اﻳ ناﺮ و ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي
زﺎﻘﻔﻗ ﺑﻮﻨﺟ ﻲ
دﺎﻫﺮﻓ ﺎﻄﻋ
*ﻲﻳ
ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد ا
ﻞﻠﻤﻟ ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد
:ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ) 5
/ 12 / 1390 - :ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ 8
/ 4 / 1391 (
ﻜﭼ ﻴ هﺪ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ اﻳ ناﺮ ﻂﺑاور دﺰﻧ ﻳ ﻚ و ﻪﻧﺎﺘﺳود ا ي ﺎﺑ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻚﭼﻮﻛ و ﺴﻣ ﻴ ﺤ ﻲ ـﺸﻧ ﻴ ﻦ نﺎﺘـﺴﻨﻣرا
دراد . اﻳ ﻦ ﺖﺳرد رد ﻪﻄﻘﻧ ﻞﺑﺎﻘﻣ ﻂﺑاور اﻳ ناﺮ ﺎﺑ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻪﺑ ﺮﻫﺎﻇ ﺎﺑ ﻤﻫا ﻴ ﺖ ﺮﺗ و ﺷ ﻴ ﻪﻌ ﺐﻫﺬـﻣ ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎـﺠ
ﺖﺳا . ﻪﭼﺮﮔا ﻂﺑاور دﺰﻧ ﻳ ﻚ اﻳ ناﺮ ﺎﺑ اﻳ ناوﺮ طﺎﺒﺗرا ز ﻳ دﺎ ي ﺎﺑ اوﺰﻧا ي ﻓاﺮﻐﺟ ﻴﺎ ﻲﻳ و دﺎﺼﺘﻗا ي نﺎﺘﺴﻨﻣرا
،دراد
ﻂﺑاور ﻏ ﻴ ﻤﺻﺮ ﻴ ﻪﻧﺎﻤ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ اﻳ ناﺮ ﺎﺑ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ﻧﺎﻤﮔﺪﺑ ﻲ و دﻮﺒﻧ دﺎﻤﺘﻋا ـﺑ ﻴ ﻦ ود
فﺮﻃ ﺖﺳا . زا ﺮﻈﻧ رﺎﺗ ﻳ ﺨ ﻲ
، ﻂﺑاور و ﻳ هﮋ ﺳور ﻴ ﻪ ﺎﺑ اﻳ
،ناﺮ ﻪﻧ رد ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ دﻮﺟو ﺎﻨﻣ ﻊﻓ كﺮﺘﺸﻣ ﻘﺣ ﻴ ﻘ ﻲ ﺑﻴ ﻦ ود
ﺎﺴﻤﻫ ﻳ
،ﻪ ﻪﻜﻠﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺖﺑﺎﻗر ﺳور ﻴ ﻪ ﺎﺑ ترﺪﻗ ﺎﻫ ي ﺑﺮﻏ ﻲ هدﻮﺑ ﺖﺳا . ﺳور ﻴ ﻪ ﻪـﻛ زﻮـﻨﻫ رد ﻪـﻘﻄﻨﻣ زﺎـﻘﻔﻗ
ﺑﻮﻨﺟ ﻲ اراد ي ذﻮﻔﻧ ﻞﺑﺎﻗ ﻬﺟﻮﺗ ﻲ
،ﺖﺳا ﻊﻧﺎﻣ ذﻮﻔﻧ دﺎﺼﺘﻗا ي اﻳ ناﺮ رد نﺎﺘـﺴﻨﻣرا و
نﺎﺘـﺴﺟﺮﮔ ـﻣ
ﻲ دﻮـﺷ . زا
ﺎﺠﻧآ ﻪﻛ اﻳ ناوﺮ ﻂﺑاور ﺟرﺎﺧ ﻲ دﻮﺧ ار ﺎﺑ بﺮﻏ و ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺎﺑ ﺳور ﻴ ﻪ شﺮﺘﺴﮔ ﻣ ﻲ
،ﺪﻫد اﻳ ناﺮ ﺎﺒﻧ ﻳ ﺪ ﻂـﺑاور
دﺰﻧ ﻳ ﺶﻜ ﺎﺑ اﻳ ناوﺮ ار ﻤﻫ ﻴ ﮕﺸ ﻲ دراﺪﻨﭙﺑ .
هژاوﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ
زﺎﻘﻔﻗ ،ناﺮﻳا ﻲﺑﻮﻨﺟ
نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ،نﺎﺘﺴﻨﻣرا ،نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ يرﻮﻬﻤﺟ ، ﺎﻜﻳﺮﻣآ ،ﻪﻴﺳور ،
Email: [email protected]
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﭘﻴ ﺶ زا ﻪﻜﻧآ ﻣزﺮﺳ ﻴ ﻦ ﺎﻫ ي اﻳ ناﺮ رد زﺎﻘﻔﻗ رد اوا ﻳ ﻞ نﺮﻗ ﻢﻫدزﻮـﻧ ﻪـﺑ ـﺳور ﻴ ﻪ راﺰـﺗ ي ﻠـﺴﺗ ﻴ ﻢ
،دﻮﺷ
،نﺎﺘﺴﻨﻣرا
،نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ و
ﻪﭽﻧآ هزوﺮﻣا رﻮـﻬﻤﺟ ي ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎـﺠ هﺪـﻧاﻮﺧ ـﻣ ﻲ دﻮـﺷ ـﺸﺨﺑ ﻲ زا
رﻮﺗاﺮﭙﻣا ي اﻳ ناﺮ ﺪﻧدﻮﺑ . ﺎﻣا رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻳ ﻤﻧ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻂـﺑاور زوﺮـﻣا ناﺮـﻬﺗ ﺎـﺑ ا ـﻳ ﻦ ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ار
ﺿﻮﺗ ﻴ ﺢ ﺪﻫد . رد اﻳ ﻦ درﻮﻣ تﺎﻈﺣﻼﻣ د
ﻳ
،ﺮﮕ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ دﺎﺼﺘﻗا ي
، ﻓاﺮﻐﺟ ﻴﺎ ﻲﻳ و ﺳ ﻴ ـﺳﺎ ﻲ ا ـﻳ ﻦ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ار ﻧﻴ ﺰ ﺎﺑ ﻳ ﺪ رد ﻈﻧ ﺮ ﺖﻓﺮﮔ .
رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ اﻳ ناﺮ ﻜﻳ ﻲ زا ﻟوا ﻴ ﻦ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻳ دﻮﺑ ﻪﻛ ﺲﭘ زا ﺷﺎﭘوﺮﻓ ﻲ دﺎـﺤﺗا ورﻮـﺷ ي
،
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي لﻼﻘﺘﺳاﻮﻧ زﺎﻘﻔﻗ
و ﺳآ ﻴﺎ ي ﺰﻛﺮﻣ ي ار ﻪﺑ ﻤﺳر ﻴ ﺖ ﺖﺧﺎﻨﺷ . رد ﺧﺮﺑ ﻲ زا ا ـﻳ ﻦ ﺎﻫرﻮـﺸﻛ
ﺪﻨﻧﺎﻣ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ و
،نﺎﺘﺴﻜﺑزا هﺎﮕﻧ
ﺑﺪﺑ ﻴ ﻪﻧﺎﻨ ا ي ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ ا ـﻳ ناﺮ دﻮـﺟو ﻪﺘـﺷاد ﺖـﺳا .
ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺑﺪﺑ ﻴﻨ ﻲ ﻟوا ﻴ ﻪ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ زا ﻣ ﻴ نﺎ ﻪﺘﻓر و ﻢﻬﻓ ﻊﻗاو ﺑﻴ ﻪﻧﺎﻨ ﺮﺗ ي زا ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﺳ ﻴ ﺖـﺳﺎ ﺎـﻫ ي ا ـﻳ ناﺮ رد
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺎﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳ ﻦ نآ هﺪﺷ
،ﺖﺳا ﺎﻣا ﻂﺑاور اﻳ ناﺮ ﺎﺑ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ اﻳ ﻦ ﺎﻫرﻮﺸﻛ نﺎـﻨﭽﻤﻫ ﺎـﺑ
ﺪـﺣ بﻮـﻠﻄﻣ
ﻪﻠﺻﺎﻓ دراد . ﺎﺑ دﻮﺟو رﺎﺗ ﻳ ﺦ و ﺐﻫﺬﻣ
،كﺮﺘﺸﻣ اﻳ ناﺮ و يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ ﺎـﺴﻤﻫ ﻳ ﻧﺎﮕ ﻲ رود زا
ﻢﻫ ﻗﺎﺑ ﻲ هﺪﻧﺎﻣ ﺪﻧا . ﺎﺑ اﻳ ﻦ
،لﺎﺣ اﻳ ناﺮ ﺎﺑ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﻂﺑاور
دﺰﻧ ﻳ ﻚ و ﻪﻧﺎﺘﺳود ا ي راﺮﻗﺮﺑ هدﺮﻛ ﺖـﺳا .
ﺎﻬﻨﺗ ﻪﺳ هﺎﻣ ﺲﭘ زا لﻼﻘﺘﺳا نﺎﺘﺴﻨﻣرا و
رد 21 ﺮﺒﻣﺎـﺳد 1991
، ا ـﻳ ناﺮ نﺎﺘـﺴﻨﻣرا ار
ﻪـﺑ ﻤـﺳر ﻴ ﺖ
ﺖﺧﺎﻨﺷ و رد لﺎﺳ 1992 ﺎﺑ اﻳ ناوﺮ ﻂﺑاور د ﻳ ﺗﺎﻤﻠﭙ ﻲ راﺮﻗﺮﺑ دﺮﻛ . رد ﻘﺣ ﻴ
،ﺖﻘ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺎﻬﻨﺗ رﻮﺸﻛ
رد ﻣ ﻴ نﺎ ﻤﻫ ﺎﺴ ﻳ نﺎﮕ اﻳ ناﺮ ﺖﺳا ﻪﻛ ا ـﻳ ناﺮ ﺎـﺑ نآ ﭘﻴ ﺎﻫﺪـﻧﻮ ﻲﻳ دﺰﻧ ـﻳ ﻚ و ـﻄﺑاور ﻲ ـﺑ ﻲ ﺶﻨـﺗ دراد .
نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺎﺑ دﻮﺟو ﻦﺘﺷاد ﻂـﺑاور دﺰﻧ ـﻳ ﻚ ﺎـﺑ ا ـﻳ تﻻﺎ ﺪـﺤﺘﻣ ﺮﻣآ ﻳ ﺎـﻜ و ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ي ﺎـﭘورا ﻲﻳ
، زا
أر ي نداد ﻠﻋ ﻴ ﻪ اﻳ ناﺮ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ي ﺑﻴ ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ راددﻮﺧ ي هدﺮﻛ و ﺮﺤﺗ ﻳ ﻢ ﺎـﻫ ي ﻊـﺿو هﺪـﺷ ﻠﻋ ـﻴ ﻪ
اﻳ ناﺮ ﺮﺑ ﺮﺳ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺘﺴﻫ ا ي ار ﺄﺗ ﻴﻳ ﺪ هدﺮﻜﻧ ﺖﺳا .
ﻂﺑاور دﺰﻧ ﻳ ﻚ ﻣ ﻴ نﺎ ود رﻮﺸﻛ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﺠﻋ ﻴ ﺐ ﻪﺑ ﺮـﻈﻧ ﺪـﺳﺮﺑ . ا ـﻳ ناﺮ رﻮـﺸﻛ ي ـﺳو ﻴ ﻊ ﺎـﺑ
1648000 ﻛ
ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ ﻊﺑﺮﻣ
،ﺖﺣﺎﺴﻣ ﺑﻴ
ﺶ زا 5 / 70 ﻣ ﻴﻠ ﻴ نﻮ ﺮﻔﻧ ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ ) ﺰﻛﺮﻣ رﺎﻣآ اﻳ
،ناﺮ 1385 ( ﺎﺑ
ﺮﺜﻛا ﻳ ﺖ ﺷ ﻴ ﻪﻌ و ﻧﻴ ﺰ ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﻠﺧاد ﻲ ﻪـﺑ ﻣ ـﻴ ناﺰ 270 ﻣ ﻴﻠ ـﻴ درﺎ رﻻد
(World Bank, ﺖـﺳا
2008)
اﻳ.
