Die O.B. Jaargang 6, no.14

(1)

Geregtstreor uan dJe lloorposlmutoor as 'n Nuusblad.

Jrg. 6. Kaapstad, Wocnsdag, !.3 Maart 1917. Ko. 14.

DlliE KoG o BR~NG HUlLDE AAN P \ JlL1THE K{IE GEV AN GENE S

J lulde is dcm · die K ommandan t-gener aal, dr. Han s van Hcnsbm·g, Y<'dcdc wee k in P r e toria gehri.ng aan d ie politie k e ge,·angcn cs, toe drie ,·a n die \-Tygelatenes f ecs tclik deur hul k amerade on tvang is. Nege ander,

wal ool<

u itgclaat m o es word, se loslating is deur die tro nkowerheid ver-

t ~"<Wi;.

(I( yk ook h erig op hlads y twee).

Die K.C. het bel<lemtoon <.!at

I

^waan·an^die^een^uniekⁱⁿ^Suid-

daar cintlil< vanaand twec ge- Afril<a se gesltiedenis is en die belll·tenisse genoem kan word, ander 'n alledaagsheid. Hy sal

die alledaagse eerste noem: die regering het weer· nie woord gehou nie.

~~~~M~£~ ~~ ~@ ~OPERS

®~lilltErffi 99 w ~~n~nu~~ 99 D~ ~~~ ~~A~vre

Vir Vier Vr·yhcdc hct die regering glo gcveg. Een daarvan is blykbaar die vryheid om jou woord te breek; die ander drie bly voorlopig onbel<end.

Verder wE sprel<er die ge- hooa· wat dallc onder die indruk mag verkeer clat aan die politiel<c gevangenes een of ander spcsiale genade getoon is, ont- nugtcr. Een kwart remissie is nan aile gevangenes toege- staan, wit, swart en gekleurd.

l\1aak nie saak of dit 'n man is wat uit rej:lUblikeinse oortui- ging met die Union Jacl< se handlange,·s gebots het en of dit 'n Kaffer is wat erens op die platteland 'n b:anl<e dogtertjie aangerand het nie. Alma! oor cen l<an1. . . . die kaffer-woest- aard wat \"Oor 'n jurie was en die student wat deur 'n spesiale hof luidens noodregulasies verhoor en gevonnis is.

~M~~~®~® W @l ~~crnffiJ@~@D®ff 0@ ~

~~Bd~® ~~t tmMifg®!r$~~p

D ie lys van

g<'natnralis~erde

hurget·s wat d e u1· die

~ta<lt kraglf'tl~ W<'l

gepnhliseer word, maak gru samc'

lcc~stof

nil vir elkeen wa! h c:-.OJ·gd is oor die

~amcstclling

,.,m die Sn id-.Afr ikaau se h evolking.

Hu im c.J ric k wart nm a ile aamc wat in d ie lys van l J ulie 191-6 tot 31 D('St•mhcr ]94-6 voor k om ,

i~

die van Jodf' . lw uf!'a akJ ik afkomstig u it Oos-E uropa . Uit d ie l ys h Jyk ook d a t (lie oor grote m ecrdedu•i d u ie

^vali^ll^lalll^l<'

i:-; ni f', nwat·

wi~:ke1ier:<.

botcleicnaa L ·:;, .iuwe1 iers,

<'U:".,

l<'rwyl 'n hcle paar selfs

~;een

heroep kan opt_!ec ui e . Die regcring hct :3f'lfs ' n

Hnssi.<'sc ,vakhond-oq~auiscerder"

met hurger ska p

beklce !

^GEE::-.1^CEKADE

'n Ontlcding van diP :-_rft·r-~.

soos gepubli!>cca· in 'n buitcn- gewone Staabl;oc-rant, ojwn- baar dat die Unic sc IP.Nb<· in die jongstc tyd oopgt·g-ooi wort!

''ir 'n stroona Jude w:tl wisscl van Russiesc burgc•;; tol stuat- loses. se:fs waar die burger- skap van 'vVes-Europese lnndc aangegee word, blyk uit die name dat dit Jode h;. So vin<l ons onder ,Hollanclei·.. name soos Juda en Joel Barber, onder ,Belgies" ~rarcel Goldstein. t n

I

onder ,Fn:nsman.. De Bail .,,

(''oorhcen Dreyfus ·n be-

ken<le Joodsc van). Vca· die ml'crdcrheitl, u!. 120 van· tlie leis ooa· die 5()0 Iwwc b~11·gcr·s,

i;, van Uuit~lantl a.flwm~t.ig.

Aangcsien die regering gccn Ouitsca· meer naturaliseer nic, l>chal\\·,• as hy 'n Jood of 'n ,·crraair•L· is, kan sonder Yoor- twhoud :tar.gcneem ,,·ord dat :ll hiertlie 120 nuwe burger~

,Jrlllr' i... Ole :1ame bewys dit dnn ool<, soos b~yk uit ~ra:x

Connor ( ,·oor!Jeen ~la:x Cohn), Fritz Js• ael en Stemheim (ge-

)Oic Li\\ mski) - om maar 'n paar tc nucm. ·

Toe die elel<lricsc lu·ag in En,;t'lnr:cl nfgcsny is weens die steen- 1-ooltclmrt. sodat 5 miljocn men-.<· ' rrhlOOl> geraak het, het som- mige oywcrhecle aan die gantr prnbN·r hly deur krag op hierdte

"-"se te ontwiJ>I>el, ·n Trapfit•h dicn as ,,l<ragstasie ...

LITOUE

Die twccdc stca·l,ste grocp is uit Litoue afl<omstig -- van ouashcr die Jode-sentrum ,-an Oos-Europa. Onder hulle !try ons name soos Isaac Aehemn,

·n Hebreeusc onderwyse1·, en Abc: Firer·. Lctland staan derde op die lys met 31, wam·ondcr name soos Isaac Aron, Mendel- sohn (gebore Abrahams) ens.

Ag-tticn Pole, feitlik deUI· die bani< Jode en 15 Russe, desge- lylts. ba·ing die totaal ,·an nuwe burgca·s uit bel<ende Joodse !<aile op 275 nac<'r as 50 per-

~<'nl \":lll dil' IIIIWClillgC.

M<.rllr ool< uit die Balkan, Pa-

;eslina en sclfs Holland is talle Jodc ingc,·oer en met burger- skap bcl<lee, soos blyl< uit Isae Weisz (llO<'m<'nie). ~Iax Ladier

(Palcstina) en Is11.nc Samson (Holland). Sdf!> die· culgstc nnmigrant ult ('o~ta. Hicn. is 'n Jood nwt dit· naam J\"athnn Hil·th.

\'an !lie GOO nuw<· hurg-c·a·~ is net 73 vaiW11liiiH'. !)!(' res is vcroondc aan tll(l hnrHI<'I, mcdi- syne, w~:"t, l'ns. Nit• mindl'r nic ::s 117 !-. r·1•gst rc·c·l's lwlt·old<e by die• haudt•l.

INTERESSA t\'1' Die bcroepe maak indcrdnnd 'n interessante ~ludic uit. J\ !- fred Appel, ,·an ,.Duit,...:•· nf- koms, het die :and ingckom ns ,,,·ersamelaar·.

or

dit geld is wat h;; ,·er~amcl, word ni..: pre- sics gcsc nie. Julius Gold- schmidt kom hom in Suici-Afri- ka \"estig as diamant!1andclaar en make!aar, en J:.aac Samson ('n .,Hollande:···) as lancl!;l<:l.p- ski:der.

Uit die bcroepe van die nm1'C burgers wil dit !)lyle of die Smuts-bewind, nadat hy aan- gel<ondig het clat clie vcrdedi- gingsmag nic mcer vir nasio- naalgcsinde Afril\aners oop sal wees nie, so·n tel<ort aan vcgs- manne het dat hy ool< hier ,.val<manne" uit die buileland moet invoe1·. :\Iorris Slatcr ,·an Litouc, Alexando1· Edeli>tdu van llongarye en Zelil> Gers,hanov Y!ln Litoue met ·n paar ander het die land binnegel<om as ,soldate" en sal blyl<baar voort- aan met Suld-Afrilm. se ,·eilig- heid bc·las wees, tonsy hulle 'n grottw tocg<>ncentheid jeens die h::.ndcl met tcr·tyd ontwikl<el.

Aan o!fisierc onlbreek dit tc-

wens ook nie. George Torslein Knatten (\·oorheen Georg Thor- stein Hansen-Knatten) se beroep is ,.hoofoffisier·•.

V.ERBODE BEROEPE So'n toename hct die Joodse bevoll<ing inderdaad in Suid- A(ril•a ondergaan, dat daar b:ykbaar selfs onderwysers en prediltante ingevoer moes word om in die nuwe behoeftes tc ,·oorsien. Twec Hebreeuse on- derwyser·s en een predikant uit Pole (1\'lax Gra,·itsky) be,ind hulle vandag onder die burgers ,·an d!e Unie ,·an Suid-Afrika.

Rusland het ook .sy kwota Jode gelewer. soos blyk uit ,.Russe" met die name 1\Ii- chael Benjamin Bolon. El:i Sament en 1\-Iiehael Coleman.

""at veral inte1·cssant is, is die fcit dat van hierdie Russe

(Vervolg op blaclsy 2)

Nli.IE

'H~ENWOO

aunG

,Julie vier kamerade het gecn genade ontvang, soos julle ool< gecn genade gevra het nie.

