١
ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﻋﺎﺷ ود ﻪﻔﻃﺎﻋ و ﻪﺸﯾﺪﻧا ،نﺎﺑز ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ
) ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ و هداز رﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ (
ﻦﯿﺸﻧ ﻪﺷﻮﮔ ﻪﻤﻃﺎﻓ
رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد بﺮﻋ تﺎﯿﺑدا و نﺎﺑز رﺎﯾدﺎﺘﺳا
يﻮﻠﻋ هداز ﻦﯿﺴﺣ ﻪﯿﻟﺎﻋ ﺪﯿﺳ
رﻮﻧ مﺎﯿﭘ ﯽﺳرﺎﻓ تﺎﯿﺑدا و نﺎﺑز ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد
هﺪﯿﮑﭼ هدﻮﻣزآ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺗﺎﯿﺑدا ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا و موﺎﻘﻣ ﻞﺴﻧ ﮏﯾ ﯽﺗازرﺎﺒﻣ يﺎﻫ
و ﮓﻨﻫﺮﻓ ،ﻦﯾد ،ﻦﯿﻣزﺮﺳ ﯽﯾﺎﻫر ياﺮﺑ ﻪﮐ ار زرﺎﺒﻣ
ﺖﻨﺳ شزرا ﻢﯾﺮﺣ ﻪﺑ ناﺮﮔزوﺎﺠﺗ لﺎﮕﻨﭼ زا دﻮﺧ يﺎﻫ ﺖﺳا ﻪﺘﺳﺎﺧ ﺎﭘ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﺴﻧا و ﯽّﻠﻣ يﺎﻫ
، و نﺎﺘﺳاد ،ﺶﯾﺎﻤﻧ ،ﺮﻌﺷ ﺐﻟﺎﻗ رد ...
ﻪﺑ
ﯽﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺪﺸﮐ
. ﺎﺒﻧاﺮﯾا رد ﯽﻠﯿﻤﺤﺗ ﮓﻨﺟ زﺎﻏآ ﯽﻧﺎﻣز ﻢﻫ ﺮﻋﺎﺷ رﻮﻬﻇ
نا و هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ ﺮﺘﮐد نﻮﭼ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻞﻓﺎﺤﻣ رد وا رﻮﻀﺣ
ﻖﻘﺤﻣ يزادﺮﭘ ﻪﯾﺮﻈﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﺳﺎﯿﺳ و ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد
، و ﯽﻨﯾﺮﻓآ ﺖﮐﺮﺣ ﺚﻋﺎﺑ ﯽﯾاﺮﮔﻮﻧ
ﺪﺷ ناﻮﺟ ﻞﺴﻧ رد .
ﻢﯿﺨﻓ و ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ رﺎﻌﺷا ﺎﺑ وا
هﺪﻨﯾآ ﻞﺴﻧ ياﺮﺑ دﻮﺧ
، ﺪﯿﺸﺨﺑ يﺮﮕﯾد يﻼﺟ و ﮓﻧر ار ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا .
رﻮﺸﮐ لﺎﻐﺷا ﺎﺑ ﻢﺘﺴﯿﺑ نﺮﻗ لوا ﻪﻤﯿﻧ نﺎﯾﺎﭘ رد ﺰﯿﻧ ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ رد
ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ
، ﻦﻃو زا يرود و ناﺪﻧز ،ﺪﯿﻌﺒﺗ ،ﯽﮔراوآ ﺞﻧر ﯽﮐدﻮﮐ زا ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ دﻮﻤﻧ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار
. ﻖﯿﻤﻋ درد ﻦﯾا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺴﻧاﻮﺘﯿﺑﻮﺧ ﻪﺑ وا
دزﺎﺳ رﺎﮑﺷآ ﺶﻧﺎﮔژاو و رﺎﻌﺷا رد ار .
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻪﻣﺎﻨﯿﮔﺪﻧز ﻪﺑ ارﺬﮔ ﯽﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﻋﺎﺷ ود ﻦﯾا ﯽﺑدا ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و ﯽﺳﺎﯿﺳ يﺎﻫ
ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ شور ﺎﺑ گرﺰﺑ -
ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ و ﺮﻌﺷ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ و ﻪﺸﯾﺪﻧا نﺎﯿﺑ ،نﺎﺑز ﻞﯿﺒﻗ زا يﺮﻌﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﻋﺎﺷ ود ﻦﯾا
دزادﺮﭘ . ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻬﯾﺪﺑ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ود ﻦﯾا ﮏﺒﺳ
يﺮﮑﻓ تﺎﻓﻼﺘﺧا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ
، توﺎﻔﺘﻣ نﺎﺸﮑﺒﺳ ﯽﺘﯿﺴﻨﺟ و ﯽﻧﺎﺑز ﺖﺳا
. ﻦﺑ ﺎﻣا ﻪﯾﺎﻣ يﺎﻫ
ﻪﻔﻟﺆﻣ و ﻪﺸﯾﺪﻧا نﺎﺴﮑﯾ ود ﺮﻫ رد يراﺪﯾﺎﭘ يﺎﻫ
ﺖﺳا عﻮﻧ و نﺎﺑز رد و ﺪﻧراد فﻼﺘﺧا ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺎﺑ يدوﺪﺣ ﺎﺗ ﻪﻔﻃﺎﻋ
.
ژاوﺪﯿﻠﮐ ه ﺎﻫ :
،ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﯾﺪﻧا ،ﻪﻔﻃﺎﻋ ،نﺎﺑز ،ﺶﯾورد ،هدازرﺎﻔﺻ ﻪﺸ
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺶﻨﮐاو و ﺶﻨﮐ تﺎﻧاﻮﯿﺣ ﯽﺘﺣ و ﯽﻧﺎﺴﻧا ﻪﻄﯿﺣ رد دﺎﻘﺘﻋا و روﺎﺑ رد و مﺰﺘﻠﻣ ار ﺖﻣوﺎﻘﻣ و يراﺪﯾﺎﭘ تروﺮﺿ ﻪﮐ دراد دﻮﺟو ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻬﻌﺘﻣ و ﺮﯾﺬﭘ ﻪﯿﺟﻮﺗ نﺎﺴﻧا دزﺎﺳ
. ﺷ ،ﺖﯿﺜﯿﺣ شزرا و ﺖﯾﻮﻫ زا عﺎﻓد ،ﻦﯿﻣزﺮﺳ زا عﺎﻓد ،سﻮﻣﺎﻧ زا عﺎﻓد ،فﺮ
يﺰﯿﭼ ﯽﻨﯾد و ﯽّﻠﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ ار دﻮﺧ و دﺮﮐ تﻮﮑﺳ نآ ﺮﺑاﺮﺑ رد ناﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﺖﺴﯿﻧ ﻤﮐﺎﺧ
ار يﺪﺑا ﺖّﻟذ و دﺮﮐ ﻢﺧ ﺪﻗ ﻪﻧﺎﮕﯿﺑ تﺎﻤﺟﺎﻬﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد و ﺪﻧﺎﺸﮐ ﺖّﻟﺬ
ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ . ،يﺰﯾﺮﻧﻮﺧ ،ﮓﻨﺟ ،ترﺎﻏ ،ﻞﺘﻗ نﻮﭼ يراﻮﮔﺎﻧ يﺎﻫﺪﻣﺎﺸﯿﭘ و ثداﻮﺣ ،تدﺎﻬﺷ
...
ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯿﻟوا زا ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا ﯽﯾﺎﻓﻮﮑﺷ يﺎﻫ
ﺖﺳا . يدﺮﺑرﺎﮐ ﯽﻤﻠﻋ ﯽﻔﯾﺮﻌﺗ ﺖﻣوﺎﻘﻣ و يراﺪﯾﺎﭘ تﺎﯿﺑدا ﻪﻟﺎﻘﻣ رد يﺮﮕﻨﺳ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﮐد يا
ارا ﺋ ﯽﻣ ﻪ ﺪﻫد : » ،ﯽﻤﻠﻋ هﺎﮔﺮﻈﻧ زا
ﯽﻣ قﻼﻃا يرﺎﺛآ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪﺑ يراﺪﯾﺎﭘ تﺎﯿﺑدا ﯽﺘﺷز زا ﻪﮐ دﻮﺷ
ﯽﺘﺸﻠﭘ و ﺎﻫ ﺮﮔزوﺎﺠﺗ ﺎﯾ ﯽﻠﺧاد داﺪﯿﺑ ﺎﻫ
هزﻮﺣ ﻪﻤﻫ رد ﯽﻧوﺮﯿﺑ يﺎﻫ
يﺮﻨﻫ ﯽﻧﺎﯿﺑ ﺎﺑ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ،يدﺎﺼﺘﻗا ،ﯽﺳﺎﯿﺳ )
ﻪﻧﺎﺒﯾدا ( ﺪﯾﻮﮕﺑ ﻦﺨﺳ «
) ؛يﺮﻤﮐ 1380 ؛ 43 ( . رد تﺎﯿﺑدا ،ﺎﺠﻫ ،حﺪﻣ ،ﻢﯾﺪﻗ
ﺶﯾﺎﺘﺳ عﻮﻧ ﻦﯾا و ﻦﯿﻣزﺮﺳ زا عﺎﻓد و يدﺰﯾ ﯽﺧﺮﻓ ،رﺎﻬﺑ ياﺮﻌﺸﻟا ﮏﻠﻣ ،يزوﺮﻣ ﯽﯾﺎﺴﮐ ،ﯽﻧﺎﻗﺎﺧ ،ﯽﺳودﺮﻓ نﻮﭼ ﯽﻧاﺮﻋﺎﺷ رﺎﻌﺷا رد ﺎﻫ
...
د دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﯾ .
ﺎﻣا » ﺮﻌﺷ رد ﺎﻣﺪﻗ ﻪﮐ ،لﺰﻏ ،ﻪﯿﺛﺮﻣ ،ﺎﺠﻫ ،حﺪﻣ ﺮﯿﻈﻧ ،ﺮﻌﺷ ﻪﻧﺎﮕﻫد ﯽﻧﺎﻌﻣ ﻒﯾدر رد ،يﺮﻈﻧ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ يراﺪﯾﺎﭘ و ﺖﻣوﺎﻘﻣ
ﯽﻣ حﺮﻄﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺪﻧدﺮﮐ
« ) ،ﺎﺴﯿﻤﺷ 1376 ، 36 .(
ﺧ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ رﺎﺛآ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻧﺎﺴﮐ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ رد و هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ ناﺮﯾا رد شزرا و ﯽّﻠﻣ ﺖﯾﻮﻫ دﻮ
يﺎﻫ
ﯽﻨﻃو ﺪﯿﺸﺨﺑ هرﺎﺑود ﯽﮐﺮﺤﺗ و وﺮﯿﻧ ار مﻮﺑ و زﺮﻣ نﺎﻧاﻮﺟ ﯽﻨﯾد و ا ه
ﺪﻧ . ود ﻦﯾا ﮓﻨﺟ زا نﺪﺷ ﺮﺛﺄﺘﻣ ﺎﺑ ﻢﻠﻇ و
ﻪﺸﯾﺪﻧا و ﻢﻠﻗ حﻼﺳ ﺎﺑ ،
دﻮﺧ هاﻮﺧ ﺖﻟاﺪﻋ
، يﺮﯿﺗ نﻮﭼ ار ﻢﻠﻗ حﻼﺳ و هدﻮﺒﻧ توﺎﻔﺗ ﯽﺑ دﻮﺧ ﺮﺼﻋ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ دﻮﻟآﺮﻫز
ﺮﺑ نﺎﺟ ﻦﻤﺷد ﺪﻧدروآ دوﺮﻓ .
نﺎﻧآ
ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﻢﭼﺮﭘ و ﺪﻧدز ﺖﺳد ﺮﻌﺷ ﺶﻨﯾﺮﻓآ ﻪﺑ ﻪﻧاﺪﻨﻤﺷﻮﻫ و
ﺶﻫﻮﮑﻧ و ﺪﯾﺪﻬﺗ زا ناﺪﯿﻬﺷ نﺎﻧﻮﭼ و ﺪﻧدﺮﺑ ﻻﺎﺑ رﺎﺨﺘﻓا ﺎﺑ و ﻪﻧادازآ ار رﺎﺜﯾا
نﺎﻣرآ زا ﺖﻣﺎﻬﺷ و تأﺮﺟ ﺎﺑ و ﺪﻧداﺪﻧ هار لد ﻪﺑ ﯽﺳﺮﺗ نﺎﻨﻤﺷد ﺪﻧدﺮﮐ عﺎﻓد نﺎﺸﻨﻃو و بﻼﻘﻧا يﺎﻫ
.
» ﯽﻨﯿﻄﺴﻠﻓ ﺮﺻﺎﻌﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ رﺎﺑ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ياﺮﺑ »
ﺎﺴﻏ ﯽﻔﻨﮐ ن « ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ نﺎﺘﺳاد و ﺎﻫﺮﻌﺷ زا يا ﺮﺻﺎﻌﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ و ناﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫ
ار ﯽﻨﯿﻄﺴﻠﻓ »
ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا «
دﺎﻬﻧ مﺎﻧ . حﻼﻄﺻا ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾﺪﺑ »
ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا «
ﺎﯾ » ﮥﻣوﺎﻘﻣ « و ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯿﺑ رد
٢
ﺪﺷ ﺞﯾار نﺎﻬﺟ رد ﺪﻌﺑ و بﺮﻋ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ .
« ) لﺎﻘﻣ ﻪﺘﺴﺠﺧ اﺮﻫز و ﯽﺳرﺪﻣ ﻪﻤﻃﺎﻓ :
1392 : 364 (.
ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا بﺎﺑ رد ﺪﻧو ﻪﻨﯿﯾآ
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻦﯿﻨﭼ ﺎﺳر ﯽﻧﺎﯿﺑ ﺎﺑ دراد
: » هرود رد رد يرﺎﻌﺷا ندوﺮﺳ ﻪﺑ ﯽﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﺪﻬﻌﺘﻣ ناﺮﻋﺎﺷ ،ﺮﺻﺎﻌﻣ نارود رد ﻪﺻﺎﺧ ،ﺪﻌﺑ يﺎﻫ
ﺎﯿﺑدا ﻪﻨﯿﻣز ت
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﺖﻣوﺎﻘﻣ .
ﯽﻤﻧ شﻮﻣﺎﺧ ﺰﮔﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺘﻣوﺎﻘﻣ ياﺪﺻ ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا ﯽﻤﻧ ﯽﻧﺎﯾﺎﭘ و دﻮﺷ
و ﺪﺳﺎﻨﺷ يﺮﯿﺒﻌﺗ
ﭻﯿﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻤﻧ ﻪﻠﺻﺎﻓ مدﺮﻣ زا هﺎﮔ
هﺰﯿﻧﺮﺳ و ﺎﻫﺮﯿﺸﻤﺷ ﻪﭼﺮﮔا ،دﺮﯿﮔ ﺪﻨﺷﺎﺑ هدﺮﮐ ﺎﻫر ار ﺎﻫ
«.
) ،ﺪﻧو ﻪﻨﯿﯾآ 1370
، 34 ( ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ
هﺮﻬﭼ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﯿﺼﺨﺷ ود ﻦﯾا ﯽﻓﺮﻌﻣ فﺪﻫ ﺎﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﺳا دﺪﺻرد يراﺪﯾﺎﭘ تﺎﯿﺑدا رد ﺮﺗﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ
ﺖﻣوﺎﻘﻣ رﺎﻌﺷا ود ﻦﯾا
نﺎﺑز ظﺎﺤﻟ زا ﺮﻋﺎﺷ
، ﻪﺸﯾﺪﻧا و دزادﺮﭙﺑ ﻪﻔﻃﺎﻋ .
