ناﺮﯾاكﺎﺧمﻮﻠﻋهﺮﮕﻨﮐﻦﯿﻤﻫدزاود
،ﺰﯾﺮﺒﺗ ﯽﻟا12 رﻮﯾﺮﻬﺷ14 1390
ﺖﺴﯾزﻂﯿﺤﻣﺖﻣﻼﺳوكﺎﺧﯽﮔدﻮﻟآوﯽﻤﯿﺷ) (
ﻞﭙﯾﺮﺗ تﺎﻔﺴﻓﺮﭘﻮﺳ ﻊﺒﻨﻣ ود زا جاﺮﺨﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻔﺴﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﮏﯿﺘﻨﯿﺳ (TSP)
يد و مﻮﯿﻧﻮﻣآ
تﺎﻔﺴﻓ ﯽﮑﻫآ كﺎﺧ ﮏﯾ رد (DA)
ﯽﻧﺎﺘﺴﺑﺮﯿﻣﻻاﺪﺒﻋ
ﺪﻫﺎﺷهﺎﮕﺸﻧاديزروﺎﺸﮐهﺪﮑﺸﻧادﯽﺳﺎﻨﺸﮐﺎﺧهوﺮﮔرﺎﯾدﺎﺘﺳا
Bost ani_am @yahoo.co m :هﺪﻨﻨﮐﻪﺒﺗﺎﮑﻣﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟاﺖﺴﭘسردآ
هﺪﯿﮑﭼ ﻞﭙﯾﺮﺗتﺎﻔﺴﻓﺮﭘﻮﺳﻊﺒﻨﻣودزاجاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓﺶﻫﺎﮐﮏﯿﺘﻨﯿﺳ (TSP)
يدو تﺎﻔﺴﻓمﻮﯿﻧﻮﻣآ (DA)
ﯽﮑﻫآكﺎﺧﻪﻧﻮﻤﻧﮏﯾرد
ﯽﻧﺎﻣزﻪﻨﻣادردو 25
/ ﺎﺗ0 ﺪﯾدﺮﮔﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺖﻋﺎﺳ2880 هدادﻞﮐﺮﺑﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳﻪﻟدﺎﻌﻣﮏﯾشزآﺮﺑﻪﮐدادنﺎﺸﻧﺞﯾﺎﺘﻧ.
ﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓيﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﯾﺎﺿرًﺎﺒﻟﺎﻏهﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑ ﺖﺴﯿﻧﺶﺨﺑ
هدادﮏﯿﮑﻔﺗرﻮﻈﻨﻣﻦﯾﺪﺑ . ﻪﻟدﺎﻌﻣودشزاﺮﺑوﺮﮕﯾﺪﮑﯾزاﻞﻘﺘﺴﻣﻊﺑﺎﻨﻣﻪﺑﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳيﺎﻫ
نژﻮﯿﻔﯾد هدادﺮﺑﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘ ﺖﻓﺮﮔترﻮﺻﺮﻔﺴﻓﺖﯿﺒﺜﺗﮏﯿﺘﻨﯿﺳﺮﺘﺒﺳﺎﻨﻣﻒﯿﺻﻮﺗﺖﻬﺟهﺪﺷحﻼﺻايﺎﻫ
ﻞﺑﺎﻗﺶﯾاﺰﻓاﺐﺒﺳﺮﻣاﻦﯾا .
ﺺﯿﺨﺸﺗﺐﯾﺮﺿﻪﺟﻮﺗ (r2)
ﺗرﺎﯿﻌﻣيﺎﻄﺧو ﻦﯿﻤﺨ
(SEE) ﺪﯾدﺮﮔ .