Ju!le het die str·yd volstry tot die ei nde toe en julie skuld die vyancl nilts en nog 'n keer niks.

Tot die eincle toe, tot die laastc dag toe, het hu!le nog dit so lJeclissel dat manne wat aange- sc was om uit te gaan, weer aangcsc is om nog enige \veke te bly. . . . daarom dat l\fischa Slabbert. Frikl<ie Venter, Boeta Fourie. Wessel Cronj~. Ben Bo- tha, Vale Ferreira en Dirk Coctzee se slocle vanaand leeg staan as hcrinnering aan hul samesyn. . . . in die gees!"

Om op die tweede kenmerk van va.naand se samcl<ems te kom. wat dit uniel< maak in die gesl<iedcnis van ons land:

Hier hel jy onder hierdie hon- dercle aanwcsiges twee sel<sies - die gaste en die eregaste aan wie hu:de vanaand gebring word. OndCI" die ccn l<lomp het mens pro.fessorc van die Uni- vcrsiteit, predilmnte, ampto- nare, boere, wel'i<crs, dames, adYolmte, prol(\lrcurs. . . selis Die amptelil<e lys in die 'n venlwaahle oud-Admin.JstTa- Cape Times van gaste wat teur". . . en onder <Uo ander die lwninklike tuinfees by- sel•sie het jy vier mans wat gewoon het, be,·at ool< o.a. nou net na. j:uelange opsluitiJJg die name van genl. en mev. uit die land so grootsto ge-

J. de Vos. GenJ. De Vos het ,·angt'nis Jwm en wat van roof, ons versoek om te ontken >-abot:tsie, aanramling en w~l>t

dat hy of sy cggenote teen- dies meer sy slwldig bcvind is.

woordig was. Hu:Ie het wei En diegenc wat hnldo bet.uig, is uitnodigings na die funl<sic nic- llil' gevangcues aan die bur- ont\·ang, maar het dit van g<'r·lil<c l>ring nie ... nee, al clie die hand gewys. (Vervolg op bladsy 2)

• 0 ::t !ll! •• Bi.Jflli~ 8,J:IJJ£~!iil,il 12Jtlk!.L1!!1

: u:m

!llUJIIEl ll.'JI2 il lll.IIBJIIi.UiliiJlli!I:"Iil

V erowe raar se Hoon

Toe die reelings geta·ef is via· die l>oning se reis deur sy

\"Prr•wcrde Suid-Afril,aans<' gc-bird, i~ tli<' personec.l wat hom muc•s hystaan, ,.spe~iaal uit;;e~oel,", volgcns 'n berig in die Cape Argus.

Oie name van die dric Boerc--prc:<idt•utc wat die vcroweri.ug in 1899 daadwerklil-\ beveg hct, is inlll'grc·pc in hiertlic ,spesiaal uit;:-e-;ocl•te" lys. Die lmning sr:- t rrin snl up sy ce1·stc slrof bestuw·

word d!'ur· masjinis J. L. I<RUGEH. Jn J<nnpstnd, Bloemfontein, .Pn:toria en Durban sal die \'Crsoa·ging van die lwniug se etes toove1·tr·ou word aan mnr. V. G. REITZ, tenvyl hy op die reis <leur die Vrystaat ,·crgesel sal word <leur dr. C. STEYN as begeleidende

minister.

\Vaarnemers slen in hier<lie in die oog lopcntle feit 'n doel- bowusto poging van die veroweraar om tUo Boerevollc in sy · ,·crncderlng te hoon.

(2)

BLADSY TWEBl DIE O.B., WOENSDAG, 5 MAART 1947

TEJRUG BY HUL KAMEJRADE~

tosgdatenes V erwelko m

Met gmot 1mhlisiteit is aangekondig dat daar grootskaalse l o:slatings van gevan genes gaan wees met die aanh:oms van die koning. Onder die honder- d e gevaugencs in Pretoria Sentrale Gevangenis is 27 van ons kam cradc. Volgens die aangekondigde skaal van remi:ssie so u twaalf man op 22 Fehruaric uitgekom h et. Inclerdaad is nege van hulle agter- gehou eu slegs drie is losgehiat. Hulle is M. P r ins·

loo, G. Vorstcr e n C. Claasscns.

Met 'n oog op die verhoopte- vryheicl van twaalf man hct die Pretoria-gcncraalsl<ap van die Ossewabrandwag 'n groot fees- etc in die Afril,:aner-Koffiehuis gereel. Die saal v,·as so vol as dit kon dra en oor die driehon- derd mans en vrouens van Pre·

toria, die Rand en ander dele van Transvaal (asook 'n sterk Boerejeug-lwor) \\'aS daar.

Toe \·erneem is dat daar ,on- vermydelike vertragings" met die nege man p:aasgevind het en dat hulle nie op die beloofde datum sou uitkom nie - en derhalwe nie by die feestelik- heid teenwoordig sou wces nie - is besluit om hul stoele aan die eretafel lceg te laat as woorde!osc hcrinnering aan hul samesyn in die gees.

As vierdc eregas Hen!{ Pre- torius, wat cnige dae tevore uitgel<om het en sy stocl langs sy dl'ie ltameraclc ingeneem het.

'n Groot aanta! telegramme is ontvang, waarondcr· cen van die Adjuni<-K.G., gcnl. J. A.

Smith.

TRONK VEREDEL Advoltaat Kobie Marais, Ge- neraal van Pretoria, het as voo1·sitter opgetree en ds.

Reyneke van Pretoria-moeder- kerk \·ersoel< om die ver- rigti~gs met Skriflesing te open. Daarna is die gebed deur Ds. J. A. Schutte van die Ge- reformecrdc gemeentc, Preto- ria-Oos, gedoen en in 'n \Tolil<e gees het die ete sy gang gegaan.

Gcnl. prof. G. Cronje hct beldcmtoon dat daar met die aan\\'esighoi<l van hiel'(lie politielte gcvangcncs in die Sen-

tra!o Govangeuis 'n JlUWO en verhowe tipe in g-elwm hot wat baie daartoe byg-edra hot om die Jewo en die gedrag van die tronJ;: op 'n peil te bdng \\'aal'in dit vroeer n!e verl;:eer het nie.

Hicrdic getuienis !s ten slotte dcur di. Ucynel;:c en Schutte, wat die govangcnes i11 Sentmal onder hul bediening het, ten voUe bevestig en met nadi'Uit onderstreep.

NUWE ONDERSOEK

Ds. Reyneke het oolt mel- ding gemaak van 'n eiesoor- tige en wonderlikc stuk By- belondersoek wat die gcvan- genes gemaak het en waarin elke hoofstuk, vcrs, woord en letter in die Afril<aanse By- bel aangeteken en getel en volgens lengte gesortecr is.

Die resu~taat is in 'n sl•ilder- agtige reeks tekeninge ver- ewig en hy nooi aile belang- stellendcs uit om dit in sy Pastorie te kom besigtig.

Die voorsitter het die K.G.

gcvra om die hei:dronk op die eregaste - die losgelate ge- vangencs - in te stel.

Die toespraak verskyn elders.

Na die toespraak het die aanwesiges onder luid geroep \'an .,ons kamerade !" die heil van die drie losgelatenes gedrink.

Onmiddellik daarop: ,.Die lee stoe:e!"

MOEDER

Benewcns die drie ma:1 is daar as spesiale eregas genooi die moeder van een van die manne met die langste vonnis, wat eers in 1950 (insluitende die huidige afslag) kan verwag om uit te kom. Mev. Van Heer- den van Pretoria, moeder van

(Vervolg van bladsy 1) lmllc gaan tocle op boroepe wat

in hul cie vatlerlantl vet·bode is.

Die ,Rus" Nochomaw!tz is dcur die Smuts-bewind tot Unic-but·ger Yet·hef, omdat hy horn die g1·oot woningnood aan- gctrek hct en tlaarin 'n handjic

\\'il bysit - nie as bouvakman of boulwntrallteu;· of icts de!'- geliliS nie, maatr as ,cicndoms- agent" - 'n berocp \\'at in Rus-. land scdcrt 1917 oorbodig go- word het, intlien nie tcwensge- vn.arlil;: nic.

Dieselfde geld vir die voor- malige .,Rus", maar tans Unie- burger, l\Hehael Bolon, wat sy beroep aangce as ,.spclml:mt"

- 'n bcroep wat op hicrdie oomblill in ~-<Y voormaligc va- derlancl met die dood of ver- bauning stral'baat· is. Die Smuts-bewind hoi, hom egtcr so'n waa1·dcvollc bate met die oog op ons arbci<l;,;tekort be- vintl, thtt hy hom tot burger- simp Yerhef hot.

ORGAKISEER ARBEID Die ,Russc" wat Unie-bur.

gers geword het, is egter nie net waaghalse wat die wette

\'an hul eie land uittart nie, maar daar Is ook wetsgehoor-

sames wat min of meer handel oot·eenkomstig die harlewcn:).' van die Kremlin. Raphael. Gci- Yan (gebore in I.itoue), maa1·

voorheen Russiese burget·, gaan hom wy aan <lie belange Yan die werl•ers. S;y beroep is ... YAii- BONU-ORGAl\1SEERDER!

Op grond \·an hierdie uclang- ril>e lewenstaah: het die Smuts- bewind hom toegelaat iu die Unie en met Unie-burgcrslmp beltlee.