ﻪﻗﻼﻋ و ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ هار ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺮﺑ ﯽﻏاﺮﭼ ﻪﻠﯿﺳو ﻦﯾﺪﺑ ﺎﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ يراﺪﯾﺎﭘ تﺎﯿﺑدا ناﺪﻨﻣ
ﺪﺷﺎﺑ صﺎﺧ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ و ناﺮﯾا ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا ﺎﯾ و مﺎﻋ .
ﯽﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ تﺎﯿﺑدا رد ﺮﺛﻮﻣ ﯽﻣﺎﮔ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ يا
ﺪﯾآ بﺎﺴﺣ .
» آ ﺮﺻﺎﻌﻣ ناﺮﮕﻘﯿﺒﻄﺗ ﯽﺧﺮﺑ ﯽﻣ نآ ﻊﯿﺳو مﻮﻬﻔﻣ رد توﺎﻔﺗ و فﻼﺘﺧا تﺎﯿﺑدا ار ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ تﺎﯿﺑدا ،ﯽﯾﺎﮑﯾﺮﻣ
ﺪﻧراﺪﻨﭘ «
) ،مﺪﻘﻣ يﺮﻈﻧ 1389
: 234 .(
ﺖﺳا نﺎﺑز توﺎﻔﺗ ﯽﺳﺎﺳا طﺮﺷ ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ تﺎﯿﺑدا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺐﺗﺎﮑﻣ رد اﺮﯾز .
ﻪﺑ مزﻻ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ درﻮﻣ رد
بﺎﺘﮐ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﻪﺸﯾﺪﻧا و ﺮﻌﺷ ﯽﮔﺪﻧز درﻮﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ تﻻﺎﻘﻣ و ﺎﻫ
نﺎﯾﺎﭘ و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻣﺎﻧ
ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖﺳا هﺪﻣآرد شرﺎﮕﻧ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻫ
بﺎﺘﮐ ود
"
اﺮﻌﺸﻟا و ﺮﻌﺸﻟا ﻊﻣ ًﺎﻣﺎﻋ نﻮﺛﻼﺛ
"
) 2005 (،
»
،ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ 1973
« و شﺎّﻘﻧ ءﺎﺟر ﺮﺛا »
دﻮﻤﺤﻣ ﺮﻌﺷ ﯽﻓ ةﺪﯿﺼﻘﻟا ﮥﯿﻨﺑ
،ﺶﯾورد 2002
« ﯽﻠﻋ ﺮﺻﺎﻧ ﺮﺛا ﻪﻣﺎﻧ نﺎﯾﺎﭘ و
نﻮﭼ ﯽﯾﺎﻫ »
ﺶﯾورد ﺮﻌﺷ ﯽﻓ راﺮﮑﺘﻟا
« ،
"
ﻪﯾﺎﻣ ﻦﺑ ﺑدا يﺎﻫ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ يراﺪﯾﺎﭘ تﺎﯿ
"
و ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖﺳا هﺪﯿﺳر پﺎﭼ ﻪﺑ هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ درﻮﻣ رد ﯽﺗﻻﺎﻘﻣ
» ﯽﻠﯿﻠﺧ و يﺮﺒﮐا )
1389 ( هﺮﻫﺎﻃ رﺎﻌﺷا ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد
يﺮﮑﻓ هﺎﮔﺪﯾد زا هدازرﺎﻔﺻ «
نﺎﯿﮑﻠﻤﻟاﺪﺒﻋ )
1386 ( لﺎﺳ رد ﯽﯾازﺮﯿﻣ و وا رﺎﻌﺷا ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ،ﻦﺷور هار ،راﻮﺷد هار ﻪﻟﺎﻘﻣ رد
) 1377 ( هدازرﺎﻔﺻ ﺮﻌﺷ رد تدﺎﻬﺷ ﺮﮑﻔﺗ ﻪﺑ ﯽﻫﺎﮕﻧ هﺪﯿﻘﻋ عﺎﻔﺗرا ﻪﻟﺎﻘﻣ رد .
ﺎﺠﻧآ ﺎﺗ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﻋﺎﺷ ود ﻦﯾا ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ رد ﺎﻣا
هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻪﮐ نﺎﮔ
راد عﻼﻃا ﻧﺪ
، ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ ترﻮﺻ ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﭻﯿﻫ .
ﺮﻋﺎﺷ ود ﻪﻣﺎﻨﯿﮔﺪﻧز
1 - هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ ﯽﮔﺪﻧز
ﻪﯾﺮﻈﻧ ،هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ،ﺮﻋﺎﺷ هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ ﺮﺘﮐد هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺘﺳا و ﻢﺟﺮﺘﻣ ،ﻖﻘﺤﻣ ،زادﺮﭘ
، زور 27 نﺎﺑآ 1315 ﻪﺑ نﺎﻣﺮﮐ نﺎﺟﺮﯿﺳ رد
ﺪﻣآ ﺎﯿﻧد . ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ دﻮﺑ ﺮﻋﺎﺷ و ﮏﺷﺰﭘ ﻢﺸﭼ ﻪﮐ دﻮﺧ گرﺰﺑردﺎﻣ ﻞﻔﮑﺗ ﺖﺤﺗ و دراد ﺖﺳد زا ﯽﮕﻟﺎﺳ ﺞﻨﭘ رد ار شردﺎﻣ و رﺪﭘ .
وا
ﻪﯾﺮﻈﻧ » ﻦﯿﻨﻃ ﺮﻌﺷ «
ار ﻪﻧﻮﮔ زا ﻪﮐ ﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻮﻧ ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﻨﯾد ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﻌﺷ يﺎﻫ
ﯽ دﺮﮐ ﯽﻓﺮﻌﻣ رﻮﺸﮐ ﯽﺑدا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ ﺪﯾآ .
كرﺪﻣ
)MFA ﺎﺒﯾز يﺎﻫﺮﻨﻫ دﺎﺘﺳا (
هﺎﮕﺸﻧاد رد ﺮﻨﻫ و تﺎﯿﺑدا ﯽﻠﻤﻋ و يﺮﻈﻧ ﺲﯾرﺪﺗ ياﺮﺑ يﺮﺘﮐد ﻪﯾﺎﭘ ﻪﮐ ار اوﻮﯾآ هﺎﮕﺸﻧاد زا ﺖﺳﺎﮑﯾﺮﻣآ يﺎﻫ
دﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد .
» بﺎﺘﻬﻣ رﺬﮕﻫر
« ، » ﺎﺘﻟد ﻦﯿﻨﻃ
« ، » ناوزﺎﺑ و ﺪﺳ
« ، » ﯽﻨﺤﻨﻣ نادﺮﻣ
« ، » ﻢﺠﻨﭘ ﺮﻔﺳ
« ، » ﯿﺑ يراﺪﯿﺑ ﺎﺑ ﺖﻌ «
و »
ﺢﺒﺻ ﺎﺑ راﺪﯾد «
وا يﺮﻌﺷ رﺎﺛآ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺖﺳ
لﺎﺳ ﻦﯿﺑ ﻪﮐ يﺎﻫ
36 ﺎﺗ 66 ﺖﺳا هدوﺮﺳ ) .
،ﯽﻧﺎﻗرز 1383 ، 670 - 671 .(
ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ يو
نﺎﯿﻨﺑ ،نﺎﻬﺟ رد ﻢﻠﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻤﺟﺮﺗ ياﺮﺑ ﯽﻟﻮﺻا هﺪﻨﻨﮐ ﻪﺿﺮﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رد ﻪﺑﺮﺠﺗ ﯽﻠﻤﻋ ﺪﻘﻧ راﺬﮔ
ﺖﺳا ناﺮﯾا يﺎﻫ .
نﺎﯿﻨﺑ ﻮﻀﻋ راﺬﮔ
آ ﻪﻤﺟﺮﺗ ﻪﺘﯿﻤﮐ ،ﻪﻏﻼﺒﻟا ﺞﻬﻧ ،ﻢﯾﺮﮐ نآﺮﻗ ﻢﺟﺮﺘﻣ ،ﺎﯿﺳ
...
ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺎﺘﺳا و )
1371 ( نآﺮﻘﻟا مدﺎﺧ ، )
1380 ( ﻮﻧ ﺮﻌﺷ ﺶﺨﺑ هﺪﯾﺰﮔﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ و
ﺮﺠﻓ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ هراﻮﻨﺸﺟ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ رد )
1385 ( ﺖﺳا . ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ و تﻻﺎﻘﻣ ﻪﻤﺟﺮﺗ و ﻒﯿﻟﺄﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ زا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﯽﻨﯾد ،ﯽﺑدا ،ﯽﻤﻠﻋ يﺎﻫ
،نﺎﺘﺳاد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﮏﯾ هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ رﺎﻌﺷا هﺪﯾﺰﮔ رﺎﻬﭼ ،ﺮﻌﺷ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ هدزاود
. يو رد 4 نﺎﺑآ 1387 ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ 25
لاﻮﺷ 1429 ) قدﺎﺻ ﺮﻔﻌﺟ مﺎﻣا تدﺎﻬﺷ زوﺮﻟﺎﺳ (
ﺖﺷﺬﮔرد ناﺮﻬﺗ رد .
2 - ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﯽﮔﺪﻧز
رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﻋﺎﺷ ،باﺮّﺘﻟا نﻮﻨﺠﻣ ﻪﺑ ﺐﻘﻠﻣ ،ﺶﯾورد ﺮﯿﻤﺳ دﻮﻤﺤﻣ 13
سرﺎﻣ 1941 يدﻼﯿﻣ ) 1320 ه . ش ( يﺎﺘﺳور رد »
ةوﺮﺑ «
هداﻮﻧﺎﺧ رد ﺎّﮑﻋ ﺮﻬﺷ ﮏﯾدﺰﻧ ياراد ﺖﯿﻌﻤﺟﺮﭘ يا
8 ﺪﻧزﺮﻓ ) 3 و ﺮﺘﺧد 5 ﺮﺴﭘ ( ﺪﻣآ ﺎﯿﻧد ﻪﺑ .
يﺎﺘﺳور رد ار نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد هرود تﻼﯿﺼﺤﺗ »
ﻒﯿﺳﺎﯾ ﺮﻔﮐ «
ﯽﻣ ﻪﻣادا ﯽﮔﺪﻧز زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد و ﺪﻫد ﯽﻣ ﺖﺴﯿﻧﻮﻤﮐ بﺰﺣ ﻪﺑ شا
دﺪﻧﻮﯿﭘ . ﯽﻣ ﺐﺼﻨﻣ ﻦﯾﺪﻨﭼ راد هﺪﻬﻋ دﻮﺷ
. ﻦﯾﺮﺧآ
نآ ﻤﮐ رد ﺖﯾﻮﻀﻋ ،ﺎﻫ دﻮﺑ ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ ﺶﺨﺑ يدازآ نﺎﻣزﺎﺳ ﯽﯾاﺮﺟا ﻪﺘﯿ
. تﺎّﻠﺠﻣ ﺎﺑ و دروآ يور يرﺎﮕﻧ ﻪﻣﺎﻧزور ﻪﺑ »
دﺎﺤّﺗﻻا
« ، » ﺪﯾﺪﺠﻟا
« ،
» ﻞﻣﺮﮑﻟا
« ، » ﺮﺠﻔﻟا
« ، » ...
ﮥﯿﻨﯿﻄﺴﻠﻔﻟا «
دﺮﮐ يرﺎﮑﻤﻫ ) .
،شﺎﻘّﻨﻟا 1972 : 109،116 .(
ﺖﺧادﺮﭘ ﯽﺳﺎﯿﺳ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﯽﻧاﻮﺟ زﺎﻏآ زا
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﺪﯾﺎﻘﻋ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ و ﻪﻧﺎﺧ رد يرﺎﺒﺟا ﺖﻣﺎﻗا ﺎﯾ ناﺪﻧز ﻪﺑ ﺎﻫرﺎﺑ دﻮﺧ ﯽﺳﺎﯿﺳ يﺎﻫ
ﺪﺷ مﻮﮑﺤﻣ يا .
رد ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ كﺮﺗ زا ﺲﭘ 1971
٣
ﺮﯿﺑ رد راﺮﻘﺘﺳا و ﺖﻓﺎﯾ ﯽﻧﺎﻬﺟ هزاوآ و ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﺗﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ تو
) ،راﻮﺳا 1381 ص ، 649 .(
ﯽﺑدا و ﯽﺳﺎﯿﺳ ﻞﻓﺎﺤﻣ رد يو
ﻪﻠﻤﺟ زا ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا شدﻮﺧ ﻪﺑ ار يدﺪﻌﺘﻣ ﺰﯾاﻮﺟ و ﻪﺘﺷاد ﻖﻓﻮﻣ يرﻮﻀﺣ :
رد ﻪﯿﻧوﺪﻘﻣ ﺮﻌﺷ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ هراﻮﻨﺸﺟ زا ﯽﯾﻼﻃ جﺎﺗ هﺰﯾﺎﺟ 2007
نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻪﯾدﺎﺤﺗا زا سﻮﺗﻮﻟ هﺰﯾﺎﺟ ،م لﺎﺳ رد ﺎﯿﺳآ و ﺎﻘﯾﺮﻓآ
1969 لﺎﺳ ﻪﺑ ﻦﯿﻨﻟ ﺢﻠﺻ هﺰﯾﺎﺟ ، 1983
لﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﺮﻨﻫ تﺎﯿﺑدا ﯽﻟﺎﻋ نﺎﺸﻧ ،م 1993
رد ﺖﻤﮑﺣ ﻢﻇﺎﻧ هﺰﯾﺎﺟ ، 2003
هﺰﯾﺎﺟ ،م
لﺎﺳ رد ﺎﮔوﺮﺘﺳا ﯽﻧﺎﻬﺟ هراﻮﻨﺸﺟ 2007
م ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ يو ﺰﯾاﻮﺟ ﻪﻠﻤﺟ زا »
ﻪﻣﺎﮑﭼ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ داﮋﻧ ﻢﯾژر ﺎﺑ رﺎﮑﯿﭘ ﺶﯾورد يﺎﻫ
ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ و ﺖﺳﺮﭘ ﺖﺳا نآ ﺖﺒﺜﻣ و ﯽﻔﻨﻣ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻪﻤﻄﻟ ﺎﺑ
. ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧز شﺮﻌﺷ رد ﺮﯾوﺰﺗ ﯽﺑ وا ﻪﮑﻨﯾا مود ﯽﮔﮋﯾو ﺪﻨﮐ
« ) ،يﺮﮑﺸﻟ
1366 ص ، 464 .(
ﺖﺴﯿﻧ هﺪﯿﺷﻮﭘ ﯽﺴﮐ ﺮﺑ ﺖﺳﺎﯿﺳ يﺎﯿﻧد رد وا ﻖﯿﻤﻋ ﺮﯿﺛﺄﺗ .
لﺎﺳ رد ﻪﮐ ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ لﻼﻘﺘﺳا ﻪﯿﻧﺎﯿﺑ 1988
ﺮﯾاﺰﺠﻟا رد م
ﯿﻧ و ﺪﻣآرد شرﺎﮕﻧ ﻪﺑ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ ،ﺪﺷ مﻼﻋا لﺎﺳ ﻪﺑ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﯽﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ رد ار تﺎﻓﺮﻋ ﺮﺳﺎﯾ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﺑﺎﻄﺧ ﺰ
1974
دﻮﺑ ﻪﺘﺷﻮﻧ وا ياﺮﺑ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ،م .
ﻪﺑﺎﻄﺧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ زا ﻖﻄﻧ ﻦﯾا يﺮﯿﮔرد جوا رد ﻪﮐ دﻮﺑ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﺳﺎﯿﺳ يﺎﻫ
ﺖﻠﻣ يﺎﻫ
ﺪﺷ لﺪﺒﻣ ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ مﻮﻠﻈﻣ ﺖﻠﻣ دﺎﯾﺮﻓ ﻪﺑ تﺎﻤﻠﮐ ﻦﯾا ﺎﺑ ﺖﺴﯿﻧﻮﯿﻬﺻ ناﺮﮕﻟﺎﻐﺷا ﺎﺑ ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ .
» ﯽﻣ ﻪﺧﺎﺷ ،ﻢﯾآ و ﯽﺘﺳد ﻪﺑ نﻮﺘﯾز يا
ﻢﻨﮑﻔﯿﺑ ﺖﺳد زا نﻮﺘﯾز ﻪﺧﺎﺷ ﺪﯾراﺬﮕﻣ ،مﺮﮕﯾد ﺖﺳد رد ﯽﮕﻨﻔﺗ
« ) هرﺎﻤﺷ ،ناﺮﯾا ﻪﻣﺎﻧزور 5471
، 4 /7 / 92 ص،
16 (
يو 55 ﯽﮔﺪﻧز زا لﺎﺳ و دﻮﻤﻧ ﺶﻨﯿﻣزﺮﺳ يراﺪﯾﺎﭘ ﺮﻌﺷ ﻒﻗو ار شا
20 ﻪﻓﺎﺿا ﻪﺑ ﺮﺜﻧ ﻪﻨﯿﻣز رد ﺪﻨﻤﺷزرا ﺮﺛا ﺪﻨﭼ ،ﺮﻌﺷ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ
دراد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾﺪﻨﭼ .
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺮﺜﻧ رد ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ تﺎﻔﯿﻟﺄﺗ :
- ﺖﺷاددﺎﯾ يدﺎﻋ نﺮﺣ يﺎﻫ )
يدﺎﻌﻟا نﺰﺤﻟا تﺎﯿﻣﻮﯾ (
- ﻦﻃو هرﺎﺑرد ﯽﮐﺪﻧا )
ﻦﻃﻮﻟا ﻦﻋ (
- ﺢﻠﺻ يا دورﺪﺑ ،ﮓﻨﺟ يا دورﺪﺑ )
ﻢﻠﺴﻟا ﺎﻬﯾا ًﺎﻋداو بﺮﺤﻟا ﺎﻬﯾا ًﺎﻋداو (
- ارﺬﮔ ﯽﻣﻼﮐ رد نارﺬﮕﻫر )
ﺮﺑﺎﻋ مﻼﮐ ﯽﻓ نوﺮﺑﺎﻋ (
ﻪﺑ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ رﺎﻌﺷا مﺎﻤﺗ ﺰﺟ
» ﯽﺑ نﺎﮑﺸﺠﻨﮔ لﺎﺑ
« شﺮﯿﺧا ناﻮﯾد و »
هﺮﺻﺎﺤﻣ ﺖﯿﻌﺿو «
ﯽﺑﺎﺘﮐ رد 3
ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ يﺪﻠﺟ
» ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ناﻮﯾد «
لﺎﺳ رد داﺪﻐﺑ ﺮﺸﻧ و پﺎﭼ ﻪﺴﺳﺆﻣ و هﺪﺷ يروآدﺮﮔ 2000
ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺮﺸﺘﻨﻣ ار نآ م .
ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ
لﺎﺳ توا هﺎﻣ ﻢﻬﻧ ،مﺎﺠﻧاﺮﺳ 2008
م ) 1387 ه . ش ( ﻦﺳ رد 67 ﻦﯿﻣﻮﺳ ﯽﭘ رد ﯽﮕﻟﺎﺳ زا ﯽﮑﯾ رد زﺎﺑ ﺐﻠﻗ ﯽﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ
نﺎﺘﺳرﺎﻤﯿﺑ ﺖﺷﺬﮔرد ﺎﮑﯾﺮﻣآ ساﺰﮕﺗ ﺖﻟﺎﯾا نﻮﺘﺳﻮﻫ ﺮﻬﺷ يﺎﻫ
.
ﺮﻌﺷ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا و ﯽﻨﻫذ يا ﻪﻟﻮﻘﻣ
ﺖﺳا ﺮﻋﺎﺷ ﻦﻫذ ﺖﯿﻗﻼﺧ ﻞﺻﺎﺣ نآ زا ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ ﺖﺷادﺮﺑ ﺊﻨﻧاﻮﺗ ﯽﻣ دﺪﻌﺘﻣ نﺎﮔﺪﻨﻧاﻮﺧ،
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد .
ا رﻮﺧاﺮﻓ يا هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا زﺎﺑ ﯽﻨﺘﻣ ﺮﻌﺷ ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ،نآ مﻮﻬﻔﻣو ﺎﻨﻌﻣ ﺖﻓﺎﯾرد رد دﻮﺧ تﺎﻋﻼﻃاو ﻪﺸﯾﺪﻧ
ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﺮﮕﯾد ﺎﺑ ﺮﯾﺎﻔﺘﻣ ﯽّﺘﺣ و توﺎﻔﺘﻣ ﯽﯾﺎﻨﻌﻣ .
ﺮﮕﯾد ﯽﻓﺮﻃ زا ﺮﻌﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا يﺮﻋﺎﺷ ﺮﻫ
ي ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ نﺎﺴﮑﯾ يا
ﯽﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨﮐ
. لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دراد لﺎﻤﺘﺣا
ا شرﺎﻌﺷا رد يﺮﺘﺸﯿﺑ لﺎﯿﺧ و ﻪﻔﻃﺎﻋ ﮓﻧر ﺮﺼﻨﻋ زا ﺮﻋﺎﺷ ﮏﯾ ﻪﮐ ﺮﻋﺎﺷ ﺎﯾ و ﺪﻨﮐ هدﺎﻔﺘﺳ
ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺮﺼﻨﻋ ﺮﮕﯾد شا
يﺮﻌﺷ ﻞﯿﺨﺗ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﺑ شا
ﻪﺒﻠﻏ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد .
ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺚﺤﺑ ﻦﯾا ﻪﻣادا رد ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺖﯾﺎﻨﻋ ﺎﺑ
ﯽﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ و هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ رﺎﻌﺷا رد يﺮﻌﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﯽﺧﺮﺑ دﻮﺷ
.
يﺮﻌﺷ نﺎﯿﺑ و نﺎﺑز
» ﻓا ﻪﻬﺟاﻮﻣ ياﺮﺑ ﻢﻬﻣ ﯽﻧاﺪﯿﻣ نﺎﺑز ﺖﺳا ﺖﺳدوﺮﻓ و ﺐﻟﺎﻏ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻘﺒﻃ و داﺮ
. ﺖﯾﻮﻫ يﺪﯿﻠﮐ دﺎﻤﻧ نﺎﺑز و ﯽﺼﺨﺷ يﺎﻫ
نﺎﺑز ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﺖﯾﻮﻫ ﻒﯾﺮﻌﺗزﺎﺑ ﺎﯾ ﻒﯾﺮﻌﺗ راﺰﺑا و ﯽﺳﺎﯿﺳ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫ
، ﺖﺳا
«.
) ﯽﻧﺎﺳﺎﺳ : 1384
، 318 (
1 - هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ نﺎﯿﺑ و نﺎﺑز
هدازرﺎﻔﺻ ﺎﺑ
يرﺎﻌﺘﺳا هﺪﯿﭽﯿﭘ نﺎﺑز ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ يﺮﻌﺷ
،دوﺮﺑ ﺖﺴﯿﻧ ﻖﻓاﻮﻣ .
ﻪﺑ وا يﺎﻫﺮﻔﺳ آ
ﺑﺮﺠﺗ و ﺎﮑﯾﺮﻣ ﻪ
ﯽﻨﯿﻋ و رﻮﻣا ﯽﺧﺮﺑ
وا هﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﻮﻧ و ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫﺮﺛا نﺪﻧاﻮﺧ ﺖﺣار
ﻤﻧ نﺎﯿﺑ ار دﻮﺧ رﺎﻌﺷا ﺮﺗ ﺪﯾﺎ
و زا رد ﯽﺑﺎﻄﺧ ﻦﺤﻟ ﺪﯾﺎﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺘﻤﮐرﺎﻌﺷا
. و ﯽﯾﺎﻨﺷآ
ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد ﻂﯿﺤﻣ رد ﯽﺟرﺎﺧ ناﺮﻋﺎﺷ ﺎﺑ ندﺮﮐ ﯽﮔﺪﻧز آ
ﻨﺟ هﺪﻘﻋ ﻪﮐ يداﺮﻓا ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ و ﺎﮑﯾﺮﻣ و يﺮﻌﺷ لﻮﺤﺗ ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﺖﯿﻠﻣ و ﺖﯿﺴ
ﺖﺷاﺬﮔ وا ﺮﺑ ﯽﺒﯾﺮﻏ ﺮﯿﺛﺄﺗ .
» ﯽﻣ ﻪﭽﻧآ ﻦﻣ ياﺮﺑ دراد راﺮﻗ ﺖﯿﻤﻫا لوا ﻪﺟرد رد ﻢﯾﻮﮕﺑ ﻢﻫاﻮﺧ
. ﯽﻣ ﺎﻤﯿﻧ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﭼ ﺮﻋﺎﺷ ﺪﯾد ﺪﯾﺎﺑ ﺪﯾﻮﮔ .
ﻢﻫ ﻪﻤﻠﮐ ،نزو ،نﺎﺑز
ﻪﻄﺳاو ﺪﻧا . ﯽﻠﺻا ﻦﺘﻓﺎﯾ ﻦﻣ ﯽﻌﺳ ﺐﻟﺎﻗ ﻦﯾﺮﺗ
ﯾ ﻪﺠﯿﺘﻧ و ﺮﻌﺷ رد هﺮﻣزور تﺎﻤﻠﮐ ندﺮﮐ مار ﺎﺑ ﺖﺳﺎﻫ ﻪﺑ نﺎﺑز و يﺮﻌﺷ نﺎﺑز ندﺮﮐ ﯽﮑ
۴
ﻞﮑﺸﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺖﻘﯿﻘﺣ رد ﻦﯾا و ﻪﻠﯿﺳو ناﻮﻨﻋ ﯽﻣ تاﺮﺟ و ﺖﺳا ﯽﺑدا رﻮﺠﻬﻣ تﺎﻤﻠﮐ ندﺮﮐ ﻒﯾدر زا ﺮﺗ
ﺪﻫاﻮﺧ « ) ﻞﻘﻧ ﻪﺑ هدازرﺎﻔﺻ
زا:
ﯽﻗﻮﻘﺣ ﺪﻤﺤﻣ :
1350
، 469 ( رﺎﻌﺷا نﺎﺑز هدازرﺎﻔﺻ
هروﺎﺤﻣ و لواﺪﺘﻣ ﻪﯾﺎﻣﺮﯿﻤﺧ ﺎﺑ ﺐﻠﻏا ﺎﻣا ﺖﺳا يا
ﺰﻨﻃ زا يا هﺪﺷ ﻪﺘﺨﯿﻣآ ﻢﻫ رد
ﺖﺳا . ﻪﭼﺮﮔا وا ﺮﻌﺷ ﻢﻬﻓ ﺮﻫﺎﻇ ﻪﺑ
ﻢﯾرﻮﺨﯿﻣﺮﺑ ﯽﺗﻼﮑﺸﻣ ﻪﺑ نآ ﻢﻬﻓ و ﺖﻗد رد ﺎﻣا ﺖﺳا هدﺎﺳ .
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺲﯿﺋر ﻦﻣ ﺖﺳود
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺲﯿﺋر ﻦﻣ ﺖﺳود ﺖﺳود
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺲﯿﺋر ﻦﻣ ﺖﺳود ﺖﺳود ﺖﺳود
) هدازرﺎﻔﺻ : 1387
، 377 (
ﺎﯾ و ﯽﻣ ﺎﻣ ﺶﯿﭘﺎﺸﯿﭘ ﻪﮐ نﺎﻨﯾا ﺪﻨﺘﺴﻫ مﺰﻣز لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺪﻧور
ناﻮﯿﻟ ﻢﻫ ﻦﻣ ﯽﮑﯿﺘﺳﻼﭘ
هدﺮﮐ هدﺎﻣآ ار ما ما
ﻢﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﯽﺘﻤﺴﻗ ﺪﯾﺎﺷ
) ،نﺎﻤﻫ 98 (
يﺎﻫﺮﻌﺷ رد
"
ﺎﺘﻟد رد ﻦﯿﻨﻃ
"
ﯽﻤﻧ هﺪﯾدوا رﺎﻌﺷا رد ﺮﮕﯾد ناﺮﻋﺎﺷ زا يﺪﯿﻠﻘﺗ ﺎﯾ يﺮﯾﺬﭘ ﺮﺛا و ﺖﺳا ﯽﺼﺨﺸﻣ نﺎﺑز ياراد وا ﺮﻌﺷ
دﻮﺷ . يﺰﯿﮕﻧارﻮﺷ تﻻﺎﺣ ﻪﮐ مود ﺮﺘﻓد يﺎﻫﺮﻌﺷ رد
،دراد ﺮﺑرد ار ﺑ ﺮﻋﺎﺷ
،شا ﻪﺸﯾﺪﻧا سﺎﺳا ﺮ ﯽﻣ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ نﺎﯿﺑ ار شا هزرﺎﺒﻣ زوﺮﺑ عﻮﻧ
ﺪﻧاد » ﯽﻣ ﺲﺣ و مدﻮﺑ هﺪﺷ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺟﻮﺘﻣ ﻦﻣ ﺎﻣا ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﻪﺑﺮﺠﺗ ندروآ و ندز فﺮﺣ ﺖﺣار ﺶﯾﺎﺠﻨﮔ نﺎﺑز عﻮﻧ نآ ﻪﮐ مدﺮﮐ
دراﺪﻧ ار يزوﺮﻣا «
) ﯽﻘﺣﺎﯾ : 1350
، 461 .(
ﻪﯾارآ زا هدازرﺎﻔﺻ هرﺎﻌﺘﺳا و ﻪﯿﺒﺸﺗ يﺎﻫ
) هرﺎﻌﺘﺳا ﻪﻧ ﻦﻫذ زا رود يﺎﻫ
( رد نﺎﯿﺑ ﺎﻘﻣ ﺪﺻ و دﻮﺧ ﯽﺳﺎﯿﺳ فاﺪﻫا ﺪﻨﮐ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا
.ا و
رﻮﺟ و ﻢﻠﻇ ﺶﻫﻮﮑﻧ و ﯽﻫاﻮﺧ ﺖﻟاﺪﻋ ﺶﯾﺎﺘﺳ و ﯽﻧورد ياﺪﻧ ياﺮﺑ يراﺰﺑا ار نﺎﺑز ﺪﻧاد ﯽﻣ
. ،ﺖﺑﻼﺻﺮﭘ ،هﺪﻨﺑﻮﮐ ،ﺎﺳر ﺖﺳا ﯽﻧﺎﺑز وا نﺎﺑز
ﻪﯾﺎﻣﺮﯿﻤﺧ ﺎﺑ ﺰﻨﻃ يﺎﻫ
. ﻪﮐ هﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ يو ﺶﻧاد و ﯽﮕﺘﺨﯿﻫﺮﻓ و ﯽﺳﺎﯿﺳ ،ﯽﻤﻠﻋ تﺎﻋﻼﻃا هوﻼﻌﺑ يو ﯽﻧﺎﺑز هﻮﯿﺷ ﻦﯾا زا ﯽﺧﺮﺑ ﻢﻬﻓ
ﺪﺷﺎﺒﻧ كرد ﻞﺑﺎﻗ ماﻮﻋ ياﺮﺑ وا رﺎﻌﺷا .