يﺪﯿﻠﮐتﺎﻤﻠﮐ ﮏﯿﺘﻨﯿﺳ،جاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓ :
ﺖﯿﺒﺜﺗ ﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾدﻪﻟدﺎﻌﻣ،
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﯽﻣنﺎﺸﻧيدﺎﯾزتﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻄﺳاوﻪﺑجاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓناﺰﯿﻣ،كﺎﺧﻪﺑﺮﻔﺴﻓلﻮﻠﺤﻣﻊﺒﻨﻣﮏﯾندﻮﻤﻧﻪﻓﺎﺿاﺎﺑﻪﮐﺪﻫد
ﯽﻣﺶﻫﺎﮐﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑكﺎﺧﺎﺑ ﺶﻨﮐاو ﺪﺑﺎﯾ
ﺶﻫﺎﮐ ﻊﯾﺮﺳﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا . ﯽﺘﺣ ﺖﺳاﻦﮑﻤﻣ ﻪﮐ ﻪﺘﺷادلﺎﺒﻧدﻪﺑ اريﺮﺗﺪﻨﮐ
ﺪﻣﺎﺠﻧﺎﯿﺑ لﻮﻃ ﻪﺑ لﺎﺳ ﺪﻨﭼ
،ﯽﻘﯿﻓﻮﺗ و نﺎﺘﺳوا ) 1383
ﺶﯿﭘ ياﺮﺑ ﯽﻟﺪﻣ ﻪﺋارا ﺖﻬﺟ شﻼﺗ .(
ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻔﺴﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻨﯿﺑ
ﻪﺒﺗﺮﻣيﺎﻬﻟﺪﻣعاﻮﻧاﻪﻠﻤﺟزاﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻬﻟﺪﻣﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾاردو ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘترﻮﺻﻒﻠﺘﺨﻣنﺎﻘﻘﺤﻣﻂﺳﻮﺗكﺎﺧجاﺮﺨﺘﺳا -
يا ) Sammadi and Gilkes.1999 هﺪﺷهدﺎﺳ ﭻﯾﻮﻟا،(
) Chien and Clayton. 1980 ﯽﻧاﻮﺗﻊﺑﺎﺗ،(
) Budianta and
Vanderdeelen.2000 و،(
ﺖﺳاهﺪﺷدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ...
ﺮﻔﺴﻓهﺪﻨﻨﮐﻦﯿﻣﺄﺗﻒﻠﺘﺨﻣﻊﺑﺎﻨﻣدﻮﺟوضﺮﻓﺎﺑﺰﯿﻧﻦﯿﻘﻘﺤﻣزاﯽﺧﺮﺑ .
هداد،جاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗ ارﻞﺻﺎﺣيﺎﻫ
هدادشزآﺮﺑ لﺪﻣ ﮏﯾﺶﺨﺑ ﺮﻫﻪﺑ و ﮏﯿﮑﻔﺗ ﺪﻧ
) Barrow and Carter. 1978 ﺎﺑ .(
هدادﻞﮐﻪﺑﺞﯾارﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳيﺎﻬﻟﺪﻣشزآﺮﺑﺎﺑﻪﮑﻨﯾاﻪﺑﻪﺟﻮﺗ هدﺎﺳﭻﯾوﻮﻟالﺪﻣودﻂﻘﻓﺎﻫ
ردﺎﻗﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾدوهﺪﺷ
هداد ﮏﯿﮑﻔﺗﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾازافﺪﻫ اﺬﻟ،ﺪﻧدﻮﺑﯽﻄﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ ردجاﺮﺨﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓ ﺶﻫﺎﮐﮏﯿﻨﯿﺳ ﻒﯿﺻﻮﺗﻪﺑ ودﻪﺑ ﺎﻫ
ﺖﻬﺟﺮﮕﯾﺪﮑﯾزاﻞﻘﺘﺴﻣﻊﺒﻨﻣ ﯽﻣجاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓﮏﯿﺘﻨﯿﺳﺮﺘﺒﺳﺎﻨﻣﻒﯿﺻﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ .
ﺎﻬﺷوروداﻮﻣ
راﺪﻘﻣ mg Kg-1 ﻞﭙﯾﺮﺗتﺎﻔﺴﻓﺮﭘﻮﺳﻊﺒﻨﻣودزا800
(TSP) يدو تﺎﻔﺴﻓمﻮﯿﻧﻮﻣآ ﻪﺳرد ﯽﮑﻫآكﺎﺧﮏﯾﻪﺑ،(DA)
ﻪﻧﻮﻤﻧوﻪﻓﺎﺿاراﺮﮑﺗ ﻦﺸﯿﺑﻮﮑﻨﯾاﻂﯾاﺮﺷردكﺎﺧيﺎﻫ
يﺎﻣد ) Co
±5 25 تﺪﻣﻪﺑ ( ﺪﻧﺪﺷيراﺪﻬﮕﻧﺖﻋﺎﺳ2880
رد.