Hierdie gepubliseerde lys van nuwe burgers uit Europa gee enigsins 'n aanduiding van wat onder die regering se immigi·a- sieplan verwag kan word. \Vat allcs uit Brittanje die land bin- nclwm, bly in du.istet·hcid gc- hul, aangesien <lit enigc Brit - of hy van Litoue of Pole voor- hccn aflwmstig is - vryst.aan om Suid-Afrilta binne te kom en outomaties Unie-burget· na twee jaar te word. En aan watter beroepe hierdie nuwe burgers behoort, kan geraai word as in gedagtc gehou word dat Enge~and self so'n behoefte aan eerlike werkers het dat hy selfs die gehate Duitsers op groot skaal invoer.

Kol<l<ie van Hcct·den, wat 36 jaar tronkstra! (samclopend tot op 15 jaar) geluy het Yir besit van springstowwc, ens., is as prototipe van die Vrou en Moe- der gchuldig en aan haar is deur mev. Van Rensburg 'n pragtige ruiker namens die aanwesiges oorhanclig.

Namens die losgclatcnes het Marthinus Prinsloo op die heil- dronk g·eantwoord en huJ:e dank uitgespt·eelc Hy het be·

ltlemtoon dat hulle die stryd geensins as beeindig beslwu nic, dog bloot in 'n ander fase oorgegaan. Die l<amerade in Sentraal het twee eienskappe opgedocn - 'n diepgaanclc ver-·

bittering teen die vyand vir die

\'Crnederende en mindcrwaardi- ge wyse waarop hul!e h-ehandcl is - aan hulle is meerma·e dem· amptena1·c gese wat te lafharlig was om teen die Duit- sers te gaan veg maar wat teen weerlose gevangenes \\'OU

grootmenecr speel, dat ,julie is laer as die sltuim van die aardc, julie politiel<e gevangenes" - dicpgaande verbitte- ring en ·~ onwrikbare trou en vasberadenheid om die stryd verder enduit te sta-y.

LEUENS

Ook al die Jastca· en bcswad·

dcring wat teen <lie O.B. ge- slingcr is, hoe llullc, die manne in die gevangenis, dcur die O.B.

sou .,mislci" gcwces hct en dem· die O.B.-Noodhulp in die sleek gelaat sou wees . . . al hierdic infame leuens wou hy as een van hullc en namens hurc vanaand hicr locnstraf. Bulle het gchandcl met oop oe as !lee!

van die stryd en hulle \·oel teenoor die Ii..G. en teen die Bcweging, asooli tccnoor

s :r

.llioodhnip, nilts ~nders as trou en danl,baarheid.

:Met •n SJ -sa:uut hct Prins- loo van die luid ;preker terug- getree.

Tenslottc is aangekondig deur die voorsitter dat die ander manne wat nog moet uit- kon11 en \vat dc1n~ die· teenstan- der so swaar tclcurgestel is, met die vicl'ing van die Pre- toria-Generaalsknp sc Vry- hcidsdag (8 Ivf;)art) op Klip- lwppics, die ccr gedoen sal word wat hullc ook vanaand tockom.

Die vcrrigtingc is afges:uit mel 'n gcbcd clwr ds. J. F.

Kruger.

K os ... /nvoer No

Duits6and

Die R•·itsc en Amf'rilmansc bescttinrrsgcbiedt· sal vanjaar

b~·na £130 miljo··n se Yocllsel invoct· om die rantsocn op"1,800 lcnlorice per dag te hou.

Dit is die l<er,l van die verslag wat oucl-prcs. Hoover aan Truman sal voor:!! nadat hy ,<·y onclersock van die Duitso voecl- selposlsie vol tool het. Daar word ook verwag dal Hoover sal aanbevcel dat die nywer- hcidspcil vc.n Duitslancl verhoog moet word.

Volgens die Hoover-verslag is daar sedert die twintig maande wat die vyandelikhede ge- staak is, net in agt maande

I .

^'^voldOenaan die voorskrifte \'an 1,530 ka:orlee per dag per persoon.

(Vervolg van b:adsy 1) andere, die dienaars van die

vVoord, die advokate, werlters, profcssore, dames, boere en wat dies meer sy, kom hu:de betuig aan die eregaste, die manne wat .,kriminele" vei'OOI:delings

teen hulle het.

GEEN MISDADIGERS Of die burgerlikcs moet van hul sinne beroof wees om misdadigers te huldig

or

hulle wcct

dat die manne gcen misdadigers is nie. Ons wat die mannc en die feite ken (en ook die vyand ken) het geen twyfel wat die posisie is nie. Daarclic manne is geen misdadigers nie, HULLE IS REBELLE, RE- BELLE TEEN DIE BRITSE TROON. En wat hulle gcdoen hct is opstand en vcrscl teen die Troon en teen die sinncloso oodog waarin Suid-Airil<a deur die handlangcr-regering gcdom- pel is.

In 1914 het die regering die

o~·dentlikheid gehad om die rebelle \·an hoogven aad en soort- gelyl,:e dinge aan te kla, nie

\'an vcediefstal vir eJ<e gekom- mandeerde perd, van moord of aanstigting tot moord vir elkc skoot of skietbevcl wat gegce is nie. Maar hierdic keer hcl hulle anders gehandel.

'n Tipiese voorbceld is die van een van ons l<amerade, Jannie Richter, wat tesame met sowat vyf kamerade tweemaal met geweld uit die gevangenis in Bloemfontein ontsnap het,

ail}ei maal met lewensgevaar vanwee die gewapende ·wagte.

Hy 'is verlede week aangekla ei!

wel van tronkbraak en diefstal.

Wat was die diefstal? Toe hy en sy liamerade die be\Yapendc wag oorrompel en ontwapen hot:, het hulle vanselfsprel,end sy rewolwer saam met hullc uit

<He gevangenis geneem. Ver- wag die vyand dan dat na jy hom ontwapen en voor jy loop vir jou !ewe moet jy hom cers sy vutll'wapen terug gee om jou mec tc sltiet? Maar hulle het Jannie Richter aangekla van dicfstal. . . . hy wat 'n kranige jong held van hierdie voll• is.

Waarom? Om<lat hnlle bang is vi1· die besieling wat van hierdie jong manne vir die toe- l•omstige republil•einse volk sal uitgaan. Nou moet hulle ten aile lwste die besieling besoe- del en die stempel van ,dief- ' stal", ,roof'', ,sa"f.>otasie",

,aanranding'' en wat dies me~r

sy op die heldedade druk. Want lulllc het 'n Iwue angs \·ir allc Afrilnlnerbesieling; net die besieling \'an oorsee, die wat met koninklike prag en praal en met 'n Britse s:agskip hie·,·

aangcwaai kom, is vir hulle aanneemlik.

:Maar hierdie manne, ons eregaste en hul kamerade wat vanaand nog agter die hoe mure sit, hierdie manne het vir die Afriltanerdom nuwe besie·

ling gebring en ons is hullc dankbaar, het die K.G. besluit.

lmmigrSl$i~ V ©ltru

Kinder§ Mi~luk

:\mptelille luinge meen dat die regering se sl,ema om op groot sima! l<indcrs tLit Euro- pa en Engeland na Suid-Afri- l<a in te \'OC}', in duie gestort hct omdat hicJ·die Ianoe te l;ennc gcgec hot tlat huJle geen ldnders vir cmigrasie na die buitewerehl het n.ie. Rcgcdngs- luingo in die voll<sraad fluis- ter reeds dat die J'Cgoring <lit moot oorwccg om ldnders uit die ,bcv•·yde Iande" in to voer.

Die rege1·ing hct veral ge- hoop om baie Jdnders uit En- geland te luy, maa1· die op llande synde inligting toon dat daar bale min, indien cnige, is wat toege:aat sal word om hul vaderland te verlaat.

Australie en Rhodesie het die Unie reeds voorgespring om die aantal Bl'itse wese, sowat 5,000, in te palm. Die voor-

raad, so is verldaar, is nou uitgeput.

Verskeie ander Iande het te kenne gegee dat hulle nic ldnders het om te verloor nic.

Hu:Je soek self arheiders en om hul kinders te verloor, beteken 'n verlies van toekomstige ar- beidsluagte. Grielte:and wat bereid is om ldnders na Suid- Afrika te stuur, stel sodanige voorwaardes dat dit blykbaar nic deur die regel'ing aanvaar sal word nie.

Sekere Engclsspreltende lede van dfe volksraad hct reeds verldaar dat hu!le persoonlil<

geen rede sien waarom die regering hom nie na Oostcnryk en Dui tsland moet wend nie waar wel talle wese van die gesldk- te ouderdom is wat na Suid- Afrika gebring !tan word.

.,Hulle Is tog ook maar van Angelsaksiese blood," het een L.V. verk!aar.

K ontroleur Wil Nie Help No~

Hoewel die aantal oortrodings van prysregulasies en swart- marlcbedrywighe<le <leur Indicr- handelaai·s sedert 1944 met by- na. vyftig pe1·sent tocgcneem hot, hct die l{outr'oleur van Voc<lsel die versoeJ{ van die Blanl>e Verbruil,ersvereniging om die lcwota handclsn-a•·e aan Indier-hamlelaars te vcrmiuder, gcwcier.

,Vermindering van die kwo~

ta handelsware aan 'n bepaal- de handelaar kan a:.Jeen met die bepaa!de handelaar se toe- stemming gcskied", het hy ver- klaar.

Die Blanl{e Verbruikersver- eniging wil dat die voorradc van die wetsoortredende Indiers verminder word, sodat genoeg- same voorrade aan die blanlce handelaars verskaf kan word vir verspreiding onder die pu- bliek, veral daar die Indiers se ldandisie so afgeneem het dat hu:le al selfs seep in hul ven- sters ui tstal.