ناﺮ رﻮﺸﻛ ي ﺪﻨﭼ ﻣﻮﻗ ﻲ و ﺪﻨﭼ ـﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ ﺖـﺳا . ا ـﻳ ﻦ
،رﻮـﺸﻛ ود ﻪـﻘﻄﻨﻣ اراد ي ﻊﺑﺎـﻨﻣ
ژﺮﻧا ي
، ﻨﻌﻳ ﻲ ﻠﺧ ﻴ ﺞ سرﺎﻓ و رد ﻳﺎ ي رﺰﺧ ار ﻪﺑ ﺪﻜﻳ ﻳ ﺮﮕ ﭘﻴ ﺪﻧﻮ ﻣ ﻲ ﺪـﻫد و هﺎـﺗﻮﻛ ﺮـﺗ ﻳ ﻦ هار لﺎـﺼﺗا
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي رﻮﺼﺤﻣ رد ﻜﺸﺧ ﻲ ﺳآ ﻴﺎ ي ﺰﻛﺮﻣ ي ﻪﺑ ﻧد ـﻴ ﺎ ي ﺑﻴ ـﻧوﺮ ﻲ و بآ ﺎـﻫ ي دازآ ﺖـﺳا . ا ـﻳ ناﺮ
ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﻦ ﻞﺣﺎﺳ ار رد ﻠﺧ ﻴ ﺞ –سرﺎﻓ ﻪﻛ 70 ﺪﺻرد ﺎﺧذ ﻳ ﺮ ژﺮﻧا ي نﺎﻬﺟ رد نآ ﻊﻗاو –ﺖـﺳا رد
ﺘﺧا ﻴ رﺎ دراد . اﻳ ناﺮ دﻮﺧ ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺘﻟود ﻲ ﺒﻫﺬﻣ ﻲ ﻓﺮﻌﻣ ﻲ هدﺮﻛ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺳ ﻴ ﺖـﺳﺎ ـﻧﻼﻋا ﻲ شا ﺮـﺑ
ﻮﻟوا ﻳ ﺖ رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي نﺎﻤﻠﺴﻣ راﺮﻗ دراد . زا نﺎﻣز ﺳﺄﺗ ﻴ ﺲ رﻮـﻬﻤﺟ ي ﻣﻼـﺳا ﻲ رد لﺎـﺳ
1357
، ﻛﺄﺗ ﻴ ﺪ ﺮﺑ مﻼﺳا و ﻪﺑ و ﻳ هﮋ ﺸﺗ ﻴ
،ﻊ ﺮﻣا ي ﺎﭘ ﻳ راﺪ رد ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺟرﺎﺧ ﻲ اﻳ ناﺮ هدﻮﺑ ﺖـﺳا . ا ـﻳ ناﺮ
رﻮﺸﻛ ي ﺑ ﻲ ﻧﻴ زﺎ زا ﺮﻈﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ژﺮﻧا ي
1ﺖﺳا ﻪﻛ شدﺎﺼﺘﻗا اﺮـﺑ
ي ﺐـﺴﻛ
،ﺪـﻣآرد روﺎـﻨﻓ ي و
،ﻻﺎـﻛ
ﻪﺑ ﻞﻜﺷ هدﺮﺘﺴﮔ ا ي ﻪﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي ﺑﺮﻏ ﻲ ﻪﺘﺴﺑاو ﺖﺳا .
ﺎﻣا نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺮﺑ
،ﺲﻜﻋ رﻮﺸﻛ ي ﻚﭼﻮﻛ ﺎﺑ 298000 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ ﻊﺑﺮﻣ ﺖﻌـﺳو و 3 ﻣ ﻴﻠ ـﻴ نﻮ ﺮـﻔﻧ
ﺟ ﻌﻤ ﻴ –ﺖ ﻳ ﻨﻌ ﻲ ﺮـﺘﻤﻛ زا ﻚـﻳ مﻮـﺳ ﻌﻤﺟ ـﻴ ﺖ ﺮﻬـﺷ ناﺮـﻬﺗ ﺖـﺳا–
) World Bank, 2008
2(
.
نﺎﺘﺴﻨﻣرا رﻮﺸﻛ ي ﺴﻣ ﻴ ﺤ ﻲ ﺎﺑ ﺘﻟود ﻲ د ﻳ ﻦ
3اﺪﺟ ﺖﺳا . اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ ﻪﻛ رد نﺎـﻣز لﻼﻘﺘـﺳا زا
دﺎـﺤﺗا
ورﻮﺷ ي
، ﻘﻓ ﻴ ﺮﺗﺮ ﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ زﺎﻘﻔﻗ
،دﻮﺑ ﺮﺑ ﺮﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺮﻗ غﺎﺑ ﺎـﺑ يرﻮـﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎـﺠ دراو ـﮕﻨﺟ ﻲ
ﻧﻮﺧ ﻴ ﻦ ﺪﺷ . ﺪﻨﭼﺮﻫ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺎﺑ بﺮﻏ ﭘﻴ ﺎﻫﺪﻧﻮ ي دﺰﻧ ﻳ ﻜ ﻲ
،دراد ﺎﻣا ﻣ ﻴ ثاﺮ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي رد ا ـﻳ ﻦ
رﻮﺸﻛ ﺴﺑ ﻴ رﺎ رﺎﻜﺷآ ﺖﺳا . ﺳور ﻴ ﻪ نﺎﻨﭽﻤﻫ رﻮـﻀﺣ ﻣﺎـﻈﻧ ﻲ هدﺮﺘـﺴﮔ ا ي رد نﺎﺘـﺴﻨﻣرا دراد
. ﻞـﻛ
ﺖﻌﻨﺻ ژﺮﻧا ي ﺗراﺮﺣ ﻲ ار رد ﺘﺧا ﻴ رﺎ دراد . 40 ﺪﺻرد زﺎﮔ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ار ﻣﺄﺗ ﻴ ﻦ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ و هرادا ﻪﻜﺒﺷ
تاﺮﺑﺎﺨﻣ اﻳ
ﻦ رﻮﺸﻛ ار هﺪﻬﻋ راد ﺖﺳا . ﺲﭘ زا ﺎﭘ ﻳ نﺎ ﮓﻨﺟ هﺮـﻗ
،غﺎـﺑ نﺎﺘـﺴﻨﻣرا ﺎـﺑ
ﻚـﻤﻛ ﻚـﻧﺎﺑ
ﻧﺎﻬﺟ ﻳ ﻲ ﻚ هژوﺮـﭘ ﻪﻌـﺳﻮﺗ دﺎـﺼﺘﻗا ي ار زﺎـﻏآ دﺮـﻛ . لﻮـﻃ رد 15
،لﺎـﺳ دﺎـﺼﺘﻗا نﺎﺘـﺴﻨﻣرا ﺎـﺑ
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ﻲﻳ ود ﻤﻗر ﻲ ﺪﺷر دﺮﻛ . ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﻠﺧاد ﻲ اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ ﺎﺑ ﺪﺷر ي ﻪـﺑ ﻣ ـﻴ ناﺰ ﻪﻧﻻﺎـﺳ
9 / 13
،ﺪﺻرد رد لﺎﺳ 2007 ﻪﺑ 18 / 9 ﻣ ﻴﻠ ﻴ درﺎ رﻻد ﺳر ﻴ
)ﺪ
World Bank, 2008
و(
رد لﺎﺳ 2011
ﻪﺑ 3360 رﻻد اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻪﺘﻓﺎﻳ
)ﺖﺳا
World Bank, 2012
.(
رد اﻳ ﻦ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻂﺑاور اﻳ ناﺮ ﺎﺑ ﺎﺴﻤﻫ ﻳ ﺶﻧﺎﮕ رد زﺎﻘﻔﻗ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ راﺮﻗ ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ و ﻪﺑ ترﻮـﺻ
،صﺎﺧ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﺆﻣ ﺮﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻂﺑاور ﻢﻛ و ﺑﻴ ﺶ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻪﺑ دﺮﻓ ﻣ ﻴ نﺎ ناﺮﻬﺗ و اﻳ
،ناوﺮ ﻂﺑاور ـﺑ ﻴ ﻦ
اﻳ ناﺮ و ﻮﻬﻤﺟ ير ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ و ﻧﻴ ﺰ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ـﺳور ﻴ ﻪ رد ﻞـﺑﺎﻘﻣ ا ـﻳ ناﺮ رد زﺎـﻘﻔﻗ ﺑﻮـﻨﺟ ﻲ ـﺳرﺮﺑ ﻲ
ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ﺎﻬﻧرد ﻳ
،ﺖ ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺮﺑ
ﻂـﺑاور ﻪـﺒﻧﺎﺟود ا
ـﻳ ناﺮ ﺎـﺑ ﺎـﺴﻤﻫ ﻳ ﺶﻧﺎﮕ رد ﻪـﻘﻄﻨﻣ درﻮـﻣ
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ راﺮﻗ ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ .
1 . ناﺮﻳا مﺎﺧ ﺖﻔﻧ هﺪﺷ تﺎﺒﺛا ﻊﺑﺎﻨﻣ 62
/ 137 نآ زﺎﮔ هﺪﺷ تﺎﺒﺛا ﺮﻳﺎﺧذ و ﻪﻜﺸﺑ درﺎﻴﻠﻴﻣ 33090
ﺖﺳا ﺐﻌﻜﻣ ﺮﺘﻣ درﺎﻴﻠﻴﻣ OPEC, )
(2012 .
2 . تﺎﻤﻠﭙﻳد زا ﻲﻜﻳ يﺎﻫ
ﻲﻣ ناوﺮﻳا رد ناﺮﻳا ﻖﺑﺎﺳ ﺪﺷرا :ﺪﻳﻮﮔ
» ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺮﻈﻧ زا نﺎﺳﻮﻧ ﻲﻧاﺮﻳا ناراﺬﮔ
ناﺮﻬﺗ رد غﺮﻣ ﻢﺨﺗ يﺎﻬﺑ يﺎﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ زا ﺶﻴﺑ دراد ﺖﻴﻤﻫا نﺎﺘﺴﻨﻣرا رد يراﺬﮔ
« ،ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ) 1384 .(
3. Secular
ﻓاﺮﻐﺟ ﻴ
،ﺎ ژﺮﻧا ي و ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ
اﻳ ناﺮ رد ﺎﺴﻤﻫ ﻳ ﮕ ﻲ ﻪﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻠﺻا ﻲ و ﻢﻬﻣ ﻣروﺎﺧ ﻴ
،ﻪـﻧﺎ ـﺳآ ﻴﺎ ي ﻣ ﺰـﻛﺮ ي و زﺎـﻘﻔﻗ و ـﺳآ ﻴﺎ ي
ﺑﻮﻨﺟ ﻲ راﺮﻗ دراد . ﺎﺑ اﻳ ﻦ
،لﺎﺣ اﻳ ناﺮ دﻮﺧ ءﺰﺟ ـﻫ ﻴ ﭻ ـﻳ ﻚ زا ﺎـﻬﻧآ ﻧﻴ ﺖـﺴ . ا ـﻳ ناﺮ رد ـﻫ ﻴ ﭻ دﺎـﺤﺗا
دﺮﺒﻫار ﻳ ي ﺎ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ رد اﻳ ﻦ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻮﻀﻋ ﻳ ﺖ دراﺪﻧ . اﻳ ناﺮ رﻮﺸﻛ ي ﻣروﺎﺧ ﻴ ﻪﻧﺎ ا ي ﻪﺑ رﺎﻤـﺷ ـﻣ ﻲ
،دور
ﺎﻣا نﺎﺑز و ﺎﻤﺗ ﻳ تﻼ كﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﺎﺴﻤﻫ ﻳ نﺎﮕ بﺮﻋ دﻮﺧ دراﺪﻧ . ا ـﻳ ناﺮ ﺎـﺑ ـﺳآ ﻴﺎ ي ﻣ ﺰـﻛﺮ ي و زﺎـﻘﻔﻗ
ﻢﻫ زﺮﻣ ﺖﺳا و رﺎﺗ ﻳ ﺦ كﺮﺘﺸﻣ ﻧﻻﻮﻃ ﻲ ﺎﺑ اﻳ ﻦ ﻪﻘﻄﻨﻣ
؛دراد ﺎـﺑ ا ـﻳ ﻦ
،لﺎـﺣ ﻌـﺿو ﻴ ﺶﺘ ﺎـﺑ ﻌـﺿو ﻴ ﺖ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي لﻼﻘﺘﺳاﻮﻧ اﻳ
ﻦ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﻛ ﻪﻄﻠﺳ دﺎﺘﻔﻫ ﻪﻟﺎﺳ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي ار ﻪﺑﺮﺠﺗ هدﺮﻛ ﺪـﻧا توﺎـﻔﺘﻣ
ﺖﺳا . اﻳ ناﺮ رد ﺎﺴﻤﻫ ﻳ ﮕ ﻲ ﻪﺒﺷ هرﺎﻗ ﺪﻨﻫ راﺮﻗ
،دراد ﺎﻣا رد فﻼﺘﺧا ﺎﻫ و ناﺮﺤﺑ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻪﻛ اﻳ ﻦ ﻪـﻘﻄﻨﻣ
ار ﻪﺘﻔﺷآ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺘﻟﺎﺧد ﻲ دراﺪﻧ . ﺪﻨﭼﺮﻫ اﻳ ناﺮ ﺘﻟود ﻲ وﺰﻨﻣ ي ﻧﻴ
،ﺖﺴ ﺎﻣا ﺘﻟود ﻲ ﺎﻬﻨﺗ ﺖﺳا . زا نﺎـﻣز
عﻮﻗو بﻼﻘﻧا ﻣﻼﺳا ﻲ رد لﺎﺳ 1979
،نﻮﻨﻛﺎﺗ تﺎﺟرد ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻲ زا ءﻮـﺳ ﻢﻫﺎـﻔﺗ و دﻮـﺒﻧ ﻤﻃا ﻴ نﺎـﻨ
ﻣ ﻴ نﺎ ژر ﻳ ﻢ ﺑﻼﻘﻧا ﻲ ناﺮﻬﺗ و ﺎﺴﻤﻫ ﻳ ﺶﻧﺎﮕ دﻮﺟو ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا . رد ﻨﭼ ﻴ ﻦ ﻌﺿو ﻲ
، ﻄﺑاور ﻲ ﻪـﺑ ود ر زا
،ﺶﻨﺗ ﺘﺣ ﻲ ﺎﺑ ﺎﺴﻤﻫ ﻳ ﻪ ﻜﭼﻮﻛ ﻲ نﻮﭼ نﺎﺘﺴﻨﻣرا زا ﻮﺳ ي ناﺮﻬﺗ ﻨﻏ ﻴ ﺖﻤ ﺖﺳا .
