nic ver- wonder dat die eerste uitgifte van £200,000 aandele reeds opgeneem is nie. Baie beleggcrs het die moont- likhede vroegtydig besef. Baie mecr sal besef hoc di6 vraag na meubels gaan styg na mate die tekort aan huise aangesuiwer word. Vir hullc sal die nuwe uit- gifte van Excelsior·aandelc baie welkom wees.
Winkels to: Do V!lllera~trant, 1:>, Johnnne•burg-; Meyeretr~~at 133.
<*rmwton: hoek van A.ndrle•- en Pretorlusatrnnt. Pretor1a: Ktrk·
otrtuLl 108. Potchet•troom: Cross-straat 42, Kl'OOostn<l: M4Jtlaod·
etrant 69 en St. Andrewsstraet 123, Bloemtonteln.
f E XCELSIOR MEUBELS BPK.
:~
';'.,. .,.
'l"
.,. .,.
'{
* .,.
:r.~.t. ·
,!,
·t ·
't' 't'
y
:r.
• t.
Urganlea&lci<Jmtore wn.o.r lnllJ:tlng