Volgens inligting wat die Mi- nister in die volksraad verstrek het het die oortreding deur Ind\crs van regulasies en wette ten opsigte van woekerwinste, swartmarkbedrywighede en an·

der bcheerregulasies in verband met die koop en verkoop en op- gaar van voedsel, geweldig toe- geneem. Ge<lurende 1944 is 6i2 Indicrs slmldig bevind. Tydens 19-15 het die gotal gcs~·g tot 729, terwyl dit in 19!6 die on- gclccnde hoogte van 1.023 be-

rolk het.

(3)

DIE O.B., WOE~SDAG, 5 MAART 19·17 _BLADSYDRIE

LaJl1ld§eu JDls Mo e t Kan Ui t ~ w e rk

Ged ruk Word T eJl1

Gunste van Immigrante

Die ' regeriu g, w at dan n ie kan s sien o m , in te nteng" in vakhoncl- aau gelcenthedc wann eer d it myn we rk er s h e tr e f wat opgesaal sit met ' n b cstuu r wa l dcm · d ie meerde r hcid lede ver we r p word nie,

j:,

in elk geYal h ert' id om in

te

m eng

'"allllN'r

dit sy ste mvcc uit die huitdand h eh·ef.

Die D<'partement YUn Arbeitl hot 'n omsendbrief ann nywer- hciclsrn<lo gcstuur· waarin bulle

\'ersoelc "·ord om sel<ore beiJU- Ungs wnt unic-burgcrs teen

\'L·eemclelingc se nwdedinging b<'sl;enn, op te hef, soda.t die regel'ing se imm.igrnutc mal<li- l•er aan wcrk gchclp !can word.

Hicrdie omsendbrief is \'erlede week in die parlement ter tafel gcle. Dit lui onder meer dat die Minister van Arbeid nywerheidsrade versoelc om ooreenkomste ten opsigte \'an die geslote geledere-beginse! op te he( insoYer dit immigrante hetref, aangesicn hicrdie bcpa- liJlg die regering se immigrasieplan ,ernstig sal benadeel".

Die· Minister yersoel< dat ny- worheillsnule enige dergclil1e bc•Jlaling wat in \\'('t·lcing is of nog mag tree, moet aann1l met 'n ldousule dat ,,die bepalings van hicrd.ie artil<el sal nie be- tl·l'lcldng he oy 'n immigrant g1•c1tn·ende clie eersto jaa1· van sy wrblyf in clio Unic nie".

Die brief verwys ,·erder na selcere bepalings in sommige arbeidsooreenkomste wat ver- hoed dat buitclandse werlcers in dicns gencem mag word voor- dat die betrol<ke raacl homself oortuig het dat daar geen Unie-burgers is wat die plekke

!tUn vu! nie . .,Hierdie bepaling·•, so !ui die Minsiter sc versoek, ,.was lotnogtoe nie as onrede- lik beskou nie, aangcsien !lit ten <loel gehad het die bcsker- ming \'lilt plaaslilm worlcers, maar· al!c vorantwoonlclilcheid ten opsigtc van <lie t.oclating van immigrante tot die nrbcids- marlc in mcdcdinging met Unie- bm·gers i.; nou regst.I'CClcs cleur dil' r<'gering aanvatw (! !) In hierdie omstand.ighcde hchoort die ,n ecmdcling-bcpaUng' ge- sluap tc word.

Hie1·die opdrag aan die nywerheidsrade kom dus daarop neer dat Unie-burgers uit hut werk gestoot moet Jean word ten gunste van oorsese stem\"ee.

As dit nie die oogmcrk is nie.

is die hele opdrag oorbodig.

Tienduise nd

lmmi~ r ant e

In I-Ialfjaar

Die syfers van die aantal im- migTante wat die Unie in die afgelope jaar binnegekom het, loon by ontleding watter be- lcid dte regering ,·olg in ,·er- band met sy ,·oorgestelde im- migrantc.

Gedurendc die ee1·stc 11elfte van ver!ede jaar hct 9,617 immigrante permanent die Unie binncgekom, a:dus die Minis- ter van Binnelandse Salce, mnr.

H. Lawrence. Hy het oolc be- kcndgemaak dat geen Duitsers, Hongare, Roemene en Bulgare in die Unie toegelaat word nie.

Die vol'ige wee!{ was hy cgter in slaat om mce te deel dat meer as 160 Jode die Unic as permanente immigrante binnegekom het. Die :\linistcr was nie bereid om 'n ontleding te gee vanwaar die andet· immi- granle kom nie.

K w-y~eJmcii~ ~~(g;§cl hrii ff

~Erfim1~ W ~.ttR@iirm~ Ihm

~~!P©§i~n~ ~ XIDcell~nd

Politiclce waarncmers hci die afgclopc week gepeins oor die merlnvaardige ommcswaai V:'ln die H.X.P.-II'iding ten op!Sigt~ van die Jwninr.- sc vcrwell<oming. :1\adat dit> pnrt.rleiding hom aan- vanklil< vereenselwig het met die vc•·,, f'll<oming, en t11·. )lalau met 'n groot aantal lede \'an sy lwul<us die heil \'an die konin~

in. dit· st adsaal ga::m orin!; en die tuinp:ll't_v byg<>woon het, hl't hullc ewe sldclil< weggebly \'1111 die laa»tc- onthaal in H.aapstnd.

Op die \l'loensdagmiddag is die !coning deur die parlemen- tere !dub te Fernwood onthaal. Uit navraag by verant- woordelil<e amptcnare hel gc- blyk oat die opposisie mel uit- sondcring ,·an mnr. J. G. Stry- dom, alma! daar sou wees. Dit was die vorige week. Op

\;>,'oensdag was daar· egtc1· net sewe lede van die opposisie by die Fernwoodse onthaal, nl. dr.

S. J. Swanepoel, mm·e. Jan Will<ens, C. J. 0. Wessels, T. Naude, A. Steyn, J. H. Conra- die en leo: W. A. Booysen.

TWEE REDES Hoofsaaklilc twee falclore word genoem ,·ir hierdie houding. Eerstens het daat· baie sterk kritiel< in die party se eie geledere teen die amptclike houding van die partylciding gekom. Die rcpublil<eine in die party was baie onte\'rede oor die instorting van die parlylei- ding se republikeinse versel in die aangesig van die koning, ,.e,·al na die duidelil<e oproep van wyle gen!. Kemp om die koning te boikot.

Die twcecle fal<tor:. is die En- gelse se houding. Dr. Malan se vriendelil<heid teenoor die koning was gebaseer op die ver- onderstelling dat hy Engelse stemme sal ingaar indi~n hy lojaliteil aan die Britsc Jconing betuig en die repub:ielc in die yskas stop. Bale gou het dit cgter gcblyl< dat die Engelsc nic so histcries oor die I-aning is nie.

Die jongste Kruilhoring laat die kat uil die sak waar hy \·er- klaar: ,,Ja, daar was wel gees·

drif by die slcares. Maar die gc- talle was kleiner as wat verwag is, en vir elke twee ,,·at gejuig het, was daar minstens vyf wat met oop mande staan en ltyk het".

MISREKEN

\'\'aarnemers meen dat toe die H.N.P.-leiding hierdie gebrck aan gcesdrif ontdek het, danr bes:uil is om bietjie terug le skuiwe van die koningsgestoclle omdat oorgeesdriftigheid vir die lwning hulle sowel I·epubli- keinse stemmc mag kos as stemme van Engelssprekendes -wat afsydig staan Yan die hole gedoente, en dus net met vcr- agting sal neerkyk •op die Iompe serenade aan mej. Engelsspre- kende. Die Kruithoring ver- Jc:aar dan ook hoogs verlig:

.. As maarska!k Smuts reken dat hierdie koninklilce besoek 'n groot en gunstige politieke

uitwcl'ldng- op sy ltwyncndc Verenigdc Party gaan he, dan maalc hy 'n groot. komma, 'n geweldige, komma, flater, punt·•.

\'1-'nanH•mcr,., lei hiemit af dat dr. i\Ialan ht•scf hct tla! hy met s}· lojalii.PilsbetuigiJtg en versal<ing nu1 rcpublilmni::;mc, in gc•rtl. Smuts sc ,liomma."- flalcr sou dl'f'l. Vandaar clie late .omspl'ingc·ry.

Die l<oeiil i!'- •·gtcr oor halfpad

!leur die l<t•l'l<, nnngesicn d1·.

.!Halan se nmpll•liJ<c stempcl op die lconingsl)l•sock reeds J<lnar afgc·d ruk is, en clie reiWngs wu.t

!<y partylede \'C1·al in die Vry- staat Yir clif' l;oningsbcsoel< gc- tref het, nou maar hul gang sal moet gaan.

Die Burget·, wat net so deel- geneem het as die Engelse pers aan verspre:ding \·an konings- p1·opaganda, gnan egtcr nog voort om 'n spesiale verleen- woordiger met die koning saam te stuur en daaglikse bet·igtc te pia as.

Pro paganda

!Bring Prinse$ U n Verleentheid

Die EngeJse perspropaganda om Afrilcaners op te sweep tot koningsverhcel'liking is so oor- rlrewe dat clit die koninldike gesin selfs in verleentheid bring. So is !'eeds 'n jaar ge- Jede al bcrig hoe die prinsessies besig is om Afrilwans aan te leer. B1·iewc aan die pers van Afrikane1·s het ·selfs met eksta- se gewag gemaalc van ,.ons brawe prinsessies" wat ·n voorbeeld aan die Engelse Suicl- Afrikaners stcl.