نﺎﺘﺴﻨﻣرا رﻮﺸﻛ
ي رﻮﺼﺤﻣ رد ﻜﺸﺧ ﻲ ﺖﺳا . 655 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ زﺮﻣ كﺮﺘﺸﻣ ﺎـﺑ ﻣزﺮـﺳ ﻴ ﻦ ﻠـﺻا ﻲ
يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ
،نﺎﺠ 221 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ ﺎﺑ رﺎﺘﺨﻣدﻮﺧ يرﻮﻬﻤﺟ ناﻮﺠﺨﻧ
ﺎﺑرذآ ﻳ
،نﺎﺠ 268 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ ﺎـﺑ
ﻛﺮﺗ ﻴ
،ﻪ 164 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ ﺎـﺑ نﺎﺘـﺴﺟﺮﮔ و
35 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮـﻠ زﺮـﻣ كﺮﺘـﺸﻣ ﺎـﺑ ا ـﻳ ناﺮ
)دراد
World Bank,
2009
1(
. ﮓﻨﺟ ﺎﺑ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ ﺮﺑ ﺮﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺮﻗ غﺎﺑ ﻪﻛ ﻛﺪﻧا ﻲ ﺲﭘ زا لﻼﻘﺘﺳا ود رﻮـﺸﻛ
ور ي
،داد ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺘﺴﺑ نﺪﺷ زﺮﻣ ﻧﻻﻮﻃ ﻲ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺎﺑ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ و ﻛﺮﺗ ﻴ ﻪ ﺪﺷ . ﻪـﺑ ا ـﻳ ﻦ
ﺗﺮﺗ ﻴ
،ﺐ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺑﻴ
ﺮﺘﺸ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﺴﻤﻫ ﻳ نﺎﮕ ﻦﻤﺷد ﻳﺎ وﺪﺑ ن ﻂﺑاور
،ﻪﻧﺎﺘﺳود ﻪﻃﺎﺣا هﺪﺷ و ﺎـﻬﻨﺗ زا
هار نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ و
اﻳ ناﺮ ﺎﺑ ﻧد ﻴﺎ ي ﺑﻴ نوﺮ رد طﺎﺒﺗرا ﺖﺳا . ﺑ ﻲ ﺗﺎﺒﺛ ﻲ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ﻪﺑ
ﻟد ﻴ ﻞ ﻖﻃﺎـﻨﻣ
نﺎﺘﺳزﺎﺨﺑآ و
ﺘﺳوا ﻴﺎ و ﮓﻨﺟ ﺧا ﻴ ﺮ اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ ﺎﺑ ﺳور ﻴ
،ﻪ ﻪﺑ اﻳ ﻦ ﺎﻨﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ﻤﻧ
ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺴﻣ ﻴ ﺮ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ ﻞﺑﺎﻗ ﺎﻜﺗا ﻲﻳ اﺮﺑ ي نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺪﺷﺎﺑ . ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ يﺎﻫ اﻳ ﻦ ﺮﻣا ﺮﺑ ﻂـﺑاور ﺟرﺎـﺧ ﻲ هﻮﻘﻟﺎـﺑ
نﺎﺘﺴﻨﻣرا رد هزﻮﺣ دﺎﺼﺘﻗا ي ﻞﺑﺎﻗ ﻢﺸﭼ ﺷﻮﭘ ﻲ ﻧﻴ ﺖﺴ .
1 . هﺮﻗ ﺐﺣﺎﺼﺗ نﺎﻣز زا ناﺮﻳا ﺎﺑ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻲﻌﻗاو زﺮﻣ ،نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﻂﺳﻮﺗ غﺎﺑ
120 ﺖﺳا ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ .
ﻂﺑاور دﺎﺼﺘﻗا ي ﺎﺑ نﺎﺘﺴﻨﻣرا
ﻣ ﻴ ناﺰ ترﺎﺠﺗ ﻣ ﻴ نﺎ ود رﻮﺸﻛ زا 2 / 62 ﻣ ﻴﻠ ﻴ نﻮ رﻻد رد لﺎﺳ 1999 ﻪﺑ 75 / 162 ﻣ ﻴﻠ ﻴ نﻮ رﻻد رد
لﺎﺳ 2009 ﺳر ﻴ هﺪ
،ﺖﺳا ﻪﻛ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ نآ رد ﺶﺨﺑ ژﺮﻧا ي ﺖـﺳا . رد لﺎـﺳ 1999 شزرا تاردﺎـﺻ
اﻳ ناﺮ ﻪﺑ نﺎﺘﺴﻨﻣرا 37
ﻣ ﻴﻠ ﻴ نﻮ رﻻد دﻮﺑ ﻪﻛ رد سرﺎﻣ 2009 ) ﺎﭘ ﻳ نﺎ لﺎﺳ 1387 ( ﻪﺑ 8 / 141 ﻣ ﻴﻠ ـﻴ نﻮ
رﻻد اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﺖﻓﺎﻳ
Tehran Times, 24/5/2009) نﺎﺘﺴﻨﻣرا .(
ﮕﺘﺴﺑاو ﻲ ﺪﺷ ﻳ ﺪ ي ﻪـﺑ ﺖـﻔﻧ و زﺎـﮔ
ﺟرﺎﺧ ﻲ
،دراد ﺎﻣا اراد ي دازﺎﻣ ژﺮﻧا ي ﻞﺻﺎﺣ زا ﻧﻴ هﺎﮔوﺮ ﺎﻫ ي قﺮﺑ ﺑآ ﻲ ﺖﺳا . اﻳ ناﺮ ﻪـﺑ ـﺳو ﻴ ﻪﻠ ﻂـﺧ
ﻪﻟﻮﻟ ا ي ﻪﻛ رد سرﺎﻣ 2009 ﻪﺑ هﺮﻬﺑ رادﺮﺑ ي ﺳر ﻴ
1ﺪ
، اﺮﺑ ي نﺎﺘﺴﻨﻣرا زﺎﮔ
ﺒﻃ ﻴ ﻌ ﻲ ﻢﻫاﺮﻓ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ و رد
ﻞﺑﺎﻘﻣ
،نآ زا نﺎﺘﺴﻨﻣرا قﺮﺑ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . اﻳ ناﺮ ﻎﻠﺒﻣ 100 ﻣ ﻴﻠ ﻴ نﻮ رﻻد اﺮﺑ ي ﺖﺧﺎﺳ ﺪـﺳ اﺪـﺧ
ﺮﻓآ ﻳ ﻦ ﺮﺑ ور ي ﻪﻧﺎﺧدور سرا رد زﺮﻣ ود رﻮﺸﻛ ﺰﻫ ﻳ ﻪﻨ هدﺮﻛ ﺖﺳا . اﻳ ﻦ ﺪﺳ رد لﺎﺳ 2008 ا حﺎﺘﺘﻓ
ﺪﺷ و ﻧﻴ هﺎﮔوﺮ قﺮﺑ ﺑآ ﻲ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ نآ ﻧﻴ ﺰ رد ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﻤﻜﺗ ﻴ ﻞ
2ﺖﺳا . ﺮﺑ سﺎﺳا ﻚﻳ دادراﺮﻗ رﺎـﻜﻤﻫ ي
ﻪﺳ
،ﻪﺒﻧﺎﺟ اﻳ ناﺮ رد ﻞﺼﻓ نﺎﺘﺴﻣز زا ﻧﻴ هﺎﮔوﺮ ﺎﻫ ي ﺗراﺮﺣ ﻲ نﺎﺘﺴﻨﻤﻛﺮﺗ قﺮـﺑ
رد ﻳ ﺖـﻓﺎ هدﺮـﻛ و ﻪـﺑ
نﺎﺘﺴﻨﻣرا ژﺮﻧا ي لﺎﻘﺘﻧا ﻣ ﻲ ﺪﻫد . ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ ﻧﻴ ﺰ ﻚﻳ ﻣز ﻴ ﻪﻨ د ﻳ ﺮﮕ رﺎﻜﻤﻫ ي ﻣ ﻴ نﺎ ناﺮـﻬﺗ و ا ـﻳ وﺮ نا
ﺖﺳا . لﺎﺣرد
،ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻜﺒﺷ هار ﻦﻫآ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺎﻬﻨﺗ
زا هار نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ﺎﺑ
نﺎﻬﺟ ﺑﻴ ﻧوﺮ ﻲ طﺎـﺒﺗرا دراد .
اﻳ ناﺮ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺴﻣ ﻴ ﻞﻤﺣﺮ و
،ﻞﻘﻧ اﺮﺑ ي ﺎﻫﻻﺎﻛ ي درﻮﻣ ﻧﻴ زﺎ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﻞﻤﻋ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . اﻳ ناﺮ ـﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ
داﺪﻌﺗ دوﺪﺤﻣ ي ﺒﻣﻮﺗا ﻴ ﻞ و ﻧﻴ ﺰ داﻮﻣ اﺬﻏ ﻲﻳ ﻪﺑ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ردﺎﺻ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ .
لﺎﺣرد
،ﺮﺿﺎﺣ ﺎﻤﺷ ر ي هژوﺮﭘ ز ﻳ ﺘﺧﺎﺳﺮ ﻲ رد ﺖﺳد مﺎﺠﻧا ﺖﺳا ﻪﻛ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ ﻻﺎﻛ ﻣ ﻴ نﺎ ود
رﻮﺸﻛ ار ﺑﻴ ﺶ زا ﭘﻴ ﺶ شﺮﺘﺴﮔ ﺪﻫاﻮﺧ داد . اﻳ ﻦ ﺮﻣا ﺎﺑ اﻳ دﺎﺠ و ﻪﻌﺳﻮﺗ
» رﺬﮕﻫار –لﺎﻤﺷ
بﻮﻨﺟ
«
ﻪﻛ درﻮﻣ ﻪﻗﻼﻋ ﻮﻜﺴﻣ
،ﺖﺳا ﻧﻴ ﺰ ﻮﺴﻤﻫ ﺖﺳا . اﻳ ﻦ
،رﺬﮕﻫار اﺮﺑ ي ﻬـﺴﺗ ﻴ ﻞ ﻞـﻤﺣ و ﻞـﻘﻧ ﻻﺎـﻛ زا
ﺳور ﻴ
،ﻪ زا هار زﺎﻘﻔﻗ ﺑﻮﻨﺟ ﻲ و اﻳ ناﺮ ﻪﺑ ﻠﺧ ﻴ ﺞ
،سرﺎﻓ نﺎﺘـﺴﻛﺎﭘ و
ﺪـﻨﻫ ـﺣاﺮﻃ ﻲ هﺪـﺷ ﺖـﺳا . رد
ﺮﺒﻣاﻮﻧ 2008
، ﺖﺧﺎﺳ ﻂﺧ ﻨﻫآ ﻲ 80 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ ي ﻪﻛ ﻪﻧﺎﺧدور سرا ار ﻪﺑ ﺪﻧﺮﻣ رد لﺎﻤﺷ ﺑﺮﻏ ﻲ اﻳ ناﺮ
ﻞﺼﺘﻣ ﻣ ﻲ
،ﺪﻨﻛ زﺎﻏآ ﺪﺷ )
،اووﺪﻣﺎﻣ 1388
، ص 6 اﻳ.(
ﻦ ﻂﺧ
،ﻦﻫآ ـﺸﺨﺑ ﻲ زا حﺮـﻃ 470 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮـﻠ ي
1 . رد ،نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يژﺮﻧا ترازو يﻮﮕﻨﺨﺳ 16
سرﺎﻣ 2009 ﻦﻳا ﻞﻴﻤﻜﺗ حﺮﻃ ﻪـﻟﻮﻟ ﻂـﺧ ﻦـﻳا .دﺮـﻛ مﻼﻋا ار 140
ﻪﻛ دراد لﻮﻃ ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ 40
ﻪـﻧازور لﺎﻘﺘﻧا ،ﻪﻟﻮﻟ ﻂﺧ ﻦﻳا ﺖﺧﺎﺳ زا فﺪﻫ .ﺖﺳا ناﺮﻳا كﺎﺧ رد ﻪﻴﻘﺑ و نﺎﺘﺴﻨﻣرا رد نآ ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ 10
) ﺐﻌﻜﻣ ﺮﺘﻣ نﻮﻴﻠﻴﻣ 1
/ 1 ﺐﻌﻜﻣ ﺮﺘﻣ درﺎﻴﻠﻴﻣ ﻦـﻳا رﺎـﻜﻧﺎﻤﻴﭘ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺎـﺠﻨﻳا ﺐﻟﺎﺟ .ﺖﺳا هدﻮﺑ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﻪﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ (لﺎﺳ رد
حﺮﻃ ،ﺎﻧﺮﻳا)ﻲﻧاﺮﻳا ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ ﻪﻧ ،دﻮﺑ موﺮﭘ زﺎﮔ ، 7
/ 5 / 1388 .(
2 . ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺪﺳ ﻦﻳا هﺮﻗ ﮓﻨﺟ زﺎﻏآ زا ﻪﻛ يا
قﺮـﺑ هﺎـﮔوﺮﻴﻧ و سرا ﺪﺳ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ ،هﺪﻣآرد نﺎﺘﺴﻨﻣرا فﺮﺼﺗ ﻪﺑ غﺎﺑ ﻲـﺑآ
زﺮﻣ رد نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نﺎﺘﺴﻨﻣرا
هﺮﻬﺑ ﻪﺑ نآ زا ﺶﻴﭘ ناﺮﻳا– .دﻮﺑ هﺪﻴﺳر يرادﺮﺑ
ﺖﺳا ﻪﻛ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ نآ رد نﺎﺘﺴﻨﻣرا راﺮﻗ دراد ) ﻧﻮﻛا ﻴ
،زﻮ 5 / 2 / 1388 ﺰﻫ.(
ﻳ ﻪـﻨ ا ـﻳ ﻦ حﺮـﻃ 2 ﻣ ﻴﻠ ـﻴ درﺎ رﻻد
دروآﺮﺑ هﺪﺷ ﺖﺳا و ﻚﻧﺎﺑ ﻧﺎﻬﺟ ﻲ
، ﻚﻧﺎﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺳآ ﻴ
،ﺎ ﺳور ﻴ ﻪ و اﻳ ناﺮ ﺎﻤﺗ ﻳ ﻞ دﻮﺧ ار ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ نآ
مﻼﻋا هدﺮﻛ
)ﺪﻧا
Zawya, 10/11/2008
رﺬﮕﻫار .(
لﺎﻤـﺷ
،بﻮـﻨﺟ– ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ ﺎـﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳﻨ ﻲ اﺮـﺑ ي
رﺬﮕﻫار ﻗﺮﺷ – ﻲ ﺑﺮﻏ ﻲ
» ﺳاﺮﺗ ﻴ ﺎﻜ
« رد ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪﺷ ﻪﻛ درﻮﻣ ﺎﻤﺣ ﻳ ﺖ اﻳ تﻻﺎ ﺪـﺤﺘﻣ ﺮﻣآ ﻳ ﺎـﻜ و
ﻢﻫ ﭘﻴ نﺎﻧﺎﻤ ﺎﭘورا ﻲﻳ شا ﺖﺳا و اﺮﺑ ي لﺎﺼﺗا ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ي ـﺑﺮﻏ ﻲ ﻪـﺑ ـﺳآ ﻴﺎ ي ﺰـﻛﺮﻣ ي زا هار زﺎـﻘﻔﻗ
ﺑﻮﻨﺟ ﻲ ﺣاﺮﻃ ﻲ هﺪﺷ ﺖﺳا . اﻳ ﻦ حﺮﻃ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻳ ﻚ هدﺎﺟ ﺮﺑا ﻳ ﻢﺸ نرﺪـﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ـﻣ ﻲ دﻮـﺷ ﻪـﻛ ﻢـﻫ
ﺳور ﻴ ﻪ و ﻢﻫ اﻳ ناﺮ ار رﺎﻨﻛ ﻣ ﻲ دراﺬﮔ .
يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ
ﮓﻨﺟ نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺎﺑ ﻮﻬﻤﺟ ير ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ و دﻮﺒﻧ ﻤﻃا ﻴ نﺎﻨ ﻪﺒﻧﺎﺟود ﻣ ﻴ نﺎ ناﺮﻬﺗ و
،ﻮﻛﺎﺑ ﺮﺑ ﻂﺑاور
اﻳ ناﺮ و نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺖﺳا . زا نﺎﻣز ﭘﻴ اﺪ ﻳ ﺶ رﻮﻬﻤﺟ ي ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚـﻳ رﻮـﺸﻛ
،ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻧﺎﻤﮔﺪﺑ ﻲ ﺎﻫ و مﺎﻬﺗا ﻧز ﻲ ﺎﻫ ي ﻧاواﺮﻓ ﻲ ﻣ ﻴ نﺎ اﻳ ناﺮ و اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ دﻮﺟو ﻪﺘـﺷاد ﺖـﺳا . ﺑﻴ ﺮﺘـﺸ
اﻳ ﻦ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﺣﻼﻣ تﺎﻈ ﺒﻫﺬﻣ ﻲ و ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ ﺖﺳا . ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﺲﭘ
زا عﻮﻗو بﻼـﻘﻧا ﻣﻼـﺳا ﻲ
رد اﻳ
،ناﺮ رﺎﻬﻇا ﺎﻤﺗ ﻳ ﻞ ﻪﺑ روﺪﺻ بﻼﻘﻧا و شزرا ﺎﻫ ي نآ ﻪﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي ﺎـﺴﻤﻫ ﻳ
،ﻪ ﻪـﺑ ﻚـﻳ ﻊـﺒﻨﻣ
ﻧاﺮﮕﻧ ﻲ اﺮﺑ ي ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ ﺪﺷ . اﻳ ﻦ ﺮﻣا ﻪﺑ و ﻳ هﮋ رد درﻮﻣ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻳ ﻪﻛ اراد ي ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ
ﮔرﺰﺑ ﻲ زا ﺷ ﻴ ﻌ ﻴ نﺎ
،ﺪﻧدﻮﺑ قاﺪﺼﻣ ﺖﺷاد . ﺲﭘ زا ﺷﺎﭘوﺮﻓ ﻲ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي
، يرﻮـﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎـﺠ
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ رﻮﺸﻛ ي ﺎﺑ ﺮﺜﻛا ﻳ ﺖ ﺷ ﻴ
،ﻪﻌ ﺴﺑ ﻴ رﺎ ناﺮﮕﻧ دﻮﺑ و ناﺮﻬﺗ ار ﻪـﺑ ﮕﻧاﺮـﺑ ﻴ ﻦﺘﺨ شرﻮـﺷ رد ا ـﻳ ﻦ
ﺖﻟود ﺪﺟ ﻳ ﺪ ﻢﻬﺘﻣ ﻣ ﻲ دﺮﻛ .
ﺲﭘ زا لﻼﻘﺘﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎـﺠ رد ـﭘ ﻲ ـﺷﺎﭘوﺮﻓ ﻲ دﺎـﺤﺗا ورﻮـﺷ ي
، ﻂـﺑاور ا ـﻳ ناﺮ ﺎـﺑ
يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ رد ﺴﻣ ﻴ ﺮ ي ﺮﭘ ﺖﻓا و ﺧ ﻴ ﺰ دﺎﺘﻓا . رد ﻦﺋوژ 1992 و ﻣﺎـﮕﻨﻫ ﻲ ﻪـﻛ ﻞـﻀﻔﻟاﻮﺑا
اﻳ ﭽﻠ ﻲ ﺑﻴ
،ﮓ ﺮﺒﻫر ﻪﻬﺒﺟ ﻖﻠﺧ ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ ﻪﻛ اﺮﮔ ﻳ ﺶ ﺎﻫ ي ﺖﻠﻣ ﻪﻧاروﺎﺑ ﺖﺷاد ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺋر ﻴ ﺲ رﻮﻬﻤﺟ
بﺎﺨﺘﻧا
،ﺪﺷ ﻌﺿﻮﻣ ﻲ ﻪﺑ تﺪﺷ اﺮﮕﺑﺮﻏ و راﺪﻓﺮﻃ ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ ﺖﻓﺮﮔ و ﺮﺑ و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﻛﺮﺗ ﻲ ﺖـﻠﻣ ﺪﺟ ـﻳ ﺪ
ﻛﺄﺗ ﻴ ﺪ دﺮﻛ . ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﻲ ﺳر ﻴ ﺪ فﺪﻫ زا ﺖﻬﺟ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﮕﺑﺮﻏ اﺮ ي اﻳ ﭽﻠ ﻲ ﺑﻴ
،ﮓ ﮔﻮﻠﺟ ﻴ ﺮ ي زا ذﻮﻔﻧ ـﺳور ﻴ ﻪ
و اﻳ ناﺮ رد زﺎﻘﻔﻗ ﺑﻮﻨﺟ ﻲ هدﻮﺑ ﺖﺳا . اﻳ ﻦ ﺮﻣا اﺮﺑ ي ﻮﻜﺴﻣ و ناﺮﻬﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻳ ﻚ راﺪﺸﻫ دﻮﺑ . ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ
اﻳ ﭽﻠ ﻲ ﺑﻴ ﮓ ﺎﺑ ﺎﻤﺗ ﻳ ﻞ ﺎﻫ ي ﺪﺷ ﻳ ﺪ ﻛﺮﺗ ﻲ دﻮﺧ ﺎﺗ ﺎﺠﻧآ ﭘﻴ ﺶ ﺖﻓر ﻪـﻛ زا
» دﺎـﺤﺗا دﺪـﺠﻣ
« ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎـﺠ
» ﻟﺎﻤﺷ ﻲ « و
» ﺑﻮﻨﺟ ﻲ « ﻦﺨﺳ ﺪﻧار . دﻮﺼﻘﻣ زا ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ ﺑﻮﻨﺟ ﻲ
، ﻣﺎـﻤﺗ ﻲ نﺎﺘـﺳا ﺎـﻫ ي رذآ ي ـﺸﻧ ﻴ ﻦ
لﺎﻤﺷ ﺑﺮﻏ ﻲ اﻳ ناﺮ دﻮﺑ ﻪﻛ ﺎﻫرﺎﻣآ ﻲﺧﺮﺑ سﺎﺳا ﺮﺑ 24
ﺪـﺻرد زا ﻌﻤﺟ ـﻴ ﺖ 70 ﻣ ﻴﻠ ـﻴ ﻧﻮ ﻲ ا ـﻳ ناﺮ ار
ﻜﺸﺗ ﻴ ﻞ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻫد .
ﻪﭼﺮﮔا عﻮﺿﻮﻣ ﻣﻮﻗ ﻴ ﺖ ﻞﻣﺎﻋ ﻤﻬﻣ ﻲ ﻧﻴ
،ﺖﺴ ﺎﺑ اﻳ ﻦ لﺎﺣ ﺮـﺑ ﻂـﺑاور ود رﻮـﺸﻛ ﺛﺄـﺗ ﻴ ﺮ ﻪﺘـﺷاﺬﮔ
ﺖﺳا . ود د ﻳ هﺎﮔﺪ توﺎﻔﺘﻣ زا ﺪﻜﻳ ﻳ
،ﺮﮕ رد درﻮﻣ ﻮﻫ ﻳ ﺖ و ﺖﻠﻣ روﺎﺑ ي رذآ ي رد اﻳ ناﺮ و يرﻮـﻬﻤﺟ
ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ دﻮﺟو دراد . يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ
،نﺎﺠ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺎﺳ ﻳ ﺮ ﺖﻟود ﺎﻫ ي ﺪﺟ ـﻳ ﺪ ـﺳآ ﻴﺎ ي ﺰـﻛﺮﻣ ي و
زﺎﻘﻔﻗ رد اﺮﻓ ﻳ ﺪﻨ ﺖﻠﻣ زﺎﺳ ي راﺮﻗ دراد . اﻳ ﻦ اﺮﻓ ﻳ ﺪﻨ ﻧﻴ ﺪﻨﻣزﺎ ﻛﺄﺗ ﻴ ﺪ ﻨﻫذ ﻲ و ﻮﻨﻌﻣ ي ﺮـﺑ و ﻳ ـﮔﮋ ﻲ ﺎـﻫ ي
ﻣﻮﻗ ﻲ
، نﺎﺑز و ﮓﻨﻫﺮﻓ توﺎﻔﺘﻣ زا د ﻳ ناﺮﮕ ﺖﺳا . ﻪﺑ اﻳ ﻦ ﺗﺮﺗ ﻴ
،ﺐ ﺒﻃ ﻴ ﻌ ﻲ ﻪﺑ ﻈﻧ ﺮ ﻣ ﻲ ﺪـﺳر ﻪـﻛ مدﺮـﻣ
رﻮﺸﻛ ﻮﻧ لﻼﻘﺘﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ
، ﻪﺑ ﻠﻣ ﻴ ﺖ هﺪﻣآﺮﺑ زا ﻣﻮﻗ ﻴ ﺖ رذآ ي دﻮﺧ اﺮﮔ ﻳ ﺶ ﭘﻴ اﺪ ﺪﻨﻨﻛ .
ماﺪﻗا ﺎﻫ ي ﻮﻜﺴﻣ رد ﻪﻫد ﺎﻫ ي 1920 و 1930 رد ﻣز ﻴ ﻪﻨ ﻦﺘﺧﺎﺳ رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺎﻫ ي توﺎﻔﺘﻣ اﺮﺑ ي ﺮﻫ ﻪﺘﺳد
زا مدﺮﻣ و اﻳ دﺎﺠ رﻮﻬﻤﺟ ي ﺎﻫ ي اﺰﺠﻣ ﺮﺑ سﺎﺳا ﻣﻮﻗ ﻴ
،ﺖ سﺎﺳا اﺮﻓ ﻳ ﺪﻨ ﺖﻠﻣ زﺎﺳ ي ـﺷﺎﺴﭘ ورﻮ ي رد
ﺳآ ﻴﺎ ي ﺰﻛﺮﻣ ي و زﺎﻘﻔﻗ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ .
رد يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎـﺠ ا ـﻳ ﻦ هرﺎـﮕﻧا ﻪـﻛ رذآ ي ﺎـﻫ ـﻣدﺮﻣ ﻲ ﺪـﻧدﻮﺑ ﻪـﻛ ﻂـﺳﻮﺗ ﺎـﺴﻤﻫ ﻳ نﺎﮕ
نﺎﺷﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ رﻮﺗاﺮﭙﻣا–
ي ﺎﻫ ي اﻳ ناﺮ و ﺳور ﻴ –ﻪ زا ﺪﻜﻳ ﻳ ﺮﮕ اﺪـﺟ
،ﺪﻧﺪـﺷ ﻪـﺑ ﻞﻜـﺷ هدﺮﺘـﺴﮔ ا ي
ﻂﺳﻮﺗ ﺖﻟود و ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي زا مﺎﻘﻣ ﺎﻫ و ﺖﻠﻣ ناروﺎﺑ رذآ ي وﺮﺗ ﻳ ﺞ ﻣ ﻲ دﻮﺷ . اﻳ ﻦ هوﺮﮔ نﺎﻫاﻮﺧ دﺎـﺤﺗا
هرﺎﺑود رذآ ي ﺎﻫ ي
» لﺎﻤﺷ
« و
» بﻮﻨﺟ
« هدﻮﺑ ﺪﻧا . ﺮﺑ سﺎﺳا شﺮﮕﻧ اﻳ ـﻧاﺮ ﻲ
، دﺎﻨـﺳا رﺎـﺗ ﻳ ﺨ ﻲ دﻮـﺟو
ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ ﻟﺎﻤﺷ ﻲ و ﺑﻮﻨﺟ ﻲ ار ﺄﺗ ﻴﻳ ﺪ ﻤﻧ ﻲ ﺪﻨﻛ . مﺎﻧ يرﻮﻬﻤﺟ
» ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ
« زا ﻮﺳ ي ﻮﻜﺴﻣ ﻪـﺑ ا ـﻳ ﻦ
رﻮﻬﻤﺟ ي ﻮﻀﻋ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي هداد
،ﺪﺷ ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻟﺎﻤﺷ ﻲ دور
،سرا ﭘﻴ ﺶ زا نآ
» نارآ
«
هﺪﻧاﻮﺧ ﻣ ﻲ ﺪﺷ . رد ﻪﻣﺎﻧﺪﻬﻋ ﺎﭽﻧﺎﻤﻛﺮﺗ ي ﻪﻛ رد لﺎﺳ 1828 ﻣ ﻴ نﺎ ﺖﻟود رﺎﺟﺎﻗ و ﺳور ﻴ ﻪ ﻪـﺑ ﺎـﻀﻣا
ﺳر ﻴ
،ﺪ راﺬﮔاو ي ﻖﻃﺎﻨﻣ اﻳ
،ناوﺮ
،ناﻮﺠﺨﻧ هﺮﻗ
،غﺎﺑ
،ﺶﻟﺎﺗ و نارآ ﻪﺑ ﺳور ﻴ ﻪ ﺮﺼﺗ ﻳ ﺢ هﺪﺷ
؛ﺖﺳا ﺎـﻣا
ﻣﺎﻧ ﻲ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ ا ي ﻪﺑ مﺎﻧ ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ رد نآ ﻧﻴ
1ﺖﺴ .
رد ﻣ ﻴ نﺎ اﻳ ﻧاﺮ ﻲ
،ﺎﻫ هراﻮﻤﻫ ﺴﺣ ﻲ زا ﺖﻠﻣ روﺎـﺑ ي و
» ا ـﻳ ناﺮ اﺮﮔ ﻲـﻳ « دﻮـﺟو ﻪﺘـﺷاد ﺖـﺳا . ﺎـﺑ
اﻳ ﻦ
،لﺎﺣ اﻳ ﻦ ﺲﺣ ﺖﻠﻣ روﺎﺑ ي
، نآ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ رد ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﺳودﺮﻓ ﻲ ﻞـﺑﺎﻗ هﺪﻫﺎـﺸﻣ
،ﺖـﺳا ـﺑ ﻴ ﺶ زا
1 . ﻲﻧاﺮﻳا هﺎﮔﺪﻳد زا ﻪﻄﺑار ﻦﻳا رد ﺐﻟﺎﺟ يﺮﻈﻧ لدﺎﺒﺗ هﺪﻫﺎﺸﻣ ياﺮﺑ يرذآ و ﺎﻫ
زﺎـﻘﻔﻗ و يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻪﺴﺳﺆﻣ دﺮﮔﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻚﻧ ،ﺎﻫ
ﻦﻴﺑ ﻲﻟﺎﻋ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ هﺪﻜﺸﻧاد رد ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ،ﺰﻨﻴﻜﭘﺎﻫ ﺰﻧﺎﺟ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻠﻠﻤﻟا
» ناﺮﻳا نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ ،ناﺮﻳا و ناﺮﻳا ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ و ،
قاﺮﻋ .«
ﺖﻛﺮﺷ ﺲﻴـﺋر ،يداﻮـﺟ ﻦـﺴﺣ ﺮـﺘﻛد ؛ناﺮـﻳا رد نﺎـﺠﻳﺎﺑرذآ ﻖﺑﺎـﺳ ﺮﻴﻔﺳ ،ﻲﻠﺒﻴﺼﻧ ﺐﻴﺼﻧ ﻞﻣﺎﺷ دﺮﮔﺰﻴﻣ ﻦﻳا رد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
نﺎﺑز ﻖﺑﺎﺳ دﺎﺘﺳا ،ﻲﻧﺎﮔﺮﻬﭼ ﻲﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﻛد و ﺎﻜﻳﺮﻣآ ياﺪﺻ ﻲﻧﺎﺠﻳﺎﺑرذآ ﺲﻳوﺮﺳ ﺪﻧدﻮﺑ ﺰﻳﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻨﺷ
(Breakstone,
2003) .
ﻪﻜﻧآ ﻫﺎﻣ ﻴﺘ ﻲ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ ﻪﺘﺷاد
،ﺪﺷﺎﺑ اراد ي ﺖﺷﺮﺳ ﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ و ﻧﺎﺑز ﻲ هدﻮﺑ ﺖﺳا . رد هﺪﺳ ﻢﻫدزﻮﻧ و
اوا ﻳ ﻞ هﺪﺳ ﺑﻴ
،ﻢﺘﺴ اﻳ ناﺮ ﻧﻴ ﺰ شﺮﺘﺴﮔ ﺖﻠﻣ روﺎﺑ ي ﺳﺎﺴﺣا ﻲ ﻪﺑ ﻚﺒﺳ ﺎﭘورا ﻲﻳ ار ﻪﺑﺮﺠﺗ دﺮـﻛ . ا ـﻳ ﻦ
ﺮﻣا ﻪﺑ و ﻳ هﮋ رد نارود ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺎﺿر هﺎﺷ ﻮﻠﻬﭘ ي رد ﻪﻫد 1920 و اوا ـﻳ ﻞ 1930 قاﺪـﺼﻣ ﺖـﺷاد .
ﻪﺒﻨﺟ ﺎﻫ ي سرﺎﻓ رﻮﺤﻣ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺎﻫ ي ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺰﻛﺮﻣ ي نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻣادا
،دراد ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺲﭘ زا
،بﻼـﻘﻧا
ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﺘﻬﺟ ﻲ ﻪﺑ ﺖﻤﺳ مﻼﺳا و ﺷ ﻴ ﻪﻌ اﺮﮔ ﻲﻳ ترﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا .
ﻪﺑ اﻳ ﻦ ﺗﺮﺗ ﻴ
،ﺐ سﺎﺴﺣا ﺎﻫ ي ﻠﻗا ﻴ ﺖ ﻌﻤﺟﺮﭘ ﻴ ﺖ رذآ ي رد اﻳ ناﺮ رد طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﻮﻫ ﻳ ﺖ ﻣﻮﻗ ﻲ ﺎـﻬﻧآ
رد ﺮﺑاﺮﺑ
،ﺖﻟود توﺎﻔﺗ ـﺴﺑ ﻴ رﺎ ي ﺎـﺑ رذآ ي ﺎـﻫ ي رﻮـﻬﻤﺟ ي ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎـﺠ دراد . ﺪـﻨﭼﺮﻫ ﺎـﺿرﺎﻧ ﻳﺘ ﻲ
ﺎﺑرذآ ﻳ ﻧﺎﺠ ﻲ ﺎﻫ زا ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺎﻫ ي ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺰﻛﺮﻣ
ي ﻪﻣادا
،دراد ﺎﻣا رذآ ي ﺎﻫ ي اﻳ ناﺮ رادﺎﻓو ي ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ و
سﺎﺴﺣا ﻮﻫ ﻳ ﺖ ﻠﻣ ﻲ دﻮﺧ ﺒﺴﻧ ﺖ ﻪﺑ اﻳ ناﺮ ار نﺎﺸﻧ هداد
(see: Atai, 2006, pp. 61-66)ﺪﻧا .
طﻮﻘﺳ اﻳ ﭽﻠ ﻲ ﺑﻴ ﮓ رد ﻦﺋوژ 1993
، ﻪﺑ ر ﻳ ﺖﺳﺎ رﻮﻬﻤﺟ ي ﺣ ﻴ رﺪ ﻠﻋ ﻲ فا ﺮﺠﻨﻣ ﺪـﺷ . رد نارود
ﺖﻣﻮﻜﺣ و
ي
، ﺶﻨﺗ ﻣ ﻴ نﺎ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ و اﻳ ناﺮ ﺶﻫﺎﻛ ﻳ
،ﺖﻓﺎ ﺎﻣا ﻂﺑاور نﺎﻨﭽﻤﻫ ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ
ﻗﺎﺑ ﻲ ﺪﻧﺎﻣ . رﺎﻨﻛ ﻦﺘﺷاﺬﮔ اﻳ ناﺮ زا ﺳﺮﺴﻨﻛ ﻴ مﻮ ﺑ ﮔرﺰ ﻲ ﻪﻛ اﺮـﺑ ي جاﺮﺨﺘـﺳا ﻊﺑﺎـﻨﻣ
ـﺘﻔﻧ ﻲ يرﻮـﻬﻤﺟ
ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ ﻞﻜﺷ ﺖﻓﺮﮔ ) ﺖﺤﺗ رﺎﺸﻓ ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ ( و ﻪﺑ ﻖﻓاﻮﺗ ﺳﺮﻧ ﻴ نﺪ رد درﻮﻣ ژر ﻳ ﻢ ﻗﻮـﻘﺣ ﻲ رد ـﻳ ﺎ ي
،رﺰﺧ زا ﻪﻠﻤﺟ دراﻮﻣ ي دﻮﺑ ﻪﻛ رد ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ نﺪﻧﺎﻣ ﻂﺑاور ﺶﻘﻧ
(Sadegh-Zadeh, 2008, ﺖﺷاد
pp 38-39)
.
ژر ﻳ ﻢ ﻗﻮﻘﺣ ﻲ رد ﻳ ﺎ ي رﺰﺧ
ﭘﻴ ﺶ زا ﺷﺎﭘوﺮﻓ ﻲ دﺎﺤﺗا رﻮﺷ و ي
، رد ﻳﺎ ي رﺰﺧ ﻪﺑ ترﻮﺻ كﺮﺘﺸﻣ رد ﺘﺧا ـﻴ رﺎ ﺎـﻬﻨﺗ ود ﺖـﻟود
ﻠﺣﺎﺳ ﻲ
، ﻨﻌﻳ ﻲ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي و اﻳ ناﺮ راﺮﻗ ﺖﺷاد . ﻂﺑاور ود رﻮـﺸﻛ رد رﺰـﺧ ﺮﺑﺎـﻨﺑ ﺎـﻫدادراﺮﻗ ي
1921 و 1940 هرادا ﻣ ﻲ ﺪﺷ . ﺮﺑﺎﻨﺑ
،نآ ﺮﻫ ود رﻮﺸﻛ ﻖﺣ هدﺎﻔﺘﺳا عﺎﺸﻣ زا مﺎﻤﺗ ﺶﺨﺑ ﺎﻫ ي رد ﻳﺎ ار
ﺪﻨﺘﺷاد . رد
،ﻞﻤﻋ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي ﻪﺑ اﻳ دﺎﺠ ﻳ ﻚ ﻧﻴ وﺮ ي رد ﻳﺎ ﻲﻳ ماﺪﻗا
،دﺮﻛ ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ اﻳ ناﺮ ـﻨﭼ ﻴ ﻦ
رﺎﻛ ي مﺎﺠﻧا داﺪﻧ و دﻮﺧ ار ﻪﺑ ﺶﺨﺑ ﺑﻮﻨﺟ ﻲ رد ﻳﺎ ي رﺰﺧ دوﺪﺤﻣ دﺮﻛ . ﻫﺎﻣ ﻴ ﮕ ﻴ ﺮ ي - ﻪﺑ و ﻳ هﮋ ﻫﺎـﻣ ﻲ
وﺎﺧ ﻳ رﺎ - ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﻦ ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ دﺎﺼﺘﻗا ي دﻮﺑ و اﻳ ناﺮ و دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي
، ﺮﻫ ود زا نآ ﻊﻔﻧ ﻣ ﻲ ﺪﻧدﺮﺑ .