ناﺮﯾاكﺎﺧمﻮﻠﻋهﺮﮕﻨﮐﻦﯿﻤﻫدزاود
،ﺰﯾﺮﺒﺗ ﯽﻟا12 رﻮﯾﺮﻬﺷ14 1390
ﺖﺴﯾزﻂﯿﺤﻣﺖﻣﻼﺳوكﺎﺧﯽﮔدﻮﻟآوﯽﻤﯿﺷ) (
عﺎﺒﺷاﺖﻟﺎﺣﻪﺑﺮﻄﻘﻣبآﺎﺑهرﺎﺑودوهﺪﯿﺳرﯽﻋارز ﺖﯿﻓﺮﻇدوﺪﺣﻪﺑعﺎﺒﺷاﺖﻟﺎﺣزاكﺎﺧﻪﺒﺗﺮﻣﻦﯾﺪﻨﭼﺶﯾﺎﻣزآلﻮﻃ هﺪﻧادﺮﮔﺮﺑ ﺪﺷ
ﺎﺗﺮﻔﺻﯽﻧﺎﻣز ﻪﻨﻣادرد، جاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗ ﺮﻔﺴﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﮏﯿﺘﻨﯿﺳﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺖﻬﺟ . ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ زاﺖﻋﺎﺳ2880
ﻪﻧﻮﻤﻧ جاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗ ﺮﻔﺴﻓ راﺪﻘﻣﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ و يرادﺮﺑ ﻦﺴﻟواشور ﻪﺑ
) Kuo, 1996 هزاﺪﻧا (
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ شزآﺮﺑ زا ﺲﭘ .
ﺺﯿﺨﺸﺗ ﺐﯾﺮﺿﺮﺘﻣارﺎﭘودسﺎﺳاﺮﺑ وﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳيﺎﻬﻟﺪﻣ (r2)
ﻦﯿﻤﺨﺗرﺎﯿﻌﻣيﺎﻄﺧ و (SEE)
ﻪﮐ ﺪﺷﺺﺨﺸﻣ
ﯽﻣجاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓﺶﻫﺎﮐﮏﯿﺘﻨﯿﺳﻒﯿﺻﻮﺗﻪﺑردﺎﻗﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾدوهﺪﺷهدﺎﺳﭻﯾوﻮﻟالﺪﻣود ﺪﻨﭼﺮﻫﺪﻨﺷﺎﺑ
ﮑﻔﺗﻪﮐ هدادﮏﯿ ﺺﯿﺨﺸﺗﺐﯾﺮﺿﺶﯾاﺰﻓاﺖﻋﺎﺑﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾدﻪﻟدﺎﻌﻣسﺎﺳاﺮﺑﺮﮕﯾﺪﮑﯾزاﻞﻘﺘﺴﻣﻊﺒﻨﻣودﻪﺑﺎﻫ (r2)
ﻦﯿﻤﺨﺗرﺎﯿﻌﻣيﺎﻄﺧ ﺶﻫﺎﮐو (SEE)
ﯽﻣﯽﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗﺪﺣرد دﻮﺷ
ادسﺎﺳاﻦﯾاﺮﺑ . هد
نژﻮﯿﻔﯾدﻪﻟدﺎﻌﻣﮏﯾسﺎﺳاﺮﺑ ﺎﻫ
ﺪﻧﺪﺷﮏﯿﮑﻔﺗﺮﮕﯾﺪﮑﯾزاﻞﻘﺘﺴﻣﻊﺒﻨﻣودﻪﺑﺮﯾزشورﻪﺑوﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘ هداداﺪﺘﺑا .