Namnte die toer nader gekom hel. is meer verneem Yan die Afrikaanse Jesse, en is selfs berig dat 'n hoe ample- naar in Suid-Afril<a-Huis vcr- antwoordelil< is vir die Afri:

kaanse Jesse. Toe die tyd van vertrek begin aanbreek, is so terlobps berig dat die prinsesse nogal hard mocs worstel om Afr·il1aans te bcmagtig. aangesien die taa: saamgestel is 6it ,.kaffc1·talc. Zocloe. Hollands en Hugenote-Frans".

Diep onder die jndruk van hierdie opofferings van die prinsesse. hct 'n Paarlse dok- ter by geleentheid van die ko- ninl<lil<e onth::ta! a!daar, een

\·an die pl'insesse in Afrilwans aangespreck. Sy het gennt- woord dat tot hoar spyt sy nie A fril{aans kan \'erstaan nic.

Stuur u POSBESTELLINGS vir

G KANTOORBENODIGDHEDE o

SliO~YFBEHOEITES

en

na

SOLIHS VAN NIEK E RK

Oroote Kerlcgebou, Parlemcntstraat, KAAPSTAD - Foon 2701'7

A .V. B.O.B.

LJ•l,besorgors, Orntateennlnleere,

Begmlolnvctt~ekernnra

Bloemlontcln - Pretoria lSO Takko

MARKAGJENISKAIP

" fl.

VROE E MORE·MARK

KAAPSTAD

0

BetaUng gesk:le(J onmJddelll!i weelclll<s, mAAndollks of

soos verlann- 0

Best~ beersende pryae 0

MlNNAAR EJ 'i VAN SCHOOR

Etenao.r: GUSTAV RET.IEF

G. A. FICHARDT. Bpi.

(Ltd AfrllUUlllAO SandeiJILMUtuut

~lASJINERIE, YSTERWARE.

PRODUKTEilANDELAARS Foon 700 Opgerlg 1818

BLOEMFO NTEIN

P LUIMVEE

Ulo lleste l"lrmn om u Pl.UDI \'EY.

J::tt:JCS en nn(.o'r PJIC)I)UICTf~ nnn te stnur 18:

C. M. ELOFF EN K!K

<E<Jrus.) Bpk

~11\RI::~IARJ{ (l'osbus 7111~) 1\'en·Jon

Spesiale Annbod In

DAMESHANDSAKKE

Egte leer, met Jeer ultgevoer. teen presies die prys wat u.

wil bctaal.

0

KO:\I SEKER NA

S ffce yllll$

DIE l\IODEWTh'KEL PAROW

Bes k e rm u Oe

Bring u oogarts se voorskrif na ons. Laat gekwaliflseerde Voorskrif-Oogkundlges u be- dien.

Wahl, Lawrence

E N KlE.

IBR~IA!\EitS

Addorleystraat 120a, Kaapstad Foon 22408

S'JrUWiEIER 1lJ ?

:PRO ECCLESIA-BOEKHANDEL I<AN AL U STUDIE-BOEKE

VOORSIE~!

Wete n s kapli ke Boek e oor die volg en de ond erwcr1)e is n ou in n EIE T AAL

h eskikbaar

Wislmnde:

Opvoedkunde:

ANALITIES£

i\lEETKUNDE

VA::-i DIE PLAT YLAJ<

deur Prof. D. J. van Rooy 20/6 posvry

Physiologic:

0

MENSLIKE PHYSIOLOGIE

d~ur Dr. H. E. Brink

· Deel I en II - 21/- elk

posvry

0

INLEIDING TOT DIE ALGEMENE TEORETIESE OPVOEDKUNDE

deur Prof. dr. J. C. Coetzee .. .. . . .. .. 15/6 posvry Bantu tale:

0

INLEIDING TOT DIE STUD IE

VAt~

SUID-SOTHO

deur Prof. dr. B. I. C. van Eeden . . . . 12/6 posny Soologie:

0

DI E ONTLEDING VAN DIE KOI\ TYN

deur Dr. C. Grobbelaar . . . . . . . .• . . 13/9 posvry Regsleer:

0

INLEIDING TOT DIE ALGEMENE REGSLEER

deur Prof. L. J. du Plessis .. .. . . .. .. 3/- posvry Elconomte:

0

INLEIDING TOT DIE EKONOMIE

deur Prof. C. G. W. Schurr.ann en Prof.

D. G. Franszen . . . . . . . . . . . . . . 20/6 posvry VRA. 01\1 VOLLEDIGE LYSTE

Pro Eccl es iaoBoekhandel

Posbus 29 STELLENUOSCH

(4)

BLA.DSY VI:B:R DIE O.B., WOENSDAG, 5 MAAR'r 1947

WOENSDAG, 5 MAART 19·17

Hul ft{are Erl{en

Doel

Suid-Afrika het immigrante nodig om sy arbeidslmagte met die oog op nywerheidsuitbreiding aan te vul :e~ om die blanke bevolking se posisie te versterk. Dit is die twee 1•.edes wat die regering na vore bring om sy dolle immigrasieplan goe-d te praat. Ons wil d.ad.elilc vc1·l,lam· dat hoewel hienlie twee ar[t!WW?Itc op potc sta.(Ln, ans nie vir ec,n enkele .oomb]ilc be1·ei.a is om dit as die ware moti'e'loe van die regcring te aal'l-uaar u.ic, c,n d.(L.(Lrvoo1·, m.ce1t ons, het ons .gc;nocgsMne groncl.

Eerstens sou die regering, incliocn hy waarlik begaan w-as oor arbeid~aanvulling, hom beywc1· het om die beste, beskil<bare ny- werheJclskra.,ote te 'lllergacler, soos aile Jande <loen wat werklik behoefte aan vakmanne het. Maar d-it <loeJn die rege1·i₁₁g nie. As naloper van Engeland by die uitbreek van die ₀₀₁·Jog, weicr

~Y ~m ~wee j_aar na ~i~ oo,·Jog Engeland se Yoorbeeld te vo1g

111 Juerd1e ops1g. Hy IS skynbaar meer vyandi_ggesind teen die Duitsers as wat Brittanje of Amerika is. Albei hienUc la.nde gee vandag voorlcem· aai'l Duitsc vakman.ne vir immig1·a.sie. Enge- l-and het reeds 50,000 Duitse1·s-t~'it Dn-itslmll<~ inge·uoc1·, en

011

^~

langs is berig d.(Lt hy a:Zle Duitse krygsgcvangencs, va

1

^~^wie ^dcwr

b!Jllla 'n halfmiljoen ·is, die k.eu.se gela.at het, om pennane-nt in Engclan<l te bly wct1m'ee1· hul slr11we-tyclpC?·k vcrstrelcc is. Engc- la:nd se behoejtes oo1·trej du.s sy hactt, en hy is bercid om sy volkskragite met Dnitsers Q(£1t tc vul.

OOR Al\IERIK.-\.

Ook Amerika volg hierdie voorbeeld. Verlede week is uit New York in die Cape Argus berig dat Amel·il\a voorJ~eur gee aan immigrante Uit ,Brittanje, Ierland, Duitsland en Skandina- wie" - wat meer as 50 persent van die immigrasiercgte het - terwyl hy Ita?ie, Pole .en die Wes-Enr.opese lc£11(/e boikot. So be- gerig \1.-'•3S Amerii<a om Duitse tegnici in hande te kry. dat hy spesiale afdelings in sy Jeer gchad het wat jag g-cmaak het op hulle. Maar Cl'lS 1·egel'ing w·etie1· ni.c ,net om ·'n enk'Jlc Dnitse tegniktt.s 11.a Swicl-Afrikct toe te la{lt nic - hy oonoeeg rlit selfs om Dt~itse1·s ttit die la:n<l tt; sko71!

Daarom se ons -dat ons nie die sto1·ie glo dat hy immigrante wil he vir ons nywerhede nie.

Net so min glo ons die f·3bel dat inunigrante .,gocd en sleg'' noclig is om .d~e blanke besl<aw,ing te kom onderstut. Want as ons let watter soort immigrant die regering, met sy sterl<

sensuur op Duitsers, wei toelaat, is dit duidelik dat hy nie handhawing van die !>Janke beskaw;ing in, gedagte het nie. Hy spits hom 1;eral toe op Engel.a.1ut, C?l- Engelan(l self hct '?t tclco₁·t cum opgel.eide arbeidsk1·agte. Maar Engeland het mie 'n tclcort aa>,n ,,m'1nblankes" n,ie, so.os blylc 11-it 'n verslag, in '1t 1ncdiese tydskrif. TfC?t pe1·se~nt 1;an clie Engelse be-uo.llcing worcl a.s wna.1·•

<leloos c:n selfs as aanstootlilc aangcteken. Dit is cluidelik d.at JYni.d.-Af?·ilca sy im1wi.grante vc1·az uit hi.e1·clie ldas sctl tnelc. Niks kam, Tmlle keer nie, en die B1·itse Tcge1·i·ng sal lmUe graa.g op 111'1.cleT lctncle wil a.tlaai ten, eincle ontslae te Taak van Ollzlrod!tk.·

liewe etC?·s. Ons weet dat hierdie klas immigmnt gcwoonlik meer tuisvoel by die nie-bktnke as die blanl<e dec! van die bevolking.

Hul sal dus eerder 'n versterking wecs v,ir die klcurlinggemeen- skap.

