Rumus Sudut Ganda dan Sudut Rangkap Tiga 1. sin 2α=2.sinα . cosα
2.
cos 2 α = cos
2α − sin
2α = 2. cos
2α − 1 = 1 − 2. sin
2α
3.tan 2 α = 2 tanα
1−tan
2α
4.sin 3 α =3. sinα −4. sin
3α
5.cos 3 α = 4. cos
3α − 3. cosα
6.tan 3 α = 3.tanα − tan
3α
1−3. tan
2α
Bukti :1. Dari rumus
sin ( α + β )= sinα . cosβ + cosα . sinβ
Maka jika diambil
β=α
diperolehsin ( α + α )= sinα . cosα + cosα . sinα
sin 2α=sinα . cosα+sin. cosαsin 2=2. sin. cosα 2. Dari rumus
cos ( α + β )= cosα . cosβ −sinα . sinβ
Maka jika diambil
β=α
diperolehcos ( α + α )=cosα . cosα− sinα . sinα cos 2 α =cos
2α −sin
2α
…….. terbuktiDari rumus identitas
sin
2α + cos
2α =1
maka diperoleh bahwasin
2α =1−cos
2α
Sehingga cos 2α=cos2α−sin2α berubah menjadicos 2 α = cos
2α −( 1 − cos
2α )
Ataucos 2 α =cos
2α −1+ cos
2α )=2. cos
2α −1
……..terbuktiDari rumus identitas
sin
2α + cos
2α =1
maka diperoleh bahwacos
2α =1−sin
2α
Sehingga cos 2α=cos2α−sin2α berubah menjadicos 2 α =( 1−sin
2α )−sin
2α
Ataucos 2 α =1−sin
2α −sin
2α =1−2. sin
2α
……..terbukti3. Dari rumus
tan ( α + β )= tanα + tanβ 1 1−tanα .tanβ
Maka jika diambil
β=α
diperolehtan ( α + α )= tanα + tanα
1−tanα .tanα = 2. tanα
1−tan
2α
……terbukti 4.sin 3 α = sin ( 2 α + α )= sin 2 α . cosα + cos 2 α . sinα
sin 3α=2.sinα . cosα . cosα+
(
1−2. sin2α)
sin 3α=2.sinα .cos2α+
(
1−2. sin2α)
. sinα sin 3α=2.sinα(
1−sin2α)
+sinα−2. sin3α sin 3α=2.sinα−2. sin3α+sinα−2. sin3α sin 3α=3. sin−4. sin3α …….. terbukti5.
cos 3 α =cos (2 α + α )=cos 2 α . cosα −sin 2 α . sinα cos 3 α = ( 2. cos
2α −1 ) . cosα −2. sinα . cosα . sinα cos 3 α = 2. cos
3α − cosα − 2. sin
2α . cosα
cos 3 α =2. cos
3α −cosα −2. ( 1−cos
2α ) . cosα
cos 3 α = 2. cos
3α − cosα − 2. cosα + 2. cos
3α
cos 3 α = 4. cos
3α − 3. cosα
……terbukti6.
tan 3 α = tan ( 2 α + α )= tan 2 α + tanα 1− tan 2 α .tanα tan 3 α =
2. tan 2 α 1−tan
2α + tanα 1 − 2. tan 2 α
1 − tan
2α .tanα tan 3 α =
2.tanα
1−tan
2α + tanα ( 1− tan
2α ) 1− tan
2α 1 − tan
2α
1 − tan
2α − 2. tan
3α 1 − tan
2α
tan 3 α = 2.tanα + tanα − tan
3α 1 − tan
2α − 2. tan
2α tan 3 α = 3.tanα − tan
3α
1−3. tan
2α
……terbukti Contoh : Diketahui bahwasinA = 3
5 ; 0
o≪ A ≪ 90
o, tentukan nilai dari :a. sin 2A d. sin 2A
b. cos 2A e. cos 3A
c. tan 2A f. tan 3A
Jawab :
sinA = 3
5
maka diperolehcos A= 4
5
dantan A = 3 4
a.
sin 2 A = 2. sinA . cosA = 2. 3 5 . 4
5 = 24 25
b.
cos 2 A =cos
2A−sin
2A = ( 4 5 )
2− ( 3 5 )
2= 16 25 − 25 9 = 25 7
c.
tan 2 A = 2.tanA 1 − tan
2A =
2. 3 4 1 − ( 3 4 )
2=
6 4 1− 9
16
= 6 4 7 16
= 6 4 . 16
7 = 24 7
d.
sin 3 A = 3. sinA − 4. sin
3A = 3. 3
5 − 4. ( 3 5 )
3= 9 5 − 108 125 = 225−108 125 = 117 125
e.
cos 3 A = 4. cos
3A − 3. cosA = 4. ( 4 5 )
3− 3. 4 5 = 4. 125 64 − 12 5 = 256 125 − 300 125 =− 125 44
f.
tan 3 A = 3.tanA −tan
3A 1−3. tan
2A =
3. 3 4 − ( 3 4 )
31 − 3. ( 3 4 )
2=
9 4 − 27
64 1− 27 16
=
144 − 27 64 16−27
16
= 117
16
−11 16
=− 117 11
Soal Latihan :
1. Jika diketahui bahwa
cosA = 51
3 ; A sudut lancip
, maka tentukan nilai dari :a. Sin 2A d. tan 3A
b. Cos 2A e. cos 3A
c. Tan 2A f. sin 3A
2. Buktikan bahwa : a.
1 − cos 4 A
sin 4 A = 2. tanx 1−tan
2A
b.1 − cos 2 A
1+ cos 2 A = tan
2A
c.1 + sin 2 A − cos 2 A
1+ sin 2 A + cos 2 A =tanA
3. Tentukan nilai dari :a.
2. sin 67 1 2
o
.
cos67 1 2
o
b.
2. cos
2105
o−1
c.
2. tan 157 1 2
o
1− tan
267 1 2
o
4. Jika diketahui bahwa
cos 1
2 A = √ x+ 2 x 1
, maka tentukan nilai dari sin A ! Dikerjakan secara kelompok dan dikumpulkan hari SELASA, 2 Agustus 2022