ﻪﯾرآ و ﻆﻔﻟ ﻪﻧ ﺪﻫد ﯽﻣ ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺑ ار ﺖﯾﻮﻟوا و ﺪﻫد ﯽﻣ ﺢﯿﺟﺮﺗ ﻆﻔﻟ و نﺎﺑز ﺮﺑ ار ﺎﻨﻌﻣ و ﻪﺸﯾﺪﻧا وا
ﯽﻧﺎﺑز . ﻪﺘﺷاد ﯽﻗﻮﻘﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﺜﺣﺎﺒﻣ رد يو،
و نﺎﺑز ﺎﻤﯿﻧ ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﯽﮕﺘﻔﯿﺷ ﺖﻠﻋ يو رﺎﻌﺷا نﺎﯿﺑ هﻮﯿﺷ
ﯽﻤﻧ ﻪﮑﻠﺑ ﺪﻧاد ﻪﺘﻔﯿﺷ
ﻧ شﺮﮕﻧ ﺖﺳا يو يدﺮﻓ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻤﯿ .
ﺐﻟﺎﻗ ﻦﺘﺴﮑﺷ ﻢﻫ رد ﻦﯾا دﻮﺑ ﻦﮑﻤﻣ لﻮﺤﺗ ﯽﻧﺎﻣز تروﺮﺿ اﺬﻟ دروآ دﻮﺟو ﻪﺑ ار ﺎﻫ
ﻪﺸﯾﺪﻧا ﯽﻟو هدﺮﮐ ادا ار ﺐﻠﻄﻣ ﺐﻟ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﯾﺎﻤﯿﻧ ﻮﻧ ﺎﻫ
ﺖﺳا . و ﻞﻬﺟ دﺎﯿﻨﺑ ﻪﮐ ﺪﻧاد ﯽﻣ هﺪﻧﺮﺑ و ﺰﯿﺗ ار دﻮﺧ نﺎﺑز و مﻼﮐ هدازرﺎﻔﺻ
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ناﺮﯾو ار ﯽﻧادﺎﻧ .
ﺮﺨﻓ يو ﺪﻧاد ﯽﻣ نآ نﺪﻧاﻮﺧ و ﺮﻌﺷ ندوﺮﺳ ﻪﺑ مﺰﻠﻣ ار دﻮﺧ و ﺪﻧاد ﯽﻣ ﺮﻌﺷ ندوﺮﺳ رد ار دﻮﺧ تﺰﻋ و .
ﺰﯿﺗ مﻼﮐ / هﺪﻧﺮﺑ مﻼﮐ /
زاﺪﻧا ﻞﻬﺟ مﻼﮐ /
ﻦﮑﺷ باﻮﺧ مﻼﮐ /
يراﺪﯿﺑ زا ما / ﯽﻣ لﺎﺼّﺗا ﺪﯾآ
/ ﻖﺣ ﻪﻧﺎﯾزﺎﺗ ﺮﯾز رد /
ﯽﻣ ﻪﺸﯿﻤﻫ مﺪﻧاﻮﺧ
/ مﻼﺳ
ﷲا ﯽﮕﻧﺎﮕﯾ ﺮﺑ /
ﷲارﺎﺛ تدﺎﯿﺳ ﺮﺑ مﻼﺳ .)
هدازرﺎﻔﺻ . 1385 ، 116 (
ﯽﻣ يﺮﻌﺷ ،ﺮﻋﺎﺷ ،بﻼﻘﻧا نﺎﯾﺮﺟ رد ﯽﻣ ﻊﯿﺠﺸﺗ ار هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﻪﮐ ﺪﯾﻮﮔ
ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮔرﺎﻌﺷ يﺪﺣ ﺎﺗ و ﺪﻨﮐ .
رد بﻼﻘﻧا زا ﺪﻌﺑ نارود رد
ﺖﮐﺮﺣ ﺖﺒﺛ ﯽﻣ ﺖﻤﻫ بﻼﻘﻧا نﺎﻣرآ و فﺪﻫ يروآدﺎﯾ و ﺎﻫ
درﺎﻤﮔ . ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد ﻪﺟﻮﺗ
هﮋﯾو ﻪﺑ يا ﯽﮔﺪﻧزﺎﺳ ﻦﻃو
دراد . ﻪﻤﻫ رد ﻪﭼﺮﮔا
ﺮﻌﺷ ،لﺎﺣ ﯽﻤﻧ كرد ار فرﺎﻌﻣ مدﺮﻣ ﺖﯾﺮﺜﮐا ﻢﯿﻫﺪﻧ ﺐﯾﺮﻓ ار دﻮﺧ ﯽﻟو ،ﺖﺳا مدﺮﻣ ياﺮﺑ
هدﺎﺳ ﺪﯾﺎﺑ ،ﺪﻨﻨﮐ ،ﺖﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ ار نﺎﺑز ﻦﯾﺮﺗ
هدﺎﺳ ﺎﻣا يرﺎﻌﺷ نﺎﺑز ﻦﯾﺮﺗ ﺖﺴﯿﻧ ﻦﯾﺮﺗ
)
،ﯽﻌﯿﻓر 1386 : 278 ( ﻪﻧﺎﻤﯿﮑﺣ نﺎﯿﺑ و نﺎﺑز
، ،ﯽﺒﻫﺬﻣ نﺎﮔژاو ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ شرﺎﻌﺷا رد ﯽﺳﺎﻤﺣ حور
ﯾﺮﺻ و اوﺮﭘ ﯽﺑ يﺪﺟ ﺖﺑﻼﺻ و ضاﺮﺘﻋا ﺢ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ وا رﺎﻌﺷا يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو ﻪﻠﻤﺟ زا .
دﻮﻤﻧ شرﺎﻌﺷا رد ﺺﯿﺨﺸﺗ نﺎﺑز و ﯽﯾﺎﯾﻮﭘ و ﺖﮐﺮﺣ
هﮋﯾو دراد يا .
ناﻮﺧدوﺮﺳ ﻢﺘﺴﻫ ﻪﮐ يور ﻪﺑور ﻦﻣ
هدﺮﻣ لﻮﻠﺳ ﺎﻣ ﺪﻧﻮﯿﭘ ﺖﺳا يا
ﺖﺴﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ار نآ بآ ﻎﯿﻠﺑ ﺖﺳد ﻪﮐ
ﺪﺷ ﻢﻫاﻮﺧ ﺮﺗﺎﻬﻨﺗ و ﺮﺗﺰﯿﻤﺗ ﻦﻣ و .
)
هدازرﺎﻔﺻ : 1387
، 174 (
۵
هرود ﻦﯾا ناﺮﻋﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﻨﭼﺮﻫ و دﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻢﯾﺪﻗ نﺎﮔرﺰﺑ نﺎﯿﺑ عﻮﻧ زا ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ﺪﯾﺎﺑ هرود ﻦﯾا ناﺮﻋﺎﺷ نﺎﯿﺑ هﻮﯿﺷ و نﺎﺑز هرﺎﺑرد ﺐﻟﺎﻗ ﻪﺑ ﻮﻧ ﺮﻌﺷ نﺎﯿﺑ و نﺎﺑز لﺎﻘﺘﻧا رد ﻐﺗ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻦﮑﯿﻟ ،ﺪﻨﻨﮐ دﺎﺠﯾا ﺮﯿﺴﻣ ﻦﯾا رد ﯽﻟﻮﺤﺗ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ و ﺪﻧدﺮﮐ ﻞﻤﻋ ﻖﻓﻮﻣ ﯽﺘﻨﺳ يﺎﻫ
ﺮﯿﯿ
ﺖﯿﻌﻗاو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و ﯽﺳﺎﯿﺳ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ هزﺎﺗ يﺮﯾﻮﺼﺗ يﺎﻀﻓ دﺎﺠﯾا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ،هرود ﻦﯾا رد ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﺎﺗ ﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻦﻄﺑ ﻪﺑ مدﺮﻣ يدﺎﻘﺘﻋا يﺎﻫروﺎﺑ و ﺐﻫﺬﻣ نﺪﺷ هﺪﯿﺸﮐ و ﮓﻨﺟ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تﺎﻧﺎﯾﺮﺟ و ثداﻮﺣ ،ﻊﯾﺎﻗو سﺎﺳاﺮﺑ و ﺮﯾﻮﺼﺗ ياﺮﺑ ﺮﮕﯾد ﻪﮐ ﺪﻨﺑﺎﯾرد ناﺮﻋﺎﺷ ﺖﯿﻌﻗا
ﯽﻧﺎﻌﻣ يﺎﻘﻟا و يراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ياﺮﺑ لﺎﯿﺧ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ رﻮﺻ زا ﻪﮐ ﺖﺴﯿﻧ يزﺎﯿﻧ رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻫ
ﺪﻨﻨﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻨﻫذ ) .
ﯽﻤﺳﺎﻗ : 1384
، 324 .(
2 - ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ نﺎﺑز
ﯽﻣ دازآ ﺶﯾورد يﺮﻌﺷ نﺎﺑز هﺰﯿﮕﻧا ﭻﯿﻫ و ﺪﺷﺎﺑ
ﺮﺼﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻪﯿﻓﺎﻗ تروﺮﺿ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ ردﺎﻧ تﺎﻤﻠﮐ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ ياﺮﺑ يا
ﯽﻠﺧاد ﺪﻧﺰﺑ ﻪﺑﺮﺿ هﺪﯿﺼﻗ )
،نﻮﻀﯿﺑ 1991 : 85 .(
ﯽﻣ رد وا راﺪﺸﯿﻧ تﺎﻗوا ﯽﻫﺎﮔ و ﺢﯾﺮﺻ ،ﻢﮑﺤﻣ نﺎﯿﺑ رد ﯽﺘﻟاﺪﻋ ﯽﺑ ﻪﭼ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻪﮐ ﻢﯿﺑﺎﯾ
دراﺪﻧ ﻢﯿﻠﺴﺗ ﺮﺳ ﯽﻧزﻮﺳ ﺮﺳ ،ﺖﺳا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻦﯿﻧاﻮﻗ ﺾﻘﻧ و .
ﺐﻟﺎﻗ زا ﺶﯾورد ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا شرﺎﻌﺷا رد يﺰﻣر و ﻦﯾدﺎﻤﻧ هﺪﯿﭽﯿﭘ يﺎﻫ
ﺪﻨﮐ
ﯽﻣ ﯽﺘﻟﺎﺳر ﺐﺣﺎﺻ ار ﺮﻌﺷ نﻮﭼ ﺎﻣا اد
ﻪﻣزﻻ ﻪﮐ ﺪﻧ ﯽﻣﺮﺑ ار ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ و هدﺎﺳ ﯽﻧﺎﺑز ﺖﺳا مدﺮﻣ هدﻮﺗ ﺎﺑ ﺪﻧﻮﯿﭘ شا
ﺪﻨﯾﺰﮔ .
ﺎﻧﺪﺋﺎﺼﻗ ،
ٍنﻮﻟ ﻼﺑ
ٍﻢﻌَﻃﻼﺑ ...
تﻮﺻ ﻼﺑ
ﺖﯿﺑ ﯽﻟا ﺖﯿﺑ ﻦﻣ حﺎﺒﺼﻤﻟا ﻞﻤﺤﺗ ﻢﻟ اذا
ﺎﻬﯿﻧﺎﻌﻣ ﺎﻄﺴﺒﻟا ِﻢﻬﻔﯾ ﻢﻟ نا و
ﺎﻬﯾرﺬَﻧ نا ﯽﻟوُﺎَﻓ
ﻦﺤﻧ ﺪُﻠﺨﻧ و ...
ﺖﻤﺼّﻠﻟ
) ناﻮﯾد . ج 1 : 28 (
) هﺪﯿﺼﻗ ﻪﻧﺎﺧ زا ار ﯽﻏاﺮﭼ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز ؛ﺪﻨﺘﺴﻫ اﺪﺻ ﯽﺑ و هﺰﻣ ﯽﺑ و ﮓﻧر ﯽﺑ ﺎﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﺑ يا
ﻞﺑﺎﻗ نآ ﯽﻧﺎﻌﻣ ﺮﮔا و دﺮﺒﻧ ﺮﮕﯾد يا
ﻢﯿﻨﮐ رﺎﯿﺘﺧا تﻮﮑﺳ ﻪﺸﯿﻤﻫ ياﺮﺑ و ﻢﯾراﺬﮔاو ار نآ ﺖﺳا راواﺰﺳ ،ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻢﻬﻓ .(
ﻨﮔ ﺮﺘﻓد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﯽﺑ نﺎﮑﺸﺠ
رد ﻪﮐ ﺖﺳوا لﺎﺑ 19
رد ﯽﮕﻟﺎﺳ 1960
ﺖﻓﺎﯾ رﺎﺸﺘﻧا .
ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﺮﺘﻓد ﻦﯾا رﺎﻌﺷا
ﺖﺳا هﺪﺷ راﻮﺘﺳا ﻦﯿﻨﻃﺮﭘ ﯽﻧﺎﮔژاو و ﺪﻨﺗ ﯽﮕﻨﻫآ و دوﺪﺤﻣ يا .
ﺮﺘﻋﺰﻟا ﺪﻤﺣا )
ﯽﺋاﺪﻓ :(
ﯽﺑﺮﻌﻟا ﺪﻤﺣا ﺎﯾ /
ﯽﺋاﺪﻋا ﺰﻨﺟ ﻦﻣ ﯽﻣد ﻞﺴﻏا ﻢﻟ )
ج ،ناﻮﯾد 1 : 614 .(
ﺢﯾﺪﻣ و توﺮﯿﺑ ،ﺮﺘﻋﺰﻟاﺪﻤﺣا ﺪﯾﺎﺼﻗ
ﻟا ﯽﻟﺎﻌﻟا ﻞﻈ 01983
( ﺪﻨﺸﯾورد ﺮﻌﺷ مود ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ .
و ﺖﺳا ﮏﯿﺗﺎﻣارد بدا عﻮﻧ زا ﺪﯾﺎﺼﻗ ﻦﯾا ﻪﺑ
ﺰﻣر و ﺪﯾﺮﺠﺗ ﺶﯾاﺮﮔ
دراد .
) ،يرﻮﺧ 1986 : 125 .(
هرﺎﻌﺘﺳا رﻮﻓو ،رﺎﻌﺷا ﻦﯾا ﯽﮑﺒﺳ ﯽﮔﮋﯾو دﺎﻀﺗ و فداﺮﺗ و راﺮﮑﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﮓﻨﻫﺎﺑﺮﺿ و ﻮﻧ تﺎﻬﯿﺒﺸﺗ ،ردﺎﻧ يﺎﻫ
ﺖﺳا ) . ،نﺎﯾرﺎﺨﺑ 1388 : 205 .(
رد ﺮﻌﺷ » ﻢﯾﺮﻣ ﺖﺟوﺰﺗ اذﺎﻤﻟ ،ﯽّﻨﻋ ﺖﯿّﻠﺨﺗ اذﺎﻤﻟ ،ﯽﻬﻟا ﯽﻬﻟا
«.