DIE DOEL

Wat is dan eintlik die ware doe! van die regeting n11et sy oorhaastige immigrasieplan ten spyte van voedsel- en behui- singskrisisse? Die Cape Times hct vcrledc week cliP. anlwoord gegee. Hy verwys na die opposisie se versoek om Duitsc immigrante toe te laat, en verldaar ·dan:

,Dr. Malan sal klaarblyldik bly wees om hulle te ver-

\1/lelkom. Hulle sal, so hoop hy natuurlik, in die geledere van nasionalisme opgeneem word en hom politick verstcrk. Na- sionalisme se ware beswa.ar is duiclelik gefuncleer in sy vrees clat 'n groot instroming van nuwelinge hom sal oor- weldig ien uiteindelik as politiel<e paTty sal vcmietig."

Die v?·ecS-11bOtief -wat clie een pw·ty hier drt.s so ewe Tats in clie skoeJ~ vwt tiie an.der skuif, is soncler twyfcl d·ie hoop-motief van d~e wulc1·. Dit gaan o1ie om arbcidsh.';T'fLJte, ook nie om beh01ul va1Y die blanlce·dom, ,nie. Dit gaan een_vO?tdig om stemmc vir cli:e ea•t of <lie ander party. Duitse tcrptici. sal dalk dr. JliaZa,n se pctJ·ty vensterk, en daarom wonl hunc belet - a} ncem. Amc-• ri.k.c£ en. Engela1nd lmlle. Engelsc leeglopers Cit Litouse "spelcu- lantc" dcwre~•tteen lean dien as '!Jersterking vir clie 1·egeTell<le party, en claar01n ·worcl hulle tocgela.(Lt, ju selfs tC?t. lcostc vClJt Unic- b1H·ge1·s ve1·troet,el, soos blylc ~tit d,ie ?'CgC?'ing se versoclc aa.n die vakbon<le clctt sekeTe bepalin:gs ten. gunst·e Vftl't i111migntnte op- gehef 1noet WO?'(l.

So word Suid-Afril<a se bclange op misdadigc wysc dcur die partypoliti-ek versmous vir stemme. Solank hierdie stelscl bestaan, kan gecn vraagstuk op sy mcriete bchandcl, en dus nooit opgelos word n'ie.

,

Dit is eienaarilig hoe d ie proJ)agauda dit regkry om van 'n B ria.se n ecrJaag 'n

^Cl)OS

t c maak. Duinkerke is vanda g ' n sim bool van Brit se m ocd : ' n Wild e vlng is Britse volharding. Pie ram p spo edigc :Fh·itse n y·

werheids toestau d, 'vat d ie ongnnstige winterweer plotseling aan die volk O J 1Cnhaar het, word h egroet met clie woorde , ,tigh t lipped, suffel' i1 1 g

Britain~.

Met die woorde word die Britte alwecr aangemoedig om d ie Iyding wat aa n die kom is meL stilswye te d ra.

Die oon~inning wat behaal was met hulp van Amerilm en Rus!and, hct die gcbeurtcnissc by Duinkcrl\e met 'n woorde- vloecl verdrink. Die Yraag wat non gcstel moct wonl, is of dit die propaganda wC<·r· sal gcluk om hul doc! te bcreil\ met ,tigl1t Jippe<l suffcr.ing". Om die vraag 1c bcantwoonl, moet die t ucstand in Engel and en die wcrcltltoest and ondersoel;: word.

STEE:--l'KOOT,.,

Steenkool b-ly nog a:tyd die nywcrheid se grondslag. Die ontginning van die Engclse steenkoolmy11e is verouderd, die masjineric is afgcslyt e1t ouder- wcts. Maar Engcland moet uit- voer of stcl'f. Om uit tc voer, moet gocdere gcfabrise·er word - nog meer as ooit tevore.

Maar om dit te l<an docn, is 'n groot voorraacl steenl<ool nodig met die versekering dat die VOOJ'Siennig van stcenl<ool aan Jopende band volgehou l<an word. l'lrct die huidigc sisteem van steenkoo!voorsiening kan die voorraad ccnvoudig NIE verskaf word nic.

Die stcenlwolootginning moet 'n algehcle oplwa.ppint; onde•·- gaan wat baie geld sal Jws, waf, dcur <lie rcgcring- versl•af moet wonl. Hie materiaal en masji- nerie nodig vir die <loci moet alles ingevoer ,,·ord en daar is net. Amcrilm. wat daan·oor in a.anmel'l.:ing gcneem l;an wonl.

Engcla.nd 1\an daarvoor aileen nit die Amerilmanse lcning van

£937,000,000 bctaal.· Die lcning is nou al vcrminder met

£225,000,000 ~ mcrr as 'n

GenU. Marsh HersteU

Genl. \\lillie ::narsh van die Paart, wat sy skorsing aange- vra het hangcnde 'n onde•·soel\

;1a bewcenle uitla1ings wat. in die pers bcrig is .in ...-erbanu met die koningsbesoek al<laar, 'is <leur gehicdsgencmal dr·. F.

GENL. lVIARSU

D. ,du 'l'oit van Zyl -..·erlede week in lccnnis g-estel <lat hy in sy amp herstel is, na decglikc ondersoek <leur 'n Jwmmissie van hoofgeneraals. Die offi- siere van clio l'aarl hct !milo met <lie reeling verecnsclwig.

Die kommissie het bcvind dat gcnJ. Marsh nie <lie woo'rcle gc- bcsig het \\·at die pcrs hom vir 'Jlropaganda-clocleindcs in die

monel gclc hct nie.

neur

Oud-rcgter· 0. L. BOTHA

lnvart· - in din cor·stc ncge maandc; en <lit mccstal deur aanlwop van cct- C'n rookwarc, ens.

As die regcring bcsluit om

moet ,tight lipped" wccs sun- der J;:os en tabal•, vera! siga- rette, tensy die ten:po '1'31: die opverbruik vnn die lening ,-cr·- sncl word. 1\Iaat· dan sal <lit nie mcer· lanl' dunr vvordat nil;:s daan·an oorbly nic.

DIE SKULDLAS Finansieel is die tocstand by- na nog slegtcr. Eehalwe die

slm~d aan Ameril•a is daar 11og 'n £120,000,000 skuld aan Indie, £100,000,000 aan Irak en .£150,000,000 aan Egipte.

Hul!e slwld ons ook ctlike miljoene, maar die sa! gcnl.

Smuts hullc waarskynlik skenk.

Altcsamc dus 'n sl>nld van

£3,000,000,000. HieriJy wonl natuurlik die imn:ndigc slw~d

glad nie in aannll'rldng g-cneem nie. l\Iaar die ergs1e van alles is dat Eng-e!an<l ,c buitclandsc bate soos sneeu on 'n ::;omer!S- da~ \'ersmclt h!>i: Die laaste dnan·an was die At·g<'utyosc spv<H'\Yf!C, maa.t· dit !s aan AJ·- J::'f'n1'inie \'erlwop in ruil vii· 'n Iwlossalc skulcl; die balans -..·an o;1ogs £2'~,000,000 het Engeland ten \'OOnlelc g-ckom.

SWAAll ARBElD Hie1·dic gegewens openbaar die bankrotsl\ap ,-an die bocdcl, rnaar as ctaar weer geproduscet·

wore! en as die produl\sic groot genoeg is, dan kan, met ,tight.

lipped'' en ,tight waisted

~ufCering •, die tocstand nog gc- rcd wonl. Om dit t <' ber·cil> is arbeid, S\\·aar nrbeid en nog- maab nrbei<l nodig. En dit is jnis wat die .Engels(• a!'l)('idcr nie Tan plan is om te !ewer nie.

Jlulle hot hom 'n paradys he- Ioof as hy maar net wou wcrl' totdat die oorlog ,-erby is. Sy paradys is om so min moontlil\

te werl< en om tc ,·ct·hinder da!' Yreemdelingf' hom [lie lws uit sy mond neem deur ~;.- \\·erk te

<loen. Die rcgc!'ing· <lt·eig om Duitse en Poolse sla.we in die werk tc stock As dit g<'bcur, sal die Engclsc arbcidcr onge- twyrc!<l nie ,.tight. lipped" bly nie.

BRITSE VERVAL En hoc Jyk dit nou met die algemenc wercldtocstand '! In Junie 19~8 moct Jndic uit die Britse Ryk stap. Palcstina word aan die V.V.O. oorhan- dig en Egipte kan nic m.eer Japger wag om d,ie laaste Bri tse solclaat van Egiptiese bodcm tc sien gcan. Die Brit- se regcring bcwcer hu:Je kan nie volhoLt om .£80,000,000 te bctaal vir die besetting van Duitsland nie. Rusland se propaganc!iste word mcer en meer vyandig en vcnynig teen die Wcstcrsc d<'mokra- sicc, vera! teen .Engcland.

Die doel ,-an hicrdic artikel is nie om te juig oor die verval van Engcland nic. Daar hestaan

geen reclc om te juig nic, wanl Enge!and se \'erval gaan ge- paard met die opkoms 1·an Rusland. Maar ons moct die feite in die oe l\yk en nie ver- b:ind word met slagk,·ete soos ,tight lipped Bl'itain" nie

::'\TUWE W:ERELDl\fAG1'E Die Britse Ryk, soos a1 sy

\'Oorganget·s, is gehind aan die onverb:ddclike historicse logi- ka. Hulle ontstaan, bloei en gaan onder. Die werclcl is be- sorg oor wat in die pie!' van die Britse Ryk sal kom. Aan die ecn kant het ons die ultra-libc- ralisticse Amcrika, die moder- ne aanbidcler van 111ammon - ,money talks". Aan die ander kant slaan Rusland, met sy pri- mitief barbaarse, almagt.ige staat, steuncnde op 'n agrcs- siewc bolsjewistiese party wa t maar 'n klein mindcrheid in die staat uitmaak, maar wat besiel is met die fanatismc om die were!d tc bolsjewiseer.