ﻪﻟدﺎﻌﻣﮏﯾسﺎﺳاﺮﺑارﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳيﺎﻫ
ﺎﺑﻢﯿﻘﺘﺴﻣﻂﺧﮏﯾشزاﺮﺑﺎﺑوهدﺮﮐﻢﯿﻈﻨﺗﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾد r2
هدادﺮﺑﻻﺎﺑ ﺎﺑارمودﻊﺒﻨﻣﻢﻬﺳ،ﯽﯾﺎﻬﺘﻧايﺎﻬﻧﺎﻣزيﺎﻫ
ﺘﺳا ﯽﻣﺖﺳﺪﺑهﺪﺷهدادشزاﺮﺑﻂﺧﻪﻟدﺎﻌﻣزاهدﺎﻔ ﻢﯾروآ
ﺮﻫردهﺪﺷجاﺮﺨﺘﺳاﺮﻔﺴﻓراﺪﻘﻣزاارمودﻊﺒﻨﻣﻢﻬﺳﺲﭙﺳ .
ﺪﺷدروآﺮﺑﺰﯿﻧارلواﻊﺒﻨﻣﻢﻬﺳوﺮﺴﮐنﺎﻣز هدادﮏﯿﮑﻔﺗزاﺲﭘ .
هداد،ﻒﻠﺘﺨﻣﻊﺑﺎﻨﻣﻪﺑﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳيﺎﻫ ﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳيﺎﻫ
ﺗوﻢﯿﻈﻨﺗﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾدﻪﻟدﺎﻌﻣسﺎﺳاﺮﺑ ﻊﺒﻨﻣﺮﻫ ﺪﯾدﺮﮔﻢﯿﺳﺮ
.
ﯾﺎﺘﻧ ﺚﺤﺑوﺞ
لوﺪﺟ كﺎﺧﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷوﯽﮑﯾﺰﯿﻓيﺎﻬﯿﮔﮋﯾوزاﯽﺧﺮﺑ1 ارﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ
ﯽﻣنﺎﺸﻧ ﺪﻫد .
لوﺪﺟ
1
كﺎﺧﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷوﯽﮑﯾﺰﯿﻓيﺎﻬﯿﮔﮋﯾوزاﯽﺧﺮﺑ -
P ﻦﺴﻟوا-
Sand Silt Clay
CCE* OC CEC pH
(mg kg-1) (ﺪﺻرد) (Cmolc kg-1) (هرﺎﺼﻋ)
٥
٥/ ٥٨ ٣٤ ٨ ١٦ ٠/٢٦ ٦ ٧/٢
:*
لدﺎﻌﻣﻢﯿﺴﻠﮐتﺎﻨﺑﺮﮐ
ﻞﮑﺷ تﺎﻔﺴﻓﺮﭘﻮﺳﻊﺒﻨﻣودياﺮﺑﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾدﻪﻟدﺎﻌﻣسﺎﺳاﺮﺑكﺎﺧردجاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓﺶﻫﺎﮐﮏﯿﺘﻨﯿﺳ1
ﻞﭙﯾﺮﺗ (TSP) يدو تﺎﻔﺴﻓمﻮﯿﻧﻮﻣآ ﯽﻣنﺎﺸﻧار(DA)
ﺪﻫد هدادﮏﯿﮑﻔﺗﺎﺑﺖﺳاﺺﺨﺸﻣﻪﮐﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ . وﻊـﺒﻨﻣودﻪﺑﺎﻫ
ﻪﻟدﺎﻌﻣودشزآﺮﺑ ﯽـﻣﻒﯿـﺻﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗيﺮﺘﺑﻮﻠﻄﻣرﻮﻄﺑكﺎﺧجاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓﺶﻫﺎﮐﮏﯿﺘﻨﯿﺳ،ﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾد
-
ﺪﺷﺎﺑ هدادﮏﯿﮑﻔﺗزاﻞﺻﺎﺣﺞﯾﺎﺘﻧ . ﯽﻣنﺎﺸﻧﺎﻫ
ﻪﻓﺎﺿاﺮﻔﺴﻓﯽﺑﺎﯾزﺎﺑﺶﻫﺎﮐﮏﯿﺘﻨﯿﺳﻪﮐﺪﻫد زﺎـﻓوديارادكﺎـﺧﻪﺑهﺪﺷ
ﯽﻣﺮﺗﺪﻨﮐزﺎﻓﮏﯾنآﯽﭘردوﻪﯿﻟواﻊﯾﺮﺳ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻊـﺒﻨﻣودﺮﻫياﺮﺑ وTSP