) ناﻮﯾد : 81 ( » و ﻪﯿﺋاﻮﮑﺷ نﺎﯿﺑ
ﻢﯾﺮﻣ ﺎﺑ و هدﺮﮐ كﺮﺗ ار ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ ﺪﻧواﺪﺧ اﺮﭼ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺿاﺮﺘﻋا )
ﻞﯿﺋاﺮﺳا ( ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ جاودزا .
ﻢﯾﺮﻣ تﺮﻀﺣ ﺮﺑ ﻞﯿﺋﺮﺒﺟ رﻮﻬﻇ دﻮﺼﻘﻣ
ﺪﻨﯾﻮﮔ ﯽﻠﺜﻤﺗ ﺦﺳﺎﻨﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻣدآ ترﻮﺻ ﻪﺑ
« .) ﺎﺴﯿﻤﺷ ، 1375 : 541 (
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هرﻮﻄﺳا و دﺎﻤﻧ زا شرﺎﻌﺷا ﺮﺘﺸﯿﺑ رد وا ﺪﻨﮐ
. لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ »
نﺎﺑﺮﻐﻠﻟ لﻮﻗا /
ﯽﺸﻬﻨﺗ ﻻ /
راﺪﻠﻟ ﻊﺟرا ﺎﻤﺑﱡﺮَﻓ )
ﯽﻣ ﻢﺘﻔﮔ
نﺎﻏاز يا / نﻮﯿﺷ نﺎﺗدﺎﺑ ﺲﺑ /
ﺶﯾﻮﺧ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﺑ مدﺮﮔﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﯾﺎﺷ (
) ،ﯽﻨﮐﺪﮐ ﯽﻌﯿﻔﺷ 1380
: 259 .(
هﺪﯿﺼﻗ رد ﺮﻌﺷ ﺖﻟﺎﺳر نﺎﯿﺑ رد وا يا
ﯽﻣ ﺪﯾﻮﮔ :
ﺎﮐ ﻮﻟ رﺎﻌﺷﻻا يﺬﻫ ﺖﻧ
حدﺎﮐ ﮥﻀﺒﻗ ﯽﻓ ًﻼﯿﻣزإ
ﺢﻓﺎﮑﻣ ﻒﮐ ﯽﻓ ﮥﻠﺒﻨﻗ
رﺎﻌﺷﻻا يﺬﻫ ﺖﻧﺎﮐ ﻮﻟ
!
تﺎﻤﻠﮑﻟا يﺬﻫ ﺖﻧﺎﮐ ﻮﻟ
حﺎّﻠﻓ يﺪﯾ ﻦﯿﺑ ًﺎﺛاﺮﺤﻣ
ًﺎﺼﯿﻤﻗ و ...
ًﺎﺑﺎﺑ وا ...
حﺎﺘﻔﻣ وا
!
تﺎﻤﻠﮑﻟا يﺬﻫ ﺖﻧﺎﮐ ﻮﻟ
۶
)
ناﻮﯾد . ج 1 ، 28 (
) و ﺶﮑﭼ ،رﺎﻌﺷا ﻦﯾا شﺎﮐ نﺎﺘﺳد رد ﯽﻨﻫآوﺎﮔ ﺎﯾ ،يزرﺎﺒﻣ نﺎﺘﺳد رد ﯽﺒﻤﺑ ﺎﯾ ،ﯽﺸﮐ ﺖﻤﺣز نﺎﺘﺳد رد ﯽﺷاﺮﺗ ﮓﻨﺳ راﺰﺑا
ﺪﻧدﻮﺑ يﺮﮕﯾد ﺰﯿﭼ ﺮﻫ ﺎﯾ و يﺪﯿﻠﮐ ،يرد ،ﯽﻨﻫاﺮﯿﭘ ،نﺎﮔژاو ﻦﯾا شﺎﮐ يا و ﺪﻧدﻮﺑ يزروﺎﺸﮐ .(
يراﺪﯾﺎﭘ و ﮓﻨﺟ ﺖﻓﺎﺑ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا
، ار دﻮﺧ صﺎﺧ تﺎﯿﺑدا ﺪﻨﺗ و ﺎﺳر ﯽﺘﻓﺎﺑ ﺎﺑ
ﯽﻣ رد اﺬﻟ ،ﺪﺒﻠﻃ رﺎﻌﺷا
دﻮﻤﺤﻣ هﺮﻫﺎﻃ و ﺶﯾورد
ضاﺮﺘﻋا ﻦﺤﻟ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ يﺪﺟ و ﻢﮑﺤﻣ ،ﯽﺳﺎﻤﺣ نﺎﮔژاو هدازرﺎﻔﺻ ،
ﻪﯿﺋاﻮﮑﺷ ، دﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ ﯽﺑ ﯽﯾاوﺮﭘ ترﺎﺴﺟو ﯽﻣ جﻮﻣ
ﺪﻧز . ﻢﻬﻓ ﺎﻣا
ﻠﮐ ﺎﯿ ﻌﺷ ﺎر هدازرﺎﻔﺻ ﯽﻫﺎﮔآ و ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻃﺎﺣا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ
يو ﺑدا ﺐﺗﺎﮑﻣ ﺮﺑ ﯽ
بﺮﻏ
، ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﺮﺑ ﻂﻠﺴﺗ ،
ﺶﻘﻧ و بﺮﻏ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد رﻮﻀﺣ
ﻠﻋ رد وا ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ زادﺮﭘ ﻪﯾﺮﻈﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺶﻧاد و ﻢ
، ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺘﺳا ،ﻖﻘﺤﻣ رﺎﻌﺷا
ندﻮﺑ ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ زا ﯽﮐﺪﻧا ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ
يو رﺎﻌﺷا ﺖﺳا ﻪﺘﺳﺎﮐ مﺎﻋ نﺎﮔﺪﻨﻧاﻮﺧ ياﺮﺑ
. ﻪﺘﺒﻟا ﻦﯾا ﺮﻣا ﺖﺳوا يﻻاو ﻪﺸﯾﺪﻧا و ﺪﻨﻠﺑ حور زا ﯽﮐﺎﺣ .
ﺮﻫرﺎﻌﺷا رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻋﺎﺷ ود
زا ﯽﯾﺎﻫ
بﻮﻠﺳا ﯽﺑﺎﻄﺧ يﺎﻫ -
صﺎﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا يراﺪﯾﺎﭘ تﺎﯿﺑدا
- ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﻮﺷ
. نﺎﺑز زا ﺮﻋﺎﺷ ود ﺮﻫ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﻞﯿﻧ ياﺮﺑ يا
ﺖﻟاﺪﻋ ﯽﻫاﻮﺧ
، ﻢﺘﺳ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ
، دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻧاﻮﺟ ﻊﯿﺠﺸﺗ ا ه
ﺪﻧ .
ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺎﺑز ﻪﮐ تﺎﯿﺑدا زا و ﺪﻧا هدﺮﺑ هﺮﻬﺑ دﻮﺧ ﻒﻃاﻮﻋ و ﺎﻫ ﻪﺸﯾﺪﻧا ،ﺎﻫ مﺎﯿﭘ لﺎﻘﺘﻧا ياﺮﺑ نﺎﺑز زا ﺎﻫ نﺎﺴﻧا رﺎﮔزور ﯽﻃ رد ﻪﺑ ﺖﺳا ﺮﺗﺮﺑ ن
ﺪﻧا هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺮﺗﺮﺛﻮﻣ و ﺮﺘﻬﺑ لﺎﻘﺘﻧا ياﺮﺑ يا ﻪﻠﯿﺳو ناﻮﻨﻋ .
ﻪﺘﺨﯾر ﺶﯾﻮﺧ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﮐ يا ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺮﻫ،تﺎﯿﺑدا رد
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺗرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ دﻮﺷ .
1 - هدازرﺎﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ ﻪﺸﯾﺪﻧا
ﻸﺧ ﺎﻤﺘﺣ دﻮﺷ ﻪﺟﻮﺗ ﮓﻨﻫآ و ﻆﻔﻟ ﻪﺑ ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ ﻪﮐ يﺮﻌﺷ هدازرﺎﻔﺻ ﺮﺘﮐد ﺮﻈﻧ زا دراد سﺎﺴﺣا و ﻪﺸﯾﺪﻧا
. ﺮﻌﺷ رد ﯽﻠﺻا ﺮﺼﻨﻋ
ﺖﺳا ﻪﺸﯾﺪﻧا وا .
» ﻪﺸﯾﺪﻧا ﻪﻤﻫ ﻮﺗ رداﺮﺑ يا يا
« ﺖﺳا يﻮﻟﻮﻣ فﺮﺣ .
ﻢﯿﻨﯿﺒﺑ اﺪﺟ ﺲﺣ زا ﺪﯾﺎﺒﻧ ار ﻪﺸﯾﺪﻧا ﻪﺘﺒﻟا .
و ﺲﺣ ﯽﻟﺎﻌﺘﻣ نﺎﺴﻧا رد
ﮏﯾدﺰﻧ ﻢﻫ ﻪﺑ رﺎﯿﺴﺑ ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺪﻧا
و ﯽﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻢﻫﺮﺑ ﯽﻣ ﯽﮑﯾ هﺎﮔ و ﺪﻧراﺬﮔ
ﺪﻧﻮﺷ . ﺘﺒﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻟﺎﻌﺘﻣ مدآ ﯽﻨﻌﯾ لﺬ
، نﺎﺠﯿﻫ و ﯽﺗﺎﺳﺎﺴﺣا
ﯽﻤﻧ هدز دﻮﺷ . ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﯽﻣ ﺖﻟﺎﺧد شا
ﺪﻨﮐ « ) هدازرﺎﻔﺻ . 1387 : 488 (
ﻪﻧﺎﻘﺷﺎﻋ ﺮﻔﺳ رد ﯽﻣ ﺮﺗرﺎﮑﺷآ ﻊﯿﺸﺗ ﺐﻫﺬﻣ ﻪﺑ وا ﺶﯾاﺮﮔ ﺎﻫ
زا ﻦﯾا و دﻮﺷ ﺧ
ﺖﻟاﺪﻋ و شزﺎﺳ ﺪﺿ و ﻢﻠﻇ ﺪﺿ ﺖﻠﺼ ﯽﺷﺎﻧ وا ﯽﻫاﻮﺧ
ﯽﻣ دﻮﺷ . ﺶﯾﺎﯿﻧ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ نﺎﺒﻬﮕﻧ و ﻆﻓﺎﺣ ،ﻊﯿﺸﺗ ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ﺎﻫ
ﯽﻤﻧ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻠﻣ ﺖﻋﺎﺠﺷ و راﺪﺘﻗا يﺎﻫزﺮﻣ ﺖﺷاﺬﮔ ﺪﻨﻫاﻮﺨﻧ و ﺪﻧراﺬﮔ
ﻦﯿﭼﺮﭘ ،تﺎﻤﯾﻼﻣﺎﻧ ﻪﻠﻤﺣ و تﻼﮑﺸﻣ مﻮﺠﻫ ﻪﮐ ﻪﻨﯿﻣز و ﺪﻨﻨﮑﺸﺑ ار ﯽﻠﻣ راﺪﺘﻗا و ﺖﻋﺎﺠﺷ يﺎﺒﯾز يﺎﻫ
ﻒﻌﺿ ذﻮﻔﻧ يﺎﻫ
، زا و ﯽﮔﺪﻨﻨﮑﺷ
ﺪﻧروآ ﻢﻫاﺮﻓ ﺖﻠﻣ ﯽﺣور يﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ رد ار ﯽﮔﺪﯿﺷﺎﭘ ﻢﻫ .
) ﺪﺣاو . 1375 : 62 ( ﻪﻔﻟﻮﻣ زا ﺪﯾﺎﭘ يﺎﻫ ﻪﺒﻠﻏ و ﻞﻃﺎﺑ و ﻖﺣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ لاﺪﺟ يرا
ﻢﻠﻇ ﺮﺑ ﻖﺣ ﯽﻨﯿﻘﯾ
، هﮋﯾو بﺎﺗزﺎﺑ ناﺮﻋﺎﺷ رﺎﻌﺷا رد دراد يا
. ﯽﻣ ﺎﺘﮑﯾ ياﺪﺧ ار ﯽﻘﯿﻘﺣ ترﺪﻗ ﺎﻬﻨﺗ هدازرﺎﻔﺻ ﺪﻧاد
:
ﺰﯿﺘﺳ و ﺮﺒﺻ يﺎﻬﺘﻨﻣ رد /
ﺎﺘﮑﯾ ردﺎﻗ مﺎﻘﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد ﺪﯾﺎﺑ /
دراﺪﻧ دﻮﺟو ترﺪﻗ /
ﺖﺳوا ترﺪﻗﺮﺑا ﻪﻧﺎﮕﯾ /
راﺰﻓا ﮓﻨﺟ ﺮﮔادﻮﺳ /
لﺎﻣ و ﻦﻃو ﺐﺻﺎﻏ يﺎﻫﺪﻨﺑ هراﺪﻗ /
ﺪﻧﺮﺒﮑﺘﺴﻣ ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ﻪﻧ
)
هدازرﺎﻔﺻ . 1385 : 65 (
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ هرﺎﺷا ﯽﻬﻟا لاﺰﯾﻻ ترﺪﻗ ﻪﺑ ﺮﮕﯾد يﺮﻌﺷرد ﺎﯾ :
ﻢﯾزرﻮﺑ ﻦﯿﻘﯾ ﺪﯾﺎﺑ /
ﻖﻠﻄﻣ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﻪﮐ /
ﯽﺘﺴﻫ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﯽﺑ ﺰﯿﻣ يﻮﺳ ود ﺮﻫ رد /
ﺖﺳﺎﺘﮑﯾ هدارا نﺎﻤﻫ /
ﻢﯿﻤﺼﺗ / ﻖﻟﺎﺧ هدارا رد /
دﺮﺧ ردو
ﺖﺳا ﻖﻟﺎﺧ
) رﺎﻔﺻ هداز . 1387 : 315 (
ﻪﺸﯾﺪﻧا يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﻬﻟا ﺚﯾدﺎﺣا و ﯽﻧآﺮﻗ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ زا
، ﯽﻣ نﺎﯾﺎﻤﻧ شرﺎﻌﺷا رد ار ﺦﺳار يدﺎﻘﺘﻋا و ﯽﻌﯿﺷ ﺮﮑﻔﺗ عﻮﻧ ﺪﻨﮐ
. هﺪﻋو وا
ﯽﻣ ﻖﺣ ار ﯽﻬﻟا ﻪﯾآ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ و ﺪﻧاد
17 ﺪﻤﺤﻣ هرﻮﺳ »
ﻢﻫاﻮﻘﺗ ﻢﻫﺎﺗا و يﺪﻫ ﻢﻫداز اوﺪﺘﻫا ﻦﯾﺬﻟاو «
ﯽﻣ هرﺎﺷا ﺮﺑ ﺪﻧواﺪﺧ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
اﺪﻫ نﺎﺴﻧا ياﻮﻘﺗ و ﺖﯾ ﯽﻣ ﺐﻠﻃ ﻖﺣ يﺎﻫ
ﺪﯾاﺰﻓا .