Die botsing tussen die twce weJ·cldmagte ":11 die gcsig van die toelwmstige wereld be- beers.

DIE REPUB[;IEK J\faar wat ool' a1 gebcur, een cling is seker. Suid-Afrika sal nie 'n dee! 1•an die Britse Ryk bly nie - as die Afrikaners net eensgesind staan Yit· 'n rcpu- bliek J\-faar dan moct die Rcpu- bliek hulle crns wecs.

Daa.,rby l'om nog dat die uit- slag van die botsing ook die gesig van die Britse Ryl' sal tref. Of die oorwinning non by die Ameril,aners of by die llolsjcwiste lc, goen van beide is ten·cde met die Britsc sisteem n!c. Die kwasi-onaf- h:wldil<:c domininm-sistecm wat bf'staan met die doel om 1-::nge- Jand hoog tc hou, sal ook moet verdwyn.

K ommuniste SaU V erhoor Word

Die agt lciers ,-an die Kom- munisticsc Party in Suicl-Afri- ka wat in Kaapstad Yerskyn hct op aanklag van scdisie en oor-

treding van die Wet op Slaats- geheimc, is te1· strafsitting YCr- wys naclat hul voorlopige Ycr- hoor vC!·lede week afgehandel is. Die aansoek van die -..·eJ·clc- diging dat die aangeklaagdcs onts!aan meet word, is van die hand gcwys. Die bcskuldigdcs is op borgtog uitgelaat. Hullc is a~ volg:

\V. H. A:nclrews, voorsittcr Yan die Kommunistiese Parly, Moses M. Kotane (nature!), algemene sekretaris van die Par- ty, Harry Snitcher, 'n Kaap- stadse advokaat, Lucas Phil- lips (nature!), vakbondsekrcta- ris, mev. Betty Sacks, redak- trise van ,The Guardian", Fred Carncson, scl,retaris van die Kaapstadse distrikskomitee van die Party, Isaac Honvitch, ar- gitek, en dr. H. J. Simons, Jek- tor aan die Universiteit Kaap- stad.

D\Dlf;RS VERBRAND SAJ(- Ji:E. - Uit Potchefstroom word berig· dat Incliers sakke wat nature!Je van die ))oere slcel, teen 3/6 koop en dit dan tc verbrand. Dit word gcdocn as reaksie teen die geslaagde boikot-beweging van die blankes teen die Indiers.

(5)

DIE O.B., WOENSDAG, 5 MAART 1947

~ [f'~ UTI ~ 0 (Q] ~ w M (ill ff \\§ ~ ~ [llij] (i] LQ)

fiD~~@Jlf~@J®M~ ~WJ~ illJ = liflfBtw@i

Die vryh eid svu.ur, simhool van d ie onvernietigbare ideaal wat hmnd in die h arte van die Afrikanc r do m , is ver1ede Donderdagaan d 1 )resies om 9-unr oor die lengte en hrcedte v a n Suid-Afrik n aanges teek. 'n Ellc-hoe vlam het o p die krui n van Amaj n ha , e iendom v a n die O ssewahr andwag en monum ent van AfrikaJH ' t·oorwinnin g, omhoog geflikker in teenwoot·-

digheid van die Kom m:mdant-gcn eraaL T or in d ie v e tTe snide is biel··

di e vlam ht•antwoord m e t vryheidsvq_!·e op Lee uko p waar dit deu.r si m l>:Hisee1 ·d e rs hnit e di e O .B. -gdedere aangestcek i s - o p Paarlhe r g, Simon shcrg, Biaauwh er g en T icd}erg.

D it was die antwoord va n die repuhlikein se A fri k a nerdom o p d ie , tt·iom ftog" van die Bt·it s c koning d eur on s verower d e vaderland.

· het, het ds. J. D. Vorstcr 'n

KAAPSTAD Die samekoms het plaasge- paar passende verse u!t ~e-

Yind onder Ieiding van genl. hemia voorgelccs. Sy kragtige Die Osse\\"abrandwag van die

Raa,psc Sl<icrcilan<l hei \'ry- Jaf'id~tlag op luisterr;yl>e w;ysc in die Hofmcyr;:aal gevie•·, waaa· llie Amajuba-kaniate van llr·. \\'. P!rmu.:ta· on:lcr· Ieiding van die Remskocn-toncclvcrer:i-

adv. J. de Vos. 'n Geesdriftige gebed is gevolg deur 'n Psalm- gehoor het spontaan op die be- vers, beglei deur die blaasorkes. vele gereageer en het die spre- Die boodsl<ap van die K.G., l<er van die aand telkens luid <lr. Hans van Rens)Jurg, is deur tocgejuig. Die opvoering van genl. Gustav Retief voorgelees. die kanfate het groot by,·al ge- Die opYoering van die l<an- vind. Dit was duiclelik dat die tate wat die he:~ YCITigtinge ging op die p!anke gt·bring is.

Die opvoering was nuns die

toe~jlraak van gebied'lgcneraal dr. !C. D. llu Toit van Zyl, die hoog-tepunt van die fecsvic-

gehoor in 'n feesstemming so- ,oorskadu het, was 'n groot suk- wel as 'n stryclvaardige luim se~. Die tableau-voon;tellings, vcrkeer het. D!e opge\vel<te passende sang en nnasiek, te- musiel< \·an die blaasorkes het same met die rnagtige spreel<- die gecsdrif verhoog. l<Oor as Yertolker Yan die volks- rings. Kadat die O.B.-vlag ontplooi wil. wat antwoord op die stem

=============================

^v^{an die}^volkslei^er,^h^et ^die^ge··

hoor met ·n boodsl<ap uit die verlede.

Amajuba-berg wat magtig op die verhoog getroon het, het )net die effektiewe beligting 'n Om ver~ldllcn<lc rcdes i~ <.lit die belei<l van Die

o .n.

0111 skouspelagtige tonec: gebied.

As simbool van volksoorwin- gcen gcdigtc te plaas nie. \Vcens die omstan<lighedc verboudc

aan ontl(·a·stuunde g~;dig, wat \"~rf jaar gclcdc in die tronl{ by g-clcentlH;ill van "\majubadag-viering voorgedra is, maalc ons 'n uitsondering.

,Gevangene ~o. 843" skryf in verband hiermee: ,Onwil)c- l\eurig gaan my gedagtes tCJ·ug na Februarie 1912, toe ons die gevangenis van Pretoria amper gevul het - 170 van ons op 27 Februarie. Ons het 'n program gereel vir Amajubadag en die saal verkry om dit in te hou.

Ons het begin met Skriflesing, Josua 1, vs. 1- 11 en 16 tot 18, en 'n l<ragtige gebed deur Oom Jaap Vt:rsluis. Daarna 'n paar toesprake en voordragte. Ons het a.fgesluit met Die Stem die oggend en sou die middag weer

hen·at, n1aar, hclaas, die ower- hcid was blyl<baar bevrees dat die toesprake en optrede te veel bel<eerlinge onder die hewaar- ders sou meebri11g, en het hu:te ons . Yerrigtinge stopgesit. Ons gebelgdheicl het geen perke ge- lwn nie, maar .... ons was agter tralies!

,Die ingeslote gedig wat ek gcskryf en voorgeclra het die dag·, was opgedra aan die mecle- gevaJrgenes en geinterneerdes en aan hulle wat dieselfde stryd voer"':

O.l'TWAlUXG Geruisloos en sag het clie dag weer· gewyk Vir die koms van die nag in donker gehul:

Soos 'n dief in die sel het die duister gcsluip, En eensaamtteid word nou 'n eindeloosheid.

Die donker word drukkend, die se! tog so J\il, Die mur·e so tlreigend, die lug heimlik stil.

Gedagtes in hordes deurspook nou die hart:

Dan 'n wanhoopsgevoel, dan weer haat, nyd en smart.

'n Kreet van vcrset het die duister geskeur, 'n Magdom van vrae het die stilte gesteur: Is dit dan die prys van Afrikanersl<ap,

Die beloning vari Jiefde ''ir Volk en vir Land, Die vrug van jou stryd vir tradisies en taal'?

Of is dit net die lout'ring wat Aftikaner moet staal Teen oormag van onreg sonder perke of paa~,

Teen verknegling, verdrukl<ing dcur vreemcl' heerskappy? Is dit dan die pad na ons Voll{sideaal

Wat sal lei na ontwrigting van dwingelandy '?

Is Afrikaner dan immt.!r net 'n vreemde se kneg, vVat geen scggensl<ap het oor sy geboortereg,

\Nat verarmd moet word deur vir ander te veg, En hoon moet verduur as hy staan vir sy reg?

vVat deur dwang en \"CtTolging sy bloed moet vergiet, Wyl uitbuiter, lafaard, hom oral bespied? ....

Moet immer sy oloed clan op vreemde bodem vtoei?

Aanskou tog o Heea·, wat ons Volk pet \'erduur:

Die galgc van onreg op ver Blagtersnek; Dre grai langs die wapad deur grassies bcdel<;

Die grot waar Bezuidenhout tot die laaste toe nog In wanhoop geveg hel vir vryheid en reg!

l>iet Retiet en sy burgers wreedaardig vennoor,

Die laer van Bloukrans ... net 'n nelder blocdspoor! ₁ Die Moeders en Kinders wat onskuldig moes sterf,

Ons Vaders wat ons v.al\tes met bloed het geverf Vir behoucl van ons vryheid, ons heiligste reg!