DA ﺖـﺷﺬﮔزاﺲـﭘًﺎـﻣﻮﻤﻋﺮﺘﻌﯾﺮـﺳزﺎـﻓ
1000 - ﯽﻣنﺎﯾﺎﭘﻪﺑكﺎﺧﻪﺑﺮﻔﺴﻓندﻮﻤﻧﻪﻓﺎﺿازاﺖﻋﺎﺳ900 ﺪﺳر
زاﺶﯿﺑتﺪﻣﻦﯾارد . ﻪﺑهﺪﺷﻪﻓﺎﺿاﺮﻔﺴﻓﺪﺻرد90
ﯽﻣردجاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﯿﻏمﺮﻓﻪﺑكﺎﺧ ﺪﯾآ
ﺖﻋﺮﺳﻪﮐدادنﺎﺸﻧﺞﯾﺎﺘﻧ. ﻪﻓﺎﺿاﺮﻔﺴﻓﯽﺑﺎﯾزﺎﺑﺶﻫﺎﮐ
هﺪﺷ يدﻊﺒﻨﻣزا مﻮﯿﻧﻮﻣآ
زاﺮﺘﺸﯿﺑتﺎﻔﺴﻓ ﯽﻣﻞﭙﯾﺮﺗتﺎﻔﺴﻓﺮﭘﻮﺳ
ﺪﺷﺎﺑ (P< 0.05) .
ناﺮﯾاكﺎﺧمﻮﻠﻋهﺮﮕﻨﮐﻦﯿﻤﻫدزاود
،ﺰﯾﺮﺒﺗ ﯽﻟا12 رﻮﯾﺮﻬﺷ14 1390
ﺖﺴﯾزﻂﯿﺤﻣﺖﻣﻼﺳوكﺎﺧﯽﮔدﻮﻟآوﯽﻤﯿﺷ) (
ﻊﺑﺎﻨﻣ شنﺎﺘﺳوا حﯽﻘﯿﻓﻮﺗو .
. 1383 ناﺮﯾايﺎﻬﮐﺎﺧزاﯽﺧﺮﺑردهﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑهدﺎﻔﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓدروآﺮﺑ . ﺪﻠﺟ،ناﺮﯾايزروﺎﺸﮐمﻮﻠﻋﻪﻠﺠﻣ .
يﺎﻫهرﺎﻤﺷ،35 3
ﻪﺤﻔﺻ . ﺎﺗ531 540 .
Barrow, N.J. & E. Carter. 1978. A modified model for evaluating residual phosphate in soil.
Aust. J. Agric. Res. 29: 1011-1021.
Budianta, D. & J. Vanderdeelen.2000. Short-term evaluation of phosphorus in an ultisol.
Commun Soil Sci. Plant. Anal. 31 (19 & 20): 3135-3146.
Chien, S.H. and W.R. Clayton. 1980. Application of Elovich equation to the kinetics of phosphate release and sorption in soils. Soil Sci. Soc. Am. J. 44: 265–268.
Kuo, S. 1996. Phosphorus. p.869-919. In D. Sparks (ed.) Methods of soil analysis. Part 3. 3nd ed. American Society of Agronomy, Madison, WI.
Sammadi,A. & R. J. Gilkes.1999. Phosphorus transformations and their relationships with calcareous soil properties of Southern Western Australia. Soil Sci. Soc. Am. J. 63 : 809- 815.
ﻞﮑﺷ
1
كﺎﺧردجاﺮﺨﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺮﻔﺴﻓﺶﻫﺎﮐﮏﯿﺘﻨﯿﺳ- (a)
،ﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾدﻪﻟدﺎﻌﻣسﺎﺳاﺮﺑﻢﯿﺳﺮﺗ : (b)
ﻪﻟدﺎﻌﻣسﺎﺳاﺮﺑﻢﯿﺳﺮﺗ :
هدادﮏﯿﮑﻔﺗزاﺲﭘﯽﮑﯿﻟﻮﺑارﺎﭘنژﻮﯿﻔﯾد ﻊﺒﻨﻣودﻪﺑﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳيﺎﻫ
.