ﺲﭘ زا ﺰﺠﺗ ﻳ ﻪ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي
، ﻊﺿﻮﻣ اﻳ ناﺮ اﻳ ﻦ دﻮﺑ ﻪﻛ ژر ﻳ ﻢ ﻗﻮﻘﺣ ﻲ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ي هدﺮﻜﻧ و ﺎﻫدادراﺮﻗ ي
1921 و 1940 نﺎﻨﭽﻤﻫ ﺮﺒﺘﻌﻣ ﺖﺳا . رد ﺘﻧ ﻴ
،ﻪﺠ ﺖﻟود ﺎﻫ ي ﻠﺣﺎﺳ ﻲ ﺪﺟ ﻳ ﺪ ﺎﺑ ﻳ ﺪ ﻪﺑ ترﻮـﺻ كﺮﺘـﺸﻣ زا
رد ﻳﺎ ي رﺰﺧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨﻨﻛ . ـﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ رد ـﻳ ﺎ ي رﺰـﺧ ﻪـﺑ و ـﻳ هﮋ اﺮـﺑ ي يرﻮـﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎـﺠ و نﺎﺘـﺴﻗاﺰﻗ
ﺖﻌﻔﻨﻣ ﺶﺨﺑ ﺖﺳا ز ﻳ اﺮ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻧاﻮﺗ رد ﺶﺨﺑ ﺎﻫ ي دﻮﺧ رد رﺰﺧ ﺑ ﻪ رﺎﻔﺣ ي اﺮﺑ ي ﺖﻔﻧ ﺪﻧزادﺮﭙﺑ . اﻳ
،ﻚـﻨ
عﺎﻤﺟا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﺑ ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﺮﺘﺴﺑ رد ﻳﺎ و رد ﻋ ﻴ ﻦ
،لﺎﺣ ﻤﻛﺎﺣ ﻴ ﺖ عﺎﺸﻣ رد ﺢﻄﺳ ﺖﺳا .
ﺎﺗ ﺎﺟ ﻲﻳ ﻪﻛ ﻪﺑ اﻳ ناﺮ طﻮﺑﺮﻣ ﻣ ﻲ
،دﻮﺷ اﻳ ﻦ ﺮﺗﺪﺑ ﻳ ﻦ هار ﻞﺣ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا . ﺮﺘﻬﺑ ﻳ ﻦ وﺎﺧ ﻳ رﺎ رﺰﺧ رد
ﻞﺣﺎﺳ ﺑﻮﻨﺟ ﻲ و رد بآ ﺎﻫ ي ﻣزﺮﺳ ﻴﻨ ﻲ اﻳ ناﺮ ﺖﻓﺎﻳ ﻣ ﻲ
،دﻮﺷ ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ ﺎـﺧذ ﻳ ﺮ ﺖـﻔﻧ و زﺎـﮔ رد
دﺰﻧ ﻳ ﻜ ﻲ
،نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ يرﻮﻬﻤﺟ
ﺎﺑرذآ ﻳ نﺎﺠ و نﺎﺘﺴﻨﻤﻛﺮﺗ راﺮﻗ
دراد . ﺎﺑ دﻮﺟو ﺖـﻔﻟﺎﺨﻣ ﺎـﻫ ي ا ـﻳ
،ناﺮ
ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﻲ ﺪﺳر ﻪﻛ ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﺮﺘﺴﺑ رد ﻳﺎ ي رﺰﺧ ﻞﻤﻋرد لﺎـﺣرد خر نداد ﺖـﺳا . ﻪـﺑ تازاﻮـﻣ اﻳ ﻪـﻜﻨ
ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ رﺰﺧ ﺮﻫ زور ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻪﺑ ﻌﻗاو ﻴ ﺖ دﺰﻧ ﻳ ﻚ ﻣ ﻲ
،دﻮﺷ ﺖﻔﮔ و ﻮﮔ ﺮﺑ ﻤﻬﺳ ﻲ زا رد ﻳﺎ ﻪـﻛ ﺮﻫ ـﻳ ﻚ
زا ﻛ ﺎﻫرﻮﺸ ي ﻠﺣﺎﺳ ﻲ ﺐﺣﺎﺼﺗ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻣ ﻲ ﻳ ﺪـﺑﺎ . ﺮـﮔا ود ﻪـﻄﻘﻧ رد ﻟﺎﻤـﺷ ﻲ ﺮـﺗ ﻳ ﻦ ﺶـﺨﺑ
ﺎﻫزﺮﻣ ي رﻮﺸﻛ ) ارﺎﺘﺳآ رد بﺮﻏ و ﺣ ﻴﺴ ﻠﻘﻨ ﻲ رد قﺮﺷ ( ﻪﺑ ﻢﻫ ﻞﺼﺘﻣ
،ﺪﻧﻮﺷ اﻳ ناﺮ ﺎﺑ 832 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ
ﻞﺣﺎﺳ رد
،رﺰﺧ ﺎﻬﻨﺗ 14 ﺪﺻرد زا رد ﻳﺎ ار ﺖﺳﺪﺑ ﻣ ﻲ دروآ . رد
،ﻞـﺑﺎﻘﻣ يرﻮـﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎـﺠ ﺎـﺑ
760 ﻛ ﻴ ﺮﺘﻣﻮﻠ
،ﻞﺣﺎﺳ ﻬﺳ ﻤ ﻲ 18 ﺪﺻرد ي ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺷاد . اﻳ ﻦ ﺮﻣا ﻪﺑ ﻟد ﻴ ﻞ ﺖـﻟﺎﺣ ﺮـﻌﻘﻣ ﻞﺣاﻮـﺳ
اﻳ ناﺮ و ﺖﻟﺎﺣ بﺪﺤﻣ ﻞﺣﺎﺳ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ ﺖﺳا .
ﻪﺑ ﺮﻫ
،لﺎﺣ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﺪﺻرد ي زا رد ﻳﺎ ﻪﻛ ﺮﻫ ﻳ ﻚ زا ود رﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪـﻨﻫاﻮﺧ دروآ ﻧﻴ ﺖـﺴ .
ﻪﻠﺌﺴﻣ دﻮﺟﻮﻣ ﻣﻴ نﺎ اﻳ ناﺮ و يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ
،نﺎﺠ ﻪﺑ ترﻮـﺻ ﻪـﺻﻼﺧ ﻪـﺑ ﻣ ـﻴ ناﺪ ـﺘﻔﻧ ﻲ
» ﻮﮔ ﻠـﺸﻧ ﻲ «
طﻮﺑﺮﻣ ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻪﻛ درﻮﻣ ﺎﻋدا ي ﺮﻫ ود رﻮﺸﻛ ﺖﺳا . اﻳ ناﺮ مﻼﻋا هدﺮﻛ ﻠﻤﻋ ـﻴ تﺎ فﺎـﺸﺘﻛا ار رد ا ـﻳ ﻦ
ﺣﺎﻧ ﻴ ﻪ رﺎﻏآ ﺪﻫاﻮﺧ
،دﺮﻛ ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ مﺎﮔ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻠﻤﻋ ﻲ اﺮﺑ ي رﺎﻔﺣ ي ﺘﻔﻧ ﻲ رد اﻳ ﻦ
ﻣﻴ ناﺪ ﻪﺘﺷادﺮﺑ ﺖﺳا . ﺎﺗ ﺎﺠﻧآ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺚﺤﺑ ژر ﻳ ﻢ ﻗﻮﻘﺣ ﻲ رﺰﺧ طﻮﺑﺮﻣ ﻣ ﻲ
،دﻮـﺷ ا ـﻳ ﻦ عﻮـﺿﻮﻣ ﻞـﺤﻣ
ﻘﺣ ﻴ ﻘ ﻲ فﻼﺘﺧا ﻣﻴ نﺎ اﻳ ناﺮ و يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ ﺖﺳا ) ﻮﺳﻮﻣ ي
، 1385 .(
رد توا 2004 ﺪﻤﺤﻣ ﻤﺗﺎﺧ ﻲ
، ﺋر ﻴ ﺲ رﻮﻬﻤﺟ ﺖﻗو اﻳ ناﺮ ﺎﺑ مﺎﻬﻟا ﻠﻋ ﻲ
،فا ﻪـﻛ ﺲـﭘ زا گﺮـﻣ
شرﺪﭘ هﺪﻬﻋ راد ر ﻳ ﺖﺳﺎ رﻮﻬﻤﺟ ي هﺪﺷ
،دﻮﺑ تﺎﻗﻼﻣ دﺮﻛ . اﻳ ﻦ ﻟوا ﻴ ﻦ د ـﻳ راﺪ ﻚـﻳ ـﺋر ﻴ ﺲ رﻮـﻬﻤﺟ
اﻳ ناﺮ زا يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ ﺲﭘ زا لﻼﻘﺘﺳا اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ دﻮﺑ . ﻪـﺑ ا ـﻳ ﻦ ﺗﺮﺗ ـﻴ
،ﺐ ﻣا ـﻴ ﺎﻫﺪ ﻲﻳ اﺮـﺑ ي
دﻮﺒﻬﺑ ﻂﺑاور ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ود رﻮﺸﻛ ﻞﻜﺷ
،ﺖﻓﺮﮔ ﺎﻣا ﻫ ﻴ ﭻ دﻮـﺒﻬﺑ ـﻤﻬﻣ ﻲ ﻞـﺻﺎﺣ
)ﺪـﺸﻧ
Abbasov,
2004
رد.(
لﺎﺳ 2006 رﺎﻤﺷ تﺎﻗﻼﻣ ﺎﻫ ي ﻤﺳر ﻲ و ﺖﻘﻓاﻮﻣ ﻪﻣﺎﻧ ﺎﻫ ﻣ ـﻴ نﺎ ناﺮـﻬﺗ و ﻮﻛﺎـﺑ اﺰـﻓا ﻳ ﺶ
ﺖﻓﺎﻳ . مﺎﻬﻟا ﻠﻋ ﻲ فا رد ناﺮﻬﺗ ﺎﺑ دﻮﻤﺤﻣ ﺪﻤﺣا ي
،داﮋﻧ ﺋر ﻴ ﺲ رﻮﻬﻤﺟ اﻳ ناﺮ د ـﻳ راﺪ دﺮـﻛ . ـﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ
ﺪﻨﭼ ﻦﺗ زا زو ﻳ ناﺮ اﻳ ﻧاﺮ ﻲ ﻪﺑ ﻮﻛﺎﺑ ﺮﻔﺳ ﺪﻧدﺮﻛ و داﺪﻌﺗ ﻳ ي ﺖﺷاددﺎ ﻢﻫﺎﻔﺗ رد ﻣز ﻴ ﻪﻨ رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎـﻫ ي
ﻪﺒﻧﺎﺟود اﺮﺑ ي هزرﺎﺒﻣ ﺎﺑ قﺎﭼﺎﻗ داﻮﻣ
،رﺪﺨﻣ ﻪﺿوﺎﻌﻣ ژﺮـﻧا ي
، ترﺎـﺠﺗ و ﻞـﻤﺣ و ﻞـﻘﻧ ﻣ ـﻴ نﺎ ود
رﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﺎﻀﻣا ﺳر ﻴ ﺪ . ود فﺮﻃ ﺘﺣ ﻲ ﺖﻘﻓاﻮﻣ ﻪﻣﺎﻧ ا ي ﺎﻀﻣا ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﻛ ﻢﺟﺎﻬﺗ ﺑ ﻪ ﺎﻫزﺮﻣ ﻳ ي ﺪـﻜ ﻳ ﺮﮕ
ار عﻮﻨﻤﻣ ﻣ ﻲ
)دﺮﻛ
Sadegh-Zadeh, 2008,p 39
رد.(
نﺎﻤﻫ
،نﺎﻣز ﻪﻣﺎﻧزور
» ﻮﻛﺎﺑ
دﻮـﺗ ي « ﻪـﺑ ﻞـﻘﻧ
ﻟﻮﻗ ﻲ زا ﻔﺳ ﻴ ﺮ اﻳ ناﺮ رد يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ ﺖﺧادﺮﭘ ﻪﻛ رﺎﻬﻇا ﻣ ﻲ ﺖﺷاد ﻢﺠﺣ ﻪﻧﻻﺎـﺳ ترﺎـﺠﺗ
ﻣ ﻴ نﺎ ود رﻮﺸﻛ ﺎﺗ ﺎﭘ ﻳ نﺎ لﺎﺳ ﻪﺑ 450 ﻣ ﻴﻠ ﻴ نﻮ رﻻد ﺪﻫاﻮﺧ ـﺳر ﻴ
)ﺪ
Global Challenge Research,
10/1/2006 (
.