Maar vergewe o Vader, menig burger se skand, Wat verkoop het aan vyand ons dierbaarste panel Deur ver·raad, wat die han se gemeenheid vertolk, En hom maak, 'n moordenaar, dief van ons Volle Is dit da."'l die erf'nis \"an ons Voorvaders Heer?

Het noodloos die Trekkers hUl vryheid begeer, U gesmeel< om verlossing en Ieiding o Heer?

Wyl strydend' gedagtes nog so het gewoecl,

Kom 'n stern uit die duister: ,\Vees s~erk en hou meed!

Die pad van jul Vaders is deurweek met hul blocd, Maar die einddoel is seker, jul Vader sal hoed".

ning was dit vir menige aanwe- sige 'n hesieling. Die delmr is cleur mej. Annette Smith gc- sl<ilder. ,Piet Neulpotjie" en die Jede van die ton\!elvercni- ging ver·dien alle lof vir die sukses wat hu:Je van die opvoering gemaak het.

Om presies nege-uur het ge- neraal Van Zyl die fakkel wat deur twec lede van die Boere- jeug gedz·a is, aangesteek. In die doodse stilte wat hierop gevolg het, is die onderlinge band van trou en l<ameraadsl<ap, so e:e aan die O.B., opnuut hegter gesmee.

l\lALM_ESBURY Malmesbury hct Vryheidsdag onder die pragtige ald<erbome op die plaas van mnr. J. H. H. Joubert gevier. Die verrigtinge is gelei deur l<omdt. E. L.

Steyn. Die Boerejeug het die optog na die houtstapel voor- gegaan met branclende fakkels wat die hele omgewing verlig het.

0 N DU E VUUR

,Repuhlikcinse 1-foedet•", Ro- bertson, sk r·yf:

El{ is 'n Afrikaner vrou en moeder, en my bloed l<Ook v.an- middag oor die onreg wat gedoen is.

\Vaarom moet onskuldige Jdnclerhandjics 'n ,Royal Visit"-medalje in 'n A(rikaans- medium sl<ool kry?

Ek wou dit vir die kleurling- bcdiende gee, maar nee! 'n goeie gedagte: dit sal in -die Vryheids,·uur gegooi word deur dieselfdc onslmldigc handjies. Dit sal zrie die vuur besoedl'l nie, want dit rol claar smelt.

onherstelbaar word.

So sal ons, ons l<inclers '·oor- gaan om te staan vir Vryhci<!

en vir Reg!

Mag ek byvoeg dat die kind 'n lid is \·an die Boerejeug en die 'twee jongeres Bo~rebabas.

Ons staan vas!

KA:"IfP UlTGESTEL WEENS DROOGTE Die vroue-laortr·cl• wat. ,·an 11 tot J 8 1\la.art tc J{ roonstad gehon sou word, is weens die droogto tot 'n Jatcre datum uit-

gestel, na genii'. mcv. C.

J\:Ieyer, Vrouelt>idster van die Vrystaat, mecdeel.

0 0 0

Produkte wat deegllk

gemaak

Is,

Is

altyd '~t voordellge belegglng ..• Volg die voorbeeld van d u Is end e beleggers -

k

^{o o}p I( o m m a n

do·

RO ND E

Lyk Hierdie J aa r Op U Best e H

Ons hied die Allerjongs te oggend- en roiddag- rokkc aan.

Loa en F re mod e Kostuums

d

G rys- hare:

Antig rys

herste! aile gryshare tot hul na- tum·Jike !<leur. Dit is vry van kleurstof of skadelike hestand- dele, venvyder skilfers, bevor- der kopvelkwale, laat hare groei, e11s., 5/6 per bottel, posvry. l<ontant met bestelling. Ook kan blindederm en· ander operasies vermy word en aile siektes en kwale met kruie en ander geneesmi<ldels behandel

\\"Ord. SJ, ryf, gee besonderhede aan: D.IE BOEREVROU. Pos- bus 7559, JOHANKESBURG.

ZYLS

TOT U DIENS

Gel& eiD!ha!ys

ilillgellliemrsw~rk~

~ DRAAJ

e

PAS

0 SWEISWERK

Wynnestraat 13 JPARO~

Slen A<lvertensle onder Geklas- sifiseerde Advertensles.

IMEU B ELS

PRYSE STYG VINNIG

K O O.P'NOU

Ons hou alleenlil< goeie lnvaliteit l\Ieubels in

voorraad

Ons Gee nog ~teeds LEIDING

WERDA

S .A. GRAFSTEEN- EN {

MONUMENTWEBKE Me ube lhand el a a rs

(EIEXS.) BPK. (EIENDOMS) BEPERK

Vool)reld•erweg - i\LUTLA.ND Groote lierhgebou _ liaapstad

DAMES-, MANS- en KINDER- U!TRUSTERS SNYERS

tUJ N D EEW~ lN ~E lL S

Bep erk

KERKSTHAAT 275 - PRETO RJ[A

TAI\:l(E: Johannesburg, Benoni, Verceniging, Kaapstad.

(6)

BLADSY SES DIE O.B., V\'OENSDAG, 5 MAART 1947 ---~-~~---

GEKLASSIFISEERDE ADVERTENSIES

1'tUt.fEF VIR Gt:I\LASSIFISEERDE <l.DVERTENSIES:

Uufl;hQUdCIU<O I\:cnuJS~CwlngK:

(Verlowing, huwelik, geboorte. sterfgeval, in memoriam, geluk\·ven- sing, ens.) l'f..d. per woord; minimum 3/,- per plaslng. Vooruitbctaal- baar. Vir herhalings 25 pst. afslag.

Unn<lclsn<l \'Cctenstcs:

Enkcl plasings (vooruitbetaalbaar) 2d. per wobrd. :.01inimum ·1/- per plasing. 2 tot 2G plasings (voorultbclna•!baar) l'l.;d. per woord, mini- mum 3/- per plasing. 52 agtereen\>·o1gencte plasings: 1d. per woord, minimum '1./G per plasiog. J>iasin6s tot kansellasie, 1 'I.; d. per woord, minimum 3/- per plasing.

Lntel<cng.,ld op ,.Ulo O.B." (verskyn weekliks): 10/-per Jnar of 5/- vir 6 maande.

voorultlletaaibanr. - Stuur advertensiebestelllugs en lntekcngeld na: OlE o.u.,

l'osbus 28, Stellenboscb.

GEBOORTE

SNYMAN. - Aan Hoofkomdt. en VeldJ<te. Snyman, ~1ilnerstraat 7-1, SiJ·

verton. •n frls seun. Da·:>k aan die goeie Cewer en Verplce[:stcr. 5/3/1

HUWELIK

VAN ROOYE:-1- DA NNHAUSER.

Ons, Inus en Nantie, nooi ons O.B.· vrlenue Cll Boerejeug-kamerade vriende- lilt uft nn ons hU\VeiH< op 22 Maart 1917, om 11.30 v.m. te Newcastle, Na-

tal. 5/3/lB

IN l.\IEl\iORIAl\i

PRINSLOO. - 'n Ander jaar van stil verlange na ons .Moeder. J\iachteld Gertrulda Prlnsloo (gcb. Orperman), dcur d!e dood va·n ons weggeruk op 1 .Maart 1945, is_ verby. In die get!s is sy

· steccls ons mo-ecler. - Vcrlangende

kinders, Ben en Esther. 5/3/1B DA:~m:BETUIGING RICHTER. - Ek wil Jangs hierdie wcg my dank en \vaarderfng uitspreek nan nile 0.13.-oCC!sicrc en .. manskappe •. wat, al wa:; hul eie vryhehl op die spel, my gchcrberg en behulpsaam \va-s ge- durende die Jare wnt. cl\: vlugtcn<lc was. Oolt my dank vir u aandee-1 in die l'oocthulp. Alleenlik u kameraad- skap, vricndelil<hcld en opoffering het dit vir my moontlik ge.maak. - Met dank, Jannie Richter. 5/3/!B

AGENTS.KAPPE

VAN JU£BEEll TRUST~lAl\TSRAl'

l'l' l!El'Eltli, Voortrcl<l<crweg, Bell- vllie, bled sy bekwame dienste aan wo.noe-cr u eicndomme wil koop or ver- Koop, met geldbclegglng~. verba,,cte ens. Doen aansoel< by POSBUS ·18.

Foon 0-7222. 27 /11/Tk

llETR.EJUUNG VARANT

STOORMA!:\. Motorspaardele- stoorman. Groot en vooruitstrewende ondernerning. Uitste1<ende "vooruitslstc vir rer;te persoon. ~loct l<cnnis ht!. va.n motorpartc, re1<iame en inl<opc. Indien moontlik gcdurende Maart dlcns tc be·

~;in. Doen aan3oek: ROELOU BARRY (EIE='IS.) BPK., Robertson.

5/3/3

BETREIUUNG GEVR.A

Jong getroude man, tans hooflderk lr.

uitgebreide besigheld, met groncligc klcrfkalc l<ennis, socl< belrekking bY

,.. Afrikancr-bcsigbeid. - Docn aansoek:

BETRBKKII"C, Bus 28, Stellcnbosch.

5/3/ZB Jong pclroudc man soek betrckl<ing by gcorgaui:::secrdc Afr-ikaner-ondcrnc- ming. Het grondtge