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﺖﻌﯿﺑ ﻞﻃﺎﺑ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺮﻫ و /
ﺖﺳﻮﺗ ﺖﻣا ﻪﻧﺎﻗدﺎﺻ ﻪﮐ ﻢﻧاد ﯽﻣ ﻦﯿﻘﯾ /
ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻮﺗ ﺖﻣاو /
ﺪﯾﻮﮔ ﯽﻣو /
دوﺮﺑ ﺪﯾﺎﺑ ﻪﻧﺎﮕﯿﺑ /
ﻖﺣو
ﺪﻧﺎﻤﺑ ﻪﺸﯿﻤﻫ ).
هدازرﺎﻔﺻ . 1387 : 210 ( اﺮﻫﺰﻟا ﻪﻤﻃﺎﻓ بﺎﺑ رد وا يﺎﻫ ﻪﺸﯾﺪﻧا ،
نﺎﻣز مﺎﻣا ،
ﯽﻨﯿﻤﺧ مﺎﻣا ،
تدﺎﻬﺷ ، دﺮﺒﻧ ﻞﻃﺎﺑ و ﻖﺣ ،
...
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ . دراد ﯽﻣ نﺎﯿﺑ شرﺎﻌﺷا رد ﺎﺳر و ﺎﺒﯾز ﯽﻧﺎﯿﺑ ﺎﺑ ار تﺎﺳﺎﺴﺣا و ﺎﻫ ﻪﺸﯾﺪﻧا وا .
٧
ﺪﯾﻮﮔ ﯽﻣ وا يرﻻﺎﺳاﺪﺧ ﺮﻌﺷ رد ﺎﯾ وا :
ﻦﻣ قﻮﻘﺣو ﻖﺣ /
ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ نﻮﭽﻤﻫ /
ﻪﺘﺸﮔ لﺎﻐﺷا /
ﺎﻬﺘﺳﺪﻤﻫ ﺖﺳد ﺎﺑ /
سﻮﺴﻓا هﺪﺷ ﺐﻀﻏ ﺮﯿﺳا /
ﺎﻬﻧاﺪﺟو ﺖﺳد /
هﺪﻧﺎﻣ بﻮﺧ رد
ﺖﺳا
) نﺎﻤﻫ . ﻪﺤﻔﺻ 431 (
2 - ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﻪﺸﯾﺪﻧا
نﻮﭼ ار ﻦﻃو ،ﯽﻨﯾد يﺎﻫ دﺎﻤﻧ و ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ زا مﺎﻬﻟا و ﺖﺴﯿﻟﺎﻧﻮﯿﺳﺎﻧو ﺖﺴﯿﺴﮐرﺎﻣ يﺎﻫ ﻪﺸﯾﺪﻧا زا يﺮﯾﺬﭘ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﺑ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﺪﻧاد ﯽﻣ ﯽﻗﻮﺸﻌﻣ و ﻪﺑﻮﺒﺤﻣ .
ﺖﺳا ﻦﻃو ﻪﺑ ﻖﺸﻋ وا يﺎﻫ ﻪﺸﯾﺪﻧا رﻮﺤﻣ لﻮﺣ .
» گرﺰﺑ ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ مﺎﻧ ﺎﻤﺷ ﻪﺑ شﺮﻌﺷ رد ﻪﺸﯾﺪﻧا ﻦﯾﺮﺗ
ﯽﻣ ر دور . ﺶﯾاﺮﮔ ﺎﺑ وا ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ و ﻦﻃو ﻪﺑ ماﺰﺘﻟا ،ﯽﺘﺴﯿﻟﺎﻧﻮﯿﺳﺎﻧ يﺎﻫ
ﻦﺑ ناﺮﮕﻟﺎﻐﺷا ﺖﺳوا ﺮﻌﺷ ﯽﻠﺻا ﻪﯾﺎﻣ
. مﺎﻧ ﺎﺑ ﺖﺳا يﺮﺒﻟد نﻮﭼ ﻦﻃو كﺎﺧ ﺖﯿﻌﻗاو يﺎﻫزﺮﻣ ﺮﮔا ﺮﺒﻟد ﻦﯾا ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ
ﯽﻣ دراو لﺎﯿﺧ ﻪﻧزور زا ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺴﺑ دﻮﺷ
. ﻧز و ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ ،ﺮﻌﺷ ﻪﮐ ﺖﺳور ﻦﯾا زا هﺪﺷ ﯽﮑﯾ وا ﺮﻨﻫ و ﺶﯾورد ﺺﺨﺷ رد ﯽﮔﺪ
ﻪﺑ ﺪﻧا
ﻪﻧﻮﮔ ﯽﻤﻧ ﻪﮐ يا ﺖﺴﺴﮔ ﻢﻫ زا ار نآ يﺎﻫﺪﻧﻮﯿﭘ ناﻮﺗ
« ) . ﯽﻋراز و داﮋﻧ لﻮﺳر :
1391 : 69 .(
ﺮﺑﺎﮑﻤﻟا ﯽﺣﺮﺟ ﺎﯾ هآ /
ﻪﺒﯿﻘﺣ ﺲﯿﻟ ﯽﻨﻃو /
ﺮﻓﺎﺳ ﺖﺴﻟ ﺎﻧا و /
ٌﺮﻓﺎﺴﻣ ﺖﺴﻟ ﯽﻨّﻧا /
ﮥﺒﯿﺒﺣ ضرﻻا و ﻖﺷﺎﻌﻟا ﯽﻨّﻧا
) ﺶﯾورد : 1989
، ج 1:
168 (
) ﻢﺧز يا هآ ﻦﻣ ﺮﯾﺬﭘﺎﻧ ﻢﯿﻠﺴﺗ و ﺶﮐﺮﺳ
/ ﺖﺴﯿﻧ ﯽﺘﺳد ﻒﯿﮐ ﻦﻣ ﻦﻃو )
مﺮﺒﺑ ﯽﯾﺎﺟ ﺮﻫ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺎﺑ ار نآ ﻢﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ (/
ﭻﯿﻫ ﻪﺑ ﻦﻣ ﻪﻧ
ﻢﺘﺴﯿﻧ ﺮﻓﺎﺴﻣ ﻪﺟو )
ﯽﻤﻧ كﺮﺗ ار ﻦﻃو ﺰﮔﺮﻫ ﻢﻨﮐ
(/
ﻢﺘﺴﯿﻧ ﺮﻓﺎﺴﻣ ﻦﻣ و )
موﺮﺑ ﯽﯾﺎﺟﺮﻫ دﻮﺸﺑ ﻪﮐ (/
ﻪﻗﻮﺸﻌﻣ ﻦﯿﻣزﺮﺳ و ﻢﻨﻣ ﻖﺷﺎﻋ ما
ﺖﺳا ( سﺎﺒﻋ نﺎﺴﺣا -
بﺮﻋ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ -
ﻌﻣ ﻦﺘﻓﺎﯾ تﺪﺣو ﻪﻧﻮﮔ هﺪﻧروآﺪﯾﺪﭘ ار ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﺮﻌﺷ رد ﻦﯿﻣزﺮﺳ و قﻮﺸ
ﻮﻧ ﻢﺴﯿﺘﻧﺎﻣر يا
ﯽﻣ ﺶﯿﭘ ﻪﮐ ﺪﻧاد ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻖّﻘﺤﺗ نﺎﮑﻣا ﯽﺑﺮﻋ ﺮﻌﺷ رد ﻦﯾا زا ﺮﺗ
. ﯽﺳﺎﻤﺣ ﺖﺑﻼﺻ و ﮏﯾژاﺮﺗ نﺰﺣ نﺎﯿﻣ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ وا نﺎﯿﺑ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﻊﻤﺟ ﯽﻣ ﺪﻧﻮﯿﭘ و ﺪﻨﮐ ﺪﻧز
) . ،سﺎﺒﻋ 2001 : 55 .(
رﻮﻀﺣ ﺎﺑ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ رد
ﺳ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﯽﺳﺎﯿ
ﻦﺘﺷاد زا ﯽﺘﺴﯿﺴﮐرﺎﻣ ﺮﮑﻔﺗ ﯽﻋﻮﻧ
ﻪﺸﯾﺪﻧا رد ﯽﺒﻫﺬﻣ ﺖﯿﺼﺨﺷ و نﻮﺘﻣ و ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ يﺮﻌﺷ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺮﻬﺑ بﻮﺧ يﻮﺤﻧ ﻪﺑ شا .
ﺎﺑ ﯽﯾﺎﺒﯾز ﻪﺑ يو لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻒﺳﻮﯾ تﺮﻀﺣ نﺎﺘﺳاد ،نآﺮﻗ زا سﺎﺒﺘﻗا )
ع ( يﺮﻌﺷ ﻪﺸﯾﺪﻧا يﺎﺘﺳار رد ار هﺪﯿﺼﻗ ﺪﻨﭼ رد و هداد راﺮﻗ شا
» ﯽﺑا ﺎﯾ ﻒﺳﻮﯾ ﺎﻧا «
ﯾ ﻒﺳﻮ
ﺖﺳا هداد راﺮﻗ ﯽﺑﺮﻋ يﺎﻫرﻮﺸﮐ دﺎﻤﻧ ار ﺶﻧارداﺮﺑ و ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ دﺎﻤﻧ ار ) .
؛رﻮﭘ ﻢﺘﺳر 1383
: 30 .(
زا يﺮﯾﺬﭘﺮﯿﺛﺄﺗ و ﺶﯾاﺮﮔ ﺎﺑ وا
ﻪﺸﯾﺪﻧا لﺎﺳ رد ﯽﺘﺴﯿﻟﺎﻧﻮﯿﺳﺎﻧ و ﯽﺘﺴﯿﺴﮐرﺎﻣ يﺎﻫ تﺎﯿﺑدا زا يﺮﯾﺬﭘﺮﯿﺛﺄﺗ و ﻦﯿﻣز و نﺎﺴﻧا ﺶﺘﺳﺮﭘ ﺎﺑ مود ﯽﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ يﺎﻫ
رﻮﻀﺣ و ﮓﻧر و نﺎﺴﻧا ﺶﻘﻧ ﻪﯿﺳور ﯽﻣ مﻼﻋا ﻦﯾدﺎﻤﻧ نﺎﮔژاو ﺎﺑ ﻦﯿﻣز ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﺪﯾﺪﺷ ﻪﻗﻼﻋ و
ﺖﺷاد . راﺪﻧﺎﺟ ﺮﻌﺷ رد »
زا ﯽﻘﺷﺎﻋ
ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ «
ﺖﺳا ﻪﺘﺨﯿﻣآرد ﻢﻫ ﺎﺑ ﺖﻌﯿﺒﻃ و يدازآ ،بﻮﺒﺤﻣ ،ردﺎﻣ ،ﻦﻃو .
اﺪﺧﺮﯿﻏ ﺖﯾدﻮﺒﻋ يﻮﺑ هﺎﮔ )
ﻪﺑﻮﺒﺤﻣ ( ﯽﻣ ﺪﯾآ : ٌﮥﮐﻮﺷ ﮏﻧﻮﯿﻋ
ﺢﯾﺮﻟا ﻦﻣ ﺎﻬﯿﻤﺣا و ﺎﻫﺪﺒﻋا و ،ﯽﻨﻌﺟﻮﺗ ﺐﻠﻘﻟا ﯽﻓ )
ج 1 ، 79 .(
ﺤﻣ ﺖﺳا ﺪﻨﺑ رد ﻖﺷﺎﻋ نوﺪﺑ و ﺎﻬﻨﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ وا ﻪﺑﻮﺒ .
» نﻮﻤﻀﻣ
ﯽﻣ هﺪﯾد ﺰﯿﻧ نﺎﻗﻮﻃ ﻢﯿﻫاﺮﺑا دﻮﻤﺤﻣ ﻢﯿﺣﺮﻟاﺪﺒﻋ نﻮﭼ ﺶﯾورد زا ﺶﯿﭘ ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ رد ﻦﯿﻣز ﺎﺑ ﻪﻧﺎﻘﺷﺎﻋ ﺪﻧﻮﯿﭘ دﻮﺷ
« ) ،اﺮﺒﺟ 1982 :
163 .(
رد ﺶﯾورد ﺮﻌﺷ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ 23
ﻪﻫد ﻞﯾاوا رد ﻪﮐ ﯽﮕﻟﺎﺳ 60
ﯾ ار وا ﯽّﻠﻣ تﺮﯿﻏ و ﺖﯾﻮﻫ دوﺮﺳ ﯽﻣ روآدﺎ
دزﺎﺳ . ﻪﯾﻮﻫ ﻪﻗﺎﻄﺑ )
ترﺎﮐ
ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ .(
ﺖﺳا راﺰﯿﺑ بﺮﻋ هژاو نﺪﯿﻨﺷ زا ﻪﮐ ﯽﻠﯿﺋاﺮﺳا ﯽﺸﻨﻣ ﮏﯾ ﻪﺑ بﺎﻄﺧ .
ﻪﺑ ار نﺎﻗﻮﻃ ﻢﯿﻫاﺮﺑا رﺎﻌﺷا و ﺖﺳا يﻮﻗ رﺎﯿﺴﺑ ﺮﻌﺷ ﺰﻨﻃ
ﯽﻣ دﺎﯾ دروآ ) . ،نﺎﻤﯿﻠﺳ 1376 : 215 .(
ﻪﻔﻃﺎﻋ ﻋﺎﺷ رﺎﻌﺷا رد ﺎﻣا ﺖﺳا رادرﻮﺧ ﺮﺑ ﯽﯾﻻاو ﺖﯿﻤﻫا زا ﺮﻌﺷ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ و سﺎﺴﺣا ﯽﯾﺎﻨﻏ ﺮﻌﺷ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ نآ ار ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ناﺮ
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا دﻮﺧ ﺖﯿﺼﺨﺷ و ﻪﯿﺣور رﻮﺧاﺮﻓ ﯽﮐﺪﻧا ناﺮﻋﺎﺷ ﺎﯾ و دﺮﮐ ﻮﺟو ﺖﺴﺟ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﺮﺘﻤﮐ ﻢﯿﻨﯿﺑ ﯽﻣ .
سﺎﺴﺣا ﯽﺘﻗو
ﺖﺳا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺎﺑ ﻮﺴﻤﻫ و هاﺮﻤﻫ ﺮﻋﺎﺷ ،
دﻮﺷ ﯽﻣ ﯽﻘﻠﺗ دﻮﺧ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﻞﺴﻧ ﺢﯾﺮﺻ نﺎﺑز و ﺶﯾﻮﺧ ﺮﺼﻋ ﻪﻔﻃﺎﻋ ﻢﺴﺠﺗ وا .
ﺮﻋﺎﺷ ﻪﯾﺎﻤﻧورد
٨
ﯽﮔﺪﻨﻨﯾﺮﻓآ و ﯽﺑﺎﯾ نﻮﻤﻀﻣ رد ﺶﯾﻮﺧ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ دﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﯽﻧوﺮﯿﺑ يﺎﻫ ﺖﻓﺎﯾرد و ﯽﻧورد تﺎﯿﺑﺮﺠﺗ زا ار ﺶﯾﻮﺧ ﺮﻌﺷ ،
ار نآ
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﻪﺿﺮﻋ و ﺪﻧاروﺮﭘ ﯽﻣ .