زا ﻪﻄﻘﻧ ﺮﻈﻧ
،ناﺮﻬﺗ ﻮﻛﺎﺑ ﻪﺑ ﻪﺌﻃﻮﺗ ﭼ ﻴﻨ ﻲ ﻠﻋ ﻴ ﻪ اﻳ
،ناﺮ ﻪﺑ هاﺮـﻤﻫ ﺮﻣآ ﻳ ﺎـﻜ و ﺲﭙـﺳ ﺋاﺮـﺳا ﻴ –ﻞ ود
ﻦﻤﺷد ﻠﺻا ﻲ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا – ﻲ ﻢﻬﺘﻣ ﺖﺳا . ءﻮﺳ ﻦﻇ ﺎﻫ و ءﻮـﺳ ﻢﻫﺎـﻔﺗ ﺎـﻫ ي ﺎﭘ ـﻳ
،راﺪ نﺎـﻨﭽﻤﻫ
ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﺖﻠﻋ ﻂﺑاور ﻪﻧ ناﺪﻨﭼ دﺰﻧ ﻳ ﻚ ﻣ ﻴ نﺎ ناﺮﻬﺗ و ﻮﻛﺎﺑ ﺖﺳا . ﻪﺑ
،هوﻼﻋ اﻳ ﻦ ﻣﺎﻋ ﻞ ﺐﺟﻮﻣ هﺪﺷ
ﺎﺗ ﺖﺳا اﻳ ناﺮ ﻪﺑ ﺎﺟ ي رﻮﺸﻛ نﺎﻤﻠﺴﻣ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ
،نﺎﺠ راﺮﻗﺮﺑ ي ﻂﺑاور دﺰﻧ ﻳ ﻚ ﺮﺗ ﺎﺑ نﺎﺘـﺴﻨﻣرا
ﺴﻣ ﻴ ﺤ ﻲ ار ﺰﮔﺮﺑ ﻳ ﺪﻨ .
نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ
نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ﺎﻬﻨﺗ
رﻮﺸﻛ زﺎﻘﻔﻗ ﺑﻮﻨﺟ ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺎﺑ اﻳ ناﺮ زﺮﻣ كﺮﺘـﺸﻣ دراﺪـﻧ
. ﺲـﭘ زا لﻼﻘﺘـﺳا
،نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ود
رﻮﺸﻛ ﻂﺑاور ﻞﻣﺎﻛ د ﻳ ﺗﺎﻤﻠﭙ ﻲ ﺎﺑ ﺪﻜﻳ ﻳ ﺮﮕ راﺮﻗﺮﺑ ﻛ
،ﺪـﻧدﺮ ﺎـﻣا ﻂـﺑاور نﺎﺘـﺴﺟﺮﮔ ﺎـﺑ
اﻳ ناﺮ دوﺪﺤﻣ هدﻮﺑ ﺖﺳا . ﺖﻬﺟ ﮔ ﻴ ﺮ ي اﺮﮕﺑﺮﻏ ﻳ ﻪﻧﺎ درﻮﺧﺎﺴﻣﺎﮔ ﻳﺎ
ﺲﭘ زا لﻼﻘﺘﺳا
،نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ﻊﻧﺎـﻣ
زا اﻳ ﻦ ﺪﺷ ﻪﻛ ﺳ ﻴ ناراﺬﮕﺘﺳﺎ اﻳ
ناﺮ اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ ﺪﺤﺘﻣ درﻮﻣ ﻪﺟﻮﺗ راﺮـﻗ ﺪـﻨﻫد . ﺎـﻣا
ﺎﻤﺘﻣ ﻳ ﻞ نﺪﺷ رﺪﺗ ﻳ ﺠ ﻲ هزدﺎﻧدراﻮﺷ ﻪﺑ
ﺖﻤﺳ
،ﻮﻜﺴﻣ ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ ي نﺎﻜﻣا اﺮﻗﺮﺑ ر ي ﻂﺑاور ﻪﺒﻧﺎﺟود ﻣ ﻴ نﺎ
ود رﻮﺸﻛ دﻮﺑ . ﻧﺎﻣز ﻲ ﻪﻛ ﻣ ﻴ ﺎﺨ ﻴﻳ ﻞ ﻮﺷﺎﻛﺎﺳ ﻳﻠ ﻲ رد ﭘ ﻲ تﻻﻮﺤﺗ مﻮﺳﻮﻣ ﻪﺑ
» بﻼﻘﻧا ﻞﮔ خﺮـﺳ
« رد
لﺎﺳ 2003 ﻪﺑ ر ﻳ ﺖﺳﺎ رﻮﻬﻤﺟ ي ﺳر ﻴ
،ﺪ اﻳ ناﺮ وا ار ﺑﻴ ﺶ زا نآ اﺮﮕﺑﺮﻏ د ﻳ ﺪ ﻪﻛ ناﻮـﺘﺑ ﺎـﺑ و ي دراو
ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺪﺷ . ﺎﻣا اﻳ ﻦ د ﻳ هﺎﮔﺪ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ دﺮﻛ . ﺳ ﻴ ناراﺬﮕﺘﺳﺎ اﻳ
،ناﺮ ﻮـﺷﺎﻛﺎﺳ ﻳﻠ ﻲ ار د ﻘﺣر ﻴ ﺖـﻘ ﺪـﻬﻌﺘﻣ ﻪـﺑ
هزرﺎﺒﻣ ﺎﺑ دﺎﺴﻓ و و ي ار ﺎﻤﺘﻣ ﻳ ﻞ ﺮﺗ ﻪﺑ رﻻﺎﺴﻣدﺮﻣ ﻳ ي
ﺪﻨﺘﻓﺎ . زا د ﻳ ﺪ
،ناﺮﻬﺗ ﻮﺷﺎﻛﺎﺳ ﻳﻠ ﻲ اﺮـﮕﺑﺮﻏ ﺎـﻣا
ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺖﺳا ) ﺮﻜﺴﻋ ي
، 1385 نوﺰﻓا.(
ﺮﺑ اﻳ
،ﻦ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﻲ ـﺳر ﻴ ﺪ ﻪـﻛ د ـﻳ راﺪ وا زا ناﺮـﻬﺗ رد ﺋوژ ـﻴ ﻪ
2004 ﺚﻋﺎﺑ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﺘﺒﺜﻣ ﻲ رد د ﻳ ﺶﻫﺎﮔﺪ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼـﺳا ﻲ و ﻧ ـﻴ ﺰ ﻢـﺸﭼ ـﻧا زاﺪ ﻪﻌـﺳﻮﺗ
رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎﻫ ي ﻪﺒﻧﺎﺟود هﺪﺷ ﺖﺳا .
زا نﺎﻣز ﻪﺑ ترﺪﻗ ﺳر ﻴ نﺪ ﻮﺷﺎﻛﺎﺳ ﻳﻠ ﻲ
، ﻂﺑاور ﻮﻜﺴﻣ و ﻠﻔﺗ ﻴ ﺲ رد ﺷاﺮﺳ ﻴﺒ ﻲ هدﺎﺘﻓا ﺖـﺳا . ﻂـﺑاور
ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ود رﻮﺸﻛ رد ﺮﺟ ﻳ نﺎ ﮓﻨﺟ توا 2008 ﺮﺑ ﺮﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺘﺳوا ﻴﺎ ي ﺑﻮﻨﺟ ﻲ ﻪـﺑ جوا دﻮـﺧ ـﺳر ﻴ ﺪ .
نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ رد
ﻣز ﻴ ﻪﻨ ژﺮﻧا ي ﮕﺘﺴﺑاو ﻲ ﺪﺷ ﻳ ﺪ ي ﻪﺑ ﺳور ﻴ ﻪ ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا . رد لﺎـﺳ 2006 ﻮﻜـﺴﻣ ﻤـﺼﺗ ﻴ ﻢ
ﺖﻓﺮﮔ ﺎﻬﺑ ي زﺎﮔ ﺗاردﺎﺻ ﻲ ﻪﺑ نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ار
ﻪﺑ ﺑﻴ ﺶ زا ود ﺮﺑاﺮﺑ اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﺪﻫد . رد ﺘﻧ ﻴ
،ﻪﺠ ﻠﻔﺗ ﻴ ﺲ ﺎﻤﺗ ـﻳ ﻞ
ﭘﻴ اﺪ دﺮﻛ ﺎﺗ ژﺮﻧا ي درﻮﻣ ﻧﻴ زﺎ دﻮﺧ ار زا ﻊﺑﺎﻨﻣ د ﻳ ﺮﮕ ي ﻣﺄﺗ ﻴ ﻦ ﺪﻨﻛ . رد ﻪﺻﺮﻋ
،ﺮﻈﻧ اﻳ ناﺮ ﺎﺑ ﻳ ﺪ ﺎـﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳﻨ ﻲ
اﻳ هﺪ لآ ﺪﺷﺎﺑ . رد ﻘﺣ ﻴ
،ﺖﻘ اﻳ ناﺮ رد رﻮﻓ ﻳ ﻪ 2006 تﺪﻣ ﻛ ﻫﺎﺗﻮ ﻲ اﺮﺑ ي نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ژﺮﻧا
ي ﻢﻫاﺮﻓ
،دﺮﻛ ﺎﻣا
اﻳ ﻦ ﺮﻣا ﺎﻬﻨﺗ 5 زور ﻪﺑ لﻮﻃ ﻣﺎﺠﻧا ﻴ ﺪ . ﺎﺑ اﻳ ﻦ
،لﺎﺣ اﻳ ﻦ ﻪﻌﻗاو ﺖﻛﺮﺣ ﺘﺒﺜﻣ ﻲ دﻮﺑ ﻪﻛ ﻣ ﻲ ﺖـﺴﻧاﻮﺗ زﺎﻏآﺮـﺳ
رﺎﻜﻤﻫ ي تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ و هدﺮﺘﺴﮔ ناﺮﻬﺗ و ﻠﻔﺗ ﻴ ﺲ رد ﻣز ﻴ ﻪﻨ ژﺮﻧا ي ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﻣا حﺮﻃ ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي اﺮﺑ ي لﺎـﻘﺘﻧا
زﺎﮔ اﻳ ناﺮ ﻪﺑ نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ زا
هار نﺎﺘﺴﻨﻣرا
، ﺎﺑ ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ ﺪـﺟ ي ـﺳور ﻴ ﻪ ﻪـﺟاﻮﻣ ﺪـﺷ . ﺪـﻨﭼﺮﻫ ناﺮـﻬﺗ ﻪـﺑ
تاردﺎﺻ ژﺮﻧا ي ﻪﺑ نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ﺪﻨﻤﻗﻼﻋ
،دﻮﺑ ﺎﻣا ﻤﻧ ﻲ ﺖﺳاﻮﺧ ﺐﺟﻮﻣ دﻮﻨﺸﺧﺎﻧ ي ﻮﻜﺴﻣ دﻮﺷ . مزﻻ ﻪـﺑ
ﺮﻛذ ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﺮﺟ ﻳ نﺎ ﮓﻨﺟ توا 2008 ﺑﻴ ﻦ نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ و
ﺳور ﻴ
،ﻪ راﺰـﮔﺮﺒﺧ ي ﻤـﺳر ﻲ رﻮـﻬﻤﺟ ي
ﻣﻼﺳا ﻲ اﻳ ناﺮ ﻪﻧ ﺐﻧﺎﺟ ﻠﻔﺗ ﻴ
،ﺲ ﻪﻜﻠﺑ ﺐﻧﺎﺟ ﻮﻜﺴﻣ ار ﺖﻓﺮﮔ .
رد
،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ اﻳ
ناﺮ ﺎﺑ ﻳ ﺪ ﻪﺑ ﻚﻳ ﻣﺄﺗ ﻴ ﻦ هﺪﻨﻨﻛ ﻢﻬﻣ زﺎﮔ اﺮﺑ ي زﺎـﻘﻔﻗ ﺑﻮـﻨﺟ ﻲ و ـﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺎـﭘورا
ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ
،دﻮﺷ و ﻨﭼ ﻴ ﻦ ﻧﻴ ﺰ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ . ﺮﮔا ﺮﺤﺗ ﻳ ﻢ ﺎﻫ ي ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ ﻠﻋ ﻴ ﻪ اﻳ ناﺮ دﻮﺟو
،ﺖـﺷاﺪﻧ دﺎﺤﺗا
ـﻳ ﻪ
ﺎﭘورا اﻳ ناﺮ ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻊﺒﻨﻣ ﺎﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳ ﻦ اﺮﺑ ي ژﺮﻧا ي بﺎﺨﺘﻧا ﻣ ﻲ دﺮﻛ . ﺮﮔا اﻳ ﻦ لﻻﺪﺘـﺳا ار
ﺬـﭙﺑ ﻳ ﺮ ﻳ ﻢ
،
رد اﻳ ﻦ ترﻮﺻ نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ﻪﺑ
ﻚﻳ ﺴﻣ ﻴ ﺮ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ ﻢﻬﻣ ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ ﻣ ﻲ دﻮﺷ .
ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﺳور ﻴ
1ﻪ
ﺳور ﻴ ﻪ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻛرد ﻲ رد زﺎﻘﻔﻗ دراد . زا ﻪﺒﻨﺟ دﺎﺼﺘﻗا ي
، ﻮﻟوا ﻳ ﺖ ﺎﻫ ي اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ و
ژﺮﻧا ي قﺮﺑ ﺖﺳا . ﺳور ﻴ ﻪ ﻧاﺮﮕﻧ ﻲ ﺎﻫ ي ﻨﻣا ﻴﺘ ﻲ ﻧﻴ ﺰ رد اﻳ ﻦ ﻪﻘﻄﻨﻣ دراد . زﺎﻘﻔﻗ ﻪﻄﻘﻧ لﺎﺼﺗا رد ﻳﺎ ي رﺰـﺧ و
رد ﻳﺎ ي ﺳ ﻴ هﺎ و ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ طﺎﺒﺗرا هﺪﻨﻫد ﺣ ﻴ ﺗﺎ ﻲ ﺳور ﻴ ﻪ ﻪـﺑ ﻣروﺎﺧ ﻴ ﻪـﻧﺎ و ﺎـﭘورا ﺖـﺳا . ﻪـﺑ ا ـﻳ ﻦ ﺗﺮﺗ ـﻴ
،ﺐ
ﺎﺿرﺎﻧ ﻳﺘ ﻲ ﺳور ﻴ ﻪ زا رﻮﻀﺣ ﻮﺗﺎﻧ رد زﺎﻘﻔﻗ و شﺮﺘﺴﮔ نآ ﻪﺑ قﺮﺷ و ﻪﺑ ﺖﻤﺳ ﺳآ ﻴﺎ ي ﺰﻛﺮﻣ ي ﻞﺑﺎﻗ ﻢﻬﻓ
ﺖﺳا . ﺳور ﻴ ﻪ زﻮﻨﻫ ﺮﺷ ﻳ ﻚ دﺮﺒﻫار ي نﺎﺘﺴﻨﻣرا ﺖﺳا و دﺎﻘﺘﻋا ﺮﺑ اﻳ ﻦ ﺖﺳا ﻪﻛ ـﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺮـﻣا ﻢـﻬﻣ ﺮـﺗ ﻳ ﻦ
ﻟد ﻴﻠ ﻲ ﺑ هدﻮ ﻪﻛ –ﻮﺗﺎﻧ ﻪﻛ ﺶﻘﻧ ﻘﺴﻣ ﻴ ﻤ ﻲ رد ﻪﺸﻗﺎﻨﻣ هﺮﻗ غﺎﺑ دراﺪﻧ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ– رد اﻳ ﻦ ﻪﺸﻗﺎﻨﻣ ﺖﻟﺎﺧد ﺪﻨﻛ
و هﺮﻗ غﺎﺑ ار ﻪﺑ يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑرذآ
ﻳ نﺎﺠ ﺲﭘ
(Alexandrov, 2006, pp. 53-62)ﺪﻫﺪﺑ .
1 . ﺳور .ﺪﻧراد زﺎﻘﻔﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﻓاﺪﻫا ﺶﻳﻮﺧ ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻚﻳ ﺮﻫ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا و ﻪﻴ هﺎﮕﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ عﻼﻃا ياﺮﺑ
،ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا :ﻪﺑ ﺪﻴﻨﻛ ،يﺪﻤﺤﻣ ﻲﻔﻄﺼﻣ و زوﺮﻬﺷ
1390 ، ﺺﺻ 22 - 1 .(
،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻪﻘﻄﻨﻣ درﻮﻣ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ عﻼﻃا ياﺮﺑ
،ﻲﻧﺎﺒﻴﺷ ﻢﻈﻋا و دﺎﻫﺮﻓ ،ﻲﻳﺎﻄﻋ :ﻪﺑ ﺪﻴﻨﻛ هﺎﮕﻧ 1390
، ﺺﺻ 152 - 131 .(
ﻂﺑاور ﻣ ﻴ نﺎ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ /ي ﺳور ﻴ ﻪ و اﻳ ناﺮ ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﻠﻣاﻮﻋ ﻲ هدﻮﺑ ﻪـﻛ ـﺴﺑ ﻴ رﺎ ي زا ﺎـﻬﻧآ زا
اوا ﻳ ﻞ نﺮﻗ ﻢﻫﺪﺠﻫ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﺎﭘ ﻳ راﺪ هدﻮﺑ
(See: Atai, 2007, pp. 61-68)ﺖﺳا زا.
نﺎـﻣز ﺖـﺴﻜﺷ
سﺎﺒﻋ ﻣ ﻴ ازﺮ ﻟو ﻴ ﺪﻬﻌ رد لﺎﺳ 1828 و راﺬﮔاو ي ﻞﻛ زﺎﻘﻔﻗ ﻪﺑ ﺳور ﻴ
،ﻪ ﻂـﺑاور ود رﻮـﺸﻛ ﺎـﺑ دﻮـﺒﻧ
دﺎﻤﺘﻋا هاﺮﻤﻫ هدﻮﺑ ﺖﺳا . رد ﺮﺟ ﻳ نﺎ ﮓﻨﺟ ﻧﺎﻬﺟ ﻲ مود ﺮﺑ ﻳ ﻧﺎﺘ ـﻴ
،ﺎ ا ـﻳ تﻻﺎ ﺪـﺤﺘﻣ ﺮﻣآ ﻳ ﺎـﻜ و دﺎـﺤﺗا
ورﻮﺷ ي اﻳ ناﺮ ار لﺎﻐﺷا ﻧدﺮﻛ ﺪ . ﻧﻴ ﺎﻫوﺮ ي ﺮﺑ ﻳ ﻧﺎﺘ ﻴﺎ و ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﺲﭘ
زا ﺎﭘ ﻳ نﺎ ﮓـﻨﺟ زا ا ـﻳ ناﺮ
جرﺎﺧ
،ﺪﻧﺪﺷ ﺎﻣا دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي زا جرﺎﺧ ندﺮﻛ ﻧﻴ ﺎﻫوﺮ ﻳ ﺶ راددﻮﺧ ي دﺮﻛ . اﻳ ﻦ ﻧﻴ ﺎـﻫوﺮ ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ
راﺰﺑا ي ﺪﻨﻣدﻮﺳ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻮﻜـﺴﻣ راﺮـﻗ ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ ﺎـﺗ رد نﺎﺘـﺳا ﺎـﻫ ي نﺎﺘـﺳدﺮﻛ و
ﺎﺑرذآ ﻳ
،نﺎـﺠ
رﻮﻬﻤﺟ ي ﺎﻫ ي ﺳﻮﺳ ﻴ ﻟﺎ ﻴ ﺘﺴ ﻲ اﻳ دﺎﺠ ﻨﻛ ﺪ . ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ راﺬـﮔاو ي ﺘﻣا ـﻴ زﺎ ﺖـﻔﻧ نﺎﺘـﺳا ﺎـﻫ ي
ﻟﺎﻤﺷ ﻲ اﻳ ناﺮ ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ طﺮﺷ جرﺎﺧ ندﺮﻛ ﻧﻴ ﺎﻫوﺮ ﻳ ﺶ حﺮﻄﻣ دﺮﻛ ) ﺑﻴ
،تﺎ 1373
، ﺺﺻ 151 - 195 .(
رد لﻮﻃ ﻪﻫد ﺎﻫ ي 1960 و 1970
،ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ هﺎﺷ
اﻳ ناﺮ ار رد هﺎـﮔودرا بﺮـﻏ راﺮـﻗ داد . رد ا ـﻳ ﻦ
،نارود ﻧﺎﻤﮔﺪﺑ ﻲ ﺎﻫ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ بﺰﺣ هدﻮﺗ و ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ ﻫ ﺎ ي ﻮﻜﺴﻣ رد اﻳ ناﺮ ﻪﻣادا ﺖﺷاد .
د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺒﻟﺎﻏ ﻲ رد اﻳ ناﺮ دﻮﺟو دراد ﻨﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ اﻳ ﻪﻜﻨ رد ﺶﺨﺑ ز ﻳ دﺎ ي زا اﻳ ﻦ ﻪﻄﺑار ﻧﻻﻮﻃ ﻲ
،تﺪﻣ
ﻮﻜﺴﻣ ﻪﺑ ناﺮﻬﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ راﺰﺑا ي اﺮﺑ ي ﺐﺴﻛ ﺘﻣا ﻴ زﺎ زا ﺎﺒﻗر ﻳ ﺶ ﺮﮕﻧ ﻳ ﻪﺘﺴ ﺖـﺳا . رد نارود
،رﺎـﺟﺎﻗ
ﺘﺣ ﻲ لﻼﻘﺘﺳا اﻳ ناﺮ ﺮﺑ سﺎﺳا ﻧﻴ زﺎ ود ﺎﺴﻤﻫ ﻳ ﻪ ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ﺳور–
ﻴ ﻪ و ﺮﺑ ﻳ ﻧﺎﺘ – ﻴﺎ دﻮﺑ ﺎﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ
ﺖﻟود ﻞﺋﺎﺣ ﻣ ﻴ نﺎ اﻳ ﻦ ود ﻞﻤﻋ ﺪﻨﻛ . ﻪﭼﺮﮔا ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا اﻳ ﻦ ﻧ ـﻴ زﺎ رد هرود ﻮـﻠﻬﭘ ي ﺶﻫﺎـﻛ ﭘ ـﻴ اﺪ
هدﺮﻛ
،ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻣا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﻲ ﺪﺳر زا زﺎﻏآ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ رد لﺎﺳ 1979
، هرﺎﺑود اﻳ ﻦ ﺮﻣا قاﺪـﺼﻣ
ﭘﻴ اﺪ هدﺮﻛ ﺖﺳا . ﻂﻘﻓ اﻳ ﻦ رﺎﺑ هﺎﮔودرا بﺮﻏ ﻪﺑ ﺮﺒﻫر ي ﻦﺘﮕﻨﺷاو ﻗر
ﻴ ﺐ ﻮﻜﺴﻣ ﺖﺳا .
ﺲﭘ زا
،بﻼﻘﻧا ﻪﺑ ﻟد ﻴ ﻞ شﻼﺗ ﺎﻫ ي اﻳ تﻻﺎ ﺪﺤﺘﻣ ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ اﺮﺑ ي وﺰﻨﻣ ي ندﺮـﻛ ا ـﻳ ناﺮ رد ﻪﻨﺤـﺻ
ﺑﻴ ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ
، ناﺮﻬﺗ ﻪﺑ رﺪﺗ ﻳ ﺞ ﻪﺑ ﺖﻤﺳ دﺎﺤﺗا ورﻮﺷ ي و ﺲﭙﺳ ﺳور ﻴ ﻪ ) ترﺪﻗﺮﺑا ﭘﻴ
ﺸ ﻴ ﻦ ﻪـﻛ زﻮـﻨﻫ
ﺗرﺪﻗ ﻲ ﻢﻬﻣ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﺳا ( اﺮﮔ ﻳ ﺶ ﺖﻓﺎﻳ و ﻪﺑ ﻮﻜﺴﻣ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺪﺤﺘﻣ ي رد ﻞﺑﺎﻘﻣ ا ـﻳ تﻻﺎ ﺪـﺤﺘﻣ
ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ ﺮﮕﻧ ﻳ ﺖﺴ . ﻚﻳ ﻪﺒﻨﺟ ﺴﺑ ﻴ رﺎ ﻢﻬﻣ اﻳ ﻦ ﺳ ﻴ
،ﺖﺳﺎ ﺬﭘ ﻳ ﻦﺘﻓﺮ اﻳ ﻦ عﻮﺿﻮﻣ هدﻮﺑ ﺖﺳا ﻪﻛ ذﻮـﻔﻧ و
ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺳور ﻴ ﻪ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ار ﻤﻧ ﻲ ناﻮﺗ دﺎﻧ ﻳ هﺪ ﺖﻓﺮﮔ . اﻳ ﻦ
،ﺮﻣا ارﺎﻜﺷآ ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ ي رود ي زا كﺮﺣ ﺎـﻫ ي
ﻳﺎ ﺗارﺎﻬﻇا ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﺐﺟﻮﻣ ﺶﺠﻧر ﻮﻜﺴﻣ دﻮﺷ .
اﻳ ناﺮ و ﺳور ﻴ ﻪ رد زﺎﻘﻔﻗ ﻗر ﻴ ﺐ ﺪﻜﻳ ﻳ ﺮﮕ ﻧﻴ ﺪﻨﺘﺴ . ﺘﺣ ﻲ رد زﺎﻘﻔﻗ ﻟﺎﻤﺷ ﻲ ﻪﻛ ـﺳور ﻴ ﻪ ﮔرد ـﻴ ﺮ ـﮕﻨﺟ ﻲ
ﻧﻻﻮﻃ ﻲ و ﻧﻮﺧ ﻴ ﻦ ﺎﺑ ﻃاﺮﻓا ﻲ ﺎﻫ ي ﻦﭽﭼ هدﻮﺑ
،ﺖﺳا رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ ﻤﺼﺗ ﻴ ﻢ ﻪـﺘﻓﺮﮔ نآ ار ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ
ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ
ًﻼﻣﺎﻛ ﻠﺧاد ﻲ رد ﺮﻈﻧ ﮕﺑ ﻴ دﺮ و رد ﺘﻧ ﻴ
،ﻪﺠ زا ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﺎﻤﺣ ﻳ ﺖ زا ﻦﭽﭼ ﺎـﻫ راددﻮـﺧ ي هدﺮـﻛ