1 - هدازرﺎﻔﺻ ﻪﻔﻃﺎﻋ
ﻪﻔﻟﻮﻣ و ﺖﻓﺎﺑ و هدازرﺎﻔﺻ رﺎﻌﺷا رد ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺮﺼﻨﻋ ﻪﺒﻠﻏ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﯿﺼﺨﺷ و يراﺪﯾﺎﭘ تﺎﯿﺑدا يﺎﻫ
ﯽﻨﯾد ، يﺮﮑﻓ
، ﺮﻋﺎﺷ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ
،
ﯽﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﺮﺘﻤﮐ هدازرﺎﻔﺻ ﺮﺘﮐد رﺎﻌﺷا رد لﺎﯿﺧ ﺮﺼﻨﻋ درﻮﺧ
. و ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺚﺣﺎﺒﻣ يرﺎﺒﺧا ﺮﮐذ و ﻻاو ﻪﺸﯾﺪﻧا ،ﻢﺴﯿﻟﺎﺋر ﯽﯾاﺮﮔﺎﻨﻌﻣ
ﺖﺳا نﺎﯾﺎﻤﻧ شرﺎﻌﺷا ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻧاﺮﮑﻔﻨﺷور و يدﺎﻘﺘﻋا .
هرﺎﻌﺘﺳا و دراد ار دﺮﺑرﺎﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﯿﺒﺸﺗ لﺎﯿﺧ رﻮﺻ شرﺎﻌﺷا رد ود ﺎﻫ
ر
ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ ﻦﻫذ زا .
ﺮﻫ ﺎﻣا ا لﺎﯿﺧ ﺮﺼﻨﻋ ﯽﻫﺎﮔز ار
شرﺎﻌﺷا رد ﺮﻌﺷ ﻞﺜﻣ ﻢﯿﻨﯿﺑ ﯽﻣ
"
ﯽﺑﺎﺘﻓآ لﺎﺑ
"
:
ﻪﯾﺎﺴﻤﻫ ﺮﺗﻮﺒﮐ لﺎﺑ /
بﺎﺘﻓآ يﺎﭙﻤﻫ /
ﯽﻣ ﻪﺸﯿﺷ ﺖﺸﭘ زا درﺬﮔ
/
ﯽﻣ و ﺪﻨﯿﺸﻧ / ﺶﻣﺎﺧ هدﺎﺳ ﺢﻄﺳ ﺮﺑ /
دﺮﻓ ﺶﻘﻧ ﯽﺑ و )
هداز رﺎﻔﺻ 145:1387
(
يﺎﻫﺮﻌﺷ ﺮﺘﺸﯿﺑ رد ﺎﯾ و »
بﺎﺘﻬﻣ رﺬﮕﻫر «
راد ﯽﺳﺎﺴﺣا ياﻮﻫ و لﺎﺣ دﻮﺟو وا ﺮﻌﺷ رد نﺎﻓﺮﻋ و ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺪﻧﻮﯿﭘ هرﺎﭘرﺎﭼ ﺐﻟﺎﻗ رد و د
دراد . ﻪﺑ نﺎﮔﺪﻨﻣزر ندﻮﺘﺳ ﻦﺘﺷاد
ﻪﺼﺧﺎﺷ ﺮﮕﯾد زا ﯽﻨﯾد يﺎﻫروﺎﺑ ﻪﺳﺎﻤﺣ ﻒﯿﺻﻮﺗ هزﻮﺣ رد سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و بﻼﻘﻧا ﺮﻌﺷ يﺎﻫ
ﯽﻣ نﺎﻨﯾﺮﻓآ ﺪﺷﺎﺑ
. د ﻞﺑﺎﻗ و ﻖﯿﻤﻋ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ و ﺖﻓﺮﻌﻣ ﻦﯾﺮﻗ ﺎﻣا ﺖﺳا ﯽﻔﻃﺎﻋ و ﻪﻧاﺮﻋﺎﺷ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪﮐ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ﺖﺳا كر
. ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻦﯾا
ﺮﺼﻨﻋ ود ﻦﯾا دﻮﺟﻮﻣ لدﺎﻌﺗ ﻪﮑﻠﺑ ﺖﺴﯿﻧ ﯽﻌﻨﺼﺗ ﻪﺘﺒﻟا نﺎﻓﺮﻋ و )
نﺎﻓﺮﻋ و ﻪﻔﻃﺎﻋ (
ﻪﻨﯿﻣز ﻪﮐ ﺖﺳا نﺎﻨﭼ هزﻮﺣ زا ار نآ ﯽﻔﻃﺎﻋ يﺎﻫ
ﺖﺳا هدﺮﮑﻧ رود ،يرﺎﺟ ﺖﻓﺮﻌﻣ كرد و نﺎﻓﺮﻋ ) .(
؛ﯽﻧاﺮﻬﺗ ﯽﺛﺪﺤﻣ 1388
: 129 - 128 .(
عﻮﻧ ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﻨﭼ ﺮﯿﺛﺄﺗ وا ﻪﻧﺎﻧز ﺖﯿﺴﻨﺟ ﻞﮐ رد ﺎﻣا
لﺎﯿﺧ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺬﮕﻧ وا ﺮﻌﺷ .
ﺖﻨﺳ هدازرﺎﻔﺻ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﺑ وا رﺎﻌﺷا رد ﯽﻨﮑﺷ
شرﺎﻌﺷا ﻪﮐ هﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ ار ﻢﯾﺪﻗ ﺮﻌﺷ يدادراﺮﻗ و ﯽﻟﺰﻐﺗ ﺖﻓﺎﺑ
ﻧ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪ .
ﺖﺴﯿﻧ هﺪﻧﺮﭘ و هﺎﯿﮔ و ﻞﮔ ياﺮﺑ ﯽﮕﻨﺘﻟد رﺎﻬﻇا نآ رد .
يژﺮﻧا و ﺖﮐﺮﺣ وا دﻮﺧ صﺎﺧ نﺎﺑز و ﻖﻄﻨﻣ ﺎﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ وا رﺎﻌﺷا رد
ﻪﮐ عﻮﻧ نآ زا ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ هاﺮﻤﻫ ﺖﺳا نﺎﻣاﻮﺗ ﯽﻗﺮﺷ مﻮﻬﻔﻣ و ﺎﻨﻌﻣ ﺎﺑ
2 ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﻪﻔﻃﺎﻋ -
ﺮﻌﺷ ﯽﻧاﺪﺟو ﺮﻋﺎﺷ ﯽﺑﺮﺠﺗ و ﻨﯿﻄﺴﻠﻓ
ﯽ ﯽﻣ ﺰﯾﺎﻤﺘﻣ درد ﻞﻤﺤﺗ و ﺎﻓو ،ﻪﻔﻃﺎﻋ قﺪﺻ ﻪﺑ ﻪﮐ ،ﺖﺳود ،ردﺎﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﻌﺷ ،دﻮﺷ
ﻦﯾا ﺪﻨﻧﺎﻣ و ﺞﻧر ،درد ،كدﻮﮐ دراد صﺎﺼﺘﺧا ﺎﻫ
. دراد ﺪﻧﻮﯿﭘ ﺰﯿﻧ ﯽﻨﻃو ماﺰﺘﻟا ﺎﺑ ﺮﻌﺷ ﻦﯾا )
؛تاﻮﻄﻋ 1988 : 524 .(
ﺞﻧر ﯽﻃ ﺶﯾورد و ﺎﻫ
ﺞﻧر ﻦﯾا ﻪﺘﺷاد ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫﺪﯿﻌﺒﺗ ﯽﻌﻗاو و ﯽﻔﻃﺎﻋ ﯽﻧﺎﯿﺑ ﺎﺑ شرﺎﻌﺷا رد ﺎﻫ
، ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ار دﻮﺧ يﺮﻨﻫ ﺖﻗاﺪﺻ ﺪﯾﺎﻤﻧ
. هﺎﮔﺪﯾد زا »
ﺎﺟر ء شﺎﻘﻧ «
نﻮﭼ ﺖﻌﯿﺒﻃ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ اﺮﯾز ﺖﺳا ﺮﯿﮕﻤﺸﭼ رﺎﯿﺴﺑ ﺶﯾورد ﺮﻌﺷ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ :
ﻞﮔ ،نﺎﻤﺳآ نﺎﮔرﺎﺘﺳ ،ﻢﯿﺴﻧ ،نارﺎﺑ ﺎﻫ
...
ًﻼﻣﺎﮐ
ﺖﺳا ﻪﺘﺨﯿﻣآرد .
ﻪﻔﻃﺎﻋ و ،يﺰﺒﺳﺮﺳ ،يﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ ﺮﻋﺎﺷ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﺖﺳا ﻖﯿﻤﻋ
.ا ﯽﺒﻠﻗ زا رادرﻮﺧﺮﺑ و هﺎﮔﺪﯾد و گرﺰﺑ
ﯽﻧﺎﺴﻧا يﺎﻫ
ﺖﺳا ﺖﺳا ناﺮﮕﯾد ﻪﺑ ﻖﺸﻋ زا رﺎﺷﺮﺳ ﻪﮐ .
ﺖﺳا يﺮﻋﺎﺷ وا ﻪﮐ
هداﻮﻧﺎﺧ و ﺖﻠﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﺑﺮﻬﻣ رﺎﯿﺴﺑ شا
ﺖﺳا ﻦﯾا ﺶﺷﻼﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ و
دروآ دﺮﮔ ار ﻪﺘﺴﺴﮔ ﻢﻫ زا تﻮﺧا و يرداﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ).
؛شﺎﻘّﻨﻟا 1972 : 309 .(
ﻪﻫد رد 60 ﺮﺑ ﻢﮐﺎﺣ ﻢﺴﯿﺘﻧﺎﻣر ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﺶﯾورد ﺑدا ﻪﻌﻣﺎﺟ
،ﯽ شرﺎﻌﺷا ار هﺮﻬﺑ و هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﻪﺘﺨﯿﻣآ ﺖﻌﯿﺒﻃ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ
ار زا ﺖﺳا هدﺮﺑ ﻪﻧاﺮﻋﺎﺷ سﺎﺴﺣا و ﻪﻔﻃﺎﻋ .
ﻞﮔ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ و ﺎﻫ ﻢﻬﺳ
ﻧﺎﮔژاو ا رد اﺮﯿ ﻌﺷ ﺎ ر يو داد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ا ه
ﺪﻧ . مﺪﻨﮔ
) ﺢﻤﻘﻟا ( ﮏﺨﯿﻣ ، )
ﻞﻔﻧﺮﻘﻟا ( ﻦﻤﺳﺎﯾ ، )
ﻦﯿﻤﺳﺎﯿﻟا ( ﻞﮔ ﻖﺒﻧز يﺎﻫ )
ﻖﺒﻧﺰﻟا (و ...
ا رد ﻢﻬﻣ ﻪﺘﮑﻧ ﻞﮔ طﺎﺒﺗرا شرﺎﻌﺷ
و ﯽﺳﺎﻤﺣ نﺎﮔژاو ﺎﺑ ﺎﻫ
ﯽﻔﻃﺎﻋ ﺖﺳا ﻪﮐ يو ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ ﻞﻗﺎﻏ ماﺪﮐ ﭻﯿﻫ زا .
ﺮﺒﻗ ،نﻮﺧ ،ﺶﺗآ ﻞﯿﺒﻗ زا ﯽﺳﺎﻤﺣ نﺎﮔژاو ،
ﻞﮔ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رﺎﻨﮐ رد ﻢﺧز ياﺰﺟا و ﺎﻫ
نآ . ﻟا َﺮﻫز ّﻦﮑﻟ
ّﻨ ﺎﺘّﺸﻠﻟ ضَﺮﻌﯾ نَا ﯽﺑﺄﯾ رﺎ :
) 1 : 59 ( ﯽﻤﻧ هزﺎﺟا ﺶﺗآ ﻪﻓﻮﮑﺷ ﺎﻣا ﺎﺘﺴﻣز ضﺮﻌﻣ رد ﻪﮐ ﺪﻫد
دﻮﺷ هداد راﺮﻗ ن .
ﻪﺸﻔﻨﺑ :
تﺎﻨﺑ ﺲﻤﺧ ﻪﯿﻗﺪﻨﺒﻟاو ﺞﺴﻔﻨﺒﻟا مﺎﻣا تﱠﺮﻣ ) .
ﻦﯿﻣز ﺮﻌﺷ .(
گﺮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ﺮﺑ ﻞﮔ ﻦﯾا ﯽﯾاﺮﮔدﺎﻤﻧ ﺞﻨﭘ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻨﺘﺒﻣ ﺎﻫ
ﺖﺳا نﺎﺴﻧا يﺎﻫدﺎﻤﻧ زا ﯽﮑﯾ دﺪﻋ ﻦﯾا و ﺪﻧدﺪﻋ .
ﯽﮔﺪﻧز و يﺮﮕﻧﺎﺑﺮﻗ دﻮﺧ ﻢﮑﺣ ﯽﺘﺣ ﺎﯾ و ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ﻢﮑﺣ ،ﻮﺠﮕﻨﺟ و ﯽﻧﺎﺣور ﻪﻘﺒﻃ رد
دراد ار هرﺎﺑود ).
؛ﻪﯿﻟاﻮﺷ 1379 : ج 252 ، 2 .(
ﻞﮔ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﺶﯾورد رﺎﻌﺷا رد هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﻣر و ﻦﯾدﺎﻤﻧ ﺐﻟﺎﻗ رد نﺎﮔﺪﻧﺮﭘ و تﺎﻧاﻮﯿﺣ مﺎﻧ زا ﺐﻠﻏا ﻪﮑﻠﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﯾدﺎﻤﻧ نﺎﻫﺎﯿﮔ و ﺎﻫ
دﺮﮐ . ﻪﻠﻤﺟ زا : ﺐﺳا ) نﺎﺼﺤﻟا ( ﺰﺑ ، ) ﺎﻤﻟا ﺰﻋ ( كوﺎﮑﭼ ، )
ةﺮﺒُﻗ ( نﺎﮑﯿﻠﭘ ، ) ﻊﺠﺒﻟا ( ، ...
لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ »
ﺐﺳا : ﻘﻟاو ﻤ ﻢ ﻪﻌﯾﺮﺴﻟا ِةﻼﺼﻟ ًةدﺎﺠﺳ ﻞﯿﺨﻟا ﺎﻬﻄﺴﺑ ﻪﯿﺒَﻟﻮﻠﻟا /
ﯽﻣد ﻦﯿﺑ و ِحﺎﻣّﺮﻟا َﻦﯿﺑ )
ﻦﯿﻣز ﺮﻌﺷ :(
ﻪﻠﻗ نﺎﭽﯿﭘ يﺎﻫ
ﯽﻣ نﺎﺒﺳا ار ﯽﻃوﺮﺨﻣ بﺎﺘﺷﺮﭘ زﺎﻤﻧ ياﺮﺑ يزﺎﻤﻧﺎﺟ نﻮﭼ ﺪﻧﺮﺘﺴﮔ
/ هﺰﯿﻧ نﺎﯿﻣ ﻦﻣ نﻮﺧ و ﺎﻫ
. ﻪﺑ ﺖﺳا بﺮﻋ زرﺎﺒﻣ ناﻮﺟ دﻮﻌﺻ دﻮﺼﻘﻣ
ﺶﯾﺎﻫﺎﯾور «
) ؛نﺎﯾرﺎﺠﻧ 1388 : 217 .(
٩
ورد هدﺎﻔﺘﺳا ﮓﻧرﺮﭘ شرﺎﻌﺷا رد ار ﻪﻔﻃﺎﻋ رﻮﻀﺣ ﺮﻣا ﻦﯿﻤﻫ ﺖﺳا دﺎﯾز ﺖﻌﯿﺒﻃ رد تاﻮﺻا عاﻮﻧا زا ﺶﯾ
ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺮﺗ .
،نﺎﻏﺮﻣ ﻪﻤﻐﻧ
ﻞﯾﺪﻫ نﻮﭼ ﯽﻧﺎﮔژاو ﺪﻣﺎﺴﺑ ،ﺐﺳا ﻪﻬﯿﺷ ،ﻪﻟﻮﻠﮔ ياﺪﺻ )
ﺮﺗﻮﺒﮐ ندﺮﮐ ﻮﻐﺑ ﻎﺑ،نﺪﻧاﻮﺧ (
ﺮﯾﺮﺧ ، ) بآ ﺮﺷﺮﺷ (
ﺮﯿﻓز ، ) دﺎﯾﺮﻓ ،زاوآ (
ﺮﯾﺮﺻ ،
) ﻢﻠﻗ ياﺪﺻ (
ﺢﯿﺤﻓ ، ) رﺎﻣ ندﺮﮐ ﺶﻓ ﺶﻓ (.
ﺲﮑﻋﺮﺑ نآ ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ رﺎﻌﺷا رد ﻪﮐ ﻪﭼ ﻢﯿﻨﮐ
» ياﺮﺑ ﯽﻟﺎﺠﻣ ﺮﻋﺎﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺪﺣ ﻪﺑ ﻪﺛدﺎﺣ ﯽﻧﺎﻬﮔﺎﻧ و ﻖﻤﻋ
ﻢﮐ و ﯽﮔدزرﺎﻌﺷ ودراﺪﻧ دﻮﺧ ﺮﻌﺷ يﺎﻫﺮﯾﻮﺼﺗ ﻞﯿﺨﺗ ﺖﺧادﺮﭘ نآ ﯽﺑدا شزرا ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ هرود ﻦﯾا ﺮﻌﺷ رد ﻞﯿﺨﺗ و ﻪﻔﻃﺎﻋ ندﻮﺑ ﮓﻧر
ﺖﺳا هﺪﺷ «
) ؛ﯽﻤﺳﺎﻗ ﻦﺴﺣ 1384
: 318 (
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ﭘ رد دﻮﻤﺤﻣ و هدازرﺎﻔﺻ ،ﺖﻣوﺎﻘﻣ گرﺰﺑ ﺮﻋﺎﺷ ود لﺎﯿﺧ ﻪﺸﯾﺪﻧا نﺎﺑز ﻞﯿﺒﻗ زا يﺮﻌﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋ
يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯿﻨﭼ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺶﯾورد دﻮﺷ ﯽﻣ
ﺎﺑ ﺮﻋﺎﺷ ود ﻦﯾا ﻪﮐ دﻮﺟو
و ﯽﺘﯿﺴﻨﺟ فﻼﺘﺧا ﺪﻌﺑ
و ﺖﻓﺎﺴﻣ توﺎﻔﺗ
ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ،
ﻪﺘﺷاد ﯽﺗﺎﮐاﺮﺘﺷا ﯽﺳﺎﯿﺳ ﺪﻧا
. زا ﻪﮑﻨﯾا ﻪﻠﻤﺟ ﺑ
ﻦ ﻪﯾﺎﻣ ﺶﻫﻮﮑﻧ ،ﯽﻫاﻮﺧ هزرﺎﺒﻣ ،ﻦﻃو مﻮﻬﻔﻣ و هدﻮﺑ كﺮﺘﺸﻣ ود ﺮﻫ رد يراﺪﯾﺎﭘ بدا يﺎﻫ
ﻢﻠﻇ ﯽﺳﺎﻤﺣ ﻦﺤﻟ ﺎﺑ كﺮﺘﺸﻣ ود ﺮﻫ رد
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ . ﻪﻨﯿﻣز رد ﺎﻣا توﺎﻔﺗ ﯽﻧﺎﺑز يﺎﻫ
ﯽﺗﺎﮐاﺮﺘﺷا و ﺎﻫ ﺪﻧراد
. دﻮﻤﺤﻣ رد لﺎﯿﺧ و ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺪﻌﺑ
ﮓﻧرﺮﭘ ﺶﯾورد ﺮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ . ﻓاﺪﻫا ﯽﭘ رد ﺮﻋﺎﺷ ود ﺮﻫ نﺎﯿﺑ و نﺎﺑز ﯽ
ﺺﺨﺸﻣ رد يﺮﺛﻮﻣ ﺶﻘﻧ يراﺪﯾﺎﭘ بدا يﺎﺘﺳار رد و ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ
و
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ و ﻪﺘﺷاد ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا نﺪﺷ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 - ﻪﻨﯿﯾآ قدﺎﺻ ،ﺪﻧو )
1370 .(
هرﺎﻤﺷ ،ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ نﺎﻬﯿﮐ ،ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا 79
.
2 - ﯽﻟﻮﻣ ،راﻮﺳا )
1381 .(
ﻦﺨﺳ ،ناﺮﻬﺗ ،بﺮﻋ ﺮﻌﺷ نﺎﻣﺎﮕﺸﯿﭘ .
3 - ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ،ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا )
1354 .(
ﺖﺳﻮﯿﭘ هﺪﻧزﺎﺳ ﺮﻌﺷ ،هﺪﻨﯾﻻﺎﭘ ﺮﻌﺷ ناﻮﻨﻋ ،زوﺮﯾد و ﺖﮐﺮﺣ بﺎﺘﮐ يﺎﻫ .
4 - نﻮﺘﺳﺎﮔ ،لﻮﺗﻮﺑ )
1374 .(
ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ﯽﻤﻠﻋ تارﺎﺸﺘﻧا ،ناﺮﻬﺗ ،ﻪﺘﺴﺠﺧﺮﻓ ﮓﻨﺷﻮﻫ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ﮓﻨﺟ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ .
5 - ،ﻖﯿﻓﻮﺗرﺪﯿﺣ ،نﻮﻤﻀﯿﺑ 01411
/ 1991 توﺮﯿﺑ ،ﻪﯿﻤﻠﻌﻟا ﺐﺘﮑﻟاراد ،ﻪﻠﻤﺘﺤﻤﻟا ضرﻻاﺮﻋﺎﺷ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ،م -
ا ﻪﻌﺒﻄﻟا ،نﺎﻨﺒﻟ ﯽﻟوﻻ
.
6 - اﺮﺒﺟ ﻢﯿﻫاﺮﺑا ،اﺮﺒﺟ )
1982 .(
ﺮﺸﻨﻟا و تﺎﺳارﺪﻠﻟ ﻪﯿﺑﺮﻌﻟا ﻪﺴﺳﻮﻤﻟا ،توﺮﯿﺑ ،ﺮﻫﻮﺠﻟا و رﺎﻨﻟا .
7 - لﺎﺸﯿﻣ ،ﺎﺠﺣ )
1999 .(
هدﻮﻌﻟاراد توﺮﯿﺑ ،ﺚﯾﺪﺤﻟا ﯽﺑﺮﻌﻟا ﺮﻌﺸﻟا مﻼﻋا .
8 - ﯽﻗﻮﻘﺣ . ﺪﻤﺤﻣ ) 1350 .(
ﯽﮔﮋﯾو رﺎﻤﺷ ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﻠﺠﻣ ﯽﻗﻮﻘﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﺑ ﻮﮔ و ﺖﻔﮔ ﻦﯿﻨﻃ ﺮﻌﺷ يﺎﻫ 1030
.
9 -
،يرﻮﺧ سﺎﯿﻟا ) 1986 (.
ﻟاﺪﻘﻧ ﯽﻓ تﺎﺳارد ﻌﺸ
ﻪﯿﺑﺮﻌﻟا ثﺎﺤﺑﻻا ﻪﺴﺳﺆﻣ ،توﺮﯿﺑ ،ﺮ .
10 - ﺶﯾورد ، دﻮﻤﺤﻣ ) 1989 ( . ناﻮﯾد . هدﻮﻌﻟاراد توﺮﯿﺑ .
11 - شﺎﻘﻨﻟا ،ءﺎﺟر )
1379 .(
ﻪﻠﺘﺤﻤﻟا ضرﻻا ﺮﻋﺎﺷ ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ،
مﻮﺳ پﺎﭼ ،توﺮﯿﺑ .
12 - ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ،ﯽﻌﯿﻓر )
1386 .(
ﻔﺻ هﺮﻫﺎﻃ ﻪﻣﺎﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺮﻨﻫ و ﻢﻠﻋ رد يﺮﮔراﺪﯿﺑ لوا ﺪﻠﺟ ،يراﺪﯿﺑ ﺮﻨﻫ تارﺎﺸﺘﻧا ،ناﺮﻬﺗ ،هدازرﺎ
.
13 - ﯽﻧﺎﺳﺎﺳ . دﺎﻫﺮﻓ ) . 1384 ( ﻪﻧﺎﺳر رد ﮓﻨﺟ نﺎﻤﺘﻔﮔ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻪﺑ ﯽﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ تﺎﯿﺑدا نﺎﺑز و ﺎﻫ
ﺖﺴﺨﻧ ﮓﻨﺟ يﺎﻫ .
ناﺮﻬﺗ . ﺮﺘﻓد ﺮﻬﻣ هرﻮﺳ
ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﻨﻫ و تﺎﯿﺑدا .
14 - اﺪﻟﺎﺧ ،نﺎﻤﯿﻠﺳ ) .
1376 ( و يﺮﻗﺎﺑ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،بﺮﻋ ﺮﺻﺎﻌﻣ ﺮﻌﺷ و ﻦﯿﻄﺴﻠﻓ ...
،ناﺮﻬﺗ ﻪﻤﺸﭼ ﺮﺸﻧ .
15 - ﻌﯿﻔﺷ ﯽ ﯽﻨﮐﺪﮐ ) 1380 ( ﻦﺨﺳ تارﺎﺸﺘﻧا ،بﺮﻋ ﺮﺻﺎﻌﻣ ﺮﻌﺷ ،ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ .
16 - ﯽﻟﺎﻏ ،يﺮﮑﺷ )
1366 ( ﻮﻧ ﺮﺸﻧ ،ناﺮﻬﺗ ،ﺖﻣوﺎﻘﻣ بدا ، .
17 - سوﺮﯿﺳ ،ﺎﺴﯿﻤﺷ )
1376 ( سودﺮﻓ ،ناﺮﻬﺗ ،ﯽﺑدا عاﻮﻧا .
18 - و ناژ ،ﻪﯿﻟاﻮﺷ ) ...
1379 ( ،ﺎﻫدﺎﻤﻧ ﮓﻨﻫﺮﻓ 4
نﻮﺤﯿﺟ ،ناﺮﻬﺗ ،ﯽﻠﯾﺎﻀﻓ ﻪﺑادﻮﺳ ﻪﻤﺟﺮﺗ ﺪﻠﺟ .
19 - هﺮﻫﺎﻃ ،هدازرﺎﻔﺻ )
1386 ( ناﺮﻬﺗ ،يراﺪﯿﺑ ﺎﺑ ﺖﻌﯿﺑ
، مرﺎﻬﭼ پﺎﭼ ،يراﺪﯿﺑ ﺮﻨﻫ ﺮﺸﻧ .
20 - هﺮﻫﺎﻃ ،هدازرﺎﻔﺻ )
1385 ( ﺢﺒﺻ ﺎﺑ راﺪﯾد ، .
مﻮﺳ پﺎﭼ ،بﺎﺘﮐ سرﺎﭘ تارﺎﺸﺘﻧا ،ناﺮﻬﺗ .
١٠
21 - هﺮﻫﺎﻃ ،هدازرﺎﻔﺻ )
1387 ( لوا پﺎﭼ ،ﺎﮑﺗ تارﺎﺸﺘﻧا ،ناﺮﻬﺗ ،يراﺪﯿﺑ ﻦﯿﻨﻃ،
.
22 - ﷲاﺪﺒﻋ ،تاﻮﻄﻋ )
1419 ( ﻫﺎﺠﺗﻻا ، توﺮﯿﺑ ،ﺮﺻﺎﻌﻤﻟا ﯽﻨﯿﻄﺴﻠﻔﻟا ﺮﻌﺸﻟا ﯽﻓ ﻪﯿﻨﻃﻮﻟا تﺎ
، قﺎﻓﻻاراد .
23 - ﯽﻤﺳﺎﻗ
، ﻦﺴﺣ ) 1384 .(
ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﻌﺷ رد لﺎﯿﺧ رﻮﺻ
، ﺮﺘﺴﮔ ﮓﻨﻫﺮﻓ
، مود پﺎﭼ .
24 - ﯽﻠﻋ ،يﺮﻤﮐ ،دروآ مﺎﻧ ،ﺎﺿر
) 1380 ( لوا ﺮﺘﻓد )
2 قاﺮﻋ و ناﺮﯾا ﮓﻨﺟ سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﺦﯾرﺎﺗ تﺎﯿﺑدا هرﺎﺑرد ﻪﻟﺎﻘﻣ (
هزﻮﺣ
يﺮﻨﻫ .
25 - ﯽﺛﺪﺤﻣ ﯽﻧاﺮﻬﺗ . اﺮﻫز ) 1388 (.
ارﻮﺷﺎﻋ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ﻊﻤﺘﺠﻣ ﺮﺷﺎﻧ ،نآ ﺮﺑ ﯽﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﺮﯿﺛﺄﺗ و ﯽﻨﯿﯾآ ﺮﻌﺷ .
26 - ﺎﻨﯿﺳ ،ﺪﺣاو )
1375 ( ناﺮﻬﺗ ،سﺪﻘﻣ عﺎﻓد و ﯽﻠﻣ ﺖﯿﺼﺨﺷ ، :
لوا پﺎﭼ ،ﺮﻨﻫ هزﻮﺣ .
تﻻﺎﻘﻣ :
27 - ،ﻪﯿﻗر ،ﯽﮑﻠﻣ رﻮﭘ ﻢﺘﺳر 1384
.
» ﺶﯾورد دﻮﻤﺤﻣ ﺮﻌﺷ ﯽﻓ ﯽﻧآﺮﻘﻟا صﺎﻨﺘﻟا «
،ﯽﺑﺮﻋ ﻦﻤﺠﻧا ﻪﻠﺠﻣ
،ناﺮﻬﺗ هرﺎﻤﺷ 3.
28 - لﻮﺳر داﮋﻧ
، ﷲاﺪﺒﻋ و،
ﯽﻋراز
، ﻪﺘﺴﯾﺎﺷ : ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ دﻮﻤﺤﻣ و ﯽﻧادﺮﻣ ﷲاﺮﺼﻧ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﻌﺷ رد ﻪﻔﻃﺎﻋو ﻪﺸﯾﺪﻧا ،نﺎﯿﺑو نﺎﺑز
هرﺎﻤﺷ ،مرﺎﻬﭼ لﺎﺳ ،ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ تﺎﯿﺑدا ﻪﯾﺮﺸﻧ ،ﺶﯾورد 7
.
29 - ﯽﺳرﺪﻣ
، لﺎﻘﻣ ﻪﺘﺴﺠﺧ و ﻪﻤﻃﺎﻓ )
1392 ( هﻮﻠﺟ ﺻ هﺮﻫﺎﻃ رﺎﻌﺷا رد يراﺪﯾﺎﭘ و ﺖﻣوﺎﻘﻣ يﺎﻫ هدازرﺎﻔ
يراﺪﯾﺎﭘ تﺎﯿﺑدا ﻪﯾﺮﺸﻧ ، لﺎﺳ
ﻢﺠﻨﭘ
، ﻢﻬﻧ هرﺎﻤﺷ .
30 - نﺎﯾرﺎﺠﻧ . ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ )
<